NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Meestgelezen Dagblad in Haarlem en Omstreken.
1 Mei.
2Ue Jaargang
Maandag 4 Mei i9U3.
No. 6087
HAARLEMs DAGBLAD
Abonnementsprijs
Voor Haarlem per 3 maandenf 1.20
Voor de dorpen ln den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente), per 3 maanden1.30
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden1.65
Afzonderlijke nummers0.021/»
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.37V«
u n de omstreken en franco per post. 0.45
A.<avertentlën 3
Van 1—5 regels 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem
is de prijs der Advertentiën van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer f 0.15.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 30 Cent per regel.
Bureaux: Zuider Bnitennpaarne No. 6,
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 122,
Groote Houtstraat No. 55. Telefoonnummer 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Dit blad vmrsohljnt dagelijks, behalve op Zoo- on Foostdagon.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Oénérale de Publicité Etrdngère O. L. BAVBE Co., JOHN F. JONES, 1
Parijs 31bis Faubourg Montmartre.
KMfc nismfflier bestaat uit
acht bladlssijdleu.
Haarlem's Dagblad van 4 Mei
bevat o.a.
De Engelschen in Somaliland,
De Dreyfas-zaak, Bezoek van ko
ning Edward, Schoolbygiène, Weer
een Gooisclie geschiedenis.
Bovendien behoort bij dit nummer van
blad als gratis-bijvoegsel no. 139 van ..De
Zaterdagavond letterkundig weekblad voor
jong en oud. bevattende o.a.: Haarlemmer
Halletjes, Rubriek voor Dames, Licht en
Schaduw: De voorspelling, Verloopen genie,
In buitenmodel, benevens de gewone rubrie
ken, afbeeldingen ênz.
Buitenlandsch Nieuws
Engeland.
De Engelsche minister van Buitenlaina-
sche Zaken, de heer Landsdowne, ver
klaarde in het Hoogerhuis, dat hij van
den Rnisslscheni gezanrt mondeling d.e voiL
gencle verklaring had ontvangen: De be.
richten welke de Britsche Regeering haa
ontvangen inzake de voorwaarden ge
steld door Rusland voor de ontruiming
van Manchourije, zijn volkomen onjuist.
De besprekingen die te Pek in gevoerd
worden betreffen Manchourije alléén en
hebben betrekking op sommige garan
ties, die noodzakelijk gegeven moeten
worden om e voornaamste belangen
van Rusland in genoemd gebied, na ae
ontruiming der troepen, te beschermen.
En wat betreft de uitsluiting van buiten-
lamdsche consuls en de wering van bui
tenlandschen handel, zoo ligt het geens
zins in de bedoeling van de Russische
Regeering dergelijke maatregelen te
treffen. Zij beschouwt integendeel de ont
wikkeling van den> buitenlandschen han
del als een der hoofddoeleinden, door de
Russische Regeering voor oogen gehad,
toen zij den aanleg van spoorwegen in
dit gebied ondernam.
België.
D.e Belgische minister van justitie heeft
een ambtenaar van zijn ministerie naar
Nederland gezonden, ten einde de sta-
kingswetten te bestudeeren. De Belgische
regeering zou voornemens zijn een der
gelijke ewt te ontwerpen. Dit bericht,
door sommige Duitsche bladen gemeld,
vindt weinig geloof in België.
Frankrijk.
Het Bezoek van Koning Edward.
Koning Edward kwam te 5 uur p
het Elysée. Loubet noodigde hem uit
naast hem plaats te nemen. PIe,t ge
sprek was zeer hartelijk. Edward ver
zocht zijn beleefde groeten over te
brengen aan mevrouw Loubet. Na
het onderhoud, dat 30 minuten duur
de. deed Loubet den Koning uitge
leide en zei: ,,Tot vanavond ia het
Thé&tre Francais". De Souverein teed
weg, door het publiek toegejuicht.
Geen noemenswaardig incident decu
zich voor.
Bij de ontvangst van de Engels-me
Kamer van Koophandel sprak Ed
ward met veel hartelijkheid over
Frankrijk. Deze beleefdheid) maakte
een grooten indruk op de toehoorders.
In zijn antwoord op een adres van
de Engelsche Kamer van Koophandel
zei Edward: „ik hoop, dat van jaar
tot jaar de vriendschappelijke gevoe
lens en wederzij dsch:e genegenheid
tusschen de beide natiën mogen toe
nemen.
Hij koesterde het vaste vertrouwen
dat de dagen van vijandschap geluk
kig geëindigd waren. De geschiedenis
zou in de tegenwoordige eeuw in de
betrekkingen tusschen Engeland) en
Frankrijk niet anders kunnen zitn
dan een vriendschappelijk samen
werken op handelsgebied. In de toe
komst, evenals in het verleden; onge
veer een beele eeuw, konden Frank
rijk en Engeland beschouwd worden
als twee kampioenen voor beschaving
en vreedzame vooruitgang. AI 1 e-
stonden er ook in het afgeloopen tijd
perk punten van misverstand en oor
zaken van oneenigheid, thans waren
deze, naar hij' hoopte, vergeten.
Er was den ganschen dag zeer \eel
volk op de been; van een over'groote
menigte kan men echter niet spreken.
Langs den weg was de houding van
het publiek netjies, en heerschte er
geen enthousiasme. Het rijtuig van
den Koning en dien President werd
door kurassiens geëscorteerd. Heden
avond heeft op den Faubourg St. Ho-
noré en in de Rue Royale de illumi
natie plaats van Engelsche woningen
en groote magazijnen.
De Koning en de President reden
naar de Comédie Frangaise, doo.r een
klein escorte van die Republikeinsch i
garde vergezeld. Vooral op de boule
vards heerschte grootei dilukt/e; Let
publiek onthield zich echter van toe
juichingen.
Omtrent het verzet der geestelijken
in Frankrijk tegen de ontruiminasbe-
velen,, leest men in de bladen het vol
gende:
De boeren blijven de wacht trekken
om de abdij van Karbénéat (Finistère).
Zij verlaten de abdij niet meer, uit
vrees van in den nacht de wegen te
zien afsluiten door de gendarmerie.
Voorgesteld werd ijzerdraad over de
wegen te spannen om de paarden te
doen struikelen
De royalistische leiders vroegen
aan de Benedictijnen zich te verzetten
tot het laatst, maar de geestelijken
zeiden, dat zij trouwe dienaars der
orde en der Republiek zijn en hun
eenig doel is. tot het laatst te protes
teeren tegen eene onrechtvaardige
wet.
De notabelen van Finistère loop-en
het land af, om de bevolking aan te
zetten zich aan te sluiten bij de be
schermers der abdij.
Twee compagnies soldaten, eene te
Landerneau en eene andere te Mor-
laix, hebben bevel ontvangen op het
eerste bevel naar de abdij te vertrek
ken.
Over de uitdrijving te Sables d'Olon-
ne wordt gemeld:
In den nacht van 30 April hadden
twee compagnies voetvolk al de we
gen en straten naar he1 klooster af
gesloten. i
Om 7 uur deed de rechter, na de
tw.ee vereischte sommaties, de deur
openbreken en drong daarna binnen.
Hij stond tegenover graaf De la
Rochethulon, afgevaardigde der stad.
die. na geprotesteerd te hebben, al de
geloovigen aanzette, het klooster te
ontruimen.
De zegels werden daarop gelegd.
De graaf is daarna met de bevol
king naar het stadhuis gegaan, terwijl
dte menigte riep: Leve de Republiek!
Leve de Vrijheid! waarna de rust te-
tugkeerde.
Te Nizza begaf de kantonrechter
zich naar de Franciscanen, met 150 po
litieagenten en twee compagnies infan
terie.
De rechter vond d'e kapel gevuld
met geloovigen die lofzangen zongen.
De eenige pater, die in 't klooster
was gebleven, werd van het altaar
met geweld naar buiten gebracht
De knielende vrouwen, die weiger
den te vertrekken, werden eveneens
met geweld' verwijderd.
Drie aanhoudingen hadden plaats.
Tegen een buitenlandschen mani
festant. graaf Buffel, Nederlander,
is een decreet van uitdrijving geveld
en hij zal over de grenzen worden
gezet.
De Capucijnen te Marseille zijn
Vrijdagmorgen uitgedreven.
De .grootste ordemaatregelen waren
genomen.
Nadat de poort was opengebroken
hebben d'e 6 nog aanwezige paters,
die met 10 vrienden in het klooster
waren, het gebouw jrerlaten.
De paters zijn aangehouden en op
gesloten.
Geen verdere incidenten.
Te Versailles is een jonge dame uit
de gegoede klasse, mej. De Lambert,
veroordeeld tot 8 dagen gevangenis
straf .onvoorwaardelijk, wegens belee-
diging van den rechter, die d'e zegels
aanbracht. Deze strenge straf, tegen
over een 20-jarig meisje, heeft de ge
moederen in Versailles zeer verbitterd.
Kardinaal Labouré, aartsbisschop
van Chambéry. en de bisschop van
Beauvais protesteerden m brieven te
gen de bevelschriften van Combes.
De maire van Corbara (Corsika)
spreekt het bericht tegen, dat aldaar
een klooster zou verwoest en geplun
derd zijn door een met bijlen gewa
pende menigte.
De ..Action" meldt, dat de heer
Hubbard, bij de heropening der Ka
mer, an minister Combes zal vra
gen of deze het niet noodig oordeelt,
na de jongste brieven der meeste bis
schoppen. de scheiding van kerk en
Staat voor te stellen.
Italië.
Bezoek van Koning Edward.
Het door het protocol vastgestelde
program voor het bezoek van koning
Euard aan den Paus is stipt gevolgd.
De Koning verliet, gekleed in de uni
form van veldmaarschalk, om half
vier in een gesloten landauer het Qui
rinaal en reed naar het Engelsche
gezantschap. Daar nam hij. met den
secretaris van van het Britsche depar
tement van buitenlandsche azken,
Charles Hardingen, plaats in een
coupé, terwijl in een tweede dergelijk
rijtuig genraal Stanley Clarke en ka
pitein Lambton volgden.
Van de ambassade tot het Vaticaan
stond een dubbele haag van Italiaan-
sche troepen langs den weg geschaard.
Voro het Vaticaan was alles vrij ge
houden; de Koning trad binnen door
het hof van San Damasso. Aan den
voet der groote trap werd de Koning
opgewacht dor ode hoogwaardigheids-
bekleeders van het Pauselijk hof. De
Engelsche geestelijke, msg. Stonor,
vroeg den Koning hier of hij met de
lift naar boven wenschte te gaan of
langs de trap; daar de Koning zich
wat vermoeid! gevoelde, koos hij de
lift.
Boven gekomen bevond de Koning
zich in de. prachtige Clemens-zaal,
waar de Suisses geschaard stonden
met hun kuras aan. welke eerewacht
in hooge mate de bewondering van
den koning opwekte. Eduard VII werd
van hier door verscheiden hooge gees
telijken en den commandant der lijf
wacht prins Rospigliosi naar de klei
ne troonzaal geleid, waar de Paus
Paus hem met teekenen van levendi
ge voldoening tegemoet kwam. De Ko
ning maakte een lichte buiging en
sttak d:en Paus de hand toe, die deze
greep en vasthield tot beiden verdwe
nen waren in 's Pausen particulier
kabinet. Daar stonden onder een bal
dakijn van roode zijde twee staatsie-
stoelen gereed. Het onderhoud, waar
bij niet veel anders dan wat vorme
lijke beleefdheden schijnen gewisseld
te zijn. duurde precies 22 minuten. De
Paus vroeg, naar 't heet naar den
geozndheidstoestand van zijn bezoeker
en van koningin Alexandra; de Ko
ning gaf van een gelijke belangstelling
jegens dien Paus blijk en volgens som
migen was het eenige opmerkelijke,
dat de Paus den Koning zijn ingeno
menheid betuigde over het bezoek der
Engelsche kajholieken onder den her
tog van Norfolk en er aan herinnerde
hoe hij in 1846. toen Eduard nog maar
vier jaar oud' was, na zijn nuntiatuur
te Brussel een maand te Londen ver
toefd had en door koningin Victoria
was ontvangen. Leo XIII wees er op
hoe hij de eenige Pauswas .die ooit
in Piccadilly had rondgewandeld en
op de vreemdelingengalerij in het.
Parlement had gezeten, waar hij
O'Connell had gehoord. De Koning
antwoordde op al deze herinneringen
met den Paus om zijn portret met
eigenhandige opdracht te vragen.
Overeenkomstig 's Konings wensc-h be.
zorgde msg. Marzolini, de pauselijke
ceremoniemeester, 's avonds aan de
Engelsche ambassade een portret van
den Paus met de opdracht: ..Aan
Eduard VII, koning van Engeland" en
den datum en 's Pausen handteeke-
ning.
De Paus was geheel in het wit ge
kleed voor 's Konings bezoek en droeg
ee ndiam.an.ten halssnoer waaraan een
kruis met briljanten. Om 5 uur was
nadat ook 's Konings gevolg aan
den Paus was voorgesteld' de visite
afgeloopen en reed d'e Koning, plech
tig uitgeleid door het pauselijk hof
tot aan den uitgang van het Vaticaan,
naar het Quirinaal terug.
Stadsnieuws.
Haarlem, 23 Mei 1903.
Zang en Vri.end schap. On
langs lazen wij in die couranten,
dat de Kon. Liedertafel „Zang en
Vriendschap" alhier zich wegens
langdurige ongesteldheid van haar
Directeur, den heer W. Robert, tot.
haar leedwezen genoodzaakt zag
haar 2© Concert in dit seizoen, dat
bepaald was op Vrijdag 24 April, te
geven op Vrijdag 8 Mei a.s. Daardoor
ook is zij verplicht haar programma
geheel te wijzigen. Bij uitzondering zal
zij dien avond slechts twee maal op
treden, waardoor zij echter in de ge
legenheid is haren stadgenooten iets
nieuws op muzikaal gebied te doen
hooren, namelijk het meer en meer
bekende Raichakwintet. dat nog nim
mer in Haarlem optrad, doch in de
voornaamste plaatsen van oil© tend
het meeste succes mocht verwerven.
Door de grootste musici wordt daar
over met den meesten lof gesprokeu
en het keurig en meesterlijk samen
spel trekt in hooge mate de 'Aan
dacht van muziekliefhebbers.
Ter afwisseling treedt dien avond
mede op mej. Jacq. Stok (sopraan),
uit 'ö-Hage (leerlinge van het Con
servatorium te Leipzig).
Als de lezer hoort, dat Reicha eene
Vereeniging voor blaasinstrumenten
is, zal hij allicht aan een fanfare
korps denken, doch die voorstelling
is inderdaad geheel verkeert!. Wat
de leden van Reicha doen hooren, is
werkelijke, degelijke kunst; zij zijn
beslist mieesters in hun vak en cis
men bedenkt, dat groote componisten
ais Beethoven, Mozart, Reicha, heer
lijke werken hebben gjeschrteven, die
tot heden ongebruikt lagen, voor de
combinatie van blaasinstrumenten,
dan voorzien de heeren van „Reicha"
in .een© werkelijke behoefte.
De stichters diezer Vei (een iging Leb
ben den naam „Reicha" aangenomen
naar Anton Reicha, in 1770 te praag
geboren, een componist, die verschil
lende opera's en o.a. 24 kwintetten
voor blaasinstrumenten geschreven
heeft.
Daarom besloten de heeren B. E.
Samuels, fluitist, J. Vink, hoboïst,
M. J. Vermeulen, klarinettist, P. .T.
Elders, fagottist, en H. Kok, aoorn-
ist, den naam Reicha aan te nemen.
Ze worden steeds begeleid door hun
vasten medewerker, dien' heier J N.
W. C. A. Ruigrok, pianist te Utrecht.
Tal van gunstige beoordelingen
werden ons toegezonden, waardoor 't
ons niet gewaagd1 lijkt een avond van
kunstgenot op 8 Mei a.s. te voorspel
len. Zeldzaam toch zijn wij in de ge
legenheid kamermuziek voor blaas
instrumenten te genieten, waaronder
meep parelen schuilen dan men wel
weet. Ook zal men daardoor heeren
blazers uit een orkest beter 1 eer en
waardeeren die zulk een voornaam
'en onmisbaar bestanddeeil daarvan
uitmaken.
30 Zilverlingen. Toen door het gezel
schap van den Salon des Variétés te Amster
dam eenige weken geleden voor den eersten
keer van Sprlnkliuijzens drama 30 Zilverlin
gen werd opgevoerd, was het in den Schouw
burg heel wat voller dan nu. Destijds had
den wij geen gelegenheid, een eenlgszlns uit
voerige beschouwing over stuk en spelers ten
beste te geven en willen nu even nagaan, wie
er gelijk hadden: de velen, die den eersten
keer zijn gekomen of de velen, die dezen
tweeden keer zijn weggebleven.
Het joodsche volk is ten allen tijde door
verschillende schrijvers met voorliefde ten
tooneele gebracht en geen wonder, want het
is een typisch ras en voor alles heeft hettoo-
neel typeering noodig. Evenals in Heljermans'
Ghetto stelt van Sprinkhuijzens stuk Israëliet
en Christen naast en tegenover elkaar, even
als in Ghetto eindigt de heldin ln 't laatste
bedrijf in de gracht, met dit verschil dat het
bij den een het Christenmeisje en bij den
ander het Jodenmeisje is. Evenals In Ghetto
is er in 30 Zilverlingen een raissonneur, een
Jonge Israëliet met moderne begrippen,
Is het wonder, dat ons de herinnering aan
Heijermans' stuk Vrijdagavond niet losgela
ten heeft?
Niet dat het in Van Sprinkhuijzens stuk aan
goede momenten ontbreekt. Bovenal gelukt ls
de figuur van vrouw da Selbez, die ln geen
geval wil zien dat haar dochter zal trouwen
met den verfoeiden „Chris" en. hoewel zij een
liefhebbende moeder is, daardoor zelfs komt
tot de leugens, die haar dochter drijven tot
zelfmoord. Mevrouw van Westerhoven gai
deze moeilijke rol, doorspekt met Israëlitische
termen waarvan het programma de beteeke-
nis gaf, op zeer talentvolle wijze weer.
Da Selbez zelf, de arme boekenkoopman, ls
een zeer sympathieke figuur en werd zoo ook
gespeeld, maar de woekeraarsier ls wel wat
héél sterk geteekend, Z(jo grof en ruw ge
draagt zich zelfs een woekeraarster niet, te
genover den zoon, dien zij immers liefheeft,
dat zij hem haar historie vertelt met zulke
details, die in het stuk zelf niets anders doen,
dan den toeschouwer een rilling op het liji
jagen. Wat haar zaon zelf aangaat, de heer
Van Eisen die deze rol vervulde, kon ons be
zwaarlijk doen gevoelen dat de liefde van het
Joodsche meisje voor hem sterk genoeg kon
wezen, om de kloof van het godsdienstverschil
te overbruggen. Hij heeft wel een mooi stem-
geluUl, maar als acteur in een drama nog
veel te leeren. Zoo kwam het dat de heftige
strijd tusschen hem en zijn moeder ln het
tweede bedrijf eerder tot glimlachen, dan toi
schrikken aanleiding gaf.
De auteur zelf gaf den raisonneur Ruben
Cohen op verdienstelijke manier weer.
Het stuk is zeker Interessant genoeg om
nog tal van opvoeringen te beleven, maar o.i.
is het de fout van den schrijver, dat hij van
de woekeraarster een zoo harde figuur heeft
gemaakt, dat de toeschouwer voor haar geen
sympathie kan hebben. Dat zij met geldschie-
ten op de week verhard is, spreekt van zelf.
maar dat zij zelfs haar zoon, het eenige wat
zij liefheeft, niet spaart, is al te kras. Toch
ligt in haar droevigen levensloop stof genoeg
voor sympathie.
Van de tooneelschikklng ln 't armzalige boe-
konkeldertje, ging wel een Indruk van rea
liteit uit.
Haarlem 1 Mei. Examens L. O. Geëxami
neerd 8 mannelijke candidaten. Geslaagd de
heeren: G. F. Biezeno, P. van der Burch, bel
den te Zaandam; C. P. de Bruijn, J. Drijver,
belden te Haarlem.
Hedenmorgen werd het lijk van
den In hot militair hospitaal alhier overleden
huzaar de Vos van het 2e reg. huzaren al
hier, met militaire eer ter aarde besteld.
De le luitenant G. Koning van het
bataljon infanterie, alhier ln garnizoen, ls
geslaagd bij het examen voor de Hoogere
Krijgsschool.
Het bataljon infanterie, alhier ln
garnizoen, zal dezen zomer kampeeren In de
legerplaats bij Harskamp tot het houden ran
schietoefeningen op groote schaal.
De 1 Mei-dag-vlering zooals die dit jaar was
opgeval door het Haarlemsch Arbeiders-
Secretariaat en de hierbij aangesloten ver-
eenigingen kenmerkte zich door twee omstan
digheden, n.l. le dat op dien dag nu wel ge
werkt werd en het loon bestemd voor de
slachtoffers der groote werkstaking, zoodat
de dag dus een dag van steun was en 2e. dat
op dezen dag het eigen gebouw ln de Sme-
destraat werd geopend.
Te zeven uur waren de gedelegeerden en
vele belangstellenden present. In het café
bleef men eenigen tijd in een gezellig onder
onsje, waarna men zich naar het boven-voor-
zaaltje begaf, waar de plechtige, opening
plaats had en de heer F. W. N. Hugenholtz een
korte toespraak hield.
Spreker riep de aanwezigen het welkom toe
op dlc voor allen zoo heugelijk uur. Eigen
aardig ls het dat we ons eigen gebouw openen
op ons Meifeest; eigenaardig, doch niet toe
vallig, want het plan bestond reeds lang.
De gedachte van dit eigen gebouw valt zoo
goed samen met de gedachte aan ons Mei
feest. Na de winterstormen, is de Mei aange
broken. De zomerlucht, die ons tegenruischt
doet ln zoo dubbele mate de heerlijkheid der
lente ons gevoelen.
Wij hebben ook in de arbeidersbeweging
stormen gehad. Nog zien we In de verte de
wegtrekkende donderwolken; gelukkig echter
zijn de stormen voorbij en het Meifeest is
voor ons op sociaal gebied een herleving.
We zijn wel geslagen, maar niet overwonnen.
Dit bewijst de Inwijding van het eigen ge-
houw, laat dit voor ons allen zijn een teeken
van nieuwe lust-, van nieuwe begeerte.
We hebben hiermede echter ons einddoel
niet bereikt. Dit ls slechts ons uitgangspunt,
vanwaar onze opmarsch naar de nieuwe toe
komst zal zijn.
De bestemming van het eigen gebouw is ln
de eerste plaats om een centraal-punt te heb
ben. Niet alleen een bureau waar het bestuur
van het II. A. S. kan komen werken, doch
een centraal-punt voor alle aangesloten vak-
vereenigingen.
Naar links en rechts moet het zich uitbrei
den, liet H. A. S. moet én door deze onder
neming én door andere rijk worden, een flin
ke kas vormen om te steunen de werkstakin
gen, die kans van slagen hebben.
Het H. A. S. zal als men dit eenmaal naar
Engelsch voorbeeld mocht wensclien nooit
civiel rechterlijk aangesproken kunnen wor
den, want het H. A. S. proclameert werksta
kingen niet, doch kan dan des te krachtiger
steunen.
Spreker bracht ten slotte een woord van
hulde aan den architect Stom, die wel niet
veel architectuur had behoeven aan te bren
gen, doch had gezorgd alles ln fraaie scha
keering van kleur te houden.
Hulde ook aan den Coöperatieven Bouwers-
bond. die zoo vlug en degelijk alles ln elkaar
had gezet.
Vooral echter past een woord van warme
hulde aan Jan Gerrltsz, zei spreker, die meer
dan een van ons heeft gedaan voor de tot
standkoming.
Hiermede was dit gebouw geopend.
Toen naar het gebouw St. Bavo, waar te
acht uur de heer W. Koppen de bijeenkomst
opende en allereerst het woord verleende aan
den heer Wildschut.
We zijn, zei deze spreker, eenigen tijd ge
weest ln den woesten winter en velen meen
den zelfs reeds het lijf,te moeten hergen, doch
te midden van dat alles zagen we het Mei
klokje groeien, en opkomen, het Meiklokje
der solidariteit.
Spreker wees er voornamelijk op, dat van
wege het H. A. s. deze dag beschouwd wordt
niet als een propaganda-, doch als een steun-
dag.
We moeten zooveel mogelijk trachten de
wonden te heelen, die geslagen zijn.
De gestreden strijd heeft ons doen zien, dat
zelfs de etisch denkenden ln de bourgeoisie
thans geen mededoogen kennen en dat de ge
heele kapitalistische bent ons trapt.
We moeten nu zelf zorgen voor onze men-
schen, en daarom hebben we op dezen 1
Meidag gewerkt met genoegen, want we we
ten dat het ls voor het goede doel; het steu
nen der slachtoffers van den slrljd.
Hoe men over dien strijd ook moge denken,
er is gestreden voor een recht en zij die slacht
offers zijn geworden hebben alles daarin ge
waagd.
Ten slotte sprak de heer Wildschut den
wensch uit dat het eigen gebouw, dat zooeven
geopend ls, spoedig te klein moge blijken voor
den groei der arbeidersbeweging.
Hierna werd aangevangen met de uitvoe
ring van het feestprogramma, in hoofdzaak
samengesteld door den heer S. Maas.
Men ving aan met de opvoering van „Het
Puntje", politieke scherts van Herm. Heijer
mans Jr.. dat zeer verdienstelijk werd opge
voerd.
Daarna wisselden zang en plano en viool
spel elkaar af.
Na afloop ging men weer naar het eigen
gebouw, waar gerulmen tijd vertoefd werd.
Vanwege het P. A. S, werd Vrijdag
avond in de gToote zaal der Sociëteit
Vereeniging eene opnhare vergade
ring gehouden onder voorzitterschap
van den heer De Kleyn.
In zijn openingsrede wees spr. er o.
m.. op dat de arbeiders bij de laatste
werkstaking wel geslagen waren,
doch geenszins verslagen; en dat zij
nu allen als één man. weder met
nieuwen moed de propaganda voor de
idee: Algemeene werkstaking. ter
harte moesten nemen.
Hierna kreeg de heer Reens van
Amsterdam het woord.
Spr. zeide dat ons voLk verdeeld is
in twee klassen., die der kapitalisten
en die der voortbrengers. Op den 31 en
Januari nu is er door ons volk een
electrischen stroom gegaan, die aan
de zijde der bezitters angst en vrees
heeft gebracht en die .in het kamp der
bezitloozen hoop en geloof heeft doen
ontstaan.
Daar is op dien dag eene werksta
king uitgebroken. De personen, die
een diep ingrijpende rol spelen in ons
maatschappelijk leven hadden den ar
beid) neergelegd, en iuist daarom werd
deze schok zoo gevoeld.
Maar toch niettegenstaande dat,
noemt de bezittende klasse de arbei
dende klasse ..Jan Rap en zijn maat",
eene uitdrukking, die spr. niet beter
kon beantwoorden dan de bezittende
klasse te bestempelen met den naam
van ..Jan Gap en zijn maat". Voorts
schetste spr. de groote macht van de
arbeiders.
Eén dag in dit jaar is het proletariaat
meester geweest in Nederland; dien
dag was het. waarop d'e bourgeoisie
verbleekte en de arbeiders met nieuwen
moed en hoop werden bezield.
Eu hoe de strijd ook is afgeloopen,
hij heeft ons doen zien. dat Mij niets
van de bezittende klasse hebben te
verwachten en alles van onderaf moet
komen, van die arbeiders, die krach
tig vereend, de burcht der bourgeoisie
moeten bestormen.
Daarvoor moeten zij in die eerste
plaats hun vakorganisatie sterk ma
ken. wier taak het is aanvallenderwija
en verdedigenderwijs tegen het patro
naat op te treden, in. a. w resp. steedia
te trachten voordeeliger voorwaarden
van den patroon te verkrijgen en te
zorgen, dat in slappe tijden de loonen
niet verlaagd worden.
Ten slotte herinnerde spr. er nog
aan hoe de Ned, Pers getoond heeft
aan de zijde der kapitalistische klasse
te staan; raadde voorts alle aanwezi-
gen aan het boekje van Domela Nieu-
j wenhuis. getiteld ..De revolutionaire
dr. Kuyper cantra den reactionairen Mi-
nister Kuyper" te lezen en spoorde al
len aan krachtig te blijven strijden
voor een menschwaardig bestaan.
(Applaus).
De tweede spreker ds. Van Scher-
merhorn van Nieuwe Niedorp. ving
zijn rede aan met er op te wijzen,
hoe hij als predikant, als verkondi
ger van het Evangelie van Christus
moest staan aan de zijde der ver
drukten en van de armoede,derhalve
aan de zijde der arbeiders. Dat was
zijn plicht. En vol vertrouwen zag spr.
een betere toekomst voor de arbeiders
tegemoet. Al is de strijd verloren, ons
geloof en vertrouwen zijn nog onge
schokt.
Belemmeren kunt ge ons, maar ona
stuiten in den strijd voor ons heilig
ideaal, dat nooit.
De staking uit solidariteit getuigde
dat er iets leefde in het binnenste der
menschen; eene groote .heilige harts
tocht.
Tot strijd zijn de arbeiders geroe
pen, tot den reinen strijd, die ge>-
voerd wordt op het gebied van het
leven van eiken dag. En laten de ar
beiders 'toonen waardig te zijn voor
een schoon ideaal te strijden, en steeds
propaganda maken voor hun heilig
beginsel, opdat zij éénmaal zulleu ver
lost worden van het juk dat hun op
de schouders is gelegd.
Wekt bij allen den geestdrift op,
zonder welken nooit een strijd kan wor
den gestreden.
Ook de vrouwen, de opvoedsters der
jeugd, moeten medestrijden, en in
hun kinderen doen ontvonken de
liefde voor ons heilig ideaal, opdat ook
zij later koene strijders worden tegen
de booze geesten het gezag en het
privaat-eigendom die in onze maat
schappij heerschen.
Met eene krachtige opwekking aan
allen om de banier der menschelijk-
heid hoog te houden, besloot spr. zijn
luid toegejuichte rede.
Een gemengd koor bracht op zeer
verdienstelijke wijze verschillende
nummers ten gehoore. één der liede
ren moest zelfs gebisseerd worden.
De zaal was slechts half bezet. Aan
dien uitgang werd' eene collecte ge
houden.
Soli Deo Gloria. Ln Octo
ber a.s. zal de Chr. Zangvereen ..Soli
Deo Gloria" .dir. de heer A. W. Wes-
selius haar 5-jarig bestaan herden
ken. Ter gelegenheid hiervan heeft
zij de omvangrijke koorwerken Psalm
42 van Mendelssohn en „Landelijke
avond", groote cantate voor soli en
koor in studie genomen.
Proza en Poëzie. Den 7en
Mei a.s. zal de mannenzangvereeni-
ging ..Proza en Poëzie", dir. de heer
Carel Phlippeau. een concert geven
in de sociëteit Vereeniging. Het koor
zal ten gehoore brengen die beide
nummers, waarmede het te Rotterdam
op den wedstrijd van ..Kunstmin" zal
uitkomen.
