Kunst zij ons Doel.
Binnenland
qua „stuk .minder goed had vol
daan. Trouwens Schimmel zelf vond
zijn eigen werk voor een uitbeelding
op hei tooneel ook niet geschikt.
Van deze opgedane ondervinding
profiteerend, hebben de medespelers
zich toen met den auteur in verbin
ding gesteld om wijzigingen aan te
brengen, die het stuk meer „Biihnen-
fahig" zouden kunnen maken. En
naar de heer Schimmel ons schreef,
beeft hij toen een paar tooneelen
verkort, sommigen daarentegen wat
meer uitgewerktop wat manier de
Prins zich uit het gevaar ontdekt te
worden, redt, is voor den toeschouwer
verduidelijkt, en aan het laatste ta
fereel, dat blijken van malheid ver
toonde, bij de eerste opvoering, is
een nieuw incident toegevoegd, waar
door, naar hij hoopte misschien de
kwijnende belangstelling door een
versche émotie een nieuwen prikkel
eou krijgen.
Hoe die wijzigingen en toevoegin
gen nu precies en woordelijk geluid
hebben, kunnen we op 't oogenblik
nog niet zeggen, want 't gaat niet
om in den schouwburg met Schim-
mel's boek in de hand te gaan zit
ten, om een vergelijking te gaan
maken van den oorspronkelijken
tekst met de tweede editie. Maar de
heer Schimmel meldde ons, dat *t
zijn voornemen is, om het herziene
stuk te doen uitgeven, tenminste in
dien de tweede opvoering te Haar
lem slagen mocht.
Of 't nu kwam door de vollere zaal
nu de prijzen matiger waren, wa
ren er ook meer menschen gekomen
waardoor een waarmere stemming
was ontstaanof doordat de ;»e.us-
spelers beter op het tooneel en in
hun rollen thuis waren, zoodat het
spel vlugger van stapel liepdan
wel dat Schimmel's wijzigingen 't
deden het stuk beviel ons beter
dan den eersten keer. Maar toch
maar toch neen, als dramatisch
product „deed" het 't niet. Zeker,
men bewondert af en toe de geesti
ge dialoog van Schimmel, die -soms
op een duel met de punt van den
tong lijkt; men interesseertziohvoor
de historische kijkjes, die de schrij
ver in het stuk openten nog meer
bij- en buitenwerk houdt oog en oor
bezig maar als historisch drama,
als werk voor het tooneel, ka.11 het
geen publiek blijven boeien. Men
luistert vol devotie voor den tachtig-
jarigen Schimmel, vol welwillende
aandacht, voor dit' historiespel. Maar
verder dan devotie en welwillend
heid komt men nietin een stem
ming van dramatische spanning kan
men niet geraken daarvoor is het
stuk te veel in brokjes en stukjes
verdeeld, daarvoor ontbreekt de dra
matische draad want als zoodanig
kan men toch niet de strubbelingen
over de ontvluchting van Ashmgton
aanmerken dat geval is van geen
dramatische heftigheid genoeg om de
emotie van het publiek tot(eén hoo-
ger plan op te voeren.
We gelooven dan ook bepaald, dat
wanneer ,,Het Kind van Staat" of
een onverschilligen dag, zonder fees
telijke aanleiding, wat men noemt
„zoo maar eens" gespeeld ware ge
worden door een onzer beroeps-too-
neelgezelschappen, in plaats van
door een gezelschap liefhebbers, die
een zaal met kennissen voor zich
vonden, menschen die een „aanlei
ding" hadden om eens te gaan en
voor een speciale gelegenheid eens
wilden komen kijken, dan zou dit
stuk in Haarlem geen. tweede opvoe
ring hebben beleefd, En tóch was bet
applaus op sommige oogenblikken
„moeilijk", zoo weinig pakte het stuk.
Bouwmeester met de zijnen had ei'
geen reprise van behoeven aan te
kondigen.
Maar met dit alles laten we het
werk der medespelenden intactniet
hun schuld was 't, dat 't „stuk" 't
niet beter deed. Zij hadden'hun best
gedaan en hard gestudeerd; dat was
te zien. De lusteloosheid, die bij be
roepsacteurs wel eens hindert, was
hier gelukkig afwezigzij waren er
geheel „in". En dat deed prettig aan.
Vooral Willem III, de Witt en Hop
peveld gaven weer meermalen goed
spel te zien. De opvatting van Wil
lem III viel zelfs zeer te roemen als
historisch juist, zooals we hem dik-
wijls beschreven vinden bleek, ma
ger, kuchend, zwak van stem, niet
sterk van gestel, maar een geboren
veinzer, een diplomaat, en meteen
ijzersterke wilskracht, die zijn
lichaam draagtook de kop was
historisch gelijkend op de portretten
en zelfs de groote neus in het smal,
scherp gelaafcsprofiel ontbrak niet.
Hij deed ons denken aan de buste
van Willem III, 'die Schimmel inder
tijd door zijn vrienden is aangebo
den.
En da.t de regie, in een loffelijk
streven om steeds beter werk te leve
ren, sinds de eerste opvoering niet
op haar lauweren gerust had, maai
er duchtig achterheen had gezeten,
bleek o.m. uit het spel van den heer
van Zuijlestein dit was zoo gunstig
veranderd, dat men soms moeite had
in den speler van beide avonden den
zelfden persoon te herkennen.
En wat nu zoo jammer is, dat is:
dat men nooit meer eens gelegen
heid zal hebben deze spelers in een
ander stuk te zien, want er zijn een
paar tooneeltalenten onder, die nu
voor goed weer onder de asch gaan.
Door den voorzitter van het plaat
selijk comité voor het monument
voor Willem III werd aan den leider
der opvoering een krans aangeboden,
in hem alle medewerkers van den
avond huldigend.
FRANS NETSCHER.
Kunstbeschouwing der Pulchri Studio
portefeuille.
Een critiek kan zijn de door woor
den zuiver vertolkte aandoeningen,
die kunstwerken te weeg brengen,
hetzij ©moties van schoonheid, hetzij
gevoelens van leelijkheid. Maar hoe
moet nu de critiek zijn als de (kunst
werken in 't geheel geen aandoenin
gen veroorzaken? „Scheldt ze dood"
roept de een„zwijgt" zegt een an
der. Ik vind dat deze twee uitersten
gebeuren moeten naar de stemming
van den criticus. Want ook, helaas,
critici zijn aan stemmingen onder
hevig. En als ik nu weer de stukken
van deze portefeuille der werkende
leden v;|n Pulohri aan mijn oogen
voorbij laat gaan, dan trekt er zoo
veel zoets en zooveel liefs, zooveel
knaps en zooveel goede bedoeling
langs mij heen, dat 'k mijn lust tot
schelden voel vergaan voor een heel
groote lust tot zwijgen
Wat toch lijk mij 't doel van ver
slag .schrijven als dit in de dagbla
den Het publiek een inzicht te ge-
ven in wat er (in Haarlem vooral)
belangvols gebeurt en meteen het
(natuurlijk het ondeskundige, doch
belangstellende) publiek een inzicht
te geven in beeldende kunstZal ik U
dan vermoeien met namen van allor-
lei voorbije of tijdelijke klanken, na
men, staande onder werken die 't
kenmerk van 't tijdelijke aan zich
hebben. S'telt U er belang in dat
Nakken allerleelijkst (het lijkt aller
fraaist) en allerliefst een troep paard-
jes in de wei teekent, dat C. van
Waning te zware luchten heeft bij
zijn riviergezichten, (die er trouwens
niet bij passen van kleur) of dat Jan
van Rhijnnen zoetel k golfjes in kab
belende slootjes teekent met foutieve
luchten? Of dat Schink eentonig, E.
Bosch (in de veTre verte) Bauemch-
tig, Bongers te druk en Melis hoewel
de slechtste niet, te aardig was Ik
denk dat U straks aan 't eind die
heeren al wee:- vergeten zijt
Toch, er zijn dingen, om wat van
te zeggen
H .W. Mesdag, de president, is ze
ker een van onze bekendste schil
ders, en een der grootste kunSbbevor-
deraars is hij zeker, ik bedoel met
anderer werk I
En dat is een zoo te eeren eigen-
sohap dat de critiek eigenlijk wat
stil is over zijn oigen werk. Wel, x&
doe mee, en zeg alleen dat zijn izeea-
knap en vlot opgezette aquarel van
een woeste stormzee is zonder kleur,
ja, zonder eenige goede 'kleur, en da.t
de zee niet zuiver vlak is.
Zijn vrouw, Mevr. Sina Mesdag
van Houten, voor wie op 't oogenblik
een eere-tentoonstelling in Pulchri
gehouden wordt, lijkt een reputatie
te hebben die met haar man in ver
band staat. Haar woest-wild, ruw-
krachtig, te zware werk lijkt mij
steeds benaderd, niet bereikt... zoo-
ook dat van gisteravond.
Ilobbe Smith wordt een beroemd
heid Zou het zijn om z'n manier
van naakt schilderen Dat van gis
teravond vond 'k vies, zijn land
schappen (hier riviergezichten) zijn
niet belangrijk.
G. van der Laan had een sneeuw
landschap, dat zoo goed van stem
ming is dat "k 't betreur dat hij niet
onder L. Aipols invloed is weggeble
ven.
T. Franken was in 't eene stuk vol,
't andere hol van kleur!
Mondt, hoewel niet aantrekkelijk,
had iets zeer "sTemmingvols moois.
Wilily Sluyter mondain.
S. Hense aardige bloemen.
Maar wat zal ik doorgaan Is niet
de hoofdzaak deze Dat Pulchri Stu
dio een werkende leden collectie
stuurt waarom ontbreken toch
alle goeden (W .Maris, Israels, Bauer,
Neushuys enz.) van kunstwerken,
die nu ja, wel eens aardig zijn, of
knap zijn, of de een goed v.an dit en
de ander goed~van dat, maar die met
waarachtige hooge kunst, hooge
schoonheid niets te maken hebben.
Soms komt het mij voor dat de
critiek met verschillende maten zou
mogen meten, dat men ieder te be-
oordeelen iheeft naar zijn rang en
dus zoo iets vanDat is nu „voor
hean" wel aardigMaar als die
„hem" Pulchri is, een onzer eerste
genootschappen, dan mag 'k toch
wel een eerste maat nemen, en
dan...
Maar laten we 't ijverige bestuur
van Kunst zij ons Doel dankbaar zijn
voor zijn onvermoeid trachten den
leden iets te zien te geven.
Cd. K.
Crescendo.
De Haarlemsche Manncnzangver-
eeniging „Crescendo" geeft Donder
dag 12 Januari concert in de concert
zaal der Sociëteit Yereeniging.
Als solisten zullen daarbij mede
werken Mejuffrouw Ilannie Neeb
(zang) alhier en de heer Michel Pen-
ha (violoncel) Amsterdam.
Het koor zal behalve een paar
kleinere werken van .den onlangs
overleden componist Richard Hol,
zingen „SaJamis" van Gernsheim en
„Jeugd" van Tilman, terwijl nog zal
worden uitgevoerd, ,,'t is Dag", een
toonweik van Willem Andriessen,
den tal entvollen zoon van Crescen
do's directeur.
De schietvereeniging „Generaal van
Merlen" te dezer stede zal 20 Januari
a.s. 12| jaar bestaan.
Voetbal.
Op het terrein aan de Spanjaards-
laan zal Zondag 8 Januari een voet
balwedstrijd gespeeld worden tus-
schen Velocitas uit Breda en de
H. F. C.
Staat spensioneer in g.
Dinsdag 10 Januari a.s. vergadert
de afd. Haarlem en Omstreken van
den „Bond voor Staatspensioneering"
in Weten en Werken.
De agenda luidt1. Bestuursver
kiezing. De heer Westendorp is mei
herkiesbaar2. Winterpropaganda
8. Samenwerking met de afd. Hille-
gom4. Voorstellen voor de jaarver
gadering.
Statistiek.
In 1904 werden voor het Kanton
gerecht te Haarlem behandeld
a. strafzaken 3818 tegen 3114 in 1903.
Er stonden terecht 4306 beklaag
den, waarvan 3970 werden veroor
deeld, 124 vrijgesproken, 20 ontsla
gen van rechtsvervolging en in éen
zaak de dagvaarding nietig ver
klaard, terwijl over 191 beklaagden
nog geoordeeld moet worden.
b. civiele zaken 536 tegen 385 in
1903.
Turnwedstrijd van „Haar
lem".
Zooals wij onlangs mededeelden zai
a.s. Zondag 8 Januari de gymnas-
tiekwedstrijd gehouden worden in het
Brongebouw, uitgeschreven door de
turnvereeniging „Haarlem".
Als jury-leden zullen optreden de
zeer bekende leeraren in de gymnas
tiek op 't gebied van mannenturnen,
namelijk de heeren J. A. van dei-
Boom, leeraar aan de Rijkskweek
school voor onderwijzers alhier, Vol-
kert Haye, voorzitter dei- Techn. com
missie van het gewest Nocvrd-Holland
van het N. G. V., J. Zeeman en A.
Bellaart, te Amsterdam.
De wedstrijd is gesplitst in
A. Vereenigingswedstrijd vrije oefe
ningen, waarvoor uitgeloofd 4 me
dailles; 12 turnvere-enigingen zijn
hiervoor ingeschreven.
B. Gecombineerde toestellenwed
strijd, bestaande uit rek, een vlugge
en een krachts-oefening, brug vlugge
en krachts-oefening, en vér- en hoog
springen. Prijzen 6 médailles. Inge
schreven door 54 turners.
C. Vereenigingswedstrijd toestellen.
Voor 2 vereenigingen, die met hare
turners in afd. B. het hoogst aantal
punten behalen, zijn 2 zilveren me
dailles uitgeloofd.
Medailles zijn geschonken door het
hoofdbestuur van de Vólks-Weerbaar
heid, kapitein T. van Wagtendonk.
van het 10de regiment infanterie, J.
A-. v. d. Boom, turnvereeniging „Con
cordia", dames-af deeling „Bato".
„Willen is kunnen", enz.
De medailles zijn dezer dagen ge-
etaleerd bij de firma Aussums, hee-
renkleederenmagazijn, Groote Hout
straat.
Do wedstrijden vangen aan 's mor
gens om 10 uur met afd. B. en C-,
's middags om 2 uur afd. A„ 's avonds
om 8 uur heeft de prijsuitreiking
plaats en tumuitvoering, o.a. uitvoe
ring van de oefeningen van den wed
strijd A. door de 48 wedstrijdturners.
De oefeningen worden gedurende
den wedstrijd vóórgeturnd door den
bekenden Amsterdam sch en gymnast
D. Jansen, van „Plato".
De heeren Jac. J. en Cor Méijerink
zullen op dezen avond voor den laat-
sten keer met hun leerlingen in het
openbaar hier ter stede verschijnen
daar deze bekende Haarlemsche turn-
leiders onze stad verwisseld hebben
met Zierikzee en Rotterdam.
Gemeentewerklieden.
Donderdagavond vergaderde de on
langs opgerichte afdeeling van den
Nederlandschen Gemeente werklieden-
Bond.
De heer V. H. König uit Rotterdam
sprak over„Organisatie een drin
gende eisch des tijds", terwijl de heer
A. Kaptein sprak over het verschil
van wezen en strijd der hier bestaan
de vak vereenigingen van gemeente
werklieden.
Er was een talrijk gehoor en eenig
.debat. Na afloop gaf zich een belang
rijk aantal nieuwe leden op.
Onder den St. Maarten,
De welbekende fabriek in de Maar
ten van Heemskerkstraat van meube
len, koperwerk, enz., heeft in de Bar-
teljorisstraat No. 10 een „showroom"
of tentoonstellingslokaal ingericht.
Geen winkel dus in den gewonen
zin van 't woord, maai- eeh magazijn,
verdeeld in vertrekken, die elk op ver
schillende wijze zijn ingericht. Zoo
vormt élk van de etalagekasten een
kamer, daarachter is de winkel zelf,
een ruimer vertrek, dan volgt een
ontvangvertrek en ten slotte zijn er
nog twee kamers tot modelkamers in
gericht. Heit is duidelijk, dat dit voor
den beschouwer van buiten, maar
veel meer nog voor den bezoeker van
binnen, een indruk maakt van gezel
lige intimiteit, waartoe het geëxpo
seerde zelf in niet geringe mate mee
werkt.
De richting waarin de fabriek „On
der den St. Maarten" stuurt is wel
bekend zij is deze, dat voldaan moet
worden aan de eischén der artistici
teit en tegelijk aan die van de bruik
baarheid, in tegenstelling met de
meubeltjes van vroeger, die in den
hoek van een salon wel aardig de
den, maar voor het gebruik onge
schikt leken. Hier geen vermicelli-
stijl, geen dingetjes van verguldsel.
Óp een stoel van Onder den St.
Maarten kan men veilig gaan zitten
en de tafel is voor dagelijkscli ge
bruik geschikt. Maar naast de doel
matigheid wordt ook gestreefd naar
sierlijkheid schoonheid van lijn en
schoonheid van kleur. En juist daar
om is het bezoek aan deze tentoon
stellingshamers van zoo groote beko
ring.
Er is van alles geëxposeerd, van
meubelen af tot glaswerk toe, de com
plete meubileering dus, lichtkronen
en uurwerken (deze dankbare onder
dooien van de moderne kunst) niet te
vergeten. Aan 't gewone lot, dat niet
alles op den openingsdag gereed is,
ontkwam ook deze inrichting niet.
Het electrisch licht was nog in den
maak, het gebrand glas moesten we
ons er nog bij denken en de model
kamers waren nog niet gereed. Bin
nen korten tijd zal evenwel ook dit
in orde en daarmee een inrichting
tot stand gekomen zijn, die in de ver
sieringskunst een eigen plaats in
neemt.
VROUWENBESCHERMING.
Namens de Voreeniging „Onderlin
ge Vrouwenbescherming" werd giste
ren door mevrouw SandersHuideko
per en mevrouw Wijnaendts Fran
cken—Dyserinck, presidente, aan den
Minister van Justitie ter audiëntie
een adres aangeboden, waarin wordt
gezegd
„dat de Vereenigirig met belangstel
ling heeft kennis genomen van liet
ontwerp van wet tot wijzigingen aan
vulling van enkele artikelen van het
Burgerl. Wetboek teer opheffing van
de bezwaren, waartoe bet bestaande
voorschrift betreffende het onder
zoek naar het vaderschap aanleiding
geeft;
„dat zij, ofschoon niet volkomen
voldaan, het ton hoogste waardeert,
dat Uwe Excellentie den toestand van
het buiten echtelijk kind wenscht te
verbeteren
„dat. echter haars inziens de volgen
de wijzigingen en aanvullingen zeer
zouden bijdragen tot deugdelijke re
geling van de belangen der buiten
echtelijke kinderen.
1. Art. 344a, al. 1 Achter „minder
jarigheid" te voegen „en na dien
ingeval het kind ten gevolge van psy
chische gebreken niet in staat is, in
zijn eigen onderhoud te voorzien."
2. Art. 344, al. 2Achter „kind" te
voegen „door den Voogdijraad".
3. Al. 3. Te laten vervallen ..hetzij
met een of meer anderen gemeen
schap gehad heeft, hetzij".
4. Al. 4. In plaats van „Voogd" te
lezen „Voogdijraad".
5. Art. 344f als volgt te lezen „Het
kind wordt bij gebruikmaking van
het in art. 344a en 344d toegekende
recht vertegenwoordigd door den
Voogdijraad".
Nog bij het ontwerp te voegen de
volgende twee artikelen
6. Art. 344g. De ambtenaren van den
Burgerlijken Stand zijn verplicht aan
den Voogdijraad van het arrondisse
ment, waartoe hun gemeente behoort,
onmiddellijk kennis te geven van de
geboorte van ieder buiten echtelijk
kind, dat niet bij de aangifte door
zijn vader erkend is.
7. Art. 344h. Reeds vóór de geboor
te van het kind kan de vader opvor
dering van den Voogdijraad namens
de moeder, door den president van
de Arrondissements-Rechtbank ham-
woonplaats bij voorbaat worden ver
oordeeld tot betaling terstond na de
bevalling 'van de kosten der bevalling
en van het onderhoud der moeder
gedurende drie weken vóór en vier
weken na de bevalling.
„Redenen waarom adressante zich
eerbiedig tot Uwe Excellentie wendt,
met het verzoek de in dit request aan
gegeven wenschölijke wijzigingen in
ernstige overweging te willen ne
men."
JAPANSCHE OORLOGSSCHEPEN
IN NED. - INDIë.
De correspondent, van de N. R. Ct.
te Batavia seint, dat te Medan een
telegram aangeboden is voor admi
raal Oerjoe te Sabang, aankondi-
genid de nazending van officieren en
manschappen, en dat Oerjoe eergis
teren voor Laboean lag.
Admiraal Oerjoe is de Japansche
vlootvoogd, die bij het uitbreken der
vijandelijkheden voor Tsje^oelpo
verscheen, en daar de Russische krui
sers Warjag en Korjets in den grond
schoot. Zijn naam is later weinig
meer genoemd. Er is zeker niets on
waarschijnlijks in. dat, terwijl Togo
en Ivamimoera met het gros der Ja
pansche vloot dichter bij huis blij
ven, aan Oerjoe het bevel opgedra
gen werd over een aantal kleinere,
snelle oorlogsschepen en hulpkrui
sers, die zoo ver mogelijk zuid-west-
waarts gezonden worden om, met het
oog op de nadering van Rozjest-
wenski. verkennersdienst te doen.
In het laatste gedeelte van het tele
gram is echter het woord, waaruit
wij Oerjoe lezen, verminkt overgeko
mende aanwezigheid' van den Ja-
panschen admiraal voor Laboean
het aan Engeland behoorende eiland
voor de baai van Broenei. noordkust
van Borneo staat dus niet vast.
Zeker moet uit het bovenstaande
bericht niet afgeleid worden, dat
Oerjoe te Sabang zal gaan liggen om
daar de Russen af te wachten. Het.is
volstrekt onaannemelijk, dat de Ja
pansche admiraal voornemens zou
zijn, inbreuk te maken op onze onzij
digheid. vooral waar juist te Sabang
een vrij aanzienlijke Nederlandsche
strijdmacht saamgetrokken is om die
onzijdigheid te handhaven. De be
doeling zal wel zijii, dat de admiraal
in de straat van Malakka, tusscheu
de Engelsche en de Nederlandsche
wateren, gaat kruisen, en weet, dat
er te Sabang telegrammen voor hem
liggen, die hij bijvoorbeeld door een
torpedoboot daar kan laten afhalen.
Er is intusschen iets vreemds in dat
de Japansche regeering (al betreft t
hier slechts de toezending van aan
vullingstroepen uit Japan) zulk een
diensttelegram bij een onzijdig kan
toor laat aanbieden, zonder maatre
gelen te nemen voor geheimhouding,
en de mogelijkheid is niet uitgesloten
dat dat telegram bestemd is om de
Russen van het spoor te leiden ten
aanzien van de bedoelingen hunner
tegenstanders.
EEN ON-NEDERLANDSCH REGIME.
Het „Hbld." trekt in een uitvoerig
artikel partij voor luitenant Reitsma
te Assen, die zooals bekend is, over
geplaatst is omdat hij president was
van een club van luitenants, waar
militaire zaken werden besproken.
Het blad heeft de statuten der club
geheel afgedrukt om te laten zien,
hoe onschuldig ze zijn, het geeft een
lijst van de sprekers met de onder
werpen en verzekert, dat nooit de
daden van chefs zijn ter sprake ge
komen. Het blad wijst er op, dat
reeds jaren geleden zulke luitenants-
clubs zijn gevormd, ja, dat minister
Bergansius, toen hij luitenant was,
ook in zulk een clubsbestuur heeft ge-1
zeten. „Toch, zoo schrijft het blad
dan verder, zien wij den president;
van zulk een club en zijn huisgezin
gestraft, waar naar onze meening
hem slechts aanmoediging en lof te
beurt hadden mogen vallen. Is het
„strafbaar" dat officieren van ge
dachten wisselen omtrent militaire
onderwerpen, omdat die gedachten
niet overeenkomen met de gedachten
van hun meerderen? Moeten jonge
officieren gestraft worden, omdat zij
bezield zijn met den lust van het
Nederlandsche leger een gezond en
krachtig lichaam te maken, en zij
ernstig de hoop koesteren van het
Nederlandsche volk een volk te kun
nen maken in staat zichzelf te verde
digen en de orde binnen zijn grenzen
te handhaven.
„Voor de bestraffing van den eerste-
luitenant Reitsma is geen ander
woord dan dat van machtsmisbruik
te vinden en ons dunkt, dat degeen
of degenen, die aansprakelijk zijn.
voor die bestraffing niet geschikt zij n
een verantwoordelijke positie in ons
leger te vervullen en een hinderpaal
zijn voor elke verbetering."
Het blad wijst er dan verder op,
dat zij die critiek durven oefenen op
het Nederlandsche leger, bemoeilijkt
worden. Vooral de denkbeelden, die
in de „Militaire Gids" worden geuit,
zijn in den ban gedaan en vele offi
cieren hebben dit tot schade van hun
carrière ondervonden. Om maar een
te noemen kapt. jhr. Ram, die, na
dat hij uit Zuid-Afrika terugkwam,
eenigszins jmbliek critiek durfde uit
oefenen op Nederlandsche legertoe
standen en den dienst sedert heeft
verlaten. Het blad beschouwt dan
ook de overplaatsing van luitenant
Reitsma als een nieuw bewijs van het
onverdraagzame regime, dat den goe
den geest in ons Nederlandsche leger
vernietigt, elke vrije en frissche ge-
dachtenuiting doodt en het eindigt
met den wensch
„Wij vertrouwen, dat in de Neder
landsche volksvertegenwoordiging
stemmen tegen dat zeer on-Neder-
landsche regime zullen opgaan."
FOLKERT HARMENS COOPER.
De „Leeuw. Ct." wijdt eenige wo or-j
den aan den op Oudejaarsavond over-
leden F. H. Kuipers Uit Akkrum, die
indertijd zijn Nederlandschen naam
verwisselde tegen een ander vanEn-
gelschen klank, en die met Friesche
volharding en Amerikaansche ener
gie een groot-zaken-man werd, wiens
„stores" in de Nieuwe Wereld de be
kendheid hebben van Bon Marché of
Louvre in Europa. Te New-Rochelle,
het kleine stadje in den staat New-
York, is hij na een korte ziekte op
61-jarigen leeftijd gestorven. Nog
slechts korten tijd geleden had hij
zich uit zijne zaken teruggetrokken.
Den llden Juli 1900 was Akkrum in
feesttooi. Cooper kwam uit Chicago
over en werd door eene commissie
van ontvangst hartelijk verwelkomd.
Acht dagen later nieuwe vreugde. De
eerste steenlegging der Cooper-stich-
ting, door den 92-jarigen vader van
den schenker, had plaats te midden
©ener feestvierende bevolking en tal
van genoodigden.
WRAAK EENS DORPENAARS.
Te Maldeghem wil de meerderheid
van den raad de oude dorpskerk af
breken. De minderheid wil haai' be
houden en restaureeren wegens haar
schilderachtigheid én om zuinigheids-
redenen. Vandaar heftige twist.
Het hoofd der oppositie heeft nu
'naar de „Midd. Ct." meldt eene
eigenaardige wraak genomen. De raai
bezit geen eigen raadhuis, en verga
dert in een karner, die genoemde per
soon in zijn huis gratis daarvoor af
staat. De man heeft nu de döur laten
dichtmetselen, zoodat de raad op
straat is gezet.
„In plaats van de kosten voor een
onnoodige kerk, kan de raad nu een
onontbeerlijk stadhuis bouwen", zegt
hij.
GEDENKWAARDIGE GEBOUWEN.
Men meldt aan de „Tel."
Het polderdistrict Neder-Betuwe
heeft besloten tot aankoop van het
burgerweeshuis te Ti el, ten einde er
zijn vergaderingen in te houden.
Dit gebouw is in 1563 door den
richter Nicolaas Vijgh en eenige leden
der vroedschap uit hunne en anderer
giften gesticht. Mechteld, Gerrits Ger-
ritzoon's dochter, welke daartoe jaar-:
lijks vijftig carolus guldens had ge
schonken, heeft van dit gebouw den
eersten steen gelegd, waarvan mel
ding wordt gemaakt in den gevel
steen, waarop men leestAo. 1563 den
I dach. Mert héft Mechtelt, Gerit Ge-
ritzoens dochter, weduwe Willem
Nijbtenger, aan dit weeshuis den len
steen geleid, gedenckt ons aerme. we-
sen.
Het nieuwe weeshuis zal in oud-
Hollandscben stijl verrijzen aan den
achterweg. Daar ter plaatse bevindt
zich nu eesn gebouw, dat zich in de
geschiedenis des vaderlands ver
maardheid verwierf door den aanslag,
dien Jacob Mom, ambtman van Maas
en Waal, te Ti el woonachtig, in 1620
smeedde, om Hel aan de Spanjaar
den over te leveren. In dit gebouw
was hij sedert 27 Augustus 1587, toen
men hem al verdacht, zoo goed als
een gevangene.
EEN VERSTANDIGE
MAATREGEL.
In de Nijmeegsche bladen leest men
de volgende officieele kennisgeving
Burgemeester en wethouders der
gemeente Nijmegen brengen ter ken
nis van het publiek v
1. dat volgens door den Raad vast
gestelde verordening de gelegenheid
bestaat om voedingsmiddelen door
een daartoe aangestelden deskundige
te doen onderzoeken, tegen betaling
van /0.25 bij mondelinge en/0.50bij
schriftelijke mededeeling der bevin
ding
2. dat belanghebbenden zich voor
dat onderzoek behooren te wenden tot
den heer E. J. J. M. Steins, apothe
ker, alhier.
ZOOVEUL KINDER.
Men schrijft uit Winschoten aan
de „N. P. G. C."
Bode II., van Blijham op onze stad
rijdende met een bodekar, waarvoor
een ezel en een hond gespannen, is
en blijft een type. Zijn zoontje bad
met Nieuwjaar een gulden opgeloo-
pen in onze stad.
„In de spoarbahk, mien jong", al
dus H., „goa moar noar het kan
toor
En de jongen d'r heen
,,'n Spoorboukje, mienheer
„Dan moet ge aan 't station zijn",
aldus aan 't postkantoor.
En do jongen af naar het café,
waar zijn vader zit.
Daar helpt men hem.
Een briefje wordt geschreven, met
verzoek om een spaarbankboekje. De
jongen weer heen en keert dra met
een formulier terug.
Nu de invulling.
„Qe naam
„Albert", aldus de vader.
„Hoe oud?"
„Wanneer bist geboren, jong?" al
dus de vader.
,,'k Wait nait
„Nou, din mou we 't kerkbouk van
oavend even opsloagen, 'k hel: ook
zooveul kinder."
EEN NIET ALLEDAAGSCH
HUWELIJK.
Ten stadhuize te Amsterdam is gis
tenen een niet-alledaagsch ftuwelijt
gesloten. De bekende man zonder bee
nen, de man op het krukje, die
voortschuifelend over het asphalt dei
'hoofdstraten, met de hand op te hou
'den den kost verdient, is in het hu
welijk getreden met een knappe, vol
maakt gezonde jonge vrouw.
Het paai' en de wederzijdsche fami
lie werden in keurige rijtuigen d(
binnenplaats van het stadhuis opge
reden, hij met een glimmenden hoo
gen 'hoed op en glacé-handschoenei
en zij óók allerkeurigst in het zwar
uitgedoscht.
In het rijtuig van het bruidspaa
stond het onmisbare krak je. Ditwen
bij aankomst vóór het portier ge
plaatst en zonder eenigerlei hulp, al
leen gebruik makende van zijn armei
wipte de bruidegom zijn. beenloos li
chaam van de bank op den vloer vai
bet rijtuig, toen op de trede en van
daar op het krukje. Met snelle rak
jes ging 't toen, klots, klots, totvóó
den ambtenaar van den burgerlijkei
stand, waar hij weder overzwaaidi
op een stadhuisstoel.
Toen de plechtigheid voltrokkei
was, verliet de ongewone bruiloft?
stoet op dezelfde wijze het stadhuis
EEN SLEEPBOOT VERMIST.
Men maakt- zich op Terschelling
zeer ongerust over de sleepboot „Ti
tan", waarop zich ook eilandei's b<
vinden. Genoemde sleepboot, beman
met 32 koppen en gestationeerd
Nieuwediep, is Zaterdag jl. vertrok
ken van IJmuiden naar Ameland. Se
d;ert heeft men er niets meer vai
vernomen. Aangezien 't vermoedei
bestond, dat het de wijk heeft gene
men naar de Oostzee tijdens de
jongsten storm, heeft men geseim
naar kustplaatsen aldaar, doch voo
zoover bekend i9, zonder resultaat
OVERTREDING EENER BOUW
VERORDENING.
Donderdag werd een groot houte
gebouw, door A. van Bokhorst, wc
nende aan den Ho ogen Laarderwej
te Hilversum, op zijn erf nedergeze
door gemeentewerklieden onder be
waking van politie, tot den grom
toe afgebroken.
De oorzaak daarvan was. datv. E
geen vergunning tot den bouw ha
aangevraagd en waarschuwingen i
den wind -had geslagen.
Hij had dat gebouw ter bewonin
afgestaan aan een huisgezin va
man, vrouw en vier kinderen, die nj
tuurlijk met hun huisraad een ande!
toevluchtsoord moesten zoeken.
De commissaris van politie en d
gemeente architect waren geruime
tijd bij de afbraak aanwezig.
VERKIEZINGEN.
De afdeeling der S. D. A. P. u
Smallingerland, behoorende tot Iri
kiesdistrict Tietjerksteradeel, heel
op het grostal voor de Kamerverkie
zing geplaatst de heeren H. Schapeï
P. L. Tak en rar, P. J. Troelstra.
Door de „Meppeler Courant" were
vermeld dat door -de chr. partijeil
aldaar de heer mr. Sybrandy zou
worden camdida-at gesteld voor d
Tweede Kamer.
Bij de bestuursleden der bedde kies
vereenigingen is daarvan echter niet
bekend.
Uit het district Winschoten wond
gemeld, dat op de binnen eenige da
gen te bomden aJgeaneene vergaderini
der centrale anti-revolutionaire kies
vereeniging een tweetal candidate!
voor de a,s. Tweede Ka-merverkii
zing in dit district zullen worde:
voorgesteld, n.l. de hh. P. Dijkhuis
burgemeester der gemeente Midwold
en lid der Provinciale Staten en J
C. Wirtz Cz., redacteur dor Nieuw
Prov. Gron. Courant en schoolopzie
ner in 't arrondissement Sloc-htereu
De laatste zal mede in het distric
Hoogezand (waaronder Slochterei
ressorteert) oandidaat der anti-revfl
lutionnadre partij worden gesteld.
Bij de Donderdag te Breukoren gt
houden stemming- voor een lid va
den gemeenteraad werden uitgi
bracht 219 stemmen, waarvan 2 ii
blanco. De heer J. L. Spijker (ehi
bist.) verkreeg 141 stemmen, terwij
de heer C. de Vries (lib.) 76 stemme
op zich vereenigd-e. De heer Spijke
was de candidaat. der anti-revoli
tionnairen en Roomsch-katholiekei
Mr. VAN DIGGELEN.
In afwijking met, de gedragslij
sedert het bekende incident werd -d
strafzitting van de rechtbank 1
Zwolle gisteren weder gepreside er
door mr. Van Diggelen.
D. Ct.
KERKBRAND.
Nadat de dienst gisteren io d
R. K. kerk te Oldenzaal had plaa!
gehad, werd de kerk voor hetgroo
ste deel gesloten, nadat de kaarse
ook bij de Kersfckribbo waren g/
bluscht. Te ongeveer 12 uur wei
plotseling het geroep van brand gi
hoord en zag men dikke rookwolke
zich hier en daar door openingen ed
weg banen.
Toen de deuren geopend waren
bleek het tengevolge van den rod
niet mogelijk de kerk te betreden.
Eindelijk gelukte het eeuigen to
de plaats van den brand door t
dringen en bfleek het dat de Kersl
