NIEUWS- eis ADVERTENTIEBLAD,
23e Jaargai/g. No. 6878
TiSffsffifeitaü dag»1 ^ise, ómaive rs$ 2oa> m ?#»ntüög©ju
DINSDAG 28 NOVEMBER 1905 A
WSDAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENT1ËN:
PS3^ »®IE MAANDEN» Van 1—5 regeis 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem A,^° Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der i D- »u
gemeente) 130 Groote letters naar plaatsruimte. Bi] Abonnement aanzienlijk rabat.
£?ran«.~' oer post door Nederland 1.65 Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
i^nieril!7 7i!Tew 3 - £"2?$ f 3 Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
geïllustreerd Zondagsblad, '/oor Haarlem 3-37/4 t&AJ
de omstreken en franco per post 0.45 »itercommunaaI Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
öitgavs der Venn©öte?l!sap yjiarans Coster, Directeur J, C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
.- t~- - .1 .111 'I' T 1 I I
SfccHUiementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publkité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parffs, 31bls Faubourg Montmartre.
AGENDA
Dinsdag 28 November.
Orgelbespeling, 12 uur.
Bijeenkomst. Schietvereeniging Haar
lem.
OM ONS HEEN
clxvii.
DE RENARD-TREIN.
Aanstaanden Vrijdag zal er een
proefrit wonden gehouden met een
Renardtrein, van Haarlem uit over
Overveen en Bloemendaal en zoonaar
't punt van uitgang terug. De bedoe
ling is, ziooals onlangs in dit blad werd
meegedeeld, om aan te toonen, dat
met dit vervoermiddel een uitnemen
de verbinding kan worden verkregen
tusschen Haarlem en het naburige
Bloemendaal, waarvan vooral de
buurtschap Overveen en in 't alge
meen het geheels zuidelijke deel van
de plaats, aan een goede communi
catie met de stad zoo groote behoefte
heeft. Verschillende autoriteiten zul
len dan ook tot het meemaken van
den proeftocht worden uitgenoodigd,
de burgemeesters, leden van Prov.
Staten die hier en in den omtrek wo
nen, leden van gemeenteraden, man
nen van handel, industrie, financie
wezen enz. De eerste proeftocht heeft
plaats 's morgens 11 uur, de tweede
's namkldags half drie, de trein be-
istaat. u/it twee wagens en kan 60
personen vervoeren.
Eigenaardig is het, hoe de geschie
denis van ons bestaan zich voortdu
rend in dezelfde vormen herhaalt.
Een eeuw geleden waren de rails
onbekend, de zelfstandig rijdende
wagen, diligence en omnibus, was
het eemge vervoermiddel. Daar kwam
de spoorwagen, die behalve door zijn
stoommachine ook zijn groote snel
heid verkreeg omdat hij, afwijkende
van den gewonen weg, langs ijzeren
staven gleed. Sedert dien tijd heeft
de spoortrein zijn snelheid voortdu
rend vergroot, maar is overtroffen
door den hangenden trein en minstens
geëvenaard door den automobiel, die
immers als 't moet, den spoortrein
bijhoudt en zich in dezen wedijver al
leen daarom heeft te matigen, omdat
hij n»et op eigen baan rijdt en reke
ning heeft te houden met de tallooze
beletselen van den openbaren weg
menschen, rijtuigen, karren en zoo
meer.
Feitelijk is de automobiel niets
anders ,dan de vervormde omnibus
van vroeger, met een andere beweeg
kracht. De heerschappij van het rail
voertuig is niet langer onbetwist. En
geen wonder, dat toen eenmaal de
automobiel bruikbaar en vertrouw
baar was geworden, de ingenieurs
zochten naar een middel, om hem
geschikt te maken voor iets meer, dan
een liefhebberij voor enkele rijke
personen. Zij zagen de beteekenis in
van 't nieuwe rijtuig voor grooter per
sonenverkeer. Elke concessie toch,
aangevraagd voor op rails loopende
wagens, was en is ten allen tijde een
zaak van jaren geweest. Tijd en ge
duld waren noodig vóórdat men van
alle gemeentebesturen, die daarin ge
kend moesten worden, van alle wa
kerschappen, polderbesturen, particu
lieren, de vereischte toestemming had
verkregen. Daarbij kwam, dat de
bouw van een baan voor spoor- en
stoomtram ontzaglijke kosten mee
bracht. Onze haastige en naar goed
koopheid strevende tijd zocht dus iets
anders en bracht groote automobiel-
omnibussen op den weg. maar zag
in, dat dit het ideaal nog niet kon
zijn, daar t aantal personen dat men
kon vervoeren, beperkt bleef.
Toen kwam een Franschman met
zijn uitvinding, die naar hem Re-
nard-trein is genoemd en die in ons
land haar intrede reeds heeft gedaan.
In den afgeloopen zomer zijn proefrit
ten gemaakt van Utrecht naar Doorn,
Amersfoort, Zeist er bestaat te
Utrecht zelfs reeds een maatschappij
die zich de exploitatie van de vinding
in ons land ten doel heeft gesteld.
Het voorname beginsel van den Re-
nard-trein is dit, dat de automobiel
niet als trekkracht optreedt, doch
de beweegkracht verschaft aan el-
ken wagen van den geheelen trein.
Het motorrijtuig, dat in een trein
van bijvoorbeeld vijf of zes wagens
vooraan gaat, is dus de bx-on dei-
energie, die aan iederen wagen wordt
meegedeeld door raiddel van een
draaiende as, welke onder al de wa
gens van den trein doorloopt. Die
draaiende as is gevormd door vaste
stukken, gemonteerd op elk wagen
onderstel, en onderling verbonden
door uit geledingen bestaande stan
gen, waardoor dus de wagens een
verschillende stand ten opzichte van
elkaar kunnen innemen, terwijl de
voortbeweging blijft voortduren. De
as onder eiken wagen werkt dooreen
stel kamraderen en een kettingbewe
ging direct op het middelste van de
drie paar wielen (elke wagen (heeft
zes wielen) en geeft aldus eiken wa
gen zijn eigen voortbewegingskracht.
Behalve die draaiende els hebben de
wagens van den Renardtrein ondei--
ling nog een andere verbinding. Het
draaibare eerste paar wielen van et-
ken wagen is namelijk door een ge
lede stang verbonden met den vorigen
wagen. Door een zeer vernuftige sa
menstelling van deze verbinding nu,
is het mogelijk, dat de rijtuigen ach
ter elkaar bij het draaien denzelfden
cirkel beschrijven, met andere woor
den dat als de locomoteur of automo
biel, die de stuwkracht levert, zijn
spoor in een zandgrond drukt, alle
wagens van zelf datzelfde spoor, ook
bij krommingen en bochten, zullen
volgen.
Hoe die verbinding nu is samenge
steld, zegt de Wereldkroniek, waar
aan ik dit beknopt technisch over
zicht ontleen, is voor den niet-des-
kundigen lezer zonder uitvoerige
sc'hetsteekeningen niet duidelijk te
maken. Hij zal het dus ook hier op
gezag dienen aan te nemen. Dat juist
dit volgen van het spoor een zeer
groot voordeel is begrijpt ieder.
Sfpant men een gewonen automobiel
voor twee gewone wagens, dan zullen
die op de rechte einden van den weg
van zelf verbazend gaan slingeren,
maar bij het omgaan v.an bochten zal
de achterste een grootten bocht be
schrijven en, als dat met eenige snel
heid gebeurt, zullen alle volgwagens
of omvallen of tegen een huis of
muur te pletter vliegen. Men kaai
dus zeggen ,dat de rails die bij een
spoortrein of stoomtram de wagens
in de richting houden, bij den Re-
nard-trein worden vervangen door de
gezamenlijke as en de onderlinge ver
binding der wielen van de verschil
lende wagens.
Bij de proeftochten is gebleken, dat
deze voordeelen van den Renardtrein
inderdaad niet maai- denkbeeldig
zijn. Niet alleen nam de trein, die
toen uit een automobiel met twee
wagens bestond, met gemak een stei
Jen heuvel, maar ook werden de
scherpste hoeken met groot gemak
genomen. De Renardtrein wijkt met
het meeste gemak voor een rijtuig
uit. Het schijnt, dat een locomoteur
van 50 paardekracht drie wagens met
honderd passagiers kan vervoeren, in
een snelheid van 25 K.M. per uur;
leeg natuurlijk met een snelheid van
het dubbele.
Terecht heeft de uitvinder begre
pen, dat zijn trein ook voor goede
renvervoer uitnemende diensten kan
bewijzen. Naar men zegt zijn de kos
ten van dergelijk transport goedkoo-
per, dan van eenig ander middel van
vervoer en in de afbeelding van de
treinen zijn dan ook dikwijls platte
goederenwagens te zien. Het spreekt
van zelf, dat bij de constructie in de
allereerste plaats op soliditeit wordt
gelet, maar toch zijn de wagens, te
oordeelen naar de afbeeldingen, in 't
geheel niet zonder sierlijkheid.
Elke wagen is 2400 K.G. zwaar,
zonder passagiers of goederen en kan
dertig personen bevatten. Dat het nog
al op de bestrating aankomt is dus
wel zeker, maar kan in den tegen-
woordigen tijd, nu toch ook bijzonder
zware auto's en geweldig beladen
vrachtwagens van den openbaren weg
gebruik maken, niet als bezwaar te
gen het nieuwe vervoermiddel gelden.
Terecht wordt zeer de nadruk ge
legd op de quaestie van de kosten.
Voor een dienst Haarlem—Over
veenBloemendaal zouden 3 moteurs
en 4 andere wagens noodig zijn en
dus een kapitaal voldoende zijn van
100 000, waarin de Maats, te Utrecht
zelf voor een belangrijke som zou
willen deelnemen. Gaat een Re-
nardtrein-onderneming niet naar
wenscih, welnu de dienst wordt opge
heven. De trein behoudt zijn waarde,
geen enorm kapitaal aan rails en an
deren onderbouw behoeft te worden
achtergelaten.
Het personeel bestaat uit een chauf
feur. tevens remmer en een conduc
teur.
Voor Overveen is deze proefneming
van het grootste belang. Ten opzichte
van Bloemendaal bestaat het groote
bezwaar van den tol, dien de treinen
telkens zouden moeten passeeren.
Wij herinneren er aan, dat de Bloe-
mendaalsohe gemeenteraad onlangs
zelfs een commissie benoemde, om te
onderzoeken hoe Overveen van een
flinke verbinding met Haarlem zou
kunnen worden voorzien.
Ik kan hieraan nog toevoegen, dat
binnenkort in Neerlandseh Indië drie
Renardtreindiensten zullen worden
geopendeen van Poerwokerto naar
Balapoelang, een van Batavia naar
Buitenzorg en een goederendienst
van Batavia naar de Preanger. De
heer A. Resink alhier heeft de agen
tuur voor Indië.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
Het nieuwste nieuws op heden is
zeker wel de geheel onverwachte tij
ding van den specialen correspondent
van „De Courant" te Moskou, die
dato heden niet meer of minder seint,
dan dat
TSAAR NICOLAAS II
AFSTAND DOET VAN DEN TROON
ten behoeve van Grootvorst Nicolaïe-
vitch.
Grootvorst Nicolai (Nicolaas) Nico-
laïevitch is een achter-neef van Tsaar
Nicolaas II. Hij werd den 6den No
vember 1856 te St. Petersburg .gebo
ren. Zijn vader, grootvorst Nicolai
Nicolaïevitch was een broeder van
den grootvader van Tsaar Nicolaas II.
De mededeeling aan het slot, dat de
Tsaar naar Darmstadt vertrekt,
maakt het bericht wel is waar geloof
waardiger. maar toch hoewel wij
gaarne erkennen, dat het lang geen
..pleizierig baantje" is om aan het
hoofd van het Russische volk te staan
zouden we gaarne eene officieel e
bevestiging ontvangen voor en aleer
het bericht voor waarheid aan te
nemen. Misschien volgt, deze bevesti
ging nog wel onder de telegrammen
van 'heden.
Te
SEBASTOPOL
is weder eene verschrikkelijke revolu-
tie uitgebroken. De matrozen sloegen
aan het muiten en wisten twee regi-
menten te bewegen zich bij hen aan
'te sluiten.
I Admiraal Pesarecsky en andere offi-
eieren werden gewond den comman.
deerenden generaal werd bevolen de
j stad binnen 3 dagen te verlaten en
I vele officieren wérden door de mui-
ters gevangen genomen. Zij bezetten
het arsenaal en de kazerne en ver
hinderden het treinenverkeer.
De manschappen der artillerie sloe
gen eveneens aan het muitenzij
kozen zich aanvoerders en trokken
met muziek voorop door de stad.
Uit Odessa zijn troepen gezonden
om het oproer te derapen.
Uit andere landen.
DE INTOCHT VAN DEN KONING
VAN NOORWEGEN.
Uit Christiania wordt dato 25 Nov.
geseind
..Hedenochtend te 8 uur lichtte de
.Danebrog" het anker en aanvaard
de, niettegenstaande den diyeen mist,
de reis naar Christiania. Te elf uur
begaf het koninklijk paar bij Droe-
back zich met de Noorsche leden der
regeering aan boord van het Noor
sche oorlogsschip ..Heimdal". Onder
het saluut der kanonnen en het ge
juich der bevolking had te 11/2 uur
de landing van de koninklijke fami
lie in Christiania plaats. Aan de lan
dingsbrug had zich ter begroeting de
stedelijke vertegenwoordiging opge
steld, wier president een „Leve" op
den Koning, de Koningin en den
Kroonprins uitbracht. Koning Hakon
sprak daarvoor zijn dank uit.
Daarop volgde de intocht in de
stad, bij welke het koninklijk paar
overal door een ontzaglijke men-
schenmenigte werd begroet.
Onder hartelijke toejuichingen van
de bevolking reden de Koning, de
Koningin en de Kroonprins naar het
slot. waar het Storthing en de Hoo-
ge Raad bijeen waren. De president
van de Storthing heette de vorstelij
ke personen uit naam van den Stor
thing en het volk welkom. De Kon'ng
antwoordde, dat hij de warme ont
vangst beschouwde als een bewijs,
dat het volk vóór hem was. terwijl hij
hoopte, dat ook God met hem zoude
zijn.
Daarna had de ontvangst plaats
van het corps diplomatique en de ad
miraals der buitenlandsche schepen.
In zijn begroetingsrede aan boord
van de ..Heimdal" wees de minister
president Mich el sen er op. dat het
Noorsche volk sinds bijna 600 jaar
geen eigen koning had gehad. Heden'
komt Noorwegens koning, gekozen
door het vrije volk, om, in gemeen
schap met vrije mannen, aan het
hoofd van het land te staan en sa
men met het volk de vrijhe'd te be
schermen. Daarom zal het volk met
jubelende vreugde den kreet be
groeten
LEVE NOORWEGEN EN DE KO
NING."
De Koning antwoordde: „Ik dank
u voor den harte] ij ken welkomst
groet ik zal al mijn krachten in
spannen voor 't heil van Noorwegen
ik verzoek allen mij hun vertrouwen
en steun te schenken en met mij in
te stemmen in den uitroep „Leve
Noorwegen
Daarop volgde hoerageroep en werd
het volkslied aan gelieven.
TURKIJE EN DE MOGENDHEDEN
De internationale vloot verliet Za-
terdag den Piraeus het programma,
door de vlootvoogden opgemaakt.
J werd strikt geheim gehouden.
Br is volstrekt geen verschijnsel op
te merken in de hoofdstad, dat wijst
op Mohammedaansche ongeregeldhe
den. als gevolg van den edsch tot
toezicht op de Macedonische finan
ciën.
De algemeene overtuiging is. dat er
geen ongeregeldheden zullen plaats
hebben, tenzij daartoe door een wenk
van hooger hand aanleiding wondt
gegeven.
Een later bericht zegt
De Turksche minister van Buiten
landsche Zaken heeft heden aan de
Engelsohe en Oostenrijksche gezanten
wijzigingen voorgesteld betreffende 't
beheer over Macedonië.
De regeering van
ROEMENIë
heeft aan het ministerie van "oorlog
een crediet van 30 m'llioen lei toege
staan voor betere uitrusting van ca
valerie in infanterie en voor de ka-
zerneering van de militairen van an.
dere wapens. Voor de betere uitrus
ting der artillerie zullen nog 28 mil-
lioen worden aangevraagd.
Volgens een bericht uit Tokio aan
t de „Times" verlangt
•JAPAN VAN CHINA
concessies voor den aanleg van de
volgende spoorwegen in Mands'joerije:
van Tsjaug Szjoen naar Kirin, van
Hsinmintiri naar Moekden en van
W'tsjoe naar Moekden. Bovendien
wenscht Japan de tegenwoordige mi
litaire posten en telegrafen te behou-
den en zelfs binnen zekere grenzen
uit te breiden en verder stelt het voor
openstelling van alle groote steden in
Noord- en Zuid-Mandsjoerije.
Stadsnieuws
BLOEMBOLLENCULTUUR.
Op de eerstvolgende algemeene ver
gadering, te houden op 18 Dec. in de
Sociëteit Vereeniging komt een zeer
belangrijk voorstel voor, dat een
J eigenaardig licht werpt op de toestan-
in den bloembollenhandel. Dit voor-
j stel luidt„Het hoofdbestuur stelt
voor te besluiten tot het instellen van
een Commissie van Rechtspraak bij
onderling goedvinden".
In de M. v. T. zegt het Hoofdbe
stuur, dat het met groote belangstel
ling de veranderingen volgt, die in
den loop der tijden op handelsgbeid
in het bedrijf ontstaan. Veel is lang
zamerhand verdwenen, doch daarte
genover zijn als gevolg der verander
de toestanden, gewoonten geboren,
die alleszins de aandacht behoeven.
Ten gevolge van de steeds scherper
zich uitende concurrentie en den
moeilijken strijd om het bestaan, heb
ben in den binnenlandschen handel
gebruiken ingang gevonden, die zon
der oneerlijk te zijn, toch met de bil
lijkheid in strijd zijn. Deze gebruiken
zullen ontaarden in misbruiken, zoo
er niet voor wordt gezorgd, dat tegen
net insluipen van dusdanige gebrui
ken tijdig wordt opgetreden.
Zoowel kweeker als exporteur on
dervinden hiervan de nadeelige gevol
gen daarom dient er voor gewaakt,
dat die gebruiken zich niet verheffen
tot usance.
Door het instellen van een Com
missie van Rechtspraak kan, noch zal
worden te kort gedaan aan de vrij
heid van handelen der leden, wan
neer de handel zich beweegt op zuiver
terreintreedt de handel echter op
onzuivere banen, dan zal noodzakelijk
daaraan paal en perk moeten worden
gesteld.
Vervolgens komt in behandeling
een hoofdbestuursvoorstel om defini
tief toe te treden tot den Nederl.
Tuinbouwbond, terwijl ten slotte
wordt voorgesteld in 1906 tentoonstel
lingen te houden van bloemen van in
Mei bloeiende Scilla's.
Verplichte Schoolvergaderingen?
Zooals onze lezers weten, heeft de
afdeeling Haarlem van den Bond van
Nederl andsche Onderwijzers zich tot
den Gemeenteraad gewend met het
verzoek om verplichte schoolver
gaderingen in te stellen.
Teneinde deze quaestie nog eens na
der toe te lichten, had de afdeel'ng
Haarlem van den Bond van Neder-
landsche Onderwijzers den heer KI.
de Vries, hoofd eener openbare lagere
school te Amsterdam, uitgenoodigd
om Zaterdagavond in de bovenzaal
der sociëteit Vereeniging het aan de
orde zijnde onderwerp te komen be
spréken.
Tot het bijwonen dezer vergadering
waren o.a. uitgenoodigd B. en W. en
de Raadsleden, de autoriteiten op
schoolgebied en de hoofden der scho
len.
Aan deze uitnoodiging hadden ge
hoor gegeven de Raadsleden, de hee
ren J. J. Sneltjes, mr. F. A. Bijvoet,
mr. J. N. J. E. Thijssen, W. A. J. van
de Kamp, mr. H. J. Thiel, W. L.
Schram Azn. en J. L. E. I. Breda Kley-
neaxbergde leden van dé Commissie
van Toezicht de heeren P. H. van der
Ley en R. Broere, en de schoolhoof
den de heeren J. B. A. Saeijs, J. J.
Francken, P. C. Bouwmeester, Jansen
H. J. Overboek en W. Kloeke.
Nadat de heer E. Verwaal, voorzit
ter der afdeeling, de bijeenkomst had
geopend en de aanwezigen welkom
had geheeten, deed de secretaris, de
heer Boes, mededeeling, dlat kennis
gevingen van verhindering tot bijwo
ning der vergadering waren ingeko
men van den Burgemeester, den Wet
houder van Onderwijs, de arrondisse-
nvenits-sohoolopzioners, de Raadsleden,
de heeren Van Rossum, Stolp. Hu-
genlioltz, mr. Roach, en van de hee
ren Van de Ban, dr. Garrer, De
Vries, De' Koek. De Beer en Te
Kiefte.
Hierna kreeg de heer KL de Vries
het woord.
Het verbaasde spreker, dat hij nog
moest spreken over schoolvergaderin
gen, dat zijn dingen, meende de heer
De Vries, waarover inen niet spreekt,
maar die men doet, omdat ze in het
belang van het onderwijs zijn.
i Over de theorie heeft spreker zich
nooit veel bekommerd, hij zou dus
alleen zijn ervaringen laten gelden.
Schoolvergaderingen maken, dat er
geen hiaten in het onderwijs zijn, zij
vormen de school tot een organisch
geheel. Daar behoeft nu heelemaal
geen politiekerigheid bij te komen,
men houdt ze eenvoudig omdat ze, in
het belang der school, noodzakelijk
zijn.
Nu weet spreker echter, dat er zijn
laksche onderwijzers, laksche hoofden
en laksche autoriteiten, of liever, dat
er menschen zijn, die de dingen wel
weten, maai- ze niet doen.
1 Dezen nu hebben een stootje noo
dig. Zoo ging het ook met de leer
plichtwet, waarbij het onderwijs ver
plicht moest worden gesteld.
Uit de hem toegezonden stukken
over de quaestie te Haarlem bleek den
heen- De Vries, dat autoriteiten, hoof
den en onderwijzers van hei nut der
schoolvergaderingen overtuigd zijn.
Men aarzelt echter om ze verplicht te
stellen. Nu is het echter een feit, dat
terwijl men het belang erkent, in 1904
aan de 15 scholen slechts 13 vergade
ringen gehouden werden. Een getal
van 60 vergaderingen zou echter ge-
wenscht zijn. Daaruit blijkt, dat de
verplichtstelling noodig is.
De heer De Vries las nu eenige ver
slagen voor van het verhandelde in de
schoolvergaderingen te Enschedé,
waar reeds sedert twaalf jaren de
schoolvergaderingen met vrucht voor
het onderwijs worden gehouden.
De onderwijzers aan de bedoelde
school, waar de heer De Vries vroeger
hoofd was, waren van oordeel, dat de,
vergaderingen onmisbaar waren, zon-'
der deze vergaderingen kon de school
geen organisch geheel vormen. Voor-,
al de voorbereiding voor de op de ver
gaderingen te behandelen onderwer
pen werd van groot belang geacht
Nu rijst de \raag. zou de behande
ling dezer onderwerpen achterwege
kunnen gebleven zijn zonder schade
voor de betrokkenen, zonder schade
aan het inzicht in die onderwerpen,
zonder schade aan de samenwerking
van alle leerkrachten.
Sprekers antwoord luidde ontken
nend. Van de schoolvergaderingen
keert men gesterkt huiswaarts en met
frischheid wordt den volgenden dag
de arbeid weer aangevangen, wat van
groot belang is, daar het onderwijs
steeds levend en levenwekkend moet
zijn en allerminst tot sleur mag ver
vallen.
Wat l>etreft de uitvoering der be-
sluiten, spreker kan verklaren, dat hij
de adviezen der schoolvergaderingen
steeds als besluiten heeft opgevat en
ook heeft uitgevoerd. Daar heeft hij
die twaalf jaar nooit spijt van gehad.
Art. 21 der lager onderwijs-wet zegt,
dat de regeling der schoolzaken aan
het hoofd toekomtde wet plaatst
echter hiermede de onderwijzer in
een scheeve positie, daar zij van hem
dezelfde bevoegdheid eischt als van
het hoofd, maai- hem van medezeg
gingschap in de schoolzaken uitsluit.
De schoolvergaderingen acht spreker
het middel om aan dé rechten van
de onderwijzers tegemoet te komen.
Wanneer het hoofd der school een ge
nomen besluit door een schoolvergade
ring, in strijd achtte met liet belang
van het onderwijs, dan moest, vol
gens het reglement, daarvan kennis
worden gegeven aan B. en W. en aan
den secretaris der schoolvergadering.
Daar is niets tegen in te brengen,
vond spr.
Verder bestreed de heer De Vries,
dat de vergaderingen een politieke en
geen paedagogische strekking zouden
hebben. Wanneer er wrijving mocht
ontstaan tusschen hoofd en perso
neel, dan zou dat ook gebeuren in
dien er géén vergaderingen werden
gehouden.
Dat zoo'n ziekte-proces aan 't licht
kwam, was toch in alle geval heter,
dan dat de onderwijzers mokkend en
ontevreden het hoofd voorbij gingen.
Dat verplichte schoolvergaderingen
niet het einddoel zouden zijn, doch dat
het werkelijke einddoel is de ropubli-
keinsche school, heeft met de school
vergaderingen eigenlijk niets te ma
ken. Trouwens art. 21 geeft den
zwaartillenden hoofden houvast tegen
dit streven. En wordt dit artikel ge
wijzigd, wat spreker hoopt, dat niet
lang zal duren, dan wordt alleen de
onmondigheid van duizenden onder
wijzers opgeheven. (Applaus).
Niet alleen de Bond van Nederiaud-
sche Onderwijzers, maar ook het Ne
derl. Onderw.-Genootschap (het laat
ste is een vereeniging van hooiden en
onderwijzers) heeft op het., program
van actie geplaatst afschaffing van
het hoofdschap „in den tegemwoordi-
gen vorm". (Applaus).
Het verplicht stellen der schoolver
gaderingen moet geschieden ter op
wekking van de latente krachten, op
dat, in het goed begrepen belang van
het anderwijs, zooveel mogelijk alle
talenten en krachten tot heal van het
onderwijs werkzaam zullen zijn. De
verplichte schoolvergaderingen moe
ten komen trots den tegenstand van
enkelen.
Aan het einde van de rede volgde
een langdurig applaus.
DEBAT.
Na een korte pauze werd gelegen
heid gegeven tot debat.
De heer SAEIJS begon met te zeg
gen, dat de spreker hem niet over
tuigd had, dat de schoolvergaderin
gen verplicht moeten gesteld worden.
Uit de notulen van een vergadering
van het personeel van school C. al
hier, waar de heer Saeijs hoofd is,
leest deze spreker de antwoorden
voor van de onderwijzeressen en on
derwijzers op de vraag of de ver
gaderingen verplicht moeten gesteld
worden. Hieruit bleek, dat allen
het zouden betreuren, indien tot ver-
plichtstelling werd besloten De heer
Saeijs merkte nog op, dat de notu
len niet door hem maar door den se
cretaris der vergadering waren opge
steld en dat de verstandhouding zoo
wel onder het personeel, als tusschen
hoofd en personeel, aan zijn school
uitmuntend was. Nu is het eigenaar
dig, dat aan school C de vergaderin
gen een langzame dood zijn gestor
ven. Men voelde er en de leden
van den Bond nog het minst geen
behoefte toe, omdat men aan deze
school zoo met elkander omgaat, dat
men de dingen onderling bespreekt.
Waar blijft nu het hooggeroemde
vrijheidsidee van den Bond. wanneer
men anderen tot de vergaderingen
wil gaan dwingen
Wanneer er wrijving is tusschen
hoofd en personeel, zal deze wrijving
door gedwongen vergaderingen tot
verbittering stijgen, daardoor wordt
de eenheid verbroken tot schade van
het openbaar onderwijs.
Na gewezen te hebben op den geest
onder de onderwijzers te Amsterdam
getuige het geval-Traanberg-Edel-
man. deelde de heer Saeijs mede.
een onderwijzer te hebben gesproken
die zijn sollitatie als hoofd to Am
sterdam had ingetrokken, omdat het
tegenwoordig geen baantje meer was,
zeide deze. om daar hoofd te zijn.
Aan den inleider vroeg spreker
Zal men tevreden zijn. wanneer tot
verplichtstelling wordt besloten
Ten slotte wilde de heer Saeijs rui
terlijk aan 't bestuur vragen of 't wer
kelijk een paedagogisohT doel is dat
men met de verplichtstelling beoogt,
of dat het te doen is om de republi-
keinsche school. Op deze ruiterlijke
vraag, verwachtte de heer Saeijs een
ruiterlijk antwoord.
De heer FRANCKEN betwist, dut
het doel paedagogisch is. men wil de
republikeinsche school.
Dat is door de redactie van
„Haarl. Onderwijs" erkend in een
ingezonden stuk in ..Haarlem's Dag
blad".
Wanneer men het houden van
schoolvergaderingen wilde bevorde
ren, kon men een som van f 100 of
200 toekennen voor het geregeld
houden. Immers voor het halen van
een acte geeft men ook een salaris-
verrneerdering.
Spreker zou voor de verplichtstel-
