den Raad van State, mr. P. F. Hu
biecht, die sedert 1S91 zitting had in
den Raad. nadat hij een groot aantal
jaren secretaris-generaal was geweest
bij het departement van binnenland-
scho zaken, waar hij op den loop van
zaken een zeer overwegenden invloed
heeft gehad. Te Rotterdam bekleedde
hij vroeger de betrekking van direc
teur van de Rotterdamsche Hypo
theekbank. Door zijn krachtig initio
tief stichtte hij het Rolterdamsch
Leesmuseum. Hubrecht had ook eem-
gen tijd in de Provinciale Staten van
Zuid-Holland zitting. Hi] was een
man van een buitengewoon vasten
wil, en van diepe kennis en hooge
klassieke vorming, die zich uitten in
de taaL van zijne vele politieke en
andere geschriften en artikelen, van
polderzaken had hij een bijzondere
studie gemaakt.
Volbloed voorstander van de libe
rale beginselen heeft hij ten aanzien
van de quaestie van het onderwijs in
het laatst van zijn leven een verande
ring van gevoelen geopenbaard, die
zeer veel indruk heeft gemaakt. Hij
was indertijd eerste voorzitter van
het hoofdbestuur van „Eigen Hulp".
Reeds geruim en tijd was Hubrecht
zwaar lijdende en had hij, ofschoon
geregeld te 'sGravenhage de zitting
van den Raad bijwonende ook na een
operatie, die hij had ondergaan, zijn
verblijf te Doorn gevestigd.
De „Evertsen"' te Antwerpen
De Ind. Beige bespreekt het geval
van het Ned. oorlogschip de Evertsen,
dat eerst tot den 23sten Juli zijn be
zoek aan Antwerpen zou hebben ge
rekt, maar nu, blijkbaar na het ar-
tjkel in de Nieuwe Courant, op den
eerstbepaalden datum van 21 dezer
Antwerpen zal verlaten.
Het blad schrijft: ..Het is niemand
te Antwerpen in de gedachten geko
men. de rechtmatige gevoeligheden
van onze noordelijke buren te kwet
sen. Integendeel..het feit, dat wij
de Hollandsche zeelieden uitnoodigen,
ons nationaal feest bij te wonen, be
wijst. dat niets in dit feest een kwet
sende herinnering voor Nederland op
wekt. Den 21 sten vieren wij uitslui
tend den vrede en voorspoed, welke
wij sedert lange jaren genieten, dank
zij onze volksvlijt, en dank zij onze
vrije instellingen.
..Bovendien zullen de zeelieden van
de Evertsen wanneer zij den voet op
onzen bodem zetten bij hun enthou
si as te ostvangst zien, dat de Belgen
geen enkele gelegenheid' verzuimen,
om hun diepe en. onveranderlijke
vriendschap voor de Hollanders te too-
nen."
Volksbond.
Op 7 Juli had te Groningen de 29e
Algemeens Vergadering plaats, onder
voorzitterschap eerst van den alg.
voorzitter, dir. W. P. Ruyschl, latei-
van den eere-voorzitter mr. H. Goe
man Borgesius. Er waren een 60-tal
afgevaardigden van 34 afdeelingen,
vertegenwoordigende allerlei maatr
schappelijke kringen, godsdienstige
en politieke richtingen, zóó dat de
vergadering een treffend beeld gaf
van het karakter van dezen Bond, op
welks terrein allen kunnen samen-
Werken.
Dr. Ruijsch wees er o.a. op, hoe
vooral de kwestie van verbetering der
volkshuisvesting en van de drankbe
strijding in verband niet de armenzorg
in de naaste toekomst de aandacht
vragen van den Bond.
Het aantal leden klom sedert het
vorige jaar van 8350 tot 12.500, het
getal afdeelingen van 35 'tot 51.
Het penningmeesterschap werd op
gedragen aan den heer W. C. v. Haef-
ten. Woorden van hulde en dankwer-
dten gewijd aan den afgetreden pen
ningmeester den heer L. P. Walburgh
Schmidt.
Tót leden van het Hoofdbestuur
werden herkozen de h.h. L. P. Wal
burgh Schmidt en gekozen de hen-
A. L. Wolters.
Een rede van mevr. Muller—Lulofs
over armenzorg maakte een diepen
indruk. De Bond zal zich eerst bij
de Centrale Drankwetcommissie
aansluiten, als de tijd daartoe geko
men is. Een onderzoek zal worden
ingesteld naar den omvang van bet
gebruik van brandspiritus als genot
middel. De vergadering bleek gestemd
vóór afschaffing van 't oorlam bij de
marine, maar tegen opheffing van
drankverkoop in de kazeme-cantines.
Nog tal van andere beslissingen
werden genomen.
De volgende Alg. Vergadering zal
worden gehouden te Ba ara.
Mij." tot bevordering der
Geneeskunst.
Tot hoofdbestuursleden worden ge
kozen drs. J. C. J. van der Hagen ('s-
Hertogenbosch), S. J. Halbertsma,
(Rotterdam), A. C. H. Moll (Arnhem).
Tot secretarie en lid van het hoofd
bestuur met algemeene stemmen dr.
E. C. van Leersum (Amsterdam). Als
plaats voor de in 1903 te houden bij
eenkomst werd Zwolle aangewezen.
De heer H. J. M. Schoo, arts te
Krommenie, in de middagbijeenkomst
de malaria en den malariamuskiet
behandelende, betoogde het volgende:
Na een tijdiperk waarin malaria
slechts sporadisch voorkwam, zijn er
thans zeexl veel malaria-gevallén, in
'de Zaanstreek zeker 10 der bevol
king.
Hoe wordt de ziekte veroorzaaM?
Door bloedpara9ieten, die leven in en
/en koste van de roo'de bloedlichaam-
jes. Zij groeien bij de andérdaagsche
koorts tot volwassen staalt in 48 uur
en vermenigvuldigen zich dan; echter
niet alle; sommigen zijn immers be
stemd voor de propagalie der malaria
in de buitenwereld. Zij geraken bij
het bloedzuigen der mug in haar maag
en vermenigvuldigen zich daar. Re
sultaat: tallooze malariakiemen in
de gifklieren der mug, die nu bijbeït
van een gezond menseh deze kie nen
tegelijk me; haar gif uitstort en zoo
dezen tot inalarialiider maakt.
Willen de malarlapaxasieten zich n
de muggemaag kunnen ontwikkelen,
dan moet aan twee voorwaarden vol
daan zijn: lo. moeit de mug er een
van een bepaalde soort en wel Ano
pheles zijn, 2o. moet de buitentempe
ratuur hooger zijn dan 60 gr. Fahren
heit;; bij lagere tempera/tuur verme
nigvuldigen zij zich niet in heï. mug
gel ich aam.
De malaria-epidemie begint in het
vroege voorjaar en wel bij personen,
die in het vorige jaar reeds er aan
leden. Muggen siteken hen en geraken
zoo besmet en worden daardoor weer
bron van besmetting voor andere men-
schen.
Door de nieuwere onderzoekingen
is de weg aangewezen om de ziekt»
te voorkomen.
Voor ons land komt vooral in aan
merking beschutting tegefn mugge-
beet door de huizen ontoegankelijk te
maken voor muggen door middel van
draadgaas voor ramen en deuren,
daar haast is gewenscht dat iedere
malarialijder door goede behandeling
als infedtiebron wordt onschadelijk
gemaakt
De afdeeling Tiel ételf voor:
„De Nederlandsche Maatfechappij
tot bevordering der Geneeskunst, ken
nis genomen hebbende van het in de
zitting van de Tweedie Kamer verhan
del del, bdtuigt haajr leiecEwezen over
het door den minister van binnenl.
zaken en den afgevaardigde jhr. mr.
De Savornin Lobman inzake de
kwakzalverij ingenomen standpunt
en protesteert liegen de verdachtma
king, als zou de bestrijding .der kwak
zalverij van de zijde der geneeskundi
gen haren grond vinden in vrees voor
concurrentie."
Dit voorstel werd' ingetrokken.
Voorstel van de afdeeling Fries
land:
„De algemeene vergadering spreke
als haar meening uit, dat in het be
lang van de wetenschappelijke beoe
fening des geneeskunst en van de we
tenschappelijke vorming der genees
kundigen, aan eiken Nededandschen
arts de gelegenheid moet worden ge
geven om, na ^eijdlediging van een
proefschrift, de vrucht van zelfstan
dig wetenschappelijk onderzoek, ie
promoveeren tot doctor in die genees
kunde aan efen der Nedierlandsche
Universiteiten, en verzoekt helt hoofd
bestuur, in een gemotiveerd adres
deze meening ter kennis van de Re
geering te brengen."
Praeadvies van helt hoofdbestuur.
Het hoofdbestuur geeft in overwe
ging in te lasschen de woorden: „be
houdens eenige wijziging in de we
tenschappelijke voorbereiding van
'den arts."
Prof. Pekelharing steurt; het voor
stel van de afd. Friesland.
Dr. Sikkel, sprekende namens het
hoofdbestuur, blijft de breedere ont
wikkeling door middel van de klassie
ken boven de opleiding aan de H. B.
S. (zonder meer) prefereeren en ver
dedigt hét praeadvies. Allen blijken
de meening fe zijn .toegedaan, dat
aan artsen, op welke wijze dan ook,
de gelegenheid dient te worden gege
ven om te doctoreeren.
Professoren Straub, Winkler enNij-
land achten den wensch van die afd.
Friesland niet zoo eenvoudig als die
schijnt en zien er zelfs eene ontwrich
ting in van het universitair onder
wijs.
Dr. Sikkel stelt nog nader de wen-
schelijkheid in liet licht helt praead
vies van het hoofdbestuur te volgen
en te handhaven.
Een voorstel van de afdeeling Zwol
le om de zaak commissoriaal te ma
ken en in een volgende vergadering
te behandelen, wordt verworpen.
Een gelijk lolt valt het praeadvies
van het hoofdbestuur ten deel.
Daarna wordt het voorstel-Fries-
land, door die afd. Gorincham gea
mendeerd met de bijvoeging, „in af
wachting tot de Regeerin'g eene nade
re regeling van het Hooger onderwijs
zal hebben getroffen", met groote
meerderheid aangenomen.
Met meerderheid: van stemmen werd
aangenomen een voorstel der afd.
Zwolle:
„De Maatschappij tot bevordering
dei- Geneeskunst wende zich tot de
Hooge Regeering met het verzoek:
vrijdom van accijns te verlangen cp
het beÏÏoodied gedistilleerd voor uit
wendig gebruik ten behoeve der ver
schillende zieken inrichtingen."
Anjpterdam stelde voor: De Alge
meene vergadering verzoekt het hoofd
bestuur een commissie te. willen be
noemen (uit practizeerendle geneeshee-
ren en geneeskundige ambtenaren be
staande) welke zal uit te maken heb
ben, welke verandleningen etr in de
wet iter beteugeling van besmettelijke
ziekten zullen moeten worden aange
bracht, om deze wet in overeenstem
ming te brengen melt den stand onzer
wetenschap en te doen beantwoorden
aan het doel."
Fabrieks- en Hand werksny verheid
In de sociëteit Sint Joris te Middel
burg kwam Dinsdagmorgen de 51e alg.
vergadering der Vereeniging tot be
vordering van Fabrieks. en Hand-
v erksnijverheid in Nederland bijeen
onder presidium van mr. E. Fokker
Deze herdacht na het openen der ver
gadering de bange dagen, welke Ne
derland achter den rug heeft bij de
ziekte van H. M. de Koningin, de Be
schermvrouwe ook van. dte vereeniging
Bij het openen der vergadering wa
ren 6 afdeelingen tegenwoordig, nl.
Middelburg. Dordrecht Den Haag
Utrecht, Tiel enAmstewfcun, uitbren
gende 83 stemmen over personen en
37 over zaken.
Het verslag omSrent den toestand
der vereeniging. uitgebracht door mr
C. J. H. Schepel, vermeldt verschil-
lendte .mutaties in het. hoofdbestuur.
Verder releveert net de werkzaamhe
den van het hoofdbestuur. Het verslag
werd' goedgekeurd en zal worden ge
drukt,
Text commissie ter beoordeeli'ng dei
voordrachten tot het uitreiken van
vereearende getuigschriften en medail
les aan werklieden werden benoemd
de heer en Spakler. Augustijn en Ver
niet.
In behandeling kwam daarna liet
voorstel van het hoofdbestuur tot ont
binding der vereeniging en tot aan
sluiting bij de Nederlandsche Maat
schappij ter bevordering van Nijver
heid. Het voorstel, werd met algemeene
stemmen aangenomen.
Dordrecht bleef buiten stiemr
De ontbinding zal 1 Janua1"13
plaats hebben.
Bij de verdere behandeling der agen
da bracht de voorzitter een woord van
dank aan de volgens rooster aftreden
de leden van het hoofdbestuur, de hee-
ren J. W. Verloop en C. Alkemade Sr..
voor hetgeen zij in het belang der ver
eeniging deden. De; vergadering hield
zich behalve met de voorziening in bo
venstaande. vacatures, bezig met de
vervulling der vacalture-Ek, alsmede
met het benoemen van plaatsvervan
gende hoofdbestuurders.
Tot leden van het hoofdbestuur
werdfen verkozen de heeren A. van
Drooge (Dordrecht), A. Dorsman.
(Noordwijk). A. J. van der Veen (Tiel),
en J. Boer Hz. (Utrecht). Tot plaatsver
vangende leden voor het hoofdbestuur
werden verkozen de heeren C. G. J.
Alkemade (Noordwijk) en K. A. Gron
dijs (Utrecht).
Overgaande tot dé verdere behande
ling der punten van beschrijving wordt
allereerst aan de ordie gesteld het punt:
„De vergadering dringe bij de Regee-
ring aan op het verkri- en eener be
drijf sstelling.
Aangenomen werd een motie waarin
dé vergadering de wenschelijkheid uit
spreekt dat van Regeeringswege wor
de overgegaan tot het houden eener
be drijf sstelling.
Het tweede vraagpunt luidde: „De
algemeene vergadering spreke do
wenschelijkheid uit dat de besturen
van groote gemeenten overgaan tot
het vestigen van inrichtingen van han
delsonderwijs aan jongelieden, die
reeds op kantoren werkzaam zijn."
Hierop werd rapport uitgebracht door
den heer mr. P. J. H. Dop te Utrecht.
Deze vatte zijn betoog samen in de
volgende stellingen
1. Er bestaat vooral in de groote
steden groote behoefte aan handelson
derwijs voor jongelieden, die reeds op
kantoren werkzaam zijn.
2. Het is noodig, dat wil het on
derwijs door velen gevolgd kunnen
worden, het onderwijs gegeven worde
in de avonduren.
3. Zoodanig onderwijs is in de
meeste groote gemeenten niet te krij
gen dan door privaat-onderwijs, dal
buiten het bereik van de meesten valt.
4. Het ligt op den weg der verschil
lende gemeentebesturen om in de ,sub
1 vermelde behoefte te voorzien.
5. Het geven van handelsonderwijs
in de avonduren kan zonder al te
groote kosten van gemeentewege plaats
hebben.
Op grond van het bovenstaande kan
ik volkomen adViseeren om mede te
gaan met het voorstel, vervat in num
mer 2 van de punten van beschrijving.
„De algemeene1 vergadering spreke
de wenschelijkheid uit. dat de bestu
ren van groote gemeenten overgaan
tot het vestigen van inrichtingen van
handelsonderwijs aan jongelieden, die
reedis op kantoren werkzaam zijn."
De afdeeling Middelburg stelde de
volgende wijziging voorAchter „de
wenschelijkheid uit, dat te voegen
in afwachting van de wettelijke rege
ling van het vakonderwijs".
Het amendement-Middelburg werd
aangenomen en daarna ook de gea
mendeerde motie.
Het derde vraagpunt, door 't hoofd
bestuur gesteld, luidde: In welken
geest behoort door den wetgever in
het ambachtsonderwijs te worden voor
zien." De behandeling hiervan werd
uitgesteld tot na de pauze.
AmerikaaBsch.
Een jeugdig paartje uit Veenhuizen
zou Zaterdag jl. in den echt tredlen,
Donderdags van te voren had dien ze
echter nog geene woning om te kun
nen betrekken. Ras wordt een besluit
genomen; d'e timmerman wordt ge
haald en Vrijdagsmorgens wordt met
het bouwen van een woning een aan
vang 'gemaakt. Spoedig verrijzen
reeds de muren, daarna het dak en
Zaterdags, op den dag van het huwe
lijk, is de woning in zooverre gereed,
dat de bruiloft er in kon. worden, ge
vierd!.
Motorwieler.
De Fransche politie die het eerst het
nut van rijwielen voor haar korps inzag
en het eerst een afdeeling politie te wiel
in 't leven riep, die zeer nuttig is geble
ken, heeft nu ook onlangs den brigadier,
chef der wielrijdersafdeeling, een motor
fiets gegeven ten einde nog spoediger en
gemakkelijker contróle te kunnen hou-
den over zijn manschappen, in de vier
hoeken van de stad.
Volksleeszaal.
Door B. en W. van Amsterdam is
een voordracht ingediend tot inrich
ting eener Volksbibliotheek met lees
zaal.
De volksboekerij en volksleeszaal
zal niet alleen des avonds, maar ook
des Zondags geopend behooren te zijn.
De boeken moeten zoo ggplaatst zijn,
dat de bezoeker zelf de rijen langs kan
gaan, ze kan aanwijzen en uitkiezen.
Voor het uitleenen zullen strengere
regels, kortere termijnen moeten wor
den vastgesteld dan dit bij een weten
schappelijke bibliotheek mogelijk is.
Om deze gronden moeten B. en W.
ernstige bedenkingen maken tegen elk
voorstel, dat. strekt om eene op te rich
ten volksbibliotheek een onderdeel van
de universiteitsbibliotheek te doen uit
maken.
Voorgesteld wordt nu door B. en W.
de bestaande groote militiezaal in
twee ongelijke helften teverdeelen en
wel in een bibliotheek, ter oppervlak
te van 250 vierk. M. en een leeszaal,
ter oppervlakte van 162 vierk. M.
Langs de wanden der twee zalen kun-
lerijen; ca. 3000 M. lengte boekenpiank
nen, zoowel gelijkvloers als op de ga-
worden aangebracht, Bovendien kun
nen enkele kleinere vertrekken voor
den bestuurder der volksbibliotheek
éto voor den admiriistratieven dienst
der bibliotheek worden ingericht. De
kosten van een en ander, met inbegrip
dor hoofdleidingen voor gasverlich
ting, doch zonder meubileering, gas-
'ornamenten enz., worden op f18.500
geschat. Do koninklijke stallen kun
nen ter plaatse onder de tot leeszaal
ingerichte militiezaal blijven, maar
voor de militiezaal zal een andere ge
legenheid moeten worden gevonden.
B. en W. wenschen daarvoor op een
reeds aangegeven terrein een nieuw
gebouw te stichten, waarvan de kos
ten. zonder de waarde van den grond,
op f 50.000 a f55.000 worden geraamd.
Eerst zal dus cle raad hebben te be
slissen. of hij tot den bouw van een
nieuw gebouw, bestemd voor de mili
tie. tot dien prijs wenselit over te
gaan. Mocht dit zoo zijn. dan is het
plan de inrichting en bediening der
volksleeszaal te brengen onder een
commissie van beheer en een en ander
uit particuliere fondsen te bestrijden.
1NGEONDF.N M ÉDEl)E F-
LING EN.
30 cents per regel.
Op het laatste
internationaal con
gres van Tandheel
kunde, gehouden te
Panjs (ter gelegen
heid der Tentoon
stelling van Parijs
van I9Ó0) werd Odol
genoemd het beste
van de mondwaters
die tot nog toe in
den handelgebrach t
zijn.
Uit de Arbeiderswereld
BINNENLAND.
In het Christ. Geheelonthouders
koffiehuis te Rotterdam werd de
Bondsvergadering gehouden van den
Prot. Christ. Bond van ijzer- en me
taalbewerkers, onder voorzitterschap
van den heer J. W. v. d. Keemel.
Aan die orde was een voorstel van
het Bondsbe^tuur (tot wijziging van
art. 5 der Bondsstatuten en aanvra
gen van de Koninklijke goedkeuring;
aldus werd besloten; terwijl het regle
ment na eenige discussie en wijzigin
gen werd aangenomen.
Na de pauze kwam in de eerste
plaats een voorstel der afd. Zwolle aan
de orde:
Wat kan er gedaan worden, ter
verkrijging van een loonlijst der me
taalbewerkers uit geheel ons land?
b. Wat kan er gedaan worden tot
verkrijging van meerderen financiee-
len steun voor onze vakbeweging?
Besloten werd, da/t het BondBbe-
stuur daartoe de noodige stappen zal
doen.
Na afdoening van enkele huishou
delijke werkzaamheden, werd een re
feraat geleverd door den bondlssecre
(avis, S. Vader, over het onderwerp,
Walt moet het hoofdbeginsel zijn in
onze christ. rakbewtegflng?
Spreker ging uit van de gedachte,
dat, aangezien er tweeërlei vakbewe
ging is, het èn voor het heden èn voor
de toekomst noodig is, de hoofdbegin
selen voor onze christelijke vakbewe
ging duidelijk uiteen te zetten. De
ééne beweging, welke men de materi
alistische zou kunnen noemen en
welke niét de stof uit den geest, maar
den geest uit het stof laat opkomen,
en daarom anti-religieus is, en de
andere welke op religieuzen grond
slag staalt.
Na uiteengezet te hebben op welke
gronden de materialistische vakbewe
ging anti-religieus is, kwam spreker
iot de volgende conclusie:
lo. Dat.volgens het dogma der soci
alisten een menseh eigenlijk niet
meer leeft, hij wordt geleefd; 2o. dat
er van foutten geen sprake kan zijn,
want de stof heerscht over den geest,
niet de geest over de stof, 3o. dat bij
toepassing van het program der S. D.
A. P. de toestanden op hét terrein
van den arbeid] steeds ellendiger moe
ten worden, de werkstakingen en uit
fluitingen worden bevordetrjdi, en de
miiddénsltand motet verdwijnen. Hoe
ellendiger de toestanden worden, des
te meer trasten, syndicaten worden er
gevormd en des te spoediger zullen
zij, naar hun meening, er aan toe
zijn den socialistischen heilstaat Ie
kunnen pro cl araeeren.
Daarna zette de spreker uiteen ce
béteekenis van de begrippen overheid
staat en maatschappij, om aldus te
besluiten:
Wat dunkt u? is de christelijke Ie-
venfebejschouwingi niet waarachtiger,
niet schooner, niet rijker 'dan die,
welke in het gansche heelal niét an
ders dan een toevallig spel van leven-
looze atomen aanschouwt? Wordt on
ze arbeid op het terrein van* den ar
beid langs de lijnen van deze begin
selen gedreven, dan voorzeker zullen
onze kinderen dé vruchten daarvan
aanschouwen.
Op aller ver-zoek zal de referent in
overweging nemen, zijn referaat n
druk te doen uitgeven.
Na de gebruikelijke rondvraag werd
deze eerste jaarvergadering door den
voorzitter mét een opwekkend! woord
gesloten.
In de fabriek Noorderhagen der fir
ma Van Heek Co. te Enschedé, werd
Zaterdag den wever Groothuis door
zijn 'touwbaas Beverdam eien gulden
boete opgelegd, omdat hij zijn getou-j
wen niet voldoende zou hebben ge
poetst en geschuurd. Groothuis daar
entegen beweerde, dat het ijzerwerk
even schoon was als dat der andere
arbeiders in dezelfde sectie, clie geen
boete kregen. De boete bleef en 't ge-
vol" der weigering van betaling was.
dat G. Maandagmorgen de spoelen uit
zijn getouwen weggenomen vond en
dus niet kon werken. Hij vroeg zijn
geld met een briefje van ontslag dat
hem werd gegeven. De andere werk
lieden waren met den afloop der zaak
niet tevreden en trokken hunne jassen
aan, maar bleven i'n d'e fabriek zonder
te arbeiden, niettegenstaande deze den
geheelen morgen doorliep. De firma
liet aanplakken, dat zij die niet ver
kozen te werken, 's middags niet weder
zouden worden toegelaten, en daarop,
vooral ook op aanraden van het orga
nisatie-comité, is des middiags het werk
hervat
Er is Maandagavond een zeer druk
ke protest-vergadering van mannen,
vrouwen, meisjes en jongens, onder
voorzitterschap van het organisatie
comité, gehouden, in welke het geval
is besproken en men van het voorne
men tot staken heeft afgezien. Er werd
besloten. dat het organisatie-comité
een conferentie met die firma zal aan
vragen. Naar men verneemt, heeft het
bestuur dér Fabrikantea-vereeniging
ook reeds eene samenkomst gehouden
ter bespreking van het voorgevallene.
Rechtzaken.
Een moeilijke rechtskwestie.
Eenige maanden geleden vermeldden
wij het geval van den vader uit de Tol
lensstraat, die weigerde een door hem
aan het Wilhelmina-Gasthuis te Am
sterdam afgeleverd kind terug te
nemen, bewerende dat dit kind
het zijne niet was. Volgens zijn ver
klaring had hij een zwak kindje van het
mannelijk geslacht, onmiddellijk na de
geboorte, ter verdere opkweeking, aan
genoemd gasthuis afgegeven.
Na twee weken deelde men hem aldaar
mede, dat het kind dat inmiddels reeds
bij den burgerlijken stand was aangege
ven als te heeten: Franc.iskus Gerardus
geen jongen, maar een meisje was.
Men had dit eerst later, bij het inzien van
het geboortebewijs bemerkt.
De vader wilde daarvan niet hooren
en hield vol, dat de vroedvrouw en eeni
ge familieleden onmiddellijk de geboor
te van een jongen geconstateerd had
den; hij sprak het vermoeden uit dat een
erwisseling met een der andere patient
jes had plaats gegrepen. De man wilde
slechts een jongen als z ij n kind erken
nen.
De vroedvrouw werd gehoord, en deze
verklaarde zich bereid, onder eede te be
vestigen, dat zij een kind van het man
nelijk geslacht had helpen ter wereld
brengen.
Wij besloten de mededeeling met de
vraag, welke Salomo in deze moeielijke
quaestie zou rechtspreken?
Thans is het kind reeds geruimen tijd
niet meer in behandeling en zou kunnen
worden afgeleverd, doch de vader blijft
weigeren het in ontvangst te nemen.
Wat moet er met dit kind gebeuren?
Op wien rust de verzorgingsplicht? Op
de gemeente, die 't tijdelijk onder haar
hoede heeft, niet, want 't is geen vonde
ling. De vader kan niet vervolgd worden
wegens „verlating van een hulpbehoe
vende", want hij onttrekt zich volstrekt
niet aan de zorg voor zijn kind: hij ont
kent, dat een bepaald kind zijn kind is.
Er zijn reeds verschillende manieren
overwogen om de quaestie voor den rech
ter te brengen en langs dien weg eene
beslissing te verkrijgen, doch geen en
kele bleek tot hei doel te kunnen voeren.
Namens de gemeente houdt mr. J. Kap-
peijne van de Coppello. de stadsadvocaat
zich met de zaak bezig, terwijl de vader
mr. Isidore Hen tot raadsman gekozen
heeft.
Door dezen laatste is thans een weg
voorgeslagen, die den rechter in staat zal
stellen een objectief onderzoek in te stel
len.
Tn den regel tracht de eene partij den
bewijslast te stellen op de andere.
Indien het voorstel van mr. Hen van
gemeentewege geaccepteerd wordt, zal
men in dit speciale geval van den rech
ter krijgen een onderzoek, op de wijze
zooals dit geschiedt bij strafzaken, waar
de rechter niet gebonden is aan de vor
deringen van parket of verdediging,
doch de waarheid onderzoekt, onverschil
lig hoe partijen zich die voorstellen
Er is dus nu kans. dat. de al zoo lang
hangende quaestie tot een oplossing zal
komen.
INGEZONDEN.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie tich niet aamprakeliik.
Van ingezonden stukkengeplaatst of
niet geplaatst, wordt de kopy
den inzender niet teruggegeven.
Sehoolvoeding en kleeding.
Geachte Redacteur.
Het Haarlemsch Arbeiders-Secreta
riaat waarvan ik de eer heb secretaris
te zijn. heeft met vreugde uw artikel
in uw blad van Donderdag 3 Julï over
bovenstaand onderwerp begroet, om
dat. daardoor, naar wij hopen, een
vruchtbare discussie zal worden ge
opend', dlie dé débatten in den gemeen
teraad: over het d'oor ons ingediende
verzoekschrift voorbereiden en den
raad tot een gunstige beschikking daar
op stemmen kan. Wat mij persoonlijk
betreft. M. de R„ wil ik gaarne beken
nen dat ik. wegens tijdgebrek, tot nu
toe ie weinig gebruik gemaakt heb
van dit mid'ctel tot voorbereiding der
raadsdebatten en in de meening ver
keerde dat, gegeven eenige zelfstandige
studie bij heeren raadsleden, de dis
cussies in dien Raad' zelve voldoende
waren om ook zaken van meer" dan
gewone beteekenis naar behooren af
te doen. Pijnlijke ervaring heeft mij
echter geleerd daarop niet al te zeer te
vertrouwen, weshalve ik dan ook gaar
ne de gelegenheid aangriit) om. naar
aanleiding van dat artikel, een en an
der over deze zaak in 't midden te
brengen.
Vooraf ga de opmerking dat een
principieel debat met u blijkbaar niet
noodig is. Met vreugde' mag ik consta-
teeren dat én de d'oor u geciteerde hoof
den van scholen èn uzelf vrijwel in
stemmen met de door ons gestelde con
clusie. nl. het schoolverzuim wegens
armoede in belangrijke mate voorkomt,
niettegenstaande het zeer gewaardeer
de werk der particuliere commissies1
voor voeding en Meeding. en dat der
halve de gemeente op een of andere
wijze in de nog bestaande leemte
hebben te voorzien. Trouwens, dj
onze conclusie berust op een zeer j
gebreidi en, nauwkeurig onderzo
door eene commissie uit de afd. Ha
lem van den Bond' van NedlerJ. OnJ
wijzers, niet alleen bij alle hoofd
van scholen, maar ook bij cte „Co
missie tot uitreiking van warm 'vö
sel aan behoeftige kinderen" ingest*
is deze onze eenstemmigheid niet v
wonderlijk.
Ik zal mij dus kunnen bepalen tot
maken van eenige kantteekenmgen!
het door u geschrevene in uw b
van 3 Juli j.l.
Allereerst moet mij dan van -t, h)
een klein protest tegen twee zinsnedj
die een onvriendelijk en in. i. zeer]
verdiend verwijt bevatten aan 't adj
van t H. A. S. U schrijft toch:
eenigen indruk te krijgen van de zs
hebben wij gedaan, wat naar o:
meening de taak van het Haarlems
Arbeiders-Secretariaat zou zijn j
weest. nameliik onderzocht in hoeve]
er op de verschillende scholen te Ha
leur verzuim is gepleegd' ter zake v
armoede". Even verder wordt
constateerd dat het H. A. S. aan
Raad heeft gerequeslreml „zonder J
fers van welken aard ook". Ik
daarop antwoorden dat. zooals ook i
de dateering van 't gedrukte adres K
ken kan. met de indiening ge-ruim
tijd na de opstelling gewacht is
verschillende redenen die ik hier p
behoef uiteen te zetten. Toen
adres en de memorie van toelichta
werden geschreven, was de leerpliq
wet te kort in werking om de u berej
willig a/fgèstane staatjes te lcu-nn
publiceeren. Wij hebben echter j
cijfers «-egeven die toen verkrijgbar
waren, welke ziin te vinden op pagf
4 der toelichting Ten onrechte woï
dus door u' dén indruk gevestig
alsof wij op losse gronden ons v<
zoeksehrift zouden hebben ingedien
Ik vrees dat. u eenig bezwaar zoij
maken indien wij u verzochten d
stapel gegevens door ons verzamel
in uw blad af te drukken.
Wat overigens deze cijfers betreft,
zijn op zich zelf minder sprekend d
de onze, maar in verband met die oi
bijzonder leerzaam. U geeft het af
tal verzuimde schooltijden, doch ge
tegelijkertijd' te kennen dat men da
uit geen verkeerde gevolgtrekking
moet maken. Zij geven niet in elk
zicht een getrouw beeld van de 3
staande armoede ondier die schoolga!
de kinderen. Veel juister beeld' ge
het aantal kindleren dat aan de v
ding. deelnam, door ons op pag. 4 o\
verschillende jaren opgegeven. I
aantal bedraagt voor den winter v
19011902 pi. m. 300. Berekent ni
het aantal weken waarin de voedi
plaats had op 21 en dus het aan
dagen op 84. dan zijn m dien win
84 maal 300 is 25.200 maaltijden v
strekt. Het totaal aantal verzuim
schooltijden over het jaar waarin de
voed'ingsperiodie viel. bedraagt. 16
Rekent, men (hetgeen te gunstig is)
dag voor 2 schoo Wijdten, dan zijn d
i!n dat jaar 807 dagen verzuimdi Ot
hoeveel kindteren dit verzuim loo
valt uit dte door u afgedrukte staat'
niet op te maken. In elk geval ech
ziin deze «revallen van armoedte buii
de bemoeienis der voedingscommïs
gevallen, omdat alleen aan de kim
ren die op school komen spijskaart;
worden uitgereikt,
Opmerkelijk zijn, ook d'e getallen
men ze voor afzonderlijke maand
neemt. Men zou in 't voorjaar, wa
neer de wintersla.pt© begint af te i
men, een vermindering van school?
zuim wegens armoede mogen verwa<
ten. Daarentegen vindt men echt
dezen climax: Maart 141 verzuim
schooltijden. April 167. Mei 186. en j
met Juni treedt de vermindering in.
oplossing dezer schijnbare tegensti
digheid zal wel liggen in het feit
de voeding eind Maart is «restaakt,
daardoor die gevallen van armoe
verzuim toe- in. plaats van afnam*
Een en andter bevestigt dan ook c
ze stelling dat het particulier initiat
onvoldioendls werkt. Gedurende'
vijf maanden, waarin de voedi'ngsco
missie werkt, kwamen 790. in de ove
ge maanden 824 verzuimde schoolt
den voor. In die vijf maanden we
gedurende de Kerstvacantie geen voe
sel verstrekt, in de overige wek
slechts vier dagen per week en slecl
ééns per dag. Indien men nu weet c
het aantal deelnemers in de eerste we
even groot is als in de laatste, df
mag men met vrij groote zekerhe
bovendien nov die conclusie trekk
dat de kleine deelnemers een maa
vroeger en een maand later weer gra
van de gelegenheid zouden hebben i
profiteerd. m. a. w. dat de behoe
aan een wannen maaltijd niet pas
November ontstond en plotseliii" ein
Maart ophield te bestaan.
Ook d'e Meeding is onvoldoende. E
fonds waaruit de heer Gerdessen pi
is alleen voor dte openbare scholen li
stemd en geeft alleen, hoe over vlo e*
dan ook, klompen; minder vaak ko
sen. zeer zelden andere kleedingstu
ken. De d'oor u geciteerde woorden vs
den heer Bouwmeester, hoofd een
school, mogen, indien 't noodig
strekken als bewijs van de dringen
behoefte aan meer dan klompen
leen.
B;: dat alles komt dat de partic
liere voorziening in deze behoeften o
gewis is die twieefdla stelling van
H A. S., waarvoor geen ander bewi
behoeft tie worden aangevoerd! dan i
bekentenis der commis-siën zelve, d
hare inkomsten, jaarlijks door int*
kenlijsten verkregen, ieder jaar ms
der worden.
Wij zouden echter- niet gaarne do
de constateering dezer onloochenba
feiten den schijn van ondankbaarh«
op ons laden, voor wat het parti'culi
initiatief in dezen heeft gedaan,
citeer uit onze memorie vrtn toelic.
tüig, pag. 4: „in de behoefte aan schot
sel ,eai soms ook andere kleedingstu
ken wordt zooveel mogelijk voorzit
door den heer L. E. Gerdessen", pa
5: „De arbeid der commissie, die zi<
gedurende zooveel jaren met zulk ea
toewijding het lot van honderden a
me kinderen heeft, aangetrokken, v«
di'enit dan ook door allen op hoogt
prijs te worden gesteld", pag. 6. „waa
deeronde wat de commissie naar haf
vermogen deed", pag. 8 „gelukk
voorziet in vele gevallen de lïeor Ge
dessen door tusschenkomst van
hoofden van scholen, i'n dte behoefte
t. 9 onder 1 en 2 d'er conclusie
.De tegenwoordige commissie beha
tigt met toewijding en naar vermoge
de zaak der kindervoedingin
behoefte aan schoeisel wordt zoove
mogelijk voorzien".
Vergeef mij deze uitvoerigheid, g-
achte Redacteur, maar de zaak is va
