Binnenland.
Staten-Generaal
Kameroverzicht.
Het algemeen begrootingsdebat werd,
tegen de verwachting, gisteren in ie
Eerste Kamer niet ten einde gebracht.
Er waren dan ook nog al wat sprekers
ingeschreven. Maar over het geheel
bleef de algemeene politiek op den.
achtergrond en waren het meer de
financiën, die bet onderwerp van de
bat vormden.
De beer Laan, die het debat opende,
vond geen aanleiding der Reg. gebrek
aan werkzaamheid te verwijten. Hij
meende, dat zij zich, als elke partij,
moest onthouden van elke aanmati
ging van superioriteit op Christelijk
gebied en vooral streven naar bevor
dering van de materieele belangen des
volks. Den financieelen toestand zag
hij niet zoo donker in, mits gestreefd
werd naar bezuiniging, waartoe hij
den Min. van Fin. aanzette. Van de
tarief herziening verwachtte hij, dat
zij geen protectionistisch karakter zou
dragen. Vervolgens beval hij het sys
teem eener commercieele boekhouding
voor den Staat aan.
Met hem drong de heer Van der
Biesen aan op een wettelijke regeling
van den tijd, vooral nu bij vonnissen
was uitgemaakt, dat men den arbeids
tijd niet naar de Greenwichtijd mag
regelen. Er heerschte nu verwarring.
Met den heer Laan verhief ook de
heer Van Nierop zijn stem tegen de
voortdurende suppletoire begrootin-
geu. Hij zag den toestand der finan
ciën niet ongunstig in. omdat de stij
gende uitgaven het gevolg waren van
de uitbreiding van Staatszorg, waar
van hij de voordeelen erkende. Daar
tegenover stond, dat ook de middelen
stegen en de welvaart toenam, zoodat
hij het een roekeloos bedrijf noemde
die welvaart door een protectionistisch
tarief in gevaar te brengen. Intusschen
zou 1904 een belangrijk tekort geven
en nu werd men wel venvezen naar
8 millioen buitengewone uitgaven,
maar de spr. begaf zich in een theore
tische uiteenzetting ten betooge, lat
ten onrechte gewone zaken als buiten
gewone uitgaven werden aangemerkt,
waarin hij de schaduwzijde van ons
financieel beleid zag. Met de Reg.
achtte hij een commercieele boekhou
ding voor den Staat ondoenlijk.
De heer Van Zinnicq Bergmann
drong aan op een minder gehaasten
wettelijken arbeid, speciaal voor de
behandeling der Drankwet, een tijd
vak van drie maanden tekort ach
tend.
De heer Van Velzen prees het regee-
ringsbeleid, het optreden bij de sta
king en het nederleggen van Chris
telijke beginselen in de wetgeving en
verwachtte veel van de aangekondigde
voorstellen voor de ontwikkeling van
het Christelijke volksdeel. De kiezers,
die de tegenwoordige meerderheid in
het parlement brachten, stelden de
geestelijke boven de materieele belan
gen en hij bracht dan ook hulde aan
de Reg. voor haar streven om naar
eisch der Christelijke beginselen net
gestoord maatschappelijk evenwicht te
herstellen. Haar benoemingen achtte
hij onpartijdig den financieelen toe
stand te pessimistisch voorgesteld.
Door een fiscale tariefherziening zou
men de stijgende uitgaven het hoofd
kunnen bieden.
Desniettemin bleef de heer VanWiï-
deren Rengers pessimistisch gestemd,
al wezen ook de stijgende inkomsten
op toenemende welvaart. Maar de be
lastingen (alle te samen) op vaste
goederen en ander bezit, waren in 10
jaren van 14 tot 20 pCL gestegen.
Daarom was bespreking van uitgaven
noodig, vooral omdat men tegenover
Indië zedelijke verplichtingen had na
te komen, die spr. erkende.
De heer Vening Meinesz verzocht
den Min. van Binnenl. Zaken niet ie
toeschietelijk te zijn voor buitenland-
sche journalisten, omdat er aan zijn
uitingen als hoofd der Reg. licht ver
keerde beteekenis kon worden gehecht.
De heer Scholten vroeg iets nieuws,
nl. dat de leden der Kamers in de
gelegenheid zouden gesteld worden
onder deskundige voorlichting de
Rijksinstellingen in de verschillende
deelen des lands te bezoeken. (Voegen
wij er aanstonds bij, dat de Min. Kuy-
per dit denkbeeld gunstig ontving en
de medewerking der Reg. toezegde.)
De heer Godin de Beaufort verheug
de zich over het uitblijven van aan
vallen op het beleid der Reg. Hij was
niet onvoldaan, al erkende hij dat
vóór de volgende winterzitting niet
veel meer zon kunnen afgedaan wor
den, behalve dan de tariefwet. De fout
lag aan alle partijen, die bij de stem
bus te veel beloven. Zoo kon men aiet
geven wat verwacht werd. Op het
stuk der financiën was spr. bevredigd,
al erkende hij, dat de gemeentelijke
belastingen wijziging behoeven. Wat
de buitengewone uitgaven betrof,
meende hij, dat voor de bijdragen aan
Oost en West wel mocht worden ge
leend en dat dit althans geen gewone
zaken waren.
De heer Stork had eerder minder
dan meer werk van de Reg. verwacht,
maar hij betwistte, dat de Regeerings-
partij meer dan vroeger waarborgen
gaf tegen het afglijden van de mate
rialistische helling. Sprak niet de heer
Godin de Beaufort van stembusbelof
ten Dat de financiën verband hielden
met de uitbreiding van Staatszorg,
erkende hij het was voor hem een
reden om tegen die uitbreiding te
waarschuwen, omdat hij die verkeerd
achtte.
De heer Van Leeuwen noemde den
toestand der financiën niet ongunstig,
mits naar bezuiniging werd gestreefd.
De heer Kist betwistte, dat vorige Re
geeringen bij benoemingen partijdig
waren geweestdie letten niet op
godsdienst of politieke kleur. De heer
Woltjer zeide, dat als de heer Stork
tegen Staatszorg was, hij die ook niet
moest vragen op onderwijsgebied.
De Ministers van Binnenl. Zaken en
Financiën konden het kort maken. De
eerste, dankend voor de welwillende
gezindheid der Kamer, betwistte, dat
de Christelijke partijen bij de stembus
stoffelijke voordeelen beloofden. Uit
stel van behandeling der Drankwet
was niet doenlijk. Aan een regeling
van het tijdsvraagstuk werd gedacht;
de zaak was sedert 1885 aanhangig en
deze Reg. kon dus geen verwijt tref
fen. Dat de Min. de journalisten, zijn
vroegere collega's en oude kennissen,
ook in het vervolg niet vriendelijk te
woord zou staan, kon hij niet belo
ven. Hij merkte echter op. dat zij hem
juist verweten hebben, dat bij te wei
nig uitliet.
De Min. van Fin. achtte de quaestie
der commercieele boekhouding niet
rijp voor bespreking. Suppletoire be
grootingen werden niet dan noodza
kelijk ingediend. Tegen opdrijving der
uitgaven wilde ook de Reg. waken.
De toestand der financiën was niet
verontrustendin 1903 vloeiden de
middelen ruim en het tekort over 1904
was niet verontrustend. Van de bin
nen enkele dagen in te dienen tarief-
wet verwachtte de Min. groote stijging
der inkomsten.
De heer Harte verdedigde voorts de
bestaande splitsing in gewone en bui
tengewone uitgaven.
Heden 11 uur voortzetting.
Academische Examens,
Amsterdam. Bevorderd tot doctor
in de rechtswetenschap op stellingen,
de heer C. W. Wormser, geb. te Am
sterdam.
Leiden. Bevorderd tot doctor in
rechtswetenschap de heer R. van der
Meij, geb. te Leiden, op proefschrift
„Een studie over de grondslagen der
zoogenaamde .nieuwe richting" in de
Straf rechtswetenschap.
Geslaagd voor het candidaats-exa-
men in de rechtswetenschap de heer
C. Henny.
Utrecht, 26 Jan. Geslaagd voor het
Cand. Geneesk.E. W. E. Stoffels.
Cand. RechtenB. F. van Ver-
schuer.
Prop. Geneesk. J. J. Broekman.
De nachttrein Botterdam
Den Haag Amsterdam.
Omtrent het x-eeds eenigen tijd bij
den directeur-generaal der posterijen
en telegraphie in overweging zijnde
plan. dat door ons reeds eenigen tijd
geleden werd medegedeeld, om in de
postverbinding van Amsterdam een
zeer belangrijke verbetering aan te
brengen door het inleggen van een
post-nachttrein van Amsterdam naar
Rotterdam (de brieven, de couranten
en andere stukken, welke te Amster
dam na 8 uur 's avonds worden ter
post bezorgd, zouden dan reeds den
volgenden morgen vroeg te Haarlem,
Leiden, 's-Gravenhage, Delft, Rotter-
dam en vele andere plaatsen besteld
worden en één post vroeger dan thans
ii> het geheele Zuiden des lands aan-
komen) wordt nog vernomen, dat dit
plan reeds tot uitvoering zou zijn ge
komen, maar alsnog afstuit op het
bezwaar, dat er in den laten avond
zulk een massa correspondexxtie wordt
ter post bezorgd en zoovele ongestem
pelde en niet-gesorteerde dag- en
weekbladen aan het postkantoor te
Amsterdam worden afgegeven, dat het
niet mogelijk is die massa vóór het
vertrek van den nachttrein behoorlijk
te verwerken, zoodat vele van die
stukken niet met dien nachttrein zou
den kunnen verzonden worden. Voor
het welslagen van dit zoo belangrijk
plan verwacht men veel door mede
werking van het publiek in dien .in.
dat het de ter post bezorging van zijn
brieven niet tot het laatste oogenblik
uitstelt, maar deze zoo mogelijk om
streeks 10 uur ter post brengt.
Een Electrische centrale.
De Gemeenteraad van 's-Graven-
hage heeft gistermiddag met algemee
ne stemmen aangenomen het voorstel
van B. en W. tot beschikbaarstel
ling van de noodige gelden voorden
bouw der Gemeentelijke Electrische
Centrale en tot onderhandsche aan
besteding van de machinerieën aan
de Allgemeine Elektricitatsgesell-
schaft te Berlijn, met verplichting
voor die fabriek de stoomketels te
betrekken van de firma Stork te
Hengelo.
tak van Poortvliet, f
Het bericht van het overlijden van
mr. J. P. Roetert Tak van Poortvliet
op bijna 65-jarigen leeftijd te 'sGra-
venhage bereikte ons gisteren te laat
om meer. te zeegen van de loopbaan
van den overledene.
De thans overledene gevoelde zich
blijkbaar van jongs af tot het parle
mentair-staatkundig leven aangetrok
ken.
Zijn academisch proefschrift was
gewijd aan ..Het Recht van Amende
ment".
Onder den invloed van de Thor-
beckiaansche partij zette Tak den eer
sten voet in den politieken st;:"beugel
door zijn optreden als commies-grif
fier van de Tweede Kamer der Staten-
G ener aal. Zijn talenten bezorgden
hem in October 1S70 een parlementai
ren zetel voor het district Middelburg.
Dit mandaat werd in 1875 weliswaar
niet vernieuwd, doch Zutfen vaardig
de hem toen af.
In 1877 trad mr. Tak op aan het
hoofd van het in 1877 nieuw gescha
pen Departement van Waterstaat,
Handel en Nijverheid welk ministerie
echter in 1879 door afstemming van
de Kanalenwet viel.
Amsterdam koos hem in 1880 tot
afgevaardigde, welk mandaat voort
duurde tot 1884.
In dat jaar werd hij door de pro
vincie Noord-Holland gekozen tot lid
Eerste Kamer der Staten-Generaal,
welk mandaat hij tot 1888 behield.
Daarna vertegenwoordigde hij Am
sterdam opnieuw in de Tweede Ka
mer. welk mandaat hij tot Augustus
1891 vervulde.
Toen trad hij als Minister van Bin-
nenlandsche Zaken op en bleef dit tot
1894, toen de val van zijn kieswet hem
ontslag deed nemen. In 1897 opteerde
hij voor Beverwijk. Later was hij ten
tweeden male lid van de Eerste Ka
mer voor Noord-Holland.
Verder leidde mr. Tak als president
der commissie de diplomatieke exa-
1 mens, was voorzitter van de Enquête
commissie indertijd voor de spoorwe
gen, was medebestuurder in het hoog
heemraadschap van Delfland en werk
te werkdadig mede tot vele stoom
vaart-, spoor- en tramwegmaatschap
pijen, zoo in Nederland als in Indië.
De teraardebestelling van ziin stof
felijk overschot heeft Vrijdag plaats
op oud Eik-en-Duinen.
Dreigbrieven.
Reeds drie maal ontving de direc
teur der Electrische Centrale te Hil
versum brieven, waarin met vernie
ling der machines werd gedreigd.
Zondagnacht nu heeft men zich
door verbreking van een slot toegang
verschaft tot het gebouwtje op 't ter-
rein der fabriek, waarin de motor,
die de waterpomp in beweging brengt
zich bevindt, en beproefd die machi
ne onbruikbaar te maken. Men is
hierin echter niet geslaagd. De motor
is slechts weinig beschadigd en be
hoeft alleen eene kleine reparatie.
Uitgeweken.
Zaterdag is te Londen Leon Meule
meister, wiens uitlevering door de
Nederlandsche regeering gevraagd is,
voor Sir A. de Rutzen, den politie
rechter in Bowstreet, verschenen.
Drie weken geleden werd hij in het
Hotel Cecil in hechtenis genomen.
De verdediger zeide, dat zijn cliënt
reeds twee maanden te Londen in het
HotelMétropole en het Hotel Cecil
gelogeerd had, en hij, de verdediger,
al dien tijd in briefwisseling was ge
weest met den vervolger, een geld
schieter in den Haag. Verdediger
ontkende, dat zijn cliënt voor de jus
titie gevlucht was. Hij had kort ge
it den van zijn moeder geërfd en zij a
vader is een i*ijke bierbrouwer te
Brugge. Verdediger verzocht zijn
c'i.-n op borgtocht vrij te laten; tn
de vele weken voor een uitleverings-
jzaak beslist is, heeft de persoon 'n
hechtenis een naren tijd.
De rechter weigerde borgtocht. Hij
wr.ii wel, dat zulke menschen het nog
harder hadden, dan zouden zij niet
zi e licht in Engeland komen. Het is
altijd Londen, waar zij het eerst naar
toe gaan. De zaak werd verdaagd
en de in hechtenis genomene naar
de gevangenis teruggestuurd.
De gevangene barstte in tranen uit
en zeide, dat hij in handen was ge
vallen vaix zwendelaars, die hem
schuldbekentenissen in blanco had
den laten teekenen.
Goedkoope Boeken.
Wie nu zijn bibliotheek wil verrij
ken met aangename lectuur of we
tenschappelijke boeken op allerlei
gebied, leze het buitengewoon aanbod
in dit No. van Gebr. E. M. Cohen.
Wegens verplaatsing hunner zaken
naar Amsterdam worden een groote
massa boeken voor ongekend lage
prijzen aangeboden, en dat wel om
de vele transportkosten te vermijden.
Zie b.v. No. 2 het groote werk van
Dr. Blink, Nederland, 3 zware deelen
vroeger 24.75, verminderde prijs
f8.90 en nu bij uitverkoop voor de
helft van den verminderden prijs,
dus voor slechts 4.45, in fraaie
prachtbanden, enz. enz. Men betaalt
nu slechts de helft van de vermin
derde prijzen.
Comité van Verweer.
Aan de Hoofdbesturen van Bonden,
Besturen van zelfstandige Organisa
ties, Besturen van Plaatselijke Comi-
té's van Verweer, welke hebben be
staan tijdens de April-beweging 1903,
de meerderheid van het Landelijk Co
mité, de Commissie van onderzoek- en
vertrouwensmannen, is een circulaire
gezonden, uitgaande van de minder
heid van het Comité van Verweer,
waarin men wordt opgeroepen ïot
bijwoning van een nieuwe vergade
ring op Zondag 14 Februari in .het
Café „de Pool" te Amsterdam, daar
de minderheid van het Comité van
Verweer van oordeel is, dat de vorige
vergadering onwettig was, dit gron
dende op de volgende stellingen
lo. doordat gebleken is, dat de
stemming over de voorstellen van het
Comité van Verweer, over het al of
niet beleggen van een vergadering
van Hoofdbesturen en Besturen van
zelfstandige organisaties niet als wet
tig kan worden beschouwd, omdat ver
schillende organisaties geen circulai
re hadden ontvangen tot het uitbren
gen van haar stem, welke vereeni-
gingen met name in de circulaire
genoemd worden
2o. dat de onduidelijke stelling van
de circulaire oorzaak was, dat door
verschillende organisaties niet is ge
stemd
3o. dat de termijn, gesteld voor het
uitbrengen der stemmen, te kort was.
Op de nieuwe vergadering zal ter
tafel gebracht worden het rapport
van de Commissie voor het nazien der
boeken van den penningmeester, en
de bespreking van het rapport van de
Commissie van onderzoek.
De Kiezerslijsten.
Februari nadert en daarmee de tijd
om te zorgen dat men op de Kiezers
lijst komt. We laten daarom hier
volgen aanwijzingen voor de ver
schillende soorten kiezers.
De aangiften, die noodig zijn om
op de nieuwe kiezerslijsten geplaatst
te worden, moeten geschieden ten ge-
meentèhuize vóór 15 Februari a.s.
Alle kiezers moeten aan de ver-
eischten voldoen van te zijn manne
lijke ingezetenen des rijks, tevens
Nederlanders, die vóór of op 15 Mei
1904 den leeftijd van 25 jaren hebben
bereikt.
De belastingkiezers behoeven geene
aangifte te doen. Belastingkiezers
zijn zij, die over het dienstjaar loo-
pendo van 1 Januari tot 31 Decem
ber 1903 zijn aangeslagen naar een
of meer der vijf eerste grondslagen
van de personeele belasting of in de
grondbelasting (in deze laatste voor
ten minste een bedrag van 1 aan
hoofdsom on rijksopcenten), of in het
dienstjaar, loopende van 1 Mei 1902
tot 30 April 1903, in de vermogens-
of bedrijfsbelasting. Zij moeten, om
op de kiezerslijst te komen, de di
recte rijksbelastingen, waarvoor zij
aangeslagen zijn, vóór 1 Februari a.s.
hebben voldaan. Zoo zij dit verzuimd
hebben, kunnen zij nog op de kie
zerslijst komen, als zij de verschul
digde belastingen vóór of op 1 Maart
voldoen.
Zij, die in eene of meer andere ge
meenten een der genoemde belastin
gen over de genoemde tijdvakken
betaald hebben moeten daarvan door
overlegging van de voor voldaan ge-
teekende belastingbiljetten voor 15
Februari a.s. ten gemeentehuize doen
blijken.
De aanslag der vrouw in de rijks-
directe belastingen geldt voor haren
mandie van minderjarige kinderen
wegens goederen, waarvan hun va
der het vruchtgenot heeft, voor
hunnen vader. Aanslagen in de
grondbelasting wegens onroerende
goederen eener onverdeelde nalaten
schap gelden ook voor den mede-eige
naar, wiens naam niet bij den aan
slag in het kohier is vermeld, mits
zijn aandeel in dien aanslag ten
minste fl bedraagt.
Voor alle andere categorieën dan
de belastingkiezers moet de aangifte
plaats hebben vóór 15 Februari a.s.
Deze categorieën worden hier achter
eenvolgens genoemd.
Woning kiezers zijn zij, die als
hoofden van gezinnen of als alleen
wonende personen op 31 Januari 1904
sedert 1 Augustus van het vorig jaar
hebben bewoond, krachtens huur,
een huis of een gedeelte van een huis
waarvoor met of zonder bijbehoo-
renden of in huur gebruikten grond
of lokalen en bijgebouwen, niet ter
bewoning bestemd, de werkelijke
huurprijs per week berekend ten min
ste heeft bedragen voor Haarlem
2.Heemstede (Mr. Lattelaan) en
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
vlak bij Haarlem ƒ2,—, Velzen
(IJmuiden) ƒ1.50, Velzen (Jan Gij-
zenvaart), Haarl.liede en Spaarn
woude (Halfweg), Bloemendaal en
Overveen en Beverwijk f 1.25, en
Zandvoort, Velzen (overig deel) Haar
lemmermeer, Bennebroek, Hillegom,
Heemstede (overig deel), Haarlem
merliede en Spaarnwoude (overig
deel, Bloemendaal (Vogelenzang,
Schoten en Spaarndam alle fl.—,
of wel achtereenvolgens in de
zelfde gemeente twee zoodanige hui
zen of gedeelten van huizen.
Ook zij, die als hoofden van gezin
nen of alleen wonende personen op
31 Jan. 1904 sedert 1 Augustus 1903,
krachtens eigendom, vruchtgebruik of
huur, een zelfde vaartuig van ten
minste 24 M' inhoud of 24000 kilo
gram laadvermogen hebbeix bewoond
behooren tot de woonkiezers.
Indien men hetzelfde perceel of
hetzelfde schip is blijven bewonen,
waardoor men Tiet vorig jaar op de
kiezerslijst werd gebracht, is aan
gifte thans niet noodig.
L o o n k i e z e r s zijn zijdie op 31
Januari 1904 sedert 1 Januari 1903
achtereenvolgens bij niet meer dan
twee personen, ondernemingen, open
bare of bijzondere instellingen in
dienstbetrekking of als inwonende
zoon in het bedrijf of beroep der
ouders werkzaam zijn geweest en als
zoodanig over dat jaar een inkomen
hebben genoten voor Haarlem f500,
bovengenoemde gemeenten waar de
huurprijs op ƒ1.50 is gesteld ƒ400,
1.25 huurprijs ƒ350, en fl.— huur
prijs 325 inkomen.
Loonkiezers, die op de lijst van het
vorige jaar voorkomen, ontvangen,
met de noodige toelichting, blanco
aangiftebiljetten ter invulling voor
hunne toelating tot de nieuwe lijst.
Pensioenkiezers zijn zij, die
op 1 Februari 1904 in het genot zijn
van een door eene onderneming,
openbare of bijzondere instelling
verleend pensioen of verleende lijf
rente.
Voor hen, die minder dan het ver-
eischte bedrag aan pensioen of lijf
rente ontvangen en bovendien een
inkomen hebben, verkregen op de
wijze als onder de rubriek loonkie
zers" is vermeld, mogen pensioen,
lijfrente en inkomen worden samen
geteld. Bereikt deze som dan ten min
ste het vereischte cijfer, dan kan de
pensioen- of lijfrente- en loontrekken
de kiezer worden.
Pensioenkiezers, die op de lijst van
het vorige jaar voorkomen, beïioevcn
zich niet opnieuw aan te geven.
Inkomen, pensioen en lijfrente der
vrouw geldt voor haren mandat
van de inwonende minderjarige kin
deren voor de helft voor hunnen va
der.
Grootboek- of Spaarbank
kiezers zijn zij, die op 1 Februari
1904 sedert een jaar den eigendom
met recht van vrije beschikking heb
ben van ten minste ƒ100 (nominaal)
ingeschreven in de Grootboeken der
Nationale Schuld of van ten minste
50, ingelegd in de Rijkspostspaar
bank, in eene gemeentelijke spaar
bank, of in een spaarbank, beheerd
door 't bestuur van een rechtspersoon
lijkheid bezittende vereeniging, van
een naamlooze vennootschap, van een
coöperatieve vereeniging of van eene
stichting 1).
Hij, die op dezen grond reeds het
vorig jaar kiezer was en voor wien
die grond ook thans nog bestaat,
behoeft zich niet opnieuw aan te
geven.
Examenkiezers zijn zij, die
met goed gevolg hebben afgelegd een
examen, ingesteld door of krachtens
de wet of aangewezen bij algemee-
nen maatregel van bestuur en in ver
band staande met de benoembaar
heid tot eenig ambt, de vervulling
van eenige betrekking of de uitoefe
ning van eenig bedrijf of beroep.
Hij, die op dezen grond het vorig
jaar reeds kiezer werd, behoeft niet
opnieuw aangifte te doen.
De formulieren voor de verschillen
de aangiften zijn kosteloos verkrijg
baar aan de secretarie der gemeente.
Al het bovenstaande geldt voor de
kiesbevoegdheid voor de Tweede Ka
mer. Voor de kiesbevoegdheid voor
de Provinciale Staten zijn bij de kies
wet dezelfde eischen gesteld, met
dien verstande dat men bovendien in
gezeten der provincie moet zijn. Voor
de kiesbevoegdheid voor de gemeente
raden gelden dezelfde eischen als
voor de Tweede Kamer, met dien
verstande, dat men bovendien inge
zeten der gemeente moet zijn en dat
die categorieën die niet tot de be
lastingkiezers behooren, tevens over
1903 voor een zeker bedrag in de
plaatselijke directe belasting moeten
zijn aangeslagen geweest en op 1
Maart 1904 dat bedrag voldaan heb
ben.
1) Onder de bijzondere spaarban
ken, hier bedoeld, zijn de banken,
opgericht na 1 Mei 1900, alleen be
grepen voor zoover en voor zoolang
als zij blijkens opgave aan het be
stuur der gemeente, waar zij geves
tigd zijn, een waarborgfonds van
ƒ25.000, bij de Nederlandsche Bank
hebben gedeponeerd.
Ongelukken.
Maandag had de oude voerman v.
d. P., uit Barneveld, het ongeluk, dat
zijn paard bij het passeeren van de
stoomtram te Bennekom schrikte,
waardoor hij van zijn voertuig viel.
Twee wielen gingen hem over de
borst, zoodat hij bijna onmiddellijk
dood was.
Te Meeden (Gr.) kwam een vijfjarig
meisje te dicht bij de kachel; de
kleertjes vatten vlam, waardoor het
kind zulke brandwonden kreeg, dat
het aan de gevolgen is overleden.
Zondagavond geraakte P. d. S., van
Stoppeldijk, uit een herberg te
Kuitaart komende, onder de juist
passeerende tram. Zijn hoofd zat on
der de locomotief bekneld, en om hem
uit zijn benarde positie te redden,
moest de machine achteruit werken.
Met zware verwondingen aan hoofd
en schouder werd de ongelukkige op
genomen en in een nabijzijnde hex--
berg binxxengedragen. Zijn toestand
is zeer bedenkelijk. De schxild moet,
naar men wil, geheel aan hem zelf te
wijten zijn.
(M. C.)
Uit de Pers
Onder het opschrift „Laakbare op
positie" schrijft De Standaard
Dusver was het hier te lande en
elders regel, dat de pers er met ze-
kex*e ingenomenheid notitie van nam,
indien aan een landgenoot in hei
buitenland zekere waardeering ten
deel viel.
Nog pas zag nxen hoe heel onze pers
er zich in verheugde, dat Prof. Hugo
de Vries uit Amerika de uitnoodi-
ging ontving, om er te komen lezen.
Nu echter de vorige week een
eenigszins in het oog loopende waar
deering van België's koning aaxx een
lid van het Kabinet ten deel viel,
heeft de pers der oppositie, met drie
gelukkige uitzonderingen, zich inte
gendeel als één man opgemaakt, om
hieruit eeix stok te snijden om het
Kabinet te slaan.
Dit teekent.
Reeds merkte het Centrum terecht
op, dat een oppositie, die voor het
bezigen van zoo laakbaar oppositie
middel niet terugdeinst, allerminst
zichzelve eert, en eer eigen zwakheid
verraadt.
Toch is hiermede het min edele van
dit bedrijf nog niet scherp genoeg
ixx het licht gesteld.
Het feit was, dat de betrokken mi
nister ten minste twintig jaren lang
de vaste gewoonte had, enkele dagen
in Brussel te gaan uitrusten, zonder
dat hij ooit eenige poging deed om
met de officieele wereld in aanra
king te komen. Noch als Kamerlid,
noch de twee laatste jaren als mi
nister was het ooit in hem opgekomen
om zich aan het Hof te Brussel te la
ten voorstellen.
Thans echter had de Koning van
België, reeds in Nov., door dexx Bel
gischen gezant, den minister doen
weten, dat hij, zoo hij weer in Brus
sel mocht komen,' hem verlangde te
zien.
En zelfs na die uitnoodiging had
de minister zich niet eigener bewe
ging aan het Hof aangemelddoch
kort na zijn aankomst kwam de Hof
maarschalk namens den Koning hem
verzoeken, den volgenden morgen op
het Paleis te Laeken te willen komen.
Wat meent men nu? Had de mi
nister xxu moetexx weigeren aan dit
beleefd verzoek te voldoen?
Natuxirlijk, dat beweert niemand.
Veeleer stemt ieder toe, dat hij, on
der deze omstandigheden, in hooge
mate onbeleefd geweest zou zijn, met
niet te gaan.
Maar terwijl alzoo uit de feiten
blijkt dat van eenig eigen initiatief
hier in de verte geen sprake was,
stelt men het toch voor, alsof de mi
nister zelf dit alles gezocht heeft, er
zelf drukte van heeft gemaakt, en
zoo zijn land in opspraak heeft ge
bracht.
Dit nu is onedel, omdat het een
aan de kaak stellen van een politie
ken tegenstander is, tegen beter we
ten in.
De zaak komt dan ook eigenlijk
hierop neer, dat deze minister nooit
over de grenzen zou mogen gaan, en
buiten onze grenzen niet buiend
moest wezen.
Aan het laatste nu kan hij weinig
doen, en wat het eerste betreft, zal
hij, naar we vermoeden, genoeg fier
heid van karakter en zin voor onaf
hankelijkheid bezitten ,om niet bij
de redactie der oppositiepers te gaan
vragen, waar zij hem vergunnen wil
de dagen van een verlof, na harden
arbeid, te gaan doorbrengen.
Rechtszaken
Lotgevallen van twee tanden.
De tooneelspeler F. woont te Wa-
tergraafsmeer aan den Middenweg,
boven 'n café.
De café-houder was 79 jaar en uit
den aard der zaak had de tand des
tijds geknaagd aaix zijn tandfen, zoo
dat hij er nog slechts twee over had.
Nu wilde 't ongeluk, dat de vader
van den tooneelspeler zeer onas
tische woorden slingerde naar
hoofd van des café-houders di
meisje, die hem op even onaest
sche wijze een muilpeer toedxend
Des tooheelspelers vader riep
..hulp eix moord" exx deed zijn 2
die in Morpheus' armen verto
ontwaken.
De zoon, xxog slaapdronken, 1
niet goed wie de muilpeer had j j
ven en waarschijnlijk met den re
regel voor oogen, dat de meester
spx-akelijk is voor zijn dienstbo
keek hij den 79-jarigen café-ho
zóó dreigend aan, dat de beide la
tanden uit 'smans mond vielen.
Hoe vex-onderstelt u, dat de
den uit 'smans mond zijxx geraa
vroeg de president aan den tooi
speler, die heden terecht stond.
Ik veronderstel, dat mijn
zich gestooten heeft", antwoordd
beklaagde.
Het O. M. was van oordeel, da'
acteur de tanden uit des café-hou
mond had geslagen en steunde
oordeel op de verklaring van deni
zelf en van 't dienstmeisje. Spr. vi
dan ook bevestiging van 'tvers
vonnis, waarbij den acteur 8 d;
gevangenisstraf was opgelegd.
De verdediger, mr. Vroesom de H
drong op een geldboete aan.
(„De Tel
Ontslagen van reclitsvervolgii
De rechtbank te Almelo oxxtsloe
Lansink, oud 13 jaar, scholier
Driene, gemeente Lonneker, die
21en Sept. 1903 in een opwelling
drift zijn bi'oeder, J. L., met eenbr:
mes wierp, waardoor deze zoo en
gewond werd, dat hij aan de ge
gen is overleden, van rechtsvei
ving.
De eisch was 30 dagen gevang?
straf.
Letteren en Kunst
JOZEF ISKAËLS.
De nestor, tevens de grootste
levende Nederlandsche schilders,
zef Israëls, viert hedexx te 's Gra
hage zijn tachtigsten verjaardag.
Naar aanleiding van dit feest sch
de bekende .Giovanni" in het „1
delsblad"
Eerbiedig brengen wij onze lr.
aan dexx kunstenaar, die aan
schilderkunst het karakter heeft
geven van een persoonlijke kunst,
zuiver subjectieve uiting van het
dividu, waar zijn leermeesters
voorgangers verhaaltjes schilderij
den kunstenaar, die in een t
welke overal verstaan wordt, de
vaix het gevoel, heeft gesproken
de heele wereld, en ver over de gr
zen onze kunst heeft doen eeren
den xxaam van ons land doen 1
men
den kunstenaar, die ons voor;
lingsvermogen heeft bevolkt metb
den. welke ons de samenvattin
schijnen van vele levensversclxiji
len
den kunstenaar, die ons heeft d
stilzitten en mee weenen met de
nenden.
Eerbiedig brengen wij hem 0
hulde. En wij danken hem voor 2
veel goeds en schoons, dat hij 1
schonk, ons en de heele wereld.
Tot zijn tachtigste jaar heeft Jc
Israels gewei'kt.
Wij wenschen hem geluk, dat
het heeft kunnexi doen, dat hij er
kracht voor heeft en de gezondhi
dat hij blijmoedig is en lust heeft
werken. En wij danken hem ookf
dien arbeid van zijn latex-e jar
waarin hij zoo menig nieuw gege
heeft aangevat en ons heeft laten z
hoe hij met zijn zeer persoonlijker
ze van uitdrukken, meer en meerv
eenvoudigd exx saamgetrokken, t
naaktfiguren, een Joodsche bruili
een Adam en Eva kon schilderen. I
danken hem ook voor dat porti
waarop hii zichzelf weergaf als ta
tigjarige, oxxd maar niet zwak, 1
oogen. die veel smartelijks geziene
ben. maar toch nog verder kunnen
durven zien. wel overschaduwd mr
ïxiet licht om zich heen. Wij kuxxx
nugelooven, dat zijn leven als geil
niet droevig is geweest.
Men zal er wel eens aan getwijf
hebben. Want in eeix kunst als de
ne geeft een meixsch zich zeiven.
raëls heeft zijn gevoel geschilde
Eerst was dat nog niet een zuh
persoonlijk gevoel. In „Langs
kerkhof" is hij nog niet één met dl
manhij schildert zeer mooi het
voel, dat dien maxx moet beziel
Maar in „Alleen op de wereld" lie
ïxij de diepte van de smart der vei
tene raeegevoeld. Nog later is van
geval niets meer over dan zit 1
meisje bij een raam, de kin steune
op de hand, en kijkt naar buiten;
blauw schemerlicht flauwt naar b
nen... en als wij het zien, komt 1
weemoedige van die figuur in die 0
geving ook over ons. De stemini
waarin de schilder zijn wex-k heeft;
corxcipieerd exx uitgevoerd, waarvo
die houding, die verlichting, die ltli
ren de uitdrukking waren, die va
gelegd is in bet schilderij, deelt zr
aan ons mee.
Maar alleen omdat Israels het lie
geschilderd xxxet zijxx ziel. Daar
wordt hij begrepen overal, waar
mensch smart heeft, weemoed voelt
Ook waar men kinderen, blab
figuurtjes in blond licht, liefeli
vindt ook zijn „Kinderen der zf
had Israëls in ziin hart, voor hij
op zijn doek bracht.
En waar men weet yan het volk, t
de Klaagliederen zong exx ons
Psalmen gaf, daar begrijpt men d
„Zoon van het oude volk", wiens i
gen ïxaar binnen zien, die. zitten
onder zijn rommel, het land Kana
gedenkt en de dagen der smaadhe
Alleen wie in zijn diepste zelf o
heeft nxeegevoeld, kan den weemo
in deze oogen zoo weergeven.
Jozef Israëls heeft, ons de menst
heid toonende soms in haar blijliei
maar meest in haar smart, ons ha
beter doen begrijpen, hij heeft 0
gevoelsleven versterkt. Ook daarvo
danken wii hem.
En wij danken Jozef Israëls een
den om trotsch te zijn op ons vol
Mede door ziin werk vervullen wije
rol in de wereld, werken wij aaix
beschavingstaak, waarbij de Kuc
vooraan gaat.
Laat ons beloven, dat het geenijd
le, geen onvruchtbare trots zal zijn-
Aanstootelijk.
De opvoering van het drama H«
oom, door het Lyrisch Tooneel,
het Grand Theatre te AmsterdaE
heeft de laatste dagen aanleiding g
