DE HOLLANDERS ALS SLEEPERS ALLERLEI. de Zaterdagavond. Groot Eugelsch Droogdok wordt naar Natal gesleept door Am sterdauisehe Sleepbooten JÏEEK ÜAH 770U Efltt. MIJLEN. Men schrijft aan „De Tel." Het is bekend, dat de Hollandsche sleepbooten in '1 algemeen een goeden naam hebben. Strekten liunne reizen zich sedert eenige jaren reeds uit tot Afrika en af en toe zelfs tot Azië, eer lang waait ook te Philadelphia ere Hollandsche vlag van een dezer stevige weerbare vaartuigen, wier gezagvoer ders en bemanning, wal zeemanschap, zorg en overleg betreft, voor geen an deren behoeven onder te doen. De Amsterdamsche sleepbootTitan" vertrok naar Philadelphia 0111 vanaaar het zeilschip ,,Erasmo", in averij, naar Genua te sleepen. Het is niet de reis, dóch het sleepen zelf, dat aan ue gezagvoerders en die equipages zulke hooge eischen stelt. Buiten de zorg voor hun eigen schip, een zorg, die zij met eiken anderen vrachtvaarder dee- len, hebben zij de voortdurende zorg voor het door hen gesleept wordende object. Is dil laatsLe nu niet er op gebouwd om zee te bouwen, dan wordt van hun oplettendheid en doorzicht hel uiterste gevergd. Zoo ligt Lhans aan de werf der heeren Swan, Hunter Wigham Ri chardson, Ltd. Le Wallserid on Tyue een drijvend; droogdok van ongeveer 8000 ton lichtvermogen geheel gereed tot vertrek. Dit dok is gebouwd voor rekening van het Gouvernement van Natal en bestemd voor de haven van Durban. Het meet dienen in de plaats van een dok, dat verleden zomer daar heen gesleept zoude worden door de Engelsche vrachtboot „Baralong". maar dat door het breken van den sleepkelting in Mosselbaai strandde eai totaal wrak werd1. HeL vervoer van dit nieuwe dok onder bevel van kapitein C. Verschoor, zal ondernomen worden door de sleep booten Zwartezee" en „Oceaan", ter wijl de „Lauwerzee" tot buiten het Eng. Kanaal zal assisteeren. Niet alleen hel transport, ook het toezicht op de uitrusting is opgedra gen aan L. Smit Co.'s sleepdienst te Rotterdam. HeL spreekt vanzelf, dat een zoo kostbaar stuk werk als dit dok is, niet zoo, als het in gewone omslandighe den door de bouwmeesters aan de besteders geleverd zoude worden, de reis rond; Kaap de Goede Hoop kan aanvaarden, en dat het zoo goed en zoo kwaad als het gaat, zeewaardig gemaakt kan worden. Zoo is dit, aau beide zijden gepunte dok, onder an deren voorzien van een prachtig sloom- ankerspil en twee SLockless ankers met tweemaal 120 vadem 2 1/4 ketting. Aan de voorzijde van het dok is een meter hooge verschansing aangebracht terwijl midden in het dok een 40 voet hooge mast staat, om bij gunstige ge legenheid van den wind te kunnen profiteer en. Een verblijf is boven op te zijkast van het dok gebouwd voor kapitein C. Verschoor, die aan boord het hevel heeft over 14 flinke Hollandsche zee lieden en 2 met den bouw van het dok en het arrangement der pijplei dingen geheel vertrouwde Engelsche machinisten. Ook voor deze lieden zijn natuurlijk verblijven ingericht ©n verder alles gedaan om hun het leven aan boord zoo dragelijk mogelijk te maken. Een curiositeit is, dat met het dok tevens een dubbelschroefboot wordt vervoerd, die ingericht is als drijven de werkplaats en midden in het dok behoorlijk op de kielblokken staat. Dit is evenwel niet de eenige lading. De vervoerders namen ook nog 22.000 11. L. steenkolen aan boord kis een ap peltje voor den dorst (hunner booten) onderweg. Zij stellen zich voor, deze steenkolen hij goedj weer op de Afri- kaansclie kust door middel eener, daarvoor op liet dok aangebrachte, pijpleiding onder de vaart in de sleep booten te laden, met dien verstande, dat één boot sleepende blijft, terwijl de andere laadt. Eenige ondervinding omtrent het sleepen van dokken, deden de firma en hunne gezagvoerders op met de trans porten naar Loando in 1896, SleLtin in 1898, Port Mahon in 1901, de Bermu da's in het vorige jaar en dit jaar met de twee droogdokken voor cie Rotterdamsche Droogdok-Maatschap- pij. Het grootste dezer laatste twee ondervond in de Iersche Zee gedu rende den thans heerschenden zomer zulk slecht weer, dat dagen lang volle kracht stoomendie, geen voortgang werd gemaakt. Wij wenschen de kloeke bemanning, die boven beschreven transport heeft uit te voerenen gistrmiddag 12 uur vertrok, van hart» een voorspoe dige reis toe. De Niagara dienstbaar gemaakt aan de industrie. De hee,r Scheurleer schrijft over bovenstaand onderwerp in 't II.bid. het volgende In December 1678 ontdekten de Fransche reizigers Cavalier de la Salie en pater Hennepin de grootsche water vallen, door de Indianen in hun beeldrijk© taal genoemd Niagara, d. i. „water dat dondert". De ontdekkers gaven er een opgewonden beschrij ving van. en sedert hebben de vallen als een der grootste merkwaardighe den van Amerika gegolden. De ont zaglijke watermassa, die met donde rend geweld van een. hoogte vian 50 meter nederploft en hemelhooge dampzuilen doet oprijzen, levert een technisch aangelegd mensch. De vewezenlijking van dit denkbeeld is niet uitgebleven. In de tweede helft der negentiende eeuw verrezen zoo wol op de Canadeesche als de Amari- kaansche oevers tal van fabrieken zelfs op de twee schoone eilanden die dei vallen verd'eelen, Goat Island en Three Sisters, werden er langzamer hand geheel door in beslag genomen. Eindelijk werd het zóó erg, dat de beide gouvernementen in 1885 een besluit uitvaardigden waarbij de la- brieken werden onteigend, zoodat men nog in hetzelfde jaar met het afbre ken kon beginnen. De fabrieken wer den door aanplantingen vervangen en alles werd in den oorspronkelijken vorm teruggebracht, om aan den Niagara al zijn pracht terug te geven. Later bracht de vooruitgang der electro-techniek verandering in den toestand. De uitvinding der wissel stroom- en draaistroomdynamo's maakte het mogelijk, arbeidsvermo gen omgezet in electrische: energie, over te brengen op groote afstanden, 0111 het daar door motoren om te zet ten in mechanischen arbeid. De toe passing van dit systeem dateert van 1891, toen deAUgemeine Electricitats Gesellschaft van Berlijn door hare beroemde proefneming het bewtijs le verde. dat electrische krachtsover brenging op verren afstand mogelijk is met hoog nuttig effect. Met een draaistroommachme. opgesteld bij een waterval te Lauffen a. d. Neckar, werd een arbeidsvermogen van '300 paardenkracht langs drie koperdraden overgebracht naar Frankfort a/M., eeji afstand van 175 kilometer, bijna zoo ver als Amsterdam van Maas tricht. Oriclanks den langen afgeleg- d'en ,weg en het energieverlies bij de vele transformaties, bedroeg het nut tig effect te Frankfo'rt nog 70 tijd en plaats, kon men de water kracht op veel ruimer schaal aanwen den ten dienste der nijverheid. Ook in Amerika zag men het groote belang van den gunstigen uitslag der proefneming te Lauffen in, en aan stonds ging men over tot het exploi- teeren van watervallen. Honderden van die krachtstations, soms van aan zienlijk vermogen, werden daar in korten tijd gebouwd. Om het onuitputtelijk arbeidsver mogen van den Niagara aan te wen den tot beweegkracht in fabrieken, behoefden deze nu niet meer vlak bij de vallen te staanmet dynamo's, door denkstroom gedreven, kon men de kracht overbrengen waarheen men wilde. Verschillende maatschappijen tot levering van kracht werden op gericht en reusachtige installaties ge bouwd in de nabijheid der vallen. De eerste was die van de Cataract Construction Companyhet. is een werk dat bewondering afdwingt door zijne stoutheid van conceptie en mees terlijk© uitvoering. Het werk bestaat uit wisselstroommachines van 5000 paardenkracht, ingericht volgens het twee-phasenstelsel van Tesl'a, en ge dreven door turbines. Het water dat de drijfkracht levert, wordt door een kanaal aan de rivier ontleend en ver der door groote buizen geleid naar de turbines, die in een schacht 50 meter beneden den waterspiegel zijn opge steld. De ontzaglijke turbine-as, be staande uit stalen huizeïi van een meter middellijn, eindigt in het ma ch inelokaal op den beganen grond; de horizontaal liggende dynamo is ei- direct op gekoppeld. De geweldige waterdruk doet het gevaarte, dat 68,000 kilo weegt, met duizelingwek kende snelheid draaien. Er moesten maatregelen genomen worden voor Niet, zooals men op het eerste ge zicht zou denken, het blokhuis van £en overwinteren den goudzoeker in Klondyke, of de hut van een robben- vanger. stelt het plaatje voor. Het is de afbeelding van een kerk of een ka- De Hoordelijkste kerk. pol in het noordelijkst deel van Siberië het bedehuis van een bijna in eeuwi gen winter levende kolonie gedepor teerden. Niets doet uitwendig iets bemerken van de beslemming van het primitieve gebouwtje dat niet eens is versierd met het kruis der Grieksche kerk. En slechts zeer zelden worden er godsdienstoefeningen gehouden. Een Engelsche zendeling heeft op een reis d'oor dit poolgebied het kerkje ontdekt. schouwspel' op, zóó majestueus, dat ieder met ontzag vervuld wordt. Dich ters en schrijvers hebben in welspre kende onboezemingen de verheven pracht van dit gootsche natuurtoo- neel geschetst. Meer praktisch© lieden hebben het nog uit een ander oogpunt beschouwd. Zij zagen in deze geweldige water massa. die volgens berekening 17 millioen paardenkracht in de seconde ontwikkelt, de bróp van een onuit puttelijke kracht, die sinds eenwen nutteloos was verloren gegaan. Dit reusachtig arbeidsvermogen aan te wenden vóór technische doeleinden en te maken tot een bron van wel vaart, was het ideaal dat vanzelf moest opkomen in liet brein van ieder Dit schitterend resultaat leerde de groote waarde kennen van het ge bruik van waterkracht. Tot dusver had deze het arbeidsvermogen gele verd 'n een vorm, die slechts een beperkte toepassing mogelijk maakte, niet alleen omdat men het moeilijk kon opzamelen, maar ook omdat men gebonden was aan de plaats. Door omzetting van het arbeidsvermogen in electrische energi© verkrijgt men het echter in een vorm, die ccn veel uitgebreider toepassing mogelijk maaktproefondervindelijk was im mers bewezen, dat men niet behulp van stroom©11 van hooge spanning de waterkracht kan overbrengen tot op grooten afstand. Nu men voor 't ge bruik niet langer gebonden was aan het geval', dat de dynamo door het een of ander gebrek stroomloos en de turbine daardoor plotseling ontlast wordtdoor een automatische rege ling is er voor gezorgd, dat de tur bine dan niet aan het hollen kan slaan, waardoor alles in stukken zou vliegen. Dit is slechts een enkele van de vel© technische moeilijkheden die hierbij te overwinnen waren. Van deze machines zijn er dadelijk acht gebouwd, die te zamen 40,000 paardenkracht in electrische energie omzetten, en steeds is men voortge gaan met uitbreiden, zoodat de in stallatie thans reeds een vermogen heeft van 60,000 paardenkracht. Hier bij vergeleken is de Amsterdamsche centrale, die voorloopig voor 8000 DE ZATERDAGAV O N D. 5 paardenkracht wordt gebouwd, maar een kleinigheid. De stroom van deze machines wordt na door transformatoren te zijn om gezet in stroom van 11,000 Volt span ning, heinde en ver langs draden overgebracht en aan de afnemers ge leverd. Van dit krachtstation ontvangt Buf falo al de energie voor rijn tram, verlichting de tallooze fabrieken, graan-elevators. kantoren en koffie huizen. Tot de afnemers behooren verdei- de steden Niagara, Tonawan- da en Lockport, evenals de Interna tional Railway met haar vele zijlijnen. Het grootste gedeelte van het ar- beidsverkeer wordt echter verbruikt door de electrochemische nijverheid, die zich in koren tijd hier op reus achtige schaal heeft ontwikkeld. Feitelijk kan men den Niagara de bakermat van de electrochemische industrie in Amerika noemen. Binnen een kring van twee Engelsche mijlen om de vallen zijn op de Amerikaan- sch© zijde in den korten tijd van acht jaar meer dan een dorijn ver schillende electrochemisch© indus trieën ontstaan. Deze vinden hier dan ook de meest gunstige voorwaarden voor hare ontwikkeling. I11 de eerste plaats overvloedige kracht, waarvan de kostende prijs slechts de helft be draagt van het arbeidsvermogen uit steenkolen verkregen, zelfs al waren de kolen gratis verkrijgbaar. Voorts vormen de groot©' meren, met een kustlijn van 3600 Engelsche mijlen, den goedkoopsten transportweg, zoo wel voor het aanvoeren van de ruw© materialen als voor het vervoer van de producten naar de groote handels centra, die een groot deel van de Re publiek voorzien. De ligging op de grens van twee landen, waarvan het eene vrijhandel drijft en het andere een protectionistische politiek volgt, heeft voor den fabrikant nog het voor deel. dat hij kan kiezen, welke poli tiek voor rijne bijzondere industrie het gunstigst is; desnoods kan hij aan weerskanten van de grens een fabriek oprichten, om zijn producten, naar beide landen af te zetten. De ontwikkeling der electrochemi sche industrie en de steeds toenemen, de vraag naar stroom gaven aanlei ding tot de uitbreiding der kracht- stations-. Op de Amerikaansche zijde werkt, behalve de „Niagara Falls Power Cy." die de bovenbeschreven installatie bezit, nog de „Hydraulic Power and Manufacturing Cy." laatstgenoemde levert tegenwoordig 35,000 paardenkracht. Op den Cana- deeschen oever heeft de „Canadian Niagara Falls Power Cy." van de Canadian Park Commission het recht gekocht, tegen eeu jaarlijksche beta ling van 25,000 dollars een installatie van 250,000 paardenkracht te maken; dit station waaraan men thans bezig is, komt met Juli van het volgende jaar in exploitatie. Een. bezoek aan do nieuwe electro chemische en electro-metallurgische fabrieken, die haar stroom betrekken van den Niagara, is haast alleen een reis naar Amerika waard. Daaronder is een fabriek, de in het vorig jaar opgerichte „Atmospheric Products Cy.". welke salpeterzuur maakt uit de stikstof van den dampkring. Welk een ideaal voor een fabrikantbe weegkracht die bijna niets kost, grondstof, die heelemaal niets kost en in onuitputtelijke hoeveelheid be schikbaar is, en als eindproduct een artikel, waarnaar voortdurend veel vraag is. Ziedaar al'le gegevens om schatten te verdienen. (Slot volgt). Vrouwelijke advooaten. Over de twee vrouwelijke advokaten die we hier te lande nu hebben schrijft mr. Louis Israels in het,,Hbi.": Mej. ma-. E. c. van Dorp is niet de eerste vrouwelijke advocaat in Ne derland. Reeds eenige maanden gele den heeft mej. Adolphine Kok bij de rechlbank te Rotterdam den eed als advocaat afgelegd en ziji is reeds als verdedigster opgetreden. Mej. Mr. Kok is „cum laude" ge promoveerd en verliet de Leidsche universiteiL met een grooten roep over haar bekwaamheid, welke dooi' mede studenten en hoogleeraren eenstemmig werd verkondigd. Ofschoon ik niet het genoegen heb, haar persoonlijk te kennen, mag ik dus bij haar een hoog ontwikkeld rechtsgevoel onder stellen, dat haar terstond duidelijk za1 maken, waarom ik het jongste lid der Haagsche balie eigenlijk als de eerste vrouwelijke Nedei'laiid'scbe advokaat beschouw. Mej. Van Dorp is die baanbr eekster geweest. Geboren te Arnhem, endaar haar eerst® opleiding aan de H. B. school voor meisjes en het gymnasium voltooid hebbende, kwam zij aan de Leidsche universiteit met het voorne men, in de letteren te studeeren. Zij behaalde den graad van candidaat in de Nederlandsche taal- en letterkunde, doch werd1 zich bewust dat haar ware weg niet in d)ie richting was, en m 1897 besloot zij, tot de juridische faculteit over te gaan. Zij was toen de eerste; zij was ook de eerste vrou welijke candidaat, en werd) op 26 April 1901 de eerste docloranda ui de rechtswetenschap in Nederland. Daarmede was eigenlijk de juridi sche studie voltooid, en zoo zij op stellingen gepromoveerd ware, zou reeds twee jaren geleden de Neder landsche balie een vrouw in haar midden hebben gehad. Het ingewikkel de onderwerp, dat zij voor haar goed doorwerkt proefschrift koos over onteigening bracht haar eenige teleurstelling, en zoo kwam haar pro motie op 7 Juli j.L, een paar maan den na die van mej. Kok-. Niet alleen omdat zij baanbreekster was is het gelukkig afleggen van den weg te vermelden maar ook omdlat zij Het Berlijnsch© Aquarium bezit een zeer zeldzamen visch. den zoogenaam- den kaaimanvisch. Het is een dier, dat door zijn vreemd uiterlijk de aan dacht trekt van leek en geleerde, die er beiden iets buitengewoons in ver moeden. Werkelijk is dez© visch een dier, dat groote belangstelling verdient. De kaaimauvisch is namelijk een verte genwoordiger van een groep visschen die in de tegenwoordige samenstel ling van het dierenrijk weliswaar een volkomen ondergeschikte rol speelt, doch d'io in de eerste en middelste periode van het bestaan der aardein een overvloed van vormen en typen de rivieren bevolkte en beheerschte. In Europa zijn de ganoiden, zoo heet De Kaaimanvisch. deze visschenfamillie, geheel uitgestor ven en de soort, waarto© de kaaiman visch behoort, de soort der beenige snoekeu. komt alleen nog in enkele exemplaren voor in de rivieren van Noord- en Centraal-Amerika. Toen de kaaimanvisch. waarvan hier sprake is. in 1898 in het Bcrlijn- sche Aquarium arriveerde, was hij 25 centimeter lang. Hef, dier eet ge weldig veel en toch is hij thans na 5 jaar, slechts 36 cM. lang, zoodat zijn groei slechts matig snel is. Do kaaimanvisch kan een lengte van ruim li; meter bereiken. Het dier heeft een snuit als ©en kaaimanzijn rug is mooi, egaal grijs-groen, terwijl de flanken met zilver- en bronskleurige schubben zijn bedekt, met schuin van boven naar onderen en achteren gerichte bruin zwarte strepen. De doorschijnende vinnen met ronde vlekken hebben do- zelfde kleur; de buik is zilvergrijs, de bovenkaak zwart met zilvergrijze dwarsstrepen, terwijl de 'bovenboog van het oog bronsgeel, de onderboog zilverkleurig is. In het basin, waarin de visch in het Aquarium leeft, schijnt hij zich bij een watertemperatuur van 65 gra den Fahrenheit zeer lekker t© gevoe len. Hij leeft v&n kleine visschen en reepen vleesch van 4 A 5 cM. lengte. De kaaimanvisch is indertijd ge vangen in de Mississippi. feministe is en wij, feministen, van haar veel verwachten en mogen ver wachten. Het baanbreken was geen bijzonder zwaar werk. Mijn jeugdige collega heeft het mij zelve verteld, hoe zij bij haar studie geen enkel oogenblik, noch van de zijde dier professoren, noch van d!ie der studenten, noch van den aard der wetenschap en de te bestu- deeren vraagstukken eenige grootere moeilijkheid! of onaangenaamheid on dervond als gevolg van het vrouw? zijn. De eerste dames-studenten in ae medicijnen hebben vrij wat meer baan te breken gehad dan de dames Kok en Van Dorp, die zelfs, ofschoon geen korpsled'en, benoemd werden tot leden van het juridisch dispuut „Juri Sa crum" dat te Leiden onder voorzitter schap van prof. Druclcer een kleine, uitgelezen keurbende juridische stu denten vereenigt. In dit tempeltje van Themis werden de beide dames toe gelaten niet omdat, noch ondanks zij dames zijn, maar omdat de Leidsche studenten haar beschouwden als knap pe, goed werkende collega's. En zoo deed het dameshandwerkje zijn in trede in een academisch dispuut. Als mijn lezeressen zich de Haag sche advokate voorstellen als iemanoi, die alleen naar wetboeken ziet en in procedurestijl spreekt, dan vergissen zij zich. Mej. Van Dorp is in haar optreden geheel en al een gewone Hollandsche jongedame gebleven. Zij vindt een handwerkje een surro gaat voor het rooken der heerenzij acht kwesties van toilet in het minst niet zonder belang, en ik weet niet of ik het mag verklappen zij heef-l een zwak voor het koken. Mr. Waldeck Rousseau, de groote Parijsche advokaat, heeft naast zijn juridisch en politiek talent twee harts tochten de schilderkunst en het vis schen andere groote Fransche aavo- katen zijn eveneens hartstochtelijke kunstminnaars en jagers of visschers; mej. Van Dorp, die de dieren niet zelve doodt, schept er een behagen in, deze als spijs toe te bereiden, en van haar ItaLiaansche reizen bracht zij tal van kunstindrukken mede uit het vaderland van het Romeinsche recht, terwijl ik niet weet of zij aan den Codlex Florentinus evenveel aandacht schonk als aan de werken van Michel Angelo en Rafael. (Mej. mr. Van Dorp zal op 8 Octo ber als toegevoegdverdediger voorde eerste maal pleiten in een strafzaak voor het gerechtshof in Den Haag.) De werking van springpro- jectielen. Een gevaarlijk springprojectiel in 1870 sprong in 19 30 stukkennu zal het in 240 stukken springen. Door een Schrapnelschot werden in 1870 slechts 37 doodaanbrengende stukken weggeslingerd, nu 340. Eeu bom in het gewicht van 30 Kilo sprong vóór 30 jaar in 42 brokstukkennu, wan neer met piroxyline gevuld, zal hij 1200 brokstukken vormen, die met veel meer geweld naar alle kanten worden geslingerd, dan de vroegere, met kruit geladen bommen. Eigenaardige slaapmiddelen. Sommige rnenschen nemen de zon derlingste middelen te baat, om hun slapeloosheid te overwinnen. Men vertelt, dat de sjah van Perzië iede- ren avond door 't masseeren van zijn armen en rug in slaap gebracht moet wordentwee mannen, die een af zonderlijke opleiding voor deze slaap- massage hebben ontvangen, vergezel len den alleenheerscher op al zij no reizen. Een aan slapeloosheid lijdende Engelschman vond een heilzaam mid del daartegen in den geur van per ziken hij had altijd een dozijn van die vruchten onder zijn hoofdkussen! Zoo kon een Parijsch koopman slechts met behulp van lavendelgeur de ver langde rust vinden. En een ingenieur, die vel'e jaren dicht bdj het strand had gewoond, kon zonder het g®" ruisch der golven niet meer inslapen. Hij vervaardigde dus een toestel, dat hij in zijn slaapkamer ophing en den klank van het golfgeklots nabootste

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1903 | | pagina 8