NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
21e Jaargang.
No. 6431
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
MAANDAG 20 JUNI 1904 C
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
MAANBBNs
Vooü Haarlem 1.29
Voor de dorpen fat den cmtek waar een Agsnt gevestigd Is (kom der
gemeente) „130
Franco per post doe? NedR^nd 1.65
Afzonderlijke nummers 0.02>£
Geïllustreerd Zondagsóki, voes Haarlem 0.37%
9 s? de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der VtBees&stap tonü Satffef. Directear J. C. PËEREB00M
ADVERTENT IËN:
Van 1—5 regels 50 Cts,iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van i—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regeL
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentie j ïvorden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
an Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Bollenland: Compagnie Générale de Pubtlclti Etrangire G. I. DAUBE Co.. JOHN F. JONESSucc., Parijs, 3W Faubourg Montmartre.
Derde Blad.
fiaail. Handelsver eniging
Goedgek. by Kou. Besl. van 12 Nov. 1889,
De Haarlemsche Handelsvereni
ging hier ter stede, opgericht 10 Mei
1892, heeft in den loop van den tijd
wel haar reicht van bestaan bewezen.
In zeer vele gevallen, zaken van ver
schillenden aard betreffende, is zij op
getreden en dikwijls met groot suc-
sès. Jammer echter, dat men alge
meen niet meer blijk geeft, dit te
waardeeren door als lid der vereeni-
ging toe te treden. Er zijn wel meor
dan 600 leden, maar dat is niet vol
doende. Elk handelaar, neringdoende,
ja, zelfs particulieren moesten lid
worden om tenminste te laten gevoe
len, dat men het werk op prijs stelt,
dat de Haarlemsche Handelsvereni
ging steeds opneemt, als doende, wat
hare hand vindt om te doen.
De voordeelen, di« de Vereeniging
buiten hare bemoeiingen van verschil
lenden aard haren leden aanbiedt,
zijn zeer vele en zeer groote tegenover
de geringe, jaarlijksche contributie
van ƒ3.50, die gevraagd wordt.
De Haarlemsche Handelsvereni
ging bemoeit zich in de eerste plaats
er mede de belangen van hare leden
te bevorderen door onwillige betalers
voor hen tot betaling aan te manen,
en informatiën voor hen in te winnen.
Bovendien hebben de leden het recht
het hun gratis te verstrekken advies
van de rechtsgeleerde adviseurs der
Vereeniging te vragen, die ook in
proceduren en faillissementen gratis
voor hen optreden, natuurlijk alleen
voor zaken, betreffende den handel en
het bedrijf der leden.
Rechtsgeleerde adviseurs der Ver
eeniging zijn de heeren Mrs. Th. de
Haan Hup-enholtz en H. Ph. de Kan
ter, Spaarne 24, alhier.
Het bureau der Vereniging is ge
vestigd Lange Begijnestraat 22.
Voor incasso's door bemiddeling
der Vereenitring wordt een vast recht
van 5 pCt. der vordering berekend.
Bovendien moet 10 ct. voor port steeds
worden bijgevoegd, bij inzending van
vorderingen door bemiddeling der
advocaten te innen.
De kosten van informatiën naar
buiten de stad woonachtige personen
bedragen 60 ct. per informatie plus
6 cts. porto-vergoeding. Informatiën
naar binnen de stad wonende perso
nen worden gratis verstrekt.
Pretentiën op buiten de stad wo
nende personen worden niet behan
deld, wanneer niet 10 ct. voor porto
vergoeding is bijgevoegd.
Ruim 1748 informatiën en rechts
kundige adviezen werden in het af-
geloopen jaar gegeven.
In Maart en April zijn 59 vorderin
gen tot een bedrag van 1805.90 be
taald, 10 vorderingen worden afbe
taald, 16 vorderingen zijn uitgesteld.
Volgens art. 7 dient het geheim der
Misten van wanbetalers ongeschonden
bewaard te blijven.
Alle brieven, aanvragen, reclames,
of wat dan ook, moeten worden ge
adresseerd aan het bureau, dat ge
opend is dagelijks 's morgens 9
tot 1 uur, en 's namiddags van 2 tot
4 uur, waar dan ook verdere inlich
tingen zijn te bekomen.
Men wordt geraden alvorens te le
veren aanMevrouw Schoo, Duven-
voordestraat 62, C. M. Perquin, Ba-
kenessergracht 34, F. M. Diesbergen,
barbier, vroeger te Amersfoort wonen
de, nu Paul Krugerstraat 12, C. de
Jongh. leeraar Wiskunde, voorheen
Ripperdapark 2 te Haarlem, nu te
Zandvoort, zich om inlichtingen te
vervoegen aan het Bureau.
HET BESTUUR.
Brieven uit Berlijn.
(Van onzen correspondent).
Gartenfest by den Rijkskanselier
ter eere van het Internationale
Trouwen Congres.
Berlijn, 16 Juni 1904.
„Grafiii von Bülow und Grafin von
Posadowsky bitten Herrn K. den
Nachmittag des 13 Juni in ihren Gar
ten zubringen zu wollen" luidde
de uitnoodiging, welke ik ontving voor
de garden-partij, gearrangeerd ter
eere van het vrouwencongres door de
echtgenooten van den rijkskanselier
graaf von Bülow en den Staatssekre-
tar des Innern (Rijksminister van Bin
nenlandsche Zaken) graaf Posadow
skyWehner.
Evenals in Parijs resideeren ook
hier de ministers van den Pruisischen
staat, respectievelijk van het Duit-
sche rijk in hunne ministeries. Alleen
graaf v. Bülow maakt een uitzonde
ring, die in een afzonderlijk paleis,
zoo vele jaren door zijn beroemden
voorganger vorst Bismarck bewoond,
verblijf houdt. Naast het deftige
rijkskanselierspaleis aan de Wilhelm-)
strasse met een door twee zijvleugels
ingesloten voorplein, ligt het uitge- j
strekte, ouderwetsche gebouw van het:
Auswartigè Ambt (rijksministerie van'
Buitenlandsche Zaken), vervolgens
het Reichsambt des Innern (rijksmi-
nisterie voor Binnenlandsche Zaken)
bewoond door graaf Posadowsky, enj
een verder aantal ministeries en pa
leizen. Parallel met de Wilhelmstras-
se, aan den rand van den Tiergarten,
loopt de Königgratzerstrasse tot aan]
de Brandenburger Poort. Tusschen
deze twee straten strekken zich nu i
achter de paleizen heerlijke parken j
uit. behoorende tot de ministeries en j
paleizen der Wilhelmstrasse, metj
lommerrijk zwaar hout en prachtig!
onderhouden gazons, over de geheele
diepte der Vossstrasse (waarin ons]
gezantschap gevestigd is), en welke
indertijd werd aangelegd op het park
terrein van het afgebroken paleis van
gravin Voss, de grootmeesteres van
Koningin Luise. Onderling staan de
parken door poorten met elkaar in
verbinding.
Dat zich deze uitgestrekte tuinen,
waar geen geraas van de wereldstad
doordringt, in het centrum der stad
vlak bij den Potsdammer Platz gelegen]
en toch zoo geheel afgescheiden van
de roezemoezige, drukke wereld rond
om, bij uitstek voor officieele ontvang
sten, ,,im grossen style" leenen, laat
zich begrijpen, vooral, wanneer het
weer zoo bij uitstek meewerkt als de
zer dagen, nu men naar koele scha
duw onder hooge boomen en geklater
van fonteinen snakt.
De ruime vestibule van het niet die
pe doch zeer breede kanselierspaleis
voert met groote tuindeuren direct
naar 'het daarachter gelegen park
Hier was kort na vijf uur een groot
gezelschap bijeen, naar mijn schat
ting een 300 400 dames en slechts
enkele heeren. Uit de verte klonk
vroolijke muziek door het park, uit
gevoerd door een militaire kapel op
het gazon onder de hooge boomen.
In het gras, dicht bij het ruime voor
plein tusschen paleis en park, klaterde
de waterstraal van een fonteintje
droomerig in het bekken, dat niet met
asphalt was beikleed, doch den indruk
maakte', alsof het langs natuurlijken
weg door inzinking van het gazon
ontstond. In dichte groepen stond het
gezelschap bijeen, doch al spoedig
verspreidde men zich meer. De groe
pen losten zich op in kleinere groep
jes, waarvan sommige een onderzoe
kingstocht ondernamendoor de lom
merrijke lanen, naast een waarvan
dicht bij den rand van het gazon een
steen de plek aanwijst, waar de
Reich shund" Tiras, de dog van
vorst Bismarck, begraven werd, terwijl
anderen zich in de omgeving van
gastheer en gastvrouw ophielden, die
zicli voortdurend nu met deze dan met
gene onderhielden.
Ik zal me maar niet wagen aan een
beschrijving der „duftige", lichte
wandeltoiletten der aanwezige gasten.
Op dit gebied ,waar zooveel voetan
gels en klemmen liggen, zijn de fla
ters voor een leek als 't ware „voor
't grijpen". Ik zag zeer veel smaak
volle toiletten. Reformtoiletten waren
zooals op een vrouwen-congres niet
anders te verwachten is, vrijwel in
de meerderheid. Bijna zonder uitzon
dering waren de Duitsche dames in
„reform" verschenen. De bekentenis
moet me echter van het hart, dat de
tijd nog ver in het verschiet moge
liggen, waarin het weinig individuee-
le „reform" toilet uitsluitend het
veld veroverd zal hebben.
De gastvrouw gravin von Bülow,
geboortig uit het zonnige land i;wo
die Citronen blühen", een dame met
een interessant gelaat en levendige
bewegingen, droeg een crême-kleurig
sleepend kleed van eleganten snit,
witkanten parasolop het donkere
haar een lichte met bloemen bezette
hoed, waarvan een zachtblauwe Ame-
i*ikaansche voile afhing. In een ge
makkelijke rietfauteuil gezeten links
van den ingang, voor de wijdgeopen
de tuindeuren van den grooten mu
zieksalon met de levensgroote portret
ten van Koning Umberto en Koning
Victor Immanuel II van Italië, hield
de gastvrouw cercle. Hier werd ik door
mevrouw van Tets van Goudriaan
aan gravin" v. Bülow voorgesteld.
Tegen de lichte toiletten van het
groot aantal dames staken de „Ueber-
röcke" (gekleede jas) en hooge hoeden
i der 10 a 15 aanwezige heeren scherp
af. De gastheer graaf v. Bülow had
wijselijk met het smoorwarme weer
rekening gehouden, welk voorbeeld ik
I den volgenden dag bij een ontvangst
i
in den prachtigen tuin van het Pesta-
lozzi-Fröbelhaus zoo vrij ben geweest!
na te volgen, en droeg een wandel-
costuum en panama-hoed. De rijks-'
kanselier, een goede vijftiger, met
klare grijze oogen, grijs gemeleerd
haar, korten snor en innemende trek
ken, is van rijzige gestalte. Men kan
het hem aanzien, dat de drukke be
zigheden van den zwaren verantwoor
delijken post hun sporen hebben ach
tergelaten op het intelligente gelaat.
Geruimen tijd wandelde zijne Excel- j
lentie in het middelpad op en neeri
met gravin Broekhof, grootmeesteres
der Keizerin, die waarschijnlijk aan
wezig was deels om H. M. te vertegen-
woordigen, deels om zich zorgvuldig
te laten inlichten omtrent de bestuurs-
dames van het congres en de presi
denten der nationale raden (voor Hol
land Mevrouw van DorpVerdam),
die den volgenden dag door de Kei
zerin in bijzondere audiëntie zouden
worden ontvangen.
(Bij deze audiëntie informeerde H.
M. in het onderhoud met Mevr. van
Dorp met veel belangstelling naai' de
universiteitsstudie der vrouw in Hol
land, waarvoor zij zeide, zich zeer te
infeiresseeren. Mevrouw van Dorp ant
woordde, dat de vrouwen in Holland
niet aan afzonderlijke universiteiten
studeeren, maar tegelijk met de man
nen, en dat noch van de zijde der
professoren, noch van de zijde der stu
denten ooit de minste moeilijkheid
gemaakt werd en zich geenerlei be
zwaar voordeed.)
„Als gravin Broekhof met Zijne Ex
cellentie spreekt, trek ik me altijd
dadelijk terug, want dan kan ik er op
aan, dat dienstzaken behandeld wor
den" zegt de persoonlijke adjudant
van den rijkskanselier, luitenant v.
Schwarzkoppen, lachend tot me, die
mij bij mijn komst in het park dade
lijk tegemoet kwam en vroeg of ik
aan graaf v. Bülow wenschte te wor
den voorgesteld, waarop ik natuur
lijk bevestigend antwoordde. Later in
den namiddag had ik deze eer, gelijk
tijdig met mejuffrouw Mr. van Dorp
uit den Haag, die evenals hare moe
der en vele andere Hollandsche gede
legeerden aan de uitnoodiging had
gevolg gegeven.
Terwijl verscheidene gasten zich
aan de buiten opgeslagen lange buf
fetten, waar lakeien bedienden, ver
kwikten met een kop thee of allerlei
koele dranken en vruchten, maakten
andere van de gelegenheid gebruik
om het interessante, historische pa
leis in oogenschouw te nemen, dat
geheel voor de bezoeksters openstond.
Een levendig va-et-vient van rui-
schende rokken en ritselende japons
dientengevolge in de verschillende
salons en zalen gelijkvloers en op de
eerste verdieping. Behalve de muziek
salon met geel damast meubelen trof
mij beneden vooral een groot salon
in oud-Hollandschen stijl. Boven was
mijn eerste gang naar den werkka
mer van Bismarck, gelegen aan de
zijde der Wilhelmstrasse, met de een
voudige lange schrijftafel met toebe-
hooren, waaraan de „IJzeren Kanse
lier" placht te werken. Daarnaast, in
het midden van het gebouw, en over
zijn geheele breedte, met hooge ven
sters zoowel naar de straatzijde als
naar de parkzijde, de zoogenaamde
Congreszaal, waar in 1878 het bekende
internationaal politieke „Berliner
Kongress" onder voorzitterschap van
den IJzeren Kanselier werd gehouden,
in die dagen en nog ruim 10 jaren
daarna, de machtigste staatsman der
wereld. Van de verschillende behaag
lijke en met veel smaak gemeubelde
salons der eerste verdieping trof me
bzijonder do grootste, geheel in rood,
een prachtig, vorstelijk interieur over
de geheele breedte van het gebouw,
met een ruime aansluitende serre, uit
komende op een breed „Altan", het
platte dak met steenen balustrade
van een vooruitstekend gedeelte ge
lijkvloers.
Over gebrek aan belangstelling, aan
courtoisie, aan gastvrijheid van de
toongevende kringen van Berlijn heb
ben de van alle oorden der beschaaf
de wereld opgekomen vertegenwoor
digsters der verlichte vrouwen waar
lijk geen klagen. Naar ik van de Hol
landsche dames hoor, is men dan ook
op dit pünt zeer voldaan. Onmiddel
lijke „greifbare" gevolgen zal het con
gres wel is waar niet hebben, adres
daags te voren, aan hei besluit der
regeering, welke een door den rijks
dag in tweede lezing aangenomen
amendement op het wetsontwerp be
treffende de „Kaufmannsgerichte" tot
het verleenen van actief en passief
kiesrecht voor deze speciale rechtban
ken aan de vrouwelijke handelsbe
dienden, onaannemelijk verklaarde.
Doch indirekt zal het ongetwijfeld
veel goeds uitwerken. „Een druppel
holt een steen uit." K.
Rechtszaken
Doodslag.
Voor de rechtbank te Roei'mond
iieeft terecht gestaan J. Hermans, 25
jaren, landbouwer te Posterholt, ge
detineerd, beschuldigd van zware mis
handeling met doodelijken afloop, ge
pleegd te Pey-Echt, op Joannes Meu-,
wissen. Tegen beklaagde werd een ge
vangenisstraf van 7 jaren gerequi-
reerd.
In zijn requisitoir deed het O. M.
uitkomen, dat dit nu de derde moord
was, die binnen den tijd van één jaar
op een kleine oppervlakte te Echt
heeft plaats gehad. Men zou het den
moordhoek kunnen noemen. De won
den, den verslagen© toegebracht, wa
ren onmenschelijk, vreeselijk. En
zoekt men nu naar de oorzaak van dit
drama, dan is het de drank. Men had
den geheelen dag kroeg uit, kroeg in
Een getuige a décharge verklaarde
op verzoek van den verdediger, mr.
de Kanter, dat hij beklaagde het laatst
te Parijs heeft gezien 24 Januari 1903,
en dat hij hem Woensdag 21 te voren
eveneens te Parijs had gezien ineen
restaurant.
Het bleek, dat de buitenlandsche ge
tuigen door het openbaar ministerie
gedagvaard tegen gisteren, niet ver
schenen waren, waarschijnlijk omdat
hen de dagvaarding niet bereikt had.
De behandeling van de zaak werd ech
ter voortgezet.
Adv.-gen. mr. Reitsma, nu dadelijk
het woord verkrijgend voor het ne
men van zijne vordering, wees op het
vele zeer bezwarende tegen beklaagde
in deze zaak gebleken. In de eerste
plaats het zien plegen van den dief
stal door beklaagde en dat werd waar
genomen van af het balcon een er wo
ning door den bewoner van dat per
ceel. Wel is waar bestond bij dien
hoofdgetuige aanvankelijk eenigen
twijfel aan de identiteit van beklaag
de. maar ter terechtzitting van de
rechtbank hield alle weifeling bij dien
getuige op en verklaarde hij herhaal
de malen beslist, dat niemand anders
dan beklaagde den diefstal heeft ge-
- - w w pleegd. Vervolgens wees Z.E.G.A. op
geloopen, zonder een herberg over te j de verklaringen voor de rechtbank, van
slaan. Laten we hopen, besloot het O. J cle twee begeleiders van den bes tel wa-
M., dat de nieuwe drankwet zal lei
den tot een vermindering van de bier-1
huizen, althans hier in Limburg, waar
men huis aan huis een herberg vindt.
Een recidivist.
Ter zake van diefstal van een hond
gen, waaruit de pakketten gestolen
waren en die beklaagde pertinent her
kend hebben als een van de verdach
te personen die, eenige dagen achter
een vóór den diefstal, den wagen volg
den, blijkbaar om op de hoogte te ko
men van de gewoonten der begelei
ders bij het bezorgen der pakketten
stond voor de rechtbank te Groningen j aan de geadresseerden,
terecht zekere G. P., van Sappemeer.
die, 30 jaar oud, .in 't geheel 11 jaar
en 3 maanden in de gevangenis heeft
doorgebracht. Hij heeft reeds 19 von
nissen uitgezeten. A. s. Donderdag
krijgt hij zijn 20ste.
Effecten diefstal.
Niet minder bezwarend noemde
adv-generaal den brief naar den
„vriend" in den Haag, over den in
voorraad hebbenden „handel" en wel
ke schrijver correspondeert met den
datum waarop men beklaagde den
diefstal heeft zien plegen. De verkla
ring, welke hij voor dit schrijven gaf,
achtte Z.E.A. gewrongen en aller
vreemdst, en niet minder het verhaal
omtrent die beide onbekende perso-
die zoo maar mir nichts dir
Voor het gerechtshof te 's-Gravenha-
ge is gisteren in hooger beroep be
handeld de zaak van den typograaf - nen,
van der Straaten, bijgenaamd „Nelis nichts aan een hun geheel vreemd per-
de Bels", door de Ilaagsche rechtbank j soon de confidentie zouden doen, dat
veroordeeld tot 4 jaren gevangenis- zij in het bezit van ƒ75.000 aan gesto-
straf wegens diefstal van een aantal j len effecten waren en dien onbekende
effecten uit een bestelwagen van de j bovendien zouden belasten met den
Staatsspoor te Brussel, terwijl de wa- verkoop van het gestolen goed.
gen een oogenblik onbeheerd stond, Het O. M. vorderde bevestiging van
toen de begeleiders eenige pakketten j het vonnis.
aan de geadresseerden bezorgden.
Van de feiten is indertijd bij de be- ~tJ w
handeling voor de rechtbank uitvoe-] öPört - 0H W6uStrij(i0IL
rig mededeeling gedaan. Beklaagde
die indertijd, toen hij weggeleid werd
uit de rechtzaal, in de getuigenkamer j Jüap Eden.
SlSyTSSÏMM M «tal beslot» - zooals „ijreeds nl
van het hot binnengebracht onder ge- bedeelden - a. s Zondag te Amster-
leide van drie veldwachters. dam te k°mea !>0«we! h'l ,zal
Beklaagde bleet volharden bijzijn nog eenigen tijd in training had
pertinente ontkentenis, ook voor de ,en "''l™1 voar wcdeï °P dc
rechtbank volgehouden en bleet gelij- 5aan, verscheen. Zondag za Jaap rij
ke verdediging voeren. n.l. dat hij "gen Germain en Hart Nibbns.
slechts tusschenpersoon was van de hetSf aen«. spannende match kan
vermoedelijke dieven (hem onbekende «orden. Het is te hopen, dat Jaap zijn
personen) die hem te Parijs verteld^ste overwinning van dit seizoen
hadden, dat zij in het bezit waren van mag Denalen-
een partij effecten en hem verzochten] I
daarvoor afnemers te vinden. In ver-I
band met dat verzoek schreef bekl. I xL O iO H i 6II»
naar een „vriend" in den Haag, de-|
zen berichtende, dat hij een partijtje
„handel" had en dat die vriend dat;
voor 20,000 francs kon bekomen en af- "4JO OU Alaslaudeil.
halen in een Belgische grensstad. Ook. J
nu ontkende bekl. niet, dat hij met Den Sen Februari vertrok van Oelèe-
dat woord ..handel" gestólen effecten Lheue een colonne, bestaande uit 10
bedoelde. In zijn bezit heeft hij de ef- brigades marechaussee onder denlui-
fecten nooit gehad ze zijn ook in- tenant-kolonel van den generalen staf
derdaad niet in zijn bezit gevondenpa?_ Daalen, via Peusangan naar de
daar de voi'enbedoelde onbekende per- Gajolanden.
sonen hem den „handel" eerst zouden Den Jden van Lhö Seumawè ver-
ter hand stellen als zij van liem be- trokken werd via Mane, Brireutn en
richt hadden ontvangen dat hij er een Teupm Mane, den 13en Toendjang de
afnemer voor gevonden had. eerste Gajö-nederzetting, bereikt.
De president wees bekl. echter op Van af dien datum tot 29 Februari
de zeer bezwarende verklaring voor werd gepatrouilleerd in de Laut- en
de rechtbank tegen beklaagde afge- Dörötstreekslechts in het gebied van
legd. door een bewoner van Brussel, Rödjö Tjèq Böbasan vielen enkele
die, van het balcon zijner woning, be- schoten, waardoor een dwangarbeider
klaagde op den bestelwagen heeft zien gewond werd. Overigens niets bijzon-
klimmen en daaruit pakketten heeft ders.
zien ontvreemden. Behalve in Nalon, het Löjangdal en
Maar beklaagde merkte op. dat die Lömöt was de bevolking overal aanwe-
Belaisehe getuige voor de rechtbank zig. In het bivak te Köng (Pegaséng)
niets anders gezegd heeft dan dathii. meldden zich een groot aantal hoof-
bekl.. als twee druppels water geleek den, waaronder de belangrijkste zijn
op den persoon die op den wagen was de 3 voornaamste stamhoofden uit
geklommen, maar dat die getuige hem het geslacht Boekét, namelijk Rödjö
niet pertinent als dader heeft aange- Boekét Lah. de minderjarige rechtheb-
wezen. bende op den titel van kedjoerön, met
Toen raadsheer mr. Hulshoff den een zijner voogden, Rödjö Boekét
beklaagde vroeg naar een persoonsbe- Eweh en Empoe-n Sawah, het waar-
schrijving van de mannen, die hem in nemend hoofd van de blah (stam) Goc-
Parijs z.g. „handel" voorstelden, kon noeng (het werkelijke hoofd bleek
bekl. niet anders verklaren dan dat ziek)
een dier personen frappant op Bis-De waarnemende kedjoerön Siah
marek geleek.... Oetama (de titularis is afwezig), Röd-
Op een vraag van adv-generaal mr. jö Oetjaq Röbasan (zie het Gajöland
Reitsma erkende beklaagde eenmaal door dr. Snouck Hurgronje bladzijde
in Frankrijk wegens diefstal veroor- 152).
deeld te zijn geweest tot 13 maanden Ook te Isaq (Koeta Rajang) meldden
gevangenisstraf, maar ontkende hij. zich een zestal stamhoofden uit don
dat een instructie tegen hem gevoerd omtrek.
zou zijn ter zake van een diefstal, in Pengoeloe Tjèq van Dah. de gids
Parijs, waarbij een oude vrouw ver- voor den verderen tocht, trad het
moord werd. meest op den voorgrond.
Kedjoorön Linggo verscheen niet.
Den 29sten werd via Djagong enKla
naar de Gaju Loeös opgerukt.
In Ivla werd de aanwezige bevolking
voor een gedeelte verrastin Reröbo
Toa, 10 Maart bereikt, werd de eerste
tegenstand ondervonden12 dooden
met 8 voorlaadgeweren vielen ons in
handen ten koste van 2 gewonden.
Overal elders was de bevolking ge
vlucht.
Verdeeld in twee colonnes werd
voortgerukt naar Pasir, dat stormen
derhand genomen werd door 5 briga
des onder luitenants Winter en Chris-
toffel. De vijand liet 41 dooden met
evenveel voorlaadgeweren achterwij
kregen 6 gewonden.
De andere colonne bezocht het dal
van Padang. Er vielen enkele schoten.
Pengoeloe Tjèq Padang, een der 12
pengoeloes, die als verkiezers van den
kedjoorön Petiambang optreden, viel
gesneuveld in onze handen.
Rödjö Pódöng, stamhoofd van het
vrijheerlijke Trangön, meldde zich.
Den 18den Maart bereikte de colon
ne, na zich te Pasir vereeuigd te heb
ben, de heuvelreeks rondom de eigen
lijke vlakte van de Gajö Loeös. Een
dezer heuvels, de Gemoejang, bleek
zwaar versterkt en bezet te zijn.
Na een© fanatieve verdediging door
de bewoners van Perapèq, viel de ver
sterking ten koste van 3 dooden en 14
gewonden, w. o. luitenant Christoffel
(licht), in onze handen. De vijand liet
168 doode mannen met 53 geweren, w.
o. 2 achterladers, in onze handen. Ook
vele gewonden bleven in onze handen,
deze werden verpleegd.
Onder de gesneuvelden bevonden
zich de beide voornaamste stamhoof
den van Peparèq.
Een tweede heuvelbenteng bij Bön-
dör Klipah bleek onbezet te zijn, de
gampongs in de vlakte waren alle
versterkt.
Den 22sten werd naar do vlakte af
gedaald en met 8 brigades een aan
val gedaan óp de tot een versterking
voreenigde gampongs Doerén, Rödjö
Silo, Koetö Blang en Koetö Lintang.
De luitenants Winter en Ebbing wer
den onbeduidend verwond overigens
kregen wij aan gewonden 24 militai
ren en 4 dwangarbeiders. De vijand
verloor 166 dooden en liet 72 geweren,
w. o. 4 achterladers, in onze handen.
Aan vrouwen en kinderen werd de
gelegenheid gegeven te ontkomen.
In Koetö Lintang werd een bivak be
trokken.
Bédèn de kedjoerön Petiambang,
was afwezig (zie hieronder), zijn
plaatsvervanger Ama-n-Si Piih kwam
zich melden.
Behalve Boekét onderwierpen alle
gampongs zich.
In den nacht van den 24sten Maart
kwam een dwangarbeider uit Péndéng
in het bivak aan. Den 26sten vertrok
een gewondentransport derwaarts.
Sedert medio Februari was te Pén
déng een colonne, ter sterkte van 8
officieren en 150 man, van Koeala
Simpang (Sumatra's Oostkust) gesta-
tionneerd met opdracht om die plaats
bezet te houden ten einde met de co
lonne Van Daalen verband te krijgen.
Deze troepen hadden, na achterlating
van stappe-posten te Simpang Djéer-
néh en te Blang Tabar. den 25sten Fe
bruari de Péndéng-vallei bereikt. Pé-
déng kedjoerön wetiambang, verge
zelde deze colonne.
Gedurende den opmarsch werd geen
weerstand ondervonden, de bevolking
van Pédéng bleek overhaast gevlucht.
Twee dooden en de gewonde Pengoe
loe Péndéng vielen in onze handen.
Bij doornikken naar het Zuiden
werd den 28sten de colonne bij San-
daran aan de Oreng-rivier ernstig met
vuur- en blanke wapens bestooktzij
kreeg 5 gewonden, w. o. 3 onbedui
dend. De invallende duisternis deed
den vijand met achterlating van 3-4
dooden en 23 voorlaadgeweren aftrek
ken.
Dienzelfden nacht keerde de colon
ne naar Péndéng terug, dat 2 Maart
bereikt werd. Van af dat tijdstip werd
slechts in de buurt van die plaats ge
patrouilleerd.
Op last van den luitenant-kolonel
Van Daalen rukt thans de colonne
naar de Gajö Loeös op.
Per Albatros, door den gouverneur
in de Aroebaai gestationneerd, wer
den 12 gewonden van de colonne Vau
Daalen naar Koeta Radja overge
voerd; hetzelfde stoomschip is thans
weder naar de Aroebaai om de overi
ge gewonden af te halen, die intus-
schen via Pédéng naar Koeala Sim
pang zouden opgezonden worden.
Uit Groot Atjeb werden twee briga
des marechaussee en de kapiteins
Stolk en de Boer ter aanvulling ge
zonden naar de colonne Van Daalen,
die van plan was 17 April naar de
Alaslanden door te rukken.
De gezondheidstoestand is bevredi
gend.
