EEN HALVE WEEK1!
Tweede Blad,
De doodevanden
zwarten koffer.
I bereikte do kolonne eindelijk den l9en
November Warmbad. weder; zij had
i toen ruim -100 KM. achter den rug. die
1grootendee;- n een moeielijk terrein
i waren aó legd.
I Nu komt het resultaat van den tocht
in cijfers. Men zoude verwachten, dat
Donderdag 28 Not omber 1901. Colenbrander slachtoffers voor ee n
pn 5S50 'ICC' concentratiekamp zou hebben
beboerende bij
Haarlem's Dagblad
van
Wereldyeschïedenas*
De F ranse he gezant, de beer
Constams to Konstantinopel te
rug. Eon lanig lijdensverhaal.
De F ran scire gezant is. zooals men
weet, Zaterdag te Konstantinopel aan
gekomen. Hij werd bij bet verlaten
an den trein door al zijne in de 1 urk-
sche hoofdstad gevestigde landgenoo-
len verwelkomd. Er waren vele man
nen \an naam, maar ook eenvoudigen
bedienden, werklieden enz. Ook wa
ren veie geestelijken naar het station
gekomen. De gezantschapssecretaris
Bapst, die Constans in zijne afwezig
heid verving was natuurlijk ook aan
wezig. Kortom het was een. wans de
monstratie van Fransche sympathieën
Ook dia Sultan, de groot-vizier en de
minister van buitenlandscbe zakc-n
hadden vertegenwoordigers gezonden
om den gezant te begroeten.
Mumis-B'ey vertrok Maandag naar
Parijs.
Uit ZuidkAfrika is het nieuws be
trekkelijk van weinig beteekenis. Laten
we den klap, d!ie de Engelschen bij
Villiersdorp hebben gekregen buiten
rekening, dan is er weinig, dat bij
zonder onze aandacht trekt.
Hot. belangrijkst is nog een uitvoe
rig „Central News"-tclagram over den
tocht van kolonel Colenbramder van
Magalapsi (aan dien spoorweg van
Mafeking naar Rhode si door noord
westelijk Transvaal niaar Warmbad,
waar hij den 19en dezer aankwam met
een aantal gevangenen, onder welke
de veldkornetten Roos en Louw.
Het geheeLe telegram is een lang lij
densverhaal van weinig beteekeniende
gevechten, rustelooze Boei-enaanval
len en voor de Britten jammerlijke
resultaten. Men> oordeele
Colenbiand'er vertrok 6 Oct. uiit
Warmbad ©n ging in noordwestelijke
richting door het bairt van bet district
Waterberg. Ernstigen tegenstand ont
moette bij slechts weinig, maar wel
zag bij nu en dlan verspreide troepjes
Boeven, die echter weinig neiging
toonden om dichtbij te komen en zich
aan een gevecht te wagen. De kolonne
trof evenwel ook vele Boeren aan, die
hun plaatsen bewerkten. Bij velen
was het gezaaide in vollen bloei en be
loofde veel. Maar dioor dit systeean van
rust te nemen en hun voorraad aan
te vullen, zijn de Boeren in staat om
voor onbepaalden tijd bet veld te hou
den en wordt opnieuw de noodzake
lijkheid bewezen, om het land schoon
te vegen en alle gezinnen naar de con
centratiekampen te vervoeren. Na
overal in de ronde het land scboonge-
bezemd en alle te velde staande oog
sten vernield te hebben, rukte de lco
lonne weer op en bereikte den 24en
Malarie. Hier werd tien dagen, rust
gehouden voor men de terugreis aan
vaardde. Den 4en November stiet men
op de Krokodilrivier en men volgde
den loop van deze over een afstand
van ruim 150 KM., overal de bewo-1
ners langs het pad medenemende en
de menschen in de gelegenheid stellen
de zich over te geven. Intusschen was
het moeilijk een punt te vinden, waar
men de rivier kon oversteken, diaar
zij door de zware regens sterk gezwol
len was: in 't algemeen beleanrroardien
die regens de bewegingeri dier kolonne
herhaaldelijk. Ten slotte slaagde Co-
'.enbrander cr in de rivier over te
trekken, waarop bij den loop dier Pa-
lcla-rivier volgde, zonder eenigen te
genstand te ontmoeten. Zoodlra bij
echter weer in het district Waterberg
'kwam, begon het spelletje opnieuw.
Manschappen van Beyers' en Baclen-
lurst's commando's hingen voortdu
rend aan zijn flanken en achterhoede
ei. beschoten deze onophoudelijk,
maar zorgden zich daarbij gedekt te
houden. Met nachtelijke marschen
volgden zij de Engelschen. Hun ver
metelheid werd hun echter eindelijk
door Colenbrander betaald gezet: hij
verraste twee kleine lagers der Boe-
remcomimando's, waarbij drie repu
blikeinen sneuvelden en twaalf ge
wond werden.
Na een buitenge-woon zvvaren trek
meegebracht; overal iimneró maakte
jliij go Jfigcnen en gaf hij gelegenheid
1 tot overgave, langs de Krokodilrivier
zeifs over een afstand van meer dan
üO K.M.! En wat bracht hij mede?
brie-envijflig gevangenen met gewe
ren, ammunitie, wagens, enz., en bo
vendien een aantal paarden. Het
spreekt van zeif, dat die 53 gevange
nen, ondanks die dubbelzinnige bij
voeging: „met geweren, ammunitie,
enz." volstrekt niet allemaal wapens
bij zich hadden. Het is integendeel
waarschijnlijk,dat de meesten vrou
wen en kinderen geweest zijn, daar
Colenbrander zelfs bij het verrassen
der twee kleine Boerenlagei'S wel van
gesneuvelden en gewonden spreekt,
maar niet van gevangenen.
Hij erkent trouwens zelf, dat er ook
in noordwestelijk Transvaal rreen ster
ke neiging tot overgave bestaat: Het
algemeen gevoelen is zegt hij, te oor-
dleelen naar wat de gevangenen mede
deel en, dat de Boeren vast besloten
zijn de tegenwoordige guerrilla voort
te zetten, de Engelsche kolotnnes te
bestoken en een beslissend: gevecht te
vermijden, waar zij maar kunnen.
Hun plan is deze politiek te blijven
volgen tot het Engelsche volk den
oorlog moede is of totdat de regeerin
gen der Boeren zich overgeven.
Het eerste is zeker waarschijnlijker
dan liet laatste.
rechterzijde van de straat te loopen,
en daar dan liefst ook nog links te
houden op het trottoir.
Schotsch en scheef dwarrelen zij
daardoor, waar 't wat druk is, door
elkaar heen en tegen elkaar op.
En met een gezicht, waarop 't vaste
besluit staat geen haar breed té wij
ken, blijven doorgaans die menschen,
die zich tegen den draad in bewegen,
op hun onjuiste standpunt. Minach
tend, verbaasd, vernietigend, zien ze
u aan, als ge toont te verlangen dat ze
„rechts" zullen uitwijken.
Zij beschouwen in het bijzonder het
trottoir als hun particulier eigendom,
voor hen alleen gemaakt.
Vooral als 't regent, loopen ze met
hun parapluis er moestal midden op,
zoodat er zelfs aan beide zijden geen
plaats voor een ander overblijft, en
dwingen u als ge geen stanid'je wilt
maken voor hun plezier en gemak
van den voetweg af en in de plassen
of modder te stappen.
Dames hebben daarbij nog een hulp-
Stadsnieuws.
Nijverheid.
Directeuren van de Neck Maats, ter
bevordering van Nijverheid hebben
aan de departementsbesturen de drie
volgende vragen feu* behandeling aan
geboden, met verzoek, hun daarvan de
slotsom voor 1 Maart 1902 mede te dee-
len:
lo. Hebben zich in uwe omgeving,
in de laatst verloopen vijf jaren, werk
stakingen voorgedaan in zoodanig aan
tal en van zoodanigen omvang, dat
middelen noodig moeten worden geacht
om het ontstaan van zulke belangen-
geschillen tusschen werkgevers ©n
werknemers te voorkomen of om, in
geval zij uitgebroken zijn, de nadee-
lige gevolgen te beperken?
2o. Kan het instellen van zoodanige
middelen met gegrond vertrouwen op
goeden uitslag worden overgelaten aan
particuliere bemoeiing, of behooren zij
te worden .in het werk gesteld door in
de Rijkswet wortelende verzoeningsra
den?
3o. In welken zin behoort, uws in
ziens, de Wet op de Kamers van Arbeid
te worden aangevuld en gewijzigd, in
dien gij van meening zij t. dat het laat
ste lid der vorige vraag bevestigend
moet worden beantwoord?
Examen. 26 November. Vrije- en
ordeoefeningen. Geëxamineerd) 6 vrou
welijke candidaten: Geslaagd de da
mes: E. P. Stark, Haarlem en C. Wis-
seman, Amsterdam.
Binnenland.
Ongevallenverzekering.
De Bond van Nederlandsche Schil
derpatroons, gebruik makende van de
vrijheid door de Ongevallenwet ver
leend om als zelf risico du-a-gymde var-
eeniging op te treden, heeft in begin
sel besloten tot de oprichting van zulle
eene ongevallenverzeilceringsinstelling
onder hare leden, omdat het dragen
van eigen risico in het schildersbedrijf
veel voordeeliger is, dan indien ieder
patroon door de Rijksbank wordt aan
geslagen. Ruim 400 schil danspatroons
in Nederland zijn reeds toegetreden
en hebben zich verbonden tot het stor
ten van het onderpand dat de Rijks
bank voor deze verzekering zal ei-
schen. Als secretaris za.l optreden de
lieer M. Nooijen.
Ook eon bond
Oprichting van een nieuwen bond is
noodig, zegt de „Haagsche Courant
Maar van een bond zonder statuten of
contributie, zonder bestuur of verga
deringen.
Een bond legen de onhebbelijke ge
woonte van een aantal menschen om
aan de linker-, in plaats van aan de
bomden door min ot moer rantasti-
sche theorieën; maar zeer klein, en
eenvoudig is eft* begonnen en*geeme
uitbreiding wordt toegestaan voor
en aleer de kern deugdelijk blijkt,
eer de opbrengst den arbeid' goed
maakt ,eeo* die zaak zich bedruipt
en het economisch, evenwicht is ge
vondlemi. Die vestiging zoekt dus
zelfstandigheid', wil oeret omtetaam
uit eigen kracht, om dlan gaarne de
hand Ie reiken aan anderen.
..En dit laat-tr zal geschieden:
in beginsel is cle samenwerking
reeds vastgesteld. Walden en BUv
rieum. door hunne ligging veel be
ter geschikt voor diein afzet v,£fn pro-
ducitiem, ziuUfetn hierim het afgelegen
Luinitieirem himmian) aiarmiiM'ein. Wij
kunmiein nu zeggen, dlat reedis 30 dec-
tarten van ons land in kolonisatie
zijn."
Brand.
Maandagnacht ontstond brand in de
Gemeenschappelijk Grond
bezit.
De oorrespondent van het Hbld.
te Bussum schrijft:
Toen ik vernam dat zich ook te
Limiteren eene kolonie gevestigd
had), wendde ik mij tot den heer
dir. F. vaai Beden., op Walden, ten
einde eemiige inlichtingen daarom
trent te ontvangen. Genoemde heer
deielldle mij heit volgende, mede:
„Ik heb dikwijls gedacht dlat
eerst als de derde vestiging op goe
den grondslag stond, ik mij gerust
zou gevoelen omtrent de toekomst
der Leiderdorp. Hooiberg en stal wer
den een prooi d'er vlammen.
Op vermoedlen van brandstichting is
een jongmensch, in dien hooiberg ge
vonden, diooi- die politie in verhoor ge
nomen, doch voorloopig weer vrijge
laten.
Letteren en Kunst.
middeltje: zien of raden ze uw vast be-boerderij van don heer De Graaf on-
sluit om rechts te blijven, dan... gaan J~~ T --TT- --**
ze in eens, vlak voor u, belangstellend
een winkeluitstalling staan bekijken.
Rechtsche stedelingen, vereenigt u!
Sluit een stilzwijgendien, maar on-
wrikbaren lond om die linkschen tot
betere gedachten te brengen en de zelf-
zuchtigen te doen heseffen, dat ae
openbare straat voor niemand in 't bij
zonder is, maar voor allen gelijkelijk.
Laat het besef doordringen, dat ook
een mensch doen moei wat zelfs een
paard en een ezel voor een kar doen:
zich, ter wile van allen, schikken naar
orde en regel.
Onderwijzers! prent er dat, nu en dan
herhalend, door schrijfvoorbeelden
en mondelinge opwekking, bij de kin
deren in-
De bond neemt ook vrouwelijke leden
op, gaarne. Waait hij is zelfs bijzonder
lijk gericht tegen „zeker soort van fe
minisme", dat te veel „honneur aux
dames" eischt.
Een nieuw stuk van Herman
Heyermans Jr.
Zaterdag a.s. 30 November word't
door de Nederlandsche Tooneelver-
eeniging in don Hollandschen Schouw
burg te Amsterdam de eerste voorstel
ling gegeven van „Het Pantser", in
drie bedrijven door Herman Heyer
mans Jr.
Het aantal bij de Haagsche Pro-
Boer-Vereeniiging ingekomen inzendin
gen van Nederlandsche beeldlende kun
stenaars voor de internationale verlo
ting ten bate d'er lijdendie vrouwen en
kinderen in Zuid-Afrika, is thans ge
klommen tot ruim twee honderd.
Nederlandsche Al
manak 19 02. Haar-
Jem. H. D. Tjeenk
Willink Zoo
Alweer ©era jaar gelseclten! Of: iis
dit nog maar zoo kont geleiden ge
beurd'!
Ziedaar uitroepen, die onwille
keurig" over die lippen zullen ko-
08w niön wanneer we dien Almanak,
onzer bewegiing. Dan was een be- hierboven- genoemd doorbladeren en
hoort ijk evenwicht bereikt, dan zco welverzorgde overzicht der
stond die tafel op drie poolen. tobeuntenissen in binnen- en bu-i-
,,En zie mijn hoop is ven-wezen- benJand liezen. In een kort bestek
Lijld. Een jia/ar na WaJdJeai kwam
Btariicum. een jaar ma Blanicum
kwam Luiniteaien.
Nia- een bezoek aan die vestiging
geeft dat overzicht een h,elder, be
koopt en duidelijk beeld' van het
geen is gebeuirdl in het .afgeloopen
jaar, met tal van illustraties, o.
daar, en haar bewoners, kwam ikde Ijo-kenide foto dier huwelijlcsanze
thuis met het vreugdig gewei, dat'toeing.
deze onderneming, al is 't nu nog
maar een kleine kiem. gezond is,
en zonder buitengew^nen tegen
spoed voorbestemd tot bloei
„Zonder veel ophef, bescheiden
en voorzichtig, is men er begonnen.
Wij op Walden of Bliaricum kondien
de Lastige ruchtbaarheid niet ver
mijden ;in het afgelegen Lnnteren
bleef men er vrij van. Hot berrertn
is .groot 6 Hectaren, ea* is ge®n ge-
meenschapsvobouw, er staan neg
maar drie kleine Liutsjes. De bodem
is Laag veen uitstekend voor ont-
g.ininiiing geschikt; de veestapel be
staat uit diiiie k'oeiien, drie kalveren,
varkens e-ni één paard. Prodluotien
voon* den handlel zulton zijn fijne
vruchten, heesteas en siergewas
sen.; voider voor eigen gebruik
groeautien en eikker-producteu.
„De bevolking tolt, met vrouwen
en kinderen; mee. 12 zielen: er is
cien bekwaam boomikweeker en een
knap timmerman. Do vooiwichtiige
ein practischs wij'ze waarop de zaak
dloor I. Hless-inig en De Kat woidtj
geleidi, schijnt mij ecin voorbeeld'
voon* aJilie adfepiivmt-koilonlston.
„De geldverspilling cm d'e moei
lijkheden met ongeschikt perso
neel die twee giroofe euvelen van
kolonisatie, waarvan wij uit onder
vinding kunnen getuigenworden! opzoeken," en wmineer men zoekt
hier tot een miiniiimum beperkt. in Pytteroein's Staats-almanak zal
registratie, ecrediensten, hooger-,
middelbaar- en lagen* onderwijs enz.
enz. Vragen waarop elkeen dage
lijks een vertrouwbaar antwoord
noodig heeft.
Dit jaar is cle almanak aanmer
kelijk verbeterd en uitgebreid.
Do Liefde Sticht.
Deze bekom! e almanak, uitgego-
ven door <ie ..Vereeniging tot Ver
spreiding van Stichtelijke Blaadjes"
is voor 1902 weeft- verschenen en be
vat weer heel veel mengelwerk.
Hoofd en Hart, Wee k.
blad voor het Gooien
Omstreken.
In het dichterlijke Gooiland, waar
zoo bi jjvoorkeur onze diichtJe rs en
schrijvers eai kunstenaaii's heengaan
is een dichterlijk tijcttscbraft geves
tigd' onder redactie to J- H. de
Veer.
In een L. S. zegt. de redactie- o. a.:
..Bij de geregeld te plaatsen, arti
kelen van geschiedkund. en maak
schappelijken aard, zullen wij veel
litteratuur, vooral zooveel.mogelijk
poëzie geven en bij de keuze van
belilielristiische stukken desnoods l ie
ver goedia vertalingen geven, dlan
middlelnuatiige vrucht vau eigen bo
dem. Gritieken en letterkuudige
studies zuillen van tijd tot tijd im ons
blad voorkomen, doch geen gore-
gel do rubrieken vormen, militaire
oncto;werpen (wij wonen in het
voorterrein eener vesting), pedago
gische en ethische artikelen zijn
ons tocwzeeid'. correspondentuit
het oveibi'ge Holland' en uit het bui
tenland. hygiënische artikelen,
landbouw etn veeteelt, tuinbouw en
visscherij hehandelonde etukken,
zullen in ons blad voorkomen, ook
over modes handelende en. mieer
huishoudlelijke causerieën, wamt er
stiaat zeer veel. van alles, op on.^
programma, dat zich weliswaar nu
nog houdlt binnen die perken an
het reeds toegezegde, ni;aar dat zoo
rekbaar mogelijk is tonomen. om-
dat onze alle? ovei-hewschende
wensc-h is .steeds, frisch en vol at-
wisseling te zijn".
De eerste afleveringen zagen er
goed' uit.
school Heten zich zew gunstig over 't
Giebeter-staal uit
INGEZONDEN MEDEDEE-
LINGEN.
30 oent8 par reptol.
Sport en Wedstrijden.
In dien almanak treffen we dan
die portretten dier nieuwe mintisters
en van bekende vaderlanders in 1901
ovetrtedlen. met bijschriften. Voorts
opgaven van luooge Staiails-colleges,
miiniistjeriën, oonsulatein,, riechtswe-
zen. uniivarsiteiiiteoi, bestuur vain, ko
loniën1, maaihscliappijisiii van land
bouw enz. enz.
De maandlen, drie tegelijk, zijn
gevat in een sierlijken rand door
Veldheer getieekeindi. die dlaarvoor
hoogst artistieke ontwerpen, maakte.-
De „Nederlandbche Almanak" is
alzoo }>ehalve hoogst practiseh en
nuttig ook aangenaam voor het oog.
De S taats-al mauak.
De Stellis-almanak van Pyttersen
is er weer, en diat wordt met ge
noegen vc rnomein door allen die bij
studie of in hurt werkkring dage
lijks dingen moeten naslaan over
verschillende colleges, onderwijs,
eeredten stem. ve-reenigingen, enz.
enz.
Wie behoeven hier waartijk niet
te trachten weer .te geven dc-n veel-
omvatteindem inhoud'. Het boekje,
dat zijn gierden jaargang beleeft is
reedb genoegzaam bekend en inge
burgerd.
meat aniet weet, moet. men
Lichaamsontwikkeling.
Zaterdag is, naar die heer Potvliet
in de „A. C." medëdieelt, door den
burgemeester van Amsterdam ten.
rtadhu.ize oen vergadering gepresi
deerd, die samengesteld was uit die
genen, welke in deze stad door woord
en daad hebben getoond, de steeds on
gunstiger wordlende voorwaarden van
lichaamsontwikkeling; der jeugdJ en
daarmede de toekomst van ons land
met bezorgd hart. gade te slaan.
Op 's burgemeesters initiatief is nu
aldaar een gemengd comité tot stand
■gekomen, dat zich bezig zal houden
met het behartigen van de belangen
der lichamelijke opvoeding, van spel
en sport. Het heeft in opdracht vraag
stukken met betrekking op dat belang
rijk onderwerp, te bestudeewen en den
burgemeester plannen voor te leggen,
die in dit opzicht tot be tea1 e toestan
den kunnen voeren.
..Heit gwoote dloel woax.lt in, 't oog1
gehouidieai, maar die praotijik geeft, die
richting aaur. Geen veelsoortige,
onervaren groep i-s er op cienniaail
bii n'kanrtov gebracht. a-M-eeu v~'r-
men geen vergeefsch werk doen,
wamt die alnnaniak geeft amtwoorci
op aüile vragen1 masir neigeerinigs-col-
leges, rechteu'lijke imacht, ministe-
rieele de-part o inenten kantor en van
Nijverheid.
Een i evolutie in cle staal
industrie
Volgens liet „Kleine Journal" zijn
aan de technische hoogeschool te
Chariottenbimg in den laatsten tijd
proeven genomen niet een nieuw pro
cédé om staal te maken, tengevolge
waai-van een geheel-e omkeering ge
bracht wordt in de staal fabricage. Het
procédé is na jarenlange studie ge
vonden door een kleine Mecklenburg-
sehe fabrikant, Giebeler genaamd.
Volgens dit procédé krijgen alle soor
ten ijzer een tweemaal grootere mate
van hardheid en weerstandsvermogen
dan volgens dé methode I-Iarvey. De
gens van Giebeler-staal vervaardigd,
sloegen degens van Ilarvey-staai (ot
splinters. De iiooglecrar-Mi der lmoge-
Schuolliijziendlieid.
Eigenlijk n.i 'i goed gekozen zegt dr. R.
Bijlsma, dir. in de „Geneesk. Ct." on
der het opschrift „Schoolmyopie of
Erfelijkheid" de vraag tracht te toant-
woorden of er een zoogenaamde school-
myopie bestaat.
Wij weten, zoo gaat hij voort, maar
al t" goed dat in geen geval de school
alléén dat wil zeggen het loeren dat
de kinderen in dat gebouw doen de
schuld is dat misschien menigeen.dio
als hypormetroop of cnmietroop werd
geboren, weldra ontaardt, als ik hel
zoo mag noemen, in een myoop. liet
woonhuis toch, waarin de hygiënische
omstandigheden dikwijls heel wat on
gunstiger zijn dan in de school en
waarin van de oogen der kinderen vrij
wat meer wordt gevergd, vervult bij
het optreden van deze myopie ook een
hoofdrol; en dat komt natuurlijk niet
alleen door het huiswerk dat de leer
lingen voor hun school moeten maken
maar ook door de muziek, piano- en
teekenlessen, door handwerken, lec
tuur. ja zelfs door ondooilmitago spe
len. Het bleek mij dan ook meermals»
dat onze onderwijzers zich ergeren
aan dat woord schoolbijziemlheid; ze
hebben mij wel eens met verontwaar
diging toegevoegd: „maar mijnheer,
deze school is zoo voortreffelijk hygi
ënisch ingericht, kunnen er geen an
dere oorzaken bestaan voor het optre
den dier bijziendheid? Met het oog op
de verkeerde uitlegging die men aan
het woord geeft, zou het misschien be
ter zijn te spreken van „inspannings-
myopie", waaronder zoowel het in
spannend gebruik der oogen in huis is
begrepen als dat op school.
„Dat bij aanwezige dispositie Myo
pie ge-durende de leerjaren gemakke
lijk ontstaat en dat in dien tijn een
eenmaal bestaande bijziendheid heel
licht kan en bijna altijd zal vererge
ren vooral als men geene voorzor
gen neemt daaromtrent bestaat
groote eenstemmigheid; maar op do
vraag of „gezonde" hypermetropische
of emmetropische oogen, door het lee-
ren. worden herschapen in myopische
daarop luidt bet antwoord verschil
lend: om dat aan te toonen t ehoef ik
u slechts te wijzen op de geschriften
van prof. dr. Hoor.
Deze uitstekende ophthalmoloog
heeft reeds 9 jaren geleden hel bestaan
der zoogenaamde schoolbijziendheid
ontkend. Tloor heeft als militaire arts
gedurende vele jaren de oogen onder-
derzooht der militieplichtigen en is
daarbij tot (?e conclusie gekomen, dat
het getal bijzienden onder de analpha^
beten nagenoeg even groot is als onder
hen die lezen en schrijven hebben ge
leerd. Hij kreeg daardoor de overtui
ging, dat bij het ontstaan van myopie
de erfelijke voorbeschiktheid niet al
leen de hoofdrol vervult maar zelfs
de uitsluitende motor is".
Dr. Bijlsma gaat dan na wat do er
varing in het buitenland en hier te
lande op dit gebied reeds heeft geleerd
en komt tot de slotsom:
Een positief antwoord op (ie vraag:
„Schoolmyopie of Erfelijkheid?" kan
dunkt mij nog niet wordengegeven.
Maar ieder die onbevooroordeeld in
zage neenit van de gemeenschappelijke
resultaten en zich niet blind gaat tu
ren op eigen conclusie, moet tot de
overtuiging- komen (lat de heide vol
gende gevolgtrekkingen juist zijn.
„De eerste is, dat bij de scholieren
het procent-getal myopen en de graad
dei" myopie stijgt naarmate de klas (of
'tleerjaar), die men onderzocht, hooger
is; de uitzonderingen hierop vóui"ko
mende, kunnen dezen algemeenen re
gel niet omverwerpen; de tweede is, dat
de hereditaire dispositie hierbij een
zeer groote rol zoo niet de hoofdrol
speelt: de omvang daarvan is ech
ter nog niet te bepalen, omdat in cbe
richting nog niet genoeg en vooral iet
grondig genoeg is onderzocht.
„Wij hebben dan ook voor alles 1 e-
hoefto aan eene uitvoerige statistiek,
waarbij de refractie der ouders tevens
is vermeld. Dit lijkt misschien ire el
moeilijk uitvoerbaar, maar het is io
waarheid niet zoo, als er maar oerrt
schoolartsen zijn aangesteld1 drt- iu dii
vraagstuk belang stellen n :r v. v. i ja
en moeite aan kunnen geven.
Op ééne zaak moet nog /cwczin.
Gesteld eens dat de hereditaire dispo
sitie de hoofdmotor is. dan uert dit
niets af aan de waarde der reeds ver
kregen gegevens. Het ligt voor de liand
dat van <le ei-felijk belasten ieder ja."r
een grooter contingent myoop zal wor-
feuilleton.
Vr ij naar het Engels h
van
MAARTEN MAARTENS.
17.
Het fei'b was en, maan- liet was
niet meer dla.ii hiet overblijfsel van
een jonigeasaohlig aaimvendsel, dat
de man bi jam overwomnnen- had!. Het
kwaim voor dien diag onder deaii in
vloed! van ziennwac-hbiigiheidi. Dit
vei'kjlaardlei, 'dial ik het slechts enikele
malen opgemerkt had!, gedurende
den bijid'. dal wij elkaar ontmoetten.
Wij namen, zooals ik gezegd heb,
te Charting Gross afscheid van el
kaar. Ik keerdle iiaajr mijn kamers
terug. Ik kion op 't oogerabliik niieis
dioetn dioch voelde wiet te mogen
rosten: ©eni die volle waarheid mij
bekend! was. Hoe kon Austin zijn
tante hebben vermot)irtif? Waai"?
Wanneer? Was het niiet boven aüliem
twijfel bewezen, dlat miss Raynell
en Philip dien Zondagnacht te za-
men m liet huiis hadd- n geslapen en
dat die koffer met toet lijk er
Maandagsmcigens uitgegaan was?
Austin was zijn broeder voor het
ontbijt; maar het was i'ülkome'n ze
ker dat toen de moord1 reeds was ge-
pileogd. Het mysterie scheien inigo-
Wiikikeldieir dan ooit. Ik Jiegon reeds
•t;e wanhopeai heit ooit tie zullen ont
sluieren
Ik werkte het echter, zoo goed
en zoo kwaad alls het ging, voor me
zelf uit.
Het was mijiw schuld niet, dlat i:k
van hal begin af aan verkeeixl' ge
weest was. Ailla schijn was tegen
Philip. Br was geen levende ziel,
noch Philip zelf, noch miss Simp-
kinson dus alliermiinsit de auto-
■ribei'teai die ook maar ©en oogeai-
blik Austin verdachtenEr waren
geen redenen geweest hem te vert
dentoen.. en die waren er nog niet.
En had ik zelf nu ook nedlen genoeg?
Het kon wiet tegengesproken wor-
dlen, dat als Austin Harvey indien
diaad1 zijn tante vermooiid' had, hij
eien van, die gemeenste ansidiadiigxïirs
en schel men moest zijn, dlie ér rond.
liepen in de drie konin/krij ken
Want het was duideliik dlaitbii hard
geweu'kt had om en Philip en me
zelf te overuigen, dat Philip de!
schuldige was.
Hij had geduldig en wlltaidend
gewerkt om in zijn broeders I
zwakke brein die theo-rte te vesti
gen. dat dlie onopzettelijk en onhe-j
wusifc die' miisd'aad bedreven bad, eni
met verschiillliendiö onnst-vndighedjen
en half-vergeten ervaaiaigen henij
nog vereterk.il in d!en wa?n, wat raiet l
moeilijk ^evaiLen was. Ik kon be-l
grijjien op welke wijze hij Philip
bewerkt had maar lot nog toe- niet,
hoe hij gelegenheid gevonden had.
de moord te plegen. Omtrent't mo
tief, dat in Philip s geval zulk een
puzzle was geweest, waren hier
geen moeilijkheden. Austin, moest
reden gehad hebben te vreezien, dlat
zijn tante ten slotte haar laatste
wilsbeschikking mag wijzigen zou.
o mhet huwelijk tusschen Philip eni
Ediitih tot stand te brengenDej
theorie, dat Philip de oude dame in]
een bui van woede zou lvebben!
vermoord) had mij nooit voldaan.
Maar een maai aLs Austin! En zoo'n
■monidleA'i'he, openhartige kerel,
met zijn heldere oog-en en sympa
thieke stem! Ik voelde, dlat ik on-
omstootelijke bewijzen moest heb
ben, voor ik mezelf kon overtuigen.,
dat ik niet weer op het verkerrdo
spoor was. Aan den anderen kant
voelclë ik even sterk, dat, als mijn
verdenking juist zou zijn., die
schurk geen gelegenheid' mocht heb
ben te ontsna'pi>en'. Nooit iiad eon
schelm met meer recht aanspraak
op die galleien gemaakt. Ik moast-
uitzoeken, waar Austin, dien- gehce
len Zondagnacht was geweest, ik
•moest een alibi vinden.. Niets kon
gemakkei''ker zijn. indien hij on
schuldig was. Tot dat ik een en an
der vastgesteld' had), had ik geen
rust.
Ik besloot onmiddellijk naar
Southend1 te' gaan. Te 6 uur namici-
diags was ik te Londen aangekomen,
en toen oen" paar uur naai- bed ge
gaan. Vroeg reeds sprong ik weer
op. Te tien uur was ik op weg
naar het stadje. Ik telegrafeerde
aan Austin lla/rvey dat ik hem om
vijf uur zou ontmoeten. Dat zou mij
gedurende» ©enige uren de vrije
hand gevenI k was bang hem on
verwachts i.n de straten ie ontmoe
ten ear. zijn argwaan op tö wekken,
als ik Irel. hem niet liet weten.
Zoodra ik mi in telegram had' af
gezonden., voelde ik. dat ik icLsi
stoms gedaan had. Ik vertel cfii'
kileanie incident, omdat ik angst val-]
lig nauwkeurig elk ding wil be
schrijven', zooals het gebeurd is.
Ik begreep, dat indien ik iels te'
Southenid moest vindrn, mijn go-
gcveais zouden moeten aanvangen
in het huis, waar Austin woonidte en
dat ik ee>ret irt'bes moest te weten
komen van- dat huis en die onmid
dellijke omgeving. En daarom was
liet Iieter hem van, ö:-. plaats zelve
vandaan <te krijgen, dan mot ter
plaatse zijn argwaan op te wekken
en toean op zijn hoede te doen zijn.
Ik zond dadelijk een tweede le.'e-
gram af, waarin ik hem verzocht
te Londen te komen voor gewich
tige zaken en m mijn kamers mijn
komst af tio wachten tot tien uur,
indien ik afwezig moer* zijn.
Ik twijfeöde er nic-t aan cf ik zoul
om .tien uur inderdaad aardig wat
met hom te vc-rthandclen hebben.
Ik slapte uit aan oen tusschen- a-
tioir. daar kerk ip op de spoolkaart
on wachtte drtn trc-i mi, die -vaar-
scliijnlijk Austin Harvey naar Lmi-
deai bi'acM, waarna ik meüdeu vol
genden lutein naar Southend ging,
e.n daar te drie uur aankwam.
Niols was gemakkelijker dan het
adres te vinden v. n n óveral l>e-
keuden Mn-. Austin Harvey. por
tier aan liet station wees me die
kerk, waarbij cte heer Harvey rloor
zijn l' -lirc-ikking dicht in de buurt
woondte,. Maar het trof me toch,
dat de. afstand tusschen de kerk on
zijn huis nogal groot was. Ik dacht
toen niet dlat daze kwestie van ;f-
s'tand van z-ooveel belang zou blij
ken.
Na tien minuten flink doorstap
pen. bereikte ik Austins huis; liet
was con halve mijl aan d« verste
zijd: van de -!adi. Do weg. waar
hij woonde, Ivcotte Delacy Crescent,
en zij nihospiia was, naar ik lioor-
de, maïs Hopkins genaamd.
!k moet mijn xcuus maken dai
ik alweer e.n hospita initiroduceer.
Ik kan het niet helpen. Doi r een
vreemden samenloop van omsian-
digheden woonden alle meiaschen,
die bij dezen moord fcetrokk.cn zijn
op kamérs, mk-s Raynell, de twee
Harvey's, de tvve-o Siinpitiiison's. Ik
kw:?in dus me i iedciüu stap in aai*
.italcin-g met hospita's. Zo konden;
me mogelijk van dienst zijn, zooals
ze trouwens in dié meeste misdaad
ee i i eden: s= e n zijn.
