hebben, toen Zij sprak van Haar ge-1
nadig herstel.
De vorige Troonrede, aldus de N.
R. Ct.. gaf de opsomming van een
groot aantal wetsontwerpen, die als
schema van het werkprogram van
het nieuwe ministerie voor de vier
jarige legislatieve periode kon be
schouwd worden, wat in de tegen
woordige rede is opgenomen zal moe
ten worden gerekend als voor de
naaste toekomst bestemd.
Het blad somt de verschillende
wetsontwerpen, die aangekondigd
worden op en zegt over die van Bin-
nenlandsche Zaken:
De toegezegde wetsontwerpen zijn
inderdaad belangrijk genoeg. Verras
sing haart daarbij de aankondiging
van een geheel nieuwe Arbeidswet;
geen herziening toch, maar vervan
ging der Arbeidswet wordlt in het
vooruitzicht gesteld. En daarnaast
worden, behalve de regeling van de
pensionneering der bijzondere onder
wijzers en van de weduwen van alle
onderwijzers en de gedeeltelijke wij
ziging van de Provinciale en de Ge
meentewet voor dit zittingsjaarplan
nen aangekondigd betreffende het
onderwijs, die gedeeltelijk, en be
treffende de vaccinatie, die geheel in
de bijzondere lijn der politiek van dit
Kabinet liggen.
De aangekondigde voornemens tot
meerdere ontwikkeling van het hoo
ger en middelbaar vakonderwijs zul
len zeker alle partijen in beginsel
kunnen toejuichen. Over de „meerde
re vrijmaking van het hooger- en
middelbaar onderwijs" zal later, als
de voorstellen worden ingediend, te
oordeelen vallen.
Veel wordt er in de Troonrede be
loofd. zegt de N. R. Cl, maar zij is
ook merkwaardig om hetgeen er niet
in wordt vermeld. Men herinnert
zich de paragraaf uit de vorige Troon
rede: „Overmits de toestand van 's
Rijks schatkist niet voldoende is, om
deze geestelijke en stoffelijke sociale
hervormingen tot stand te brengen,
wordt versterking van 's Rijks in
komsten veredscht, waarvoor aller
eerst herziening van het tarief van
invoerrechten in aanmerking komt.
Bij deze herziening zal tevens naar
bevordering van den nationalen ar
beid te streven zijn. Indien die min
vermogende door deze herziening
mocht gedrukt worden, zal hiermede
rekening worden gehouden bij de be
paling van zijn bijdrage in de ver
plichte verzekering." Welnu, van de
herziening van het tarief van invoer-
rechten, het middel om aan geld) te
komen voor de verplichte verzekering
tegen de gevolgen van ziekte, invali
diteit en ouderdom, wordt., evenmin
als van deze laatste, in de Troonrede
gerept.
Ook't „Algem. Handelsblad"
noemt de heuglijke beteekenis van de
plechtigheid het feti, dlat H. M. de
Koningin wederom zelf de zitting der
Staten heeftgeopend.
De zinsneden omitrent feiten en toe
standen zijn voor het. meerendeèl ui
terst onbetcekenend. maar bevatten
wellicht in één opzicht tusschen de
regels meer dan bij eerste lezing
in het oog valt. Zoo kan men in de
zinsnede ..de betrekkingen van Ne
derland bleven wat zij waren",
een antwoord vinden op de dwaze
geruchten omtrent een bondgenoot
schap. waartoe de reizen van den mi
nister Kuyper aanleiding hadden ge
geven.
Over de onderwijs-paragraaf zegt
het Handelsblad:
Op het gebied van het onderwijs
wordt zeer veel aangekondigd. Op
den voorgrond treedt een zeer belang
rijke maatregel, waartoe een staats
commissie in het. leven zal worden
geroepen: „de betere ineenschakeling
van de verschillende deel en van het
onderwijs". Dit is inderdaad een
onderzoek, dat zeer nuttige gevolgen
kan hebben, al verwachten wij de ver
wezenlijking van het denkbeeld in de
eerste jaren nog niet.
Wel zullen, naar het schijnt, spoe
dig voorstellen worden ingediend „tot
meerdere vrijmaking van het hooger
en middelbaar onderwijs". Daaron
der zal wel een poging zijn te ver
staan om het „bijzonder" hooger en
middelbaar onderwijs van overheids
wege te steunen, gelijk reeds bij het
lager onderwijs in 1889 is ingevoerd.
Kennisneming van die voorstellen is
noodig, alvorens men kan beoordee-
len of de zoogenaamde „vrijmaking"
inderdaad tot nut van ons volk kan
strekken.
Meer gewicht is te hechten aan de
maatregelen tot „meerdere ontwikke
ling van het hooger en mididlelbaar
(waarom ook niet lager?) vakonder
wijs." De jongste reis van den mi
nister .Kuyper heeft de bestudeering
van dat vakonderwijs o.a. in Oosten
rijk ten doel gehad en als hij het voor
Nederlandsche behoeften goed.' weet
te regelen, zal bij reeds aanspraak
hebben op de dankbaarheid idler natie.
Wij vermoeden echter, dat, een uit
gewerkt ontwerp zich nog wel eeni-
gen tijd zal laten wachten.
Tot de toegezegde regeling van de
pensioenen van bijzondere onderwij
zers en niet minder van die voor on
derwijzers-weduwen zullen zeker alle
partijen gaarne medewerken.
Bij deze onderwijsrege(lingen wor
den ook een „inperking van de vacci-
nedwang" en een vervanging der Ar
beidswet" genoemd. Zij hangen met
het onderwijs zeker in enkele opzich
ten samen, maar betreffen vooral
andere volksbelangen, welke naar
wij hopen daarbij niet zullen wor
den verwaarloosd, met name wat de
volksgezondheid betreft, die, door de
bestaande „Epidemiewet" in hooge
mate is bevorderd.
„Het Volk" maakt d,e opmerking,
dat boven alles de slordige oveilading
opvalt. Het blad zegt:
Het moet den Kamerleden geel en
groen voor de oogen zijn geworden
bij het aanschouwen ervan. En welk
een slordigheid. Het ministerie smijt
met beloften, als Sinterklaas met pe
pernoten. En in zijn haast om toch
maar te smijten, neemt het zijn toe
vlucht tot vaagheden, die bij een
voortreffelijk journalist als dr. Kuy
per niet anders dan als gewilde on
duidelijkheid, als zand-in-de-oogen-
strooierij kunnen worden uitgelegd.
En bij alle overlading mist men in
deze troonrede twee van d'© hoofdpun
ten van het program, verleden jaar
opgedischt: de invoerrechten en het
administratief rechit. Dit bedenken
de, komt men gemakkelijk tot de
slotsom, dat de ministers van Finan
ciën en van Justitie met hun „groo-
ten" arbeid nog niet klaar zijn en
aan dr. Kuyper den voorrang laiten
tot het tot stand brengen van de spe
ciaal klerikale wetten die in dit tijd
perk door de geloovïgen worden ver
wacht.
Teekenend ook is zegt Het Volk
dat na de groote werkloosheid van
den afgeloopen winter, en na de
knechting dejr werklieden van Van
Heek, waarbij dr. Kuyper zelf als
een „.bemoeial" een proefje meeheeft
gehad van het schrikbewind dat door
de patroonsklasse wordt uitgeoefend
over de werklieden, de troonrede
voor den arbeid niet anders over
heeft dan een onverschillige frase,
heel wat kouder van toon dan het
„zij kunnen niet wachten, geen dag
en geen nacht" van de oude plunje.
Van arbeiderspensioen wordt, dan
ook met geen woord- gerept,laat staan
van arbeider.skiesrecht.
„Het V aderland" zegt over de toe
gezegd© wetsontwerpen o.a., dat het
eenige wat in deze Troonrede voor
komt over sociale wetgeving in enge-
ren zin de mededeeling is, dat de ar
beidswet vervangen zal worden.
Over de verzekering tegen ziekte,
invaliditeit en ouderdom geen woord.
Waar de vorige Troonrede die onder
werpen uitdrukkelijk noemde, mag
men niet veronderstellen, dat zij van
het program zijn afgevoerd, maar
eenige nadere mededeeling ware tochl
niet ongewenscht geweest. Aan de af-
deeling „Arbeid" is reeds in vroegere
jaren heel wat materiaal verzameld
en gaarne zou men thans toch iets
vernomen hebben aangaande de plan
nen der Regeering. bijv. ten aanzien
van de ziekteverzekering.
De vervanging van die Arbeidswet,
half en half reeds aangekondigd in
de Memorie, van Antwoord bij het ha-
ringspeetst.ersontwerpje, zal een heel
brok werk zijn. Te verwachten is,
dat bij de begrootingsdïscussiën eeni
ge vingerwijzing wordlt. gegeven be
treffend© den inhoud van 't nieuw te
wachten ontwerp. Thans tasten wi]
nog in het donker.
Ter Resumptie: Een Troonrede, die
veel belooft en getuigt van emstigen
wil toit ernstige arbeidzaamheid-.
Maar een Troonrede, die te weinig
in détails treedt, om wat te geven
voor uitdrukkelijken lof of blaam.
Wat wellicht bezwaarlijk te verande
ren is.
Op één punt slechts schijnt ons dit
duister wat bedenkelijk: het finanti-
eel program der Regeering in verband
met de door haar te voeren sociale
politiek, daaromtrent wordt men nu
letterlijk niets gewaar. En dlit is
juist het punt, waarop door haar
geestverwanten steeds grooten nadruk
is gelegd.
Ook de „N. Arnh. Courant"
wijst er op, dat de reeks aangekon
digde wetsontwerpen zeer breed is;
in hoeverre zij getuigenis afleggen
van het volgen van een nieuwen koers
zal moeten blijken.
Afgaande op de titels der aangekon
digde wetsontwerpen zegt de N. Arn-
hemsche Ct., zou slechts de „inper
king van den vaccinedwang" een ui
ting zijn van den nieuwen koers.
En het blad zegt dan verder o.a.:
De vrijmaking van het, H. en M.
onderwijs; de ontwikkeling van het
H. en M. vakonderwijs; de afschaf
fing der Staatsloterij zelfs, zullen van
vrijzinnige zijde- algermeéine instem
ming kunnen vinden: de pensionnee
ring va-n bijzondere onderwijzers was
reeds door het vorige Kabinet in uit
zicht gesteld; zelfs was, naar wij mee-
nen, desbetreffend ontwerp reeds in
voorbereiding. Hetzelfde geldt vnnr
het arbeidscontract wij herinneren
aan het ontwerp-Drucker en de
notariswet.
Wat moet worden verstaan onder
de aangekondigde1 ..velrvanging van
de arbeidswet" is ons niet, duidelijk.
Vervanging waardoor? Is de bedoe
ling de bestaande arbeidswet te wij
zigen; maar dan had het gewone
woo-rd „wijziging" de bedoeling juis
ter weergegeven. „Vervanging" sluit
in algeheele afschaffing der bestaan
de wet; dat deze herziening behoeft
zullen we niet, ontkennen, maar... en
fin, we zullen afwachten.
Het treft dit blad, dat geheel gezwe
gen wordt van hervormingen en ver
beteringen in Oost-Indië, terwijl ook
hier de opmerking geplaatst wordt,
dat bijna geheel wordt gezwegen over
sociale wetgeving en over de financi-
eele plannen der Regeering.
„Het Centrum" zegt:
Zooals men ziet, bevat de Troon
rede een zeer rijken inhoud1. Zij mi-st1
de droge kortheid, welke in vroeger
jaren nogal eens gebruikelijk was.
Nu 't eerste jaar achter den rug is,
nu het ministerie gelegenheid heeft
gehad tot verkenning van het terrein,
tot onderzoek en overleg, nu het de
handen vrij heeft gekregen door de
afdoening van zaken, die de vorige
regeering onafgedaan hadi moeten la
ten, zijn de tegenwoordige bewinds
mannen blijkbaar voornemens, flink
de handen uit de mouwen te steken
tot een vruchtbaren wetgevenden ar
beid.
De Troonrede is onder dit opzicht
vol goed© beloften. Duidelijk is diaar-
in o.a. merkbaar, het resultaait van
de reizen, ,dX>or minister Kuyper in
het buitenland ondernomen. De ont
wikkeling yan het vakonderwijs
neemt een eerste plaats in op het re-
geeringsp-rogram, terwijl de mede
werking der Kamers ook zal worden
ingeroepen toit verbetering van de
positie der onderwijzers en hunne
weduwen.
Ook de sociale aangelegenheden zijn
gelijk wel te verwachten was, niet
vergeten. Nog dit jaar kan bijv. een
wetsontwerp tot regeling van het ar
beidscontract worden verwacht, een
materie, die zeker urgent is.
Dat de landbouw eindelijk zijn ver
tegenwoordiging zal krijgen, zal al-
lerwege met belangstelling worden
vernomen.
Van „duur brood" of eenig ander
schrikbeeld is natuurlijk geen sprake
Zelfs niet. wat wellicht eenige ver
wondering wekken zal van een
fiscale tariefsherziening.
Summ.'a summarum is de indruk
van deze Troonrede een heslist gun
stige en toont de regeering, dat zij
ernstig streeft naar een practiscbe po
litiek.
„De Nederlander" vindt, één ding
niet heel duidelijk, n.J. dat sommige on
derwerpen, verleden jaar genoemd, nu
liet herhaald worden.
Wij denken bijv. aan, de herziening der
Zondagswet; de administratieve rechts
spraak; de verzekering tegen izelste, in
validiteit en ouderdom; de herziening
van het tarief van invoerrechten; de uit
breiding der ongevallenwet tot land
bouw en zeevisscherij.
Maar, zoo troost „De Nederlander"
zich, wat in het vat is verzuurt niet en
het behoeft niet telkens opnieuw te wor
den aangekondigd.
Misschien, zegt dit blad, beoogt de
troonrede alleen het menu van dit jaar.
Het Nieuws van den Dag be
treurt het dat er geen nieuwe wetten
worden ingediend ten opzichte van hoo
ger, middelbaar en lager onderwijs. Ons
dunkt, zegt dit blad, is inwendige her
vorming van ons onderwijs een dringen
de eisch. En wij hadden, afgescheiden
van alle verschil in richting, gaarne een
hoofd zoo logisch en een geest zoo or-
ganiseerend, als waarover de heer Kuy
per de beschikking heeft, aan het werk
gezien, om een stel van onderwijswetten
te leveren, waarin de groote gebreken,
die thans zoowel Hooger als Middelbaar
en Lager Onderwijs drukken, waren ver
meden.
Verrassend is de toezegging van een
ontwerp tot inperking van den „vaccine
dwang en een tot afschaffing van de
Staatsloterij". Als noodzakelijk comple
ment waarschijnlijk van het laatste ont
moeten wij de toezegging van een wets
ontwerp betreffende het houden van lo
terijen.
De lange lijst is een bewijs genoeg,
dat de Regeering krachtig aan het werk
is geweest, zegt het nieuws.
.,De Nieuwe Co ur an t" vermoedt,
dat ook onder de toezeggingen voor dit,
jaar begrepen iis de inhoud der eerste
zinsnede van bet „werkprogram", welke
op dr. Kuyper's departement betrekking
heeft.
„Daaronder treft ons opnieuw het
woord vrijmaking van hooger en mid
delbaar onderwijs, dat nog altijd de toe
lichting van concrete wetsvoorstellen
behoeft ter verklaring of het bloot in
financieelen dan wel in voor het open
baar onderwijs gevaarlijken zin is op te
vatten; de Groningsche rector-magnifi-
cus sloeg Dinsdag een hoopvollen toon
aan, maar lang niet algemeen is in aca
demische kringen, die door toezending
van een avant-proj et inzage van 's mi
nisters plannen hebben gekregen, de ge
rustheid. De uitdrukking „vaccine
dwang", welker „inperking" zal worden
voorgesteld, had men beter gedaan de
Koningin niet te laten gebruiken, het is
een partij-woord, daar wettelijke vacci
nedwang ten onzent niet bestaat.
„De T ij d" meent dat deze Troonrede
aan al degenen die het optreden dezer
Regeering en haar uitvoerig program
van beginselen in de Troonrede van het
vorige jaar met vreugde begroet hebben,
reden moet geven tot voldoening, zij het
ook, dait, zij, afgaande op de uitteraard
beperkte en onvolledige gegevens, wel
ke zij in deze bezitten, onder verschil
lende opzichten een andere volgorde
van in behandeling te nemen onderwer
pen wenschelijk zouden achten.
„De plannen tot beteugeling van de
speel- (en drank-) zucht, waarvan de
Troonrede van het vorig jaar gewaagde,
blijken thans bij de Regeering meer vas
ten vorm te hebben aangenomen. Aan
gekondigd wordt verder een ontwerp
tot afschaffing der Staatsloterij en een
ander op de buitenlandsche loterijen.
„Of de urgentie van beide ontwerpen
boven bedenking staat, is een vraag,
waarop wij thans niet zullen ingaan.
Wèl stelt het eenigszins teleur, dat van
andere plannen „tot bescherming van
het zedelijk karakter van het openbaar
volksleven", zooals het in de vorige
Troonrede heette, (bijv. over een herzie
ning der Zondagswet) dit jaar niets ver
nomen wordt.
„Immers, tot de evengenoemde be
schermende maatregelen zal wel niet ge
rekend worden het aangekondigde ont
werp tot „inperking" van den vaccine
dwang. Spreken wij omtrent dit laat
ste alleen onzen oprechten wensch uit,
dat het geen gevaar moge blijken, hetzij
voor de volksgezondheid, hetzij voor ere
eenheid der rechterzijde".
In de toegezegde benoeming eener
Staatscommissie ziet „D e Maasbode"
het bewijs, dat dr. Kuyper geen half
werk wil doen maar op den weg der ver
betering van onze onderwijstoestanden
met vasten tred wil voortschrijden.
„Wat het aangekondigd ontwerp tot
wijziigiing van den vaccine-dwanig zal
nastreven, zullen we afwachten. Maar
we aarzelen niet, als onze meening uit
te spreken, dat naast de hoog-noodzake-
lijke beteugeling van de particuliere lo
terijen .en loterijtj.es, de afschaffing van
de Staatsloterij een moreel goed zal we
zen voor het Nederlandsche volk".
„De Standaa rd" meent dat wét aan
de overzijde ook moge gezegd worden,
dit zeker niet, dat het Ministerie werk
loos is geweest, en zeker niet dat het
werkloos zal zijn in het tweede zitting
jaar. In ieder geval, de anti-revolutio
nairen hebben reden in overvloed om
dankbaar te zijn.
„Het spreekt vanzelf, dat we hartelijk
ons verblijden in de toezegging, dat de
(toegezegde onderwerp en aan de orde
zullen worden gesteld. Met name wat
betreft, de beperking van den vaccine
dwang en de afschaffing van de Staats
loterij. Ook wel in de twee andere toe
zeggingen vrijmaking van hooger 'en
middelbaar onderwijs en pensionneering
van onze bijzondere onderwijzers
maar deze twee zaken konden verwacht
worden ter wijl speciaal de toezegging
omtrent de afschaffing van de Staats
loterij een blijde verrassing is voor een
ieder, die dei' overtuiging is toegedaan,
dat de Staat niet als speler mag optre
den om zich te verrijken met het onge
luk van anderen.
„Naast deze wetsontwerpen, die in
overeenstemming zijn met de verwach
tingen, welke die christelijke partijen als
zoodanig in het optreden van een mi
nisterie van haar kleur hebben gesteld,
bevat de Troonrede toezeggingen, waar
omtrent geheel het Nederlandsche volk
zonder onderscheid van richting dezelf
de belangstelling kan betoonen".
De verkiezing in Amsterdam IX
De vrijz.-democr. kiesvereemging
besloot de candidatuur-Troelstra krach,
tig. te steunen.
De kiesvereenigingen „Grondwet" en
„Vooruitgang" besloten zich bi] deze
herstemming van aanbeveling te ont
houden.
Oud-strijders.
Het aantal oud-strijders. dragers van
het metalen kruis, ondersteund door
de Vereeniging „Trouw aan Koning en
Vaderland", dat in 1901 bedroeg '179,
verminderde in 1902 met 49, zoodat het
getal thans nog bedraagt i30, over de
verschillende provinciën verdeeld' als
volgt
lo.
2o.
3o.
categ.
categ. categ
Noord-IIoiland
18
4
0
Zuid-Holland
23
1
3
Zeeland
6
2 0
Noord Brabant
12
0
3
Limburg
1
1 0
Gelderland
8
2
2
Overïjsel
6
6
0
Utrecht
1
0
0
Drente
4
0
0
Friesland
14
1
1
Groningen
11
0
0
De gegrati'ficeerden le
categorie ge-
nieten per jaar f120, die der 2e catego
rie f 1Ö0 en die der 3e f 25. Van het
rijk werd door de vereeniging „Trouw
aan Koning en Vaderland" in 1902 een
subslidie ontvangen van f25000.
De geheele ontvangsten dezer ver
eeniging bedroegen dat jaar f 51311,361
waaronder als saldo van vorige reke
ning f 21198.25A.
Verduistering:.
Heden is uit Winterswijk gevanke
lijk naar Zutfen gebracht D. J. t. P„
verdacht van verduistering van gel
den, behoorende aan de diaconie der
Ned. Hervormde gemeente te Win
terswijk.
In brand geraakt.
Op de Wijk de Valcke nabij Sas v.
Gent," is Maandagmorgen vroeg d'e 15-
jarige dienstmeid De Rijcke, in
dienst bij den landbouwer De Sutter,
bij het met petroleum aanmaken van
het vuur, in brand geraakt. Een man,
die haar te hulp kwam, brandde zich
ernstig de beide armen, terwijl bét,
geheel met brandwonden overdekte
meisje in levensgevaar verkeert.
Een brand8tfchster.
Een 19-jarig meisje, verdacht van
brandstichting, is uit Uden nar de
gevangenis te 's-Hertogenbosch over
gebracht. Zij heeft reeds bekend.
De Bóeren-generaals.
Te Groningen heeft zich, naar de
N. P. Gr. Ct. verneemt, reeds een co
mité gevormd, om de Boeren-gene-
raals uit t© noodigen de stad te be
zoeken. Gevraagd zal worden of de
generaals op een dag in de volgende
of op een dag in de daaropvolgende
week willen komen.
De Koningin-Moeder op de Pro-
Boer-tentoonstelling.
Dinsdagnamiddag bezocht H. M. de
Koningin-Moeder met gevolg de ten
toonstelling van d© Haagsche Pro-
Boer-Vereeniging te Scheveningen.
In een der zijzalen van d'e tentoon
stelling ontmoette H. M. den heer Wol-
marans, het Lid) der Z. Afr. deputatie.
H. M. informeerde zeer belangstellend'
naar de gezondheid van de presiden
ten Kruger en Steijn en onderhield
zich geruimen tijd met den heer Wol-
marans.
H, M. deed aan het bestuur een gift
ter hand stellen voor het fonds voor
Boeren-weduwen en weezen.
Staatsbegrooting.
In een© Donderdagmiddag te half vier
te houden vergadering van de Tweede
Kamer zal de minister van financiën
de Staatsbegrooting voor 1903 aanbie
den.
Onteigening.
Nadat aan de gemeentebesturen was
medegedeeld de bekende circulaire van
den Minister van Binnenlandsche Zaken
van 3 Juli jd.inhoudende dat van toen
af geen declaraties wegens orueijgeobi-
gen, geschied op grond van art. 69 der
Onteigeningswet, zouden worden ver
evend, indien het besluit, uit kracht
waarvan de onteigening heeft plaats ge
vonden (behalve in de gevallen, waarin
eenKoninklijk besluit wordt, toegepast),
niet; is genomen door het College van
Gedeputeerde Staten, werd reeds spoe
dig, zoowel door eenige geneeskundigen
rechtstreeks, als door eenige gemeente
besturen, met overlegging eener genees
kundige verklaring, in gevallen van tu
berculosis pulmon.um en van nog en
kele andere besmettelijke ziekten, niet
genoemd in de wet van 4 December 1872
(Staatsblad no. 134), de onteigening en
vernietiging van goederen, afkomstig
van of in aanraking geweest met lijders
aan bedoeldp rekten, van Gedeputeerde
Staten van Friesland gevraagd.
Naar haar echter voorkwam, betrof
het hier geenszins gevallen, waarop de
laatste zinsnede van het eerste lid van
art. 69 der eerstgemelde wet van toepas
sing was, weshalve zij meenden, niet
tot de van hen gevraagde onteigening
te moeten overgaan.
Dij onderwierpen hierop aan de be
slissing van den Minister van Binnen
landsche Zaken de vraag, of het thans
op den weg van het algemeen bestuur
zou zijn gelegen om in de genoemde en
ook in latere dergelijke gevallen tot de
bedoelde toepassing over te gaan.
In antwoord hierop ontvingen zij een
schrijven van genoemden Minister,
waarbij hij mededeelt, geen voldoende
termen te hebben kunnen vinden, een
Koninklijk besluit uit te lokken, waarbij
de onteigening wordt bevolen van de
goederen, waarop hun schrijven aan
hem betrekking had. „Genoegzame rede-,
nen", schrijft de Minister hun, „zou
daarvoor, naar mij, overeenkomstig de
blijkbare strekking der wet, voorkomt,
alléén aanwezig zijn, wanneer de ont
eigening noodig was tot afwering ol tot
sluiting van epidemie, en dit is hier niet
het geval."
Gedeputeerde Staten hebben bet boven
staande ter kennis van de gemeentebe
sturen gebracht, met uitnoodiging, daar
van aan de geneeskundigen in hun ge
meente mededeeling te doen.
St Helena,
In een Engelsch blad komt de mede
deeling voor, dat een Noorsche bark te
Falmouth drie Nederlanders en drie
Fransclien heeft aangebracht, komen
de van St.-Helena, waar zii ruim 2 jaar
gevangen hebben gezeten.
In verband hiermede wijst de N. Rt.
Ct. op een schrijven, door haar van
St-Helena ontvangen, gedagteekend 5
Juli, waai'in o.a. wordt gezegd
„Met betrekking tot de vreemdelin
gen onder d'e krijgsgevangenen is be
paald, dat deze op hun eigen kosten
naar hun land mogen terugkeeren en
dat zij verbannen zij n uit Zuid Afrika.
Zij, die de overtochtkosten niet beta
len kunnen, moeten het behagen van
Zr. Ms. regeering afwachten, wanneer
zij op kosten van het rijk van hier
frvoerd worden.
Er bevinden zich onder die categorie
een. twintigtal Nederlanders, de mees
ten zijn reed's meer dan 2 jaren krijgs
gevangen, In de hoop iets voor hen te
kunnen doen, liet kapitein De Witt
Hamer, den gezagvoerder van de Ne
derlandsche hark Alblasserdam, die
gisteren hier binnenviel,, verzoeken,
of hij hun passage wilde verleenen.
Het antwoord was, dat er slechts planus
was voor een tweetal, die onmiddellijk
aan boord moesten komen. De scheeps
kapitein is waarschijnlijk onbekend
met de soesah verbonden aan het be
komen van vergunning van de mili
taire en civiele autoriteiten alhier tol
verlating van dit. eiland, anders had
hij begrepen, dat minstens 24 uur
noodig zijn, om alles met die oom.es te
kunnen regelen. De Alblasserdam ver
trolc dan ook hedenmorgen vroeg zon
der passagiers.
Het is te bejammeren da.t het consu
laat der Nederlanden alhier (pecuniae
causa) geen stappen kan nemen om
die arme kerels terug te zenden. Zoude
het onmogelijk zijn, in Nederland.,
waar zooveel gedaan is in 't bealng der
Boeren, om dit twintigtal Nederlan
ders, die hun persoon gegeven hebben
voor de zaak van vrijheid en recht, te
hplpen om hun vaderland weer te zien,
na een zoo langdurige ballingschap?
De N. R. Ct. vraagtKan er in ons
land niet iets gedaan worden, om. die
landgenooten van ons, die Engeland
niet als burgers van een der republie
ken erkent, en hun Nederlandschap
verloren hebben, uit hun gevangen
schap te bevrijden?
INGEZONDEN MEDEDEE-
LINGEN.
30 cents per regeL
Odol-Mondwater,
een 1/3 flacon 60 centl
Uit de Arbeiderswereld
BINNENLAND.
Uit Friesland meldt men
Trokken de Friesche veenarbeiders
vroeger tijdelijk naar Thorne, in Don-
caster (Engeland), om daar in die ve
nen werk te vinden, zij gaan. er zich
thans metterwoon vestigen. Zij heb
ben het daar naar hun zeggen beter
dan in de Friesche venen hooger loon
en korter werkdag (10 uur per etmaal
als maximum).
Keten, zooals in Friesland, kent men
er niet, ieder arbeidersgezin krijgt er
een flinke woning.
Zij hebben in de veenderijen altijd
werk (in Friesland maar enkele weken
in het voorjaar) en dit is voor de ar
beiders zeer veel waard. Dit is een
gevolg van den aard van den bodem
in Thome, die, als het veen afgegra
ven is, een lichte soort kleigrond is.
Deze grond wordt na de afgraving van
het veen dadelijk geëgaliseerd en reeds
het eerste jaar geeft de grond een
goeden oogst. Men verbouwt er uit
sluitend fijne vruchten, djie in de om
gelegen steden aftrek vinden tegen
flinke prijzen.
BUITENLAND.
Het referendum der mijnwerkers Van
het Loire-district over de quaestie van de
algemeene staking heeft bondag tot re
sultaat gehad, dat op-de 6000 uitgebrach
te stemmen een geringe meerderheid van
200 stemmen voor de algemeene staking
werd' gevonden.
Men heeft nu nog te wachten op de
beslissing van het comité-generaal van
de Loire, dat te beslissen heeft of de
mijnwerkers dadelijk tot staking zullen
overgaan, of dat zal worden afgewacht
wat het Congres van Commentry voor
schrijft.
Leger en Vloot.
In den ouderdom van 88 jaren is te
's-Gravenhage overleden de gep. inspec
teur van den geneeskundigen dienst,
A. W. M. van Hasselt.
Ueduzaken.
»PIoert" eii „stuk schorem."
Uit Amsterdam meldt men:
De Hooge Raad heeft zich verleden
jaar vereenigd met een vonnis der
rechtbank alhier, waarbij iemand ge-
vonnisdi was wegen beleediging, diaar
hij een ander het woord „schorem"
naar het hoofd had geworpen. Destijds
werden door de rechtbank als deskun
digen gehoord een deurwaarder en een
rechercheur, wier komst bij enkele on
zer ingezetenen vocatieven van ver
schillenden aard pleegt uit te lokken,
en die dus, in den loop der jaren, eene
ervaring hebben opgedaan, die hen in
staat stelt mede te deelen, welke titels
wèl, welke titels niet als beleedigend
worden aangemerkt onder de lieden,
die zich van beide soorten bedienen bij
hunne conversatie. Het is toen gecon
stateerd, dat „schorem" slechts zeer
zelden als vocatief, meest als definitie
eener bepaalde persoonlijkheid wordt
gebezigd.
De Hooge Raad heeft beslist, dat in
het gebruik van het woord „schoreau"
eene beleediging is gelegen; ten aan
zien van „ploert" stond reeds vroeger
de jurisprudentie vast.
De arresten van den Floogen Raad
werden door den heer officier aange
wend tegen een beklaagde uit Hilver
sum, die, in dronkenschap een politie
agent had toegevoegd: ..Jij bent een
ploert, ik zal je wel krijgen, Amster
dammer, stuk schorem".
In het woord Amsterdammer" wil
dé de officier, hoe smalend het mis
schien bedoeld moge zijn, geene belee
diging zien. Maar. terwijl ..ploert" al
leen reeds afdoend ware geweest, kon
nu ook ..stuk schorem" als een grove
beleediging grover nog dan „schorem"
zonder meer worden opgevat.
Tegen den beklaagde werd 7 dagen
geëischt.
Opruiing tot strafbare feiteu
Voor de 4e Kamer der Rechtbank te
Amsterdam stond terecht Henxiette
Antoinette Mathilda Hoogeveen, 22
jaar, zonder beroep.
Haar is ten last© gelegd, dat zij op
of omstreeks 31 Mei jl. in het aldaar
verschijnend en onder de abonnés. als
mede onder andere personen onder
het publiek openlijk verspreid blad
De Vrije. Socialist" opzettelijk heeft
dopn opnemen en voor een ieder ver
krijgbaar gesteld, een onderteekend
geschrift, als opschrift voerende „Te
wapen burgers waardoor zij heeft
opgeruid tot hei op den openbaren
weg en op voor het publiek toeganke
lijke plaatsen onbevoegd bij zich dra
gen van een wapen, en tot het open
lijk een met vereende krachten geweld
plegen tegen personen, en tot het zich
met geweld, met meerdere personen,
met vereende krachten verzetten te
gen ambtenaren, werkzaam in de recht
matige uitoefening hunner bediening.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat
de eenige redacteur van „De Vrije So
cialist" is Domela Nieuwenhuis
De feiten staan overigens door de ge
tuigenverklaringen in rechten vast.
Mr. Baart de la Faille, waarnemende
het O. M., nam aan, dat de bedoeling
van bekl. geweest was het door haar
geschreven stuk te doen opnemen in
„D© Vrije Socialist", hetgeen door haar
trouwens in de instructie was ver
kïaard, doch waarvoor zij thans niet
ruiterlijk wilde uitkomen. Opruiing
levert op het. aansporen tot het in strijd
met de z.g. Wapenwet dragen van wa
penen en liet aanzetten tot het plegen
van geweld, strafbaar gesteld bij art,
141 W. van Str.
Het requisitor .strekt tot schuldigver
klaring van bekl. aan het haar .ten
laste gelegde en mitsdien haar veroor-
deeling tot gevangenisstraf voor den
tijd van 3 weken.
INGEZONDEN.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of
niet geplaatst, wordt de copy
den inzender niet teruggegeven.
Mijnheer d'e Redacteur!
Om misverstand te voorkomen en té
zorgen, dat ieder die eer krijgt die hem
toekomt, verzoek ik UEd. beleefd een
klein plaatsje in uw veelgelezen blad.
De jury-uitspraak was: 1ste prijs
met 6 tegen 5 stemmen Operette-Ge
zelschap Haarlem; 2e pr. met 8 tegen
3 st. Concordia, Maarsen; 3e pr. met
10 tegen 1 st- Onder Ons, Haarlem.
Toch mag om de bijzondere omstan
digheden, waaronder deze prijzen wer
den toegekend, de derde gerekend' wor-
