SANGUINOSE
Natuurwolleii (Jaeger) Ondergoederen
P.P. RIETFORT, Gierstraat 44
J. H. MAARTENSE I
56 Groote Houtstraat 56
TAFELZILVER en met zilver
gemonteerd KRISTAL.
Atelier voor Reparation
Heden Ontvangen de aller fijnste alom bekende
GELDERSCHE ROOKWORST.
Voor Lingga Djoeloe onzerzijds vier
gewonden, namelijk een schotwond
en drie randjoesteken.
De vijand liet bij Lingga 5 dooden,
bij Lingga Djoeloe 12 dooden in onze
handen, benevens te zamen een 50
tal geweren, waaronder W inchester
repeteer- en Beaumont-achterlaad-ge-
weren.
Sport en Wedstrijden
WEDDEN BIJ VOETBAL.
J. W. K. schrijft in „Het Sport
blad"
„Er is in de voetbalwereld een
slecht gebruik ingeslopen, dat lang
zamerhand meer en meer aanhangers
vindt, dat is het wedden om geld op
de uitslagen der wedstrijden. Ver
wonderlijk is dat zij, die zich
steeds zoo bang toonen voor beroeps-
spel en daarom bijv. afkeerig zijn
van propaganda in arbeiderskringen,
niet eerder op dit kwaad gewezen
hebben.
Wekelijks na afloop der wedstrij
den kan men het hoorenA. heeft
zooveel ..verdiend", B. een ander be
drag verloren, schier iedereen is fi
nancieel geïnteresseerd bij de resulta
ten van wedstrijden over het geheele
land.
Het is niet alleen het groote pu
bliek, maai- het zijn ook spelers en
scheidsrechters, die weddenschappen
aangaan. Dat hiermede een groot ge
vaar voor de moraliteit in voetbal
kringen is ingehaald, zal toch wel
geen betoog behoeven.
Met wetsbepalingen zal tegen dit
kwaad in het algemeen wel niet veel
te doen zijn, de publieke opinie moet
hierin het sterkst wezen,'moet alge
meen een dergelijk misbruik openlijk
afkeuren en het daardoor onmogelijk
maken.
Intussclien moet de wetgever doen
het weinige wat in zijn vermogen ligt
het wedden aan spellers, scheidsrech
tei's en grensrechters op straffe van
hooge boete, schorsing of royeering
verbieden."
Rechtszaken
Hooge Raad.
EEN UITKEERINGS-QUAESTIE.
Adv.-gen. bij den Hoogen Raadmr.
Noyon concludeerde tot verwerping
van het cassatieberoep tegen het ar
rest van het Hof te Amsterdam, waar
bij door het Hof liquidateuren eener
naaml. venn. waren veroordeeld om
uit eigen beurs te bepalen aan een
aandeelhouder zoodanig bedrag als
zij als liquidateuren reeds hadden
uitbetaald aan de overige aandeel
houders en niet aan den thans die
uitkeering opeischenden aandeelhou
der, welke, toen hij om zijn portie
bij liquidateuren kwam, van hen
moest vernemen, dat de kas reeds
leeg was.
Adv.-gen. was van oordeel, djLt
liquidateuren, gevolg gevende aan de
hun verstrekte opdracht, hébhen be
kend gemaakt, dat er gelden teruit-
deeling voorhanden waren en dat zij
die zouden uitkeerendaaruit ont
stond hun verplichting om aan aan
deelhouders uit te keeren en waren
zij verplicht die uit te keeren gelden
voor aandeelhouders intact te hou
den.
Uitspraak over 6 weken.
FLESSCHENTREKKERIJ.
Het O. M. bij de Amsterdamsche
Rechtbank heeft tegen Hölzermann
IJ jaar en tegen Reket wegens op
lichting 21 jaar gevangenisstraf ge-
eischt.
EEN DRUKPERS-QUAESTIE.
Gepleit werd voor den Hoogen Raad
in de navolgende quaestie van druk
pers
Een boer uit Bodegraven had in rle
„Rijnbode" geplaatst een ingezonden
stuk, waarin hij zich wendde tot zijn
collega's in het boerenbedrijf en hun
mededeelde zijne ervaringen ten op
zichte eener veeverzekering-rnaat-
scharmii wedervaringen, die, volgens
gemeld ingezonden stuk, nu niet van
de aangenaamste waren geweest, ten
minste niet op het stuk van uitkeering
voor zijn gestorven vee. Aan het slot
waarschuwt de geëerde inzender de
geachte landbouwers voor zülk een
*nge maatschappij „en wilt ge meer
vernemen, kom dan tot mij."
Tot hem kwam de maatschappij
met een vordering om schadevergoe
ding. 1000 of zooveel minder als de
rechter billijk achtte.
De rechter rechtbank Utrecht.
achtte in het geheel geen schadever
goeding verschuldigd, omdat de vor
dering niet ontvankelijk werd geoor-
deelclniet ontvankelijk op grond.
dat bij de in ons land bestaande vrij
heid van drukpers het ingezonden
stuk alleen dan een onrechtmatige
daad oplevert, wannéér het valt on
der het begrip van beleediging, waar
onder het niet valt, omdat uit de
dagvaarding niet bleek, dat de ge
daagde hééft gehad het oogmerk óm
te beleedigen.
Anders dacht in appèl het Amster
damsche Hof over de zaak al is het
ingezonden stuk niet heleeligend.dat
neemt niet weg. dat het oplévert een
onrechtmatige "daad, als bedoeld bij
art. 1401 B. W. Honderd gulden scha
devergoeding luidde 's Hofs veroor
deeling.
Van 'sHofs arrest kwam beroep in
cassatie.
Namens den veroordeelden boer
betoogde jhr. mr. W. M. de Brauw.
dat. nu uitgemaakt was, dat het stuk
niet beleedigend is, geen beleediging
of smaad bevat, het stuk ook niet
,kan gezegd worden onrechtmatig te
zijn en inbreuk te maken op eens
anders recht.
Mr. D. van der Goot, voor de vee-
verzekerings-maatschapi->optredend
was daartegen van oordeel, dat door
het Hof feitelijk was beslist, dat het
ingezonden stuk onrechtmatig was,
zoodat de H. R. niet over het al of
niet rechtmatige van hét veel bespro
ken stuk kan oordeelen.
Adv.-gen. Noyon zal over 14 dagen
conclusie nemen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 30 cents per regel.
EEN GELUKKIG MAN.
De menscii is iederen dag zijns le
vens aan vele ziekten blootgesteld. De
eone ziekte heeft een min of meer
kwaadaardig karakter dan de ande
re. Doch een der gevaarlijkste ziek
ten, die het meest bekend zijn, is de
pleuris, niet alleen dat de ziekte op
zichzelf zoo gevaarlijk is, maar de
gevolgen dezer ziekte zijn het. Deze
ziekte begint met eens lusteloosheid
en vermagering en men heeft koude
rillingen. Vervolgens heeft men
koorts, steken in de zijde, de adem
haling wordt moeilijk. De horstholte
zet zich uit, het hart is verplaatst.
Zooals men dus ziet, is tot herstel
ling dezer ziekte eene degelijke be
handeling noodig.
De heer A. de Bruin, Mr. Schoen
maker te Wijngaarden, prov. Zuid-
Holland, heeft ook de pleuris gehad,
en was hiervan genezen, doch het te
rug bekomen der krachten was niet
zoo gemakkelijk.
Slechts zeven en twintig jaren oud
zijnde, was alle hoop tot herstel vol
strekt nog niet verloren, al hoewel hij
vele geneesmiddelen tot versterking
en tot opbeuring der krachten tever
geefs had aangewend, schepte hij nog
moed in de behandeling met de Pink-
Pillen. Hij heeft ze dan ook, zooals
hij onlangs aan onzen verslaggever
medédeelde. met succès gebruikt,
want sedert twee jaren was hij lij
dende geweest aan de gevolgen van
de pleuris en na vier doozen Pink
Pillen gebruikt te hebben, was hij ge
heel en al hersteld en verricht weder
met lust zijns dagelijksche werk
zaamheden.
Uitgeputte mannen, vermoeid dour
overdreven arbeid en het nawerken,
wacht niet, neemt de Pink-Pillen. die
U zullen herstellen en die u terstond
zullen versterken. De Pink-Pillen heb
ben duizenden genezingen bewerk
stelligd. Het is logisch, dat, als zij
anderen genezen hebben, zij U ookj
zullen genezen.
Prijs: ƒ1.75 de doos: ƒ9.-— per zes
doozen verkrijgbaar bij Snabilié,
Steiger 27, Rotterdam, hoofd-depot-
houder voor Nederland en Apothe
ken. Franco toézending tegen post
wissel.
Prijs f 1.75 de doos, ƒ9.per 6 doo
zen. Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger
27, Rotterdam, hoofddepóthouder voor
Nederland en Apotheken. Franco to&-
zending tegen postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Haarlem
en Omstreken bij Wed. W. PLAAT-
ZER VAN DER HULL, Drogerijen,
Jansstraat 28, Haarlem.
I. Rogmans, door Mr. G. Keller, met
een fraaie foto van den beroemden
zanger. Verder een mooi geïllustreerd
artikelVan een Koffieland, door W.
G. K. de J. Een slotstuk van
„Eendin", door De Meerulaer. Een
fietstochtje langs de hunnebedden,
door J. Stamperium (slot). Het
Concert, en een paar kleine artikel
tjes.
In No. 45 van Op den Uitkijk wordt
het artikel„Verscholen hoekjes in
Egypte" voortgezet.
No. 169 van het Tijdschrift voor
Armenzorg en Kinderbescherming
heeft tot inhoudH. J. de Dompierre
de ChaufepiéEen goede Daad.
Mr. J. A. van HamelHet onderzoek
naar het Vaderschap, II. Driehon
derd jaar Weezenzorg J. F. L.
BlankenbergBericht aan Besturen
van Instellingen van Armenzorg, en
eenige kleinere stukken.
Gemengd Nieuws
ONNOOZEL OF VERDORVEN?
Volgens de „Petit Bleu" is het
spoorwegongeluk, dat onlangs in de
Staat Virginia in Noord-Amerika
plaats had, en waarbij een beambte
gedood en vele anderen gewond wer
den, veroorzaakt, naar uit het onder
zoek gebleken is, door een grooten
ijzeren staaf die op de rails gelegd
was door., een meisje van 10 jaar
Gussie Loving genaamd. Toen men
haar vroeg hoe zij er toe gekomen
was een zoo misdadig werk te ver
richten, antwoordde zij lachend„Ik
wilde een pretje hebben. Ik had nog
nooit een spoorwegongeluk gezien."
EEN ZIGEUNER-VERHAAL.
Een open terrein nabij Birmingham
.The black Patch" geheeten, wordt
sedert onheugelijke tijden gebruikt
als een verzamelplaats van Engelsche
zigeuners, die daar hun koning en
hun parlement hebben.
De eigenaars van het terrein wil
den het in eigen gebruik nemen en
zonden vijftig wei'klieden, om een
aanvang te maken met het optrekken
van een omheining. De zigeuners ver
zetten zich echter en een geregeld
gevecht met stokken en steenenwerd
geleverd, waarbij de werklieden met
geleverd, waarbij de werklieden het
moesten afleggen. Deze laatsten ver
wachten versterking.
De zigeuners hebben zich in hun
kamp verschanst.. Zij willen, naar
men zegt, rechtskundig advies inwin
nen, bewex-ehde dat zij sedert eeuwen
de „black patch" bewonen.
De publieke opinie is aan de zijde
van het romantisch geboefte.
Letteren en Kunst
DE SOLDATENKRANT.
„De Soldatenkrant" heeft zich met
den ingang van den achtsten jaar
gang, gemetamorphoseerd.
Het blad is niet alleen uitgebreid,
maar verschijnt voortaan ook geïllus
treerd.
In het eerste nummer van den
nieuwen jaargang prijken o. a. een
paar mooie foto's van Hr. Ms. Pant
serschip „Hertog Hendrik" en een
blokhuis op Atjeh.
De uitgave is in handen der firma
Nygh en Van Ditmar, Rotterdam.
INHOUD VAN TIJDSCHRIFTEN.
No. 41 van Eigen Haard bevat een
vervolgstukIk worstel en kom bo-
ven, II, door Fenna de Meyier. Joh.
GEEN AANSLAG OP DEN CZAAR.
Het Telegramnieuwsagentschap is
gemachtigd, om het door verscheiden
Engelsche bladen verspreide bericht
(dat ook in een andere lezing opge
nomen is door een socialistisch blad
te Krakau), als zou er aan het sta
tion Baronowitsi, toen de trein des
Keizers dat station voorbijkwam, op
den Keizer een aanslag gepleegd,
maar verhinderd zijn, voor een puur
verzinsel te verklaren, gelijk men er
bij elke reis van den Czaar tracht te
verspreiden. De leugenachtigheid van
het bericht blijkt trouwens uit de twee
uiteenloopende lezingen volgens de
eene zou de ware schuldige in hech
tenis zijn, volgens de andere zou de
politie geen inlichtingen bezitten over
den persoon van den schuldige.
Vrijdag te 8 uur gezongen H. Mis
voor de Leden der Broederschap
„Haarl. Processie naar Kevelaer".
Gedurende deze week eiken avond
te 7 uur, uitgezonderd Zaterdagavond
Lof en Rozenhoedje ter eere der Al-
lerh. Maagd.
Zaterdag het Rozenhoedje na de
H. Mis van half 10.
PAROCHIEKERK VAN DEN
H. JOSEPH.
Donderdag te 7 uur Lof van het Al
lerheiligste Sacrament.
Zaterdag te half 9 de H. Mis voor
de bekeering der zondaars in de ka
pel van het Miraculeuse Maria-beeld;
van 510 uur gelegenheid om te
biechtente 6 uur het Lof van O. L.
Vr. met Rozenhoedje, enz.
In deze week, de H.H. Missen en
de Catechismus op de gewone uren.
(„N. H. CL")
Uitlotingen.
4 pCt. OOSTENRIJKSCHE LOTEN
van 1854, groot fl. 250.
100e en laatste Premiëntrekking
op 1 October 1904.
Serie 107 No. 17 fl. 30000.
Serie 2732 No. 33 fl. 5000.
Serie 2336 No. 39 2648 18 3128 39
3450 33 3767 7 elk fl. 2000.
Serie 1222 No. 25 2172 25 2464 33
2756 17 3747 45 elk fl. 1000.
Serie 48 No. 50 242 29 370 30 399 28
442 32 49 479 30 520 22 25 647 18
34 787 32 808 22 811 47 947 6 951 13
1114 23 1411 22 50 1451 26 1520 121613
28 1748 1 1778 36 1819 27 1846 11 19
9 42 2102 49 2146 11 2201 39 2215 28
42 2293 50 2464 16 27 2517 18 2550 10
21 2648 43 2777 8 2814 4 3165 41 3194
19 3448 13 3504 14 3747 13 40 3767 '25
3829 3 elk fl. 400.
Alle overige in de op 1 Juli 1904 ge
trokken Seriën begrepen nommers elk
fl. 300.
Betaalbaar 31 December 1904.
PALEIS VOOR VOLKSVLIJT
te Amsterdam.
Loten van 1867, groot f 10.
'6e Seriëntrekking op 1 October 1904.
14 Seriën.
Serie 647 906 915 1260 1274 1543 1749
1979 2245 2367 2751 2930 3364 3800.
Premiëntrekking op 1 November 1904.
Trekking op 1 October 1904 van 60
Aand. Geconv. 3 pCt. Werk. Schuld
groot f '200. V<
No. 157* 178 235 362 367 470 559 924 942
959 1020 1039 1087 1102 1126 1239 1253
1331 1436 1580 1644 1652 1672 17661979
1983 2096 2112 2279 2298 2333 2414 2435
2436 2479 2585 3099 3376 3456 3566 3597
3636 3725 3817 3824 3995 4174 4180 4274
4297 4309 4347 4391 4516 4541 4567 4734
4866 4960 4991.
Losbaar a pari op 1 November 1904.
Kerknieuws
PAROCHIEKERK VAN DE H. ELISA
BETH EN BARBARA.
Donderdag om 9 uur H. Mis voor
de leden der Broederschap van O. L.
Vr. van Altijddurenden Bijstand.
's Avonds half 8 uur Lof ter eere
van het Allerh. Sacrament.
PAROCHIEKERK VAN ST. JAN,
AMSTERDAMSTRAAT.
Donderdagavond te 7 uur het Lof
ter eere van het H. Sacrament met
rozenkransgebed.
Dinsdag, Woensdag Vrijdag en Za
terdag te 12 uur de Catechismus.
A.s. Zaterdag nam. biechthooren
van 49 uur.
KERK VAN HET ALLERHEILIGSTE
HART KLEVERPARKWEG.
Vrijdag te half 8 de gezongen H.
Mis ter eere) van het Allerh. Hart
's avonds te 7 uur Lof en Rozen
hoedje.
Zaterdag van 5 tot half 10 gelegen
heid om* te biechten.
PAROCHIEKERK VAN DEN H. AN-
TONIUS VAN PADUA.
Woensdagavond te 7 uur Vergade
ring voor de Leden der 3de Orde van
den H. Franciscus.
4 pCt. THEISS-LOTEN van 1880,
groot f 100. ,'4
59e Trekking op 1 October 1904.
36 Seriën.
Serie 101 209 457 532 581 750 1002
1008 1013 104*2 1096 1206 1279 1503 1587
1669 1881 2168 '2601 2636 2648 2832 2999
3113 3115 3354 3450 3454 3481 3574 3663
3688 3730 4015 4229 4382.
Premiën.
Serie 1503 No. 50 Kr. 180000.
Serie 209 No 44 457 15 1008 79 1206
10 3663 38 elk Kr. 2000.
Alle overige in bovenstaande Seriën
begrepen nommers elk Kr. 240.
Betaalbaar 2 Januari 1905.
Officieele berichten
KENNISGEVING.
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem,
Gelet op art. 8 der Hinderwet
Doen te* weten, dat bij hunne be
schikking van 7 October j.l. aan II.
London vergunning is verleend tot
oprichting van eene bakkerij in het
perceel aan de Papentorensvest, Kad.
■Sectie D No. 7813.
Haarlem, S October 1904.
Burgemeester en Wethouders voor
noemd,
BOREEL.
De Secretaris,
PIJNACKER.
KENNISGEVING.
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem,
Gelet op art. 17 der Hinderwet
Doen te weten, dat bij hunne be
schikking van 6 October j.l. nadere
voorwaarden zijn verbonden aan de
bij beschikking van 13 Mei 1897 ver
leende vergunning tot oprichting van
eene rookerij in bet perceel aan de.
Groote Houtstraat No. 79.
Haarlem, 8 October 1904.
Burgemeester en Wethouders voor
noemd,
BOREEL.
De Secretaris,
PIJNACKER.
Voor ons land en ons klimaat zijn de
de beste onderkleeding voor Dames, Heeren en
Kinderen.
Jaeger-tricot en Jaeger-flanel per El; Jaeger-
feston en Kant. Tricot Damesrokken f 1,60, f2,25,
f2,75. Tricot Kinderrokken f0,80, f1,00, fl,20.
magazijn van Jaeger-Ondergoederen
Steeds voorradig: Ruime kenae In de
nieuwst® modellen
Jarenlang leed ik eiken winter aan influënza
de laatste anderhalf jaar had ik voortdurend met bin-
nenkoorts te kampenik heb daartegen vele middelen
gebruikt, maar niets mocht baten. Ik was niet meer in
staat mijn werk te doentweemalen per dag had ik ge
regeld koorts, en het gevolg was ten slotte een erge
zenuwzwakte.
Op dringend aanraden van een vriend, die haar
ook met succeB gebruikt had, heb ik toen een flesch
Sanguinose gekocht; en, waarlijk, na zes of zeven dagen
begon de koorts al te minderen. Ik ging dus met de
Sanguinose voort, en ik kan U nu met blijdschap melden
dat, na het gebruik van zes flesBchen, ik al mijn arbeid
weer goed verrichten kan. Ik gevoel mij frisch en opge
wekt, als voorheen.
Ik heb mij voorgenomen nog eenigen tijd met het
gebruik te blijven doorgaan; en raad alle zenuwlijders
sterk aan de Sanguinose te gébruikenzij zullen er
zeker baat bij vinden. Ik heb nog nooit zulk een heerlijk
middel gebruikt.
J. ZWEMSTRA,
Hazerswoude. Mr. Kuiper.
In de meeste gevallen is tweemaal per dag een eetlepel
(15 gram) voldoende. Dan duurt een flacon tien dagen, en kost
U de behandeling slechts 12 */j of 15 cents per dag. Dat is
goedkooper dan eenig ander dergelijk middel.
Prijs per flacon f 1.50, 6 fl. f 8.12 fl. 15.
Te Haarlem verkrijgbaar bij J. J. GöPPINGER, Gr. Houtstr.
J. VAN GTJLIK, ZijlstraatK. VAN EDEN, Spaarne J. GRIE-
VER, Kampersingel. w. van Dam, Fabrikant, Den Haag.
Geurige kraideusmaak en gagarandeerd zuiver
Uiten Verkoop bij T. A. DONNEE, EL Houtstraat 62
TLI.EFOOSHI MMIiP 469
TTEiESlf'a
TE SafKEK.
de meest delicieuss dratük..
het volk bedoeld, als Oranje-Nassau's
Oord en die van Hellendoorn en Put
ten, vragen nog steeds van ƒ2 tot
ƒ2.50 als minste bijdrage per dag per
patiënt, terwijl er maar ongeveer 11
vrijplaatsen beschikbaar zijn voor het
geheele land. Een dergelijk bedrag is
voor arbeiders niet dan bij uitzonde
ring te vinden. Ook wanneer het aan
tal volks-sanatoria toenam, zelfs wan
neer een verplichte verzekering tegen
invaliditeit bij de wet werd inge
voerd. dan nog, dat zien wij aan het
voorbeeld van Duitschland, zou
slechts een klein gedeelte van alle
tuberculose-lijders kunnen worden
opgenomen. Daarbij komt, dat de tu
berculeuze arbeiders slechts korten
tijd (3 maanden) in het sanatorium
kunnen blijven, wat voor de genezing
meestal niet voldoende is, en thuis en
in hunne, werkplaatsen weer in ongun
stige verhoudingen terugkomen, zoo
dat de genezing of liever de geschikt
heid tót arbeiden meestal niet blij
vend is. De reusachtige onkosten zou
den nu eigenlijk betere resultaten
doen verwachten, en een groot be
zwaar blijft bet. dat slechts enkelen
uit velen geholpen kunnen worden.
Men moest zich dus wel afvragen, of
met mindere onkosten niet meer kon.
worden gedaan, en dan niet alle lij
ders gelijkelijk konden worden gehol
pen-
Pogingen, om dat te bereiken, zijn
hoewel geheel ten onrechte,, wel eens
uitgelegd als een rechtstreeksche be
strijding van. het nut der sanatoria.
Niets evenwel is minder waar dan
dat. Diegenen, die in de bovenge
noemde richting streven, hebben een
open oog voor de voordeelen van de
sanatorium-behandeling, maar ach
ten het, en zeer zeker voorloopig, een
onmogelijkheid, om meer dan enkele
zieken uit een groote stad daarin te
doen opnemen. De overige lijders
moeten aan bun lot worden overgela-1
ten en sleepen zich zoo lang mogelijk!
voort naar fabriek of werkplaats,
vaak met hooge koorts of bloedspu-1
wende, totdat zij geheel uitgeput rust!
moeten nemen, een rust, die in zulk
een stadium geen genezing meer kan
brengen en spoedig met den dood J
moet eindigen.
Ook wat het voorkomen der ziekte
betreft, kan het sanatorium slechts in.
beperkte mate werkzaam zijn. Zeer
zeker kan de verpleegde daar ter
plaatse practisch leeren al het noodi-1
ge, om te weten, wat hij te doen en
te laten heeft bij zijn thuiskomst, om
zijn. eigen omgeving niet met bacillen
te besmetten. In huis teruggekeerd,
kan de lijder de maatregelen, in de
inrichting toegepast, ook in eigen
woning invoeren. Hij kan dan ook
zorgen, dat al, wat hij met hoesten
opgeeft zijn sputum), wordt opge
vangen en vernietigd, dat zijn linnen
goed wordt ontsmet, dat hij door
aanraking enz. zijn omgeving niet in
gevaar brengt en dat hij lucht en
licht laat doordringen in zijn woon-
en slaapvertrek.
Maar dat men op die wijze eenige
zekerheid zou kunnen verkrijgen, dat
al die voorschriften nauwkeurig wor
den opgevolgd, als het contröleerend
toezicht niet meer wordt uitgeoefend,
zal zelfs de vurigste voorstander van
volkssanatoria niet durven beweren.
Men heeft nu eenmaal geen vat meer
op dp ontslagen patiënten. Zij kun
nen op den goeden weg voortgaan en
hunne omgeving eveneens in die rich
ting bewerken, zeker, maar ook kun
nen zij het, uit laksheid, uit onwil
of waarom dan ook, somwijlen nala
ten. En de groote schare tuberculeu-
zen doet dat alles zeker niet, omdat
he tsanatorium voor de meesten ge
sloten blijft.
Stellig zijn alle lezers nu wel al
overtuigd, dat men hier nog niet dat
gene doet voor de bestrijding der tu
berculose. wat gedaan kan worden.
Het is dus dringend noodig. dat
tegen dezen volkskanker met kracht
worde opgetreden, dat een ieder naar
zijn krachten mee helpe, om in deze
alles te doen, wat maar in zijn ver
mogen is, om dit kwaad te stuiten.
Het gaat niet aan, langer bij de pak
ken neer te zitten en te jammeren
over de verwoestingen, door de tu
berculose aangericht, zonder de han
den uit de mouwen te steken.
De vereeniging, die daartoe hier ter
stede is opgericht, is dus waarlijk
geen liefdadigheidsinstelling van de
zooveelste soort, die misschien ook
wel eens wat goeds kan uitrichten.
Zij beoogt integendeel niets minder
dan de bestrijding van een, der groot
ste rampen, die de volken sinds men-
schenheugenis belagen, die misschien
alleen nog maar kan worden over
troffen door het alcoholisme, wat den
nameloozen jammer betreft, dien zij
teweeg brengt, terwijl beide geacht
kunnen worden, elkander in. hun
droevig werk gestadig te steunen en
in de hand te werken bij het vernie
tigen van elk krachtig volksbestaan.
De Vereeniging tot bestrijding der
Tuberculose te Haarlem, kortgeleden
in navolging van Rotterdam opge
richt, zal n.l. trachten, gelijkelijk
voor alle tuberculeuzen uit de volks
klasse nut te stichten, aan allen zoo
veel mogelijk genezing te brengen,
maar vooral., door practische maatre
gelen de verbreiding der tuberculose
tegen te gaan, het gevaar voor be
smetting zoo gering mogelijk te ma
ken, de ziekte dus-zooveel als doenlijk
is te voorkomen.
Zij stelt wel ten eerste voor, gege
vens te verzamelen omtrent het aan
tal tuberculoselijders in Haarlem, om
op die wijze t,e weten te komen, of er
hier bepaalde haarden bestaan, van
waar de besmetting geregeld uitgaat.
Tevens zal zij bij voldoenden steun
overgaan tot de oprichting van een
Consultatie-bureau voor behoeftige
tuberculose-li j ders.
Gezonden door hun dokter, kunnen
tuberculeuze patiënten of voor die
ziekte voorbeschikten of zwakken, die
verschijnselen meenen tehebben
waargenomen, zich op dat bureau ver
voegen. Zij worden daar door ge-
neesheeren. die zich daartoe belang
loos beschikbaar hebben gesteld, on-
derzocht, terwijl de resultaten van I
dat onderzoek worden opgeteekend en
ter inzage gelegd voor den huisarts.
De administrateur der Vereeniging
geeft hun. een kaart, meet en weegt
hem, terwijl de dokter van het bu
reau met den huisdokter in overleg
treedt over de te nemen maatrege
len. De administrateur begeeft zich
naar de woning van den patiënt, om
poolshoogte te nemen omtrent de in-
richting_ van het huis, van de slaap
kamer in het bijzonder, van de ver
diensten van den man, van het aan
tal kinderen, enz.
Naar die gegevens kan. worden be
oordeeld, of in het huis van den lij
der een ligkuur kan worden toege
past. Naar bevind van zaken wordt
den patiënt, raad gegeven. Moet de
patiënt rusten, dan wordt van het
bureau uit onderzocht, of de fondsen
van de fabriek, de werkgever, enz.
kunnen helpen. Is er dan geen vol
doende steun, om een doelmatige be
handeling mogelijk te maken, dan
helpt de Vereeniging.
Zoo noodig geeft de Vereeniging
dan versterkend voedsel, hulp in de
huishouding of een bijdrage in de
huurkosten van een beter huis enz.
Zij geeft sputumfleschjes, om de flui
men op te vangen, leert den patiënt
deze onschadelijk en gene schoon te
maken, enz., en geeft allerlei wen
ken, om het gevaar voor besmetting
van de omgeving met bacillen zoo ga
ring mogelijk te doen zijn. Zij moet
in staat zijn. ligstoelen en thermome
ters in bruikleen af te geven evenals
ledikanten, beddegoed, enz., terwijl
de administrateur er steeds op uifc[
moet zijn, om patiënt en omgeving te
overtuigen van de noodzakelijkheid,
om in het huis, vooral in hot zieken
vertrek, waartoe de geschiktste ka
mer van de woning kan dienen, veel
lucht en licht te laten toetreden. Ve
len zouden gebaat zijn, als de Veree
niging er in slaagde, een draaibare
Iighal ter beschikking te krijgen of:
eeil tuin aan den rand van de stad,;
waar men overdag buiten zou kunneni
liggen.
Mocht het mogelijk zijn, dan zou de]
Vereeniging tevens het zenden naar;
zeeplaatsen van voorbeschikte kinde-j
ren of kinderen, lijdende aan scrophu-j
lose (klieren), moeten bevorderen,;
daar op die wijze bij deze patiëntjes!
het uitbreken van een ernstige tuber-] j
culose aandoening kan worden ver-
meden.
(Wordt vervolgdi.
