Tweede Blad,
Behoorende bij
„Haarlem's Dagblad"
van
Maandag 9 Februari 1903
Mr. 6016
Haarlemsche Handels-
vcreeniging.
Goedgejc. bij Kon. Benlmt van
12 Nov. No. 22, 1S99.
De Haarlemsche Handelsvereenlgtn#
hi«r ter stede, opgericht 10 Mei 1892
heeft in den loop van den tijd wel
haar recht van bestaan bewezen. In
zeer veel gevallen, zaken van verschil
lenden aard betreffende. La tij opge
treden en dik wij 1b met groot succea.
Jammer echter, dat men algemeen
niet meer blijk geeft, dit te waar
deeren door als lid der vereeniftlng
toe te treden. Et zijn wel meer
dan 600 leden, maar dat la niet vol
doende. Elk handelaar, ieder nering
doende. ja zelfs particulieren moesten
lid worden, om ten minste te laten ga
voelen, dat men het werk op prijs
stelt, dat de Haarlamische h andelsver-
eenlgiing steeds opneemt als doende,
wat hare hand vindt om te doen.
De voordeelen, die cLe Vereenigintr
buiten hare bemoeiingen van verschil-
ienlen aard haren leden aanbiedt, zijn
zeer veie, en zeer groot tegenover de
geringe ja&rlijksche contributie van
f2.50, die gevraagd wordt.
De Haarlemsche Handelsveaseeniging
bemoeit zich ln de eerste plaats er
mede de belangen van hare leden te
bevorderen door onwillige betalers
voor hun tot betaling aan te manen,
en informaUiën voor hen in te winnen.
Bovendien hebben de leden hot recht
het hun gratis te verstrekken advies
van de rechtsgeleerde adviseurs dor
Vereeniging te vragen, die ook in pro-
ceduren en faillissementen gratig voor
hen optreden, natuurlijk alleen voor
taken betreffende den handel en het
bedrijf der leden.
Rechtsgeleerde adviseurs der Ver
eeniging zijn de heeaien Mra. Th. de
Haan Hugenholtz en H. Ph die Kant er
ter. Spaarne 94, alhier.
Bankiers der Vereeniging zijn de
Hoeren I.aane en van Bemmel, Kruis
straat 51.
Het bureau der Vereeniging is ge
vestigd Lange Begijnstraat 22.
Voor incasso's door bemiddeling der
Vereeniging wordt een vast recht van
8 pCt der vordering, voor incasso's,
door bemiddeling der advocaten een
vast recht van 5 pCt. der vordering
berekend. Bovendien rnoet 10 c. voor
porto steeds worden bijgevoegd, bij in
zending van vorderingen door bemid
deling der advocaten te Innen.
De kosten van information naar bui
ten de stad woonachtige personen be
dragen 60 ct. per Informatie plus 5 ct.
porto vergoeding. Information naar
binnen de stad wonende personen wor
den gratis verstrekt.
Pretention op buiten de stad wonen
de personen worden nüet behandeld,
wanneer niet 10 ct. voor potrtovergoe-
dïng ig bijgevoegd.
Ruim 1450 informaties en rechtskun
dige adviezen werden in het afgeloo
psn jaar gegeven.
In de maanden Mei en Junti a c.
rijn 66 vorderingen tot een bedrag van
f 2248.36 behaald. 15 vorderingen wor
den afbetaald, en 18 vorderingen zijn
uitgesteld.
Volgens art. 7 dient het geheim der
lijsven van wanbetalers ongeschonden
bewaard te blijven.
Alle brieven, aanvragen, reclames,
of wat dan ook, moeten worden ge
adresseerd aan bet bureau, dat ge
opend is dagelijks van 'smorgeno 9
tot 1 uur. en 'snaniiddags van 2 tol
i uur. waar dan ook verdere inlich
tingen zijn te bekomen.
Men wordt geraden alvorens te leveren
aan. Mevrouw de wed. Bitterberg, Hotel
Zomerzo rg, Bloemendaal; Kops, Don
kere Begijnhof 8rood; P. B. Janssen, Nas-
saulaan 48; H. Dielemaras, Zoetestraat 2;
A. D. Weber, Donkere Spaarne lSrood;
De Vries, Oudeweg, Haarlemmerliede
en Spaarnwoude; Mejuffr. de Haas-Wel-
ler, Spaamwouderstraat 6rood, zich om
inlichtingen te vervoegen aan het Bureau.
HET BESTUUR.
Stadsnieuws.
Schouwburg.
Dinsdag a.s. 10 dezer wordt
in den Schouwburg een enkele buiten
gewone voorstelling gegeven door het
Nieuw Holland'sch Cooneelgezelschap,
Directie A van Lier van Amsterdam.
Opgevoerd zal worden ..Gravin Sarah
tooneelspel in 5 bedrijven, van Georgg
Ohnet, schrijver van .,De Industrieel
van Pont-Avennes"'.
Te Amsterdam werd dit zeer voor
treffelijke stuk niet buitengewonen bij
val opgevoerd en de uitbeelding van
allen ten zeerste geprezen. Mevrouw
Julia van Lier—Cuypers vervult op de
imeesterlijkste wijze de titelrol, en
wordt daarbij waardig ter zijde ge
staan door de dames Henriette van
Kuyk. Fennie van Bi ene, Mary Beek
man, KaartWillemsens en de heeren
Bert Smit, C. Lageman, L. Chrispijn
Jr., Louis de Vries, Vervoorn, Spoor,
v. Staalduyneai, v. I-I als wijk enz.
De voorstelling zal dus te Haarlem
zeker niet minder succes hebben, dan
te Amsterdam.
Protestantenbond. De afdee-
ling Haarlem van den Ned. Protestan
tenbond vergadert Vrijdag 13 Februari
iri de gehoorzaal van het Bandsgebouw.
Als spreker treedt op de weleerw. heer
J. C. Voorduin van Naarden.
ZondagS F eb r. geeft het Strijk
orkest van Haarlemsen, Muziekkorps ei n
Populair concert in de „Vereeniging".
met medewerking van die uitstekende
duettisten de heer en mejuffrouw Nardi-
ni, en den Hollandschen karakter-komiek
Hartoraa. Op het protgTamma der orkest-
nummers komt o. m. voor een Fantasie
uit Japansche Operette The Geisha
en het Militaire Tonbild Eoldaten. leben,
van iKéler Béla.
Uit de Omstreken.
H eemstede.
Het perceel weiland gelegen aan 't
Oude Slot alhier dat diezer dagen in
publieke veiling werd opgehouden, is
nu uit de hand verkocht aan den. heer
J. Milatz alhier.
Maandags en. Dinsdagavond a s. zul
len alhier in het Wapen van Heemstede
door de onlangs opgerichte Vrije Too-
n eel vereeniging- Concord'ia de eerste
harer voorstellingen wordn gegeven.
De vele inspanning, d:ie het bestuur,
alsook de werkende teden zich hebben
getroost zal hun zeker ook zeer doen
verlangen te mogen optreden voor een
flink gevulde zaal.
Zatui voort.
I-ledenimoïgen werd door den archi
tect W. F. Doeglas alhier aanbesteed
Het verbouwen a an perceel No. 78 aan
den Hoogenweg. ingeschreven door
A. H. Siegers Zandvoort f4950, J. N.
v. d. Vlei'lc, Haarlem, f4847, O. Schrik
keina, Zand'voort, en F Zwaan, dito.
beiden f4790,. J. Water, Zandvoort,
f4650, A. en W. Groen. Zandvoort,
f 4525, en J. A. Kaub Halfweg, f3628.
Haarlem menu eer.
De heer Voorthuizen, die voor éen
jaar benoemd was als tijdelijk amb
tenaar bij de directe belastingen te
Haarlemmermeer, is nu definitief als
zoodanig beneemd en heeft Ilaarl.meer
als standplaats aangenomen.
Binnenland.
Het paard van Treje.
In een gemeente to de buurt van Kat
wijk kwam op een avond een man vra
gen of op bet erf vaai den boer tot den
anderen dag ©era draaiorgel mocht staan.
Het werd1 toegestaan. Edoch de boer
hoorde gekraak in het orgel, liet een
veldwachter balen; men opende het orgel
en toen bleek, dat in bet instrument een
manspersoon zat vermoedelijk een1
handlanger van den bezorger. Tegen
dien man. werd proces-verbaal opge
maakt.
Moordenaar bij ongeluk.
In de werkplaats vara den timmerman
B. te '-s-Gravenzande, bad ©en treurig
ongeluk plaats. De 15jarige zoon, die
geen- school had, stond in de werkplaats
van- zijn vader een geweer te bekijken,
niet wetende dat het geladen was. Op
eens ginig het af, era trof -dien 19jarigen
knecht v. d. A., zoon en kostwinner
eeraer weduwe, diie te 's Hag a woont, in
het hoofd, en wel zóó ernstig dat de on
gelukkige terstond overleed. De versla
genheid was -algemeen era de politie stel
de dadelijk ©era onderzoek in.
Geen schooljongens speelgoed.
Te Leeuwarden zal, vanwege de
American Petroleum Company te Rot.
terdaan. nabij het spoorwegstation, een
ijzeren gebouw worden opgericht, be
stemd voor bewaarplaats van ongeveer
140.000 L. petroleum.
Te Wijk bij I-lensden is gistermiddag
de woning van het hoofd der openbare
rhooi afgebrand. Het schoolgebouw
kon met moeite behouden worden De
brand ontstond waarschijnlijk bij het
aanmaken der kachel.
Geen slecht zaakje.
Te Edam ie door de verschillende pa
troons-werkgevers in eene tot dat doel
belegde vergadering besloten het te be
rekenen uurloon aan hunne werkgevers
van nu af 1 cent hooger te stellen tot
dekking der verzekering, bij de onge
vallenwet.
Ongeluk.
Over bet ongeluk te 's-Gravezande ver
neemt men nader:
De löjairige zoon van dien timmerman
Burigersdijk legde schertsend een geweer
,aara op den knecht. Daar hij meende dat
dit ongeladen was trok hij af, waarop
de knecht A. uit Den Haag dwars door
het hoofd gescho ten dood ter neer stortte.
De staking en de sportbladen
over de Automobiel.
De sportbladen, zijn wel de eenige
behalve de socialistische organen
die juichen over de staking.
De Kampioen jubelt:
De staking in het spoorwegbedrijf
heeft aan de geschiedenis van onze
sport een merkwaardige bladzijde
.toegevoegd. Toen de „groote broeder"
ruiet meer loopen wilde, was ons land
als bij tooverslag teruggezet in de
periode van de trekschuit.
Eensklaps gingen de oogen van
onze verwende 20e-eeuw-mensche.n
open in een klaar en schrikwekkend
begrijpen van de betekenis van af
standen. Afstanden in ons klein land
je, door de menigte getaxeerd vol
gens de officieel© cijfers in het spoor
boekje, ze moesten plots worden om
gezet in de verouderde spelling van
uren gaans en uren te paard.
Maar welk een glorie, welke schit
terende triumfegi vierden thans wiel
rijders en automobilisten over d'en
afstand!
Welk een enorm© beteekenis lcre-
gien onze moderne vervoermiddelen:
opeens in onze modern©: trekschuit-
periode!
Hoeveel benijde.rs hadden wij en
welk een ontzaglijke propagandia is
deze spoorwegstaking voor het rijwiel
en de automobiel geweest!
In hetzelfde blad verhaalt d'e secre
taris van de N. AC.:
„Niet op verzoek van den minister
vap waterstaat, gelijk eehige dagbla
den vermeldden doch uit eigen be
weging heeft hef, bestuur der N. A. C.
na een enkel (Vrijdagmiddag te 5 uur)
aan dei leden-automobilisten rond
gezonden telegram, hef genoegen ge
had rped-3 Zaterdagochtend te 11 uur
aan den directeur-generaal der pos
terijen 26 automobielen te kunnen
aanbieden voor zoo goed mogelijke
voortzetting van den door dei spoor
wegstaking gestoorden, postdienst.
Gretig en dankbaar werd het aanbod
aangenomen, waarbij de heer Pop
zijne, blijdschap uitsprak ten eerste
over de daadwerkelijke hulp, maar
ook over het feit, dat than® het offi-
cieele bewijs was geleverd, dat met
automobilisten en N. A. C. eene aan
gename samenwerking in het publiek
belang zéér wel mogelijk wias.
In aansluiting daaraan te'lepho-
neerdie de directeur van het postkan
toor te Amsterdam, al spoedig om
minstens 12 automobielen op uiterlijk
Maandagochtend 8 uur; een halfuur
daarop om zooveel mogelijk wagens
en we,l zoo spoedig mogelijk. Dank
zij de welwillende medewerking der
leden, kon. het bestuur de voldoening
aan alle aanvragen toezeggen.
Voor den dienst AmsterdamAlk-
m aarAmi«rsfoortUitlrechtLeiden,
evenals Den HaagRotterdamGou
daUtrecht was inmiddels reedis zcio
goed mogelijk gezorgd door vrijwilli
ge en gecontracteerde automobiel-
diensten. evenals voor de verspreiding
,van onze voornaamste dagbladen, die
geen o ogenblik hunne lezers in den
steek hebben behoeven te laten.
Het'is pu eenmaal niet anders: des
eeneri dood is des anderen brood.
Ware het algemeen belang bij die be
ëindiging der staking dan ook niet-
zóó o ver wiegend geweest, men zou het
den automobilist niet kwalijk hebben
kunnen nemen, dat het hem speet,
toen Zondagmorgen vroeg liet tele
gram bij ons inkwam: „Staking ge
ëindigd, auto's niet meer noodig,Post
directeur Amst erdam."
Beter, doeltrefjfeudler, ovelrtuigen-
der propaganda voor de automobiel
was wel niet denkbaar.
Fantasio in de Fiets is er waarlijk
over aan 't dichten geslagen: een
blijspel ..Haat .en Liefde", in het eer
ste bedrijf, vóór de staking, bomt d'e
bode van het departement den minis
ter een automobilist aandienen:
De minister: Wel saprénon.
(iin zichzelf! ...daar had 'k me haast
vergist..
(Luid): Wat moet die kerel hier?
Heeft hij mij wat te vragen?
De bode: Hij zegt, Ksellentie, dat
hij zich komt beklagen.
De M i n i s t e r: De man heeft
ongplijk en ik. ik heb geen tijd.
Mijn zorgen zijn geheel aan 't Va
derland1 gewijd.
Zeg, bode, zeg- hem dat en dat hij
eclipseea-e!
(In zichzelf):
Zoo'n stiukvrachtrijdler komt mij
hier nog taquimeeren.
Dat sm.eer'g henzinevolk! Den hemel
is 't geklaagd!
Zij hebben mij te lang en reeds
te veel geplaagd.
Drie duizend honderd' zeventig
verordeningen
Moest ik reeds aan mijn brein
arm breintje mijn ontwringen.
En nóg, nóg rijden zij in roeke'looze
vaart,
Geen klinker en geen kei wordt
op den weg gespaard.
Ik vloekte z' allen. als ik vloeken
mocht,
Maar in dit Kabinet wordt niet
gevloekt. Gedrocht
Der twintigste eeuw! Kwaadriekerad
I duivelswagen,
Schuim-uïtwas van de tractie.
Ergste van de plagen,
Waarvan 't. aloud Egypte niet eens
diroomen kon!
*«t Was zeker Satan zelf. die dit
mtachien verzon!
Maar kom. Ik late mij door toom
niet. overmannen
En ziet tot denken mij. Mijn hersens
ingespannen
Tot. heil van land en volk. Jaja,
h.et is een baantje
Als je minister bent.
(Hij pinkel oogt een traantje).
Het tweede bedrijf speelt op den
groeten stakingsdag. D© bode meldt,
denze'lfden heer aan, d)Le met zijn
auto...
De minister:
Zijn auto? Bode, bode, bode, houid, o
Houd u dit eens voor al gezegd:
Zoo'n hear is hier altijd terecht.
Snel, vlieg en laat meneer toch binnen
Zing liederen hem toe. Wat zou 'k
beginnen,
Al® hij weg ging? Buig tot den grond.
Laat hem tot mij... Neen, 'k ga tot
hem. Terstond!
(In zichzelf):
O, bod© uit den hemel neergedaald.
Benzine-engel. „schandelijk gesmaald
Door wie u niet begrepen. Heiige
motorwagen!
O wonder van de twintigd-eeuwsche
dagen!
Gezegend viiegmachiien. Heil u op
't Binnenhof.
Ik knield' als 'k knielen mocht
graag voor u in het stof.
Wat zeg ik: stof! Ach neen, geen
stofje werpt gij op.
Uw vreugd maakt zinloos mijn. Hiep
Hiep hiqp hoera, hop hop-
Ik snel ter strate op.
(Verschijnt een auto-heer)
Heil u op deze plaats! Mijnheer,
wat schaft mij d'eer?
Aandoenlijk dankt Het Rijwiel het
treinpersoneel dat staakte:
„Aha! dachten wij, bravo! De auto
mobiel breekt zich haan.
De, post gaat, wel is waar nolens
volens, per auto. Weg nnet den mars
kramer! Weg met clo diligence! Weg
met de sporen! Leve de auto!
Dank, o treinpersoneel dat staakte!
Dank. in naam van het automobilis
me1! Uw staking is voor de auto een
prachtige reclame, een reclame zóó
doeltreffend ah maar mogelijk is.
Daarbij een reclame die... niets kost
aan de auto-fabviekem.
Laaf. ons hopen dat. nu die post het
nut der auto ine e zien Reeft., de auto
hij haar in eere zal blijven. Natuur
lijk zal de dienst, vooj plaatsen aan
de spoorlijnen gelegen, binnen enkel ei
dagen weer als gewoon per trein
gaan. Maar de ver van de lijnen gele
gen plaatseai, zou daar nu niet de
dienst, per auto ingevoerd worden?
Ongetwijfeld zou dit uitstekend zijn
oil voor het automobilisme èn voor
de post. Het bezorgen en halen van
brieven en pakjes zou veel sneller
gaan. Een afstand waar nu bijv. S
uur over gedaan wordt te voet of 4
uur per wagen, kan per auto in een
uur afgelegd worden. Time is money! i
Laat, ons hopen, dat da auto nu bij1
de post in eere zal blijven.
Dank, o treinpersoneel dat staakte!
Dank, in naam van het automobilis
me voor de reclame die u voor het
moderne voertuig gemaakt hebt!"
De antomobielisten zélf. ze ge
voelden zich als halfgoden!
De Kampioen schrijft
Een onzer kennissen, die met twee
wagens van 6 P.K. tusschen Amster
dam eii Utrecht de postcomimunicatie
mee had helpen onderhouden, vertelde
ons omtrent zijn nieuwe ervaringen als
automobilist typische bijzonderheden.
't Was om verwaand te worden. Ver
heeld je, de veldwachters, dlie we op
den weg ontmoetten, maakten bij onze
nadering halt en front en bogen def
tig in Utrecht werdén we door het
publiek met hoera's ontvangen; mijn
automobiel mocht op het trottoir staan
en twee agenten stonden hem deftig op
tc passen en hielden de jongens op een
afstandwe reden voortdurend op de
vierde snelheid, en alles wat we deden
was mooi en braaf en goed, en de po
litie cri het publiek wedijverden in
lievigheid. Nooit van mijn leven heb
ik zulke vriendelijke politiemannen en
zoo'n voorkomend publiek gezien
Aan een handelaar, die deze auto's
ter beschikking van de posterijen had
gesteld, vroegen we: ,,U hebt zeker
goede zaken gemaakt met deze historie.
„Nu, dat lijkt maar zoo. was het ant
woord. 't Is waar. we zullen voor dit
werlc vergoeding krijgen, maar daar
voor hebben we onzen tijd en ons ma
terieel feitelijk niet beschikbaar ge
stéld. We hebben dat in hoofdzaak ge
daan bij wijze van propaganda voor
het automobilisme. Ik zal dan ook
maar alleen de gemaakte kosten in
rekening brengen, zoodat het een heel
schappelijke rekenling wordt."
Als men nu weet, dat, onze automo-
bielhand'elaren, die uit alle richtingen
met hun rijtuigen naar Amsterdam
togen zoodra de algemeen© staking ge
proclameerd was. groot© sommen had
den kunnen verdienen met liet vervoe
ren van passagiers, voor wier smee-
kingeu zij echter in het belang van het
postverkeer doof bleven, dan weet men
meteen, dat. de Neder! an dsche regee-
ring reden tot dankbaarheid jegens on
ze Nedierlanüscihe automobilisten en
hun esprit de corps heeft. Ter wille
van het algemeen belang hebben zij
,n groote vergevensgezindheid kolen
vuurs gestapeld op het hoofd van on
zen Minister van Waterstaat, die als
streng handhaver van al te strenge
verkeersbepalingen, als voorstander
van tolheffing op de openbare wegen
hekend is.
De staking.
Het Utrechtseh. Dagblad wil. tegen
over de loyale waarschuwing van het
oppermachtig hoofdbestuur der Ver
eeniging voor spoor- en tramwegperso
neel, dat bij een wet tegen 't staken,
wederom gestaakt zal worden, de waar-,
schuwing stellen, van hetgeen er ha ars
inziens bij een hernieuwden aanval
moet worden gedaan.
„Vooreerst is het wenschelijk, dat
alten, diö voorraden henoodigen van
goederen, die per spoor moeten .wor
den aangevoerd, reeds nu zorgen, vol
doende reserves op te slaan. Dan be
hoort oii'j -te beginnen, de gereering
gebruik te maken van de bevoegdheid
hair gegeven bij art. 187 der Grond
wet. om elk gedeelte van het grondge
bied des Rijks te verklaren in staat
van oorlog of in staat van beleg.
De bevoegdheden van heit. burgerlij
ke gezag- ten. opzichte van die openbare
orde en dte politie kunnen daarbij ge
heel of ten deele op het militair gezag
overgaan en onder meer kan^iet recht
van vereeniging en vergadering tijde
lijk worden opgeheven.
Naar onze meening zou aanstond^
het Rijk moeten worden verklaard in
staat, van oorlog en de stad Amsterdam
mi staat van beleg,
Alsnu zou de plicht tot voorziening
in het spoorwegverkeer móeten wor
den verdeeld tusschen het militaire ge
zag en de direction der spoorwegmaat
schappijen in onderlinge samenwer
king ui dien zin. dat de laatstgenoem
de de zorg op zich nemen voor het ver
voer, t ei wij I de militaire macht hun
daarbij ter handhaving van orde en
veiligheid, bescherming verleende.
Zoo onverhoopt weigering om dis
pensatie te verieenen van de wettelijke
verplichting tot vervoer niet mocht ha
ten, da n kan de regeering met art. 53
alinea 2 der Spoorwegwet ün de hand.
dat voor elke wettelijke niet-nakoming
der we'tehjke verplichtingen een hoeie
van f 0.50 tot f5000 bedreigt, desnoodig
ec-n druk op de di.rectiën uitoefenen.
Desgelijks kan de regeering aan het.
spoorwegpersoneel herinneren de be
paling van art 50, welke zegt, dat de
.beambten en bedienden van den
spoorweg worden gestraft zoo zij de
bepalingen der wet niet naleven en
daarmede in strijd handelen of doen
handelen niet een boete van f 0.50 tot
f1000."
Nu is er onder het personeel een
groot gedeelte, dat niet staken wil.
Beschermt men hen voldoende, dan
kan men dezen kern aanvullen door
een oproep te doen van de vrijwilli
gers der machinisten en stokers van
de marine om dienst te doen op de
machines, door een beroep op de werk
tuigkundige studenten te Delft., en de
leerlingen dier rnachinistenschool te
Amsterdam.
„Vrijwilligers uit kader en reserve
kader worden allicht gevonden, die ge
schikt zijn om. stations- en seindiens;
te verachten. De constructie van wis.
s ?ls en seintoestellen wordt, bedriegen
wij ons niet, reedis op de H. B. S. on
derwezen in elk geval is zij niet zoo
geheimzinnig, dat een praktisch ont
wikkeld persoon van intelligentie en
•lauwgezetheid zich daarmede niet ver
trouwd zou kunnen maken. In de vei
ligheid der spoorwegen kan doorge
wone militairen worden voorzien.
Men bedenke bij dat, alles, dat, het
voor onze lands defensie niet alleen
van belang, maar zelfs noodzakelijk
is dat onze militairen, althans een ge
deelte daarvan, met de behandeling
van spoorwegen zijn vertrouwd.
Nu moet men het. die kern ook mo
gelijk maken dienst te doen.
Dat zij de taak der militaire macht.
Het Centraalstation te Amsterdam
wordt met infanterie en artillerie be
zet eri vormt de basis der operation.
Van dit terrein uit bezette men geheel
op voet van oorlog de lijn van Amster
dam over Haarlem naar 's-Gravenha-
ge en van Amsterdam over Nieuweslui3
naar Utrecht.
Op deze trajecten late men loopen
een beperkten dienst. Den eersten trein
desnoods met minimale snelheid, la
ter bijv. drie treinen per dag. Op eiken
trein een sterke militaire bedekking.
Naarmate de provisioneel? spoorweg
dienst vorderingen maakt en meer per
soneel beschikbaar komt, strekke men
de militaire bezetting en de exploitatie
uit. eerst van 's-Gravenhage tot Rot
terdam en van Utrecht tot Arnhem,
later van Rotterdam tot Rozendaal
Essen en van Arnhem tot Emmerik.
De dienstdoend© spoorwegambtena
ren miet hunne gezinnen kampeer en
op het terrein van het Cetraalstation
te Amsterdam, of in de buurt in afge-
lnun'de hotels. Men late het hun aan
niets ontbreken.
Ten overvloede doorkruisen patrouil
les van huzaren onder commando van
maréchaussees en politieagenten de
ri?,d' om on het eerste toeken van nris
handeling of molestatie van zg. „on
derkruipers" onverwijld te kunnen in
grijpen.
Geweld worde gekeerd door onmid
dellijk geweld."
Dit plan. de1 campagne acht het. U.
D. nog voor uitbreiding vatbaar.
Men behelpe rich inmiddels met au
tomobielen, paarden, wagens en ver
voer te water, veetransporten .,ie voet"
enz. enz.
..Kortom, de macht der Overheid is
nog niet tot die afmetingen geslonken,
dat zij voor de oorlof-verklaring van
het georganiseerde sociaal-democrati
sche proletariaat het hoofd zou moeten
buigen.
En ter. spijt van de sentimenteele
sympathie var. sommigen met al wat
socialist en tegen de maatschappelijke
ovcte i- betrachte zij de spreuk:
a corsair©, corsaire et demi."
Brieven uit Berlijn.
(Van onzen correspondent).
RIJKE „KURPFÜSCHER" (KWAK
ZALVERS) EN ARME ARTSEN.
Berlijn, 5 Febr. 1903.
„Mundus vult decipi!"
De wereld' wil met all© geweld be
drogen worden. Al komt telkens op
nieuw het bedrog zonneklaar aan het
licht, toch zijn er altijd een massa
menschen geweest, die.zich bijna met
open oogen lieten bedriegen, enhet
genus der argeloozen, die er met een
vaartje in loopen. wanneer maar met
bravour wordt reclame gemaakt, zal
wel nooit uitsterven.
Uit het groote kwakzalversproces,
dat op 't oogenblik in Moabit gevoerd
wordt, blijkt ten minste, dat een
„Kurpfuscher" in het land der dich
ters en denkers nog uitstekende zaken
kan maken. Welk een omvang de
kwakzalverij' in Duitschland heeft ge
nomen, blijkt o. a. uit een statistiek
over de provincie Brandenburg, van
wege de A er zie Kamrmer" openbaar
gemaakt.
Alleen in Berlijn zijn bij de politie
niet minder dan 600 kwakzalvers be
kend, mannelijke en vrouwelijke, ter
wijl men buiten Berlijn in de provin
cie Brandenburg bovendien nog 383
Kurpfuscher heeft opgespoord; in één
provincie dus circa 1000 personen, die
niet in de medicijnen geestudeerdi heb
ben en toch recepten schrijven, het
geen in Duitschland de wet niet ver
biedt, zoolang geen vergiften worden
voorgeschreven. Hoezeer tegen de
laatste bepaling gezondigd wordt, is
uit het aanhangige proces Nordenköt-
ter, bezitter van een heil-institut Qui-
sisana. Friedrïchsstrasse 160. duidelijk
geworden.
Onder de bekende kwakzalvers in de
Mark Brandenburg waarvan de offi
cieel© statistiek melding maakte, zijn
alle mogelijke beroepen vertegenwoor
digd: 6 ziekezusters. 7 vroedvrouwen,
24 vrouwen van arbeiders, een domi
nees- ©n een onderwijzersvrouw, 38
onderwijzers en predikanten, 48 boe
ren (collega's van h.et Staphorster
boertje!) 32 kooplieden. 51 handwerks
lieden, 46 arbeiders, 15 scheepers, 6
houtvesters, veeartsen, tand'endokters,
zelfs een ritmeester, een tooneelspeler
en 'n ingenieur. En al deze lieden dok
teren er maar op los, zonder van de
medische wetenschap een studie ge
maakt te hebben. Dat het domme pu
bliek liet gelag moet betalen, toont
de bewuste statistiek duidelijk aan. In
185 gevallen werden ongeneeslijke ge
volgen van de behandeling door den
kwakzalver geconstateerd. In 24 ge
vallen was d© dood eén gevolg van
deze behandeling, in 151 gevallen wer
den de patiënten verkeerd behandeld
of de tijdige hulp vanwege een gestu
deerd man door den Kurpfuscher ver
hinderd, terwijl in vele gevalle schan
delijke afzetterijen aan het licht
kwamen.
Het proletariaat onder de geappro-
beerde artsen in de groote steden van
Duitschland is in de laatste jaren
enorm toegenomen. Tegenover een
klein aantal beroemd'; specialiteiten,
die over een groot jaarlijksch inkomen
beschikken, staat de overgroote meer
derheid, die gemiddeld 's jaars nog
geen 3000 Mk. (1800 gld.) verdienen,
terwijl onder deze meerderheid; natuur
lijk nog een groot percentage gevon
den wordt, dat feitelijk gebrek lijdt.
Hieraan is het toe te schrijven, dat de
aangeklaagde Nordenkötter op zijn ad
vertentie, waarin „een instituut met
„schriftelijke" behandeling een arts
zoekt voor diens vrije uren", 78 aan
biedingen van geëxamineerd© artsen
ontving.
Nordenkötter hield niet van halve
maatregelen. Hij kwakzalverde in
het groot en beschikte over een jaar
lijksch inkomen van pl. m. 800,000
Mk., waarin hij slechts door enkele
wereldberoemde wetenschappelijke
Berlijnsche specialiteiten wordt ge
ëvenaard. Met behulp van een groote
reclame hoofdzakelijk in de provin
ciale pers,, wist hij zich steeds nieu
we patiënten te verschaffen, die dan
„schriftelijk"' behandeld1 werden. Dat
deze behandeling in d© papieren liep
en lang duurde, kan men zich denken.
Om te beginnen moeten d'e patiën
ten ©en vraaglijst invullen en dan met
Mk. 5.15 aan het Versandtgeschaft
Nordenkötter te zenden. Hierop ontvin
gen zij een paket met medicamenten
tegen rembours en gelijktijdig een re
kening voor geneeskundige behande
ling en chemisch onderzoek, waar
voor doorgaans 90 M. in rekening werd
gebracht. De grondstoffen ontving Nor-
de-nkotter van een en-gros-zaak in
apotheker-artikelen en zond ze dan
door aan zijn zwager en mede-aange
klaagde Klesper in een provinciestadje,
die met hem gemeen© zaak maakte.
Zooals ik hoven reeds zeide, hield!
Nordenkötter niet van halve maatre-
gfjcn. Uit d'e gerechtszitting bleek,
dat hij gewoon was zelve eveneens re
cepten klaar te maken en wel in het
groot. In dezelfde badkuip, welke door
rouw gebruikt werd om te ba
den, werden door hem medicamenten
voor in- en uitwendig gebruik emmers-
wijze „gebrouwen". Wanneer de
vrouw van den beklaagde gebaad had,
werd de badkuip eenvoudig met koud
water uitgespoeld en daarna weer op
nieuw in gebruik genomen voor den
aanmaak van nieuwe medicamenten!
Behalve de bedienden, d!ie uitslui
tend voor de verzending der medica
menten hadden zorrg te dragen, had
den drie correspondenten da handen
vol om de patiënten-hóeken in te vul
len. Tot hun taak behoorde eveneens
het schrijven van maanbrieven van
achterstallige patiënten. Ofschoon zij
nimmer eenig medisch examen hadden
afgelegd, werd door hen de gewone
correspondentie gevoerd en ook op
hun eigen houtje nakuren verordendl
en nieuwe recepten voorgeschreven,
waarbij zij door drie schrijvers werden
gecontroleerd. De beklaagde Dr.
Kronhcim, had de opdracht, de vra
genlijsten door te zien en de diagnose
te stellen, waarvoor hij 150 Mk.
's maands ontving.
Uit liet. getuigevophoor van een ze
keren Münzberg, een faktotum van
den hoofdbekïaagde ,die allerlei baan
tjes bij dezen bekleedde, boekhouder,
expediënt, pakker en ook voor het va
derland weg recepten schreef, bleek
hoe frivool mét de „patiënten werd
omgesprongen.
In den lijd, dien hij in de zaak
doorbracht, was geen enkele arts aan
de inrichting verbonden. Het gebeur
de dlikwijls, dat, aan den beklaagde
Klespea- recepten werden gezonden
zonder ondertcekening van een arts.
Gewoonlijk duurde een kuur 13 weken
en kostte per week 4 ^Ik. Medicamen
ten, sterk - vergif inhoudend, werden
niet zelden als monsters zondier waar
de verzonden. Dagelijks kwamen on
geveer 90 brieven binnen, waarvan ge
middeld 10 brieven van nieuwe patiën
ten. Elk patiënt moest, gelijktijdig met
het, geld een fleschje urine inzenden,
dat echter gewoonlijk eenvoudig werd
weggeworpen, zonder dat eenig onder
zoek plaats vond.
Een ander getuige, een gewezen
f ehrijvci', vertelt hoe Nordenkötter bij
zijn „brouwen" te werk ging. In een
donkere hoek van de woning waar een
grenzenlooze wanorde heerschte, waar
b.v. groote hoeveelheden sterk werken
de vergiften in de keuken stenden
naast dingen voor dagelijksch ge
bruik, werden de vloeibare medica
menten gemengd in verschillende
kleuren en grootere kuipen.
Even gewetenloos als de handelwijze
van den beklaagde, was de houding
van den getuige Henke. eigenaar van
de Salomons-apotheek, die de verzen
ding der medicamenten op zich had
genomen, en zonder de middelen aan
een controle te onderwerpen, eenvou
dig aan de patiënten verzond, niette
genstaande de recepten dikwijls onge-
teokend waren of alleen met de letter
II. gesigneerd. Door den getuige werd
b.v. een ongeteekend recept klaarge
maakt en verzonden, waarin niet min
der dan 0.5 gram marphine en fenace-
tin werd voorgeschreven, welke dosis
volgens den Sachverstaraclige veel te
groot was ,om aan een leek in handen
te geven.
liet getuige-verhoof in deze schande
lijke zaak is nog niet niet afgeloopen.
Teekonend voor de ongelukkige, maat
schappelijke en financ'ieele positie,
waarin vele artsen hier verkeeren, is
zeker het feit, dat, gestudeerde mannen
bij deze ergerlijke praktijken hand-
langersdiensten verrichtten.
K.
Rechtzaken.
'm®*
De moord in de Dubbele Puurt
Vrijdagmorgen werd de behandeling
van de zaak tegen P. A. Muiselaar, F.
Groot en H. E. van den Dool voor de
oe kamer der Rechtbank alhier her
vat.
De belangstelling was niet minder
groot dan de vorige dagen. De
nieuwsgierigheid na de moord-affai-
re is bij het vrouwelijk geslacht relatief
nog toegenomen.
Op de deftige plaatsen is dit sterker
waarneembaar dan op de galerij der
Criminal-studenten
D© drie meubeltjes van wijlen juf
frouw Dijkshoorn: de secretaire, de
chiffonnière en het lantaarntje (alle
drie geforceerd) geven aan den recht
zaal h©t eigenaardig aspect, dat. bij dit
strafproces behoort.
De behandeling der zaak werd
voortgezet met het hooren van L. Th
Kroes, bijgenaamd, Luuk de Koetsier,'
tot voor eenigen tijd gehouden heb
bende een bierhuis aan de Nes 17.
waar de bende veel verkeerde. Kroes
woont thans in de Armsteeg en heeft
het beroep van koetsier weer opgevat.
Kroes verklaarde, dat hij alle drié
