DE ZATERDAGAVOND
GRATIS BIJVOEGSEL VAN „HAARLEM'S DAGBLAD".
Letterkundig Weekblad voor Jong en Oud.
Haarlemmer Halletjes.
Mo. 96.
Zaterdag 5 Juli.
1902.
Meest gelezen. Dagblad in Haarlem en Omstreken.
DE HARZ.
Het Bodethat.
(Speciale correspondentie).
Thale. de hoofdplaats van het Bode-
Thal-gebied! en tevens de plek, waar die
Bode van tusschen. nauw elkaar ra
kendie rotswanden plotseling de vlakte
betreedt, telt c-irca 10,000 inwoners en
ligt reeds 177 M .boven den zeespiegel.
Het spreekt vaat zelf, dat deze plaats,
bij touriisten zoo bijzonder in trek, mag
bogen op het bezit van een aanzien
lijk getal hotels, die den reiziger alle
mogelijke comfort en gemakken bie
den. De hotels zijn voor 't grootste deel
in de nabijheid van 't station en te
gen de hellingen van 't gebergte gele
gen. de eigenlijke stad ligt ongeveer
een. kwartier benedenwaarts.. Indien
in de stad' brand uitbreekt, word'en
niet de klokken geluid, doch maken de
stoomfluiten van de talrijke fabrieken,
in combinatie melt die dier locomotieven
aan het station, een zoo afschuwelijk,
tot in merg en heen doordringend ge
huil, dat de vneedlzam© inwoner met
den uitroep: 's ist Feuer". naar buiten
snelt. Tenzij men echter langen tijd
daar vertoeft, leert men het eigenlijk
leven der inwoners ni'et kennen; den
do ontrek kendlen reiziger biedlt die om
geving zooveel schoons, zooveel ver
heffends. .dat hij daarvoor een en al
oog heeft en zich zoo spoedig mogelijk
opmaakt tot. een tocht naar de Hexen-
tanzplatte of de Rosztrappe. Spiraal
vormig loopt het boschpad naar die
Hexentamzplatte, links vloeit de Stein.
bach, een helden* heekje, dat bruisend
tusschen rotssteentjes doorvloeit. Kort
voor die Walpurgishalle, d'je nabij den
bergtop is gebouwd, wijkt de weg even
rechts af naar de Homburgklippen.
Thans, op eene hoogte van 400 Meter,
biedlt zich weder een van die wonder
volle panorama's, waarop de Harz zich
in "t bijzonder mag beroemen, een diep
ingesneden dal. waarin die Bode alls
een zilveren lint voortkronkelt, met te
genover zich zwaar begroeid, boschrijk
gebergte en in 't verschiet de vlakte,
hier en daar afgebroken d'oor een la-
geren bergketen of eene bodlemi-verhef-
fing. die niet. meer op den naam ,,berg"
aanspraak kan maken. Steden, dor
pen, gehuchten liggen daar als uit een
blokkendoos opgebouwd, het wit van
de muren dier boerenwoningen betwist
dien voorrang i'n kleur met het scherp
rood! der dakpannen; hooge fabrieks-
schoorsteenen schijnen die grootte van
seinpalen niet te overtreffen. En op
nauwelijks tien meter afstand heft de
Bismarckrots zijn ki*uin in de hoogte,
een rots, waarin het medaillon van
vorst Bismarck en haut relief gebei
teld is, benevens een daarop toepasse
lijk opschrift. Den weg vervolgend,
komen we voorbij die reedis meermalen
genoemde Walpurgishalle op het pla
teau van den'Hexentanzplatz zelf aan
ter hoogte van 453 M. Op dit plateau
is een hotel gebouwd, van waar uit,
zoo ook van af het teams daarvoor,
het oog rust op het Bodie-thal en de
vlakte in't verschiet «enerzijds, aan de
andere zijde op woeste rotsen, klippen
en kloven, op bosschen van eiken- en
beukenhout, en bij helder weêr
op den Broeken aan dien blauwen ho
rizont. Frisse he wind doet den tou-j
rist de hoed vaster op het hoofd druk
ken, vogelgekweel dringt, van uit de
bosschen tot ons dooi*. „Möchlta gerne
das Femrotor benutzen", aldus eene
<dame in onze nabijheid, met vriendte-
1 ijken oogopslag tot ons, die, met- de
verrekijker gewapend', het panorama
aan onze voeten overzagen. Gaarne
stonden we het gevraagde voorwerp
aan haar af, dlat we, na gebruik van
de dame tering ontvingen miet d;e op
merking: ..Danke bestens. eswird mir
sehr frenen, Ihnen wieder zu sehen"
Hoewel niet zoo ovea*dreven als de
Franschien, zijn die Duitschers in al
hum gemoedelijkheid, complimenteus
en nemen ze meer de beelefdheidsvor-;
tnen in acht ,dan wij, Hollanders, ge
woonlijk doen. Ontvang eenige in
lichtingen van een Duiitscher en zeg
bij wijze van dankbetuiging: „Danke
bestens". bijna immer zal hij ea* op la
ten volgen: ..Bijtte schön".
Van de Hexentanzplatz naar Trese
burg gaat de weg voortdurend door
woud, slechts hier en dlaar wijken zij
paden af naar bekende hoogten, van
waar af steeds een inltaressawt, en
voortdurend afwisselend panorama zich
aan onze voeten ontrolt. En bijzon
der interessant is dit vanaf die; hoogte
Weisser Hirsch (422 M. hoog). Deze
hoogt© bevindt zich bijna onmiddellijk
boven het dorpje Treseburg, geheel
door bergen ingesloten en fantastisch
liggend in de door de natuur hier ge
vormde kom. Hier is het, dat we de
Bodle weêr ontdekken; breed is haar
bedding, snel haai* .stroom, in 't bijzon
der nu ze gevoed wordlt dioór eenige
zijtakjes, die met tal van kleine na
tuurlijke watervallen bergafwaarts
storten. Een reusachtige krans van
donker- en lichtgroen omringt het ty
pisch dorpje, waarvan we. in onze on
middellijke nabijheid een kerkje waar
nemen. in welks torentje een klokje,
geheel vrij hangend', herinnerde aan
zoovele kerkjes in de duindorpen van
ons vadlerland, wel is waar minder
mooi liggend, doch volkomen met het
bedehuis van Treseburg in overeen
stemming. Eene lange, breedte brug is
hier over de Bodie'geslagen, waar ach-i
ter bet dorpje Treseburg zich over
eene lengte van vijf minuten gaans
uitstrekt. Als óveral in het Bodie-thal
nemen ook bier de hotels de ruimste
plaats in; van uit de verandiali's dier
hotels, onmiddellijk .grenzend aan en
opgetrokken naast de snelstroomende
Bode, waarvan het water dioor aanhou
dende regens in vorige weken, ietwat
groengeel gekleurd is, geniet men
een heerlijken blik op het boschrijk ge
bergte, dat het dal omsluit, ook op de
hoogte ..Weisser Hiïsch", waarvan we
zoo even langs een zigzagpad zijn af
gedaald. lm .druk bezoch te doa*pen. op
berghellingen, boven op de bergen zelf.
treft men telkens en telkens weêr kios
ken aan. waarin tal van snuisterijen,
photographieén en die onmisbare An-
sichtskaarten zijn geëtaleerd, welke
dien tourist tot koopem uitlokken. Aan
bevelenswaardig is het koopen aan
deze kiosken echter niet; niet alleen
toch, dat alle hierin verkochte artike
len bijzonder prijzig zijn, doch ook de
keuze l.aat nog al wat te wenschen
over en i,s. over 't algemeen, zeer be
perkt te noemen. Wil men Ansichts-
kaarten koopen. loop de eerte de beste
kruidenierswinkel in, stoor je niet aan
dan bijna ondtragelijken stank, die
daar. zondier uitzondea-ing, heerscht.
en zoek daar Ans i c h t sk aar ten uit den
houten kist. waarin ze in bonten men
gelmoes door elkander liggen; men be
rekent u slechts 3 Pfennige, dus nog
gee/n 2 cents per stuk, tegen 10 Pfennige
of 6 cents ih die kiosken.
Na 't gebruik van een diner, waar
voor men nu juist niet zoo heel kies
keurig behoeft te zijn, zouden ook wij
de gewone route terug, d'en weg naar
de Rosztrappe ingeslagen hebben, in
dien ons niet de lust, had' bekropen, in
jeugdigen overmoed, een berg te be
klimmen, tot welks top geen promeua-
dJeweg, noch een smal voetpad leidde.
De Bode. nóg eenige minuten stroomop
waarts volgend', was weldra een
boschrijke berg voor het doel geschikt
geacht en de bestijging nam een aan
vang. Tijdens die beklimming echter
werden we maar al te duidelijk ge
waar, d'at die Hollanders voor hergbe-
stijgers volstrekt niet in den wieg zijn
gelegd; hier geen kronkelend' pad, doch
een bijna loodrechte helling bij el-
ken stap voorwaarts eene afbrokkeling
van rots of wegzinking in die geduren
de vele tientallen van jaren opeenge
hoopte bladermassa, klimmend', bijna
kruipend, van boom tot boom, herhaal
de malen van uitputting neerzinkend
en met mismoedig, bijna wanhopend
gelaat dien afrtand: metend', van die
plek, waarop we ons bevinden tot den
top, d'ie steeds verder verwijderd
schijnt. En dte huisjes in 't dal worden
steeds kleiner, en de hier en daar
voortstappende wandelaars beginnen
allengs den vorm van kruipende slak
ken aan te nemien. Ook de zwaarste
weg neeant een einde en na ontzetten
de inspanning gelukte het ons. den top
te bereiken. Wat nu? Terugkeeren
Zooals bekend is, is het grootste,
jaarlijksche. kerkelijke feest te Rome
de viering van den Sint-Pietersdag in
de SintPieterskerk, woarvan de heilige
Petrus die patroon is. Duizenden stroo
men daai naar de Heilige Stad, om ge
tuige te rijn van. die indrukwekkende
plechtigheid ,waaa*bij de paus in per-
SINT-PIETERSDAG TE ROME.
soon, zoo mogelijk, altijd voorgaat. NaJ het hoofd van den heilige omgeeft
tuur lijk word't. dte grootte, prachtige komt dan de drievoudige pauselijke
kerk voor dit feest versierd. Den avond j kroon. Op St. Pietorsdag zelf wordt
vóór den grodten dag kleeden g.ee9te-i het publiek .dat een plaats heeft weten
ijken het bronzen beeld van Sint Pe-
Itrue, dat natuurlijk in deze kerk niet
ontbreekt, in het pauselijk gewaadIn
dfö plaats van het aureool, dat anders
te krijgen in die kerk, toegestaan de
voeten van het heiligenbeeld! te kussen.
De plaat geeft van dte aankleeding
van het Petrusbeeld een afbeelding.
langs denzelfden weg, waarlangs we
naar boven waren gekomen, leek ons
ondoenlijk, ja zelfs zeer gevaarlijk;
dwars door het dichte kreupelhout en
te 'trachten een anderen berg te be
reiken, leek ons het meest verkieslijk.
In onze nabijheid graasde een roodbont
dier, waarvan we niet wisten, of het
een rund dan wel een hert was (bijna
alle daar grazende koeien bezitten een
roodbonte vacht). Naderbij tredend
ontdekten we. dat het dier een dam
hert met prachtig gewei was, 't welk,
toen het ons gewaar werd', onmid'dtel-
lijk wegvluchtte. Eene kudde herten,
iets later ontmoet, volgde het voorbeeld
van haar voorganger. Na een korte
pooze dteken in een grasperk twee wil
de zwijnen uit het lange gras op. Mijn
eerste beweging was. om te zien, iai
welken den ik mijn toevlucht zou kun
nen nemen bij een mogelijken aanval
van dteze, ni'et te minachten dieren.
Mijn reisgezel echter, door dte beklim
ming van zooeven, nog niet van zijn
overmoed genezen, op een „Schwein-
braten" belust,, naderde ze met e»n
vei'vaarlijkeoi oorlogskreet, waarvoor
ze, zoomedte nummer drie, een oud
everzwijn, dat ai knorrend en grom
mend zijne verontwaardiging toonde
over dte in zijn slaap ondtervonden
stoornis, den aftocht bliezen.
Nad'at dot gevaar gelukkig afgewend
was .slaagdten we na een uur d'olens er
in. een voetpad te bereiken, uitloopend
op den breedten promenadeweg, die
naar den Rosztrappe voert,
(Wordt vervolgd).
Nu d>è,t zou ik wel eens willen
hooren, iriep mevrouw P. uitt, wat
voor goed jij ooit in de wereld hebt
uitgevoerdi!
Mijnheer P. (scherp) Ik kan me
beroemen op één ding, ik heb voorko
men dat jij als een oude vrijster zou
sterven*
Een Zaterdag avondpraatje
Het verzoek van onze Koningin om
Haren verjaardag, die ditmaal op Zon
dag valt-, niet op dien dag, nïhar op
Maandag te vieren, zal in den lande
natuurlijk wordien opgevat als een
wensch, zooals het ook bedoeld is,
maar tevens als een waaraan men niet
mag nalaten gevolg te geven, 't Zou
dan ook wel wat al te dwaas wezen
om tot iemand, die men huldigen wil
te zeggen: ,,U heeft het liever op Maan
dag. welnu ik doe het toch op Zondag".
En hier te meer, omdat er natuurlijk
een goede reden voor het verzoek be
staat. Die reden is. dat velen in d'en
landte het niet met hun godsdienstige
overtuiging overeen kunnen brengen,
om op Zondag feest te vieren. Intus-
schen doet £ch bij de viering op
Maandag toch ook een bezwaar voor
en wel een van practischen aard'. Als
er een kinderfeest aan verbonden
wordt, wanneei; moeten dan dte botea*-
hammen gemaakt word'en? Op Zon
dag gaat natuurlijk ni'et aan, om de
zelfde reden waarom liet feest niet op
Zondag gevierd wordt. Dus op Zater
dag. Maai* dlan mag er wei Zater
dagsmorgens vroeg aan begonnen wor
den, want een hee'le dag is voor 't
klaarmaken van den leeftocht noodig.
Derhalve moeit er broodi van Vrijdag
voor gebruikt worden. De boterham
men dus, die Maandag opgepeuzeld
worden, zijn dan drie dagen oud en
nu is oudbakken brood' wel bij uitstek
gezond, maar men kan alles overdrij
ven. eai wat voor een schipbreukeling
overheerlijk wezen zou, behoeft dat
nog niet te zijn voor feestvierende kin
deren.
De lezer zal deze huiselijke opmer
king naar waarde schatten en onmid
dellijk begrijpen, dat ik zelf een huis
vader ben. d'ie bij ervaring weet- hoe
de lieve jeugd oordeelt over oudbak
ken brood. Als huisvader heb ik ook
verlangend uitgekeken naar die moge
lijkheid, dat ik voor mijn deur een
booglamp van de elecitrische straatvea*-
l-ichting krijgen zou. Helaas, het heeft
niet aldus mogen zijn. Een van mijn
buren is er mee begunstigd en spaart
dierhalve een licht in zijn gang of bo-
venvoorkamer uit. Afgunst vind ik een
groot kwaad, maai* er kan wel niets
tegen zijn, dat ik wenisebte dat het
faveurtje mij ten deel gevallen was
Vooral omdat van de lichtkracht veel
goedls verteld wordt. ,,Je zult er", zei
de directeur, ..bij kunnen lezen." Als
dat maar niet bezwaarlijk wordt. In
mijn gedachten zie ik al, hoe de inge
zetenen die een booglamp in hun buurt
hebben, des zouiersavonds op straat
komen met hun geniakkelijken stoel en
hun Haarlem's Dagblad' en daft kalm
en rustig gaan zitten lezen in het licht
van Haarlem's electrische centrale!
Gezellig denkbeeld', dat we in die
Klein© Houtstraat op warme zomea*-
avondlen al verwezenlijkt vinden. Daar
zitten dte menschen dan op hun stoe
pen of op de smalle trottoirs en hou
den genoeglijke buurpraatjes. Jammer
maar, dat daar nu weer geen eteefcri-
sch© straatverlichting komt. Zoo ont
breekt er altijd wat in dte wereld. Maar
zoo als men ziet mankeert bet toch
noer niet aan zin tot- gezelligheid'. En
ik denk daarhü onwillekeurig aan mijn
collega van de Badteourant voor het
Staalbad Haarlem, die het in ©en be
richtje over een van die laatste con
certen betreurde, dat dte windschermen
om de muziektent, hadden moeten wor-
dten geplaatst, omdat daardoor de hoe
ren musici onzichtbaar werden voor
dte toehoorders.
Ik kan mij begrijpen, dat iemand
die kennissen onder die leden van een
muziekkorps heeft, hun graag eens in
het bevriende aangezicht wil staren,
maar oveaigens zou ik voor mij maar
liever willen, dat muzikanten altijd
onzichtbaar waren. Multatuli ergerde
zich eens over een bewondexenswaar.
dig beeldschoon meisje, dat tot haar
moedter zei: ..ik heb zoo'n honger, ik
zou wel een beele kip willen opeten,"
en ieits van dien aard' voel ik ook.
wanneer ik in een mooie passage van
de muziek, dole je bijna die tranen in
de oogen brengt, toevallig zie dat een
van die musici zijn wangen opblaast oni
de goeie embouchure te krijgen. Ik
weet wel, dat 'het noodzakelijk iis,
evenals het eindëlooze luchtgeprik van
violisten met hun strijkstok, maar 't i's
toch een schaduwzijde van goede mu
ziek, al was het (en nu spreek ik weer
over zonnerconcerten) omdat koperin
strumenten nu en dan een bewerking
noodig hebben, tengevolge van helt
condenseeren van d'en adlem van den
speler, een kunstbewerking die alles
behalve poëtisch is en waar ik dan ook
niet verder op zal ingaan, 't Is all'een
om te zeggen, dlat ik musici in werking
wel hooren, maar liever niet- zien wil
en dus tot mijn innig leedwezen van
meening met mijn collega van de Bacf-
courant moet verschillen.
Intusschen hoeren we van dleai moord
op de Raam vest nog maar altijd niets.
De kans op ontdtekking van dien moor
denaar wordlt natuurlijk iederen dag
kleiner. Althans wanneer ea* werkelijk
een moord' heeft plaats gehad'. Iemand
met een beetje fantasie heeft zich een
toedracht van de zaak voorgesteld,
waarbij mejuffrouw Van Weamen in
het geheel niet vermoord zou zijn.
Hij redeneert daarbij aldus: Op
d© trap zijn bloeddruppels gevonden,
beneden nog een groote plas bloed,
op het hoofd van de vermoorde zijn tee
kenen gevonden, die aan ©en slag mtet
een stomp voorwerp, een hamer bij
voorbeeld' doen denken eai die vooa*deur
stond open. Bovendien was in die ka
mers van dten ingepakten rommel een
en ander uitgepakt. Dit zijn dte voor
naamste teek en en ,die aanleiding ga
ven tot de verondierstelllngdat hier
inbraak was gepleegd met mooa'd.
Intusschen is het nielt zoo heel moei
lijk. diezelfde bijzonderheden op ge
heel ander© wijs uit te leggen. Dat er
een en andier van dten ihboedtel was
uitgepakt, beteekent op zichzelf na
tuurlijk niets. De bewoonster, die
vroeger alles inpakte, kan zeer wel
zelf een gedeelte' weer hebben uitge
pakt. Zij sliep boven, werd in den
nacht wakker en gevoeld'e zich onwel.
Hetzij om wat frissche lucht te schep
pen, misschien ook om een glas water
te halen is zij naar beneden gegaan
en heeft op die trap een geringe neus
bloeding gekregen die spoedig ophield
vandaar de bloeddruppels op dte
trap. Daarop is zij naar de voordeur
gegaau en heeft d'ie opengezet om
lucht te scheppen, is vervolgens tea*ug-
geloopen en heeft bij dte dteur van de
kamer zulk een hevige neusbloeding
gekregen, dat zich een groote bloedplas
heeft gevormd) en zij in een duizeling
of flauwte achterover gestort is, waar
bij het achterhoofd' zoo geweldig op
den grond: of op een kist of stoel I's te
recht gekomen, dat dte dtood daarvan
het gevolg is geweest.
Ik maak mij stork, dat andere bij-
zondJerhed/en van de omgeving dter
d'oode op gelijke manier zouden kun
nen worden verklaard!, maar ben ove
rigens niet van plan, deze verklaring
als de onafwijsbare waarheid aanwien
ook op te dringen. Men moet. het zelf
maar weten. Dit is al een geruststel
lende zaak, daft er i'n dte laatste weken
geen inbraken meer voorgekomen zijn:
he eren boeven zijn denkelijk naar dte
badplaats.
Voor nieuws zorgen de patroons in
het bouwvak met hun uitsluiting,
waarvan ik op het oogenblik niets zeg
gen zal, omdat het eindigen van de
uitsluiting in de lucht hangt: je meent
soms, dat je het al zou kunnen grij
pen. Mij zou het dan ook volstrekt
niet verwonderen, wanneer op het
oogenblik dat deze regelen den lezer
onder d<e oogen komen, de uitsluiting
alweer tot het verledtene behoorde.
Mocht dat zoo wezen! Wie de grootste
schade lijdt, behalve natuurlijk de
werklieden zelf, is wel de Maatschappij
rUnion. die thans met geen mogelijk
heid het nieuwe gebouw van de
Kroon vóór de kermis meea* openen kan
en de in deze drukke week te behalen
winsten dierhalve moet laten glippen.
Zelfs voor Beccariaansche snelheid
van bouwen is de beschikbare tijd nu
te kort. De kermis sttaat al voor de
deur, zooals we hebben kunnen opma
ken uit groote advertentiën van Haar
lems gemeentebestuur in verschillen
de bladen. Blijkbaar heeft het ge
meentebestuur geen gering idee van
de lectuur van kermisreizigers, daar
de advertentie ook gestaan heeft in het
Algemeen Handelsblad en de Nieuwe
Rotterdamsche Courant. Iedereen zal
wel begrijpen, dat de eigenaar van
een oliebollenkraam, de directeur van
een panorama of de gelukkige bezit
ter van een koekzaak hun dagelijk-
sche lectuur maken van deze groote
en vrij dure bladen Niet waar? dat
ligt zoo voor dte hand. Als dat, niet
zoo was. waarom zou dan het gemeen
tebestuur van Haarlem daarin adver-
teeren
Onder de lezers van het Handelsblad
en de Nieuwe Rotterdammer zullen nu
velen kunnen lezen, dat zij op de
Haarlemmer kermis niet zullen wor- j
den toegelaten. Da^?n) zijn vooreerst
alle straatmuzikanten en straatkuns-i
tenaars van beider kunne (niet heel
galant tegenover de schoone kunne),
en daaronder worden ook verstaan
personen, die dieren op de openbare
straten en wegen vertoonen. Ik heb
niet recht begrepen, of die perso
nen worden gerekend tot de straat
muzikanten of tot de straatkunste
naars, maar de bedoeling is in ieder
geval helder als glasde abonnés van
't Handelsblad en de Nieuwe Rotter
dammer mogen in geen geval met een
marmot of een kameel of een ijsbeer
op de Haariemmer kermis komen
;taan. Het zal ook niet gepermitteerd
worden, dat diezelfde abonné' s hier
komen bedelen. Zelfs mogen ze in
den kermistijd hier niet aan een orgel
loopen draaien, dat voorrecht wordt
voor Haariemsche orgeldraaiers gere
serveerd.
Aan gegadigden (natuurlijk altijd
nog onder de abonné's van Handels
blad en Nieuwe Rotterdammer) wordt
voorts medegedeeld, dat zij geen ha
zardspel of loterijen mogen houden,
evenmin messententen, vischvermaak.
tenten, platenbakken, knikkerwerp-
tenten, en zoogenaamde somnambule-
tentjes explotteeren. En ten slotte
wordt in deftige stadhuistaal ter hun
ner kennis gebracht, dat zij geen
schapen met drie koppen, reuzen en
andere abnormaliteiten mogen ten
toonstellen.
Willen de abonné's van de Nieuwe
Rotterdammer en van 't Handelsblad
andere zaken drijven, dan zullen ze
ons van harte welkom, zijn. En wat
hun dagelijksche lectuur aangaat, be
hoeven ze rich niet t« verontrusten,
beide bladen geven reisabonnementen:
Handelsblad en Nieuwe Rotterdammer
worden hun nagestuurd.
FIDELIO.
