ook omtrent staatshulp in deze geen
verschil van gevoelen meer, en ont
vangen vereen igingen als deze subsi
dies. Wil het Genootschap in staat
blijven zijn plicht te doen, dan dient
bet ook hier te landeeens tot Staats
hulp te komen, want het Genootschap
dient meer middelen, dan tot heden
gebruikt werden, aan te wenden, om
zijn doel te bereiken.
Uit het jaarverslag, uitgebracht door
dr. E. Laurillard, bleek, dat de ver
eeniging thans 32 afdeelingen telt, en
84 correspondentschappen, dotób het
ledental daalde van '1862 tot 1781.
Uit het fin antieed Tapportvan den
penningmeester, mr. J. F. Wertheim.
bleek, dat de finantieede toestand min
der gunstig was dan vorige jaren.
Aan de orde kwam een voorstel van
bet Hoofdbestuur
„Vanwege het Genootschap wordt
opgericht een te Amsterdam te vesti
gen centraal plaatsingsbureau voor
ontslagen gevangenen, onder leiding
van een bezoldigd ambtenaar".
Waarbij gelijktijdig te behandelen
het voorstel der afdeel'ing Utrecht, dat
luidt
„De algemieene vergadering acht t
wenschelijk, dat vanwege het Genoot
schap worde opgericht een centraal
bureau voor de plaatsing van ontsla
gen gevangenen, onder leiding van
een bezoldigd ambtenaar en gevestigd
te Amsterdam, en nood.igt het hoofd
bestuur uit, die oprichting te willen
voorbereiden en de daartoe gevorderde
maatregelen aan de algemeen© verga
dering te willen voordragen".
De kosten, aan het op te richten bu
reau verbonden, worden geraamd op
f3000 per jaar. Daarbij is gerekend
op een salaris van f 1500 voor den lei
denden ambtenaar en op een gelijk
bedrag voor reis- en verblijfkosten,
bureau-onkosten, en mogelijke bezol
diging van sub-agenten.
Besloten werd nu te spreken van een
„Centraal informatie- en plaatsings
bureau", waarna het voorstel werd
aangenomen met 37 tegen 3 stemmen.
Het hoofdbestuur vroeg machtiging
voor de oprichting „van een land
bouwkolonie, bestemd voor de tijde
lijke opneming van ontslagen gevan
genen, en vroeg te dien eindie do be
schikking over kapitaal van ten hoog
ste 30.000 gulden, met uitdirukklijke
machtiging, om voor dat. doel van het
hoofd van het Nederl. Genootschap
tot zedelijke verbetering van gevan
genen bij het Grootboek der Nationale
Schuld af te schrijven een nominaal
kapitaal groot dertig du'izend' gulden
in het 3 pet. Grootboek dier schuld".
Principiee'le tegenstanders vond dit
plan niet, doch men wenschte 'inlich
tingen en omtrent de mislukking van
een poging tot samenwerking met de
vereeniging „Hoogeland" en het Le
ger des ïleils, èn omtrent de fn'ian-
tieele grondslagen van dit plan.
De vergadering nam een door Am
sterdam ingediende motie aan, waar
bij de wenschelijkheidi erkend wordt
van de oprichting eener landbouw
kolonie en het hoofdbestuur gemach
tigd, de noodige kosten te maken, ten
einde tot een volledig plan te komen,
dat dan behoorlijk toegelicht in eene
bijeen te roepen buitengewone alge-
raeene vergadering kan worden be
handeld.
Op voorstel van Utrecht werd het
hoofdbestuur diligent verklaard, wat
betreft liet reeds door dit bestuur voor
een deel ingesteld onderzoek naar den
toe'stan der bestaande bibliotheken in
de strafgevangenissen en aangenomen
het voorstel-Roermond, door den Haag
geamendeerd, om den betrokken mi
nister te verzoeken, het daarheen te
leiden, dat in de gevangenissen ook
onderwijs zal worden gegeven in le
zen schrijven en rekenen aan die ver
oordeelden, die er wegens een veroor
deeling tot korte gevangenisstraf, dan
van verstoken worden gehouden.
Herstel van Drankzuchtigen.
Te Amsterdam werd Donderdag een
algemeene vergadering gehouden van
de „Vereeniging tot bevordering van
het herstel van drankzuchtigen".
Voorzitter was dr. W. P Ruysch.
Het overzicht door den voorzitter
van het afgeloopen vereenigingsjaar
gegeven, duidde opeen jaar van bloei.
Daarbij werd hulde gebracht aan den
afgetreden directeur van het gesticht
der vereeniging, idr. Rijtsema, voor
den ijver en de toewijding, waarmede
deze steeds zijn taak had vervuld,ter
wijl de beste wenschen werdlen geuit
voor den arbeid van den nieuw ge
noemden directeur-geneesheer dr.
Posthumus.
Het aantal verpleegden in het ge
sticht Hoog Hullen, bij Groningen
beliep in het afgeloopen jaar 30. De
resultaten bij dezen bereikt, waren al-
lefezins bevredigend. De afdeelingen
landbouw en veeteelt der vereeniging
verheugden zich in bloei.
Een en ander werd bevestigd in hel
verslag der secretaresse, mevr. Mees,
waarin tevens vermeld werd, dat bet
aantal provinciale afdeelingen der
vereeni g i ng venweerderde.
In het jaar 19001901 werden op
Hoog Hullen 30 patiënten opgenom11
terwijl 26 patiënten in dat jaar de it>
richting verlieten. De algemeene ge
zondheidstoestand der patiënten was
zeer gunstig, teiwijl de zucht naar
drank met goed gevolg bestreden werd
en in bijna alle gevallen 68% ge
heel verdiweeni. Het werkenin de
buitenlucht bracht tot deze goede re
sultaten zeer veel bij.
Na een korte bespreking, ingeleid
door den heer dr. Walburgh Schmidt
over de vraag in hoeverre de overheid
het recht van ingrijping heeft in de
verpleging van drankzuchtigen met
welke vraag het bestuur zich nader
zal bezig houdien werd de vergade
ring gesloten.
Journalistieke vrijbuiterij.
Onder dit opschrift bevatte Donderdag
ochtend de „N. C." een artikel waarin
o. a. werd medegedeeld, dat „Het Vad."
zich wederrechtelijk de noteering der
New-Yorksche beurs zou toeëigenen. Het
„Vad." weerspreekt die beschuldiging in
de volgende bewoordingen.
„Onze jongste collega op den Luther-
schen Burgwal maakt er aanmerking
op, dat wij den door het publiek zeer op
prijs gestelden maatregel hebben geno
men, om de New-Yorksche beursnotee-
ring des ochtends aan ons bureel te doen
aanplakken.
„Dit heet niet minder dan strafwaar
dige handeling jegens de ochtendbladen!
„Wij willen het publiek nu wel mede-
deelen, en wanneer „De N. Ct." even
had geïnformeerd alvorens zoo duchtig
van leer te trekken zou ook haar deze
wetenschap door onze directie wellicht
niet onthouden zijn dat wij een abon
nement met Reuter's agentschap hebben
en dat in dit abonnement de levering der
Newyorksche beursnoteering is begre
pen. De wijze van publicatie is een quaes-
tie yan techniek maar wat wij publi-
ceeren is ons betaald eigendom.
„Wij zouden „De N. Ct." willen verzoe
ken ,op grond van moraliteit en journa
listiek eerbare zeden, deze mededeeling
aan haar lezers over te brengen."
Sanatorium te Hellendoorn.
Naar men verneemt, heeft H. M. de
Koningin-Moeder de uilnoodiiging van
het hoofdbestuur, dat het Sanatorium
dloor haar móclvt worden geopend,
aangenomen.
Werkliedenkaarten lï. IJ. S.
Aangaande werkliedenkaarten, is
door de Hollandsche IJzeren Spoor
weg-Maatschappij bepaald, dat, in
dien houders van deze kaarten Zater
dags bij vroeger eindigenden arbeid
eerder de terugreis naar hun woon
plaats wenschen te aanvaarden, zij
deze, behalve met de twee voor de te
rugreis aangewezen treinen kunnen
doen met een derdien trein, door hen
in liet aanvraagformulier te vermel
den.
Scheveningen.
De opening van het Kurhaus te
Scheveningen zal plaats hebben Za
terdag 31 Mei a.s., op welken dag des
avonds te 7^ uur bet eerste concert in
de Kurzaal van het Philharmonisch
orkest, onder leid'ing van den hoer
Jozeph Rebiceck, aan het publiek
wordt aangeboden.
Ruwe zeden.
Te Stadskanael (Gr.) is overleden dë
scheepsjagor Jan Teuben, die in het
begin dezer week zoolang door Angi-
nus Scholtens met het hoofd onder
water werd gehouden, dat gevaar voor
zijn leven bestond. Sch., die reeds we
der op vxije voeten was. ia opnieuw
gevangen genomen.
Verrassende uilkomsten.
N'aar aanleiding van de proef, die door
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
wordt genomen om des Zondags de brug
gen over de rivieren gesloten te houden
voor de schippers, besloot een der me
dewerkers van de „Nbr." eens een onder
zoek in te stellen naar bet scheepvaart
verkeer op de Zuidwillemsvaart, staande
onder het beheer van het Rijk. Verras-
rassend waren de uitkomsten: èn schip
pers, èn paardenjagers, èn brug-, èn
sluiswachters, allen verklaarden dat zij
gaarne zouden zien dat de vaart geslo
ten was van Zaterdagavond 9 uur tot
Maandagmorgen 6 uur.
Pokken.
In de gemeente Philippine zijn drie
nieuwe gevallen van pokken geconsta
teerd, alle bij volwassen personen. De
inspecteur van het geneeskundig staats
toezicht dr. Van der Loeff, te Teteringen,
heeft de gemeente bezocht om een onder
zoek in te stellen.
Overreden.
Don dërdaga vond. omstreeks 8 uur
werd op het Stationsplein, onder die
overkapping van hiet Holl. Spoorstation
waar die stoomtrams van Schevenin
gen aankomen, een bejaard' heer door
een stoomtram overreden.
Den ongelukkige werdlen die beide
beenen afgereden. Hij werd naar het
gemeente-ziekenhuis vervoerd. De dood
volgde spoedig.
Reizigers-vervoer.
Met hot oog op het dirukke reizigers-
vervoer zal de Hollandsche Spoorweg-
Maatschappij met de aanstaande Pink
sterdagen een Dg© extra-treinen laten
loopen van Amsterdam naar Rotter
dam en terug te weten:
Op Zaterdag 7 naar en 5 van Am
sterdam; op Zondag 6 naar, en 5 van
Amsterdam; op Maandag 11 naar, en
9 van Amsterdam; op Dinsdag 3 naar,
en. 2 van Amsterdam,
Uit de Arbeiders wereld
BINNENLAND.
Men meldt uit Enschede van 14 Mei
aan de N. Rt. Ct.
In verband met het bericht, dat de
eenstemmigheid onder de arbeiders
niet meer zoo is als vroeger, hebben
wij een nader onderzoek ingesteld en
daarbij bleek ons, dat de volgende
briefwisseling plaats had
„Aan de firma van Heek Co.
M.H.!
Toen wij verleden week op aandrang
der uitgesloten arbeiders ons de be
noeming als l'id van de commissie van
onderhandeling lieten welgevallen
wae het ons ernstig voornemen, en wij
koesterden de stellige verwachting,
dat het ons gelukken mocht, staking
en uitsluiting tot een goed einde Te
brengen. En waar het ons nu blijkt,
dat er factoren in het spel zijn. die
het ons zeer bemoeielijken, het be
oogde doel te bereiken, geven wij Ued.
hierbij kennis, dat wij hedenmiddag
ons mandaat in de vergadering heb
ben neergelegd, nadat de uitslag der
gehouden stemming werd meegedeeld,
die naar onze bescheiden meenïng. is
geïnfluenceerd door het besluit, dat
de stakende wevers hebben genomen.
Hierdoor is Ued. tevens het raadsel
opgelost, waarom het antwoord en
bescheid op ons gevraagde uitstel niet
door ons, als commissie, was onder
teekend.
N. B. Mocht Ued. nog aan ons adres
iets tot uw gemak willen adresseeren.
met alle bescheidenheid zullen wij dit
aan het rechte adres bezorgen.
Hoogachtend Uw. dw.
(get.) G. GODSCHALK.
De firma antwoordde heden:
„In antwoord op uw schrijven van
i staren dient, dat wij het voorstel.
ons door Wessels enVan Lier gedaan,
niet kunnen aannemen. Wij zullen
thans voortgaan nieuwe arbeiders aan
tp- nemen.
Wij zeggen uwe commissie dank
voor uwe bemoeiingen en verblijven,
Hoogachtend,
"(get.) VAN HEEK Co.
Voor de stakers en uitgesloten ar
beiders d&r firma Van Heek Co. is
nu reeds ontvangen f 103.931. Het to
taal der laatste week was f5255.
Ten postkantore te Amsterdam is
de geldboete als straf voor minder ac
tief en accuraat werken vervangen
door straf dienst. De bedoeling is,
daardoor minder het gezin dan den
persoon des overtreders te treffen.
De vuursiokers bij de Marine heb
ben een vakvereeniging gesticht, GoedL
geluk geheeten. Er zijn nu reeds 320
leden.
Men meldt uit Gouda aan de N.R.C.
Door den 'inspecteur van het Ge
neeskundig Staatstoezicht en van den
arbeid, vergezeld van den secretaris
van den Geneeskundigen Raad, wordt
oen onderzoek ingesteld naai- den
toestand der personen, werkzaam op
de steenovens langs den Hollandschen
IJsel. Gisteren wedren de fabrieken
te Goud'erak bezocht.
De Groningsche timmerbazen en aan
nemers hebben Donderdagavond verga
derd naar aanleiding van een schrijven
der Kamer van Arbeid voor de bouwbe
drijven, die den patroons verzocht, met
betrekking tot de werkstaking een be
middelingsvoorstel te willen doen. In de
vergadering gingen een paar stemmen
op ten gunste van liet verzoek. Anderen
evenwel meenden, dat de werklieden met
een bemiddelingsvoorstel moesten ko
men, omdat zij uitdrukkelijk verklaard
hadden, niet te zullen afgaan van de
eens gestelde eischen. Onder die om
standigheden meende men, dat een be
middelingsvoorstel van de zijde der pa
troons toch niets zou uitwerken. Ook
ging er 'n enkele stem op voor de toezeg
ging aan de werklieden, dat de patroons
geneigd zijn, op een nader te bepalen
dag een nieuwe loonregeling te zullen
invoeren. Maar over 't geheel bleek uit
de stemming der vergadering, dat de
patroons van geen toegeven wilden we
ten. Er was een sterke strooming, die
zelfs geen stemming wilde houden over
het zooeven genoemde verzoek der Ka
mer van Arbeid voor de bouwbedrijven
en eenvoudig de vergadering bij accla
matie wilde doen verklaren, dat de pa
troons bij hun vroeger genomen besluit
blijven. Ten slotte werd echter toch ge
stemd over het verzoek. Het werd ver
worpen met 57 tegen 18 stemmen. Eenige
patroons hadden vóór de stemming de
vergadering verlaten.
Het referendum in den Alg. Bond van
Nederl. Marinematrozen heeft alle con-
gresbesluiten goedgekeurd met over-
groote meerderheid. Dientengevolge zal
voortaan het orgaan „Het Anker" weke
lijks in plaats van maandelijks verschij
nen; het hoofdbestuur zal zich kunnen
aansluiten bij landelijke comité's, wier
doel direct of indirect strekt tot bevor
dering der matrozenbelangen; de volle
vrijheid van overtuiging, ook dus voor
sociaal-democraten, zal in den bond ge
ëerbiedigd zijn.
Rechtszaken.
Verduistering.
Voor de 4e kamer der rechtbank te
Amsterdam stond terecht Max Mar
cus Stern, geboren te Riga 15 Mei 1869
commissionair in effecten, wonende
te Amsterdam, thans gedetineerd.
Deze zaak is nauw verwant aan
die van die A. D. E. B. Wijtman, die
jl. Dinsdag voor dezelfde kamer der
Rechtbank terecht stond, eveneens ter
zake van verduistering.
a. A.an den bekL Stern wordt bij
dagvaarding ten laste gelegd, dat hij
te Amsterdam opzettelijk vier aandee-
len in de bouwmaatschappij Weltevre
den, toebehoorende aan A. H. Geselle
Meerburg, althans aan een ander dan
beklaagde omstreeks 22 Mei 1900 en
of ter leen of als onderpand door tus-
sclienkomst van A. D. E. B. Wijtman
ontvangen onder verplichting die
stukken binnen vier weken na 22 Mei
1900 weder aan genoemden Meerburg
ter hand te stellen of te doen ter hand
stellen, zich vervolgens omstreeks
dien tijd, althans op een tijdstip in
1900 of 1901 wederrechtelijk heeft toe
geëigend.
b. dat hij te Amsterdam opzettelijk
de navolgende geldswaardige effecten
op verschillende tijdstippen in 1900 en
1901, hetzij rechtstreeks, hetzij door
tusschenkomst van A. D. E. B. Wijt
man in depot of als onderpand van
dr, W. Holleman ontvangen, welke
effecten aan genoemden heer Holle-
man, althans aan een ander dan bekl.
toebehoorden, zich vervolgens in 1900
en 1901 wederrechtelijk heeft toege-
eïgend, zijnde die effecten: een prefe
rent aandeel groot duizend gulden in
de Koloniale Bank, vier obligatiën
ieder groot duizend florijn vier pets.
Ilongaarsche goudrente, en twee obli
gatiën elk groot honderd pond ster
ling of zeshonderd en vijf en twintig
Roebel, rontende 4 ten laste der
Groole Russische Spoorwegmaat
schappij.
In deze zaak zijn acht getuigen ge
dagvaard.
Na hun verhoor werd de zaak uitge
steld tot Woensdag a.s. Dan zal ook
Wijtman als getuige verschijnen.
Poging tot doodslag.
Voor de rechtbank te Leeuwarden
heeft Woensdag terechtgestaan Jetse
V., 48 jaar, arbeider te Surhuister-
veensterheide, wegens poging tot
doodslag althans het toebrengen van
zwaar lichamelijk letsel aan zijne
vrouw Grietje Tuinstra.
Uit de behandeling der zaak bleek,
dat zij in Mei 1899 met elkaar ge
huwd zijn, doch meermalen woorden
haclden, waarom zij reeds driemalen
van. hem was weggeloopen, dóch tel
kens weer had zij zich door hem laten
bepraten om in de echtelijke woning
terug te koeren. Toen zij in Februari
weer ongenoegen kregen, en hij daar
bij dreigde „haar te zullen doodsteken
dat hij er dan met drie jaar af was",
toen liep zij weer weg en ging op
zich zelve wonen.
In den morgen van 24 Maart d.a.v.
omstreeks 8 uur ging zij een bood
schap doen en zag haar man op zich
afkomen. Zij trachtte hem te ontwij
ken, maar hij pakte haai- bij den
schouder, wierp haar voorover op
den grond, hield haar met zijn
linkerhand vast en haalde met zijn
rechterhand een knipmes uit denzak,
dat hij opende en waarmede hij on
ophoudelijk op haar heeft gekapt, ge
sneden of gestoken, zeggende: „do
kop zal er af", zobdat zij tal van ver
wondingen kreeg aan hals en nek, op
het hoofd en in hei gelaat.
Grietje Klaver, die dit alles op eeni
ge meters afstand zag, riep wel twin
tigmaal om hulp en toen de arbeiders
Jan v. d. Heide en Hendrik de Vries
die het op grooter afstand gezien had;-
den, er op toeschoten, toen liet bekl.
zijne vrouw los en heeft getracht zich
zeiven de nhals af te snijden, zeggen
de: dan zijn er twee dooden. Des
nachts heeft hij getracht zich in den
put van Jan de Vries te verdrinken.
Voor de Rechtbank was beklaagde
vrij brutaal, zei, dat zijne vrouw hem
geroepen en gewenkt had, en toen ge
tart, anders was er niets gebeurd; nu
heeft hij haar één steek gegeven; al
les wat de getuigen verder zeggen, is
onwaar.
Volgens den geneesheer Keijzer zijn
de verwondingen niet levensgevaar
lijk, maar één was het bijna, die was
tot dicht bij het strottenhoofd en de
slagader. De vrouw is aan het eene
oog blind geworden.
De subst.-off. van justitie, mr. H.
G. van Sonsbeeck, vorderde veroordee
ling van bekl., wegens poging tot
doodslag tot 8 jaar gevangenisstraf.
De verdediger, mr. Julius Verwer,
bestreed die qualificatie en vroeg ont
slag van rechtsvervolging voor zware
mishandeling, althans veel lichter
straf.
Utspraak over 8 dagen.
Sporten Wedstrijden.
Lawntennis.
Het bestuur van den Nederland-
schen Lawn-Tennis Bond heeft voor
het komende seizoen de volgende wed
strijden vastgesteld:
7 en 8 Juni, handicap-wedstrijden,
internationaal, op de banen der Ilaag-
L. T. C. Leimonias te Scheveningen.
20, 21 en 22 Juni, nationale wedstrij
den te Leiden.
12 en 13 Juli, nationale wedstrijden
te Enschede.
25, 26 en 27 Juli, nationale kampi
oenschappen van Nederland op de
banen der Haarlemsche L. T. C. te
Haarlem.
8, 9 en 19 Augustus, internationale
wedstrijden, open en handicap, te
Hilversum.
16 en 17 Augustus, internationale
wedstrijden, te Arnhem;
25, 26, 27, 28, 29, 30 en 31 Augustus,
internation ale kampioensch appen
van Nederland en handicap-wedstrij
den op de banen der Haagsche L. T.
C. Leimonias
Ten slotte .nog wedstrijden te Am
sterdam op een nog nader aan te kon
digen datum in September.
Vervolg Stadsnieuws.
De uitgestelde jaarverga
dering dier Hollandsche Maatschappij
van Wetenschappen zal nu hoogst
waarschijnlijk gehouden worden op
Zaterdag 7 Juni a.s.
Z. K. H. de Prins heeft op een des
betreffend schrijven geantwoord dat
Hij dien datum, wanneer er niets in
den weg komt en het met de ziekte
van II. M. de Koningin goed vooruit
blijft gaan. gaarne van die uitnoodi-
ging om het feest te herdenken van
het 150-jarig bestaan der maatschappij
gebruik zou maken.
Gisterenmiddag heeft er in
een perceel aan de Oostvest een begin
van brand plaats gehad, dat echter
spoedig door een der buren met een
emmer water is gebluscht.
Gevond'en voorwerpen: een
ring met sleutels; een bewerkt taschje
een witte banddoek, een stuk kinder
speelgoed; een steiger touw.
Gisterenmiddag omstreeks
vijf uur is een twaalfjarige knaap, die
met een tiental kistjes sigaren in de
Meesterlottelaan liep, door twee man-
nne aangerand. Zij hadden ieder een
mes in de hand. Een ging voor en een
achter den knaap staan, zeggende:
„Als je het pak niet overgeeft, is je
laatste uur geslagen."
De jongen wist echter op handige
wijze met zijn kistje sigaren te ontko
men.
Naar wij vernemen zal het
stoffelijk overschot van den heer Leijh
in het Mausoleum worden bijgezet.
Vervolg
Nieuwstijdingen.
HET HERSTEL HER KONINGIN.
Men seint ons uit den Haag:
Het officieele bericht luidt:
De Koningin blijft steeds in beter
schap toenemen.
(get.) POT.
Tweede Kamer.
Men seint ons uit den Haag:
De Kamer zette, na afdoening van
enkele kleine wetten, de beraadslaging
over het militair strafwetboek voort.
Gemengd Nieuws.
De heer Yan Kol
De heer Van Kol, die zich reeds te
genover medewerkers van de „Su
matra Post", de „Deli Ct" en de ..Ja
va Bode" zoo gunstig over den toe
stand in Atjeh uitliet, heeft nu een
drietal uitvoerige artikelen daarover
in het „Soer. Handelsblad" geschre
ven.
Aan zijne conclusie, ontleenen wij
het volgende
Het moreel van den vijand is ge
knakt. Terwijl in vroeger jaren 15
Atjehers in eene loopgraaf, soms 3
compagniën gedurende vier uren be
zighielden en men nauwelijks den
strijd in het open veld durfde wagen,
zijn er nu feiten aan te wijzen, waar
bij 8 marechaussees meer dan 60 At je
heins uit een kampong-rand hebben
verjaagd, met getrokken klewang er
op ingaande, nauwelijks zonder te
schieten. „Er recht op in!" is het die-
vies van den generaal, en blijkt nog
het minste gevaar op te leveren, waar
een korporaal met 10 man zich ver
toont. durft men niet eens de schoten
af te wachten.
Van de 150 Adathoofden zijn er op
heden niet meer dan 9 nog in gewa
pend verzet, en behalve Panglima Po-
lim en de genoemde Toekoes van Lho
Seumawé, is eigenlijk alleen de Pre
tendent Sultan nog een tegenstander,
waarmede rekening moet worden ge
houden.
De oorlog 'is dus feitelijk geëindigd'.
Dit verrassende resultaat. na meer
dan een kwart eeuw sukkelens. is en
kel en alleen te danken aan de ver
standige tawtïek onder het bewind van
den 'tegenwoordigen Gouverneur ge
volgd. De oorlog is thans meer een
veilighëidisdienst geworden, waarvan
de Atjehers zeiven, althans de groote
massa van het volk het groote nut en
die noodzakelijkheid beginnen te be
grijpen. Wel zit bij dit krijgshaftige
volk het gewapend rooven in 't bloed;
hunne spelen zelfs zijn wreed en ge
weldig, doch ook zij bcgiinnen in 1e
zien, dat die „orening meureuboet"
die struikroovers, eene voortdurende
bedreiging vormen voor den vreedza-
men landbouwer en de welvaart van
land en volk ondermijnen. De padii-
hoopen, die nu open en bloot onder
dë boomen in het vrije veld liggen op
gestapeld, terwijl zij vroeger moesten
bewaakt worden door versterkte wal
len. bewijzen de toename van de vei
ligheid in dit land waar vroeger roof
en doodslag aan de orde van den dag
waren. De ireinhelid der dorpen, een
maal holen vol vuilnis, de betere we
gen in dit land zonder wegen, de be
vordering van peper- en rijstcultuur,
de gegraven kanalen en de betere
bruggen hebben dit ruwe. doch voor
rede en ontwikkeling vatbare volk
doen gevoelen, dat de zoo gehate
„Kaphé" nog wel iets anders kunnen
dan moorden en branden. In hunne
„Menassas", waar de vreemdelingen
vertoeven, waar men danst en speelt,
dë rechtspraak uitoefent en de be
raadslagingen houdt, zal dit wel meer
malen zijn besproken en het stelsel
van den laatsten tijd deed veel laster
verstommen.
„Mijn doel", zeide generaal Van
Heutz mij in een zijner steeds leerrij
ke gesprekken, „is pacificeeren en niet
uitroeien noch vernietigen."
En dat doel is op het punt te wor
den verwezenlijkt.. Een reuzenvoor-
uitgang lis bemerkbaar sedert deze
gouverneur het heft in handen nam.
De oorlog is geheel en al van karak
ter veranderd. Van een volks-oorlog
is het een bende-krijg geworden, een
krijg, dien wij voeren ten bate van den
inlander.
De politiek van het geweld is de po
litiek van kleine zelden doeltreffende
middelen, wie door hooger beginsel
wordt gedreven, zoekt de beteugeling
van het verzet meer in staatkundige
middelen. Om toenadering te verkrij-
gen, het vertrouwen der bevolking te
winnen, die vooroordeelen den trots
en de traditie te overwinnen zijn min
der kanonnen dan tactnoodig en daar
aan heeft Van Heutz het te danken,
dat hij mert recht kan worden be-
schoud als de „pacificator" van Atjeh.
Thans is de proef op de som gele
verd hoe verkeerd en misdadig de
verdelgingskrijg was. nog in 1S96 tot
onze eeuwige schande op Groot-Atjeh
doorgedreven. Nog steeds zuchten
wij in de sagis onder de rampzalige
gevolgen van ons eigen werk van ver
nietiging slechts langzaam heeft de
bevolking de huizen herbouwd die wij
verwoestten, de velden herbouwd, door
ons in woestenij herschapen.
Niet als heerscher en geweldenaar
zijn wij er in de laatste jaren opg-
treden. doch aLs regerder; het directe
besluur blijft onder zekere voorwaar
den aan de traditioneel© hoofden over
gelaten onder onze controle. Trots al
le. veelhoofdigheid en anarchie is het
gezag der erfelijke adathoofden in
staat om met onzen steun orde en
rust te handhaven. De ervaring leer
de den inlander het nut daarvan be
seffen. en een humaan, en helder
ziend bestuur was in staat het bewijs
te leveren, dat, zich neerleggende bij
onze overmacht, de Atjeher niet lan
ger blijft staan tegenover onze Re-
geeriuig.
De vrede is in aantochtthans rest
ons een dure en heilige plichtDoor
een weldoend bestuur moeten wij ons
bet onrecht van diezen veroveringskrijg
doen vergeven, want bet onrecht was
en 'is aan onze zijde en boetedoening
onze plicht. Humaniteit worde be
tracht tegenover den Atjeher, eerlijk
heid tegenover den Javaan en Neder-
landsche oorlogen betale men met
Nederlandsch geld. Dan. maar ook
dan alléén, zullen wij wellicht op ver
geving kunnen hopen voor het een
maal begane onrecht.
Geen liefhebbers.
De extra treinen naar de tentoonstel
ling te Dusseldorf worden maar wei-
n'ig gebruikt omdat de prijsverlaging
van de biljetten maar uiterst gering is.
Een extra trein, die dezer dagen van
Koblentz over Bonn en Keulen naar
Dusseldorf ging. kwam in Bonn aan
zonder een enkelen passagier. De con
ducteurs hadden gehoopt, op het
drukke station Bonn ten minste één
reiziger te zullen krijgen en hadden
dien niet een hoeraatje willen ontvan
gen; maar ook deze hoop bleef ijdel.
De trein vertrok weer leeg. Volgens
een niet geheel geloofwaardig gerucht
moet er te Keulen echter een reiziger
'in den trein gestapt zijn.
In de Duitsche pars vraagt men nu.
of het niet voordeeliger zoude zijn. de
prijzen behoorlijk te verlagen, in
plaats van leege treinen te laten loo
pen. Daarbij wordt in herinnering
gebracht, hoe in andere landen de
spoorwegbesturen het bezoek aan ten
toonstellingen in de homl werken. Zoo
wordt voor de tentoonstelling die op
het oogenblik te Turijn wordt gehou
den. op Italiaanse he spoorwegen een
korting van 75 pCt. toegestaan.
Een daar lachje.
Dezer dagen verliet een man, die door
den rechter te Londen tot een boete ver
oordeeld was, glimlachend de gerechts
zaal. De rechter riep hem terug en merk
te op, dat hij uit het lachen van den ver
oordeelde opmaakte, dat deze in rijn
schik was met de opgelegde boete, reden
waarom hij de boete verdubbelde.
Middelen tegen bederf.
In Febr. jl. 'is in Duitschland een
verhod uitgevaardigd, tegen liet ge
bruiken van een aantal middelen als
boorzuur, borax, zwavelige zuren enz.
om vleesch, worst enz. voer spoedig
bedierf te bewaren en ook tegen het
kleuren van vleesch. De vorige week
is in Berlijn een druk bezochte verga
dering gehouden van belanghebben
den en daar werd tegen deze verbods-
bepalïns krachtig opgekomen. Zij
vonden daarin steun van verschillen
de geleerden van naam, zooals prof.
I.:ebreich en dr. Jeserich. Deze bestre
den de meeningen van het Duitscho
Gezondheidsambt, alsof o.a. boorzuur
en borax schadelijk zouden zijn. al
thans in kleine hoeveelhe len. Men
gaat hun inziens veel Te ver met het
verbieden in het belang der gezond
heid. enkel op grond van proeven op
dieren. Bovendien wordt de ontwik
keling der wetenschap door dergelijke
bepalingen belemmerd, en groote scha
de toegebracht aan veeteelt en nijver
heid De worst nijverheid achtte men
onhoudbaar bij een verbod om boor
zuur te gebruiken. Fenige motiën in
dëzen geest werden met algemeene
stemmen aangenomen. Omtrent het
con-;erveenen van vruchtensappen door
middel van salicylzuur werd nog eea
nader onderzoek noodig geacht.
Letterkundig bloempje.
Een fraaie zin uit een roman van Xa-
vier de Montépin:
„Bij het vernemen van den schandelij
ken aanslag, waarvan zijn nicht het
slachtoffer was geweest, was de gene
raal verslagen. De schoone grijsaard
telde toen zeventig jaar. Een uur later
scheen hij dubbel zoo oud!"
Ter verontschuldiging van den schrij
ver diene, dat hij zoo verbazend veel had
af te leveren, dat er van denken bij zijn
werk haast geen sprake kon zijn.
Burgerlijke Stand.
Bevallen: 15 Mei. .T. M. H. Sieraad
van der Meer z.C. M. FlaatTeunis-
se, z 16. W. Hoijmelvan Eekeren, z.
C. A. de HaasAm.sen, z.
Overleden-- 14 Mei. J. Leijh. 45 j.,
Kinderhuissi'mgel: 16. M. II. Dirks, 27
i Romolanstraat; P. T. M. van Boek
hoven, 61 j., Ged. Oude Gracht.
Faillissementen.
Uitgesproken 14 Mei
Uitenbroek. koopman in graan,
mesting, en landbouwiu-tikelen te Gou
da. rechter-commissaris mr. S. Gra-
tema.
Rüter, echtgenoote van Cornelia
K'laaro. winkelierster in drogerijen,
te Rotterdam; rechter-commissaris
nir. S. Gratema.
J. P. Meijer, handelende in grutters
waren onder de firma J. P. Meyer en
Co., Rotterdam. Rechter-commissa
ris mr. II. R. A. Bonnen.
's-Gravenhago, 13 Mei. W. E. Schul-
theis, winkelier, aldaar. Rechter-com
missaris mr. II. A. van Rees;
Christoffel C. v. Rekelen. koffiehuis-
houder, aldaar. Rechter commissaris
jhr. mr. R. O. van Ilolthe tot Echten.
Opgeheven: de failliseinenten
van Elisabeth van Son, wed. J. G. A.
Forderhake, kaïnerverhuurster alhier,
en Stolk, zonder beroep.
Bij vonnissen van heden werden ge
homologeerd het accoord ad 10 pCt.
door J. M. van Duiken, speelgoedfa
brikant te Wad dings veen. on dat be
staande uit alle baten des boedels,
uitgezonderd meubelen en huisraad,
door H. van Achteren, bouwonderne
mer, aan hunne crediteuren aange
boden.
Geëndigd zijn de faillissementen
van G. Schanzer, boekdrukker alhier,
en J. Bouman, schipper te Zuidland.
Uitgesproken:
Almelo, 12 Mei. Jan Kleinlugtenbelt,
Winkelier te Enschede, rechter-com
missaris mr, Z. W. Straatman
Arnhem, 12 MeiA. W. ten Rroeke.
koopman te Eist, rechter-commissaris
mr. C. W. A. baron van Ilaersolte
Geëindigd:
P. J. H. Kers, te Buiksloot. G. J.
van der Horst, bouwondernemer, te
's-Grav.enh.age; Henricus Alphonsua
Kafoe, koopman in manufacturen te
Tilburg; Johannes van der Molen,
bakker te Terhorne; E. J. Meulders,
te 's-Gravenhage.
Jan Kroon.
Carol Po la, winkelier in verfwaren
te 's-Gravenhage.
J. R. J. Grover te 's-Gravenhage.
H. Sluyteir. zadelmaker en behan
ger te Zwarnmerdam.
Stoom vaart berichten.
Het stoomschip Merapi. van Java naar
Rotterdam, vertrok 14 Mei van Port Said.
Het stoomschip Bugor, van Java naar
Rotterdam, vertrok 15 Mei van Perim.
Het stoomschip Prinses Sophie, van
Amsterdam naar Batavia, vertrok 14 Mei
van Suez.
Het stoomschip Bali vertrok 15 Mei van
Amsterdam naar Batavia.
Het stoomschip Prins Willem I ver
trok 15 Mei van Amsterdam naar Para
maribo.
Het stoomschip Titan vertrok 13 Mei
van Batavia naar Amsterdam.
Het dnbbelschropfstoomschip Potsdam,
van de Holland—Amerika Lijn. vertrok
15 Mei van Rotterdam naar Newyork.
