weiland onder water te laten zet
ten.
Land en Tuinbouw
He N'ederlantlsche Hoofdcommissie,
die gevormd is naar aanleiding van de
hekende niotie-Loopuyt, heeft in zake
verzending van vee naar Zuid-Afrika
hare eerste vergadering gehouden te
's-Gravenhage. De commissie is voot-
loopig aldus samengesteld
Voor Noord-Holland de heeren jhr.
mr. P. van Foreest te Heilo en W.
Teengs te Alkmaar. Voor Zuid-Hol
land de. heer I'- Loopuyt te Schiedam.
Voor Zeeland: de heer J. J. van Weel
te Wolfertsdïjk, Voor Noord-Brabant
de heer G. J. van Poppel te Gilse. Voor
Gelderland de heer A. Staring te Lo-
cliem. Voor Overijselde heer J. P.
Wiersma te Ferwerd. Voor Utrecht
de heer mr. II. J. Doude van Troostwijk
te Nieuwersiuis.
Als voorzitter is op verzoek opgetre
den de heer P. J. A. de Bruine en als
secretaris mr. A. Ferf, respect., voor
zitter en secretaris van het Nederl.
Landbou w-Comité.
Besloten werd provinciale commis
sies te vormen, die zich eerlang tot al
le belangstellenden en belanghebben
den in deze aangelegenheid zullen wen
den.
Koloniën.
Cholera.
De ,.i_,ocom." van Maandag 20 Oct.
schrijft
Volgens het officieele rapport kwa
men gedurende de twee afgeloopen et
malen voor: 22 nieuwe gevallen van
cholera, w o. 17 hij inlanders (hiervan
werden 8 in t cholera-hospitaal te Ka-
libaroe opgenomen en weigerden 9 op
neming), 3 Chineezen en 2 Europea,
nen, waarvan er een gisteravond over
leed.
In het militair hospitaal (besmette
lijke afd.) werden Zaterdag binnenge
bracht twee Europeesche gerile-werk-
lieden, beiden van het subs, kader. Een
overleed. Gisterenmorgen werd de Eu
ropeesche korporaal schrijver B. van
het subs, kader met verdachte ver
schijnselen in bovengenoemde afd, op
genomen te 3 u. 40 n.m. was hij reeds
overleden. Een behoeftige Europeaan, j
die Zaterdagochtend werd binnenge
bracht, is gisteren overleden. Meerge
noemde afdL telde op hedenmorgen 8
uut 6 Europeanen en 5 inl. patiënten.
De optochten door de Chineezen in
de Chineesche kampen gehouden, om
den cholera-duivel te verjagen, begon
nen reeds op Zaterdagavond. De oeler-
naga (draak) was daarbij aanwezig.
Te Soerabaja. Uit de „Soer. Ct."
van 17 October
Weder heeft zich on dei- het, garni
zoen een geval van cholera voorgedaan
en wel in de kazerne van het 13e bat.
infanterie.
Gisteren overleed hier in het groot
militaire hospitaal te1 Simpang de door
de cholera aangetaste machinist der
2e kl. aan boord van Hr. Ms. „Konin
gin Wilhelmina der Nederlanden",
Posthumus.
Gisteravond is een schepeling van
de Gelderland door cholera aangetast.
De lijder werd onmiddellijk naar 't
hospitaal voor besmettelijke ziekten
aan den Oedjong getransporteerd,
waar hij hedenmorgen is bezweken.
Na verscheidene dagen gesloten ge
weest te zijn. is het- cholera-hospitaal
aan den Oedjong gisteren geopend
moeten worden ter opneming van een
lijder, leiwijl op dien dag in het stads
verband twee cholera-l ij diers binnenge
bracht werden.
Uit Moester Cornel is verneemt het
Bat. Nbjd. dd. 22 Oct.
Gisteren stierf in de ziekenzaal een
Europeesch soldaat aan de cholerat
eerste slachtoffer onder de Europeesche
minderen in dit garnizoen.
De malaise in den Houthandel-
In de „Locomotief" van 16 October
schrijft „een houtvester" tegen een ar
tikel. onder bovenstaanden titel in dat
zelfde blad van 12 September voorko
mende. waarin ten eerste def verkoop
van hout uit de- gouvernementsbos-
schen door de regeering op zijn zachtst
genomen, een unfaire handeling werd
genoemd omdat op deze wijze de re-
geerinig in concurrentie treedt met den
houthandel, en waarin de daling van
de houtmarkt in hoofdzaak toege
schreven werd. aan het optreden der
regeering bij uitbesteding van bosch-
perceelen.
Wii lezen in het artikel van ..een
houtvester" onder meer het volgende:
..Ik meen de tegenwoordige malaise
in den houthandel, behalve aan de al-
gemeene malaise in den handel, voor
een groot deel te moeten toeschrijven
aan de speculatie in den houthandel,
waardoor de contractanten, hooge re
tributie aan het gouvernement moeten
de betalen, hun hout betrekkelijk hoog
in prijs moeten houden om althans
zonder verlies te kunnen werken, zoo
dat menigeen door de hooge prijzen
werd' afgeschrikt om djatihout te koo-
pen. Overproductie van djatihout, zelfs
op Java (d'e hoofdplaatsen uitgesloten)
bestaat zeker nog niet
-,lu de plaats mijner inwoning, in
het hartje der djati-bossch&n gelegen,
werd dezer dagen van gouveraements-
wege een inlandsche school gebouwd
met bamboe-omwanding. wat wellicht
met het oo- op de ventilatie aanbeve
ling verdient, maar waartoe hoogst
waarschijnlijk de hooge kosten eener
planken-omwanding wel den doorslag
zullen hebben gegeven.
..Ziet men het hout dat hier ook ver
der aan woningen en omheiningen ge
bruikt word' dan krijgt men zeker
niet den indruk, dat er overproductie
van djatihout bestaat en dat dit daar
door bijster laag in prijs is.
„Waar in het vorige jaar voor vele
r etrib u t i e-p er c e el en zoo abnormaal
hoog werd ingeschreven, kon worden
voorzien dat de inschrijver b:i een be
hoorlijke exploitatie weinig of geen
winst zou maken, hij do minste daling
der houtpriizen met verlies zou wer
ken. en dus tot een andere, voor hem
meer voordeelige. maar voor het gou
vernement hoogst nadeelige. wijze van
exploitatie zou overgaan, door uitslui
tend of bijna uitsluitend op bestelling
te werken, Ieder die van nabij met
de boschexploitatie door de particulie
re industrie hekend is. weet boe door
deze wijze van werken zeer veel hout
in spaanders verkapt, wordt en nutte
loos verloren gaat.
„De contractant voor een retributie-
perceel behoeft aan. het gouvernement
slechts de houtwerken te betalen, die
hij uit het bosch kapt. Indien bij dus,
om een sterk sprekend' voorbeeld aan te
voeren, een voordeelige leverantie voor
dwarsliggers heeft bekomen, zal hij er
voordcel in kunnen zien een groot ge
deelte van het hout uit zijn perceel,
ook dat 't welk houtwerken belioorende
tot d'e sorteeringen C. of B. zouden
kunnen opleveren, tot dwarsliggers te
bekappen, d'ie tot sorteering A. wor
den gerekend.1.
„Behalve dat door deze wijze van
exploitatie het gouvernement bena
deeld wordt, doordat een aanzienlijk
percentage van het hout nutteloos
wordt verkapt en waardeloos gemaakt,
wordt bovendien door den contractant
voor het aldhs verkregen hout slechts
60 van d'e retributie, in stede van
80 of het volle bedrag pe-r massa
eenheid betaald.
„Dergelijke voor den Staat nadeeli
ge feiten hebben zich herhaaldelijk
voorgedaan, en het is dus natuurlijk
da.t de regeering, wanneer voor een
zóó hoog bedrag per kubieken meter
rechthoekig beslagen hout wordt in
geschreven, dat kan worden aangeno
men dat de contractant, om winst te
kunnen maken. wel. tot dergelijke
maatregelen zijn toevlucht zal moeten
nemen slechts genegen is het contract'
voor de exploitatie van het betrokken
boschperceel te sluiten met, den per
soon of d'e maatschappij, die bereid ïs
al het rechthoekig bekapt hout dat het
perceel geacht wordt te kunnen ople
veren. te betalen, dus het perceel tegen
betaling van een vasten pachtschat
over te nemen.
„Indien het voor den contractant
dan een overwegend bezwaar is. dat(
hii ook in jaargetijden, waarin weinig
gekapt kan worden, de pachtsom moet
voldloen (waar echter tegenover staat
dat hij in andere maanden, waarin
veel gekapt wordt, ook niet rneer be
hoeft te1 betalen), bewijst dit dat hij fi
nancieel te zwak is om dó exploitatie
van het betrokken perceel op zich te
riemen .en beter d'eed slechts op klei
nere perceelen in te schrijven of zich
geheel daarvan te onthouden.
..De door den schrijver van het be
sproken artikel zoo zeer gewraakte
'houding d:er regeering. treft dius
slechts de speculanten en de beunha
zen in d'en houthandel, terwji] het
voor de solide houtcontractanten
slechts een voordeel kan wezen, indien
deze personen zooveel mogelijk: van de
mededinging bij de uitbesteding van
boschperceelen worden afgeschrikt".
Atjeli.
Wij lezen in een Atjeh-corresponden-
tie van het Bat. Nbld., dato 11 October
uit Koeta Radja, onder meer hei vol
gende
De compagnie van Dorssen, zooals ik
need's mei een enkel woord in mijn
vorige correspondentie aanstipte, ver
trok den Ier. October jl. naar Meula-
boh, teneinde onder de bevelen van den
commandant der mobiele colonne al
daar, den kapitein Adania van Schelte-
ma in het boven-Meulabolische te agee-
ren. Meldde ik in voornoemde corres
pondentie dat zij zich hoofdzakelijk
met den aanleg van wegen zou bezig
houden, deze instructie werd sedert ge
wijzigd. Zij zal nu voortdurend mo
biel zijn en in verband met de te Meu-
laboli thuislioorende colonne, Seuna-
gan zuiveren en haar tochten uitstrek
ken tot Khong, Beutong en de Boven-
Wojla. Iiet lag aanvankelijk in hel
plan bij deze compagnie een proef te
nemen met een bewapening als van de
marechaussees, dat wil zeggen een 60
tal manschappen met een klewang te
wapenen, doch te elfder ure werd
hiervan afgezien. De ervaring toch
heeft geleerd, dat een patrouille hij een
klewangaanval van den vijand, meer
heeft aan het geweer dan aan de kle
wang. De met klewang bewapende pa
trouille raakt, in zulke omstandigheden
eerder uit elkander, is spoedig uit de
hand van den aanvoerder en de vijand
vindt een schoonc gelegenheid, zich
van de, meestal met de linkerhand
vastgehouden geweren meester te ma
ken. Goed aaneengesloten blijven,
naar beide zijden front maken en vu
ren is gebleken de methode te zijn om
klewangaanvallen met succes af te
slaan.
Na het gevecht van d'e voorhoede de
Brui j n der colonne Malthes zag men
aan het verspreid liggen der gesneu
velden, dat men dadelijk lot den te
genaanval was overgegaan, waardoor
de onderlinge ondersteuning verloren
raakte. De klewang is alleen dan goed
te gebruiken, wanneer men zelf aan
valt of vervolgt, en in dat geval onge
twijfeld een geducht wapen. Hoofd-
zaa.k blijft echter het opgesloten mar-
cheeren, m.a..w de onderlinge onder
steuning.
Nauwelijks was de colonne Schee
pens teruggekeerd of een nieuwe co
lonne maakte zach op naar de Gajoe-
landen. De pretendent-sultan was tus-
schen l'aiiieroë en Geumpang plotse
ling 'in de hosschen verdwenen zonder
een spoor achter te laten. Een derge
lijk ontkomen aan een vervolging is
in die wildernis altijd mogelijk en ge
lukt het ons niet, d'en sultan op een
of andere wijze te verrassen, dan kun
nen wij het krijgertjespelen op deze
wijze nog lang volhouden. Kapitein
Schneider met vier brigades marechaus
see, waarbij de luitenants Dinger en
Tideman, vertrok den 5en October jl.
naar de Oostkust, om van daar naar
de Gajoelanden op te rukken. Het
doel van den tocht is Polem en den
sultan op te zoeken en rusteloos te
vervolgen.
Men mag Koeta Radja gelulcwenschen
met de terugkomst van dr. Eilerts de
Haan, zeker een onzer bekwaamste
en flinkste doctoren. Zijn ferm optre
den hier eenige jaren geleden, is te
bekend om er nogeens over 'e begin
nen Het zij genoeg te vermelden, dat
de zieke soldaat in hem nog altijd een
belangstellend geneesheer vindt, be
langstellend in den vollen zin van t
woord.
Nauwelijks hier teruggekeerd, ont
dekte hij weder eenige brutale dief
stallen, waarvan de lijders de dupe wa
ren. liet was zijn scherpen blik niet
ontgaan, dat de biefstuk met le woin'ig
boter werd gebraden, hetgeen bij nader
onderzoek het geval bleek te zijn.
Schreef bijv. het tarief dertig.gram bo
ter voor, dan gebruikte men voor den
biefstuk éen gram en werden 29 gram
gestolen. Ook bleek, dat op verschei
dene zalen koffie en thee zonder sui
ker verstrekt werd, terwijl volgens het
tarief elk lijder suiker competeert. Hoe;
lang zou deze toestand zoo geduurd
hebben in het hospitaal? Zouden de
hyena's niet uit te roeien zijn? Er
moest een Eilerts de Haan komen, om
deze diefstallen aan het licht te bren-
I gen.
Hulde aan dezen onvermoeiden strij
der voor recht en waarheid.
Djaisbi.
Het volgende is ontleend aan eene
correspondentie van 23 September uit
Limboer, in het „Bat. Nbld.":
Wat Korintji betreft, is het zeker dat
die Compenie zich daar vooreerst nog
meer niet moet wagen, want volgens
berichten der bevolking willen de Ko-
rintjiers niets van vreemden weten, zoo
min van Djambiers als van anderen. De
bevolking van elke rivier vormt eigen
lijk een afzonderlijk gedeelte, eilke doe
soen staat op zichzelf. Aflleen de ver
schillende hoofden, de apanagehouders,
zijn de menschen die meer van de za
ken weten, daar zij hun w.akils en be
lastinggaarders naar de verschillende
stroomgebieden z-enden en zoodoende
achter alles komen.
Menschen van verschillende doesoens
en rivieren durven, dan ook haast nie-t
op elkanders grondgebied lcomen, Ver
halen als zouden menschen va,n een an
der stroomgebied in het een of ander
stroomgebied mede gevochten hebben,
lijken nooit erg waarschijnlijk.
Een dezer dagen vernam ik dat de
overste Christan alleen in een djaloe,
zonder dekking, slechts -bewapend met
een Mauser, van Soeroelangoen of lie
ver gezegd Moeara Enim de Tambesi af
gezakt en hierheen gekomen was op
zijn weg naar Rant au Pandjang. Hij was
ook van plan geweest, de Tabir af te
zakken en zoo langs de Batang Hari
naar Tambesi en verder te gaan als de
hoofden, voornamelijk Pa Poer.a, voor
zijn leven in wilden staan.
Maar de laatste was ziek en kon niet
komen en de Datoe Lilau dorst het niet
op zich te nemen. Nog altijd is de eigem
lijke man van de Tabirstreek, de pati
van Rantau Pandjing niet teruggekeerd;
hij is wellicht ziek en volgens sommige
berichten zou hij gewond zijn. De men
schen begrijpen nog niet goed dat de,
compenie. eenmaal meester, alles ver-I
geeft wat vroeger gebeurd is en vandaar
bun weifelen en wachten; maar langza
merhand komen ze toch terug. Sedert
de overste Christan dit stoute stukje
dorst bestaan, gaan n.u transporten ook;
ongewapend naar beneden. Trouwens de
bevolking is, zoover wij gekomen zijn.,
op onze hand, evenals de hoofden. Aan
de compenie is geld te verdienen en dat]
schijnt voor die schaeheraavs het voor-j
naamste. De rijkste en dus de slimste;
vent is hier de invloedrijkste.
Maarlem's Dag
blad verleent de
grootste Publi
citeit aan Adver-
tentlën, bestemd
voor Haarlem en
Omstreken.
Gemengd Nieuws.
Een jonrnalistenhnis te
Kopenhagen.
„Aftonbladet" geeft een afbeelding;
en een beschrijving van het dezen
zomer ingewijde eigen tehuis voor
Kopenhaagsche journalisten.
Het groove gebouw, dat ruim 42.000
gulden heeft gekost is het zichtbaar
bewijs, dat de journalistenver eeni-
ging te Kopenhagen zich krachtig het»
lot der minder bevoorrechte en hulp-^
behoevende „krantenmenschen" aan-"
trekt en het geld ervoor heeft.
Het doel dezer inrichting is volgensD
paragraaf 1 der statuten: vrije wo-tl
ning te verstrekken aan behoeftigeL
journalisten, die wegens ouderdom,r
invaliditeit of om andere oorzaken]
gedeeltelijk van hun aTbeidsvermo-l
gen zijn beroofd, of aan behoeftige"^
weezen van journalisten. Onder jour
nalist wordt hier verstaan een man_
of vrouw, die van journalistieke
werkzaamheden leeft of heeft geleefd.jg
Het gebouw is door een tuin omge
ven en bevat 11 appartementen, n.].^
9, die elk drie vertrekken, en 2 die -,
vier vertrekken groot zijn.
Op het oogenblik zijn er twee wer-|P
kende journalisten en een wees ge- i
huisvest. De overige appartementen]
worden tegen hooge prijzen ver
huurd.
Het bestuur van de Deensche jour-
nalisten-vereeniging voert die adminï- I
stralfcie. 'ei
IÓ1
le
