BIJBLAD VAN HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 30 DECEMBER.
DE ZATERDAGAVOND
HAARLEM'S DAGBLAD KOST
fl.20 PER 3 MAANDEN
0? 10 CENT PER WEEK.
ADMINISTRATIE QROOTE HOUTSTRAAT 55.
DRUKKERIJ ZUIDER BUITENSPAARNE 6.
IN HAARLEM'S DAGBLAD ZIJN
ADVERTENTIËN DOELTREFFEND.
ONZE ANNONCES
WORDEN OPGEMERKT.
Natuurhistorische
Wandelingen
IN EN OM HAARLEM.
i XCIL
pF Belofte maakt schuld, en al wijkt
men in enkele gevallen daarvan wel
eens af, om het verzuim daarna weer
goed te maken, toch zullen we dat
dezen keer eens niet doen. t Zou ook
niet goed. zijn met schulden het
"Nieuwe jaar in te gaan. T ls daarom,
dat we ons heden een weinig met
woekerplanten in 't algemeen, met
den mistletoo in het bijzonder zullen
bezighouden. Alle planten, alle die
ren. in 't kort. alle levende wezens
l hebben voedsel noodig, tot groei en
tot onderhoud van het lichaam.
De planten nu halen dat voedsel
ten deele uit den grond, maar voor
het grootste deel uit de lucht. De
J lucht is een mengsel van een drietal
'gassen: stikstof pl.m. 79%, zuurstof
pl.m. 21 en 0.04 koolzuur. Hier
bij komt nog wel een zeer verschillend
ti gehalte aan waterdamp, maar de bo-
ij venstaande drie gassen zijn de be
langrijkste. Voor de ademhaling heb-
de planten.evenals de dieren de
zuurstof noodig, voor de voeding ech-
q ter het. koolzuur. Dit gehalte aan
koolzuur mag wel wat stijgen, maar
lucht, die met de buitenlucht in ge
meenschap staat, heeft al 'heel spoe
dig weer het geringe gehalte aan
koolzuur. Dit koolzuur nu dient den
planten tot opbouw van haar lichaam
Daarvoor is in de eerste plaats noo-
dig de groene kleurstof en in de
tweede plaats zonnelicht. Als rem-
plagant kan ook electrisch koolspit-
Isenlicht dienst doen. Uit dat weinig-
je koolzuur dan met wat water, maakt
de plant zetmeel, en stof, algemeen
bekend als stijfsel, aardappelmeel,
ïl sago, meel, enz.
Planten dus ,die de groene kleur-
stof missen, kunnen dit proces niet
B tot 'stand brengenzijn ze zwak
groen, dan slechts in geringe mate.
- Dus, hoor ik hier en daar zeggen,
onze bruine beuk, bruine berberis, en
andere heesters en boomen met. brui
ne bladeren, evenzoo ook onze kro
ten of bieten, hoe staat het daar dan
mede'? Wel. heel eenvoudig, daar is
de groene kleur wel aanwezig, maar
bedekt, door die bruine kleur. Meest
al zetelt ze in de opperhuidcellen,
soms ook in wat dieper gelegene
en daar deze kleurstof in water op
losbaar is, komt de groene kleur
spoedig te voorschijn, als we zoo'n
tak een poosje in een ketel met ko
kend water houden.
B En dan die witte bladeren van den
I witten populier, enz. Ook hier is de
groene kleur bedekt, maar wel door
dat het blad bekleed is met een meer
of minder dichte laag haren.
Aan de bonte planten is het goed
te zien, dat de groene zooveel sterker
zijn. Maar dan de planten, die alle
groene kleurstof missen Die moeten,
zoo als van zelf spreekt naar andere
middelen omzien. Ze leven dan ook
van afval van planten of dieren, óf
brutaler nog, ze tasten levende plan
ten of dieren aan, om daarvan op te
Haarlemmer Halletjes
Een Zaterdagavondpraatje.
Wat zou ik anders en beter kun
nen doen, dan in dit laatste kroniek-
je in 1905 een overzicht geven van de
belangrijkste zaken, die in 't ailge-
loopen jaar zijn voorgekomen
't Begon met een .socialen maatre
gel, de opening namelijk op 3 Januari
van de Gemeentelijke Arbeidsbeurs,
die in weerwil van een zeker ver
zet juist van den kant waarvan men
dat het minst verwachten zou toch
in een behoefte schijnt te voorzien.
Enkele maanden daarna, in Mei,
kwam een tweede maatregel tot uit
voering het werkliedenreglement
werd in werking gesteld en al gaf
dat tot dusver, althans in 't open
baar. meer verdriet dan genoegen,
dat het zijn nut zal doen is wel ze
ker. En als derde in den bond van
belangrijkheid kwam in 't. begin van
October het collectief arbeidscontract
'tusschen de patroonsvoreemging en
de timmerliedenorganisatie tot stand.
De gemeente volgde met bepalingen
over minimum loon en maximum ar
beidsduur.
Overigens was het 'in arbeiders
kringen niet druk, men werkte er
rustig voort naar een beter bestaan.
Botsingen tusschen werkgever en
werknemer waren zeldzaam, de be
langrijkste was de staking in Augus-
tusbij.de firma Voet, die na eenigen
tijd vanzelf verliep.
Aan feesten van allerlei aard ont
nemen, wat ze zelve niet kunnen be
reiden, 't Is wel wreed, maar mede
lijden bestaat in de natuur niet. Be
zitten ze nog wat bladgroen, dan
behoeven ze het maar voor een doel
aan andere planten te ontnemen. Tot.
deze planten behoort de mistel, de
mistletoo, de vogellijm of de mare
takken. In ons vaderland komt ze
slechts hier en daar in 't wild voor
en wel alleen in Zuid Limburg. En
kele exemplaren, met den hospes of
waardplant vervoerd, hebben hier en
daar een onderkomen gevonden in bo
tanische tuinen.
Ze kunnen op zeer verschillende
boomsoorten leven, en het schijnt,
dat ze zich zoetjesaan voor bepaalde
boomsoorten aanpassen, of dat dit
verschijnsel samenhangt niet de ver
spreiding door vogels. Maar daarop
komen we straks terug. Ofschoon we
ergens lazen, dat de mistel, op ver
schillende boomen, maar nooit op
Coniferen voorkomt, is prof. dr. Rit-
zema Bos toch te goede autoriteit,
om niet te vertellen, dat vooral in
Brandenburg en Pommeren deze pa
rasiet voorkomt op clennen, in Saksen
voornamelijk op sparren, in Zuid-
Duitschland meer op linden en esc-h-
dorens, in de meeste streken van
Zwitserland, Frankrijk en België (ook
in Limburg) vooral op appels en
peren, bij Parijs meer op den zwar
ten populier.
't Is een tweehuizige plant, die dus
meeldraad- en stamperbloemen op
verschillende planten draagt. Na de
bevruchting ontstaan uit de vrouwe
lijke bloemen mooie witte hessen, die
zoowat tegen den winter rijp zijn, dan
komen de vogels, vooral een bepaalde
lijstersoort en eet de bessen op. Vroe
ger meende men algemeen, dat de
zaden mede naar binnen gingen, maar
thans weet men zoo goed als zeker,
dat dit niet het geval is. Men rede
neerde toen (wat trouwens voor heel
wat bessen en besachtige vruchten
nog wel geldt), dat de zaden ontsnap
ten aan de inwerking van het maag
sap, en dan weer met de uitwerpse
len op den een of anderen boom te
recht kwamen. Nauwkeuriger waar
nemingen hebben geleerd, dat de vo
gel de zaden tracht kwijt te raken
uit het slijmige vruchtvleesch. Door
dit slijm blijven die zaden aan den
tak kleven en na een langdurige
jeugd (67 jaar) ziet men op die plek
zoo'n bundel, eigenaardig gaffelvor
mig vertakte stengels.
Het gebruik van de mistletoo, om
daarmede in verbinding met hulst
onze kamers te versieren is van En-
gelschen oorsprong en is in de laat
ste jaren ook in ons land meer en
meer in zwang gekomen.
J. STURING.
VRAGEN BUS.
j Aan mej. H. te H. De plant,
die U met die mooie roode bladeren
aan den top, gezien hebt, is een gif
tige, behoorende tot de familie der
wolfsmelkaohtigen. Ze heet P o i n-
se 11i a. pulcherrima en is af
komstig uit de vochtige, schaduwrij
ke wouden van Mexico en Zuid-Ame
rika. De mooie, roode bladeren zijn
de schutbladeren, terwijl daarbinnen
(brak het ons ook ditmaal niet. Het
jaar werd ingezet met een wapen-
feest van den Neder]. Onderofficiers-
j Schermbond in Januari, weldra ge-
jvolgd door de viering van het 75-ja-
rig bestaan der koninklijke liederta
fel Zang en Vriendschap, waarvan
de datum 20 Februari was, maar- dat
den 2den Maart werd (herdacht. Daar
op bewonderden we in Maart de
bloemententoonstelling. die dezen
keer met meer dan gewonen luister
was omgeven en waarvan de alge-
meene indruk bleef, dat ze ..klein,
maar fijn" was geweest. De Ko
ningin-Moeder vereerde bij die gele
genheid Haarlem 'met een bezoek.
Feestelijk was ook do vijftigste
opvoering van M e a Culpa op 25
Maart. Het feit, dat een stuk van een
Haarlemsch auteur Jhr. A. W. G.
van Riemsdijk, zijn halfhonderdste
opvoering beleven mocht en dat te
midden van den stroom van tooneel-
stükken ,die vloeit uit de pennen in
ons kleine land, was dan ook der
verheuging waardig. Op den eersten
September ging de première van een
tweede stuk van denzelfden schrijver
Se non e ver o, waarmee Louis
Bouwmeester het land doorreisde om
van 't publiek afscheid te nemen
vóór hij zijn reis naar Indië aan
vaardde. Zeven October scheepte het
1 gezelschap zich in. Zullen de Indische
menschen er. teen Haarlemsch cachet
aan opmerken?
Maar ik dwaal af. Aan de feesten
was ik bezig. En zoo heb ik dan te
vermelden het jubileum van Jhr. Mr.
F. W. van Styrum op 13 April en dat
twee soorten bloempjes zitten; de
vrouwelijke, gesteelde vruchtbegin
sels komen niet altijd tot volledige
ontwikkeling. Ieder bloemstelsel
draagt aan de eene zijde een groote
honigklier.
J. STURING.
Een Oudejaarsavond-
geschiedenis.
Lang had hij nadenkend voor zijn
groote schrijftafel gezeten. Nu stond
hij met een diepen zucht op en rek
te zich uit als iemand, die een har
den. innerlijken kamp gestreden
heeft. En zoo bleef hij eenige oogen-
blikken staan en overzag, wat hij
zijn eigendom noemde, terwijl er,
bij de herinnering aan vroegere ge
lukkige- dageu, een zwaarmoedige
uitdrukking op zijn gelaat verscheen.
Juist wierp de zon een breeden,
glinsterenden straal in het vertrek,
•erh elder de de voorwerpen op de
een rijken bekende gaan en geld
ter leen vragen.
Een verschrikkelijke gang voor
hemAls hij dien kon afkoopen
voor lichamelijke pijn of harden
geestesarbeid, hij zou er dat gewil
lig voor over hebben.
Geld ter leen vragen, geld. dat bij
na zonder uitzondering door ieder
wordt behoed en beschut, waarvan
men zoo moeilijk scheidt, als het niet
is om zijn zucht naar genot of zijn
ij del ii ei d te bevredigen, geld tel
leen vragen bet was voor Wilpius
diep beschamend. En met het ont
vangen was het ook niet uitHij
wist, dat het hem dagelijks folteren
•zou. lioe het terug te geven. Velen
mogen daarvoor ongevoelig zijn hij
wist te goed, hoe de gedachte daar
aan hem zou pijnigen.
De man tot wien Wulpius zich
wilde wenden, was een rijke indus
trieel. Wilpius kende hem sinds veel
jaren en was er vroeger huisvriend.
Hun veranderde omstandigheden
hadden later wel invloed gehad op
liet onderling verkeer, maar toch be
zochten zij elkander nog. van tijd
schrijftafel en deed de stofjes in detot tijd. Wilpius was dan ook een
lucht als goud glinsteren. Zij be- der weinigen, die den wel willend en
scheen ook met haar iicln de grote- lijkaard nooit om hulp gevraagd
te kast, met haar veelkleurige boek- i hadden, ja zelfs had hij het altijd
werken, de midden in de kamer vermeden met hem over geldzaken of
staande tafel, mei papieren en boe-jzorgen te spreken Hij wist, ilat zijn
ken bedekt en helderde het verscho-vriend ook t6 ZOrgen Iiad en dat zoo
ten vloerkleed en de donkerroodevolen die hem noodig hadden liem
■katoenen gordijnen op. Ofschoon al-Ar dagelijks mee om de ooren marü-
les zorgvuldig onderhouden was. zag den!
men het geheel toch een zekere ka- j To'en wilpius door de gang ging
i ngheid aan men gevoelde, dat hier om zjjn moeilijke boodschap te vol-
geen welvaart heerschte, maar dat brengen, kwam hem zijne vrouw,
veeleer de zorg er een dagelijkschc met haar stil. zacht gelaat, waarvan
gast was. j de sporen van vroegere schoonheid
Eu zoo was het ook n0„ door de rimpels van het
In een aangrenzend vertrek zaten verdriet waren weggevaagd, naloo-
twee bleeke dames in een gebogen pcn vlij(le zich teeder tegen hem
houding en naaiden voor geld. Ook aan en nUiSterde bedeesd
hier maakte alles, hoe net en zinde- Gaat gij nu om ,het geld
lijk het was. een zwaarmoedigen in- Hij kl,ikte zwijgend,
druk. In veel woningen is het. alsof ik hoop, dat het u gelukken
aan de doode voorwerpen mettertijd mag beste Het is hoog noodig. Ik
liet kartik ter barer bewoners mge- wil u ane6n maar zeggen, dat ik in
prent, alsof zij, hoewel levenloos, ons de iaatste dagen reeds geen
getuigenis kunnen geven van het ge-.-- Maar hij kon niet aanhooren wat
moedsleven hunner bezitters. Zp n0g wilde zeggen. Hij maakte
Dc ernstige man met het geestig 7icht diep bedrukt, van haar los en
gelaat en het grijzende haar was wjng de deur uit.
eens een veelgelezen schrijver ge-." Daar buiten was het prachtigezon-
weest. Er was een tijd dat hij ge- neschijn. Een van die mooie dagen,
i prezen en gevierd werd en de aan- w:iarin aues opleeft. Het groene loof
j biedingen hem overstelpten. Sinds rier boomen en struiken van het
eenige jaren was dat nog slechts een park waardoor zijn weg voerde,
herinnering. Een nieuwe mode vond glinsterde van het gouden zonne-
zelfs datgene belachelijk wat eens Ucht en tusschen den hooggewelfden
door de geheele wereld geroemd werd hemel en den zonnigen aardbodem
.waarbij men vroeger had gezworen, flikkerde een zachte reine, koele
I Doctor Emanuel Wilpius was een luchtboden) die dc borst zich deed
te fijn gevoelend man. om nog te opheffen en den menschen een blij
.bevallen. Het was nu de tjd waar- levensgevoel door de aderen deed
in men zich liever liet bewijzen, dat stroomen. Het was alsof nood en
I ieder mensch in den grond een schoft ZOrgen moesten verdwijnen; het
I is, waarin men bij voorkeur in het scheen, dat ieder een welbehagen
j straatvuil omwoelde. had in het leven en alsof men slechts
j Met den vo orb ij gaan den roem was vergenoegde menschen aanschouwde.
I ook de vroegere welvaart geweken en Maar daar zijn er ook, die huive.
'had de nood zijn intrede bij hem ren [n den zonneschijn. En met zulk
I genomen en was er gebleven. De een verkleumd gemoed, onverschil-
zorg voor het dagelijksch brood had jjg voor zijn omgeving aing dr.
zich inden laatsten tijd zoozeer in wilpius door het parken zocht hij
ue bescheiden woning van Wilpius verder zijn weg door het straatge-
doen gevoelen, dat de bewoners er Woel. Eindelijk stond hij voor het
bijna onder omkwamen. groote huis van zijn vriend.
De man, die de verantwoordelijk- Do knecht, die opende en hemken-
beid voor het gezin droeg, moest de. boog diep en verzocht hem bin-
hier raad schaffen. Zoo wilde dan nen te treden.
i hij, die in de eerste plaats de zor-Gij zoudt mij niet zoo onderda-
gen had voor het dagelijksch brood, nig begroeten, als gij wist waarom
i voor het eerst van zijn leven dat ik vandaag kom, dacht Wilpius toen
zich steeds gekenmerkt had door or- hij den knecht volgde. Deze zeide.
de beperkiiur en spaarzaamheid, tot dat mijnheer en mevrouw juist wil
den uitgaan, maar voor hem nog
wel te spreken zouden zijn
Wilpius zag reeds het drukke ge
laat van zijn vriend voor z'chhij
was hartelijk als altijd, maar men
kon toch zien. dat hij haast had en
geen tijd voor een gezellig praatje, j
waarvan hij anders zooveel hield. Zoo
was dan daar het welslagen van
een verzoek in de eerste plaats er
i an afhangt, dat men den gever op j
het rechte uur en in de rechte stem-,
ming aantreft de geldleening
reeds voor de helft mislukt en daar
Wilpius zulks begreep, werd hij des
te meer bevangen.
Hij had reeds, bij het doorloopen
van de gang. mevrouw met hoed en i
mantel aan meenen ie zien en hoe zij!
weer de kamer binnen ging, toen hij
de- gang inkwam. Zijn vriend zelf
ontving hem met 'hoed en hand
schoenen iri de hand en een .Ver
schoon het. dat mijn vrouw zich niet
laat zien. zij is zich aan het klee-
den. Wij moeten namelijk een ver
plicht bezoek afleggen", kwam. ter
wijl hij Wilpius de hand reikte, van
zijn lippen.
Dus kon er van een praatje niets
inkomen. Meer ongelegen had hij
niet kunnen komen. Maar de gedach-
jt'r, onverrichter zake weer naar hu'"s
te gaan. geen geld mee te brengen
en er ook geen uitzicht op te hebben,
nog altijd in onzekerheid denzelfden
gang weer te moeten maken dit al
les bewoog Wilpius om er doorheen
ito bijten en al dadelijk met de vraag
zelve voor den dag te komen,
j - Het spijt mij zeer. zeide hij, dat
ik zoo ongelegen .kom, daar- ik u iets
te vragen heb. wat mij reeds dagen
lang in angst en onrust houd. Maar
j j'k kan het niet uitstellen, geen dag
j langer. Ik moet spreken, op hetge-
I vaar af, dat >k u
Wilpius stokte, hij stokte, wijl hij
j zag. dat het vroeger deelnemende ge-
j laat van zijn vriend een uitdrukking
i van onaangename verrassing aan-
nam. En daarop, zichzelven geweld
aandoende, vervolgde hij
j - Dus wilde ik u vriendelijk ver-
zoeken, mij op maaudelijksche afbe
taling achthonderd gulden teleenen.
j lk heb in den laatsten tijd weinig
behoorlijk betaald werk gehad^. en
i kan mij voor het oogenblik niet lan
ger redden. Het is voor liet eerst van
mijn léven, dat ik geld ter leen
vraaghet valt mij zeer moeilijk,
'maar ik weet voor het oogenblik geen
anderen uitweg.
En daarop stokte hij weer en ant
woordde zijn vriend, op wiens ge
laat de uitdrukking van teleurstel
ling plaats had gemaakt voor die van
gedwongen vriendelijkheid
i De som is vrij hoog, waarde
heer. Gij vermoedt niet aan hoeveel
aanzoek ik blootsta, 'hoe het mijzel-
ven dikwijls moeilijk valt aan mijn
verplichtingen te voldoen. Ik kan u
dus geen dadelijk antwoord geven
ik moet eerst nagaan, of en in hoe
verre ik u van dienst kan zijn. Ik
leg nadruk op het kunnen, want ik
heb duizenden een vermogen aan
dergelijke geldleeningen in mijn boe
ken openstaan en daarbij gaan de
zaken thans slecht. Ik zal u echter
nog heden schrijven, en gij kunt er
van overtuigd zijn. dat ik zal doen
.wat ik kan.
En daarop kort afbrekend
Nu echter, waarde doctor, ver
schoon mij welwillend, als ik u om
onze visite.
O, ik verzoek u..~
- Geen verontschuldigingen, groet
van den heer P. H. van der Ley op
1 Mei, het koperen feest, van de Haar-
lemsche Ambachtsschool op 14 Mei
en de zangwedstrijd van Proza en
Poëma in Mei en Juni, Op 1 Juli het
jubi'lé van den heer de Koek enden
18den van dezelfde .maand de feesten
te Haarlemmermeer, waaraan een
Landbou wtentoonstelling verbonden
was, die o.m. met een bezoek van
Koningin Ennna werd vereerd. Den
15den van diezelfde maand vierde
het Museum van Kunstnijverheid op
bescheiden wijs zijn 25-jarig bestaan.
Een feestelijkheid van zeer bijzondere
soort was het bezoek van t Engelsche
eskader te IJmuiden. John Bul!, die
op dezelfde Noordzee in vroeger
eeuwen van onze HoUarudsche Jantjes
zoo dikwijls klop heeft gekregen,
kwam dezen keer een vriendschappe
lijke visite maken en werd dan ook
op de minzaamste manier ontvangen.
Een militair feest in 't eigen land
was de uitreiking van een vaandel
aan het tiende regiment infanterie
dat op den 4en September te Milligen
geschiedde. Een maand later, den
5den October, werd met muziek en
zang en hartelijke toespraken ihet ju
bileum van onzen burgemeester her
dacht, die op dien dag 12-i jaar dat
ambt bad vervuld. Toen volgde den
14den October het feest van de St.
Elisabetbs-vereeniging en den 16den
November de feestelijke opening van
't gebouw der Haarlemsche Jonge-
lingsvereeniging en daarmee sluit de
reeks van blijde gebeurtenissen, al
wil ik er niet voor instaan, dat de rij
geheel compleet is. Voor wat ontbre
ken mocht roep ik vriendelijk de toe
geeflijkheid in.
Gaan we van 's levens zoet naar
's levens zuur over, dan vinden we
daar allereerst drie hevige branden
die bij Van de Gevel in de Oranje
straat op 18 Januari, in de Spruitcn-
boschstraat op 10 Mei en aan de
Leidsohevaart op 30 Augustus. Bij de
twee laatste kwam de justitie te pas
en inderdaad heeft ook iemand als
aanstichter van de brand aan de
Leidschevaart terecht gestaan. Het
voorval in de Spruitenboschstraat is
evenwel op niets uitgeloopen. Hoe de
kostganger Muller aan zijn einde is
gekomen, zal wel altijd een geheim
blijven.
Van ongelukken bleven wij in t
afgeloopen jaar niet verschoond. On
der de meest dramatische was de
dood van vrouw Frans in de Leid-
sa'nestraat op 28 Januari, die dooT
haar kostganger per ongeluk werd
doodgeschoten. Twee dagen later
sfyiarudlde de AIba Ibij Zandvoort en
den 5den September kwam bij het
landelijke Purmerend een trein te
verongelukken, waarbij de belang
stelling in Haarlem en Amstreken
zeer werd opgewekt door de omstan
digheid. dat de heer en mevrouw
Clarion van Bennebroek daarbij ge
kwetst werden. Volledig herstel wordt
hun voor 't volgende jaar toege-
wenscht.
Bloedige misdaden kwamen niet
voor. Alleen werd Hillegom in rep en
roer gebracht door hei optreden van
een Italiaan, die in een koffiehuis
zich wreken wou op een man die mei
zijn vrouw weggeloopen was en daar
bij eenige schoten afvuurde, wat aan.
een bejaarde vrouw het leven kostte.
De gemeentelijke historie vermeldt
in 1905 nog eenige belangrijke feiten.
Begin van fa-aart werd de bouw van
't slachthuis gegund aan den aanne
mer de Haan, begin April werd een
begin gemaakt met de groote stations-
werken en den 19den Juni opende de
nieuwe zwemschool aan de Hout
vaart hare deuren en daarmee een
behoorlijke gelegenheid voor on- en
minvermogenden, om van een zuiver
en verkwikkend zwembad te genieten.
De Kamerverkiezing op 16 en 28 Juni
hier en in den omtrek, waarbij alle
partijen hunne krachten op 't uiter
ste inspanden, staat ons allen nog
helder genoeg voor den geest, terwijl
op muzikaal gebied de weder in ge
bruik neming van het orgel in de
Groote Kerk een belangrijke gebeur
tenis mag worden genoemd.
Op onderwijsgebied mag herdacht
worden, dat de Raad 2 Augustus
f 195.000 toestond voor den bouw van
een nieuwe Hoogere Burgerschool,
niadat in October van 1904 tot de op
richting was besloten. Als een wenk,
dat het gemeentelijk bouwtoezicht
niet met zich laat sollen, mag gelden,
dat in 't najaar de bouw van coöpe
ratieve woningen in de Amsterdam-
sche buurt werd gestaakt, o/ndat niet
aan de gemeentelijke voorschriften
was voldaan.
Den 4den October wres de Raad
een voorstel van den he r Modoo tot
verlaging van den gasprijs af, hief
den 25sten van die maant op voorstel
uw dames van onsik hoop, dat wij
elkaar spoedig zullen zien.
Weinig oogenblikken later stond
Wilpius op straat. Ofschoon hij -iet
werkelijke leven zoo dikwijls naar
waarheid geschilderd had en ook wel
soortgelijke toestanden bij anderen
had geschetst nu het hemzelven aan
ging, voelde hij zich hulpeloos als
een kind.
Het was hem te moede, als had hij
een misdaad begaan en als volgde do
veroordeeling hem op den voet. Hij
hoopte niets hij vertwijfelde. Hij was
niet boos op zijn vriend. Veeleer had
hij nog medegevoel voor diens zor
gen.
Op den laten (avond, na uren van
spanning, werd de brief gebracht.
Hij luidde
„Waarde Doctor!
I Als ik u met vierhonderd gulden
kan dienen, verzoek ik u die- morgen-
voormiddag bij mijn kassier in ont-
vangst te nemen.
He terugbetaling laat ik geheel aan
u over.
Als altijd de uwe.
Encke.'
Het eerste gevoel dat Wilpius had,
was dat van verlichting. De ver
schrikkelijke onzekerheid was van
hem genomen, en daarbij had hij
den vriend, dien men in den regel
door het leenen van geld verliest, zoo
iiet scheen behouden. Het briefje was
kort, dat van een man van zaken.
Maai 1 iet bepaalde geen termijn van
terugbetaling liet liet dit aan hem
over. Maar daardoor juist verhoogde
net bij Wilpius den drang, om niet
een der velen te zijn, die wel leenen,
doch aan geen terugbetaling denken,
en zoo rekende hij het zich ten plicht
het geleende zoo spoedig mogelijk
i terug te geven.
Sinds dien waren bijna drie jaren
verstreken, en dien tijd hadden En
cke en Wilpius elkaar bijna niet ge
zien en was hun verkeer geheel afge
broken. Van de zijde van den geld-
leener was bij het begin van "den
herfst de gewone uitnoodiging aan
de familie Wilpius gevolgd, maar de
ze, die nog niets had kunnen terug
betalen. voelde zich te beschaamd,
om daaraan te voldoen.
Later werd Wilpius door een lang
durige ongesteldheid bezocht die
hem er van terug hield. Encke zijn
verontschuldiging aan te bieden, dat
hij hem nog niets had terugbetaald.
Toen li ij hersteld was. had hij ge
noeg te doen om het achterstallige
in (e halen on zijn leveranciers zoo
mogelijk tevreden te stellenvan
iets over te leggen was geen sprake.
De gedachte aan het geleende geld
werd hem pijnlijk en zich schamen
de. om zijn vriend te ontmoeten, ver
meed hij hem.
Daartegenover 'herhaalde Encke
zijn uitnoodiging niet, om niet den
schijn te geven, alsof hij zijn vriend
om het geld wilde manen, en zoo
hield het verkeer tusschen hen ge
heel op. En toen zij elkander eens bij
toeval in liet park ontmoetten, gingen
zij elkaar met een groet voorbij,
ieder door zijn bijzondere redenen
weerhouden om den ander aan te
spreken.
I Eenigen tijd later verloor Wilpius
i zijn eenige dochter aan een zenuw
ziekte, door overspannen werkzaam
heid veroorzaakt De zorg week niet
ian den drempel van den zwaar be-
proefden man en aan het einde van
het derde jaar klopte de armoede
van den heer Hugenholtz den beruch-
ten derden schooltijd op en besloot
in November, oen oommissie in te
stellen ,die te onderzoeken zal hebben
in hoeverre iliet alsnog mogelijk zal
zijn, van Haarlem een staalbad te
maken. Dat begin December de lig-
hal voor tuberculoselijders werd ge
opend, en een proefrit met een Re-
nandtrein gehouden, terwijl den
21 sten dezer een Rumphius-beeld is
onthuld, behoort tot de jóngste histo
rie. Ook, dat de Heemsteedsche ge
meenteraad besloot grond aan te koo-
pen voor een Raadhuis en een gas
fabriek en dat in October Provincia
le Staten van Noord-Holland einde
lijk bepalingen maakten op de behan
deling van den trekhond-in deze pro
vincie.
Laat ik dan eindigen met enkele
personalia de benoeming van Ds.
Jonker te Heemstede en Dr. Huizinga
te Haarlem, tot professoren in Gro
ningen, de herbenoeming van Mr.
W. A. 't Hooft, die indertijd edel-
moediglijk zijn zetel afstond aan Jhr.
Boreel, tot lid van Prov. Staten en de
wederverkdezing van Dr. Haentjens
als predikant bij de Remoustrant-
sche gemeente, welke gebeurtenis,
ook buiten die gemeente, heel wat
tongen en pennen in beweging heeft
gebracht.
En ten slotte aan mijn lezers
Heil en zegen in 1906.
FIDELIO