mmss
sSSSj»
«össsass
sfSB
f&5Sviss-~-
fwefcde Bind,
be hoorei, dé bit
öa^biaff**
va>
Maandae 29 Sept. 1902
Mo. 5905
Haarlemsche Handels-
vereeniging.
Goed gel:bij Kon. Beduit van
12 Nov. No. 22, 18.9.9.
De Haarlemsche Handelsvereen'iging
hier ter stede, opgericht 10 Mei 1892,
heeft in den loop van den tijd wei
haar recht van bestaan bewezen. In
zeer veel gevallen, zaken van verschil
lenden aard betreffende, is zij opge
treden en dikwijls met groot succes
Jammer echter, dat men algemeen
met meer blijk geeft, dit te waar
deeren door als lid der vereen'iging
Aae «tfn lj6den- Er zi.in wel meer
dan büü leden, maar dat is niet vol
doende. Elk handelaar, ieder nering
doende ja zelfs particulieren moesten
lid worden, om ten minste te laten gp
voe en dat men het werk op prijs
fin w df Haarlemsche Handelsver-
eeniging steeds opneemt als doende,
wat hare hand vindt om te doen
h»TtL Vh°0rdeK6len- die de Vereniging
bunen hare bemoeiingen van verschil
lenten aard haren leden aanbiedt, zijn
zeer vele, en zeer groot tegenover de
f* 50gdi ja'arüiksche contributie van
n ,die gevTaagd wordt
UkigttlWMcl». Handelsvareeniguig
mftel h i PlaaU er
mede do belangen van hare leden fa
w/hTtoiïr onwUjiEe
«^rmaWn'voo'^enlS te 'mnen
Bovend,c„
van ie i?c?1t^efeerSSt"cml?ui<iVdI?
asiWa-^das;
Rechtsgeleerde adviseur* dov v
^a'n'lfuSoltz en^Phde
ter Spaarne 94. alhier.' anter
Heeren Laane^n v^n^en'^i Z&Q de
straat 51. Bemmel, Kruis-
reau der Vereeniging is ge
vestigd Lange Begijnstraat 22.
Verlui iricasso's door bemiddeling der
Vereeniging wordt een vast recht vau
PLt, der vordering, voor incasso'*
door bemiddeling der advocaten een
Ekelri R?11 ^pCt- der VOrdering
j Bovendien moet 10 c. voor
steeds worden bijgevoegd hij in-
fe'» vorderingen door'bemiS
nfv, "dvocaten te innen
t»nu f6? Va" m,ormatiën naar bui-
Mrs°a<® be
Sïes'tew:la'd' e" 18 vorder",gTn™rn
ol'wat 'dan""?' taanvrasen. reclames.
^ÜÜr^arr8"^^3^™62118'0'
finr, r dan ook verdere inlich
tmgen zijn te bekomen.
het bestuub.
Najaarsexcursie
der
Natuurhistorische Vereen.
te Haarlem.
„Pluvius t~ ons genadig". Niet aeze
weinig troostrijke -edachte in 'tnooid,
regenmantel om of regenscherm un
der den arm stapten 81 leden van
bovengenoemde vereeniging in de
Leidsche stoomtram.
Er zou eene excursie worden gehou
den naar den Hartenkamp, om te
hervatten wat in Juli op Woestduin
door geweldige stortbuien was onder
broken.
Geen wonder dat vele bezorgde blik
ken hemelwaarts gingen, vreezende
eene herhaling der waterpartij van
toen. Maar gelukkig.
,,'t Kan verkeeren", zei reecis X3reae-
rod'e ,en de velen, die zich door do
sombei'e wolken hebben laten weer
houden, kunnen 't zich beklagen, want
de vereenigin- heeft Woensaagmiauag
een heerlijk berfsttochtje gemaakt.
Met de tram tot Bennebroek, ucflter
de buitenplaats de Hartenkamp. in de
nabijheid der VerschuurBrand,t-stich-
ting.
Aleer het hek werd biimengetreden.
wachtte den dames eene aangename
verrassing. Een der leden, de heer
Van Gruijningen Jr., bloemist, Kam
perstraat '32. had dei attentie, ieder
der dames een keurig bouquetje ro
zen te offreeren. 't welk ten zeerste
gewaardeerd werd.
Nu den leider van don tocht, den
heer Leon A. Springer, achterna, cm>
hier, in deze voor 't publiek mews tal
ontoegankelijke buitenplaatsen, thuis
is, als wij ïn onze eigen kleine stads
tuintjes.
De schoonste plekjes, met verukke-
lijke vergezichten vreemde, zeldzaam
voorkomende hoornen, hij kent ze alle
op een prikje. En t' geheele gezel
schap volgde gretig, overtuigd, dat.
hoe de weg ook ginr langs slingerpa
den, of te^en moeilijk te> beklimmen
heuvels,' de uitslag do moeite volop
zou beloonen.
Zóó dat eerste kijkje op 't torentje
van Bennebroek, blauw-wazig wegdei
nend in een reslje van een regenwcukje.
straks overgoten door eenige stralen
der zon, die brutaalweg al kwamen
breken door eenige wolkenscnureu, op
den voorgrond eenige arbeidershuisjes,
hun rood'e panbedekking schril con-
trasteerend tegen het zachte heristge-
tint der omringende boomgroepen, up
zij. een kronkel van den g-rooten tveg.
waarop nog juist een rookpluim als een
slang zich voortschuivendie tram,
waarlijk onvergetelijk. Even als 't
een eindje verder gelegen witte koepel
tje, dat uitzicht bood tot ver m de
Meer.
Niemand had' kunnen denken, cl at
hier, slechts even op zij van den Ben-
nebroekerweg. zulke prachtige pano
rama's te genieten waren.
Alle punten welke ons hier boeiden,
op te noeme^ 't eaat nl'et aan. wich
wil ik nog even wijzen op d'e aardige
waterpartijen, die in de buitenplaats
den Hartenkamp aan de overzijde van
den Wagenweg gelegen we hadden
tot nu toe gedwaald op de zoogenaam
de Overplaats gevonden wórden-
Rustieke brns-jes. eilandjes in de vij
vers etc., ze lieten raden wat net nier
eenmaal geweest moet zijn, want
dat moet gezegd worden 't zag thans
wel wat vervallen.
We gaan eventerug naar de Over
plaats. om den reuzeniep op te zoe
ken, een der zwaarste iepen uit Haar
lem's dreven. 5.55 M. omtrek. Deze is
bekend onder den naam van ,,de moe
derboom'', omdat vele zijner zware
takken in den grond gebogen zijn, en
daar weer 't aanzijn schonken aan
vole jongere, die als een krans die moe
der omringen, 't Was de gewone
Ulmus campestis uit de duinen. Deze
was reeds bekend voor de buitenplaats
werd aangelegd, want op oude kaar
ten staat. aangegeven als „de dik
ke boom uit de wildernis".
Onder zijn takken werd' buitgemaakt
een verwilderd huisdier, d. w. z. in
vroeger tijd eekweekt, n.l. de wijn
gaardslak. wel bekend om zijn groote
slakkehiuisjw Vroeger toch had ieder
apotheker ze. om diaarvan de slak-
kenstroop te bereiden.
Thans beziet men voor dit doel
heemst- of althaeawortel. De berberis
of zuurdoorn, welker 'helrood'e vrucht
jes zeer veel worden ingemaakt, oe
nevens de bekende hoppebellen. bij de
bierhereidin- nood'if vonden pjukkers
genoeg.
De plantenbussen weraen aimers
niet zoo gevuld als dit op andere toch
ten wel eens 't geval was, wan* in
bosch en veld was 't degelijk op te
merken, dat de zomer verdwenen is.
Maar die prachtexemplaren van hoo
rnen konden ons schadeloos stellen1,
niet om ze in do plantenbus te stop
pen, maar om ze te bewonderen. Wie
had ooit, zulke reuzen van zilversparren
gezien, omkransdi met klimop en flop-
ranken, zulke prachtexemplaren van
•linden de drie soorten grandifolia.
parvifolia en intermedia zeer zuster
lijk naast elkander een kleine
eschdoorn (Acer campestric) met zijn
waterpas afstaande vleugelvruehtjas,
enz enz.
Even een kh'kie in liet huis. de za
len met prachtig beeldhouwwerk, nel
schoon© beeld ..Per Ajigusta ad Au
gusta" bewonderd, de groote vijvers
even rond, waar een reuzen-exemplaar
van Gunnera scabra de aandacht trok
en nu over Vogelenzang, door de Beks-
laan mooi in zijn majestueus takken-
gewelf geplekt door 't restje der zon-
ne stralen over Woestduin verder.
Hier waren het vooral verscniiienue
sooi-teii van dennen en sparren, welke
bezichtigd werden, in de eerste plaats
Allies nobilis glacca, de edele, in haar
blauwgroen naaldenpak. dan de Abiës
concolor violetia en de Abiës amabilis,
de Pseuda tsuga douglasi, en een ge
heele laan van de hier zeldzame Juni-
perus Virginian a.
Op Woestduin werd even halt ge
houden; de voorzitter, de heer Dr.
Calkoen. bracht den bekwamen leider
hulde1 voor zijne uitstekende en steens
welwillend verstrekte inlichtingen, oen
wensch daarbii uitsprekende, dat het
den heer Springer no-r langen tijd
gegeven moge zijn tot heil van onze
vereeniging en van Haarlem werkzaam
te zijn.
Langs den in Juli' reeds be zo ent en
weg over Leyduin en Boekenroode
werd nu de Electrische opgezocht, die
d'e tochtgenooten zeer voldaan en
dankbaar voor het heerlijke we-uer,
omstreeks 7 uur in Haarlem wrug-
1) Wegens gebrek aan plaats eerst he
den opgenomen. RED.
Stadsnieuws.
De grensregeling-commissie
is na haar gisteren gehouden vergade
ring ontbonden.
Te ijl er zaak. Dat het publiceeren
van het testament van Pieter Teyler van
der I-Iulst in de verschillende bladen
veel beroering hier te lande heeft te
weeggebracht, blijkt wel uit het drukke
bezoek, dat dagelijks door verschillende
personen uit alle oorden des lands aan
het archief hier ter stede wordt gebracht,
ten einde alle op deze zaak betrekking
hebbende stukken in te zien.
Eenige dagen geleden bracht de heer
Schaper, lid der Tweede Kamer, met
hetzelfde doel een bezoek aan het ar
chief.
B a z a r. De Nederl. Vrouwen-vereeni-
ging ..Tesselschad.e" houdt met mede
werking van de afd. Haarlem der Ned.
Vrouwen-Vereeniging „Arbeid Adelt"
een groote algemeene bazar op Dinsdag,
Woensdag en Donderdag 7, 8, en 9 Octo
ber in het Brongebouw.
Wij bevelen deze bazar ten zeerste in
de belangstelling onzer stadgenooten
s,aan. Beide samenwerkende vereenigin-
gen zijn genoegzaam bekend dan dat wij
nog eens met bijzonderen nadruk steun
voor haar werk zouden behoeven te vra
gen. Een groot bezoek mag met alle re
den verwacht worden.
Uit de 'Omstreken.
Heemstede.
Door den Burgemeester dezer ge
meente zijn tegen Don/derdag 2 October
a.s. des avonds 8 uur een 25tal ingezete
tenen uitgonoodigd ten Raadhuize samen
te komen, ten einde eene commissie te
vormen om geld te verzamelen voor de
ongelukkige slachtoffers van den Zuid-
Afrikaanschen oorlog, als zijnde daar
toe uitgenoodigd door de Boeren-gene-
raals Botha, de Wet en de la Reij.
Het. door de commissie aan den Raad
opgemaakte ontwerp-rapport, omtrent de
grensregeling is Ingekomen, en zal, zoo
dra het gedirukt is, den leden van den
raad ter kennisneming worden toege
zonden.
binnenland.
Een standbeeld.
Hot bestuur dier Vereeniging tot be
vordering van het Vreemdelingenver
keer te Barneveld heeft het voorne
men, een standbeeld1 van Jan van
Schaffelaar op te richten.
Reeds heeft Bart van Hove een paar
modellen van gips gemaakt, waaruit
eene keuze gedaan zal worden. De
kosten van het origineele beeld met
inscriptie worden op f 1000 begroot.
Boeren-Beneraals.
De Boerengeneraals zijn Zondag de
gasten van den heer Hoefer te Hai-
tem en blijven d'us niet te Zwolle over.
In d'e samenkomst in cie groote kerk
te Arnhem Maandag a. s. zullen de
predikanten K F. Creutzberg. H. Hoek
stra en J. E. Schröder de generaals
toespreken. In de avondhijeenkomst
in Musis Sacrum spreken de heide ge
neraals en cis. A. Pijnacker Hordijk
uit Nijmegen, terwijl d'e Mannenzang-
vereeniging „Aurora" en mevr. Heytze
Ten Brummeler haar medewerking
verleenen. Dinsdag wordt egn collecte
gehouden voor de weduwen en wee-
zen in Zuid-Afrika.
Te Ensched/e is bericht ontvangen
dat de Boerengeneraals geen gevolg
kunnen geven aan de uitnoodi'ging
de stad te komen bezoeken.
Een ergerlijke (laad van brood-
dronkeuheid
wekte Vrijdag de verontwaardiging
van de ingezetenen van Nieuwernrug
nabij Bodegrave. Terwijl een brui
loftstoet op t 'punt was met de tilbu
ry's van een herberg weg te rijden,
kwam er een automobiel aan. Daar
de automobiliste^ zagen dat de weg
versperd was. bleven zij rustig w*eri
ten. Plotseling kwam een dier boeren
op de automobiel af en wilde met een
pennemes die banden doorsnijden.
Toen een der heeren zeide, „neen, geen
gekheid1" nam een andere boer een
vollen wijnflesch uit zijn jas en sloeg
deze stuk op 't. gezicht van een der au
tomobilisten. Niet, alleen werd een be-
lanOTijke hoofdiwonde toegebracht,
maar ook waren er veie sneden over
de handen veroorzaakt. Voordat het
publiek tusschenbedde kon komen, wa
ren de dappere boeren met hun brui
loftstoet verdwenen. De gewonde bleet
geruimen tijd onder dokter's fianden
te Bodegraven, alwaar bij den burge
meester aangifte is gedaan.
Een meisje ontvoerd.
Te Hilversum is door een 27-jarig
schoenmakerpgezel. Herrit van den
Berg, ontvoerd de 19-jarige Mijntje
van Rijn. Daar het tweetal vermoede
lijk naar Amsterdam is vertrokken, is
de politi'e aldaar ter stede met het ge-
va lin kennis gesteld.
Eon Conrant eeboyrot.
Uil Staphorst schrijft men aan „De
Telegraaf": Ruim 200 ingezetenen- van
Staphorst hebben hun abonnement op
de „Meppeler Courant" opgezegd, om
dat. dat blad onlangs een stukje over
het leven der menschen aldaar had op
genomen. In eene vergadering van
ruim tachtig personen is daartoe be
sloten. Dit besluit is ook al tot uitvoe
ring gekomen.
Ontvreemd.
Te Oldenzaal is ten huize van H. wo
nende aan den Denekamperstraatweg
onder deze gemeente door middel van
opschuiving van een raam uit een kast
ruim f 40 ontvreemd. De bewoners, die
reeds lang ter ruste waren, werden
door eenig gedTuisch in de naburige
kamer gewekt en zagen nog, dat een
man zich door het opgeschoven raam
naar buiten verwijderde.
Hoewel onmiddellijk politie en nacht
wacht in kennis werden gesteld, mocht
het niet gelukken den dader op te spo
ren.
Ingebroken.
Nabij Hoorn is aan den Hoornschen
jaagweg ingebroken: wijl de dieven
echter werden ven-ast, konden zij niets
meenemen. Onderscheidene voorwer
pen waren echter zeer beschadigd.
Journalistiek.
Naar de Sumatra-Post" verneemt,
wordt voor den redacteur van „De Lp
comoticf", mr. P. Brooshooft, in Ne
derland een opvolger gezocht.
Znid-\trikaansche Vereeniging.
Het hoofdbestuur van de Nederlandsch
Zuid-Afrikaansche Vereeniging brengt
ter algemeene kennis dat, in afwachting
van het tot stand komen van de organi
satie voor de inzameling van geld voor
de nooden in Zuid-Afrika, waarvan mel
ding is gemaakt in het manifest der
Bóeren-generaals, en in overleg met deze,
de penningmeester is gemachtigd gif
ten voor het Generale Boerenhulpfonds
in ontvangst te nemen. Bij de toezending
van geld is de bestemming, voor het
Generale Boerenhulpfonds, te vermel
den. Het adres van den penningmeester
is mr. J. B. Loman, Keizersgracht 389,
Amsterdam.
Veth-fonds.
Het bestuur van het Koninklijk Neder
landsch Aardrijkskundig Genootschap
deelt mede dat, ter bijeenbrenging van
een kapitaal van minstens 100.000 ten
behoeve van het „Veth-Fonds", tot op
heden toezeggingen zijn ingekomen tot
een totaal bedrag van f 63 277.
Hnlp voor Znid-Afrika.
De Boeren-generaals hebben aan de
Commissarissen der Koningin in de on
derscheidene provinciën doen toekomen
een afschrift van hun „Beroep op de be
schaafde wereld" en van een circulaire
aan alle burgemeesteren in het land,
waarbij dezer hulp wordt ingeroepen,
tot het vormen eener commissie, zooveel
mogelijk samengesteld uit leden van de
verschillende politieke en godsdienstige
gezindten, om geld voor de ongelukki-
gen in Zuid-Afrika te verzamelen.
Aan de commissarissen der Koningin
wordt verzocht hun zedelijken steun aan
het plan te willen verleenen.
Een ernstig ongeluk.
Te St. Oedenrode is een ernstig on
geluk gebeurd. De landbouwersknecht
W. v. H. kwam met paard en wagen in
aanraking met de stoomtram. De wagen
werd geheel verbrijzeld en de man in
stukken gereden. Hij was op slag dood.
Aangevallen.
Eenige jongens van de H, B. S. te Til
burg werden dezer dagen in de Nieuw-
landstraat aangevallen. Zekere C. en B.
werden met scherpe voorwerpen aan de
borst en pols gewond, zoodat onmiddel
lijk geneeskundige hulp noodig was.
De daders zijn bij de politie reeds be
kend.
HoJlandsch in ludië.
In het derde nummer van Bintang
Hind ia vinden we een brief van een
Maleiischen onderwijzer, Baginda
Djamaloedin, te Padang.
Het volgende zij daaraan ontleend:
,,Me|b leede o<ogen hebben wij in
1886 de Hollandsche taal van het
Leerplan van de Kweekschool voor
Inl. Onderwijzers zien afvoeren.
„Het was net, alsof een stukje van
het leven van ons volk met ruwe
hand werd afgerukt", zeide toen een
mijner onderwijzers.
In de Maleische bladen werd er
vaak over geschreven, maar onze
stem was niet machtig genoeg èn door
de wijze waarop ze geuit werd èn
door de minderwaarde der Inl. pers,
om het gehoor der machthebbenden
te bereiken.
Zoo goed en kwaad het ging,tracht
ten enkelen onzer zelf in de gevoelde
behoeften te voorzien, door bij Euro-
peesche soldaten les t© nemen.
Door gebrek aan goede methode
hadden die pogingen evenwel geen
succes.
De bemiddelden ze zijn er helaas
niet veel den moed voor zichzelf
opgevende, zorgden zooveel mogelijk
dat hunne zonen de Europeesche la
gere scholen bezochten.
Velen zouden van deze gelegenheid
gebruik hebben gemaakt, hadde dit
onderwijs voor ons Inlanders geen
overwegende schaduwzijde. De daar
opgeleide leerlingen wisten bij hunne
meerdere kennis van het Hollandsch,
behalve de gewone spreektaal, bijna
niets van hunne eigen taal.
Evenwel was dit gebrek gemakke
lijk te verhelpen. Door privaat onder
wijs konden de leerlingen hunne moe-
derltaal-kennis aanvullen.
Wij waren blij, dat onze kinderen
een gelegenheid hadden, al was het
niet de gelegenheid, om het Hol
landsch te leeren. De blijdschap
mocht echter niet lang duren, want
plotseling vernamen wij, dat de knoop
nog sterker werd aangehaald:
„Slechts Inl. kinderen, die reeds
Hollandsch kennen, kunnen op de Eu
ropeesche lagere scholen worden toe
gelaten."
De bijzin: „die reeds Hollandsch
kennen", beteekent voor diegenen die
nog niet goed op de hoogte zijn, van
onze toestanden, dat de deur tenmin
ste op een kieirtje staat. Wij, Inlan
ders, weten en ondervinden echter
maar al te zeer, dat zij op slot is.
In mooie bewoordingen werd het
gezegd, dat wij er buiten gesloten
zijn.
Wat kregen wij in de plaats voor
hetgeen afgeschaft was?
Werd er meer aan onze eigene taal
gedacht?
Kon en kan men op den vooruit
gang van onze eigen literatuur wij
zen?
Niets, niets daarvan.
Een woordenboek voor ons, waar
aan wij een groote behoefte hebben,
wacbt nog steeds op zijn samenstel
lers en een leiddraad tot een dieperen
kijk in onze taal voor ons, ontbrak
nog alitijd, om niet van andere boe
ken te spreken.
Gelukkig is het, dat in de laatste
jaren een beweging is gekomen om
Hollandsche cursussen voor inlan
ders op te richten.
Zeer zeker waardeeren wij dit on
derwijs. Maar de vraag is deze:
Zouden die cursussen voldoende
zijn om het Hollandsch te kennen,
zoo, dat men later van deze kennis
een nutltig gebruik kan maken, d.i.
om de Hollandsche boeken en cou
ranten goed te kunnen lezen?
Mijn ondervinding leert mij, dat
een dergelijk onderwijs niet meer
kan leveren dan leerlingen, die ge
schikt zijn om te copieeren, Het Hol
landsch is een zeer moeilijke taal
voor ons. Daarom kan een bijgelapt
onderwijs geen voldoende vrucht af
werpen, daar de daarbij verkregen
kennis te gering is om ze laiter door
de bestaande middelen te onderhou
den. Boeken, waarin onderwerpen
voor volwassen inlanders in eenvou
dig Hollandsch behandeld worden, be
staan niet.
Velen verlangen naar dergelijke lit
teratuur. Geen wonder dus, dat wij
de Bintang Hindia met open armen
ontvangen.
Brieven uit Berlijn.
(Van onzen Correspondent).
Huisvrouwelijke jeremiaden.
Een gr ait is concert van
9000 varkens!
L
Berlijn, 25, IX, '02.
Lieve Em!
Hé, oen brief van Marie uit Berlijn
dat gebeurt ook niet alle dagen, wat
zou die me te vertellen hebben! - Ja,
dat zal ,k je zeggen, als je een huis
houden, man en kinderen hebt
komtr erv»mei" "a kant
komt er mi geregeld brieven schrii-
toen 7l:ee'„ T hadden ïhdeWijd
toen lk BerI.jn (ro J
goede plannen, weet zulKe
vatten, kalmpjes an, veel tijd hebben
we geen van heiden, en mekaar nu
en dan op de hoogte hielden van on
ze wederkeerige besognes en weder
waardigheden? Als jonge meisjes wa
ren we zoo intiem en nu weten wo
zoo weinig mee,- van elkaar af. Laait
ILrf ,F ""dS,<! maar ePns mol de
ion hoe ,>GSrinr"'n- Hoe maakt bet
De mil™ en jongens?
1 e zijn springlevend, gelukkitr
maaneten me de noren van hïwS
TavJf T tee,ten *u' J® wegen
Jawel, de iongens groeien alslcS
wat aan e,(T heel
Se duurie. dl0 te«™w°ordi-
Zeg. Em, zijn bij jullie in Holland
de prijzen in den laatsten tijd ook
zoo in de hoogte gegaan? Ik kan je
zeggen, dat ik al mijn huisvrouwe-
lijk overleg moet te baat nemen om
tegenwoordig rond te komen. Het is
een toer. hoor! Vooral, omdat het
huishoudgeld niet mee in de hoogte
ia gegaan. Otto kan m© onmogelijk
meer geven, heeft hij me voor gere
kend: zijn tractement is hetzelfde Ge
bleven. Huishuur en belastingen
gaan ook al de hoogte in. Met Octo-
bor morton wo liefst 150 Mark meer
huur befaten en verhooging. van de
stedelijke belasting staat voor de
deur. .Tn zult zeggen, waarom ver-
hu.s je dan niet, maar verhuizen doe
je hier al evenmin „pro den- als el
ders. daar zijn minstens een paar
aue Lappen" mee gemoeid Mijn
man sprak zelfs va„ inkrimpen en op
huishouden bezuinigen, maar aan
dat oor hleef ik doof Ik zou wel eens
w llen zien, hoe iemand nog kan be.
duimde - "Is aI'P IevonfimiddeIen
r worden en er zooveel noodig
is voor een huishouding.
Hef gekke is,dat Otto en de jongens
het al even slecht zonder vleeseh
kunnen stellen als ik. Nu en dan zet.
ik hen wel eens een vegetardschen
maaltijd voor, maar dan moet je de
lange gezichten van de jongens zien,
als oorwurmen hoor! Hé, ma
geen vleeseh vandaag?" Maar nu
a™** t,?1 Emniy. heb ik geen ge
lijk. ik kan een Groschen toch niet
twee keer uitgeven. Wat moet jij te-
genwoordig betalen voor het vleeseh?
Mijn slager vraagt liefst gemiddeld
20 Pfennig, 12 cents meer per pond,
dan eenige maanden geleden. En ik
mag nog heel blij zijn en in mijn vin
gers knijpen: het is een groote gratie
omdat ik al 5 jaar alles lij
heeft hij tegen mijn gedienstige ge-
wgd'. de andere slagers uit de huurt
hebben hunne prijzen wel mei 30 Pf
rents, per p0„d verhongd.
Zij liggen allen onder een komplot-
je en hebben een plakaat laten aan
plakken. waarin zij beweren, dat ze
genoodzaakt zullen zijn nog hoogere
prijzen te bedingen wegens het ge
brek aan voldoende slachtvee.
Van mijn gedienstige .gesproken,
die kost me ook meer dan in Hol
land. Er is hier alitijd gebrek aan
goede meiden. Ze hebben veel preten
ties en kunnen dikwijls niet een* ko
ken als ze zich als perfekte keuken
meid verhuren. De miine krijgt 65
Thaler, dat is liefst 117 gulden, en
daarbij moet ik nog veel door de vin
gers zien, daar ze me den dienst zaT
opzeggen, wanneer ik veel aanmer
kingen maak.
Otto zegt. dat de agrarische j'on-
kers in Ooftf-Pruissen schuld zijn aan
_e duurte en dat de regeering, door
de grenzen voor den invoer van le-
vend vee vesloten te houden, die ado-
1 groot-grondbezitters bevoordeelt
ten koste van de groote meerderheid
van de bevolking. In de politiek ga
ik op mijn man af. die zal het wel
weten. Hè. a!s ik hem en de jongens
leens zoo'n ouderwetschen, echien
Hollandscben biefstuk kon voorzeilen
om van te watertanden! We hebben
hier lang niet dat zware vleeseh als
m Holland. In de buurt van Ham
burg en in Sdéeswijk-Holstein heb je
wel een zwaar soort, dat vetgeweid
wordt evenals in Holland, maar het
blijft hoofdzakelijk in Hamburg- de
slagers hie,- beweren, dat het publiek
daarvan niet gediend is en stalvee
prefereert, dat witter vet heeft.
1'; wal il! °-n bet oogenblik
vonr het vleeseh pernnnd van vijf ons
moet betalen? Schrik niet, f 1.2il voor
biefstuk, SI cents voor roastbief,
cents voor kalfsfricandeau, 60 cents
voor varkens en lamsvleeschlende-
stuk, alles per half kilo gerekend ge
peperde prijzen, dunkt je niet? En
de andere slagera rekenen door de
bank nog 6 conts per pond meor!
Nu ik toch zoo over de vleesclikwes-
tie Uitpak, zal ik je meteen nog even
onthalen op een kijkje in de Centrale
'vaar al het vee voor Berlijn
nw2r I8" Ui,voor naar provinciale
plaatse,, ter markt wordt gebracht
Twee maal 's weeks wordt daar markt
ege?ki k"'(Ik "ad a'
een kijkje |8 gaan nemen, maar do
eind vanriCh"ng "g' aa" het 'ln<ler0
«nd van de wereld, in hei uiterste
°cn heJean d" lvas "'dager
n heele reis. Tegenwoordig brengt
de Hochbahu je er binnen de veertig*
minuten. Aan den overkant van de
Spree, aan de Warnhauer brücke.het
eindpunt van de lijn, slap je in een
correspondeeijendie electrische trram,
dJe je door nieuwe arbeiderswijken
en straiten, zoo breed als „Unter den
Linden" voor den ingang van den
Viehhof afzet.
Het was gisteren. Woensdag, de
hoofd verkoopdag voor varkens ©n kal-
veren. Zaterdags worden het meest
runderen en schapen aan de markt
gebracht. In de straten, welke wo
doortramden, passeerden we telkens
met twee paarden bespannen volge
laden slagerswagens, komende van
het abattoir, op weg naar de Markt
hallen. Hoe meer de tram het dool
van de rejs naderde, des te drukker
werd het. Door de geopende poort
van den Viehhof reden wagens af en
aan. Je kunt je misschien een klein
begrip vormen van den groeien om
vang van de terreinen en gebouwen,
als .k je zeg. dal de kosten van aan-
leg het aardige sommetje van 18 mil-
tioen mark hebben verslonden. Rmil-
vonr d« veemarkt en 10 millioen
voor l abattoir en dal de jaarlijksche
huishouding ,n ontvangst en uitgaaf
voor beide naast elkaar gelegen in
richtingen ongeveer 4i millioen mark
beloop;, een klein verschil met ons
budget, hé?
Op marktdagen ben je zeker wel
eens hij toeval langs de veemarkt ge-
loopen. waar een stuk of wat varkens
m het stroo lagen te wroeten en een
paar rijen ossen aan de Hjn stonden
gebonden, maar heb je wel eens bet
aardige partijtje van 8807. regno achlt
duizend, arht honderd en zeven en
negentig varkens bij elkaar gezien
TerST7? kVaa,sch'inhjk niet. on
derstel ,k. Dat is voor de grage
maag van de ruim 2 millioen Berl'ij-
p een bOMe voor enkele dagen,
hen laar geleden, precies op den dag
hno<rcr!'he( i, aanvoer juist 1100 stuh,
ik bef t ,L ''"".Is- zei Otto, (oen
k bet hem vertelde, dat er nu gebrek
iï> aan slachtvee. Enfin ik Wjj niet
eer naar de politiek afdwalen. .Re-
cmms a nos moutons", of liever -v
noscochons. Dus ik ga'verder
De verkoop neeft niet ia de open
lucht plaats maar in 4 reusachtiG©
oi crdekie hai'en. de een voor runderen.'
eui tweede voor schapen, een derde
vooi varkens en een kleinere voor
ka'veren. Dc varkenshal is de groot-
-rle, omdat varkensvleesch liet meest
weid? W°"U' 'lmk 0S"5 "an dé ge
wei,,ige massa s worst, die hier per
dag worden verorberd parallel
deZTi^ 'lc schapenhal, van
dezelfde afmeting als de runderenhal
te beurs!' "Kt S™!
half vil?' de slad llee" seen
Velmnrl- S«'aan toen ze de Centrale
eemarkt bouwde. De hallen ziin
Tactisch, boog en luchtig, van ij/er
en «las opgetrokken. Overal zijn
leerhrn»Mn' waaraan s'angen worden
geschroefd om de steenen vloeren
marktdag sl,uitcn "a eiken
De varkenshal, die 220 meter lang
en 66 meter broed is en liefst 10.000
varkens kan bergen, is in G00 vakkeu
verdeeld, die ze hier Buchten" noe-
men. Boven elk vak is de naam aan-
gebracht \an de firma, welke het vak
in huur heett.
Hemel, mijn ooren tuiten nosr. als
ik aan liet concert denk 'in die varkens
hal, een concert van 8897 varkens!
Eén varken kan al lawaai maken voor
in?! »wT™T"d.iB nu «'ns die ze,
d'?9' e" 'cr|Jgt een reuzenconcert
van circa 54000 stemmen, waarbij yer-
vTIfJ 06 h£oge S0Prai?cn de boventoon
voerden. Dat was niet meer zincren
fdames fadde" huar stemmen
e vee geforceerd, de een had' nog meer
luiar best willen doen dan de andere-
het zmgen werd gillen, het rillen..'
k ijschen. En daarlusschen snorkten
k^KejongeUa :h"Be '>eeren
i rnLlF'V"!''" 2,1 2'ch n°S zoo in. ze
konden liet maag niet „aar den zin
maken van den „directeur." in de
,waarin verhandeld werd
stond dc drijver, die ijverig met ziiii
on dinhL,r0nd """I"0 e" lwrr|é- waar
op de heeren en dames met een ver-
wniroT'd'gd,a"gil en gekrijsch ant-
oi Maar daaraan stoorde de
man zich weinig. e ae
Zoodra_de slachter in het gangpad
liét mei den koopman over een exem
plaar eens geworden was. kninte de
drijver met zijn schaar handig de eer-
sto letter van diens naam uit jn de
ijle borstels op den rug van het var-
dter ff ?r 0011 'let vozisc vel van het
ener te raken.
En dan werd het verkochte gezel-
schap Uit het vak langs liet gangpad
geclieyen, naar de groot© Dezimal-
waag. om daar niet dan onder- hevig
protest gezamenlijk gewogen to wor
den.
Ilooren en zien verging je bij het
gekwek en gekrijsch.
Ik wil er niet uitkon je duidelijk
ui. de nijdige oogen lezeri van een
zware matron© d'e bij de deur van het.
vak tekens rechtsomkeert maakte en
met groote vlugheid tusschen de snor
kende onverkochte zusters en broeders
de wijk nam. Maar de wrekende Ne-
iii'ïsi* volgde naar op den voet Met
vaste hand porde des drijvers geweldi-
