NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
r\T,°rurh,et ïr
22e Jaargang.
No. 6679
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DONDERDAG 6 APRIL 1905 J||
A 3 O N N E M E N T E N
353R1Ë MAANDEN.'
Voor Haarlem
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)
Franco per post door Nederland
Afzonderlijke nummers
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem
x de omstreken en franco per post
1.20
1-30
1-65
0.02; o
0.37
- 0.45
/■2
Uitgave der Vennootschap Lotirens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 .egels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regeL
Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Kleine adverientiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertcnttën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht rot plaatsing van Advertentie;
pn Rr-Hamps hetreffende Handel. Niiverheid en Geldwezen. ODffedra?en aan het
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoojdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31his Faubourg Montmartre.
AGENDA
Donderdag 6 April.
De Kroon Ein Ausflug in den Wel-
tenraum, 8 uur.
In deze agenda worden vergaderin
gen, uitvoeringen enz. kosteloos ver
meld. wanneer zij in onze kolommen
lijn geadverteerd.
HILLEGOM.
Met het Agentschap van Haarlem's
Dagblad te Hillegom, is van beden af
belast
A. VAN DER LANS
Hofstraat No. 1.
Buiteniandsch Overzicht
m: oorlog
In den toestand op-het oorlogster
rein schijnt in de laatste dagen wei
nig verandering te komen, althans de
Russische zoowel als de Japansche
berichten blijven achterwege, 't Lijkt
wèl of daar thans een rust-toestand
is ingetreden de stilte, die den
storm den binnenkort te verwach
ten 'hevigen strijd bij Kirin voor
afgaat. Doch met zekerheid valt hier
omtrent niets te zeggen, om de een
voudige reden, dat èn Linewitsj èn
Ojaana.... beiden het stilzwijgen be-
pus"-wetgeving en door de instelling uiterste radicalen slechts voor een
eener burger-militie. leening te vinden zouden zijn als deze
Den slachtoffers van den 22en Ja- slechts voor bewapeningsdoeleindsu
nuari brachten de dokters eeneere-diende. Maar dit is vermoedelijk
saluut. i slechts een los praatje geweest, want
Maxim Gorki heeft met het oog op het kabinet is, zonder veel omhaal,
zijn gezondheidstoestand vergunning F.ad&t de koning wegens „den korten
gekregen Riga te verlaten en naar tDd' van de proeven meende te moe-
Moskou te eaan. |t!>n afzien, weer aangebleven.
De minister van financiën Patsjoe
vertrekt over drie dagen naar Frank-
furt a/Main tot het afsluiten van de
OORLOGSVARIA
UIT ANDERE LANDEN.
UIT DE FRANSCHE KAMER. i iëênin'g.
Dc Kamer hervatte Dinsdag de be- j
raadslaging over het ontwerp tot
scheiding van Kerk en Staat. Minis-1
ter Bianvenu Martin zegt, dat het ont-j
werp twee soorten van tegenstanders YALOE-LEGER.
heeft, de een beschouwt de scheidmg De Japansche generaal Kawamoera
als een avontuur, waarbij de Repu- j heeft van den Mikado mededeeling
bliek te gronde kan gaan, de andere ontvangen, dat het onder zijn bevel
denkt, dat ze zal leiden tot vervol- j staand leger, dat slechts dit laatste
ging en burgeroorlog. Wanneer het gedeelte van den veldtocht meemaak-
werkelijk het geval was, dat het tot te, voortaan officieel erkend is als
iets dergelijks moest komen, dan zou zelfstandig legercorps en den naam zal
de Regeering de scheiding niet heb-J dragen van Yaloeleger; Kawamoera
ben voorgesteld. Het land is rustig; is tot bevelhebber daarvan benoemd,
de regeering is er niet toe geneigd! 7.
do onderhandelingen met het Vati-1 Uit Noordelijk Korea worden bench-
caan weder aan te knoopen. De schei-ten ontvangen, dat kozakken-afdeel-n-
ding wordt dringend noodzakelijk&en daar weer rondtrekken,
we willen het erfdeel van Frankrijk'
ongeschonden bewaren; het is in het„P0, J^en ZaJ
belang van de geestelijkheid zich, dagui Beheel ij-wi] zijn.
bedaard te houden want de nieuwe
wet is een liberale. Nu wij aan de
©erediensten het karakter van een j
openbaren dienst ontnemen, moeten
ook de betalingen vervallen, maar de j
uitgaven voortvloeiende uit de pen- j
siOenen, toegestaan aan de
Stadsnieuws
Wat de
VREDESGERUCHTEN
betreft, het schijnt, dat de oorlogs
partij op het oogenblik in Rusland
weer boven schijnt te drijven. De
Tsaar zelf wordt nog altijd als on
verzoenlijk voorgesteld.
Central News heeft de autoritaire
verzekering ontvangen, dat de Rus
sische regeerlng vast besloten is geen
vredesvoorwaarden te overwegen,
waarin betaling van een oorlogsschat
ting opgenomen is. Zulks wordt ge
meld als waarschuwing aan hen, die
op een Russische oorlogsschatting re
kenen in verband met 'de terugbeta
ling van de in Engeland en Frank
rijk geplaatste Japansche leeningen.
In strijd mot het bovenstaande,
deelt de Londensche correspondent
van de „Birmingham Post" mede, dat
Hij trots alle officieele tegenspraak in
staat is te vorklaren, dat
DE VOORLOOPIGE ONDERHAN
DELINGEN,
om te komen tot sluiting van den
vrede gedurende de laatste dagen ge
regeld voortgang hebben gehad.
Op gemeenschappelijk verzoek van
Groot-Britannië en Frankrijk, vriend
schappelijk gesteund door de Veree-
nigde Staten, hebben Japan en Rus
land aan hunne diplomatieke verte- i
genwoordigers in Londen en Parijs
verklaringen gezonden over de voor
waarden voor den vrede, die de re
geeringen wel in overweging zouden
willen nemen. Nadat deze verklarin
gen aan de Britsche en Fransche re
geeringen waren overgebracht is de
actie der Russische en Japansche ver
tegenwoordigers voor eenigen tijd ge
staakt. Frankrijk en Engeland trach
ten thans de beiderzijdsche verklarin
gen met elkaar in overeenstemming
te brengen om ze te doen dienen als
een grondslag voor vredesvoorwaar
den, "die voor beide oorlogvoerende
partijen aannemelijk zouden zijn.
Ten opzichte van de
BINNENLANDSCHE POLITIEK
is de verdeeldheid eveneens nog
groot, al hoort men langzamerhand
ook minder van moord-partijen en
doodslagen.
Te Moskou is een medisch congres
«samengekomen, dat op heit laatste
oogenblik nog door den gouverneur
verboden werd. wijl deze er politieke
agitatie van verwachtte. Een beroep
op minister Boelyghin bewerkte, dat
het Congres gehouden mocht worden
mits er alleen wetenschappelijke on
derwei-pen werden behandeld.
De volgende zes resoluties werden
aanvaard
lo. De strijd tegen cholera moet
worden gevoerd door de medische
autoriteiten en niet door de politie.
2o. Amnestie voor de medici, die
zich thans voor politiek misdrijf in
gevangenschap bevinden, is noodza
kelijk.
3o. Het aantal universiteiten moet
worden uitgebreid.
4o. Directe belastingen moeten de
'indirecte vervangen.
5o. De economische eischen der
werklieden, op 22 Januari bekend ge
maakt, moeten worden ingewilligd.
6o. De bevolking moet worden tot
rust. gebracht, door haar toe te ken
nen vrijheid van het woord, wijheid
•van drukpers door een „habeas cor
Tuinkou w-Winitercursu s.
Maandagavond den 3en April viert
oude'de de Rijkstuinbouw Wintercursus
priesters zullen 16 millio.en bedragen, j zijn verjaardag. Bijna alle leerlingen
De Staat zal in de kosten van den waren opgekomen, benevens eenige
©eredienst bijdragen door het vrucht- ouders en belangstellenden, terwijl
gebruik vou de goederen en de m- v00rts vertegenw00rdigd war(m
vertegenwoordigen een waarde van ^tuui van de Haarlem van de
300 millioen. Wat het eigendom der N'ed- Maatsch. v. Tuinbouw enPlant-
kerken betreft, zal de wet het recht 'kunde.
der gemeenten, eerbiedigen, de kerken 1 't Was een openbare les en een
zullen geopend blijven, de geestelijk-1 examen voor de leerlingen, die met
heid behoudt hare pastorieën. De re-1 of zonder diploma den cursus zou-
geering verzoekt dier Kamer hare den gaan verlaten,
goedkeuring te hechten aan de schei- j Na een enkel inleidend woord van
ding daar ze deze beschouwt als een i
essentieel gedeelte van haar program; van curf s> df höe.r
de verwerping zou een ach,teruitgang ,J- stuimg, werd dooi de ondei wij-
bet eekenen waarvan men de gevol-1 zers 'de leerlingen een kleme
gen niet zou kunnen overzien. wandeling gemaakt door het gebied
van het plantenrijk, en wat zoo al
PRESIDENT LOUBET EN KONING meer met het vak voeling houdt, c/it
EDWARD. de antwoorden bleek, dat .er goed van
Het bericht wordt bevestigd, dat ],6SSen geprofiteerd was; waarna
President Loubet den koning van En-
geland gaat begroeten, wanneer Z. M. i ®?d tot de bevordering.
Parijs of een plaats in de nabijheid lot dl© 'tweede klasse werden bevor-
van Parijs passéelrtdit bezoek zal derd.H. Fictoor, J. C. Duijs; W.
echter geen officieel karakter hebben, j Steetskamp A. v. KetelJohn E.
DE TOESTAND IN HONGARIJE. Té
O; Boesckoten. A. Bosch;
uit Boedapest, dat een belangrijk deel H. Schoo W. Fonteyne en G- de
van de buitengewone credietetn, die Nobel.
zelfs nog niet door de Kamers goedge- Aan enkele leerlingen moest wor-
keurd zijn. reeds verbruikt is. j den medegedeeld, dat ze niet bevor-
,Tr.„Tr,T-TT ta- ttttot xtt*\ derd honden worden wegens niet ge-
Prins en PriusWinrich van
Pruisen zijn Dinsdagmorgen te Zars- j ontwikkeling, t Is te hopen dat ze
koje Selo aangekomen zij werden j den cursus opnieuw bezoeken evenals
door den Tsaar, de Tsarina en deneen drietal van 't vorige jaar, die
Duitschen gezant ontvangen. Om hetthans glansrijk naar de volgend©
karakter van een familiebezoek te be-klasse overgingen
waren, had geen officieele ontvangst j Met getuigschrift verIieten den cur.
1 Tegen het einde der week keert prinssus A- AHubregtse H. E. Pren-
Heinrich naar Kiel terug; de prinses Ser: C. W. v. BlankensteijnJ.
zal haar zuster, grootvorstin-weduwe BarnhoornK. C. van PuffelenB.
Preenen J. v. BilderbeekF. v. d.
Aardweg en A. H. v. Emmerik.
Aan één leerling moest het diploma
worden geweigerd.
De heer Joh. de Breuk deelde met
een gepaste toespraak de diploma's
uit, en bracht hulde aan allen, die
medewerken tot bevordering van den
bloei van den cursus.
Daarna brachten een tweetal leer
lingen nog hun dank over aan hunne
onderwijzers voor de toewijding, die
zoo zeer wordt op prijs gesteld.
Door de goede zorgen der firma
Lamfers en Boldexdijk was het ge
wone leslokaal met groen en planten
versierd
Sergius, naar Moskou vergezellen.
DE KEIZER IN MAROKKO.
De „Times" ontvangt uit Tanger
het voige--.de bericht
Bij het onderhoud van den Keizer
met den vertegenwoordiger van den
Sultan op 31 Maart, zeide de Keizer,
dat de Sultan de vrije souverein van
een vrij land is, en dat Duitschland er
steeds op zou staan de zaken, die het
in Marokko heeft, rechtstreeks met
den Sultan te behandelen, en nooit
aan eenige mogendheid zou toestaan
als tusschenpersoon op te treden. Het
is thans de tijd nog niet om hervor
mingen naar Europeescli model in te
voeren alle hervormingen moeten ge
grond zijn op de Islamistische wetten
en tradities. Marokko heeft alleen vre
de en rust noodig. De Keizer zou la
ter den weg vinden, om zijn meening
aan den Maghzen kenbaar te maken
over de bijzonderheden.
Ten slotte verklaarde de Keizer, dat
hij deze inzichten duidelijk had uit
eengezet in een onderhoud dat hij on
langs met den Franschon gezant had.
Het
SERVISCHE MINISTERIE PASJITS*
blijftde koning heeft het hoofd in
den schoot gelegd en de geschutproe-
ven zijn voorloopig uitgesteld.
Aan het „Berliner Tageblatt" wordt
telegraphisch hierover het volgende
medegedeeld
De koning bleef beslist volharden
bij zijn eisch van dc vergelijkende s]a d Het ens6mW<MpeI
proeven met geschut en hot ministeriey
diende 'smiddags zijn ontslag in. MenIte roemen. Wij deelen nog mede, dat
vertelde dat voor deze ontsla gaan vra- j koren a capella gezongen wor-
ge ook als beweegreden gold dat de den,
Snelteekenèn.
Op een onlangs in 't Genootschap
St. Lucas te Amsterdam gehouden
wedstrijd in 't snel teekenen, waar
aan onder velen S. Maris, Mondriaan,
Monnikkerdam deelnamen, behaalde
onze stadgenoot, de Engelsche schil
der M. Howard Hilder den eersten
prijs: Krabbé den tweeden.
Onder Ons.
De groote repetitie van het Gemengd
Kö'or „Onder Ons" op Dinsdagavond
is in alle opzichten uitstekend ge-
E i n Ausflug in don W e 11 e n-
au m.
Dinsdagavond hebben we in luttele
uren tijds onder leiding van den
..Physiker' Heltmann uit Hamburg
een reisje gemaakt door het heelal.
Op het tooneel van De Kroon, waar
de voorstelling gegeven werd, was
een kolossaal doek gespannen, waar
op in „riesigen Dimensioned' de ver
schillende beelden van zon, maan,
sterren, planeten, kometen, meteoren,
enz., werden geprojecteerd. Naast dit
scherm was de heer Heltmann geze
ten, die in een doorioopende causerie,
welke in het Duitsch gehouden werd,
het wetenswaardige vertelde, dat bij
de lichtbeelden te pas kwam.
De heer Heltmann. die zijn onder
werp in vier deelen had verdeeld, liet
ons eerst de zon zien en de verschijn
selen, welke niet dit hemellichaam in
verband staan. Zoo zagen wij een
morgenschemering in het gebergti
een zonsopgang in Afrika, enz.
Hierna kwamen we. aan de zonne
vlekken en zonnofakkels, waarhij do
causeur uiteenzette welke tlieoriën
over deze verschijnselen zijn opgewor
pen.
Van de heelden van ringvormige en
totale zonëclipsen was vooral mooi,
de zonsverduistering op 28 Mei 1900
van uit Cartagena in de Middelland-
sche Zee gezien.
De tweede hoofdgroep gold in het
bijzonder de maan. Talrijke lichtbeel
den werden gegeven van de maan-
oppervlakte, met haa*' ringgebergten
kraters en rillen,de schijngestalten der
maan enz. Eigenaardig waren de pla
ten, die een denkbedld geven, hoe men
do aarde zou zien, wanneer men op
de maan vertoefde.
In het derde gedeelte werd den toe
schouwers voor oogen getooverd de
planeten, die met onze aard© om de
zon wentelen. Van deze „zonnekinds
ren" genoten vooral Mars en Saturn u's
veel belangstelling. Bij Mars werd de
quaesttp van het. al of niet bewoond
zijn van deze planeet besproken, ter
wijl bij Saturnns met zijn eigenaardi
ge ringen eenige ©ogenblikken werd
stilgestaan om dit ringenstelsel te la
ten waarnemen.
Ook de afbeeldingen van kometen
meteoren en nerolithen waren heel
mooi. De plaat van het zodiakaal-
licbt, oen verschijnsel, dat door de
geleerden nog niet voldoende is ver-
lclaard, was ©enigszins vredmd, daar
het licht veel te scherp on te kleurig
was.
Als slotgroop kwamen "mooie foto's
van den Melkweg met zijn millioenen
sterren en de afbeeldingen van de
meest bekende sterrengroepen.
Wanneer wij a.l het gehoorde en ge
ziene ten slotte samenvatten, dan is
onze indruk, dat deze voorstelling
zeer interessant was, al was het groot
ste gedeelte ook niet bepaald nieuw te
noemen.
De groote verdienste van dergelijke
voorstellingen is dan ook, dat op zeer
aangename en onderhoudende wijze
al deze zaken nog eens opgefrischt
worden.
De zaal was zeer goed bezet, wat
a.s. Donderdag, wanneer de voorstel
ling herhaald wordt, wel wederom het
geval zal zijn.
H a a r 1 e m s c h e Bank.
In de op 4 dezer ge3iouden alge-
meene vergadering van commandi
taire vermooten in de Haarlemsche
Bankvereeniging, firma Teding van
Berkhout de Clercq werd door be-
heerende vennooten verslag uitge
bracht over de verrichtingen gedu
rende het boekjaar 1904.
De verkregen winst veroorlooft een
uitkeering van 7| over het op I
Januari 1904 met 600.000.waarop
50 gestort, v-ergroote maatschappe
lijke kapitaal.
Balans en winst- en verliesrekening
werden door de vergadering goedge
keurd.
Voerman Henschel.
Haarlemsch Tooneel gaf gister
avond voor een goed bezette zaal in
het Brongebouw een opvoering van
het bekende tooneelstuk„Voerman
Henschel.
Maandelijksch Overzicht van de
vereeniging „Weldadigheid naar
Vermogen." Boekjaar 1 November
1904-31 October 1905.
Voor behoeftigen werd toegestaan
gedurende de maand Maart
aan brood en levensmiddelen
225.40*aan brandstoffen f 0.75;
aan ligging- en kleedingstukken f 0.
in geld 376.35aan verplegTngskos-
ten en diversen f 0.75aan admini
stratiekosten 89.80. Totaal 693 05*.
Van 1 November 1904 tot 31 Maart
1905 werd toegestaan 6330 45.
Alweer een!
Een matroos van Hr. Ms. „Mamix".
die colpor£eerde met pamfletten, is
ter beschikking gesteld van de mili
taire autoriteit.
De verkiezing voor de Ka
mer van Koophandel.
Een wonderlijke verkiezing, die
voor de Kamer van Koophandel l
Driehonderd vier en veertig kiezers
zijn stemgerechtigd, dat is ongeveer
zooveel honderde als er duïzende
zouden kunnen wezen wanneer B.
en W. de menschen ambtshalve op de
lijst brachten. Maar dat geschiedt
niet, wie meent dat hij voor dit kie
zerschap in de termen valt, moet het
zelf maar aanvragen.
Zonderlinge methode, die haar
wedergade vindt in de ouderwetsche
manier van stemmen, zonder stem
hokje, zonder met de namen dercan-
didaten ingevuld stembiljet, voorzien
van de witte stippen, waarvan er een
moet worden zwart gemaakt. Niets
van dat alles De zeldzame ingezete
nen. die kiezers voor deze Kamer zijn
krijgen een blanco stembriefje thuis,
waarop ze den naam va.n hun eandi-
daat als van ouds moeten schrijven
't Stembureau zelf teekent niet aan
op een kiezerslijst, de heeren Van
Styrum en Kleijnenberg, dlie met den
heer de Haan Hugenholtz het stem
bureau vormden, schreven de namen
van de kiezers, die opkwamen vol
uit op een lijst. Als 't druk was ge
weest zouden ze daar geen tijd voor
gehad hebben. Maar 't liep niet druk.
Kwart voor elven hadden er 39 aan
hun kiezersplioht voldaan en om
streeks 12 uur waren er honderd ge
weest. Te een uur sloot de stembus
met 118 menschen.
Aanvankelijk was er maar één can-
didaat gesteld 'de heer H. N. Kim
man, door de R. K. Kiesvereeniging,
naderhand gesteund door Burger
plicht. Eerst Maandagavond kwam er
een tweede bij, cle heer H. J. Geijl
J. Cz.. door „eenige kiezers" per ad
vertentie aanbevolen. Van ochtend
vonden de kiezers va,n de Kamer van
Koophandel bij hun ontbijt een cir
culaire. waarin de heer Geijl nog
maals werd aanbevolen, als vertegen
woordiger van de bouwvakken, door
•de heeren C. J. van den Broek, Jhr.
F. Teding van Berkhout. H. Fikkert,
T. Goosens Jr. J. L. E. T. Kleijnecn-
berg, A. van der La.an. Anne R. Rit-
sema. M. W. Savrv. F. H. Smit, W.
K. Wier da en A. H. Weijburg.
Half twee was het resultaat al be
kend. Van de 118 stemmen verkreeg
de heer Geijl er 61, de heer Kimman
54 twee waren in blanco, één was
uitgebracht op den heer O. D. Emrik
zoodat :de heer Geijl gekozen is.
Deze zal in de Kamer van Koop
handel de plaats innemen, die door
het aftreden van den heer H. Th.
Peltenburg vacant geworden is
Binnenland
Kantongerecht.
Voor het Kantongerecht werden he
denmorgen weder verschillende over
tredingen van de Drankwet behan
deld. Een groot aantal bierhuishou
ders en -houdsters hadden zich te
verantwoorden wegens het verkoopen
van sterken drank in het klein zon
der de daarvoor vereischte vergun
ning.
Onder dezen was een groot aantal
die beweerden zetkastelein te zijn of
opdracht te hebben van den eigenaar
der vergunning, meestal ook eigenaar
van het huis. Wel werden door hen
dan contracten overgelegd, maar bij
de behandeling bleek dan al spoedig
clat men zich daaraan niet had ge
houden, en dat deze contracten enkel
maar voor de leus waren gemaakt en
dat de betrokken personen soms geen
eens recht wisten, wat er in zoo'n
contract stond.
De vorige week werden ook eenige
dergelijke zaken behandeld, waar
de Kantonrechter heden veroordee
lende vonnissen in uitsprak, van
oordeel zijnde, dat dergelijke verhou
dingen van zetkastelein en gemach
tigde in strijd met. de wet is.
Ook de ambtenaar van het O. M.
eischte heden in deze zaken wederom
boeten, afwisselend van 10 gulden
of 10 dagen en 20 gulden of 20 dagen
hechtenis.
Voorts werden nog eenige bekeu
ringen van het loopen op verboden
gronden, het rijden met een niet-vel
licht voertuig, behandeld.
Verwon d.
Dinsdagmiddag had de bankwerker
J. Thijs aan de Centrale Werkplaats
der H. IJ. S. M. het ongeluk een stuk
je van een klinknagel in 't rechter
oog te krijgen, tengevolge waarvan
hij het werk moest staken.
Na eerst aan de Werkplaats Goor
den verbandmeester van Leeuwen te
zijn verbonden, begaf hij zich naar
Dr. van Genderen Stort, die verwon
ding aan het hoornvlies constateerde,
zoodat het geruimen tijd zal dui n
voor hij zijn werkzaamheden kan
hervatten.
Staten-Generaal
TWEEDE KAMER.
De Standaard mopperde er een de
zer dagen over, dat het Onderwijs
debat begon te vervelen En de Voor
zitter der Tweede Kamer heeft dan
ook gisteren met avondzitting ge
dreigd, met de welbekende bedoeling
om tot spoed en beknoptheid te prik
kelen. Want hij heeft het plan de
Kamer nog meer te laten werken.
Donderdag te 10 uur wil hij de inter
pellatie Heemskerk beginnen (over
dwang op een officier om zijn kind te
laten doopeoi.) Vrijdag te 10 uur
eenige kleine weiten behandelen.
Dan stelde liij, na de al gemeen e be
raadslaging over de schoolwet het
arbitrage-contract met Denemarken
aan cle orde. Hij gaf bovendien den
heer Passtoors hoop, dat er nog ge
legenheid zou worden gevonden voor
diens interpallatie over de Velsear
pont, maar niet aan dr. Bos dat dit
ook zou geschieden met diens spoor
weg-exploitatie-motie. Dr. Bos zou
dan zelf nog met een voorstel komen.
Overigens kan gezegd worden dat
de rede waarmede de heer Talmade
onderwij s-novelle verdedigde niet
vervelend was, al ware het alleen
maar omdat hij voortdurend werd
geïnterrumpeerd en dikwerf niet
malsoh, zoo bijv. waar de heer Scha
per ihem toevoegde, dat z ij n wen-
schen nog niet die van het Christelijk
Nederland waren.
Nieuwe argumenten leverde het
debat intusschen niet op.
Vatten we het betoog van den heer
Talma samen, dan bestreed deze dat
dwang wordt uitgeoefend om de kin
deren naar de bijzondere scholen te
drijven; betwistte hij dat de gemeen
ten dupe werden van deze regeling;
betoogde clat die regeling niet in
strijd was met de Grondwetverweet
hij den socialisten dat zij do „vrij
heid" der vrije school niet begrepen
trachtte hij aan te tooiien, dat de
bijzondere school nog niet do helft
der kosten vergoed kreegdeed hij
uitkomen, dat de geëischt© meerdere
waarborgen nimmer konden gesteld
worden als voorwaarden voor «de sul*
sidieering. Ten slotte sprak hij de
hoop uit, dat cle wet met groote
meerderheid zou worden aangeno
men.
Bij de verdedigers der wet voegde
zich de heer Van Dedem, die inzon
derheid d9n,heer Roëll bestreed wat
de uitkeeringen aan de gemeenten
betrof, bij de bestrijders de heecren
De Klerk, Smeenge en Lieftinck. De
eerste hield de ongrondwettigheid der
verlangde „rechtsgelijkheid" vol; do
tweede betoogde, dat men op weg was
naar do volledige betaling van het
bijz. onderwijs door den Staat, wat
z i. niet kon zonder grondwetsher
ziening. Hij toonde aan, dat de
schoolstrijd wel degelijk heropend
werd, waar men de pacificatie van
1889 schond en betoogde voorts, dat
door de kleine scholen het peil ran
het ondervijs zou dalen. De heer
Smeenge hield een warm pleidooi voor
het openbaar onderwijs en kwam er
tegen op dat men hier en daar de
openbare school door allerlei midde
len trachtte leeg te pompen, ook door
dwang (hij wilde onder vier oogen
wel namen en feiten noemen). De
heer Lieftinck eindelijk, had er geen
spijt van in 1889 tegen de pacificatie-
wet gestemd te hebben zij die op pa
cificatie hoopten -zijn er in geloopen.
Het bleek nu dat het sloopingswerk
der openbare school werd voortgezet.
Welnu, spreker geloofde dat die open
bare school nog altijd opleidde tot
christelijke en maatschappelijke
deugden, terwijl de confessioneel®
school opleidde met dogma's die de
kinderen, de ouders, de onderwijzers
en ook de predikanten vaak niet be
grepen (gelach). Men ging den weg
op naar de confessioneelmaking der
school en van de natie. Spr. deed
daaraan niet mede. Van pacificatie
zou geen sprake zijn voor de open
bare school ten onder was gebracht.
Spr. behield daarom zijn oude plunje;
zijn kleed was van goed materiaal en
goed gesnedenhij hield 't
Heden te 10 uren Is dr Kuyperaan
het woord.
HOFBERICHTEN.
H. M. de Koningin gaf gisteren een
groot diner ten Paleize, waaraan allo
op het Loo verblijvende hofdignitaris-
