100.000 frcs. hem zullen wordien
uitgereikt.
Sloord in de Vrouwen
kampen.
Bij het volgen die s-taalje dat de
be vol kiing en d!e sterfte van d)e be
ruchte vrouwenkampen aangeeft,
hebben wij geen oojnmentanen te
geven. De cijfers spreken genoeg.
De blanke bevolking der kampen
was in de afgeloopen maand in
M. V. K. Tot
Natal 372 1,593 2.405 4.370
K. K. 28 63 204 295
O-V. S. 6.089 14.140 25.118 45.347
Transv. 10.581 22.226 26.599 59.406
Tot. 17.070 38.022 54.326 109.418
De sterfte in de verschillende lan
den in die kampen was als volgt
M- V. K. Tot.
Natal 1 10 65 76
Kaapkolonie
O.-Vrijstaat.. 43 153 885 1.081
Transvaal 75 165 1.014 1.254
Totaal... 119 328 1.964 2.411
Dat de sterfte voortdurend toe
neemt toont d'e volgende vergelij
king met de dirie vorige
Bevolk, v. Sterf- Per
allo geval- jaar p.
kampen, ten. 1000
Juni 85.410 777 109
Juli 93.940 1.412 180
Augustus 105.347 1.878 214
September. 109.418 2.411 264
Juni-Sept6.478 194
Er is nog een andere voorstel
ling, die misschien eenig denkbeeld
van de gruwelijke werkelijkheid in
Öe hooggeprezen, te humane kam
pen' der En gels chen zal geven. En
van dien vooruitgang, nu alles zoo
goed geregeld is.
In Augustus stierven er van
52.225 blanke kinderen het bagatel
van 1545.
In September hebben 1964 dier
onschuldige schepseltjes op een to
taal van 54.326 het leven gelaten
v-oor Engeland's onverzadelijken
gouddorst.
Nu voor de afwisseling spoedig
een zalvend rapport over de voor
treffelijkheid der concentratie-kam
pen van de dames-ccmmissie, dde
Chamberlain ter inspectie heeft uit
gezonden I
Stadsnieuws.
Haarlem, 21 Oct. 1901.
Een nieuwe Schouwburg?
Nadat al jaren lang gesproken en
geschreven is over een nieuwen
Schouwburg in Haarlem, comités zijn
gevormd, die tot heden niet verder zijn
gekomen dan tot onderlinge bespre
kingen. voorloopige plannen zijn op-
temaakt die nooit definitieve hebben
unnen worden, heeft de heer W. F.
Roosdorp alhier, thans een stap verder
gedaan en zich gewend tot Burgemees
ter en Wethouaers.
Hij wil een nieuwen schouwburg
stichten op de terreinen van het te
genwoordige Proveniershuis in de
Groote Houtstraat en daartoe, dat ge-
frouw met zijn omgeving van de ge
beente voor honderdduizend gulden
knopen. Om dien schouwburg heen
Srii hij minstens twintig winkelhuizen
Richten niet daaraan verbonden over-
fc-kte galerij.
Laat ons dit plan zooals liet ons
«aar in groote omtrekken bekend is
geworden, eens van nabij bezien. Op
den voorgrond mag gezegd, worden, dat
de heer Roosdorp een goede plaats
heeft uitgekozen.
Het terrein ligt nagenoeg midden
in de stad, is per paardentram en zelfs,
met een weinigje loopens, per elcc-
irische tram te bereiken. Het "plan zou
aan de gemeente de gelegenheid ope
nen om den zeer drukken, hauwen en
gevaarlijken hoek Do el straat, Gier
straat afdoend te verbeteren. Maar
hier houden o. i. dan ook de voordee-
len op.
Kan de gemeente het gebouw missen?
Wij meenen van niet. Zoodra bij
overbevolking van kosrtelooze of tus-
Bchenscholen koloniën moeten wor
den gesticht, bewijst het Proveniers
huis daarvoor goede diensten: Bij de
gestadige toeneming der bevolking zal
de behoefte aan het gebouw voor tij
delijke school dan ook blijven beslaan
en de gemeente o. i. meer profijt ervan
kunnen trekken, dan de rente van
i 4000 per jaar, bij verkoop voor
schouwburg.
Maar nog een tweede vraag doet
zich voor. Is het kapitaal voor deze
frootsche onderneming al gevonden?
len zou meenen van niet, want er is
sprake van, dat aan den adressant
,,of aan een later- te creëeren maat
schappij" het recht moet worden ver
leend enz. Wij verbeelden ons. dat
wanneer B. en W. een advies zullen
uitbrengen over het adres (om nog
maar niet eens te spreken van behan
deling in den Raad) de volkomen ze-
ierheid zal moeten bestaan, dat het
kapitaal gevonden is. In verband
daarmee schijnt het wel al te haastig,
dat de heer Roosdorp de overdracht
reeds vóór 2 Januari 1902 zou willen
ioen geschieden.
En is dit bezwaar opgelost, heeft de
adressant inderdaad een kapitaal van
ettelijke tonnen gouds achter zich, dan
nog behoort o. i. de Raad bij het ne
men van zijn besluit zich af te vragen,
in hoeverre de onderneming kans van
Blagen hebben zal. Immers waar van
de gemeente wordt gevraagd de ver
koop van een barer eigen gebouwen,
waar wordt gevraagd dat zij do te
gouwen galerij voor hare rekening zal
verlichten, daar past het haar, er voor
te waken. dat. zij wellicht meewerkt
tot de oprichting van een onderneming
wier succes twijfeachtig is. En dat is,
naar onze meening, inderdaad hier
het geval.
De ervaring in andere gemeenten
leert, dat schouwburgen veelal een
slechte geldbelegging zijn. Zelfs in
Amsterdam, waar d.e theaters behalve
van de eigen ingezetenen, van een
druk vraundelingenbezoek profitoeren.
verkeeren er in een weinig rooskleu-
rigen toestand. Voor den grootcn
schouwburg, dien de heer Roosdorp
zich denkt, zullen de bezoekers uitslui
tend van Haarlem en omstreken moe
ten worden verwacht en op die toe
voer uit een gezamenlijke bevolking
van Iaat ons zeggen 100,0110 zielen, vol
doende wezen zal, betwijfelen wij zeer.
Onze tegenwoordige kleine schouw
burg is zelden of ooit geheel gevuld.
Nu zal de heer Roosdorp dit wellicht
toeschrijven aan hei onvoldoende van
den bestaanden schouwburg, maar o
i. verliest hij dan toch een belangrijk
zaak uil het oog. Haarlemmer?, db
de theaters in Amsterdam bezoek
doen dat. niet enkel omdat de ve
ningen er beter zijn. maar ook
ze gaarne eens in Amsterdam-
zijn in de Kalverstraat wandel
Kras een pannekoekje ete;-
machtige concurrentie zal rie 1
schouwburg in Haarlem niet
ontgaan.
Of er in. onze gemeente plaats is vóór
twintig aan een ga 1 e rij gelegen
winkelhuizen, zal nog moeten blij
ken. Elders heeft men met passages
en galerijen geen schitterende ervarin
gen opgedaan.
Om al deze redenen komt het ons
voor. dat. do eenige schouwburg, die
in een kleine (vlak bij een groote ge
legen) stad kan bestaan, is een klein
theater, met kleine onkosten en dat
rente moet opbrengen over een. klein
kapitaal. Zoo een is onze schouwburg
in de Jansstraat. En nu kan men wel
zeggen, dat deze niet meer voldoet aan
de eischen van den tijd!, men vergete
niet, dat een schouwburg spoedig oud
is en dat elk modern theater na een
jaar of tien al weer min of meer ver
ouderd is.
Daarom blijft zelfs de mooiste
schouwburg niet lang modern. Dat
de directie van onzen bestaanden
schouwburg doet wat zij kan cm de
inrichting zoo goed mogelijk te doen
zijn. is een feit. Zeker zou zij nog
meer kunnen en willen doen, wanneer
men haar door een drukker Bezoek
daartoe in staat stelde.
In die richting ligt waarschijnlijk
mogelijke varbetering van wat te wen-
schen mocht overlaten. Wij voor ons
kunnen ons aan ook voorloopig voor
het plan van den heer Roosdorp nog
niet warm maken, terwijl wij ten slotte
de aandacht nog vestigen op een mo-
gelijken strijd tusschen den door hem
gedachten schouwburg en den bestaan
den die zeer mogelijk is en natuurlijk
beider bloei onmogelijk maken zou.
Het inCiöent-Roodenburoïi.
In de Zaterdagavond door de Jour-
nahsten-Vereeniging de Haarlem-
ache Pers, onder leiding van den
voorzatter, mr. A. C. Wal Ier. gehouden
vergadering, werd de volgende motie
mei algemeene stemmen aangenomen.
De vergadering enz.
Gehoord het verslag, uitgebracht
door de lieeren D. Kouw-enaar en W,
Küppers, bestuursleden van de Ver
eeniging ,,de Haarlemsche Pers" over
hun onderhoud met den districts
schoolopziener, den heer G- Rooden-
burch, naar aanleiding, van diens op
treden tegenover verslaggevers;
Van oordeel dat het niet gewenscht
is uitspraak te doen over het geval
Stuffers, omdat dit op het oogenblik
een onderwerp van gerechtelijk on
derzoek uitmaakt;
Spreekt echter als haai- meening uit,
dat er nergens in de Wet staat: hetj
hoofd der examen-commissie is ver
plicht den uitslag der examens aan
het publiek, in dit geval de Pers, mee
te deelen;
dat het dus een welwillendheid is
van den districts-schoolopziener wan
neer hij de opgaven aan de verslag
gevers doet verstrekken;
dat de eene welwillendheid de anders
waard is, zoo dat de redacties der bla
den er vermoedelijk niets tegen zou
den gehad hebben een exemplaar van
hun blad' als contra-beleefdheid ter be
schikking te stellen van den heer
Roodenhurch, indien deze niet van
zijn verzoek een eisch had gemaakt;
dat dus geenszins als verplichting
mag worden opgevat, en niet -edald
kan worden dat de districts-schoolop-
ziener van een verslaggever dit exem
plaar eischt;
dat de Vereeniging de Haarlemsche
Pers zich ook in de toekomst op c-it'
punt solidair zal verklaren;
Besluit:
deze motie ter kennis van den dis-
tricts-schoolopziener, voorzitter der
examen-commissie, den heer Rooden
hurch, te brengen, met de verzekering,
dat indien hij voor de toekomst van
zijn eisch een verzoek maakt, en dn
niet bindend verklaart, dat veree.d-
ging de Haarlemsche Pers gaarne be
reid is hare medewerking te verle ensn
tot bestendiging van de usance, die
reeds onder vroegere districls-schoel-
opzieners bestond.
Kamermuziek.
Een der evenemeuten van ons com
certjaar behoort alweer tot het verle
den: de eerste Séance voor Kamermu
ziek van Joh. Steenman, in de bladen
aangekondigd als Messchaert-Rönt
gen-avond. Geen wonder dat ditmaal
het publiek met sterker aand'rang dan
ooit de bovenzaal der Vereeniging
kwam bestormen.
Geen wonder ook dat den artisten
dezen keer een dubbel warme ont
vangst ten deel viel. Er heerschte juist
geen Octoberavond-temperatuur in, de
zaal. Maar we nemen voor een paar
uurtjes graag genoegen met een be
nauwd plaatsje en een daaraan ge-
ëvenredigd» portie versche lucht, als
gestadig een frissche stroom van poë
zie onzen innerlijken mensch komt
verkwikken. En zoo ooit, dan was dat
hier het geval. Wat een rijke wisseling
van gewaarwordingen en stemmingen
hebben we in die paar uren doorleefd.
Toch kan hier niet van overlating
sprake zijn. Misschien paste het laat
ste nummer alleen, de Ballade voor
viool en piano van Moszkowsxi, niet
volkomen in het kader van dit voor
naam geheel; overigens was het pro
gramma van gelukkige samenstelling
en in hooge mate belangrijk. Het werd
geopend met een nieuwe Sonate voor
piano en viool van Julius Röntgen.
Door den componist en den concertge
ver in uitmuntende samenwerking
voorgedragen, maakte dit opus een
levendiger indruk dan gewoonlijk bij
nieuwe werken van grooteren omvang
hel geval is.
De sonate onderscheidt zich dan ook
zoowel door het sprekend karakter der
verschillende motieven, als door een
effectvolle en klare bewerking. Boven
dien is zij in haar vier onderdeden
beknopt genoeg gehouden, om de be
langstelling der toehoorders niet te
vermoeien. Een zangerig en meesle^
pend hoofdthema Ligt aan het geheel
len grondslag en de wijze waarop dit
■•lief herhaaldelijk wordt aange-
d getuigt evenzeer van het tech-
- b meesterschap als van don fijn-
nnden smaalt des componisten,
-riiaert, begeleid door Röntgen,
n viertal liederen van Rich.
'ss en een vijftal (een als toegift)
Schubert. Van de laatste kan ik
eenvoudig zeggen dat opvatting en
•oordracht zoo subliem waren als de
liederen zelf. Machtiger indruk, dan
Messchaert's en RÖntgen's vertolking
- van b.v. E r 1 k n i g maakt, is ge
woon niet denkbaar. Van Strauss*
liederen troffen mij het meest FreuntL
i liche Vision" en ..lek schwehé". Toch
is ook het eerstgezongene: „Befreit"
bijzonder rijk aan stemming; maar de
totaalindruk leek mij niet geheel te
beantwoorden aan de blijkbaar zoo
liefdevolle, ernstige zorg. aan ieder on
derdeel gewijd. Zanger en pianist
schenen mij overigens aan de inten
ties van den toondichter alle recht te
doen.
Da kern van het stralend geheel lag
in Beethoven's Sonate car act e-
ristique: ..Les Adieux", „l'Absen-
ce" en „Le Retour".
Röntgen speelde ze. zooals hij alleen
het kan en 'zooals hij !t niet anders
kan: met iets meer pathos misschien
dan Beethoven zelf 't zou gedaan heb
ben, maar ook zoo oprecht van innig
gevoel, zoo ongerept van technische
uitvoering en alles in zoo verrukkende
klank weelde, dat wij, bij het aanrui-
schen van dit heerlijk toon-poeëm, het
ons niet anders hadden kunnen en
willen voorstellen. Schubert en Beet
hoven vooral zulten de herinnering
aan deze eerste Kamermuziek-séance
bij ons levendig houden.
PHILIP LOOTS.
Eeue eigenaardige Recïits-
qiiaestie.
Voor eenige dagen vermeldden wij,
dat, Mr. Philips van Amsterdam in
verzet kwam tegen het vonnis der
Rechtbank alhier inzake de hypothe
ken van ,,de Gardar", waarbij de heer
Mr. Th. de Haan Hugenholtz als pro
cureur werd aangewezen.
Thans is Mr. de Haan Hugenholtz
per exploit verboden, om in deze zaak
verder als procureur op te treden, al
vorens deze quaestie dJoor het Hof te
Amsterdam is beslist.
Steeds nieuwe incidenten doen zich
dus in deze zaak voor.
Door Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland is het presentiegeld voor de
leden van den Raad dezer gemeente
van 65 verhoogd tot f 110.
Zaterdagmiddag werd! döor dien
architect J. H. Welsemaair aanbe
steed
Het bouwen van. 7 woningen op
een terrein aan dien Koninginneweg
alhier.
Ingeschreven hadden de heer en
De Bruin, We>esp, voor f 42.322;
W'énteldisma, 38.445 Erdltsieck,
f 38.262 Munsterman, 37.980
Rinigs, Santpoort, 37.296 Boertjes,
f 35.990 Hagen, f 35.480 Bloem,
f 34.784 en Sleegers, ZandVoorrt,
J 32.475.
De le Kamermuziekavond, van hei
kwartet-Robert die morgen zou plaats
vinden, is wegens indispositie van dc
heeren Van Breemen en Polak tot na-
d'ere aankondiging uitgesteld.
Collecte voor de Boerenvrou
wen en Kinderen op 24
October a.s.
Het comité bericht, dat door be
middeling van mevrouw A. Heyse-
Bieckman is ontvangen een gift van
ioo.—
Nog kan worden medegedeeld,
dat het getal jonge- dames, die zich
beschikbaar hebben gesteld! voor die
collecte, zoo groot is, diat waar
schijnlijk niet van alle aanbiedin
gen zal behoeven gebruik gemaakt
te worden.
Alle straten groot en klein zijn
in het collecte-plan opgenomen, zoo-
dat een ieder in de gelegenheid zal
worden gesteld om naar zijn ver
mogen bij te dragen om die ncoden
te lenigen, die döor het verachtelij
ke Britsche gouvernement moed
willig warden geschapen:. Een iedler
zij dus Donderdag 24 October op
zijn post, tusschen en 12J uur
zal men bij u aankloppen.
Heemstede.
Burgemeester en Wethouders
hebben gestuit een voorgenomen
collecte der vereeniging van alle
gezindten Steun voor Weduwen
zij ons doel" gevestigd te Amster
dam, op grond dat in deze Gemieenr
te, vooral in d'e wintermaanden,
veel armoede wordt geleden en
door die verschillende armbesturen
veel van d'e ingezetenen moet wor
den gevraagd en de aangenomen
coll-eote niet anders dan nadeelig
kan zijn voor den liefdadigh ei diszin
van die ingezetenen ten opzichte van
de armen dier Gemeente, waaron
der zich ook vele weduwen bevin
den.
Naar wij vernemen gaat Mevr. de
Wed. Willinkvan Son, van Einder
hout met 1 Mei a.s. deze gemeente
metterwoon verlaten, om zich te Apel
doorn to vestigen.
Door Burgemeester en Wethouders
is wederom een collecte gestuit van. de
vereeniging tot bevordering van klee
ding voor minvermogende kinderen
van alle gezindten te Amsterdam, en
wel op de bekende gronden.
Bennebroek
Burgemeester en Wethouders heb
ben bij besluit van 19 October 1901 aan
K. van Donselaar alhier vergunning
verleend tot het oprichten eener sme
derij in een perceel aan de Bennebroe-
kerlaan.
Als bijzonderheid kan warden
gemeld diat op die boerderij „Rust
hof" alhier eetn vette stier aanwezig
is diie hot zeldlzaam voorkomende
gewicht heeft bereak't vam 2000 oude
ponden.
Hillegom.
Bij d'e wed. Heemskerk, wonende
aan de grens van Bennebroek en Hil
legom, heeft döefstal plaats gehad van
takkenbossen en een kruiwagen.
Zaudvoort.
Op het strand nabij Noordwijk zul
len op 21 en 22 October a.s. schietoefe
ningen gehouden worden tusschen 9
uur voormiddags ©n 1 uur namiddags,
zoo dat het strand alsdan in de rich
ting van Noordwijk. onveilig is.
De collecte alhier gehouden voor de
vereeniging „Trouw aan Koning en
Vaderland" heeft opgebracht de som
ma van f 10.43.
Van de 34 lotelingen voor de lichting
van de Nat. Militie 1902, hebben 4 als
reden van vrijstelling opgegeven, ee
nige wettige zoon, en 3 broederdienst.
Van de 7 bedoelde personen hebben
zich vermoedelijk 3 vrijgeloot.
Vete en.
Binnenkort "zal vanwege het Rijk
worden aanbesteed: Het vernieuwen
en herstellen van bestratingen tus
schen de gemeenten Haarlem en Vel-
zen op den Rijksstraatweg van Haar
lem naar Alkmaar. De kosten worden
geraamd op f 2386.
I-Jmuiden.
De Apostolische zending-gemeente,
die jaren lang haar godsdienstoefe
ningen in een gebouw in de Oranje
straat hoek Zeestraat, heeft gehouden,
zal nu voorloopig haar bijeenkomsten
in de bovenzaal van het hotel Willem
Barendz gaan houden.
Het internationaal dames-comité
„Alcmaria" gevestigd te Alkmaar, heeft
zich per circulaire tot de hoofden van
scholen in Nederland gewend met het
verzoek de schoolkinderen wekelijks
één cent te laten offeren voor het ver
strekken van hulp aan de vrouwen en
kinderen in de concentratiekampen, in
Zuid-Afrika.
De leerlingen, die vanwege den Ned.
Protestantenbond godsdienstonderwijs
ontvangen hebben van ds. Gonlag, van
Beverwijk, hebben hun; leeraag. die
wegens ongesteldheid zijn taak aan
een ander heeft moeten overdragen,
op zijn verjaardag een keurigen leu
ningstoel cadeau gegeven als een aan
denken.
De Christelijke school zal weder ver
groot worden en wel door lokalen te
bouwen boven de reeds bestaande.
Santpoort.
De vrijzinnige kiesvereeniging Vel-
sen, afdeeling Santpoort, heeft naar
aan de N. R. Ct. gemeld wordt be
sloten zich af te scheiden van de ver
eeniging en een zelfstandige vereeni
ging te vormen, die echter bij raads
verkiezingen zal blijven samenwerken
met de bestaande afdeelingen te IJmui
den en te Velsen. De nieuwe vereeni
ging zal den naam dragen van Voor
uitstrevende vereeniging Santpoort,
ter behartiging van staatkundige en
gemeentebelangen en zal zich aanslui
ten bij den Vrijzinnig democratischen
bond. Zij zal dezen winter sprekers
uitnoodigen om in openbare vergade
ringen eenige staatkundige vraagstuk
ken van den dag te komen behande
len.
Beverwijk.
Te Beverwijk wordrt de hoofde
lijke omslag voor 1902 met 5000
verhooganig voorgesteld.
Sloten.
Met ingang van 1 Jan. wordt al
hier die volgende saliarisreigeJing
voor het owdlerwijaend personeel in
gevoerd' aanvangsalaris f 600, na
5 dienstjaren f 650, na 10 700, na
15 750, en na 20 300d)e hoofd
acts geeft 100, terwijl aan gehuw
de onderwijzers f 70 vergoeding
voor huishuur zal worden verleend.
Nog wordt het salaris der hoof
den van seholien te Osdorp en IJpol-
der bepaald op 900 met twee-jaar-
lijkscbe verhoogdngen van 100 tot
1200.—.
Halfweg.
Vrijdag wapperde van bijna alle hui
zen in het dorp de driekleur en zulks
ter eere van onzen „ouden" dokter,
zooals men gewoonlijk zegt, ter on
derscheiding met zijn zoon, sedert
Maart 1897 hier gevestigd; de heer F.
A. Melchior herdacht nl. 18 October
den dag, waarop hij zich voor 25 jaar
alhier vestigde; was 8 jaar geleden
op uitdrukkelijk verlangen de 50-ja-
rige dienstvervulling alhier onopge
merkt voorbijgegaan, thans ontving
de waardige, ondanks zijn 81-jarige
leeftijd nog zoo krasse jubilaris vele
blijken van belangstelling en waar
deering; de kinderen der openbare en
bijzondere school brachten hem een
aardige ovatie, de ingezetenen schon
ken hem een kostbaar cadeau (tegel
schilderij). Zeer velen kwamen per
soonlijk gelukwenschen en zeer talrijk
waren de schriftelijke felicitatiën van
elders.
IJpolder
De torpedo-schietoefeningen der ma
rine in zijkanaal F zijn geëindigd.
Haarlemmermeer.
Door een onbekende oorzaak is af
gebrand aan den Aalsmeerderweg een
zesrosdem berg, waarin geborgen was
6 1/4 H.A. ongedorschte haver, bene
vens 40.000 pond hooi. Door den gun-
stigen wind is 't overige gespaard ge-
bleven.
Aiweder worden te Haarlemmermeer
post- en telegraafbestellers overge
plaatst. Binnen zeer korten tijd is dit
reeds een vijftal.
Thans zijn cr weer 2 overgeplaatst
naar Apeldoorn. Dat gedurig over
plaatsen en die maandelijksche wijk-,
verwisseling geeft aanleiding, dat de
bestellers nooit of eerst na langen tijd
nauwkeurig bekend worden met hun
ne bestelling.
Binnenkort zal door het bestuur van
den Haarlemmermeerpolder worden
aanbesteed: Het afbreken van de ge
bouwen enz. bij den „Leeghwater" en
het maken van zandkisten voor de
nieuwe gebouwen.
In wijk I te Haarlemmermeer moet
herstemming plaats hebben voor lid
van den Raad, tusschen H. Appelds
(lib.) en J. Commaandeur, (r.-k.)
De gemeentebegrooting te Aalsmeer
is vastgesteld in ontvang en uitgaaf
over 1902 op f 36722.
De hoofdelijke omslag wordt te Aals
meer over 1902 gebracht op f 10800,
zijnde f 1800 hooger dan in 1901.
Binnenland.
HAAGSCOE BRIEVKN.
Het is natuurlijk moeilijk om thans
een brief uit de residentie te schrijven,
zonder te gewagen van het geval van
den vermisten kellner, dat ons een dag
of acht voortdurend heeft bezag ge
houden, politie en publiek. Want dit
is wel het merkwaardige van zoo'n ge
val, dat niet alleen het publiek mee-
redeneert, de politie van raad dient
met talrijke „ze moesten dit" of „ze
moesten dat", maar dat er ook talrij
ke liefhebberij-detectives, navolgers
van Sherlock Holmes, als uit den
grond komen, die elk op hun eigen ge
legenheid een onderzoek gaan iadei-
len. Vandaar dat men de politie dan
een enkelen keer aan een „spoor"
helpt, dat op niets uitloopt. De rich
ting waarin het onderzoek van den be
ginne af aan door den commissaris
Dietz is geleid, is gebleken de juiste
te zijn. liet vinden van bet lijk in de
vaart van den Haag na tr Delft is
echter, jammer genoeg, geen bewijs-
vermeerderende aanwijzing dat aan
een roofmoord moet woeden gedacht.
De beide beklaagden beweren nl. dat
zij deai beschonken v. d. Kamp ge
bracht hebben met hun rijtuig tot on
geveer waar die vaart begint de ge
meente te verlaten. En nu behoort het
natuurlijk niet tot de onmogelijkhe
den dat een dronkaard te water ge
raakt. Evenmin is het verpanden van
v. d. Kamp's horloge door een der
aangehouden koetsiers een voldoend
bewijs voor diefstal. De beide koet
siers, cbie als recidivisten menigmaal
met de justitie in aanraking kwamen,
zijn wat men gewend is „gladde rak
kers" te noemen en het is wonder ge
noeg, dat zij het bezit van. het beleen-
briefje niet weten te verklaren, b v.
door te zeggen, dat zij het horloge in
betaling hebben genomen voor de
vracht van het rijtuig. Hoe brutaal
zij optreden moge blijken uit het feit,
dat een hunner, bij het lijk gebracht,
tot de agenten die hem, hoewel hij ge
boeid was, vasthielden, zeide: wat
beven jullui! Algemeen hoopt men
dat de justitie er in slagen zal de hei
de beklaagden van schuld te „over
tuigen."
Van overtuiging gesproken, sedert
jaren reeds heerschte ondier de onder
wijzers bij het lager onderwijs in den
Haag de communis opinio, dat de wij
ze van bevordering slecht was gere
geld. Daartegen, meer bepaaldelijk te
gen het stelsel van bevordering tot
een hoogere klasse door mdddel van
vergelijkende examen, werd heftig te
velde getrokken en in den Raad maakte
dit belang van het onderwijzend per
soneel menigmaal een onderwerp van
debat uit. Nu hebben evenwel een aan
tal raadsleden, behoorende tot alle po
litieke richtingen, een voorstel inge
diend waarbij: de klasse-examens op
geheven worden; de 3e en 4e klasse
wordt afgeschaft; de bevordering wordt
geregeld naar anciënniteit, door mid
del van periodieke verhoogingen in
één woord gebroken wordt met het
bestaande stelsel. Aangezien morgen
de gemeentebegrooting zal worden be
handeld en men een advies van B. en
W. en van de Lager Onderwijs-com-
missie wenschelijk zal achten, is het
niet zeer waarschijnlijk dat de nieu
we toestond, tot het invoeren waarvan
ik hij 's Raads meerderheid neiging
onderstel, al in 1902 een feit zal wor
den. Maar uitstel is in dit geval geen
afstel.
Noch van uitstel nöch van afstel is
voorloopig sprake ten aanzien van een
andere, zeer gewenschte regeling, nl.
de invoering van pensioenen voor we
duwen en weezen van gemeente-amb
tenaren. B. en W. hebben nL ver
klaard, dat een voorstel daartoe hun
nerzijds niet is te verwachten. En het
zal dus noodig zijn, dat de raadsleden
die deze regeling wenschen, de zaak
zelf ter hand nemen. En ik verwacht
dat ook wel. De Raad is tegenwoordig
flink genoeg, getuige het besluit waar
bij aan de Haagsche tramwegmaat
schappij de boodschap is gezonden: u
kunt op uw bloote kneitjes bij de tram
commissie komen, wanneer u wenscht
verder met. ons te onderhandelen.
Bij dé korte discussie die aan dit be
sluit voorafging, sprak de burgemees
ter-voorzitter van een „machtige on
derneming" die tegenwoordig achter
de tramwegmaatschappij stond. Het is
voor niemand een geheim meer, dat
hiermede de Hollandsche Spoor be
doeld is. Twijfel is trouwens niet meer
mogelijk, nu openlijk wordt aange
kondigd, dat men met de tienritten-
boekjes der H. JJ. S. M. tevens vrij
rijden heeft op de Haagsche tramlij
nen en naar verkiezing kan gebruik
maken van de tramlijnen door beide
maatschappijen op het traject den
Haag—Delft geëxploiteerd'. Nu ook de
nieuwe electrische spoorweg Rotter
dam—Den Haag in handen der H. IJ.
S. M. is gekomen, heeft deze maat
schappij er natuurlijk overwegend be
lang bij het vervoer zooveel mogelijk
in één hand te krijgen. Dat monopoli-
seeren heeft deze goede zijde, dat de
Staat aldus kosteloos een lesje krijgt,
voor het geval men eens tot Staatsex
ploitatie der verkeersmiddelen, speci
aal spoorwegen, zou willen overgaan.
Dat de zomer nog niet scheiden wil
wordt door 't handeldrijvend deel on
zer bevolking kwalijk opgenomen.
Over slapte in zaken word't duchtig
geklaagd. Te meer kan het bevreem
ding wekken, dat de beweging om tot
algemeene winkelsluiting op een over
gekomen avonduur over te gaan, in
het belang van het personeel, niet
zooveel sympathie ontmoet als men
zou mogen verwachten, 't Laat cpenhou
den van winkels en magazijnen moet
meer geld kosten dan voordeel afwer
pen; men plaagt er alleen zijn concur
rent mede, zijn personeel- en zichzelf.
En in slappen tijd zou er eerder reden
zijn om maar geheel en al te sluiten
zoo heb ik een ontevreden winke
lier al hooren brommen. Geduld, roep
ik de heeren toe. Après la pluie le beau
temps na zonneschijn komt regen!
H .A .GANUS Jr.
De Z. A. oorlog en de zending
Ds. B. teai Kate te Rotterdam, bracht
op de Zendingsconferentie van den
vorige week een referaat uit over den
Zuid-Afrikaanschen oorlog en de Zen
ding.
Na een inleiding over den Zuid-afri
kaan sch en oorlog als een strijd op le
ven en dood, niet meer tusschen En
geland en de twee Republieken, maar
tusschen Brit en Boer in gansch Zuid-
Af rika, zegt spr., dat de oorzaken van
dezen strijd niet alleen in dc mijnen
van Johannesburg moeten worden ge
zocht, maar ook in de verdiende anti
pathie tegen de Engelsche zendelin
gen.
Hij verdeeld© zijn referaat in 2 dee
len: de invloed van de zending op den
oorlog en de invloed van den oorlog
op de zending.
De Engelsche zendelingen zijn bij
hun komst, omstreeks 1800, terstond
begonnen met de gelijkstelling der
kleurlingen en blanken na te jagen en
zij hadden daarin veel succes, zooveel
dat de Boeren, hard geplaagd en be
lasterd, voor een deel althans, in 1SQo
gingen trekken." Ook daarna bleven
de zendelingen volharden in hun eens
aangenomen houding, waardoor de
Boeren al slechter naam in de heele
wereld kregen en de Engelsche mis
daden tegen hen zoo al niet goedge
keurd, althans ook niet afgekeurd wev-
den. Het drijven der imperialisten en
dier goudmannen ontving aldus kracn-
tigen steun en zoo kwam het tot den
oorlog die ook nu nog in vele zendings
organen sterk verdedigd wordt. Daar
entegen heeft de zending kraehtigen
invloed ten goede op de kleurlingen
gehad, zoodat het zeker voor een groot
deel aan haar moet worden toegeschre
ven dat de kleurlingen nog niet m
massa aan den oorlog hebben deelge
nomen.
De invloed van den oorlog op de zen
ding is zeer treurig. Hierbij wordt een
overzicht van de zending en haar re
sultaten in Zuid-Afrika gegeven en
meer uitvoerig gewezen op de zen
ding, die van de Boeren zelf uitgaat
en weerspreekt dat zij vijanden van de
zendinp" zouden zijn. Spr. wijst op het
veelvuldig gevangennemen van zende
lingen door de Engelschen, wat de
Boeren niet doen, op de stremming in
de zending als noodzakelijk gevolg
van den oorlog en de velerlei ellende
die ook de zending moet doormaken.
Dat is hier de donkere zijde, maar de
lichtzijde zal wel niet ontbreken. Als
de Boeren overwinnen mogen, zal ze
ker nog met grooter ijver de zending
worden gedreven, de Boeren zullen
vrijgeviger tegenover de kleurlingen
kunnen zijn, als zij van hun aartsvij
and, Engeland, verlost zijn ein zij zul
len zeker met ijver werken aan de op
lossing van het ontzaggelijk \raag-
stuk: Blank-zwart, Hierbij worden ds
bezwaren omtrent hun beschouwing
ten opzichte van de kleurlingen be
sproken en getoetst, torwijl de spre
ker eindigt met den heilwensch voor
de Boeren en de zending beide.
Na de rede van ds- Ten Kate werd,
ondeor uitbundig applaus, het voorstel
aangenomen om Staatspresident Kru-
ger een telegram van hulde te zenden.
De kellner-
Zaterdagochtend heeft in het politie
bureau aan de Nieuwe Haven te 's-
Gravenhage, de confrontatie plaats ge
had van de koetsiers Haneveld en
Schildknegt met het lijk van den kell
ner Van der Kamp, in tegenwoordig
heid van den rechter-commissaris, ver
gezeld van mr. Bevers, fungeerendo
als griffier, den hoofdcommissaris en
den commissaris Dietz.
Het eerst kwam Haneveld, die in de
cellulaire gevangenis te Schevenïn-
gen in bewaring is, met den celwagen
aan. Een half uur later Schildknegt,
wien, toen hij uit den wagen steeg,
door een groote menigte woedende
kreten, als moordenaar en schurk,
naar het hoofd werden geslingerd'.
Beide verdachten, die afzonderlijk te
genover het lijk werden gebracht, wa
ren volkomen onbewogen en volhar
den bij hunne na de arrestatie afge
legde verklaringen, o. a. dat de kell
ner op het Rijswijksche Plein hun
rijtuig verlaten had.
Een vrome wenscliP
In October 1899, toen de Zuid-Afil
kaansche oorlog pas begonnen was.
schreef een Engelschman hij zijn be
stelling bloembollen aan een Haar
lemsche firma: „Ik hoop dat de oorlog
over moge zijn vóór dat deze bollen
bloeien". In 1900 herhaalde hij bestel
ling en wensch en thans herinnert hij
voor de derde maal op droevigen toon
aan zijn jaarlijkschen wensch. Zul
len ditmaal zijn sneeuwklokjes straks
vredeklanken voor hem bengelen, en
zijne narcissen de vredesproclamatie
statig uittrompetten?
(Krel. Blocmb.)
