Van dag tot dag
Staten Generaal.
INGEZONDEN
HET TOONEEL.
Zijn vader werd destijds door een rij
tuig overreden en overleed aan de ge-
wolgen daarvan, terwijl zijn broeder in
het begin van dit jaar door den trein
werd gegrepen en gedood.
U raaiden.
Met veel averij en met verlies van
bijna alle zeilen werd door d« sleepboot
Sirnson hier Woensdag een Schevening-
Bche bomschuit Sch 39 binnengebracht.
Doordat, men slechts een klein zeil over
hield, had de thuisreis ongeveer 16 da
gen geduurdde bemanning had reeds
gebrek aan drinkwater.
De heer K. Veems van Sandpoort is
door B. en W. aangesteld tot tijdelijk
onderwijzer aan de openbare school ai-
hier.
Door de sloep „Eibergen" P. R. 55
schipper G. Hordijk zijn binnengebracht
23 stuks breed, waaraan touwen beves
tigd en enkele stukken net, in de Noord
zee ter hoogte van Doggersbank opge-
rischt.
De goederen zijn algegeven aan den
strandvonder.
Santpoort
De Ruïne van Brederode werd gedu
rende het 3e kwartaal 1903 bezocht door
8949 personen.
Binnenland.
Kameroverzicht.
Den geheelen dag is de Kamer gis
teren bij de voortgezette behandeling
der Gemeentewet-novelle bezig ge
weest over de eedsquaestie en wel
naar aanleiding van het amendement
der heeren Sraidt c. s. om de door de
Reg. voorgedragen toevoeging van de
woorden..op de wijze zijner gods
dienstige gezindheid" (op art. 7, eeden
van den burgemeester) weder te doen
vervallen.
Bijna alle sprekers die eens, twee
maal. ja zelfs driemaal het woord
voerden, waren het erover eens en
de Min. óók dat een principieele
regeling der eedsquaestie urgent was
en de Min. erkende dat geen enkele
Regeering zich daaraan zou kunnen
onttrekken. Wat den heer Troelstra
aanleiding gaf om te zeggen, dat met
die bekentenis althans iets gewonnen
was, waarop de Min. onder veel ge
lach repliceerde, dat de heer Troel
stra zoo dikwijls verloor dat men hem
een enkele keer winst wel gunnen
kon.
Was dus thans geen principieele re
geling aan de orde, sprak de premier
zelfs van liet vermorsen van nationa-
len tijd in een niet behoorlijk voor
bereid debat, de beraadslaging was
toch voor een goed deel van princi-
pieelen aard.
In anderen dan principieelen zin
ging het, evenals eergisteren, om de
vraagzal de toestand behouden blij
ven zooals die is en de wet enkel ver
duidelijkt (wat de Reg. beweerde dat
in haar systeem lag) of zal de wet
ook textueel onveranderd blijven (wat
de voorstanders wenscbten) en daar
door de eed een meer. facultatief ka
rakter krijgen, dan gelegen kon
heeten in de bijvoeging .,op de wijze
zijner godsdienstige gezindheid" De
voorstellers konden er zich op beroe
pen. dat in de latere jaren in tal van
wetten de eed facultatief was gemaakt
met medewerking van alle richtingen
in de Kamer.
Op de quaestie nu of met een beroep
op Grondwet en Gemeentewet ter
andere plaatse) de lezing der Regee
ring de juiste was, dan niet, gaan wij
nu maar niet in.
Belangwekkender was, wat over de
eedsquaestie zelf werd gezegd, waar
bij zooveel verschil van meening op
den voorgrond trad.
Van degenen, die een principieele
regeling der eedsvraag als noodzake
lijk beschouwden, wadr. Roessingh,
uit een oogpunt van godsdienstvrij
heid vóór totale afschaffing, dus ook
vóór het amendement De heer Okma
viel daarentegen de Regeering bij,
ook omdat voor hem nog niet vast
stond in hoeverre men in het alge
meen den eed missen kon. Diens par
tijgenoot. de heer Schokking evenwel
(beiden immers leden der rechterzij
de) was sterk gekant tegen het facul
tatief maken van den eed en zag in
het amendement een poging tot, af
brokkeling van de christelijke grond
slagen der wetgeving. De heer Troel
stra daarentegen, die tegen eiken
eed is. om de gewetensyijheid verde
digde het amendement en kwam ver
der op tegen de eeden eu ook tegen
de formulieren, die hem nu reeds 6
malen verplichtten trouw aan de Ko
ningin te beloven, zonder dat hij
daarmede een politieke belijdenis af
legde. als anti-royalist. Hij noemde
het voorstel der Regeering reactio
nair. De heer lobman, ook vóór het
amendement, stond lijnrecht tegen
over den heer Schokking, want vol
gens hem eischte het Christendom
niets anders dan uw ja zij ja en uw
neen zij neen", de waarheid voor God
en de menschen, zonder meer.
Dit versch.il van meening onder
zijn vrienden was den Min. niet aan
genaam hij meende, dat de tegen
standers daarvan partij zouden trek
ken. (Gelach).
Erkennende, dat de toestand on
houdbaar. irrationeel, en een geheele
regeling der matérie nodig was verde
digde de Min. de voorgedragen redac
tie als zich aansluitende bij het be
staande. Den heer lobman voerde hij
te gemo'et, dat Christus zelf gezworen
had En wat het amendement betreft,
stelde hij de quaestie «van vertrou
wen.
Daarmede was natuurlijk het lot
van het amendement beslist, want nu
kwamen de heeren van Idsinga en
Nolens, namens anderen mede, steun
verzekeren en aan de Reg. En de
talrijke re- en duplieken veranderden
in het geheel niets aan de positie der
verschillende fracties. Het amende
ment werd dus ten slotte aangeno
men met >7 tegen 41 stemmen. Van
de linkerzijde stemden alle aanwezi
ge leden vóór hot amendement, met
de heeren Staalman. De Visser, Loh-
man en Van Limburg Stlrum.
Gemeld zij nog, dat de heer Van
Styrum benoemd is tot voorzitter der
Commissie voor de verzoekschriften,
een taak, die jaren achtereen door
den heer Smeenge is vervuld.
Heden 11 uur voortzetting.
De Koningin.
Men meldt d.d. 13 dezer, uit Schwerln
Koningin Wilhelmina en grootherto
gin Marie zijn vanmiddag uit Raben.
steinfeld gekomen, om het groothertoge
lijke museum te bezoeken. Onder leiding
van dien directeur dr. Stei-rnnann bezich
tigden zij alle verzamelingen. Bijzondere
aandacht wijdde de Koningin in de
schilderijen-galerij aan de oude Neder-,
landsche stukken. Het bezoek duurde
van drie uur tot half vijf.
huisvesting por man ƒ360 waard zijn.
Voor 1 per dag kan men toch in een
groote hulsvesting, behoorlijke verzor
ging geven.
Het. gebeurde te Walsoorden.
Men meldt uit Walsoorden
Het onderzoek van de justitie duurde
van deu middag tot 's avonds halfelf.
De verdachten werden met het lijk van
hunnen makker geconfronteerd.
Het gevolg van het onderzoek was, dat
5 van de verdachten voorloopig in vrij
heid werden gesteld en één, zekere Wil-
Lerns. geboeid naar de gevangenis werd
teruggebracht.
In den nacht werden weer drie vis-
schers in hechtenis genomen en naar
Kloosterzande gevoerd naar men wil als
gevolg van de verklaringen van Wil!eins
die eerst niet had willen klappen. Dom
de verklaring van Willems moet veel
licht in de zaak ontstoken zijn en be
wezen zijn, dat de drie zich thans in
hechtenis bevindende personen de hoofd
daders zijn.
De toestand van den wachtmeester,
commandant der brigade Hontenisse, is
bevredigend. 5
Praktisch.
In een kleine Zeeuwsche gemeente
moest dezer dagen een. openbaar feest
gevierd worden met straatversieringen,
volksspelen enz.
Natuurlijk was daar geld voor noodig,
en nu stelde een practicus op de eerste
vergadering, waarin o.a. een voorzitter
moest gekozen worden, voor, om dat
ambt bij hoogste Inschrijving toe te wij
zen, gezien het feit, dat velen deze ver-
eerende waardigheid amhitionneerden.
Onder algemeene hilariteit weid. het
voorstel aangenomen en bij opening der
briefjes bleek, dat de feestcommissie
over 5.10 meer te beschikken had dan
bij eenvoudige benoeming van een pre
sident het geval zou geweest zijn.
Na den storm
Men schrijft ons uit Katwijk a. Zee van
13 October
Het vaartuig van den reeder N. Parle-
vliet, schipper A. Plug is nog steeds niet
binnengekomenmen vreest het ergste
te meer daar na den storm niets van het
vaartuig is gezien. Tijdens den storm
van 3 en 4 October lag het voor IJmui-
den in zee.
N. R. Crt.
Ongevallen.
De eerste trein van Elten naar Welle
is gi&terenochtend 'bij binnenkomst op
laatstgenoemd station op eenige stil
staande wagens geloopen, waardoor een
dezer ontspoorde en de machine defect
geraakte Door dit ongeval was de lijn
naar de pont eenigen tijd versperd en
moesten de reizigers te voet naar de
pont gaan om te worden overgezet.
Dinsdagavond is tusschen Soesbeek en
Nijmegen een onbekend man door een
sneltrein overreden en gedood.
Een nuttige instelling.
De Vereeoiging tot het verschaffen van
Woningen aan minvermogenden te 's-Gra
venhage heeft ter bevordering van het
algemeen welzijn harer huurders (welke
van alle gezindten zijn), in de onmiddel
lijke nabijheid der van Ostade-woningen
een vereenigingslokaal gesticht.
Dit lokaal werd oorspronkelijk be
stemd om te dienen tot het houden van
gezellige bijeenkomsten voor de bewo
ners der van Ostadewoningen en der
naburige wijken, doch gaandeweg ont
wikkelde zich bij de ontwerpers het
denkbeeld om deze stichting ook tot
meer direct nuttige doeleinden aan te
wenden. Dientengevolge is het plan ge
rijpt om de bestemming van het igebouw
in het belang der bevolking zoo veel
zijdig mogelijk te maken. Er zullen daar
om o.a. cursussen (over kinderverple
ging, eerste hulp bij ongelukken enz.)
gehouden; naai- en kooklessen gegeven
wordengeneesheeren zullen er polikli
niek houdener zal zich eene bibliotheek
in bevinden er zal gelegenheid bestaan
tot het nemen van baden tegen zeer
ringen prijs, zoowel voor kinderen als
voor volwassenen, terwijl het oorspron
kelijke denkbeeld van gezellige bijeen
komsten evenzeer gehandhaafd blijft.
Voor de verwezenlijking van dat. veel
zijdig en nuttig doel heeft de commissie
van beheer van het Vereenigingslokaal
thans den geldelijken steun der belang,
stellende ingezetenen ingeroepen.
Oplichting.
De heer H. van Dijk, te Driebergen,
zendt aan het Hbld. een brief, waarin hij
breedvoerig mededeelt, in antwoord op
zijn schrijven op een Duitsche adverten
tie uit Delmenhorst, waarin „belangrijke
bijverdienste" werd aangeboden, niets
anders te hebben ontvangen dan een
poststuk bevattende een reeks van vage
aanduidingen. Dat poststuk was belast
me; een verrekenbedrag van ƒ1.70. De
heer v. D. acht zich gehouden dit in
het belang van velen openbaar te maken.
Ecu schadepost.
Da Weensche correspondent van de
N. R. Crt. schrijft:
Een groote zak met geldbrievem, van
Londen naar Weenen. is niet aangeko
men. Hoewel de inhoud niet juist he
kend is, wordt vermoed dat die zak man
daten en brieven van ver over een mil-
lioen kronen behelst. Er wordt thans
vlijtig op de lijn Londen—Weenen ge
zocht, maar men weet nu nog niet eens
of de zak verloren, gestolen of bij ver
gissing naar Amerika gezonden is.
Uit een rectificatie in de Köln. Ztg.
blijkt thans dat de kinderbeul Dippold,
die te Bayreuth terecht heef; gestaan,
niet gouverneur was over de kinderen
van dr. Koch, president van de rijks
bank, maar van Kommerzienrat Rudolf
Koch, directeur van de Deutsche Bank.
Dippold is gisteren naar de gevangenis
te Bamberg overgebracht. Duizenden
verwoede menschen wachtten hem aan
het station op en zouden hem gelyncht
hebben, als de gendarmes niet hun sa
bel hadden getrokken. Dippold keek de
menigte brutaal en uitdagend aan. Van
Bamberg wordt Dippold naar het tucht
huis te Ebrach gebracht; men zal het
tijdstip van zijn overbrenging echter ge
heim houden, om nieuwe wanordelijk
heden te voorkomen.
Het Binnengasthuis.
Van een beambte in bet Binnengast
huis verneemt „Het Volk" dat ook Dins
dag weer, dus nadat de klachten rucht
baar geworden waren, het eten zeer on
voldoende was. Veertien verplegers kre
gen te zamen slechts één bordje vol
groenten. Andere dagen kregen zij ge-
regeld ieder slechts een eetlepel vol.
Toch wordt gerekend dat voeding en
Diefstal van gas.
Toevallig ontdekte Dinsdag een be
woner van dc Oudegracht te Utrecht
T.z., dat zijne achterburen op even
listige als sluwe wijze uit zijn contro
lemeter het lichtgas aftapien en ver
bruikten.
Op de een of andere manier was
het hun gelukt, den meter te berei
ken en daarop had men doodeenvou
dig een kraantje met slang in de lei
ding aangebracht en er op andermans
kosten lustig op los gebrand, wie weet
gedurende hoe langen tijd reeds.
G,U. D.")
De uitsluiting te Borue.
In verband met de werkstaking en
uitsluiting te Borne, was in „Het
Volk" o.m. geschreven
Van den aanvang af hadden deze
arbeiders de sympathie van de
troons der Christelijke vakbeweging,
zelfs van den groot en beschermheilige
dr. De Visser. Geestelijken van beider
lei sekte steunden de arbeiders. Maar
waarin bestond hun steunWat deed
dr. De Visser nu voor deze menschen,
die voor het eerst van hun leven in
den geweldigen klassenstrijd stonden
Hij leende hun zijn naam. Zelf deed
hij niets.
De heer De Visser beantwoordt de
zen ruwen aanval met een verklaring
in de „Nederlander". Wat ik anders
niet zou gepubliceerd hebben, zegt hij
zal ik nu bekend maken. En dan
schrijft bij
Ten eerste zond ik oogenblikkelijk
aan ds. Couvée te Borne voor de uit
gestotenen een gift.
Ten tweede belegde ik terstond een
vergadering van het hoofdbestuur van
onzeu Werkmansbond. De voorzitter
en de secretaris werden naar Borne
afgevaardigd, vooral om over de zaak
der financieele ondersteuning te spre
ken.
Ten derde verzocht ik onzen af^e-
vaardigden, in overleg met de mannen
to' Borne, eene circulaire op te stellen
en mij ongeveer 300 exemplaren toe
te zenden, om daarmede bij mijn
vrienden te Amsterdam te werken.
Ten vierde plaatsten wij een hoofd
artikel in ons blad ,,De Voorzorg",
waarin alle afdeelingen van den
Werkmansbond werden opgewekt, de
uitgestotenen te steunen.
In bet licht van dat alles, komt die
uitdrukking: „Zelf deed hij niets"
eigenaardig uit.
Verleden week heette het. dat ik de
arbeiders te Borne steunde, omdat de
heer Spanjaard Israëliet is. Thans
wordt gezegd, dat ik niets deed dan
mijn naam geven. Zoo liegt men maar
voort. Licht blijft er iets van hangen
en kan men daarmede zijn winst
doen voor de partij. Het spel is door
zichtig. Maar uit alles blijkt, hoe het
materialisme -dezer mannen hun mo
raal verzwakt. Dat is dan ook de kan
ker der sociaal-demooratie, waarom
gelukkig tal van christelijke arbeiders
haar afwijzen en bestrijden. En om
die reden bovenal doe ik daaraan
gaarne mede.
Coöperatieve Yereenigingen in het
gebouw „De Eendracht" te
Utrecht.
Uit Utrecht meldt men aan deN. R. C.:
Op ongeveer 50 meter afstand van de
ruime magazijnen van Eigen Hulp, op
de Kromme Nieuwegracht, heeft thans
de Bestuurdersbond eveneens een groot
magazijn ten behoeve der leden van de
volkspartij opgericht en in datzelfde
bouw teven® vereenigd alle coöperatieve
vereenlgingen, die reeds sedert geruimen
tijd van deze partij hier bestaan. Ten
dezen behoeve is aangekocht een groot
perceel loo pende van de Kromme Nieu
we Gracht tot aan de Celiebroederstraat
eigendom en laatst bewoond door prof.
van Leeuwen (vroeger door prof. Don
ders) en door een flinke verbouwing
vindt men daarin thans, aan de voor
zijde, ruime magazijnen voor kruide
niers- en grutterswaren, waaruit niet
alleen aan de leden zelf verkocht en thuis
bezorgd wordt, maar welke, evenals die
van Eigen Hulp, voor het publiek pen-
staan. In datzelfde perceel vindt men
reeds op de bovenverdieping een maga
zijn voor allerlei heerenartikelen, met
een vertrek daarnevens voor een cou-i
peur, terwijl op den zolder een mime,
goed verlichte en geventileerde werk
plaats voor kleermakers is ingericht.
Ook damesldeeren en andere benoodigd-
heden, alsmede hoeden en petten, zullen
daar verkrijgbaar zijn. Voorts bevat bet
perceel beneden, grenzende aan een vrij
grooten tuin, een flinke leeszaal, waarin
behalve de bibliotheek van de S. D. .v. P.
een aantal couranten en tijdschriften
ter beschikking van -de bezoekers zullen
zijn. In verbinding met die leeszaal staat
een ruime koffiekamer (zonder vergun
ning) met biljard, terwijl daarboven ge
legen is een groote vergaderzaal waar
meer dan 300 personen plaats vinden.
Deze zaal kan. door middel van een rol-
scherm in tweeën worden verdeeld,
waardoor zij ook voor kleinere bijeenkom
sten geschikt Is, ook voor partijen, daar
in het kleinste gedeelte des verkiezende
een verplaatsbaar tooneel kan worden
opgeslagen. Behalve kleinere vergader
zalen en kantoorlokalen vindt men in
het voorgebouw ook nog een repetitie
zaal voor het zanggezelschap en het fan
farekorps, benevens de woning van den
secretaris-administrateur. Aan de achter
zijde van den tuin grenst, uitkomende
in de Celiebroederstraat, wel het voor
naamste deel der inrichting, n.l. de coö
peratieve broodfabriek, een groot gebouw
met twee heete-luchtovens. ruime en
goed geventileerde werkplaatsen, wagen-
loods, enz. Do nachtarbeid der bakkers,
die ook reeds in de bestaande bakkerij
tot volkomen tevredenheid van de af
nemers niet meer bestond, blijft ook
in de nieuwe fabriek afigesclxaft.
In het gebouw dezer vereeniging, ge
naamd „de Eendracht", is ook geves
tigd het bureau van Ziekenzorg, dat,
ofschoon van dezelfde vereeniging uit
gaande, ook voor niet-leden toegankelijk
is en reeds meer dan 1600 leden telt. «\.an
Ziekenzorg zijn verbonden drie genees-
heetf'en, dTie apothekers, twee vroedvrou
wen en twee leveranciers van genees
kundige benoodlgdheden. Het geheel
schijnt flink op touw gezet.
gen. In herinnering wordt gebracht,
dat ook Elkes dezen zomer in een
wedstrijd met gangmaking en wind
brekers het leven heeft gelaten, ter
wijl Huret door een val in een Verge
lijken wedstrijd invalide is geworden.
De directeur van de Buffalo-baan bij
Parijs geeft nu te kennen, dat hij
voortaan de windbrekers wel wil we
ren. mits door de andere baan te Pa
rijs hetzelfde gedaan wordt..
Prof. De Tries.
Professor Hugo de Vries, hoogleeraar
in de botanie aan de Universiteit te Am
sterdam. herdenkt heden den dag, waar
op hij voor 25 jaar het hoogleeraarschap
aanvaardde. Het spreekt van zelf dat ve
len de groote verdienste voor de weten
schap van prof. de Vries wilden eeren en
zoo had zich een comité gevormd dat na.
mens vereerders den professor een hul
deblijk, vergezeld van een handteekeninig-
aibum zou aanbieden. Dit geschiedde he
denmiddag te halfdrie in 's professors
woning. Zeer vele belangstellenden
kwamen hun gelukwenschen aanbieden.
Naar wij vernemen was op verzoek
van den jubilaris van een officieele hul
de in de Aula afgezien en werd met
deze meer intieme uitdrukking van
waardeerimg en hoogachting volstaan
Rechtszaken.
Bigamie.
Geen ailedaagscbe zaak zal op Dins
dag 3 November voor de Strafkamer der
rechtbank te Amsterdam worden behan
deld. Zekere M. zal alsdan terechtstaan
wegens het sluiten van een dubbel hu
welijk (bigamie).
Onder de getuigen bevinden zich de
beide echtgenooten te Amsterdam woon
achtig.
De moordaanslag te Zeist
Naar wij vernemen is door M. W. de K,.
vroeger tuinbaas op het landgoed Veld-
heim te Zeist, hooger beroep aangetee-
kend tegen het vonnis der Utrechtsche
rechtbank, waarbij hij wegens poging
tot moord, gepleegd op den tuinknecht
G. W., op hetzelfde landgoed werkzaam
werd veroordeeld tot acht jaar gevange
nisstraf. (u. D.)
Voor den inhoud dezer rubriek otelt de
Redactie zich niet aansprakelijk
Van ingezonden stukkengeplaatst of
niet geplaatstwordt de copy
den inzender niet teruggegeven.
Geachte Redactie,
Hoewel de Commissie, die het ini
tiatief nam tot het richten van een
adres aan den Raad tegen het afstaan
van grond voor een nieuwen schouw
burg, gaarne al het mogelijke zal
doen om de adressen alom ter teeke-
ning aan te bieden, is het toch moge
lijk, dat sommigen worden overgesla
gen. Het zou ons daarom aangenaam
zijn adressen te vernemen van win
keliers e. a. die bereid mochten zijn
dit adres in hun magazijnen ter tee-
k&ning te leggen.
De Commissie twijfelt niet, of de
winkelstand zal hiertoe willen mede
werken. Het geldt hier toch voorna
melijk zij n belangen, die door het al
te vrijgevige voorstel van Burg. en
Wethouder^ naar onze meening wor
den geschaad.
Wij meenen er op te mogen wijzen,
dat de schouwburg-plannen van ver
strekkende financieele gevolgen kun
nen zijn. De waarde van den grond,
waarop moet worden gebouwd is
ƒ56.000, maar het ligt, naar wij ver
nemen, in de bedoeling om het be
bouwde gedeelte te omgcven"(loor een
vrije strook gronds ter breedte van
20 meter. Men kan dus uitrekenen,
dat er aan dit mooie plannetje nog
bovendien wel een 30 ƒ40.000 zal
heengaan. Wie meent, dat dit bij de
steeds klimmende belastingen niet
behoort te geschieden, die teekent ons
adres.
Men wordt vriendelijk verzocht niet
tweemaal te teekenen. Minderjarigen
mógen niet teekenem
Der Redactie dank betuigende voor
de plaatsruimte, teekenen wij.
Hoogachtend,
De Comm. van Initiatief.
Namens haar
G. VAN AS, Secr.
Haarlem. Jansstraat 6.
Sport en Wedstrijden.
Naar aanleiding van liet ongeluk,
dat Zondag op de baan te Dresden
den Duitschen wielrenner Gömemann
het leven heeft gekost, is in het Pa-
rijsche blad „La Presse" geschreven
tegen de gangmaking in de baanwed-
strijden. vooral tegen de gangmaking
met windbrekers, die de snelheid,
maar eveneens het gevaar veel verhoo-
INGEZONDEN MEDEDEE-
LINGEN.
30 cents per regel.
zietelke winkelier die „VAN DIJK's
TAFELBESCH UIT" verkoopt, zijn
debiet in dit artikel vergrooten.
Dit is niet te verwonderen. Men
is bet eenparig eens dat deze be
roemde beschuitsoort de eenigeis
die den naam Tafelbeschuit ver
dient. Veelal toch wordt gewone
grove keukenbeschuit onder dien
naam in den haodel gebracht.
„VAN DIJK's TAFELBESCHUIT"
onderscheidt zich echter zoowel in
vorm als in fijnen smaak van die
gewone soorten. Bovendien is de
prijs niet hooger en ligt het dus
voor de hand dat VAN DIJK's
TAFELBESCHUIT" allerwege ge
prefereerd wordt. Niet genoeg
kunnen wij aanbevelen met deze
Beschuit eens proef te nemen,
overtuigd als wij zijn dat men dit
merk steeds blijft gebruiken.
Verkrijgbaar bij eiken voornamen
comestibleshandelad'.
'DE STER" ran het Kou. Ned,
Tooneel van Amsterdam.
We behooren tot degenen, die
Roijaards hooger stellen als too-
n eels pel er dan als voordra
ger.
Niet. dat we geen waardeering zou
den hebben voor 'tgeen hij in laatstge
noemd© kwaliteit sinds een paar jaar
heeft gedaan. Ddt zij verre van ons.
Roijaards komt lof toe voor al wat
hij heeft gedaan voor een wederople
ving der belangstelling in het werk
der Nederlandsche woordkunstenaars
uit vorige eeuwen en van heden, en
voor de vermeerderde belangstelling
in en de betere appreciatie van de
schoonheden van Hooft, Vondel. Huij-
gens, Perk. Kloos. Multatuli, Shakes
peare, Van Deyssel, Verweij e.
Bovendien dwingt de hoeveelheid
studie, volharding, zelfvertrouwen en
geheugenwerk, welke van hem ver-
eischt werd, om de zich zelf oj
de taak te vervullen op de wijze zoo
als hij het gedaan heeft, groote be
wondering voor dezen hoog streven-
den artiest af.
Maar zij'n goed-willen, was niet al
tijd op de hoogte van zijn goed-kun-
nen. Roijaards bezit bet talent niet
om geheel alleen een avond te vul
len zijn orgaan en zijn voordracht
bezitten daarvoor te weinig lenigheid
buigzaamheid en variatie.
Wanneer men daarbij dan nog
in aanmerking neemt, dat hij zijn
programma's meestal overlaadde, dan
laat het zich verklaren, dat hij zijn
publiek dikwerf vermoeide, uitputte
en, ja, ook wel eensverveelde.
Maar nu is hij in zijn element
terug.
En we hebben er ons dan ook har
telijk over verheugd, dat bij, na een
afwezigheid van meer dan een jaar,
terug is gekeerd naar waar zijn plaats
is en naar het werk. waar zijn talent
hem op aanwijst.
Want Roijaards is vóór alles too
neelspeler. En zelfs als hij in zijn
kwaliteit van voordrager naar een
soberheid van gebaar en een eenvoud
van houding streefde, die den acteur
in hem zouden hebben kunnen doen
vergeten, bleken de natuur _en zijn
werkelijke aanleg hem af en toe nog
te sterk (men denke bijv. maar eens
aan de wijze, waarop Mj Multatuli's
„Kruissprook" voordroeg).
't Was voor ons daarom gisteren een
aangename gang naar den schouw
burg omdat we hem zien zouden
zóöals we hem 't liefst zien, nml in
de ontplooiing zijner talenten van
tooneelspeler.
Wel werd ons geen gelegenheid ge
boden hem in een nieuwe rol. ineen
nieuwe creatie te zien, want het stuk,
dat hij zeif of de directie voor zijn
herdébut gekozen had („De Ster") had
hii vroeger al meer gespeeld. Maar
de rol, welke hij hierin vervult, heeft
dit voordeel, dat ze hem gelegenheid
biedt zijn acteurstalent in zijn vollen,
omvang te doen bewonderen.
En daarmee heeft hij gisterenavond
het publiek dan ook een paar uur ge
boeid. En „geboeid" was de zaal wer
kelijk van het eerste oogenblik van
zijn samentreffen met de „Ster",
Lona, totdat de liaison op het einde
van het laatste bedrijf weer verbro
ken wordt.
In de drie bedrijven gaf Roijaards
meer variatie in zijn spel te zien, dan
op drie voordrachtavonden bij elkaar.
Zijn schuchterheid in het eerste be
drijf, wanneer hij als jong schrijver
tje een bezoek komt brengen aan de
„Ster" de overgang in blijde verras
sing en bedwelmenden „Rausch",
wanneer Lona zich tot hem aange
trokken gevoelt door zijn jeugd en
gemeenschappelijke ideaal behoefte
zijn zenuwachtigheid in het tweede
bedrijf, als hij al in de war is ge
raakt, nerveus geprikkeld door al
lerlei futiele kibbelarijen; en einde
lijk zijn woede en verontwaardiging
in het laatste bedrijf, wanneer bij
haar zijn walg over de wereld,, waar
in Lona leeft, toeschreeuwt vooral
deze scène dat alles was zéér
mooi.
Roijaards gaf zich, leefde er in, was
geheel ingegroeid in zijn rol. en dtlar-
om hield hij de aandacht van het
publiek ook dgn geheelen avond vast.
Maar juist omdat bij er zoo „in"
was, vergat hij wel eens, dat hij
te veel gaf Soms was h^ te bewe
lijk, te druk. stampte hij wel wal
zwaar en vierkant op het toom
Wat matiging, een weinig zelfbehf
selling zou in dit opzicht niet sc
den. Ook het staan met hoog op
trokken schouders en het zware sc
ken in de verliefde scène van
eerste bedrijf was niet mooj. maa
licht te verhelpen.
Dit. zijn echter kleinigheden;
gehéél was mooi. en vormde
waardige rentrée van dezen tij da
verloren tooneelspeler. En dat
Haarlemse!) publiek zich mede o
deze terugkomst Merheugde, bew
het applaus, waarmee hij bij zijn
komst begroet werd.
Mevrouw MannBouwmeester,
de rol van de ..Ster" speelde, i-
met hem het stuk. ja, 't is moeilii
zeggen wie van beiden meer toi
succes van den avond heeft bïjgej
gen en 't eerst genoemd behoord
worden. Zij is een kunstenares,
iederen keer als men den schouw!
verlaat, welke rol men ook van
gezien heeft, de bekentenis afdwii
't is toch een geweldig „knappe"
trice. Maar gisterenavond kon
er gerust het woordje „mooi" bij:
gen.
Veel van haar zeer genuanceerd,^
veel snel opeenvolgende stemmig
opgewonden, idealistische, neersli
tige en twistscènes. was superbe, 1!
er is over haar in deze rol al zooi
en zoo dikwijls geschreven, dat
hier niet behoeven te trachten er
wat nieuws over te zeggen.
In één woord het was een „Hoe;
nüsz" voor de fijnproevers van
tooneel twee artiesten als Mevr. Ml
Bouwmeester en Roijaards te sai
in één stuk bijna een avond lang!
allerbeste en allermooiste spel tei
geven.
Zulk een avond1 als gisteren I
daarom ook mee in de herinnai
voor later der „mooie" avondeni
theatre-genot.
In verscheidene der bijrollen j
den deze twee hoofdfiguren ovi
algemeen goed of voldoende b|
staan. En dan allereerst een y
deering voor Mevr. Van Konlaar,]
in een, rol, welke als geknipt i
haar was (de stokende en zich tragi
aanstellende Juffrouw Sipser), 1
gaf. dat haar talent nog lang i
aan 't tanen is. Chrispijn gaf een
onverdienstelijke tooneeldokter
zienalleen zijn knóp was
wat slordigWensma leverde het;
van een verwaand stuk huisknet
de Wig ad aks-, de aangeschoten h
handelaar die in het tooneelmj
van de „Ster" aan het meefuiva
werd aardig door Westerhoven u
beeld, terwijl het kapelmeesti
van Kreeft ook wel leuk was.
Wanneer we nu nog Holtrop
chef van de claque)Van Span
naïes), die door het actricetje,!
Denk (Anna Klaasen) voor den
gehouden wordten den wel
flauw en al te overdreven I
Gallus (Schoonhoven), den aansk
dichter uit de Romantiek, geno
hebben, dan kunnen we ons lijstje
vermeldingen sluiten, om ons in
dachten voor te bereiden op het i
we genot, dat ons Zondagavond i
..Dame aux Camelias" van S;
Bernhardt te wachten staat.
FRANS NETSCHE
Vervolg Stadsnieuw
Hedenmorgen werd door de Dii
der Eerste Nederl. Electr. Tram
Maatij. alhier aanbesteedHet m
van eene beschoeiing, grondwerk ei
dere werken, volgens bestek no. i
Ingeschreven werd als volgt
G. Bos, Haarlem 30669 J. A. Ve
Katendreclit 31800J. Kamsteeg n
Leenman, Giessendam ƒ31700; C
Ruiter, Leiden ƒ31420; E. Wienfe
Schiedam 29549C. Bastiaanse. I
lem 33993G. Klootwijk, Papend
30400 B. Groenewegen, Haarlem
A. de Haan, Heemstede 2-4889;
Vries, Purmerend 32700C. Zanen,
merstoi 32358 F. Looijen, Go
3100 H. v. Anrooij, Nieuwaal 1
H. Steenkist, Haarl-em 26860; P, I
jes, Haarlem ƒ26820; A. Koper, l
voort 31994 P. Boks, Amersfoort
H. L. v. Zeijl, Zand voort f 32046 B
gen, Haarlem 25800H. London,
lem ƒ25930; J. v. d. Bunt, Haa
1 30700.
Het werk is nog niet gegund.
Hedenmorgen werd door het Pre
Bestuur van Noord-Holland alhier
lo. het maken en leveren van
stalen pont ten behoeve der werkei
het Noord-Hollandsch kanaal. Ra
ƒ2750.
Ingekomen waren 10 biljetten. La
inschrijver bleek te zijn de firma f
driessens, V. A. Hillea Co. to
voor ƒ2228.
2o. het egaliseeren van de dutó
den zeereep onider de gem. Call ant
behoorende tot de rijkszeewerke
Noord-Holland.
Ingekomen waren 5 biljetten. La
inschrijver bleek te zijn de heer 1
denburg Jzn .te Bergen voor 77a3
werkens van, een werkman voor ee
drag van ƒ2000.
Door den architect J-
den Ban alhier werd bij onderhani
inschrijving aan de aannemers P
nierse Zoon ts Overveen opgccti
het bouwen van eene villa in het
mendaalsche Park te Bloemendaal
rekening van den heer Mr. C. P. Di
te Benningbroek.
Naar wij vernemen, zall
derdag 22 October a.s. een lediöffl
derin/g gehouden worden door de i
ring „Haarlem" van de Christelijk
tionale Werkmansbond, in het I
ridderstraat 24 alhier. Ter behané
zal o.a. worden gebracht: verslag
de afgevaardigden naar de Bondsv
deringverslag penningmeester Zi
fonds, en Verkiezing van een best
lid, (vacature A. Brakel).
In de Woensdagavonc
houden vergadering van het zi>
