NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
Br 1
.Jm-
21e Jaargang.
No. 6320
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
MAANDAG 8 FEBRUARI 1901
AARLEM'S DAGBLAD
rdo
ist
lev
1.2G
ABONNEMENTEN
PES ©ROE MAANDEN:-
Voor Haarlem
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente) s 1.30
Franco per post door Nederland B 1.65
Afzonderlijke nummers ...,n 0.02%
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem 0.37>|
yj 9 de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Costefc Directeur l. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 15 regels 0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Hoofdbureau en Drukkerij: Zuider Buitenspaarne No. 6.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 122.
Bijkantoor: Groote Houtstraat No. 55. Telefoonnummer 724.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale'de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bls Faubourg Montmartre.
E«i>ste Bind,
nummer bestaat uit
twaalf bladxtjdeu.
rleni's Dagblad van
8 Januari bevat o. a.
4llad A. Buitenlandscli Over
bei|ht, Tooneelcritiek van Frans
jtscher, Nieuws uit Haarlem en
streken, Binnenl.-, Gemengd-
I Kerknieuws.
Blad B. Letteren en Kunst,
ortpraatje, Boeiend detective-
iiaal van Sherlock Holmes,
paws uit de Koloniën.
ZATEB DAGAVOND, als
itde blad, met Zondagsbrie ven
larlemmer Halletjes, Rubriek
Nor de Jeugd, Schetsjes en Al-
^luiteiilandsch Overzicht
Je verschillende losse ingekomen
richten, die we hieronder laten
Igen, zijn nog wel hier en daar
?enstrijdig, maar geven- toch den
3. flruk, dat, naar menschelijke bere-
ping. een oorlog in het
VERRE OOSTEN
est< fva
)m i
le^pt meer te vermijden is.
Van zoo verschillende zijden is be-
;erd, dat Rusland's antwoord, hoe-
él op sommige punten tegemoetko-
end, voor Japan toch nog onaanne-
er i slijk is en men kan niet verwach-
dat Rusland nogmaals zijn ant-
ord zal wijzigen. Daarentee-en
1 rdt melding gemaakt van bewegin-
:al n van het Russische leger en de
iot, die er op wijzen, dat men zich
n die zijde tot den aanval gereed
Inpakt, ja die zelfs voor een begin
■an gehouden kunnen wedden,
echter niet voorbarig të zijn,.
.Hen we geen verdere beschouwin-
n hierover geven, maar liever posi-
nefcve berichten afwachten,
i vjHet volgende wordt intusschen ge-
ild
Ie correspondent van de „New-York
srald" seint uit Sëoel, dd. gisteren,
uur (Oostersche tijd) „Hedenoch-
vomd meldt men dat verscheidene dui
nden Russische soldaten morgen
ar n Port Arthur uit Korea zullen be-
iken, als/ zij niet tegengehouden
gorden door de Japansche vloot. Ver-
^^heidene Russische oorlogsschepen
hen de .transportschepen vergezel-
n an en men gelooft dat de bestemming
n de troepen Sëoel is. Zij zullen te
bij Tsjemoelpo landen."
Later seinde dezelfde berichtgever
ig „Vier compagnieën Russische
foepen zijn van Port Arthur naar
ihgampo en punten langs de Jaloe
ertrokken. De Russische bevelhebber
J Wladiwostok heeft de Japansche
yerheidspersonen gevraagd, om alle
ttpansche onderdanen onmiddellijk
3 verwijderen. Deze maatregelen, sa-
ïen met de afzending van troepen uit
fort Arthur naar Sëoel, zijn genomen
érwijl de Russische centrale regee-
Jng nog met Japan onderhandelt.
„Rusland brengt de troepen naar
-^•êoel op verzoek van de Ivoreaansche
igeering. en zal vermoedelijk zijn
indelwijze verklaren door de o°'ve
lg te herhalen, dat Japan reeds 3000
lan vermomde troepen te Sëoel heeft.
_;n dikwijls gehoorde verzekering
□aarvan wij, ondanks alle mogeli]ue
ugingen, nog geen bevestiging hek
en kunnen krijgen."
Te lrkoetsk is telegrafisch I svel
om onverwijld 45 werst
tan spoorstaven met toebehooren met
en Siberischen spoor af te zendenen
:r beschikking te stellen van den
ransbaikal-spoor, opdat die een
loorweg kan leggen over het (be-
roren) Baikalmeer tusschen de sta-
ons Baikal en Tantsjoi. Voor de
correis van Chilkof, den minister
an verkeerswezen, die in den ochtend
an 10 Februari te lrkoetsk verwacht
'ordt, moet de verzending van de
poorstaven af zijn geloppen.
De Japansche gezant heeft de Ja-
ansche onderdanen te Witsjoe en
untsjin, aan de oostkust van Korea,
ïst gegeven, die plaatsen :a verlaten
■egens mogelijke gebeurlijkheden.
De Vereenigde Pers te New-York
ndJerneemt uit Petersburg, dat Rus-
f.b^nd's antwoord eergisteravond aan
plJlexejef is toegestuurd. Als hij bet
v( ;oedkeurt wordt het naai- Tokio ge-
zjonden. Daar kan het op zijn laatst
laandag aankomen, In de hooge
o; Tingen te Petersburg blijft men ge-
ooven, dat Rusland aanmerkelijk
oegeeft, maar niet Japan's wenschen
Mantsjoerije vervult noch
reu>e°ige versterking op de Koreaansche
goedkeurt.
Door het Russische telegraafagent-
e jfchap wordt uit Port-Arthur gemeld,
ijftöat het bericht van Reuter als zoude
Öe Mantsjoerijsche spoorweg geen
vrachtgoederen meer aannemen, on
juist is.
De schepen van het Stille Oceaan
eskader, die in reserve lagen, zijn in
dienst gesteld.
De regimenten van de derde briga
de Oost-Siberische jagers zijn begon
nen uit Port-Arthur op te marchee-
ren om voorloopig langs den Chinee-
schen spoorweg stelling te nemen.
Te Port-Arthur bevinden zich "de re
gimenten van de 7de brigade. Er
zijn daar recruten aangekomen, voor
welke een verkorte oefentijd is vast
gesteld. Er worden kolen en proviand
aangevoerd en alle vereischte arbeid
wordt krachtig verricht. Leger en
vloot verkeeren in een voortreffelijken
toestand en alles is klaar voor moge
lijke gebeurtenissen. Men wacht ech
ter geduldig den uitslag der onder
handelingen af. De Russische bevol-
kiug van Port-Arthur is kalm; slechts
enkelen vertrekken. Vele Japansche
kooplieden verkoopen hun goederen
en verlaten deze plaats. Zij die blij
ven toonen vertrouwen in de over
heid.
De berichten uit Wladiwostok over
een in het gebied van het Verre Oos
ten op handen zijnde mobilisatie zijn
voorbarig.
De Daily Mail verneemt uit Tsjifoe,
dat de Russische vloot langs de kus
ten kruist.
Volgens een telegram uit Sëoel aan
de Daily Mail neemt de paniek aldaar
toemen vreest een gelijktijdigen in
val van Japanners en Russen. De
kooplieden zetten hun goederen tot
eiken prijs van de hand. Negendui
zend gewapende, maar tuchtelooze
Koreanen doorkruisen nacht en dag
de stad, telkens het keizerlijke paleis
omringend. Velen loopen echter met
pak en zak weg om den omtrek af te
stroopen.
Een ambtelijk telegram uit Osaka
bevat, volgens den correspondent van
de Daily Mail te Tsjifoe^het bericht
dat de Japansche regeering besloten
heeft, de onderhandelingen af te bre
ken. en troepen naar Korea te zenden.
De Daily Express verneemt uit
Aden, dat de Russische oorlogssche
pen kolen innemen te Dzjiboeti. Hun
eerstvolgende kolenstation zou Pa-
dang zijn. Aldus zouden de Russen
de Êngelsche havens vermijden.
De zeer waardige heer Joe Cham
berlain is gisteren weer eens in zijn
eigenaardige, min sympathieke en
diaaierige gedaante in het
ENGELSCHE
Parlement voor den dag gekomen.
Het was bij de beraadslaging in
het Lagerhuis over het amendement
van Robson op het adres van ant
woord. Campbell-Bannerman deelde
mede, dat Chamberlain zich op 20
Juni 1899 vertrouwelijk tot hem ge
wend had met de vraag, of de oppo
sitie in zou stemmen met de afzen
ding van versterkingen naar de Kaap.
Chamberlain voegde er bij U behoeft
u niet ongerust te maken, de Boeren
zullen niet vechten en wij maken maar
bluf. Bannerman liet Chamberlain
daarop weten, dat de verantwoorde
lijkheid voor de afzending van troe
pen geheel op de regeering rustte.
Chamberlain zeide thans, dat hij
zich niet herinnerde, hét woord „bluf"
gebruikt te hebben, en betoogde, dat
de regeering toentertijd troepen wilde
uitzenden, om de Boeren te overtui
gen, dat het Engeland meenens was.
Het amendement van Robson werd
daarna verworpen met 278 tegen 192
stemmen.
In de
FRANSCHE
Kamer ontspon zich gisteren een zeer
lange beraadslaging naar aanleiding
van een vraag van Lasies over de
werkstakingen onder de veldarbeiders
te Aude en Herault. Spr. gaf af op
de socialisten en verweet hen, de be
weging uitgelokt te hebben.
Combes verdedigde in zijn ant
woord de veldarbeiders en zeide, dat
hun vreedzame staking als toonbeeld
voor anderen zou kunnen dienen.
Lasies zette zijne waag om in een
interpellatie. Ten slotte werd een mo
tie van Alpy tot goedkeuring van de
verklaring van de regeering aangeno-
1 men met 343 tegen 200 stemmen.
Een genegeerde School
Door het bestuur der veree-
niging tot steun en instandhouding
der Theologische school te Kampen,
gevestigd te Haarlem, wordt een
circulaire rondgezonden aan de leden
der Gereformeerde Kerken te Haar
lem. In deze wordt het volgende on
der de aandacht gebracht.
Door genoemde vereeniging werd
aangezocht om op 10 Febr. hier- op te
treden in het belang der genoemde
school Prof. M. Noordtzij van Kam
pen, r'ie op dit verzoek welwillend in
ging.'
Waar 18 November 1903 voor liet
locaalcomité der Vrije Universiteit
optrad in de Geref. Kerk A, Ged. Oude
Gracht, prof. dr. H. Bavinck, (voor
welke rede een gecombineerde dienst
werd opgeschort), lag als van zelve
op den weg, zulks eveneens te doen
in het belang van het optreden van
prof. Noordtzij en in hem voor de
theol. school.
Zulks werd gewaagd, waarbij te
mogen gebruiken het kerkgebouw
Ged. Oude Gracht, doch wat was het
resultaat
Men heeft in den kerkeraad in Kerk
A den treurigen moed gehad om ons
verzoek van de hand te wijzen onder
de volgende clausule
dat genoemde vereeniging eerst
aan benoemde hoeren, of liever, aan
dit geacht college bewijst, dat het
curatorhun der Theol. School het noo-
dig en wenschelijk acht, dat prof.
Noordtzij alhier voor de Theol. School
komt spreken."
In dat geval zou de kerkeraad geen
bezwaar hebben.
De kerkeraad van Kerk C sloot zich
begrijpelijker wijze bij deze weigering
aan, het is ook maar voor die ee-
negèerde school te Kampen.
De kerkeraad van Kerk B heeft
echter dien moed niet. Neen, sterker,
in het besef van het goed recht der
vereeniging stelt zij zelfs haar ge
bouw dien avond beschikbaar, en zoo
zal 10 Februari de genoemde professor
daar optreden.
HET TOONEEL.
,'n PAASCHLAM", door het
„Lyrisch Tooneel" van
Amsterdam.
De Redactie vestigt de aandacht van de KINDEREN DER LEZERS
op de nieuwe Rubriek
„Voor OEze Jeugd"
in „de Zaterdagavond",
onder redactie van Mej. M. v. VAN DOORN.
Elke week op dezen dag zullen de Kinderen deze Nieuwe
Rubriek in „de Zaterdagavond vinden.
Stadsnieuws.
Kunstn ij verheid.
In de Rotonde van het Museum van
Kunstnijverheid zullen Zondag a. s.
de afbeeldingen der verschillende bro
kaat en zijden stoffen nog tentoonge
steld zijn.
Tevens worden aldaar tentoonge
steld de drijf- en ciseleerwerken van
den heer Th. Giliam te Apeldoorn,
oud-leerling der school voor Kunstnij
verheid.
Zondag is de toegang kosteloos.
Vrijdag trad voor de 1 e-
den der propaganda-club, onderafd.
van den Ntwj. R. K. Volksbond, als
spreker op de heer F. G. C. Hooij, lid.
van het hoofdbestuur. Spreker had
tot onderwerp gekozen ,,de verdedi
ging van ons land" hetwelk hij in
zeer goed gekozen woorden en met
behulp eener, door hem vervaardigde
schets den aanwezigen duidelijk maak
te. Spreker bepaalde zich tot de pri
mitieve verdediging onzer waterlinie
in den jare 1670, om daarna te wij
zen op hetgeen een volk vermag wan
neer het zelfvertrouwen en moed be
zit. Voorzeker is deze avond voor de
leden der propaganda-club een zeer
nuttige geweest.
Overplaatsing.
Aan de werklieden van de Cen
trale Werkplaats der H. IJ. S. M. die
naar Amersfoort overgeplaatst zullen
worden, is bekend gemaakt dat zij
vier dagen verlof krijgen voor de ver
huizing en f 7.50 schadevergoeding.
Ook zal de vervoering van de goede
ren kosteloos voor hen geschieden.
In het Douche Badhuis
aan den Koudenhorn zijn in de afge-
loopen week genomen 420 baden, n
dat aan het Leidscheplein 275.
De zaak Dicke.
Het bestuur van de afdeeling Haar
lem van den Ned. Bond van Onder
wijzers, dat de zaak van den onder
wijzer Dicke eveneens nauwkeurig
onderzocht heeft, is van meening dat
zijn schuld nog land niet vast staat,
doch dat er verschillende omstandig
heden zijn, die meer voor zijn on
schuld pleiten. Het is daarom dat het
bestuur der afdeeling zich tot Ged.
Staten zal wenden met een met re
denen omkleed adres, waarin het
verzoek wordt gedaan het Raadsbe
sluit van Woensdag j.l. niet goed te
keuren.
Uitvinding der boekdruk
kunst.
Naar de O. H. Ct. verneemt, zal
eerstdaags een studie van mr. Ch.
Enschedé verschijnen, waarin hij den
persoon van Laurens Coster en de
Haarlemsche overlevering behandelt
in verband met de resultaten van zijne
technische onderzoekingen naar de
uitvinding van de boekdrukkunst.
Orgelbespeling in de Groote-
of St. Bavokerk alhier, op Dinsdag 9
Febr. 1904, des namiddags van 1—2
uur, door den heer W. Ezerman.
Programma1. Einleitung und Fu-
ge. W. T. Best2. Adagio uit de 4de
Symphonie, Beethoven 3. Sonate No.
2, a. Grave Adagio, b. Allegro maes
toso, c. Fuga, Mendelssohn4. Ave
Maria, Fr. Liszt; 5. Aria, Weber.
N. O. G.
Door het vertrek naar Indië van de
H.H. Th. Sorgdrager en P. Tuyn Wzn.
verliest de afdeeling Haarlem van
het Ned. Onderw.-Gerïbotschap 2 ba
rer bestuursleden.
In de daardoor ontstane vacaturen
zal worden voorzien ter vergadering
van 27 Februari a.s.
Stuiver s-S paarbank.
Op de Vrijdagavond gehouden ver
gadering van Commissarissen der
Stuivers-Spaarbank, werd den heer A.
van der Voort Azn., die wegens ge
zondheidsredenen ontslag had ge
vraagd als Voorzitter, op de meest eer
volle wijze van zijne functie ont
heven.
Uit groote erkentelijkheid voor de
zeer verdienstelijke wijze, waarop de
heer Van der Voort gedurende 24 ja
ren het voorzitterschap heeft bekleed,
waarbij hij zorg noch moeite gespaard
heeft, om aan de belangen der Spaar
bank te werken, en de bloei daarvan
te verhoogen, werd hem met algemee-
ne stemmen het Eere-voorzitterschap
aangeboden.
Daarna werd tot Voorzitter gekozen
de onder-Voorzitter, de heer P. van
Thiel J. Jzn.
Voorts werd aan de heeren Dr. M.
Wolff, A. M. van der Voort, P. van
Thiel Mz., H. van den Berg en G. J.
Veldheer, die daartoe het verzoek had
den gericht, eervol ontslag verleend
als Commissaris der Spaarbank, on
der dankbetuiging voor de diensten,
welke deze heeren aan die instelling
hadden bewezen.
Vrouwenkiesrecht.
Vrijdag was het 10 jaar geleden,
dat de Ned. Vereeniging voor Vrou
wenkiesrecht werd opgericht.
Dit feit werd door verschillende af-
deelingen, ook die te Haarlem, fees
telijk herdacht.
In de tuinzaal van café Brinkmann
waren bestuur, leden en verdere ge-
noodigden gisterenavond bijeengeko
men, -en werd eene feestrede uitge
sproken door mevr. VersluysPoel
man, terwijl verder eenige leden
voordrachten ten beste gaven en
muziek- of zangnummers uitvoerden,
welke algemeen in den smaak vielen.
Op recht aangename wijze werd de
feestavond doorgebracht.
Brandje.
Gisterenavond omstreeks 5 uur werd
de brandweer nogmaals gealarmeerd
voor een begin van brand in het
perceel Smedcstraat, waar eene be
waarschool gevestigd is.
De brandweer was spoedig ter
plaatse doch behoefde geen dienst te
verrichten. Het kon dan ook meer
als een loos alarm beschouwd wor
den.
Werkstaking.
Vrijdag ontstond in de bakkerij
van den heer Henri J. Carels (firma
Paul C. Kaiser) eene werkstaking,
omdat de stakers van den patroon
eischten dat hij den chef-bakker zou
ontslaan.
Zonder inwilliging van hun eisch,
zijn de stakers echter hedennacht
weder aan den arbeid gegaan, zoo
dat de heer Carels zijne klanten nog
tijdig kon bedienen.
De persoon, die zich als auteur
van dit stuk eerst achter een pseudo
niem verschool en zich later bekend
heeft gemaakt als te zijn de heer Ed.
Jacobs, zal in Haarlem bij het pu
bliek wel tot de onbekenden behoo-
ren. In Amsterdam daarentegen ken
nen velen hem hetzij van hooren-zeg-
gen, hetzij van hooren alleen.
Daar 'tevenwei niet op onzen weg
ligt hier een biografie van den heer
Jacobs te geven, zullen we volstaan
met te vermelden, dat hij jarenlang
het vrije artiestenleven heeft geleden,
tijdelijk te Parijs heeft gewoond,
daarna te Amsterdam in buurt IJ IJ
een gelegenheid heeft gehad in den
geest van de „Chat Noir" te Parijs,
waar hij liedjes voordroeg in het
genre van Salis, vervolgens aan een
tooneelgezelschap verbonden is ge
weest, zich naam heeft gemaakt als
de puntige chroniqueur „Uiltje" in
de „Telegraaf", en ten slotte als too-
neelschrijver met ,,'n Paaschlam"
voor den dag is gekomen.
Wat nu te zeggen van dit stuk, het
welk op andere plaatsen (vooral bij de
bezoekers der hoogere rangen) veel
succès heeft gehad en dat men ons
gisterenavond ook heeft laten zien
Het draagt tot ondertitel „treur
spel der Joden" en heeft ten doel het
zooveel versmade, vervolgde en mis
kende Israël ie tendom in bescherming
te nemen tegen vooroordeel en onver
dienden hoon.
Deze strekking kan dan ook voor
een deel den luidruchtigen bijval ver-
Maren. welken 'u Paaschlam" ge
had heeft in 't bovendeel der schouw
burgen, waar veel geloofsgenooten
van Mozes Blitz (een der hoofdperso
nen uit het stuk) zijn tendentieuse ti
rades (of liever de tirades van den
auteur Jacobs zelf) met ingenomen
heid begroetten een woelig, spoedig
enthousiast volkje, dat een groot per
centage der bezoekers van die rangen
uitmaakt.
Maar hoe tendentieus deze tirades
ook mogen wezen, een agitatorisch
karakter hebben ze niethet doel om
opzettelijk op te zweepen, mochten we
er niet in ontdekken. Hoewel het stuk
draait om het gegeven van een door
godsdienstkoorts half razend dorp,
dat er eindelijk toe overgaat een
Jood van een ritueelen moord te be
schuldigen, en zulk een gegeven zich
licht tot agitatorische bedoelingen
zou kunnen laten leenen, is deze be
schuldiging toch te in algemee-
nen zin behandeld, dan dat men hier
aan een toespeling op een speciaal
geval zou mogen denken, of aan een
ophitsing teeen een bepaalde klasse
of een zeker deel der bevolking van
ons land. 'tWas er den auteur alleen
om te doen eens te laten zien, hoe be
treurenswaardig dergelijke beschuldi
gingen tegen de Joden zijn of welke
ongelukkige gevolgen zij in hun na
sleep kunnen meevoeren. En zoo is 't
ook met de rol, die hij de justitie in
zijn stuk laat spelen; ook hier heeft
hij weer geen specialen ambtenaar
op 'toog, dien we zouden kunnen her
kennen uit een dergelijk, al eens
ergens voorgekomen geval in ons
land. De justitie in 't algemeen
wordt in zijn stuk gesleept.
Maar die algemeene tendenz geeft
hem gelegenheid 't eens dik op te
leggen, eens ferm uit te pakken, eens
heerlijk in de overdrijving te ploete
ren. Nu we geen speciaal geval heb
ben. waarmee we het geval uit het
stuk vergelijken kunnen, en dus
geen waarheidsmeter bezitten, die
ons kan laten zien, waar de realiteit
en waar de overdrijvingsfantasie van
den schrijver begint, heeft hij natuur
lijk de vrije hand en kan hij denteu
gel op den nek van het wilde' ros
zijner verbeelding gooien en zich in
zijn ongetoomde vaart laten meevoe
ren.
Vandaar dat het stuk hier en daar
iets drakerigs krijgt en de allures
aanneemt van een sensationeel volks
stuk.
Het ..sensationeele" is de geschie
denis, waarover men in de justitio-
neele verslagen meermalen in Duit-
sche bladen heeft kunnen lezen,
die berustten op de akelig-domme be
schuldiging door de anti-semieten te
gen de Joden uitgebracht, dat deze
voor hun Paaschbrood het bloed van
een Christen noodig hebben en dan
een moord (een ritueelen moord) be
gaan, om aan dat bloed te komen.
Een dergelijke beschuldiging is in
dit stuk nu ook uitgebracht tegeneen
Jood, die zich in een Ilollandsch dorp
is komen vestigen, wanneer men te
gen Joden-Paschen een Christen-meis
je bij het dorp met afgesneden hals
vermoord gevonden heeft, terwijl na
derhand blijkt, dat een jonkheertje uit
de huurt de dader is geweest.
Maar orulertusschen wordt de Jood
maar verdacht, opgesloten en voorde
rechtbank gebracht. En nu heeft de
heer Jacobs en terecht eens wil
len laten zien, welk een ellende zaïlk
een onzinnige beschuldiging in het
geestesleven en in het huisgezin van
den verdachte kan teweeg brengen.
Aan tirades van tendentieusen aard
over de mishandelingen, waaraan het
Jodendom nog steeds bloot staat, en
die ook hier applaus ontlokten aan
een licht geëmotiveerd publiek der
bovenste rangen, ontbrak 't dan ook
hier ter stede niet: vooral toen op
het einde Mozes Blitz in mooie phrases
„namens al zijn rasgenooten" eens
„uitpakte" bereikte het enthousiasme
zijn toppunt. Wanneer men in dit op
zicht van een succes wil spreken, dan
heeft ,,'n Paaschlam" hier ook opgang
gemaakt (vele malen moest het scherm
op)maar dit succes was meer een van
tendentieusen dan van artistieken
aard.
Maar de heer Jacobs verdient toch
lofen dat niet alleen voor zijn goede
bedoeling. Hij is ook een auteur, die
kijk heeft op de eischen van het too
neel hij is een handige „metteur en
scène", en hij heeft talent en een oog
voor de tooneel-trucs. We verwachten
dan ook nog wel eens iets meer van
hein te zullen zien. en dan iets
beters.
Het deed ons genoegen den heer
Schwab, van wien men na zijn ver
trek van het gezelschap van den heer
Van der Horst zoo weinig meer ge
hoord had, nu eens in den rol van den.
jood_ Mozes Blitz te bewonderen,
t Was een mooie creatie van hem,
waarvan hij voor zijn reputatie als
artiest nog lang genoegen zal beleven.
En nu nog een vraag. Gelooft de
heer Jacobs werkelijk, dat zijn stuk
iets zal kunnen bijdragen, om de on
zinnige beschuldiging van ritueelen
moord tegen de joden uitgebracht, uit
de wereld te helpen Bij het uit
gaan van den schouwburg hoorden
we een heer zeggen „Ja. góed en wel,
maar die processen in het buitenland
„hebben tóch wel degelijk bewezen,
„dat
Dat we dit hoorden, is wérkelijk
waar. Maar is 't niet heel erg droevig?
FRANS NETSCHER.
Nederlandsche Weverij-
tentoonstelling te Haarlem.
(Juli en Augustus 1904.)
Vanwege het Voorloopig Com1 té
wordt, lezen we in de N. R. Ct, het
volgende bekend gemaakt
Onder de industrieën, die Nederland
in het verleden hebben groot gemaakt,
neemt de weverij een eerste plaats in.
Friesche lakens waren ten tijde van
Karei den Groote reeds beroemd, wol-
en linnenweverij bevorderden gedu
rende de middeleeuwen den bloei van
vele onzer steden, met de zeventiende
eeuw draagt Holland's damastweverij
een Europeeschen naam, in de acht
tiende eeuw wordt Utrechtsch trijp
zelfs in Frankrijk nagemaakt. Van het
laatst der zestiende tot het midden der
achttiende eeuw heeft daarenboven de
patroonweverij in zijde tienduizenden
in ons land werk gegeven de behangsel-
weverij bereikte een hoogen bloei en
werd door Nederlanders aan verschil
lende volken geleerd, de katoendruk
heeft zich van uit ons vaderland over
Europa uitgebreid.
Dit zijn feiten, die wij kennen, maar
hoezeer zij het ook zeker maken, dat
de weverij voor de sociale- en de
kunstgeschiedenis van Nederland een
buitengemeene belangrijkheid bezit
het ontbreekt nog geheel aan voldoen
de bestudeering van dit deel onzer
historie.
Toch bewaren allerlei plaatsen 'n
ons land een schat van herinneringen
aan deze industrie, zoowel in beschei
den als in monumenten. Maar terwijl
de toenemende zorg voor onze oude
archieven het waarschijnlijk en 'n
ieder geval mogelijk maakt, dat de
documenteele geschiedenis onzer we
verij zal worden ontgonnen, bestaat
er groot gevaar, dat de monumenten
verloren gaan. Zij, die zich met dit
onderwerp hebben bezig gehouden, we
ten hoezeer verspreid do voorwerpen
zijn, die met oude weefnijverheid in
verband staan. Monsterboeken, weef
getouwen, weefselstempels, patroon-
blokken en weefselpatronen men
vindt ze in enkele openbare verzame
lingen. maar men weet en vermoedt,
dat zij zich ook in particulier bezit
bevinden.
Deze overwegingen hebben onderge-
teekenden er toe geleid eene poging
te doen om te komen tot de stichting
eener verzameling van alle voorwer
pen, die voor de geschiedenis van de
Nederlandsche weverij van belang
zijn. Na besprekingen met verschillen
de belangstellenden bleek hun, dat het
beste middel om tot dit doel të gera
ken, zou zijnhet inrichten eener
tentoonstelling. Door een dergelijke
expositie zou men al dadelijk een
voorloopig overzicht kunnen krijgen
van hetgeen nog aan historische ge
gevens in ons land is te vinden en
tegelijkertijd het groote publiek be
kend maken met het doel der te stich
ten verzameling.