NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
hai
oeU
23e Jaargang.
No. 6909
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ZATERDAG 6 JANUARI 1906
HAARLEM S DAGBLAD
gro<
n.
n
ruk
wak
u, c
*poi
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)1.30
franco per post door Nederland,1.65
Afzonderlijke nummers0.02La
é^flustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37Yn
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
er
Abèörtemëïrtën en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAG BE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
AGENDA
is Zaterdag 6 Januari.
jul Ktoöb Carl Flesch en Röntgen
1 ><mcert. 8 uur.
OM ONS HEEN
na.
leuj
aj cxcvi.
'■^CBEDIET, CONTANT OF POF.
irze 0
>e2Ër 2ijn, zooals men weet, drie ma
rren, waarop de winkelier verkoopt
rejj, de klant koopt. De eerste manier
dat de klant het artikel dat hij
baïben wil, meeneemt of thuisge-
krijgt, zonder het te betalen.
ani verkooper schrijft het op in zijn
en lioopt, dat hij over eenige
seiianden, of althans over een jaar,
'nn geld zal krijgen. Het merkwaar-
ge van deze manier .is, dat de koo-
dff het betalen niet aohterwege laat
hij het geid niet heeft, maal
lat het een gewoonte geworden is,
t hij eerst later betaalt. En nog
is het, dat niet de
-ipfkooper het tijdstip bepaalt, waar-
•ecs de kooper hem betalen zal, maar
appe zélf. Dit beet het koopen op
wairekenmg, dat ook wel eens twee-
hrrekening wondt.
iaVersohilLende winkeliers en nering
doenden hebben in dit .stelsel van
^ndeldrij ven naar c£e logische ge
trachte gezocht en die niet gevonden,
ia: nieuwe winkels wordt dan ook nu
dage meen het eontantstelsel toege-
C(.st, de klanten krijgen of dadelijk
e' bijvoorbeeld na een week, de qui-
^ntie thuis. Bijna geen winkelier, ol
a,,! .is van dat stelsel een warme voor-
en wanneer er nog zijn, die
levering op jaarrekening voihou-
dan is dat alleen om dat hun
daar nu eenmaal aan ge-
pon is en zij vreezen klanten te
Jrliezen, wanneer zij met de ge-
van jaren her gingen breken.
vDit staat evenwel vasthet lange
dat de winkelier aldus, te-
•>Qn wil en dank, genoodzaakt is te
vfven, kost hem geld, wegens rente-
'^rlies. bezorgt hein meermalen
?ade posten en brengt hem dikwijls
tr; zorg, omdat hij, die duizenden van
In klanten te vorderen kan hebben,
ntms gebrek heeft aan een paar hon-
W om een wissel te betalen.
K Er is evenwel nog een derde vorm.
n tusschenvorm zou men kunnen
!l"ggen en dat is de levering op af
daling. Menschen die in hun maat-
=%iappelijke positie den winkelier
et voldoende waarborgen opleveren,
~ym met hen een jaarrekening te
en die op een zeker oogen-
'Hk geen geld genoeg ie. dron zak
vÜ>ben om in de contant-winkels te
jopen, zoeken hun troost in winkels
i> afbetaling', storten daar een ge-
1 iel te van het bedrag en nemen op
om de rest in termijnen af te
halen.
Van deze drie systemen is het oud-
uede levering op langen termijn,
uider eenige afbetaling het meest
dn ondergang nabij. Ik geloof
'%.t het niet overdreven is om te zeg
en, dat over twintig jaar een zoo
genaamde jaarrekening nog eenhoo-
zeldzaamheid wezen zal. Maar of
iap dat tijdstip de contanthandel dan
aog alleen heer en meester van het
'flerrein wezen zal, <is een vraag, die
eg niet zoo gemakkelijk te beant-
•oorden is.
VlEr zijn voorteekemen, dat het pof-
p.steem zijn vleugels weldra breeder
-it zal slaan. Fransche en Engelsche
jdschriften bevatten al lang aanbie-
ingen van boekhondelaars-maat-
"shappijen, die een uitgebreide biblio-
leelc willen leveren aan aeder, .die
ven gulden of wat dadelijk storten
til, de rest gaat op wekelijksche of
btaandelijksche afbetalingen. Toch
vijn dit nog maar aarzelende pogin-
■en in een enkel artikel, er is op dat
al heel wat meer bereikt, door
en P.arijsche firma, het bekende
laison Dufayel.
De heer J. S. Meuwsen, vooi*zitter
«an den Bond van Vereenigingen
xan den Handeldrijven den en Indus-
taieelen Middenstand, heeft in het
Veekblad van dien Bond eenige arti
kelen geschreven over de onderne
ming Dufayel, die zeer de lezing
■¥aard zijn. Gelegen op Montmartre.
jegenover de kerk van 't Heilige Hart,
feslaan haar magazijnen een opper
vlakte van meer dan 38.000 vierkante
heter. Alles kan men daar koopen,
Fat er in gewone winkels te koop is,
behalve eetwaren en dat wel nage
noeg zonder geld in den zak. Wie
een fiets van honderd francs koopen
wil, stort niet meer dan 10 procent
en betaalt de rest in termijnen. Hij
opent dus wat men zou kunnen noe
men een rekening-courant met het
huis Dufayel. Hoe hij de termijnen
wil afbetalen laat Dufayel gracieu
selij k aan hem over. Hij kan dat
doen aan een looper in uniform, of
aan een beambte in burgerkleeding,
of aan een van de kassen van de ma
gazijnen zelf of door toezending van
een postwissel of postbewijs.
Als borgstelling is Dufayel tevre
den met de eerlijkheid en de deugd
zaamheid van zijn klanten.
i
Oppervlakkig beschouwd zou zoo'n
onderneming onmogelijk kunnen
bloeien. „Krijgt zoo vragen we,
..het huis Dufayel niet eiken dag
Mappen door kwade betalers?" Het
zal wel zijn, maar zeker niet veel,
want de zaak bloeit en heeft dat al
jaren gedaan en hoewel de heer
Meuwsen dat punt niet aanroert
de leverancier zal wel middelen heb
ben en gebruiken, om de nalatigen
tot betaling te dwingen.
De affaire marcheert en fameus
De heer Meuwsen vertelt wonderen
j van de rijkdommen, die aan deze
magazijnen zijn besteed. Aan den
voorgevel zijn beroemde beeldhou
wers als Falguière en Dalou te pas
gekomen, 's Avonds stralen van den
top van 't reuzengebouw electrische
lichtbundels over Parijs. Vlak bij de
middenhal is een pracht-schouwburg-
zaal voor 3500 personen, daarnaast
een schitterende feestzaal - door meer
dan drieduizend electrisohe lampjes
uit het plafond verlicht.
Tallooze lees- conversatie- en ten
toonstellingszalen zijn allen, evenals
de lokalen waai- uitvoeringen gege
ven worden van phonografen, gra-
mofonen, pianola's enz., kosteloos
toegankelijk.
Een eigen orkest, saamgesteld uit
.artisten van naam, geeft dagelijks
van 2 tot 6 uur een prachtig sym-
phonie-concert in den rijken palmen
tuin, waar duizenden stoelen gele
genheid bieden uit te rusten van het
vermoeiende ronddrentelen in al die
zalen. Ook deze concerten zijn geheel
kosteloos toegankelijk,
i Zijn de bezoekers aan de kassen,
waarvan er meer dan tweehonderd
clen klanten ten dienste staan, te tal
rijk en moet men tamelijk lang op
zijn beurt wachten, een goed geëx
ploiteerd buffet -in den palmentuin
zorgt er voor dat men honger noch
dorst behoeft te lijden.
Dit is wel heel iets anders, dan de
winkels op afbetaling zooals wij die
in Nederland kennen en waar men
zoo bang is van de soliditeit van zijn
eigen klanten, dat meermalen de
kooper een verMaring teekenen moet,
dat hij 't gekochte maar in huur
heeft, zoodat de leverancier, als 't
met de betaling .der termijnen lia-
pert, het 'artikel weer terug kan
laten halen.
Zoo doet Dufayel niet. En toch, 1
zooals de heer Meuwsen dat terecht
meent: al die decoratieve schoon-1
heden dienen nergens anders toe, 1
dan om de menschen onder een ze
kere suggestie te brengen." Misschien
dienen daarvoor ook wel de uitge
breide philantropische maatregelen,
die Dufayel neemt voor zijn perso
neel. Groote feesten met een tombo
la, waarin zelfs als hoofdprijs een
groote villa met tuin, komen meer
malen voor. Op allerlei wijze, bij hu
welijk, ziekte en ongeval worde-i de
leden van het. personeel gesteund. Do
eigenaar is zich zelf dan ook gaan
beschouwen al-s een groot philantroop,
ook tegenover zijn klanten.
Of is het niet in Uw voordeel,
vraagt Mr. Dufayel, dat gij, die niets
bezit dan uw ambtenaarstraktenient
of uw weeMoon als werkman, dat gij,
die anders gedoemd zoudt zijn maan
den achtereen te waohten om uw
wenschen bevredigd te zien, nu bij
mij het middel hebt gevonden^ daar
aan onmiddellijk te kunnen voldoen,
zonder daarvoor bezwarende uitga-
ven te maken. En dan vervolgt hij
In waarheid, bedienen niet alle klas
sen der samenleving zich meer of
'minder van het crediet? Accepteert
de koopman geen wissels opdat de
fabrikant hem zijn waren levert?
Neemt de eigenaar van een bouw
terrein geen hypotheek om te gaan
bouwen? 2elfs de Staat, de Provin
ciën. de Steden, de Spoorwegmaat
schappijen, zij allen sluiten leenin
gen.
Doch, vervolgt hij, met dat groote
verschil, dat zij allen voor dat geld
rente moeten betalen, terwijl ik,
Dufayel, niets laat betalen, geen kos
ten, geen rente hoegenaamd voor de
rekeningen-courant die ik voor mijn
klanten open, opdat zij of bij mij
in mijn groote magazijnen, of bij 700
winkeliers in Parijs en in de pro
vinciën (waarmee Dufayel in betrek
king staat) hun' inkoopen kunnen
doen.
Hoever het systeem-Dufayel in
Frankrijk doorgedrongen is. blijkt
uit het enorme aantal van zijn Man
ten. Met trots wijst hij op het cijfer
van vier millioen en dit aantal geeft
den «heer Meuwsen aanleiding tot een
eenvoudig rekensommetje.
Stellen wij toch, dat van die 4
millioen klanten slechts de helft of
2 millioen gehuwd en dus hoofden
van gezinnen zijn, dan verkrijgt men,
als men rekening houdt met Fran
sche toestanden en het gezin op
man, vrouw en slechts één kind stelt,
reeds voor die helft 3 personen per
gezin.
Die gehuwde .helft vertegenwoor
digt dus driemaal twee millioen per
sonen .hetgeen, gevoegd bij de onge
huwde. twee millioen, het eerbied
waardige cijfer geeft van 8 millioen
menschen, die door tusschenkomst
van Dufayel hun inkoopen doen.
Op deze becijfering .is weinig af
te dingen, Zij steunt tot nadenkenen
maakt de mededeeling, dat in Fran
sche gezinnen de zorgende huismoe
der allereerst het afbetalingsbedrag
voor Mr. Dufayel afzonderen, aan
nemelijk.
Intussohen heeft de koele Hollan
der zich door de pracht der onder
neming de oogen niet laten verblin
den. Terecht wijst de heer Meuwsen
op het gevaar, -dat men, op de pof
iets koopende dat men inderdaad
noodig heeft, tegelijk dingen aan
schaft, die niet noodig zijn, doch die
men gaarne zou willen bezitten. En
welke ellende déérvan het gevolg
kan wezen, hoe zwaar gezinnen ge
bukt kunnen gaan onder een aldus
in een onvoorzichtig oogenblik op zich
genomen schuld, dat heeft. de inspec
teur van Dufayel, die den bezoeker
rondleidde, zich wel gewacht hem te
vertellen.
Wanneer dus de winkeliers in Ne
derland smeeken „bewaar ons voor
de Warenhuizen 1" dan mag het pu
bliek wel hopen, dat het gespaard
blijve voor de zegeningen van het
systeem-Dufayel, het pofgenie, zoo
als de heer Meuwsen hem noemt.
De eenige natuurlijke, logische
vorm van handelen is en blijft toch
altijd het artikel aan den eenen,
het volledige bedrag aan den ande
ren kant overhandigd. Of zooals wij
ais jongens dat noemden
G e 1 ij k oversteken.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
Door Gouverneur-Generaal Dabas-
sof is een uitvoerig rapport uitge
bracht over
DE JONGSTE GEBEURTENISSEN
TE MOSKOU.
Hij zegt daarin het volgende Na
op 28 Dec. een zware nederlaag te
hebben geleden namen de revolu-
tionnaire benden, gebruik makende
van den spoorweg, die nog tot 22
Dec. in hunne macht was, de vlucht.
Thans zijn ze geheel en al uiteenge
spat. Het verbitterd verzet der op
roerlingen noodzaakte de artillerie
tot optredenmaar dit optreden
werd belemmerd doordien men het
'leven en de woningen van vreedza
me burgers wilde sparen.
Eenige fabrieken, in het rapport
van den generaal genoemd, werden
door geschutvuur vernield. Na de
overgave hield de militaire actie op
en ofschoon daardoor het volkomen
succes in de waagschaal werd ge
steld werd de geheele dag besteed
om vrouwen en kinderen uii de wijk,
waar de strijd had gewoed, weg te
brengen.
Op 3 Januari werd door de troepen
het gevecht beëindigd.
Aan het slot van het rapport wijst
de generaal er op. dat verschillende
bladen de troepen beschuldigen met
noodelooze wreedheid te zijn opge
treden. Zulke verdachtmakingen,
welker eenig doel schijnt te zijn den
band tusschen de natie en de mili
taire macht te verbreken en het le
ger aan de kaak te stellen, zijngee-
ne wederlegging waard. Hij wendt
zich echter tot de vertegenwoordi
gers der goedgezinde pers met de
opmerking, dat zeker iedere soldaat,
die onder de tegenwoordige, slechts
bij wijze van uitzondering voorko-
mende toestanden de beproeving van
zulk een vreeselijken strijd moet
doorstaan, waarbij hij heen en weer
geslingerd wordt tusschen het besef
van plicht jegens zijn vaderland en
de liefde jegens zijn landgenooten,
niet steeds een zelfde koelbloedig-
heid kan bewaren. Toch acht de ge-
neraal het zijn plicht van de troe
pen te getuigen, dat zij in geen en-
kei opzicht de grens hebben over
schreden, die hun ,was opgelegd door
hunnen plicht als soldaat en hun eed
j op het vaandel.
j Ook uit andere plaatsen komen
berichten, dat de opstandelingen
zich zonder tegenstand overgeven
dat de rust langzamerhand weder-
keert en de arbeid wordt hervat.
1 De RUSSISCHE
REGEERING
id dus meester van den toestand ge
bleven en naai- het schijnt zal de
bloedige actie
j EENE STRENGE REACTIE
ten gevolge hebben,
j Gaston Leroux seint ten minste
aan den Matin" dato 3 Jan.
t „Na het succes, door de keizerlijke
garde behaald, bewegen we ons op
het oogenblik geheel en al in de
richting van de meest krasse reac
tie. De staikerspartij is totaal vernie
tigd. De overwinning van de partij
van Doemowo te Moskou heeft aan
de hoop, dat graaf Witte nog lang
blijvenden invloed op het hof zal
behouden den bodem ingeslagen.
Met geweld heeft men gezegevierd en
men zal voortgaan geweld te gebrui-
kenmen kan ten spoedigste een
j'volslagen wijziging verwachten in
het personeel van het ministerie,
i De omgeving van den Tsaar doet
haar uiterste best dezen over te ba
len tot de scherpste maatregelen en
voordat de verkiezing voor de Doema
zal plaats hebben, kan men zieh
voorbereiden op zeer ernstige ge
beurtenissen, die de moderne elemen
ten niet zullen laten voorbijgaan
zonder ernstig protest, daar men
hun aLles 'heeft beloofd en ten slotte
niet 'het geringste zal toestaan."
Bij den prefect van Petersburg
moet eene buitengewone vergadering
zijn gehouden, waarbij een plan tot
ontwapening van de burgerij werd
vastgesteld. Daar is men het eens
geworden over de volgende maatre
gelenAlle politie-ambtenaren zijn
gehouden alle «enigszins verdacht
uitziende personen, die zfj ontmoeten
te onderzoekende politie-agenten
en de dworniks zullen een gratifica
tie van een roebel ontvangen voor
elke revolver en 50 kopeken voor el-
ken Finschen dolk. dien ze vinden.
Den commissarissen van politie
wordt het recht verleend op eigen
initiatief alle huizen te laten door
zoeken, waar zij vermoeden dat wa
pens kunnen verborgen zijn.
De arrestaties houden aan. De po
litie 'doet vergeefs onderzoek naar
een aantal directeuren van bladen,
die de vereischto waarborgsom van
10.000 Rbl. niet hebben gestort o. a.
naar den ingenieur Lontiguine, di
recteur van een satiriek blad.
Tegenover deze slechte tijdingen
mag ten slotte ook nog wel eens ge
wezen worden op het feit, dat de
Tsaar bevolen heeft 100.000 Rbl. ter
beschikking van den gouverneur-ge
neraal van Moskou te stellen. Deze
som zal worden verdeeld onder de
noodlijdende bevolking die door den
opstand heeft geleden.
aanleiding geven tot een ernstig ge
schil tusschen de beide Balkanstaten
en Oostenrijk-Hongarije. Naar men
verneemt heeft graaf Goluchowsky
Servië gedreigd de diplomatieke be
trekkingen onmiddellijk te zullen af
breken. wanneer het verdrag niet
onverwijld werd gepubliceerd.
EEN REDE VAN MINISTER
HALDANE.
Met betrekking tot de verwijten,
door de conservatieve pers aan de
liberalen gedaan wegens de toespe
ling op ontwapening in de rede door
minister-president Campbell Banner-
man in Albert-Hall gehouden, is
kenschetsend de verklaring, afgelegd
door den nieuwen minister van oor
log Haldane. Deze legde in een re
devoering AVoensdag namiddag in
de City gehouden, den nadruk op
het belang van een krachtig leger,
een weermacht, die geschikt moet
zijn om ook in overzeesche gewes
ten dienst te doen* terwijl hij in het
licht stelde, dat de sterkte zeer goed
was oyereen te brengen met vermin
dering der kosien. De heer Haldane
verklaarde, dat minister-president
Bannerman hem had gemachtigd te
verklaren, dat hij, Bannerman. zulk
een gewicht hechtte aan de weer
baarheid, dat hij geneigd was zoo
noodig, meer geld uit te geven ten
einde rneer manschappen te verkrij
gen om de sterkte te verhoogen. Mi
nister Haldane voegde daaraan toe,
dat minister Bannerman hem geheel
de vrije hand gaf,
De kiesstrijd is thans in vollen
gang de strijd loopt in allo distric
ten over de fiscale quaestie. de Chi
li eesche werkkrachten in Transvaal
en home-rule.
Stadsnieuws
Uit anderelanden.
De
SPAANSCHE MINISTER VAN
BUITENLANDSCHE ZAKEN,
de hertog van Almodovar, verklaar
de in een interview
De. oorlogszuchtige taal van de bui-
tenlandsche pers over de waar
schijnlijke resultaten van de confe
rentie te Algeciras heeft geen reden;
alle besprekingen met de gezanten,
I alle mededeelingen van de gezanten,
toonen dat «alle natiën vervuld zijn
.•van den geest van eendracht en van
den wensch. dat de conferentie voor
alle betrokkenen een gunstig verloop
moge hebben.
Uit Petersburg is te Londen hette-
legraphisch bericht ontvangen dat-
het
BRITSCHE GEZANTSCHAP
\an de Russische Regeering een na
dere verklaring heeft geëischt over
do door admiraal Rodjestwensky aan
de „Nowoje Wremja" gedane mede
deeling. dat de Britsche vloot te Wei-
Ha-\Yci bevel had ontvangen de
Russische vloot aan te vallen, zoo
dra deze op de Japansche de over
winning zou hebben behaald.
Het tusschen
SEHVIé EN BULGARIJE
gesloten tolverdrag zal vermoedelijk
1 Muzikale Vriendenkring
Donderdag 4 Januari gaf de „Mu
zikale Vriendenkring" voor hare dona
teurs en kunstlievende leden een con
cert, onder leiding van haren direc
teur, den heer Joh. KerMioff, met me
dewerking van mejuffrouw A. van dei-
Velde (lid van verdienste), piano, on
clen lieer Charles Blazer, beiden uit
Haarlem.
Het programma vermeldt achtereen
volgens
1. „Kriegsmarsch der Priester" aus
„Athalia", Felix Mendelssohn.
2. Ouverture (D dur), Franz Schu
bert,
3. Trio voor Piano, Viool en Violon
cel (op 11), Ludwig von Beethoven.
Allegro con brio Adagio. Allegretto
con Variazione. .Uit te voeren door
mej. A. v. d. Volde en de lie eren Joh.
KerMioff en Charles Blazer.
- 4. Symphonie No. 2, Jos. Haydn. - -
Adagio. Allegro. Andante. Menuetto.
Allegro spiritoso.
5. Ouverture „Leid und Freud", C.
Hause.
6. Valse Caprice ,pïano*solo), M.
Moskowsky.
7. Introduction und Andante voor
Violoncel, I. H. Lubeck.
8. a. Adagio (strijkkwartet) P. Rode,
b. Au Moulin (strijkkwartetl. E. Gil
let).
9. Potpourri aus der Oper „Rigolet-
to", G. Verdi.
Het programma reeds geeft ons een
idéé, dat deze kleine keurbende, een
tamelijk zware taak voor haar reke
ning durft te nemen.
Hét spijt mij dan ook werkelijk, dat
ik geen gelegenheid had deze uitvoe
ring in haar geheel te volgen, zooclat
ik het concert niet in details kan be
spreken, doch het weinige, dat ik ge
hoord heb. gaf mij gelegenheid ge
noeg te kunnen con9tateeren, dat cle'
„Muzikale Vriendenkring" onder de
kundige leiding van hanen directeur
clen heer Joh. Iverkhoff. goede vorde
ringen maakt, getuige het zuiver en
mooi samenspel.
Van oordeelkundige zijde vernam ik,
dat ook 't door mij niet gehoorde,
buiten enkele vlekjes, zeer goed ge
slaagd was.
Dat de beide medioworkewcle solisten,
als mej. v. d. Velde en den lieer Bla
zer, 't succes van den avond verhoog
den, staat buiten allen twijfel.
De herinnering die de „Muzikale
Vriendenkring" bij zijne toehoorders
achterlaat, is gewis de gedachte aan
een succès-avond.
JAC. DE JONG.
Doopsgezind Zangkoor.
Het groote succes door „Doopsge
zind Zangkoor' behaald met het con
cert van Oud-Nederlandsclie liederen
op 28 December j.l. heeft de vereeni-
ging doen besluiten eene henhaling
ervan te geven in den vorm van «en
volksconcert. Dit zal nu plaats heb
ben op Zondag 14 Januari a.s. in de
concertzaal der Soc. Vereenigïng.
Reeds is opnieüw de medewerking
toegezegd van den heer Jos.
Orelio.
Intijds zal dit blad onder de ad
vertentierubriek bijzonderheden om
trent het volksconcert bevatten.
NUTS-VOORDRACHT.
In een buitengewone vergadering
van de Maatschappij tot Nut van 'i
Algemeen, departement Haarlem, trad
Donderdagavond als spreker op Da.
G. Hulsman van Groningen.
Hét onderwea-p van des sprekers
voordracht was het werk „Misdaad
en Boete" van den Russischen schrij
ver Fedora Towstojefski (1821—1881).
Als inleiding gaf Ds. Hulsman eerst
eene beknopte levensschets van den
auteur en vertelde, hoe hij onder den
invloed kwam van de literaire stroo
mingen van 1840. dé z.g. nouvelle
école réaliste en hoe hij in 1841 in
eene samenzwering betrokken zijnde,
naai- Siberië verbannen werd. waar
hij tot 1859 bleef en hoe er na veel
rampspoeden in 1871 eindelijk een pe
riode van rust voor hem aanbrak, die
voortduurde tot zijn dood, 10 Februari
1881.
De drie voornaamste werken van
den schrijver waren„Arme Men
schen", ..Herinneringen uit een Doo-
denhuis" en „Misdaad en Boete".
In dit laatste werk wordt een Rus
sische Hamlet-figuur geschilderd, ge
naamd Raskolikofeen persoonlijk
heid als de meeste Russische Hamiet-
figuren welke men veelvuldig in de
moderne Russische letterkunde aan
treft. egoistisch en ongeloovig.
Raskolikof koestert vreemde denk
beelden. Hij onderscheidt de men
schen in gewone en buitengewone
menschon. De eersten zijn gehouden
aa.n de algemeen geldende zedeleer,
de laatsten echter kunnen doen wat
zij willenhun moraal wordt door
henzelf gevormd. Door deze gedachten
gedreven vermoord Raskolikof. eene
woekeraarster en haar zuster, om met
liét gestolen geld zijn ontwikkeling te
kunnen voltooien, want liij waant zich
zelf oen buitengewooit" menseh, die
groote dingen tot stand zal brengen.
Nauwelijks is de misdiaad gepleegd,
of zijn geweten begint te sproken, en
hij komt tot de ontdekking, dat hij
maar een „gewoon" mensch is.
Door wanhoop overmand komt hij
in kennis met een meisje, Sonja, da.t,
om haar broertjes en zusjes te onder
houden, diep gevallen is.
Raskolikof gaat met baar om, ont
dekt welk een edele vrouw zij is en
vertelt haar ten slotte, dat hij de
misdaad heeft gepleegd. Sonja zegt
hem, dat een misdaad moet geboet
worden en daarom moet Raskolikof
zich overleveren aan dé gerechtigheid.
De laatste doet dit en wordt naar
Siberië verbannen. Sonja volgt hem,
en vertelt hem in het verbannings
oord van het evancelie Raskolikof
neemt haar geloof als het zijne aan,
\rede daalt eindelijk in zijn hart en
zoo begint, besluit de schrijver zijn
werk. de geschiédenis eens "verander
den menschen.
Na de pauze hield de spreker eenige
beschouwingen over den inhoud van
het werk.
Er is van gezeg*! dat het „niésure et
vmiversalité" mist en dat is waar,
meende Ds. Hulsman. Over het gebed
ligt een droeve, sombere stemming,
terwijl er ook weinig plastiek in ge
vonden wordt.
En dan is liet v-ior onze Westersche
begrippen zeer stuitend, dat het hoog
ste ideaal in dit boek een gevallen
meisje isdoch ook bij andere Russi
sche schrijvers wordt dit gevonden,
o.a. bij Tolstoi in „Opstanding".
Tegenover deze bezwaren staat, dat
de schrijver een ragfijne onthxiing
gaf van het gemoedsleven én dat hel
is een kunstwerk van hoogen ernst.
Het is luier niet l'art pour Tart, liét is
den schrijver alleen te doen om de
verwezenlijking van zijn ideaal, op
heffing van liet Russische volk, dat
alleen kan geschieden door het evan
gelie.
In 't bijzonder zette Ds. Hulsman
nog uiteen ,hoe in de hoofdpersonen
liet algemeen menschelijke, hot Rus-
sisch-nationale en het porsoonlijk-in-
dividualistischo vvordlt gekarakteri
seerd.
De belangwekkende voordracht wérd
met onverdeelde aandacht gevolgd.
Banketbakkers.
Donderdagavond had in een der
lokalen van het Café Brinkmann al
hier, eene vergadei'ing plaats op
verzoek der afdeeling Haarlem van
de Ned. Banketbakkersbedienden-
Verceniging met het bestuur van
Banketbakkerspatroons, welke bij
eenkomst tot hoofddoel had het op-
riohten van een cursus in het gar-
neeren. Het resultaat was, dat deze
cursus tot stand kwam en besloten
werd dezen 10 Januari te openen in
de zaal van den heer Weduer, Nas-
sa ustraat.
Ned. R. K. Volksbond.
Men meldt ons dat op Zondag 7
Januari a,s. des avonds te 7 uur in
de groote zaal van „St. Bavc de in
November, wegens sterfgeval uitge
stelde uitvoering van de Rederijkei's-
kamer met medewerking van de mu
ziekvereniging, de Zang vereenigïng
en de Gymnastiek- en Si hermveree-
zal pi;
aafl
bben.
