DE GAPERS.
lichtfabrieken daar ter plaatse was
geweest en aan genoemden heer Bas-
tinans had gezegd' ..Mijn zoon hoeft
een zaak in de stad en het zon mij
aangenaam zijn als gij dien bevoor
deeld^" heeft de commissie gemeend
ook daaromtrent dm heer Bastiaans
te mesten hcoren. Deze heeift ons
evenwel verklaart, dat het eene beslis
te onwaarheid is. dat. de heer W.Stolp
als lid van de commissie van die licht
fabrieken of in welke andere kwali
teit ook hem ooit zou hebben verzocht
zijn zoon voor leverantiën van ijzer-
werken ten behoeve van de gemeente
lichtfabrieken te bevoordeelen en dat-
hot evenzeer onwaar is. dat hij aan
dtën heer Wefers Bettink zou hebben
medegedeeld dat de heer W. Stolp
een zoodanig verzoek tot. hem zbu heb
ben gericht. De heer Bastiaans voegde
hieraan nog toe: .,ik kan in gemoedie
verklaren, dat de heer W. Stolp
nimmer heeft verzocht, hetzij direct,
hetzij indirect, zijn zoon of „de Ver
een igde Ijzerhandel'' te bevoordeelen,
noch daarop eenigen aandi'ang heeft
uitgeoefend."
Op grond van een en ander
is onze commissie van oor
deel, dat het verzoek van
adressanten, als niet op d'ei
wet gegrond, behoort te wor-
dengewezenvandehand.
De processen-verbaal van de gehou
den verliooren, worden hierbij aan uw
college overgelegd.
Aldus met eenparige stemmen vast
gesteld den twaalfden Nov. 1901."
De Commissie voornoemd,
(get) F. W. VAN STYRUM.
F. H. BIJVOET.
SPEELMAN.
Gelijk men uit het Raadsverslag zal
zien, heeft de Raad1 hedenmiddag niet
in behandeling genomen het rapport
der commissie. Verschillende leden
gaven den wensch te kennen eerst de
processen-verbaal der commissie in te
zien, en daarom trok de Voorzit
ter zijn voorstel in, om het rapport
urgent te verklaren en nu reeds te
behandelen. Besluit de Raad overeen
komstig het rapport der commissie,
dan zullen, naar wij vernemen adres
santen de uitspraak trachten uit te
lokken van een hooger college, in deze
dus waarschijnlijk Gedeputeerde Sta
ten.
De heer A. J. Meijerink houdt a. s.
Maandag voor de leden der afd. Haar
lem van den Ntd. R. K. Volksbond in
het gebouw St. Bavo eene lezing over
de „Gymnastiek".
Sportclub.
De sportclub „Hertog Hendrik", viert
op Woensdag 20 November e. k. haar
éénjarig bestaan op feestelijke wijze in
de groote zaal der Sociëteit „de Kroon".
Het programma bevat de volgende num
mers: „Welkomstlied". Zeeuwsche cou
pletten, Heidebloem (Duet); De gezellige
Kamer; Kwartet Loreley, een Rijke jon
gen, Een nacht in 't Cachot, klucht door 2
heeren; Mandoline Ensemble; Duetïisten-
paar. Artisten-revue. Schorre Neel, voor
dracht van den heer van der Laan: De
eerste kus (duet) en kwartet Loreley. Af
wisseling dus genoeg.
Met een bal, onder leiding van den heer
Martin, zal het feest worden besloten.
liet O. M. bij de Arr. Rechtbank
alhier is in appèl gekomen tegen het;
vonnis houdende vrijspraak van A.
Scholten, vrachtrijder te Leimuiden,
van eene hem ten laste gelegde ver
duistering van f 78.-
Uit de Omstreken.
Heara t *de.
Ten nadeele van den wagenmaker
Duijns alhier zijn rijtuigveeren ont
vreemd; proces-verbaal is opgemaakt.
Velsen.
De zitting van den militieraad voor
deze gemeente zal plaats hebben op Don
derdag 12 Dec. a.s. des voormiddags te
10 uren, te Haarlem in de Doelen. Voor
den militieraad moeten verschijnen die
lotelingen (welke dit. jaar hebben geloot)
die vrijstelling verlangen wegens zieke
lijke gesteldheid of gebreken of wegens
gemis van de gevorderde lengte.
Openbare Vergadering van
den Gemeenteraad van Velsen
op Dinsdag 19 November 1901,
voor middags 11 uur.
Agenda
1. Ingekomen stukken.
2. Aankoop wegen Wijkeroog.
3. Uitbreiding bouwplan IJrauiden.
4. Voorstel tot betaling der kosten
van straatverlichting voor
IJmuiden over 1900.
6. Contracten der armbesturen met
de geneeskundigen voor 1902.
6. Vragen dispensatie oprichting
burgerschool.
7. Geschenk hoofd der school te
IJmuiden wegens 2o-jarige
di en stvervu Hing.
8. Aansluiting schoolgebouwen,
brandspuithuizen en politie
post. te Santpoort aan de elec-
trische verlichting.
9. Regeling der onderwijzers-jaar-
wedden.
10. Behandeling begroeiingen voor
1902:
a- der gecontracteerde wegen
te IJmuiden.
b. der burgerlijke armbesturen.
c. der gemeente met bijbehoo-
rende concept-besluiten.
IJmuiden.
Het maken van eenige werken tot. ver
grooting van de Visschershaven te IJ
muiden is bij onderhandsche overeen
komst opgedragen aan W. P, de Vries
te Kossum voor f 53.300
Binnenland.
II. M. de Koningin-Moeder heeft
Ilaar terugkeer uit Arolsen naar Het
Lo vervroegd met het doel om H. M.
de Koningin op Het Loo te bezoeken.
Men verneemt dat II. M. zich bij aan
komst van Haar Moeder wel bevond.
Nader schrijft men uit Den Haag:
De ongesteldheid waardoor H. M.
•de Koningin genoodzaakt is eenige da
gen hoogstderzelve>r vertrekken niet te
verlaten, is zoo goed als geweken.
De heer Wolmarans bracht Dinsdag
weder een bezoek aan president Kru-
ger te Hilversum, dlïe naar men ver
neemt. nog geen beslissing heeft geno
men in verband met een verblijf in het
zuiden van Frankrijk.
Djambi.
Bij het departement van koloniën is
ontvangen het volgende, van 12 dezer
gedagteekende telegram van den gou
verneur-generaal van Nederlandsch-In-
dië, betreffende de gebeurtenissen in
Djambi:
„Onze troepen in Djambi werden bij
een tocht naar Batin VIII en II en Tjer-
min Nangedang beschoten, vooral nabij
Sabakoel en Loeboe Resam, alwaar ver
moedelijk de schuldigen, zijnde volk uit
Merangin, huisden.
„Loeboe Resam voorloopig bezet door
honderd man.
„Gewond vier Europeesche militairen
beneden den rang van officier".
Acad. Examens.
Aan de Universiteit van Amsterdam
is met. gunstig gevolgd afgelegd: het
doctoraal examen in de Pharmacie
door den he«r J. F. Suyver; het docto
raal examen in de Botanie door den
heer Th. Weevers.
Bevorderd! tot doctor in de Rechts
wetenschap op Stellingen" de heer
J. W. Koning Pzn.. geboren te Leider
dorp; op proefschrift Het rechtskun
dig karakter der zoogenaamde arbeids
reglementen", de heer P. W. H. Truyen,
geboren te Deurae-Neerkant.
Leiden. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap, de heer C. J. de
Lange, geb. te Alkmaar, op „Stellin
gen."
Treurig ongeluk.
Nabij Nieuw-Vosmeer was een klein
knaapje ongemerkt op de buffers van
den achtersten wagen geklommen. Het
kind viel en is, hangende met sijn
broek aan een kettinghaak, met het
hoofd over den grond gesleept en go-
dood.
Naar het „Vad". met zekerheid ver
neemt, is de administratieve raad van
het Hof van Arbitrage thans tegen Woens
dag 20 November bijeengeroepen.
In de vergadering zal allereerst de be
grooting van den raad voor 1902 worden
vastgesteld.
Daarna zal het beroep der vertegen
woordigers van de Zuid-Afrikaansche re
publieken ter sprake komen en daarom
trent een beslissing worden genomen.
Konijnen gestolen.
Maandagnacht omstreeks één uur zag
een Rotterdamsch hoofdagent, op sur
veillance, met een ander agent, in de
Broedersteeg aldaar twee mannen aan
komen, waarvan er een een jas als pakje
onder zijn arm droeg. Beide mannen wei
den aangesproken en weldra kwamen
er uit de ineen gerolde jas drie konijnen
te voorschijn, hetgeen den politieagenten
natuurlijk erg verdacht voorkwam en
den hoofdagent aanleiding gaf den dra
ger van de jas te arresteeren. Deze. de
koopman P. E.. uit de Slachterstraat,
was hiervan echter niet gediend en
trachtte te ontkomen, hetgeen mislukte,
doordat de hoofdagent zich boven op
hem liet vallen. Een worsteling volgde,
de twee agenten rolden met den zich he
vig verzettenden koopman over de straat
en eerst toen meerdere hulp gekomen
was, slaagden zij er in, hem naar het
politiebureau in de Lange Torenstraat te
brengen. De metgezel van den koop
man had zich intusschen stilletjes uit de
voeten gemaakt. Den volgenden morgen
is gebleken, dat de konijnen gestolen
waren.
Oneerlijke mededingin?;.
Aan den minister van binnenlandsche
zaken heeft de Algemeene Winkeliers
vereniging te Amsterdam, te dezer zake
vertegenwoordigd door haar dagelijksch
bestuur, een adres gericht, waarin ver
zocht wordt dat er eene commissie be
noemd worde, waarin zitting hebben
staathuishoudkundigen, regeeringsamb-
tenaren en middenstanders, ten einde een
onderzoek in te stellen naar de midde
len, door de „oneerlijke mededinging"
gebruikt, en de geheime wegen, door
haar bewandeld.
Een oliphantacbti? biggetje
Men schrijft uit Nootdorp aan de
Delftsche Ct.:
Voor een paar dagen heeft bij zeke
ren van der Kooy, aan den Veen weg,
een varken een elftal jongen geworpen.
Dit zou nu volstrekt geen wonder zijn
ware het niet, dat een dér jongen al
heel buiten model was. Deze heeft nl.
precies den kop van een olifant. Het
snuitje, waarin aan het ednd de neus
gaten, is 3 cM. lang en zoo dik als een
pijpesteel. De oogen liggen onmiddel
lijk naast elkaar, zoodat het één oog
schijnt. De echte olifantsbek heeft in
beginsel reeds de kiemen van slagtan
den. De ooren zijn gelijkvormig aan
die van den olifant. Op zijn huid is geen
spiertje haar te vinden. Het dier (is bij
de geboorte gestorven.
Hof van Arbitrage-
„De Standaard" bevat een artikel
naar aanletiding van het verzoekschrift
der heeren Lcyds c.s., aan den Raad
van Beheer van het permanente Hof
van Abritrogc tc 's Gravenhage, dat de
ze zijn bemiddeling vevleene om En-
gelands toestemming te verkrijgen, de
rechtspraak van het Arbitragehof in
te roepen. Het blad beantwoordt ont
kennend de vraag: brengt de bevoegd
heid van den Raad' van Beheer mede.
dat op dit verzoek kan worden inge
gaan?
Een daad toch, als waartoe Mer de
hulp van den Raad van Beheer van
het Arbitragehof wordt ingeroepen, ligt
buiten de bevoegdheid, bn art. 28 aan
den Raad toegekend. Die bevoegdheid
toch is enkel van admüni strati even
aard'.
Wat voorts betreft het beroep dooi
de heeren Leyds c. s. gedaan op art.
27 der Conventie, ook dit kan, meent
het blad, hier niet tot het gawenschte
gevolg leiden. Wel legt d'it artikel
aan de Mogendheden, die de Ilaagsche
Conventie oiudea-teekenden. den plicht
op, om Staten tusschen wie geschil ont
staat. te herinneren aan het feit, dat
het Hof van Arbitrage voor hen open
staat, maar vooreerst spreekt dit ar-
tjikel van een conflict dat zou dreigen
uit te barsten, en niet van een dat
reeds geleid heeft tot een ooriog. En in
de tweede plaats heefFdit artikel slechts
kracht voor geschillen, die dreigen te
ontstaan „entre Elles"; dat is tusschen
mogendheden, die de Haagsche Con
ventie o n clertaekend em
Al is echter het juridisch succes van
dit verzoek van geene waarde, het
moreel succes acht „De Stand." des
te grooter.
Want het. verzoek, dat van de zijde
van Transvaal en Oranje-Vrij staat niet
ontvankelijk is, zegt het voor het oor
van gansch Europa, dat elke stap van
Engelscha zijde om langs vredelieven-
d'en weg tot een rechtvaardige oplos
sing van dit geschil te komen, door de
Republieken van haren kant van harte
zal worden aanvaard.
Leger en Vloot.
Blijkens eene medodeeling in het „U.
D." hebben verscheiden leden van de
hoofd- en afdeelingsbesturen van Volks
weerbaarheid, samengekomen bij de
schietbanen op de Laarder-heide op Zon
dag jl„ het plan ontworpen om die
schietbanen te maken tot reunieplaats
voor allerlei leden van Volksweerbaar
heid. die in de buurt van Hilversum wo
nen. Niet alleen Naarden, Bussuin. La
ren, Hilversum, 's Gravenland en Eem-
nes, doch ook Baam, Amersfoort, Utrecht
Maartensdijk, Maarssen, Breukelen, Loos-
drecht, Weesp en Amsterdam zouden
daaronder kunnen vallen, vooral daar
met het rijwiel een betrekkelijk groote
afstand gemakkelijk af te leggen ls. Een
heele menigte schutters kunnen aan de
oefeningen deelnemen, daar er in het
geheel 11 banen zijn.
De secretaris der afdeeling Utrecht,
mr. C. L. Kooiman, te Utrecht, die in het
„Utr. Dagbl". het plan heeft uiteenge-l
zet, doet in dat blad een beroep op den
moreelen en financieelen steun, die noo-
dig is om het plan uitvoerbaar te maken.
Letteren en Kunst.
Jub:lee Bouwmeester.
In Den Haag heeft zich een commis
sie gevormd, bestaande uit die heeren
Ema.nts, Lapidoth, Plemp van Dui-
velaud, Smissaert, Van Spengler, Vro-
lik, De Wijs, Haus en J. C. van der
Toi. om Louis Bouwmeester in De
cember, ter gelegenheid van zijn veer
tigjarig jubilee als tooneelkunstenaar
een huldeblijk aan te bieden.
Het nieuwe stuk van Herman Heijer-
mans Jr.. dat door de Ned. Tooneel-
vereeniging in studie is genomen, is
getiteld „Het Pantser."
"V ondöl-verzameling.
De Vondel-verzameling van den heer
Hartkamp is thans in handen gesteld
der commissie tot den derden December
voor 15.000. Met andere woorden: Wan
neer de commissie voor den genoemden
datum in hei bezit is van f 15.000, dan
kan zij de verzameling van den heer
Hartkamp koopen, die dus thans weer
f 5000 van zijn eisch deed vallen.
Het zal genoemden heer echter na
tuurlijk aangenaam zijn, ook als bewijs
van waardeering, voor zijn toegevend
heid, wanneer dit minimum van f 15.000
overschreden kan worden. De commis
sie vertrouwt dat zij de gelden bijeen
zal kunnen krijgen. Zij zal althans nog
meer openbaarheid geven aan de zaak.
H. M. de Koningin deed een gift toe
komen van 500, terwijl de Regeering
hare bijdrage van 1000 op 2000 ver
hoogde.
Niettegenstaande deze groote giften is
toch de minimaal-benoodigde som nog
niet gestort.
Uit goede bron verneemt men, dat de
commissie, mocht zij koopster worden,
van zins is de collectie te plaatsen in het
Stedelijk Museum te Amsterdam.
Rechtszaken.
Noëls van Wageningen.
Door mr. Foest is bij de Rechtbank te
Amsterdam een request ingediend tot
failliet verklaring van W. P. Noëls van
Wageningen.
A. J., evangelist te Zïerikzee, die,
verdacht van brandstichting, naar de
openbare terechtzitting der rechtbank
aldaar is verwezen, is tegen die be
schikking iu verzet gekomen.
Sport en Wedstrijden.
Voetbal.
De competities.
Voor den N. V. B. zijn op Zondag a.s.
de volgende wedstrijden vastgesteld:
Afd.: I. 1ste klasse: R A. P.—H B. S.
Amsterdam: Haarlem—Velocitas. Haar
lem; Rapitas—Ajax, Rotterdam; H. V. V.
H. F. C., Den Haag
2e klasse a: Swift. (A).—Volharding,
Amsterdam; Swift (H.)Sparta, Den
Haag; Quick—A. V. V., Amsterdam.
2e klasse b.: VolhardingCeleritas,
Rotei'dam: Quick—D, F. C„ Den Haag.
2e klasse c.: Hil. F. C.—Eendracht, Hil
versum; E. D. O.—A. F. C„ Amsterdam.
3e klasse a.: D. S. V. V. II—Rapiditas,
Delft.
3e klasse b.: Leonidas—Vooruitgang.
Amsterdam.
Afd. II. Ie klasse: Hercules—U. D.,
Utrecht; VitesseP. W7, Arnhem; Vic
toria—Quick, Wageningen.
2e klasse b.: Quick (Amf.)—Go-Ahead
II, Amersfoort.
Afd. III. 2e klasse: Achilles—Z. A. C.,
Assen.
Afdeeling IV. 2e klasse a.: Olympia—
Victoria. Middelburg, Wilhelmina—N. O.
A. D., Den Bosch.
2e klasse b.: Quick II—A. N. T. O. N. I.,
Nijmegen.
Gemengd Nieuws.
Een boycot van Engelsclie
zijde.
Al kort na het uitbreken van den
oorlog in Zuid-Afrika werd hier te
lande de meening geuit, dat onze
bloembollenafzet in Engeland wel
eens den terugslag zou kunnen on
dervinden van de hier bestaande (en
sedert niet welinig toegenomen) anti-
Engelsche strooming, maar inmiddels
zijn er al een paar seizoenen overheen
gegaan, en van een verminderden af
zet is niets gebleken.
Tot dusver evenwel, want er wordt
wel degelijk iets van een boycot van
Engelschen kant op het getouw gezet
De „Financial News" maakt er het
eerst gewag van, zeggende „Er wor
den voorloopige stappen gedaan voor
de vorming van een Bond tot het boy
cotten van alle Nederlandsche pro
ducten als een weerwraak voor den
voorgenomen boycot van Engelsche
waren, waartoe men in Nederland
onder zeer hooge bescherming het
plan opgevat heeft. Om te beginnen,
zou Engeland geen Hollandsche bloem
bollen meer willen koopen."
Onzeker schijnt 't ons of met den
„boycot van Engelsche waren" hier
bedoeld wordt het reeds zoo dikwijls
geluchte denkbeeld om al wat En-
gelsch is te weren, of dioor een ver
keerde voorstelling van de zaak
het plan van de havenarbeiders, die
hunne actie niet richten tegen de En
gelsche goederen, maar tegen de En
gelsche scheepvaart. Maar hoe dan
ook, merkwaardig is 't te zien, dat de
gevoelens over zulk een plan in En
geland al even verdeeld zijn als ten
onzent.
Al dadelijk kwam de firma Murray
and] Sons, te Deptford, er tegen op. Zij
noemde het denkbeeld precies als
bij ons een tweesnijdend zwaard,
want zij zelve bezit landerijen in Ne
derland en hare bollenkweekerijen
worden daar door Engelsche beheerd,
wat, meent zij, ook wel met andere En
gelsche firma's heit geval zal zijn.
Het tuinbouwblad1 Gardeners Chro
nicle, van beide uitingen melding ma
kende, is er ook in het geheel niet
voor. „Wij zullen zegt het geen
meening uitdrukken over hetgeen on
ze Hollandsche vrienden zullen gelie
ven te doen - vrij mogen dat veilig aan
hun handelsgeweten overlaten. Wat
ons betreft, zouden we elke poging in
die richting even nietig als dwaas
vinden."
Een ander tuinbouwblad, de Horti
cultural Advertiser, veroordeelt het
denkbeeld, zoo mogelijk nog sterker,
't Zegt„In tijd van oorlog of inter
nationale wrijving, als het gevoel vrij
zijn gang gaat, zullen in alle landen
ht l:nofdige enthousiasten pogen
kwaad te brouwen, dat, als 't een
maal gesticht is onberekenbare scha
de zou doenmaar wij zijn er zeker
van, dat onze handel over het alge
meen te helder van hoofd is om lie
den op té leveren, die als dollen hun
neus zouden willen afsnijden om hun
gezicht te ergeren.
„Afgescheiden van alle eigenbe
lang, hebben de meesten van ons on
der de bloemenkweekende broeder
schap tal van goede vrienden, wier
goede gezindheid wij niet gaarne zou
den verliezen. Wij hopen, d'at, voor
er weer een bollenseizoen aanbreekt,
wij een duurzamen vrede zullen ge
nieten en alle tijdelijke bitterheid ver
geten is."
(N. v. d'. D.)
Zijne voldoening.
Jumbo II, olifant te Buffalo, oud
van jaren, heeft een electrischen
stroom van 2,200 volts door zijn berg
van levend vleesch en levend merg voe
len gaan, uit twee elec traden aan z'n
ooren en een op zijn ruggegraat. Met
een kwispelen van zijn staart en een
gesnork van bijval heeft hij zijne vol
doening over deze kitteling van hooge
spanning te kennen gegeven.
„Het Weekblad voor Drogisten"
heeft getracht iets te weten te komen
over den oorsprong der zoogenaam
de Gapers die men voor de drogist-
winkels aantreft. Het blad is echter
in zijne nasporingen tot dusverre niet
geslaagd. Echter herinnert de redac
tie aan hetgeen Mr. J. van Lennep en
J. ter Gouw er over zeggen in hun
werk „De uitliangteekens in verband
met geschiedenis en volksleven be
schouwd", en het is wel aardig daar
aan iets te ontleenen.
Het blad schrijft:
Apothekers, Chemisten en Drogisten
hebben en hadden al voor eeuwen, toen
die beroepen nog vereenigd waren, hun
..Gapers". Geen uitliangteeken heeft
zoo zeer de aandacht getrokken als dit.
Vreemdelingen hebbben soms gemeend,
in die figuren langs de straten het
sprekendst bewijs te mogen zien van
liet flegma der Hollanders. Omdat, be
weerden zij, de Hollanders te droog en
te koud zijn om te kunnen lachen, en
lachen evenwel een behoefte is van
de menschelijke natuur, zooTiebben zij
van afstand tot afstand narren-troniën
gesteld, opdat het aanschouwen daar
van tot lachen wekken mocht.
Volgens G. van Hasselt, is de Gaper
het zinnebeeld of liever het portret van
den Sclialknar of Willensdwaas, dien
de groote heeren er op nahielden, en
waar de apothekers de afbeelding van
voor hun deuren plaatsten, tot een uit-
noodiging voor de lieden, om bij hen
binnen treden en een likeurtje te komen
drinken.
Wij moeten daar echter tegen op
merken. dat niet alle gapers een zots
kap met bellen dragen noch droegen:
zij waren op alle mogelijke wijzen uit-
gedosclit en zijn dat nog. sommigen
met een kroon, anderen gehelmd, met,
den Salamander als cimier; ook ge-
tulband als een muzelman. Ja, op de
Leidschestraat hangt cr zelfs een uit,
die netjes een zwarten hoed (water
proef) op den bol heeft, wat voor een
gaper al heel potsierlijk staat. 1)
Jacobus Scheltema maakte van den
gaper niet het kopstuk van een gek,
maar van een stads-dienaar, terwijl
hij de apothekers zelve tot stads-amb-
tenaren verhief, die den stads-dienaar
gekleed in stads-livrei voor hun ven
ster plaatsten. En van hlier, zegt hij,
„de lachende gapers met bellen". Wel
mocht de Franschman vragen naar
,,le moyen de siffler quand on bailie"
toen hem verweten werd, dat hij bij de
opvoering van zeker prulwerk niet mee
gefloten had; en evenmin ook kunnen
wij begrijpen hoe men tegelijk gapen
en lachen kan. Trouwens de geheele
gissing gaat boven ons begrip.
Njiet minder vermakelijk is de ver
klaring, die een ex-drogist in den „Na-
vorscher" van dit uitliangteeken gaf.
Volgens hem leefde er in de 14de eeuw
een drogist, d'ie Gaper heette (mogelijk
te Gouda, dan zouden de Goudsche go-
pers zijne afstammelingen kunnen
zijn). Deze Gaper nu was wereldbe
roemd om zijn uitmuntende kruiden.
Toen hij dood was, plaatste zijn opvol
ger de beeltenis des wereldberoemden
mans voor den winkel, en 't zij te diens
eere. 't zij uit concurrentie-zuckt, de
den alle drogisten 't zelfde. Wat men
men met naverschen al niet ont
dekken kan. Wij noemden daar in t
voorbijgaan de Goudsche Ga
pers. Dat het een schimpnaam was,
gelijk de poorterijen gewoon waren el
kander toe te voegen, lijdt geen twij
fel. Maar het blijft de vraag: waarom?
en bij welke gelegenheid? De een heeft
dien naam afgeleid van de Hoeksche en
Kabeljouwsche geschjillen; de ander
van de gekookte mosselen: een derde
van het hekelen en lijndraaien; 't geen
duidelijk bewijst, dat zij het niet wis
ten. De Gouwenaars weten "t zelve
niet en Junius ivist het ook niet, en de
MJid'delburgsche Gaper, die er een
rijmpje op had:
Gij gaapt na rnij, ik gaap op u,
Schoon dat mijn wezen heeft een
gruw,
'k Ben, als gij zien kunt, zoo ge
schapen.
Gelijk de Gouw'naars, die sta&g ga
pen.
wist het ook niet en wij weten 't even
min. Maar wel weten wij dat het ganen
al veel ouder is dan onze gapers en de
stad/ Gouda. Want Zerubbabel wist
den Kon(ing Darius al te vertellen van
groote Heeren, die als zij een schoone
vrouw zagen, haar met gapende monde
aankeken, wat toen zeker voor zeer ga
lant doorging. Ja. die Zerubbabel had
zelfs gezien, dat de groote Koning Da
rius zijn liefste met openen monde had
zitten aankijken. De gapers zijn dus
wel van ouden en edelen oorsprong en
't is mogelijk ,dat daarom oudheidkun
dige apothekers ze gekroond hebben
willen voorstellen.
Ons dunkt de eenvoudigste verkla
ring van den oorsprong en de beteeke-
nis der gapers als uitliangteeken is
deze. 't Is sprekend blazoen. Gapen
toch is "tgeen de geneesheer (en de
apothekers bemoeiden zich van ouds
ook met dokteren; zij doen 't in Enge
land nog) den kranke verzoekt te
doen als hij diens tong bekijken wil;
gapen is noodig om likkepotjes te slik
ken; gapen deden ook zij, die vroeger
den apothekersAvinkel binnentraden,
om er 'n teug Avitte of roode ypocras
(Hippocras) of 'n kruiderwijntje te ge
nieten of iets bitters voor de maag tc
.nemen, of „cruyden die ganc maken".
Van gapers leefde de apotheker; is
't Avonder dat hij een gaper tot zinne
beeld koos? En schoon nu wel zijn
klanten niet zulke fantastische hoofd
tooisels droegen, is 't echter klaar, dat
de apotheker er zijn gaper mee op
schikte, daar hij toch ook iets moest
doen, om er de aandacht op 'te vesti
gen, een gaper als die op de Lelid-
schestraat is al te natuurlijk. Maar
schoon men in 't algemeen de eenvou
digste verklaringen voor de aanneme-
lijkste houden mag, zoo Avillen wij toch
ook aan de verklaring van Van Has
selt rtiet alle gewicht ontzeggen. Het
is waarheid, dat voorheen de gapers
met narrekap en bellen en met een aap
op den schouder, talrijker waren dan
tegenwoordig. Men zazelfs gapers
blootshoofd met een aap op den kop,
die in 't haar parazietjes scheen te
zoeken, doch die die kiescher smaak de
zer eeuw heeft doen verdwijnen. En 't
is zeer wel mogelijk, dat die uitmonste
ring van den gaper in verband staat
met de bootsmaker, die, nevens
den aap, de trouwe metgezel der oude
kwakzalvers en kokeiers Avas. Onder
do vertoonmgen, Avelke deze laatste
den rondom saamgevloeiden toekijkers
gaven, behoorde vooral ook deze, dat
zij hun nar allerlei gebaren en gri
massen maakte, tot groot vermaak der
omstanders.
En dewijl 't publiek den bootsmaker
dus 't meest en 't liefst als gaper
zag. zou er n/iets vreemds in zijn, dat
hem de kwakzalver, toen hij, zwervens
moê, zich met zijn elixirs en pillen in
een winkel vestigde, hem in dat ge
stalte voor zijn deiir plaatste.
Reeds in 't nijdden der 17de eeuw
waren de drie beroepen gescheiden. De
apothekers werden te Amsterdam in
1G38 tot „een apart Gilde" gemaakt.
Hun werk was „'t, prepareeren der me
dicamenten," anders gezegd: „recepta
toemaken", en daarom moesten zij
ook „de Latijnse tale redelicker Avijse
verstaen."
De Drogist Avas de „verkoper van ge
droogde of versche kruyden": de ..Chv-
mist" bereidde de „Chvmicalia". Van
toen af had elk der drie beroepen bij
den Gaper, die bun gemeen goed was.
ook nog een eigen nithangteeken.
bij de apothekers hing de v ij z e 1 uit,
bij de Drogisten: de Snuit van den
Zaagvisch, de Hertshoorn en een rist
Slaapbollen, en bij de Chemisten de
Salamander, het dier. waarvnn veile!
werd, dat het in 't vuur leeft, 't Bli j
uit een keur van 1726 dat toen reeri-
verscheidene apothekers tevens Ch
misten waren, Avel had de apothekei
zijn „proef alleenlijk gedaan in Gale-
nica en was over zulks ongehouden de
Chymical/ia te kunnen prepareeren'1,
maar toch waren er toen reeds ver
scheidene „van hun confraters hen
dies best verstaande.
Te Lyon en waarschijnlijk ook el
ders, waren de apothekers gewoon al
lerlei dieren uit te hangen, die in den
vijzel s/lampten, soms van hout soms
van ijzer. Men vindt, daar nog een
Beer in die gestalte. Te Nantes bewaart
men in 't Museum het beeld van een
man, die dat werk verricht; het stond
er vroeger op den hoek der II. Kruis
plaats. En in dezelfde stad hing voor
twintig jaren nog een apothekerbord
uit, dat zeer merkwaardig was. Het
was een houten bas-relief, mooi ge
kleurd en stelde' den apothekcrslecrling
voor, in het kostuum uit den tijd van
LodeAvijk XIII, die kruiden in een mor-
üier stampte.
Dergelijke zag men voor Aveinige ja
ren, en Avellieht nog, ook te Argenteau.
Te Sillé-le-Guillaume ziet men op den
hoek van een zestien-eeuwsch huis.
tegenover het kasteel, een half verhe
ven beeldwerk met een gelijk perso-
naadje. Pilaar en figuur zijn groen ge
verfd en daaronder staat: Au pilier
vert.
ORGELBESPELING
in de Groote- of St. Bavokerk alhier, op
Donderdag 14 Nov. 1901, des namiddags
van 2 tot 3 uur door den heer W. EZER-
MAN.
PROGRAMMA.
1. Concertfantasie A. Hesse.
2. Choral aus Bach's Passion A. Miller.
3. Sonate No. 3 A. Guilmant
a. Allegro maestoso.
b. Pastorale.
c. Fuga.
4. Adagio M. Brosig.
5. Aria uit den MessiasHandel.
M A a K T NI F: UW S
Op de heden gehouden Kaasmarkt
werden aangevoerd
27 stapels Kaas, te zamen 3559 st.,
wegende 6964 Kilogram. Pr. f 29f 14.
Faillissementen.
Rotterdam.
Geëindigd zijn de faillissementen
van Johanna Haasbroek, huisvrouw
W. Bohl. voorheen winkelierster in
parapluies. AL M. W. Eijsvogel Jr.,
schildier. en M. Windhorst, reiziger, al-
len aldaar.
(Beurs.
Volgens het „Weekblad van de Com-
missiebank" te Amsterdam zijn in de
week, geëindigd 12 November, door tus-
schenkomst dier bank verhandeld de vol
gende minder courante fondsen:
Opr. aand. Singkep Tin-Maatschappij
J 96.
Aand. Noord-Brabantsche Bank 12
Aand. Rente Cassa 276
Aand. Willemspark, Bouwondeme
ruing, 850.
Aand. Maatschappij tot exploitatie van
Bouwterreinen 87
Aand. Weltevreden Exploitatie-Maat
schappij van Bouwterreinen 133
Aand. Wonokoyo-Maatschappij tot ex
ploitatie van het land 19';':
Aand. Brood- en Meelfabriek te 's-Gra-
venhage 32
Aand. Nederlandsche Scheeps-Hypo-
theeltbank 100
Aand. Arnhemsche Tramweg-Maal
schappij, 108
Aand. Rotterdamsche Tramweg-Maat
schappij 190
Aand. Assurantie Maatschappij tegen
Brandschade en op het leven „De Ne
derlanden" van 1845 f 300.
Oblig. Verg. tot christ. verzorging van
Krankzinnigen.en Zenuwlijders
De Commissiebank zal binnenkort een
Effectenveiling houden waartoe zij
schriftelijke opgaven verzoekt tot ulti
mo dezer.
Als nieuw ingekomen wijzigingen van
vraag en aanbod in genoemd weekblad
vermelden wij de volgende fondsen:
GEVRAAGD.
Opr. aand, Nederl. Maatij. v. Zekei-
heidst. v. ambtenaren en beambten /1800.
3'A Oblig. idem, idem, idem, 93
Aand. Weltevreden Exploitatie-Maatij.
van Bouwterreinen, 135
Aand. Cultuur-Maatschappij Bajoelor,
77
Aand. Billiton-Maatschappij Eerste ru
briek 93
Aand. Nederlandsche Scheepsbouw-
Maatschappij, 93
Aand. Utrechtsche Brood- en Meelfa
briek, 132
Oblig. Calve Delft Fransch-Hollandsche
Oliefabriek 99'/.
Oblig. Spiegel en lijstenfabriek „d
Atlas" 65
Aand. Eerste Nederlandsche Hypo
theekbrief-Bank, 100
Aand. Rotterdamsche Petroleum-Maat-
schappij 10
Aand. Arnhemsche Tramweg-Maat
schappij 107
Aand. Onderlinge Verzekering-Maatr
schappij tegen geld. gevol. v. ongel. 75%.
AANGEBODEN.
Aand. Willemspark Bouwonderneming
t 850.
Aand. Nationaal Grondbezit 235
Oblig. Cultuur-Maatschappij Soember
Glatik 90 °i.
Aand. Wonokoyo-Maatschappij tot ex
ploitatie van het land 20
Oblig. Electrische Drukkerij 85
Aand. Nederlandsch-lndisch Gas-Maat-
schappij 148
Aand. Gouda, fabriek van Melkproduc
ten, 60 pet.
Aand. Maatschappij voor Uitvoer en
Commissiehandel, Bod.
Aand. Eerste Nederlandsche Hypotheek-
brief, Bank 110
Aand Algemeene Brandwaarborg-
Maatschappij, Bod.
Aand. Assurantie-Maatschappij legen
Brandschade en op het leven „De Neder
landen" van 1S45, 300.
Aand. Stichtsche Glasverzekering-
Maatschapnij, 93