NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
22e Jaargang.
No. 6544
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 29 OCTOBER 1904
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)„1.30
Franco per post door Nederland1.65
Afzonderlijke nummers0.02)?
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37)?
«de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 3Ibis Faubourg Montmartre.
AGENDA
liet gevecht door het eskader tot den
j morgen achtergelaten torpedoboot den
Zaterdag 29 October. getroffen schepen geen hulp bood. Bij
Bovenzaal Café BrinkmannLezing het eskader bevond zich geen enkele
Mercurius, 8J- uur. torpedoboot. Niemand werd op de
De Kroon. Tooneelvoorstelling. Rot- Plaats van het gevecht achtergelaten,
terdamsch Toonee,, 8 uur.
In deze agenda worden vergaderin-booten achter, die niet in den grond
gen, uitvoeringen enz. kosteloos ver- geboord, doch slechts beschadigd was.
meld, wanneer zij in onze kolommen 1
f_gpr(j j Intusschen hebben, zooals wi] reeds
vlootbewegingen
njn
zeiden, allerlei
n 5 jir* t i i plaats. Zoo werd Donderdag uit Gi
Buitenlandsch Overzicht hraitar gemeld, dat het
Het Schieten op de
kaï) aal-eskader
jzich des middags voor den strijd ge-
l reed maakte. Het gerucht liep, dat
Lngelscne V isscners de geheele vloot, uitgezonderd, het
I slagschip „Caesar", gistermorgen in
Wat er uit den tegenwoordigen toe-westelijke richting gestoomd is, blijk-
,and kan voortkomen, is nog in het baar met het doel een schijnaanval
}lieel niet te voorspellen. Hoewel op Gibraltar te doen.
tgeland de laatste' dagen oorlogs-J Een aantal torpedobooten vertrok-
zuchtige toebereidselen maakt, schijnt ken gistermiddag naar Tanger. Het
het heden toch meer en ineer dat de j werk in het arsenaal wordt met
kans op eene vreedzame beëindiging ia-acht voortgezet,
van het conflict eer toe- dan afgeno-j Mem verwacht hier een divisie van
ra0J1 is- de Middellandsche Zee-vloot, bestaan-
Althans dit staat nu vast, dat de j de ul g slagschepen, alle gepantser-
Engelsche regeering aan Rusland ide bruisers en 20 torpedojagers,
geen termijn heeft gesteld voor ant-j uit Fiume kwam de volgende ti«-
woord op de door haar afgelegdeding.
verklaring. Een divisie Engelsche schepen, die
Het is dus blijkbaar juist, dat Sir zicl jn onze haven bevindt, kreeg
Charles Hardinge aan graaf Lams- j dringend bevel van de Engelsche ad-
lorf alleen de getuigenissen van "Ie miraliteit zich te vereenigen met de
iapiteins der visschersschepen over bij Pola gestationeerde divisie
het incident heeft ter hand gesteld envervolgens koers te zetten naar het
hem de meening der Britsche regee- westen Men sci,rijft hier dit vertrek
ring heeft medegedeeld. I t.oe aan bet incident bij Doggers-
Door bemiddeling van graaf Ben- bank.
ckendorf zijn Engeland's wenschen j En uit Malta werd bericht
jan de regeering te St. Petersburg De kruiser „Bacchante" met ad-
bekend gemaakt, maar „een nota, 'miraai Walker, het slagschip „Albe
waarin eischen werden gesteld ismarie" raet admiraal Hamilton aan
:ot dusverre nog niet overhandigd, boord, het slagschip „Montagu" en
De Britsche regeering hoopt nu, g torpedojagers zijn hier uit Korfoe
dat zij een bevredigend antwoord ^zai aangekomen. Het slagschip Queen"
jij en 9 torpedojagers vertrókken met
onbekende bestemming.
Uit Drammen is inmiddels bericht
gekomen, dat een gezagvoerder van
het uit Stavanger afkomstig stoom
schip „Skaats", heeft geschreven, dat
zijn schip Zondag in het Kanaal door
een Russisch oorlogsschip beschoten
werd. Toen het stoomschip de Noor-
weegsche vlag heesch, werd
schieten gestaakt.
ontvangen hebben vóór de Russische
vloot een bepaald punt bereikt zal
lebben. Dat alleen maakt spoed ge-
Rrenscht.
De Russische regeering heeft het
dus in haar macht dat kritieke oogen-
blik niet te doen aanbreken vóór de
toedracht van het gebeurde is opge
helderd.
Intusschen is het volledig rapport
van admiraal Rodjestvensky aan lord weegSChe vlag heesch, werd hetde Zoetestraat en de Slagerspoort.
Iiktdïïehctr i'X SXÏÏilTiïTd' ij Daaromtrent wordt opgemerkt: De
Woeling gelegen liceft° on trawlers 00riXXpOT °P Passee,d<m 18 j Maatschappij betreurt zeer dat velen
le schieten. Indien een verdwaald Het stoonisch'ip kwam Maandag ie aan het goede doelverbetering van
schot eën der booten getroffen heeft, Londen aan. woningtoestanden, waarbij boven-
dan was het geheel en al een onge- Dit feit schijnt bij de Engelsche re- dien van kapitaal althans eenige
luk. Bij de visscliersvloot bemerkten Laar eersten indruk over het rente wordt getrokken, nog niet wen
de Russische officieren twee I voorgevallene te hebben verzacht.
Khepen. die met groote snelheid j Het volgende Reuter-telegran.
voortgingen en ör volkomen als tor-^uigd; daarvan
Moekden, gedateerd 27 October. Daar
in wordt bericht, dat in den afgeloo-
pen nacht eön artilleriegevecht plaats
had op den noordelijken oever van
de Sha-ho, onmiddellijk ten zuiden
van Moekden. Gedurende den nacht
hield een hevig kanonvuur aan, dat
heden werd voortgezet. De Russen
zijn de aanvallers. Hebben zij geen
succès, dan zullen zij al strijdende
regelrecht naar de wallen van Moek
den trekken.
EEN DETACHEMENT VERDWENEN
De ..Birsjiwija Wiedomosti" ver
neemt uit Moekden d.d. 26 dezer, dat
een detachement onder generaal
Kossagowski bij de algemeene voor-
waartsche beweging op 4 dezer op
rukte op den uitersten rechtervleugel,
na ernstige gevechten de Tsjoengoe-
zen uit Asjangore verjaagde en zich
samentrok bij Saobihe ten zuiden van
Yentai, waar groote Japansche voor
raden verzameld waren, om later
naar Moekden overgebracht te wor
den.
Bij den aanvang van de groote ge
vechten aan de Sha-ho was het deta
chement ver naar het zuiden opge
rukt en opereerde achter het Japan
sche leger. Daar de Japanners stel
lingen aan de Sha-ho bezet hielden,
was de stelling van generaal Kossa
gowski in gevaar.
Waar de afdeeling zich op liet
oogenblik bevindt is niet bekend.
Stadsnieuws
Maatschappij tot verbete
ring der huisvesting van
minvermogenden.
In de Donderdagmiddag te Haar
lem gehouden algemeene vergadering
dezer Maatschappij werd verslaguit-
gebracht over de verrichtingen en den
toestand der maatschappij. Mocht zij
in de eerste jaren van haar bestaan
door veler hulp en belangstelling in
de gelegenheid zijn nieuwe arbei
derswoningen in verschillende stads-
deelen te bouwen, bij gebrek aan vol
doende financiën moest zij haren
arbeid in het laatste jaar bepalen tot
het bouwen van enkele woningen in
Bouwkunst.
Donderdag-avond had in de bene
den-achterzaal van. café Brinkmann
de uitreiking plaats van de prijzen,
behaald bij den, in Haarlem, laatst
gehouden gevelwedstrijd.
Het eerelid der aid. Haarlem van
A. VAN ROSSUM.
Er zijn zoo van die menschen in
Haarlem, van wien men algemeen
vindt, dat zij in den Raad behoorden
te zitten. Eigenaardig is het, dat
juist die personen zelf het dikwijls
•daarmee in 't geheel niet eens zijn
en elk verzoek om candidaat te wil
de Maatschappij tot Bevordering van leu wezeu afwijzen. Zoo ging het ook
Bouwkunst, Jhr. Mr. J. W. G. Bo- Lij den heer van Rossum. Meerma-
reel van Hogelanden, de wethouders
de heeren Mr. Th. de Haan Hugen-
holtz en Dr. Kruseman, eenige raads
leden, bouwkundigen en andere ge-
noodigden waren aanwezig.
len in den besloten kring van kies-
vereenigingen genoemd, méérmalen
gepolst, kon men hem nooit tot can
didaat proclameeren, omdat hij dat
beslist afwees. Tot veler ingenomen-
De vergadering werd gepresideerd j Lejd heeft hij thans zich bereid ver
door den lieer J. W. G. Droste, die kiaard, een candidatuur te aanvaar-
in zijn openingswoord er op wees, den, daarmee zwichtende voor de
overredingskracht van_een onzer in-
v„i„ - gezetenen, die smds~jaren in onze
algemeen belang is. Vandaar dat de
afd. Haarlem van Bouwkunst den
Raad verzocht heeft daarvoor eene
subsidie toe te kennen.
Wel is de kunst geen regeerings-
zaak, zooals het onderwijsmaar
toch is en moet de kunst zijn een on
derwerp van voortdurende zorg der
Regeering. Wil ze groeien en bloeien veej
dan moet ze ondervinden steun en
Raadsverkiezingen een groote rol
speelt.
Voor het belang onzer gemeente
achten wij dit een gelukkig besluit.
De heer Van Rossum, directeur van
de suikerfabriek te Halfweg, is vóór
alles een man van de practijk. Van
gepraat houdt hij niet, doet
gaarne zaken af en is, hoewel hij
waardeering. Al is ze dus geen regee-1 zich een clgen opinie pleegt te vor.
ringszaak, dan wil dit geenszins zeg- mePj oak toegankelijk voor motieven,
gen, dat de Regeering haar niet kan die duor een Mder „orden aatlga.
steunen. Integendeelen in vele ge-j voerd Begaa[d met
een heider door-
vallen blijkt dan ook dat de Regee- zicht wordt hjj ln de besturen waar.
ring de kunst wel degelijk steunt. En van hlj deal uitmaaWi Mer gewaar-
al bestaat er dan ook geen wet, geen deerd ,envjj, hij zich eigenaardig
maar gemakkelijk, weet uit te druk
ken.
De kansen voor zijne verkiezing
staan zonder twijfel gunstig. Burger
plicht heeft hem gecandideerd, de
R.K. Kiesvereeniging en de z.g. Kies
kring zullen hem steunen of stellen.
Daar de heer van Rossum 49 jaar
oud is en dus in de kracht van zijn
leven verkeert, kan de gemeente
Haarlem, die voor hare bedrijven in
't bijzonder mannen van de praktijk
gebruiken kan, nog veel nut van zijn
adviezen ondervinden. Voor den heer
Van Rossum zelf moet het een aan
gename gedachte zijn, dat hij in den
Raad goed werk zal kunnen doen.
ledobooton uitzagen. Dc admiraal
eidde daaruit af, dat het Japanners
waren en geloofde dat zijn eskader
slechts op deze twee schepen vuurde.
De admiraal ontkent beslist, dat
;en Russisch oorlogsschip achtergela
ten werd, dat geen oogenblik de boo-
en uitliet om de gewonden te helpen,
"lijn officieren hebben in het geheel
niet geweten dat er een of meer
trawlers door een schot geraakt
werden. Hij geeft zijn leedwezen
m dat van de geheele vloot te ken
nen over de omstandigheid, dat er
trawlers beschadigd en personen ge
dood of gewond werden, en voegt er
aan toe, dat de twee schepen, waar-
gevuurd werd, onmiskenbaar van
beltype-oorlogsschip waren.
'tls nu maar te hopen, dat de Rus
sische officieren in 't vervolg beter
waarnemen, want anders zullen de
neutrale schepen van de Armada
meer last hebben dan de Japanners.
In een interview te
Tlgo
leeft admiraal Rodjestvensky aan
tovengenoemde mededeeling nog toe-
pvoegd. dat de Engelsche visschers-
looten door een dichten mist niet
te zien waren, het transport-
chip den weg versperden en een
Echut afgevuurd hadden.
Höt eskader had toen geëischt, dat
tij haar vlag zouden vertoonen en
wegstoomen, maar zij hadden niet
ehoorzaamd en waren begonnen de
nie van het eskader te kruisen.
Weer eenigszins anders is de offi-
ciëele lezing te Petersburg gepubli
ceerd.
De generale staf van de marine
deeltmede, erschillende telegram
men van den chef van het tweede
eskader van den Stillen Oceaan, ge-
teraal-adjudant Rodjestvensky te
hebben ontvangen.
Heit eerste van deze luidtHet in
cident op de Noordzee werd veroor-
taakt door twee torpedobooten, die
tonder lichten te vertoonen en door
de duisternis beschermd, het aan de
tpitSiVan het eskader stoomend schip
aanvielen. Het eskader manoeuvreer
de met de zoeklichten en opende het
tuur. Toen vertoonden zich eenige
kleine stoomschepen, op vischtraw-
lers gelijkend. Het eskader beproefde
deze stoomschepen le sparen en staak-
het vuur zoodra de torpedobooten
uit het gezicht verdwenen waren.
De Engelsche pers maakt er zich
kwaad over, dat. een op de plaats van'
ge-
„Wij vernemen, dat de regeering
schen mede te werken. Ook bij de
Spaarbank van het Dep. Haarlem
verplichting om de kunst te steunen,
zoo wordt toch aan elke overheid ge
legenheid gegeven om haar te steu
nen.
En zoo hebben wij in U, burge
meester, aldus ging spr. voort,
iemand, die de kunst wil steunen en
bevorderen. Van u ging het idee van
den gevelwedstrijd uit. Van harte
danken wij u daarvoor.
Tevens bracht spr. dank aan de
corporaties, die door finantieele hulp
de commissie bijstonden, en hoopte
dat de Raad een gunstig besluit
mocht nemen en de verschillende
corporaties steeds krachtig zullen
willen blijven medewerken. Dank
bracht spr. ook aan de regelingscom
missie en voorts een woord van hul
de aan de jury voor de helanglooze
wijze waarop ze haar taak vervulde.
Door den heer L. C. Dumont, di
recteur
De boeker ij van het Mu
seum van Kunstnijverheid te Haar
lem ontving ten geschenke van den
heer Gerrit van den Broek, Gflmmis-
van Gemeente-werken, werd saris-generaal der Wereldtentoonstel-
vervolgens het rapport der jury voor- ling te St. Louis, het officieele album
gelezen, waaruit bleek, dat de eerste niet afbeeldingen der verschillende
van 't Nut van 't Algemeen klopte prijs was toegekend aan den heerJ. Douwen, van genoemde tentoonstelling
van oordeel is, dat het bericht van de Maatschappij tevergeefs aan. Ve-j London die den gevel ontwierp van de^afdeeling kunnen kunst-ambach"
den niets kwaads bedoelenden aan-1 len dragen bij voor verbetering der de villa van den heer Peltenburg fcen
val van een kruiser van het BaltischVolksgezondheid door het stichten aan den Heythuyzerweg, en de twee-1 Beide werken liggen in de leeszaal
eskader op eón Zweedsch stoomschip, Van Sanatoria als anderszins, maar de prijs aan den heer J. v. d. Ban, die der boekerij ter bezichtiging,
weinige uren voor den aanslag op de zjj bunnen niet besluiten deel te ne- den gevel der villa „Zuiderhoek" aan
ctr-ütt rnr hpvivsrip-mp- van 'it-iti» ij t
men aan de verbetering van woning- den KI. Houtweg had ontworpen.
Noordzee, strekt tot bevestiging van
de meening dat de Russische aanval
bij Doggersbank evenmin kwade be
doeling had."
Evenwel blijft het nu maar zaak
willen de regeerders in beide landen
een ernstig conflict vermijden dat
de schepen van beider nationaliteit
uit eikaars buurt blijven.
Hiervoor te zorgen is, naar Lauzan-
de hoofdredacteur van de „Ma-
tin". op het oogenblik voor beide mo
gendheden een gebiedende plicht.
„In 't belang der menschheid", zoo
schrijft hij, „moeten zij
een overwinning
op zichzelf trachten te behalen, om
de onrust te doen bedaren, die reeds
alleen de schaduw van een conflict
wekt. Bovenal is het zaak, dat het
Engelsche volk, dat tot op dit oogen
blik, in de oogen der wereld, het
recht op zijn hand heeft, zijn koel
bloedigheid en bedaardheid niet ver-
lieze, waarvan het onder andere om
standigheden bewijs heeft gegeven.
Daden van toorn, beleedigende bedrei
gingen, heftige taal, bederven de bes
te zaak en zij zijn niet onvermijdelijk
noodig om de meest gerechtvaardig
de smart weer te geven.
„Engeland zij op zijn hoede. Eer
gisteren had het bijna de geheele be
schaafde wereld op zijn hand. Het
zou die instemming spoedig verliezen,
indien het beproefde aan anderen te
doen, hetgeen Jiet zelf leed."
Verschillende Russische bladen heb
ben inzamelingen geopend voor de
betrekkingen der visschers, die bij
Huil verongelukten.
Over de hervatting van de krijgs
verrichtingen op het oorlogsterrein in
Mantsjoerije
verluidt nog niet veel.
Men zou zeggen, dat de Japanners
het overwicht op het oorlogsterrein
hebben herwonnen.
Het schijnt dus, dat de Russische
aauvalsbeweging is uitgeput en dat
de vijand opnieuw tijd en plaats van
de gevechten bepaalt.
toestanden, die vaak de volkswelvaart
bedreigen, daar de meeste kweek
plaatsen van ziekten te vinden zijn
de krottendie ziekten worden
voorkomen en genezen in woningen,
goed voorzien van lucht en licht, zoo-
de Maatschappij ze tracht te
bouwen.
Overeenkomstig de voorstellen van
het bestuur werd besloten tot uitkee-
ring van een dividend van 2| %r
tegen intrekking van dividend-bewijs
8 af te schrijven van de percee-
len 1 aan het reservefonds toe te
voegen 83.95. De winst- en verlies
rekening heeft een totaal van f2425.79J
de balans een van ƒ67.879.39).
De heeren jhr. mr. J. W. G. Boreel
van Hogelanden en F. A. Gryseels
werden resp. als commissaris en be
stuurslid herkozen.
Van belang is nog een telegram uit van het Museum.
Feestavond Stadhouder
Willem III.
Men verzoekt ons het volgende te
willen melden ten einde aan het ver
zoek te voldoen van vele bewoners
van buitens in den omtrek van Haar
lem, voor wien het betrekkelijk vroe-
uur van aanvang (7van ge
noemden avond een bezwaar was, is
dit tijdstip thans bepaald op 8 uur.
Voor de tentoonstelling
van Kunstnaaldwerk, die in het Mu
seum van Kunstnijverheid te Haar
lem zal gehouden worden, heeft zich
onder presedium van den Directeur
van het Museum een Dames-comité
gevormd, hetwelk is samengesteld als
volgt
Mevrouw DysselhofMejuffrouw
Elis RoggeMejuffrouw Tj. Pleijte
Mejuffrouw A. M. Beerninck.
De tentoonstelling zal 15 November
worden geopend, terwijl inzendingen
tot 10 November zullen worden in ont
vangst genomen.
Het programma der tentoonstelling,
alsmede nadere inlichtingen, worden
gaarne verstrekt door den Directeur j
Schooleriana.
Een onderwijzeres was zoo vriende-
De burgemeester, hierna het woord lijk ons het volgend briefje te zenden.
verkrijgend, zeide, dat het hem zeer
aangenaam was de behaalde prijzen
uit te reiken. Met ingenomenheid doe
ik liet, te meer omdat de voor
zitter reeds gemeend heeft te moeten
zeggen dat de gedachte voor den ge
velwedstrijd van mij is uitgegaan.
Maar al heb ik de idee geopperd,
dan was ze nog niet uitgevoerd en
juist dat laatste is door uw aller
medewerking tot stand gekomen.
Een gevelwedstrijd blijft op zich
zelf een zeer gewoon ietsdoch ik
heb het beschouwd als iets diepers.
Een fraaie gevel het uiterlijk van
een huis verraadt m. i. dat de ziel
van den inwoner kunstzin bezit.
Wanneer men in onze stad zoo
rond gaat, dan ziet men eigenlijk op
kunstgebied weinig. Weinig is er wat
het oog streelt, weinig dat aanspraak
mag maken op het woord „schoon".
Kunst is weliswaar geen regeerings-
zaak, wanneer daarvoor op andere
wijze gezorgd wordt, docff m. i. moet
de regeering van stad of land de
kunst steeds te hulp komen.
In de 17e eeuw, toen de kunst
uitingen mooier waren dan thans,
was dit niet noodig, maar nu wel.
Laten wij daarom allen medewer
ken met al de kracht, die in ons is,
om iemand, die iets in 't belang der
kunst wil doen, te steunen. Laten wij
niet critiseeren, maar hem helpen.
Daartoe wek ik allen op, in 't «elang
van onze gemeente, aldus eindigde
Jhr. Boreel zijn toespraak.
Vervolgens sprak de burgemeester
eenige woorden van gelukwensch tot
de bekroonden, en hoopte hij dat zij
nog vele jaren in 't belang van de
stad Haarlem mochten werkzaam
zijn. (applaus).
Ten slotte hield de heer Gonnet
eene kunstbeschouwing, waarna de
bijeenkomst werd gesloten.
dat zij had ontvangen van een ver
holgen moeder
„Jufvrou als der geen ijnt aankomt
om dat kind nu nog meer school den
houwen dan zal u er is zien wat of
ik dan zal doen het gaat me vervee-
len tootje die snik den toen zij tuis
kwam u moet u schaamen een kint
van zes jaar zoo den pesten laatst
met die lie 1) ook dat ze dat uit moest
schrijf en ze kent nog geen letter
haast, maar als het nog eens is dan
zal ik er is komen en dan zalen wij
saamer er is af reekenen en ik doe
het grus hoor dat zou den eersten
keer niet zijn dat ik iemant op zijn
mieter slaa ze blijfen van mijn kin
deren af
vrouw K."
Indien het onderwijs gerekend werd
onder de Ongevallenwet thuis te be-
hooren, mocht men het zeker wel een
hoog gevaren-percentage toekennen, j
1) bedoeld wordt lei.
Voor de slachtoffers van
den laatsten storm.
Op de lagere scholen hier ter stede
worden, evenals dat dit op andere
plaatsen reeds is geschied, inzamelin
gen gehouden voor dc nagelaten be
trekkingen van de slachtoffers van
den laatsten storm, voornamelijk voor
die van het eiland Urk, hetwelk het
meest geteisterd is geworden.
Zorgwekkend.
Naar wij vernemen is de toestand
van den heer Theophile de Bock
uiterst zorgwekkend. De patiënt
bracht een zeer onrustigen nacht
door.
V o e tb a 1 w e d s t r ij d.
De voetbalclub „Haarlem" speelt
Zondag on haar terrein aan den Scho-
terweg alhier voor de Westelijke eer
ste klasse competitie van den Neder-
landschen Voetbalbond tegen R. A. P
uit Amsterdam.
De wedstrijd vangt als gewoonlijk
te 2 uur aan.
ARRONDISSEMENTS
VERGADERING.
ln het Brongebouw werd heden de
vergadering gehouden van onderwij
zers in de arrondissementen Haarlem
en Beverwijk.
De vergadering werd geopend door
den schoolopziener te Haarlem, den
heer P. Goedhart, die de aanwezigen
op de zeer druk bezochte vergadering
hartelijk welkom heette, in 'i bijzon
der den heer Fabius, inspecteur vaa
het L. O.
Daarna deed de heer HabermeelU
eenige rnededeelingen over de lie ken
de ziekte-verzekering voor do onder
wijzers.
Het vereischte verzekerd kapitaal
is nog niet volteekend, en de heer
Habermeehl sprak den wensch uit,
dat er onder de aanwezigen nog per
sonen waren, die genegen zouden
zijn aan de verzekering deel te ne
men.
Hierna nam de heer Van der Ley
het woord.
In een aangename causerie behan
delde spr. zijn onderwerp, getiteld
„Onderwijs in de kennis der natuur
op de Lagere School".
Na er op gewezen te hebben, hoe
in den loop der jaron veel verbetering
in het onderwijs in de kennis der
natuur was aangebracht, schetste de
spr. breedvoerig hoe dit onderwijs
moet zijn ingericht, wil het goede
vruchten afwerpen. In de eerste plaats
is dan noodig. dat het onderwijs zich
bepaalt lot ..Waarnemingen", waar<
door de kinderen zeiven vragen over
de natuur gaan stellen; cn moesten
de onderwijzers de kinderen de na
tuur leeren kennen en verstaan
opdat zij zelf lust gevoelen deze stu
die voort te zetten.
Bij het onderwijs in de plant- en
dierkunde moet men de kinderen zei
ven waarnemingen laten doen in do
schoone natuur, op het groeiende,
bloeiende land.
i Dat geeft geestelijk genot en kweekt
bruikbare kennis voor het leven, ter
wijl een en ander tevens bewondering
en eerbied afdwingt.
Ten slotte behandelde snr. een leer
plan. door hem opgemaakt.
Na de rede was er gelegenheid voor
gedachten wisseling.
Na de pauze trad de heer P. Goed
hart. arr. schoolopziener, als spreker
op met een zeer interessante mede-
deeling over een van de figuren uit-
den tijd der Fransche Revolutie, den
baron Jean de Batz. In zijne inleiding
wees spr. er op, hoe het in dezen tijd
van geliefhebber in sociale kennis
noodig is voor ieder die verhand met
de geschiedenis zoeken wil, om te
gaan tot de bron en zich niet met
handboeken tevreden te stellen. Wie
dat beginsel toepast bij de historie
van de Fransche omwenteling, vindt
overal duisternis en bespeurt, dat het
maar niet zoo gemakkelijk gaat aan
de personen en hunne drijfveer en de
juiste waarde te geven. Men moet dan
ook de groote dooden uit die periode
bezien te midden van hun tijdgenoo-
ten en vindt dan, dat de Fransche
revolutie was een overkoken van men-
schelijke hartstochten, een geweldige
woeling. Door een beschrijving van
de historie van Jean de Batz wil spre
ker daarover een schemering van licht
verspreiden.
Den 6den Dec. 1761 te Goutz in de
L a n d e s geboren, was de Batz aan
vankelijk officier, fungeerende in 't
begin van de revolutie als afgevaar
digde van zijn departement, diende
na de bestorming van de Bastille in
het leger der Oranjes tegen Frankrijk
en keerde toen, hoewel hij als uitge
wekene natuurlijk reeds verdacht
was, kloekmoedig naar Parijs terug,
om te trachten den Koning en de
Koninklijke familie te redden.
Een poging om Lodewijk XVI te
redden, toen hij per rijtuig naar 't
schavot werd gebracht, mislukte, een
tweede poging tot redding van de
Koninklijke familie, faalde evenzeer.
De Batz. den moed niet opgevende en
gesteund door een groot fortuin, dat
hij door 't maken van valsche assig
naten nog vermeerderde, besloot toen
de Nationale Conventie tot mikpunt
van zijn pogingen te maken. Er wa
ren in deze wetgevende vergadering
tal van schavuiten. De Batz wilde
dat aan de Parijzenaars toonen en
zoo een kentering bewerken ten gun
ste van het koningschap.
Hij stelde zich daartoe in. verbin
ding met twee leden der Conventie,
Delaunay en Jullien en overlegde met
hen over een groote, winstgevende
speculatie. Destijds was er natuurlijk
veel meer koersverandering in aan-
deelen en effecten, dan tegenwoordig
en een paar woorden op de tribune
der vergadering van de Conventie wa
ren voldoende, om een groote stijging
of daling te bewerkstelligen. Men
dacht aan Chabot, een man van groo-
ten invloed, maar die niet omkoop
baar scheen. De Batz evenwel wist
daarop raad. Door middel van twee
Oostenrijkers, de gebroeders Freij,
wekte hij in Chabot de sluimerende
zucht naar weelde en genot op, totdat
