NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
23e Jaargang. No. 89T9
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DONDERDAG 29 MAART 1906 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Ypor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)
Franco per post door Nederland
Afzonderlijke nummers
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem
de omstreken en franco per post
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
1.30
1.65
0.02 X
0.3734
0.45
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 3Ibis FaubourgMontmartre.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
8 PAGINA'S.
AGENDA
Donderdag 29 Maart.
Groote Kerk Orgelbespeling 2—3 u.
BrongebouwHaarl. Muziekkorps
Concert, 8 uut.
Lokaal Koepokinenting (Gasthuis-
vest) Ver. tot bevord. v. Koepok
inenting voor Haarl. en Omistr.
Algerneene Vergadering, uur.
Soc. VereenigingLohoff's Kinema
tograaf Voorstelling, 8 uur.
Vergadering Natuurhist. Ver.
Zandvoort: Gemeenteraadsverkiezing.
OM ONS HEEN
cclxvi.
NATUURKUNDIG GENOOTSCHAP.
In het vorig nummer van dit blad
wordt in 't kort melding gemaakt
van een plan van eenige ingezetenen
«m een Natuurkundig Gezelschap op
te richten. Ik laat hier thans de ge
heel© circulaire volg en
,,De telephoons, de electrische
trams, de ©lectriciteitsmeters en vele
andere inrichtingen, waarvan het ge
bruik in de moderne samenleving zoo
algemeen is, dat nagenoeg iedereen
•r zich van bedient, zijn toch voor de
meesten onzer niets dan raadselen.
Wij passen ze toe voor eigen ge
mak, genoegen of voordeel en hebben
toch dikwijls niet de geringste voor
stelling van hunne inrichting en wer
king.
Bij velen onzer bestaat daarom het
verlangen om eenig .inzicht te krijgen
in de samenstelling der genoemde in
strumenten en in de wijze, waarop
daarin de natuurkrachten in onzen
dienst zijn gesteld.
Om aan dien wensch te voldoen
hebben wij ons vereenigd tot eenge-
eeJschap. dat wij den naam hebben
gegeven van Natuurkundig Ge
zelschap.
Wij noodigen U uit met ons samen
te werken en verzoeken U tevens uwe
vrienden en 'kennissen op te wekken,
üd te worden, opdat ons gezelschap
zich uitbreide tot. eene groote, krach
tige ver eeni ging.
Daartoe zenden wij U eenige circu
laires en zullen gaarne meerdere ter
uwer beschikking stellen, zoodra
daartoe door U het verlangen is ken
baar gemaakt.
Wij stellen ons voor corypheeënop
bet gebied der natuurwetenschappen
uit te noodigen, voordrachten te hou
den over onderwerpen uit de physica
of aanverwante wetenschappen, na
■oo noodig het goed volgen dezer
voordrachten gemakkelijk te hebben
gemaakt door voorbereidende lezin
gen en toelichtingen door proeven.
Voor deze voordrachten en lezingen
is eene zaal noodig met een trans
formator en eene experimenteertafel.
De onkosten zullen althans in de
eerste jaren nog al beduidend zijn.
Wij meenen echter da.t de contribu
tie nooit hooger mag gesteld worden
dan 10.maar om dit mogelijk te
maken, moet het aantal leden niet
veel geringer zijn dan 100.
Ieder lid moet daarbij het recht
hebben op de lezingen en bij de voor
drachten een huisgenoot mee te ne
men.
Zij, die wensch en toe te treden,
worden verzocht bijgaand biljet inge
vuld aan een der ondergeteekenden
te doen toekomen.
Zoo spoedig mogelijk zal eene ver
gadering belegd worden ten einde tot
sadere bespreking over te gaan.
(w. g.)H. BRONGERSMA.
J. D. VAN DER CRAB.
P. M. HERINGA.
W. KAARS SIJPESTEIJN.
J. M. L. C. KERSTENS.
P. H. VAN DER LEY.
W. L. UTERMARK.
Haarlem, Maart 1906.
Tot zoover de circulaire. Men weet
«u wat het plan is.
't Valt niet te ontkennen, dat er
veel aantrekkelijks in schuilt. We
gaan dagelijks met allerlei merk
waardige instrumenten om, of zien ze
althans voor onze oogen werken, zon
der het fijne ervan precies te kennen.
Vraag eens aan vrienden en beken
den om een beknopte, maar duidelij
ke uitlegging van telegraaf, tele-
phoon, vloeibare lucht, electrische
"iram en soortgelijke zaken meer en
ge krijgt niet veel meer te hooren,
dan ,,dat 't een electrische stroom is
die door een draad gaat en waar je
maar liever met je vingers af móet
blijven."
Dat is volkomen begrijpelijk. De
meeste menschen hebben 't zóo druk
met hun dagelijksche bezigheden, dat
ze geen tijd liebben over dergelijke
aangelegenheden boeken na te lezen,
gesteld 'al dat boeken een beknopt en
vooral begrijpelijk overzicht van
de zaak geven konden. Zijn ze er wel
eens Ik ken zulke boeken niet. Meest
al zijn ze veel te uitvoerig, dalen af
in bijzonderheden waar de leek niets
aan heeft omdat hij ze niet verwer
ken kan en schrikken daardoor met
een van de lezing af. Boekjes, die in
niet meer dan een pagina of zestien,
éen vel druks derhalve, een overzicht
geven van hoe een telegraaf, teJe-
phoon, locomotief, automobiel en zoo
meer in elkaar zitten, alles toegelicht
met duidelijke plaatjes, want anders
vat een leek het nóg niet, die boekjes
zijn er niet, ik heb ze althans nooit
gezien.
Begrijp ik de circulaire goed, dan
is het de bedoeling om zoogenaamde
populaire lezingen te houden. Dat
staat er wel niet met zooveel woor
den in, maar de namen der onder
teekenaars geven dat te denken. Be
halve Dr. Brongersma en Dr. Heidn-
,ga, die het vale dooeeren aan de Hoo-
gei'e Burgerschool, benevens den heer
P. H. van der Leij, die als directeur
van de Rijkskweekschool eveneens
een deskundige is, bestaat de Com
missie, met haar welnemen, uit lee-
ken, die geen diepgaande bespiegelin
gen van de bedoelde onderwerpen
zullen verlangen, maar algemeen© be
schouwingen, die hun een overzicht
geven van het wezen der zaak.
Ik denk hierbij als vanzelf aan de
lezingen dn Teyler's Genootschap,
waai' vroeger Dr. Van der Ven op
zeer .bevattelijke wijs voordrachten
hield over het licht en andere onder
werpen, waar de vroegere directeur
van de E. N. E. T., de heer L. M. Bar
net Lyon, op een avond een uitleg
ging heeft gegeven van de electrische
tram. Ik denk ook aan het departe
ment Haarlem van de Maatschappij
van Nijverheid, waar Dr. L. Bleek
rode voordrachten hield over thermit,
de stof, die zoo geweldige hitte gaf,
over telegrafie zonder draad en over
vloeibare lucht, voordrachten,, die
den toehoorders een veel beteren in
druk gaven van de zaak waarover het
ging, dan het beste populaire boekje
ooit had kunnen doen. Ik denk ook
aan Weten en Werken en aan het
Koloniaal Museum, waar af en toe
soortgelijke voordrachten werden ge
houden.
Hieruit blijkt nu weü„ dat het denk
beeld van de heeren Brongersma c.s.
niet bepaald nieuw kan worden ge
noemd, wat zij zelf ook niet zullen
beweren. Er is in die richting al een
en ander gedaan. „Maar", zullen
waarschijnlijk die heeren zeggen,
„niet genoeg en niet stelselmatig ge
noeg". En daarmee kunnen we het
allen zeker eens zijn. Er ligt iets be
koorlijks in de gedachte, dat er re
gelmatig, eenige keeren in 't jaar,
avonden zullen wonden gewijd aan
de bespreking van dergelijke zaken,
die in zoo nauw verband staan met
het dagelijksch leven. „Maar eilieve",
zoo ik wallen vragen, „hebben we
daar een nieuwe vereeniging voor
noodig? Kunnen de heeren, die deze
nuttige poging doen, niet een onder
dak vinden bij de bestaande organi
satie, die hen met open 'armen ont
vangt
Bijvoorbeeld bij het departement
der Maatschappij van Nijverheid, dat
'ik zoo eve n al noemde
Natuurkunde en industrie zijn goe
de vriendinnen. Wat de eerste schept,
past de laatste toe. Dit 'blijkt al uul-
delijk hieruit, dat de drie onderwer
pen, welke de hiervoor afgedrukte
circulaire noemt, de telephoon, elec
trische tram en electrioiteitsmeter,
zeer wel in de vergadering der Maats,
van Nijverheid zouden kunnen wor
den besproken, 't Zijn allen immers
producten der industrie. En zelfs
waar bij nieuwe ontdekkingen op na
tuurkundig gebied de toepassing in
de nijverheid nog niet gevonden is,
heeft het zijn groote nut, dat deze
laatste er vast 'kennis van neemt.
We mogen gerust aannemen, dat
velen, die lad zouden worden van het
Natuurkundig Gezelschap, nog geen
leden zijn van de Maatschappij van
Nijverheid. En nu wil ik geen ont
moedigende voorspellingen doen over
de mogelijkheid om voor een nieuwe
vereeniging honderd leden te krijgen,
bereid tot het betalen een er j aarlij k-
sche contributie van tien gulden,
al denk ik wel, dat het den heeren
Brongersma c. s. niet mee zal vallen,
maar stelt u voor, wat het Haarlem-
sohe departement van Nijverheid,
indien het laat ons zeggen vijftig
nieuwe leden f 6.er bij kreeg,
een rnoreelen en tegelijk financieelen
steun zou ontvangen, waardoor het
op z ij n beurt weer beter in staat
zou zijn, aan het verlangen naar po
pulair 'Wetenschappelijke voordrach
ten te voldoen.
Maar nu omgekeerd. Komt 'het Na
tuurkundig Gezelschap tot stand,
geeft het lezingen, gelijksoortig- aan
die welke men in Nijverheid placht
te hooren dan zullen er allicht men
schen, die toetreden tot het eene,
bedanken voor het andere.
In het eerste geval dus samenwer
king, dn het tweede versnippering
van krachten.
Er zijn nog andere redenen, die
hier eendrachtig optreden wensche-
lijk maken. Het publiek voor deze
soort van voordrachten is uit den
aard van de zaak beperkt. Wordt het
over twee vereenigingen verdeeld,
dan is het minder aangenaam voor
de sprekers, die natuurlijk hun moei
te liever besteden voor een zoo groot
mogelijk publiek.
En ten slotte liet aantal geschikte
sprekers is zeer klein. Menschen, die
de kunst verstaan om uit hun over
vloed aan anderen mee te deelen en
zich daarbij te stellen op den ontwik-
kelingssport hunner hoorders, zijn
uiterst zeldzaam. Van de weinige die
er waren is ons een van de beste
door den dood van Dr. Bleekrode
ontvallen.
Ik Ito op, dat men deze opmerkin
gen niet zal houden voor betweterij.
Zij hebben alleen deze bedoelingde
aandacht te vestigen op een zeldzaam
voorkomende gelegenheid tot samen
werking, die 'in het voordeel moet
zijn van alle partijen.
En zegt men van 'de zijde van'het
Natuurkundig Gezelschap: .„vvijwen-
schen ©enigen invloed op den gang
van zaken", (wat iedereen verklaar
baar en billijk zal voorkomen) dan
meen ik daarop wel dit te kunnen
antwoorden, dat het bestuur van het
Departement van Nijverheid zeker
wel bereid zal zijn, een of meer van
de onderteekenaren der circulaire,
hetzij bij vacature, hetzij door uit
breiding van het ledental, in zijn Col
lege op te nemen.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
In Rusland' is binnenkort
EEN MONSTER-PROCES
te wachten. De regeering heeft nl.
volgens den ..Russ. Kur." besloten
■om, trots d'e heftige gisting onder het
marine-personeel, 'het onderzoek te
openen over die onlusten bij de ma
rine in November van het vorige
jaar. Vijfhonderd matrozen zijn aan
geklaagd- In April zal het proces
een aanvang nemen.
Naar het zioh laat aanzien, zullen
DE VERKIEZINGEN IN RUSLAND
geen kalm verloop hebben. Zóó trach
ten in Kamenee (gouvernement
Grodno) de Joodsclie kiezers, steu
nend op hun groote overmacht in
het stedencongres slechts hunne can-
didaten gekozen te 'krijgen. De Chris
telijke bevolking is hierover zeer ver
ontwaardigd en hierdoor is de toe
stand zoo dreigend geworden, dat
maatregelen genomen moesten wor
den om Jodenvervolgingen te ver
hinderen. Te Kamenee. Bolta en
Nemirof bevinden zich eenige sot-
niën kozakken, en in andere steden
zijn de politiecorpsen versterkt.
Uit andere landen.
DE CONFERENTIE TE ALGECIRAS.
In de zitting van Dinsdagmorgen
stelde de commissie van redactie
den tekst vast, die naar men hoopt
in het vraagstuk der politie-inspec-
tie tot overeenstemming leiden zal.
De Amerikaansohe delegatie had
een formule ontworpen, die ze in
particuliere gesprekken door de voor
naamste gedelegeerden had weten te
doen aannemen. De zitting van de
commissie werd nu onderbroken om
den Ainerikaanschen afgevaardigde
gelegenheid te geven deze formule
mede te deelen. die na een vrij lang
durige discussie door de commissie
werd aangenomen.
Volgens dit Amerikaanscbe voor
stel zou het corps diplomatique te
Tanger de noodige rapporten ont
vangen om daardoor in staat te
worden gesteld na te gaan of de
werking van de politie van den Sul
tan overeenstemde met de besluiten
van de conferentie en in overeen
stemming met de gesloten tractaten
de veiligheid van vreemde onderda
nen en van den handel waarborgde.
De conferentie zou hedenmiddag te
vijf utir bijeenkomen.
DE HONGAARSCHE CRISIS.
De Keizer ontving Dinsdag in
audiëntie baron Fejervary, den pre
sident vau den Hongaarschen minis
terraad. Vervolgens hield de Keizer
een collectieve audiëntie van alle
leden van het Hongaarsche kabinet,
die vijf kwartier duurde. De Keizer
vroeg de meening van alle minis
ters over den toestand en verklaarde
daarna later een beslissing te zullen
nemen.
DE DUITSCHE REDDERS TE
COURRIèRES.
Een Franscih comité heeft het plan
opgevat den Duitschen redders van
Gourrières een artistiek geschenk te
geven en wel een bronzen afgietsel
van Meunier'9 beeldhouwwerk „De
vrouw uit het volk". De weduwe van
M'euniex heeft de verlangde buste
aan het comité afgestaan, ten einde
ook harerzijds aan deze Fransch-
Duitsche sympathiebetuiging deel te
nemen.
DE WERKSTAKING TE LENS.
Het aantal werklieden te Lens, dat
het werk hervat heeft, bedraagt
thans 18,000, terwijl dat der stakers
op 35,000 geschat wordt. Alles is
rustig.
Het bestuur van den bond van
mijnwerkers houdt zich voortdurend
bezig met de organisatie van het re
ferendum voor of tegen de staking1.
Nauwkeurige instructies zijn aan
alle onderafdeelingen toegezonden,
en bovendien geeft een schrijven van
den prefect van Pas-de-Calais ge
richt tot de burgemeesters der mijn->
werkersdorpen aan de stemming een
officieel karakter.
De stemming zal zeer regelmatig
plaats hebben, op de wijze van d'e
verkiezingen voor de Kamer. Stem-
bureaux worden ingericht en proces
sen-verbaal opgemaakt. Moeilijkheid
bestaat ten opzichte van de waag,
wie mee mogen stemmenaan de
stembureaux zal daarvoor de be-
(v-oegdheid worden gegeven de stem
in twijfelachtige gevallen aan te ne
men of te weigeren.
De Bond van mijnwerkers wekt in
een manifest zijn leden op zich bij
de stemming onomwonden uit te
spreken voor den aoht-urigen week
dag en een loon van acht francs per
dag.
DE INVENTARISATIE IN
FRANKRIJK.
Te Montregai'd, nabij Le Puy heeft
een plechtige lijkdienst plaats ge
had voor een der boeren, die bij een
poging om de inventarisatie van de
kerk te verhinderen doodelijk ge
wond was. Terwijl er een ware
sneeuwjacht woedde werd de lijk
kist in een grooten optocht met vele
omfloerste banieren, door boeren
met hooivorken omringd, naar het
kerkhof gebracht. Op den .wagen zag
men een prachtigen krans met het
opschriftCredo. Aan onzen vriend
en medeburger, het slachtoffer van
zijn plicht. Op het kerkhof waar een
menigte van drieduizend personen
aanwezig w;as, werden vele redevoe
ringen uitgesproken.
In de kathedraal van Le Puy werd
een plechtige lijkdienst gehouden,
waarbij de bisschop het woord voer
de.
De burgemeester van Montr egard
heeft zijn ontslag ingediend daar hij
voor de rust in zijn gemeente niet
langer kon instaan.
OORLOGS-VOORBEREIDINGEN
Het 138e Pruisische infanterie-re-
giment. da/t vóór acht jaar naar
Straatsburg geplaatst was, heeft or
der gekregen naar MorcMngen in
Lotharingen te gaan. dat in de on
middellijke nabijheid van de Fran-
sche grens ligt. De Duitsche grens-
macht wordt voortdurend versterkt.
De „Daily Mail" geeft dit bericht om
der het welwillende hoofd Duitsche
legervoorberei dingen.
Naar aanleiding van een bijeen
komst van den oppersten raad der
Fransche marine, onder voorzitter
schap van den minister van marine
Thomson, gehouden, deelt de Echo
de Paris mede, dat vice-admiraal
Fournier, lid van dien raad. alle
panlsersc'hepen en gepantserde krui
sers in de Noordzee wil bijeenbren
gen. Hèt blad meent te weten dat
dit voorstel aangenomen zal worn
den.
Uit New-York Wordt gemeld, dat
aldaar groot opzien gewekt is door
het bijeenbrengen van
EEN AANZIENLIJKE AMERIKAAN
SCHEI OORLOGSVLOOT
voor Sjanghai. Met de twee thans ge
zonden slagschepen bestaat de vloot
daar thans reeds uit acht oorlogs
schepen, terwijl nog twee groote
kruisers van het Middellandscho
Zee-eskader zullen volgen. Het schijnt
dat voor nieuwe boksers-onlusten
wordt gevreesd.
Stadsnieuws
KAMERMUZIEKAVONDEN.
Gisteren gaven inej. Catherine Rit-
sema en de heer Gerard Kruyer in
de bovenzaal der „Vereeniging" hun
tweeden Kamermuziekavond, dezen
keer met medewerking van de heeren
Charles Blazer (violoncel) en W. van
Smirren (hoorn).
Het programma voor deze uitvoering
luidde als volgt1. Trio in Es, op. 1
No. 1, voor piano, viool en cello, van
Beethoven. 2. a. Prélude Fis-dur,
op. 28 No. 13; b. Nocturne Fis-mol,
op. 48 No. 2, bedde van Chopin
Novellete F-dur op. 21 No. 1 van
Schumann, alles voor piano. 3. So
nate in Es, op. 12 No. 3, voor piano
en viool, van Beethoven. 4. Trio in
Es op. 40, voor piano en hoorn, van
Brahms.
Een verslag to schrijven van diit
concert dat blijkens de buitenge
woon talrijke opkomst van publiek
groote belangstelling had gewekt
kan juist geen benijdenswaardige taak
heeten. Kon ik na den eersten avond
al niet met onverdeelden lof van meg.
Ritsema's aandeel in het samenspel
{gewagen, ditmaal valt daarop, tot
'mijn spijt, opnieuw ernstige aanmer
king te maken. En nu wil ik nog niet
eens iets kwaads zeggen van de mu-
zikaliteit of de technisch© vaardigheid
dezer pianiste ik neem zelfs gaarne
aan, dat zij in haar studeervertrek
of hij het voorspelen in besloten kring
iets voortreffelijks presteertmaar
het is nu eenmaal niet ieder's werk
in 't publiek op te treden. Het leek
mij toch overigens, dat mej. Ritsema
J zich met allen ernst op haar (trou
wens al te zware en omvangrijke)
taak had voorbereid, maar de con-
certzaal-atmospheer schijnt op haar
kunnen een verlammen den invloed te
oefenen. Dit is niet enkel voor haar
zelve onaangenaam, maar tevens voor
haar partners een beletsel om in do
i rechte stemming te komen, of, zoo
hun dit gelukt is, er in te blijven.
Van die rechte stemming was dan
ook gisteravond weinig of geen spra
ke. Het eerste deel van het Trio
werd vrij correct, maar zonden- veel
geest gespeeld. Bij het Adagio be
gon de barometer vooruit te loopen
en bleef stijgende, totdat hij in het
Trio (het midden-gedeelte van het
Scherzo) zijn hoogsten stand be
reikte, liep toen weêr terug en.
bracht het den geheelen avond niet
verder meer dan tot „veranderlijk".
Wat velen met mij wel het meest zal
hebben gespeten, is, dat we nu van
Brahms' werk, met zijn eigenaardige
bezetting, maar zoo'n vaag begrip
konden opdoen.
Of ik nu al ga ophalen van de ca
paciteiten der heeren medewerkers
wat kan hert, batenDat de heer v.
Smirren even meesterlijk zijn hoorn
als de lieer Blazer zijn violoncel be
speelt, weten we allemaal wel. En ook
van de groote verdiensten des hoeren
Gerard Kruyer als violist hebben wij
ons in dein laatsrten tijd herhaaldelijk
kunnen overtuigen.
PHILIP LOOTS.
Vereeniging „Haerlem".
In een der zalen van Café Brinlk-
mann hield Dinsdagavond Ds. J.
Craandijk voor de leden der Ver
eeniging „Haerlem" een voorlezing
over het geslacht en het oude kasteel
Haarlem, dat eertijds in de nabij
heid van Heemskerk moet gestaan
hebben. Met. groote belangstelling
werd zijn interessante studie aange
hoord. die zeker voor allen veel
nieuws en wetenswaardigg bevatte.
Na afloop deden eenige oude tee-
keningen en afbeeldingen van het
buis Haarlem de rondte.
De archivaris, de heer Gonnet gaf
daarna een fraaie levensbeschrijving
va,n den vermaarden Haarlemschen
schrijver en predikant Samuel Amp-
zing, zoo beroemd geworden dónr
zijn lijvigen arbeid „beschrijvingen
en de lof der Stad Haarlem in Hol
land". De prachtige portretten van
Ampzing, waarvan een ets naar een
schilderij van Frans Hals, werden
bewonderd, alsmede een exemplaar
van bovengemeld werk, dat doorzijn
keurige afbeeldingen een bezichti
ging alleszins waard was. Bij het
sluiten der bijeenkomst bracht een
der bestuursleden den beiden spre
kers den welgemeend.cn dank der
aanwezigen.
GECARBUREERD WATERGAS
De „Vereeniging van Industrieelen
en Kooplieden betreffende Bouwkun
de en Aanverwante Vakken" had te
gen Dinsdagavond oen buitengewone
algemeens vergadering belegd in de
groote zaal tvan „De Kroon", waar
in de heer J. Blom Szn, directeur
onzer Gemeentelijke Lichtfabriek ea
een inleiding gaf op de besprekin
gen over „YVatergas en zijn toepas
singen".
Deze besprekingen waren daarom
vooral van belang, omdat zooaJs
men weet - heden (Woensdag) in
den Raad behandeld werd het voor
stel van B. en W., om de Lichtfa
brieken uit te breiden, o. a. met een
fabriek van gecaxbureerd watergaa.
Onder de aanwezigen merkten we
o. a. op de heeren Dr. H. D. Kruse-
nian, wethouder van financiën, Jok.
de Breuk, wethouder van openbar®
werken, en de Raadsleden de hee
ren Leupen. Stolp, Kleijneriberg,
Sneltjes. Van Lynden. Van Rossum,
Schram. Van de Kamp en Rinkema,
de laatste tevens voorzitter van de
Vereeniging van Industrieel en en
Kooplieden.
Verder waren nog aanwezig de
vertegenwoordigers van de besture*
van de Kamer van Koophandel en
van de Haarlem&che Handelsvereeni-
ging.
De heer Rinkema. opende de verga
dering met een korte toespraak,
waarin 'hij zeide dat deze bijeen
komst belegd was naar aanleiding
wan het voorstel van B. en W., om
tot aanbouw van een fabriek van ge
caxbureerd watergas over te gaan.
De heer Blom was zoo bereidwillig
geweest, om in deze vergadering te
komen, teneinde de zaak nader uit
een te zetten. Spreker herinnerde
aan de geruchten die er in de stad
liepen over de minder goede hoeda-
nigneid me net menggas volgens
sommigen zou hebben, en zeide he*
te betreuren, dat de opkomst ter
vergadering niet grooter was.
Voorts deelde de heer Rinkeana
mee, dat door den Burgemeester,
den secretaris en de heeren Loo-
meyer en Van Lennep bericht was
gezonden dat zij de bijeenkomst we
gens verhindering niet konden bij
wonen.
Daarna kreeg de heer Blom het
woord.
De heer Blom ving zijn inleiding
aan met te zeggen, dat het hem aan
genaam was in deze vergadering,
waartoe ook de leden vaax den Ge
meenteraad genoodigd waren het
woord over het watergas te voere»
en herinnerde er aan. dat de zaak
reeds door de plaatselijke Waden ie
ingeleid. (Men zie ons nummer va«
15 Maart 1.1., waarin wij een beknop
te beschrijving van de bereidingswij
ze van gecarbuxeexd watergas gaven).
Spreker hoopte, dat hij door zij»
uiteenzetting de sympathie der aan
wezigen voor de water gasfabriek eon
winnen en de tegenwerpingen n(t
den weg ruimen.
EENIGE KLACHTEN.
Er is gezegd, dat watergas vergif
tig is, dat is ook zoo, zeide de heer
Blom. Dit komt. doordat het ga»
voor de helft bestaat uit Ko-oloxyde,
dat vergiftig is. Doch lichtgas is ook
vergiftig. Kwamen deze klachten na
nog van geneeskundigen, dan aou
spxeker dit kunnen begrijpen. De
meeste aanmerkingen komen echter
uit de burgerij. Vooral de naam
water gas maakt de menschen ai-
keerig. Zij hebben meestal een af
keer van water en denken bij het
hooren ivan den naam watergas aan
groc. aan een aftreksel.
Beter was het dan ook het ga*
„cokes-gas" te noemen. Deze naam
is door de deskundigen reeds voor
gesteld.
Op vele plaatsen heeft men reed»
een dergelijke fabriek. In Rotterdam,
Utrecht, Deventer, Zwolle en En
schedé heeft men niet over het meng
gas geklaagd, wel in Amsterdam ea
in Leeuwarden. Omtrent Amsterdam
merkte de heer Blom op. dat me»
daar gemopperd heeft, omdat men
daar altijd moppertte Leeuwarden
zijn geen klaohten meer gehoord,
nadat men 't goede mengsel gevon
den had.
WAAROM EEN WATERGAS
FABRIEK
De maatschappelijke toestanden
wijzigen zich steeds. Voor eenige ja
ren kon de kolengebruiker tot de
mijn-exploitanten «zeggen ..Zóóveel
kolen moet ge me leveren Dat i»
nu anders geworden. Er heeft zich
een kolen-syndicaat gevormd en dit
zegt nu „Zóóveel kolen leveren wij
u in den zomer en zóóveel in den
■winter." Dit en andere omstandig
heden maken den afnemer afhanke
lijk van den exploitant. Wanneer
van dezen winter de vaarten lang
durig bevroren waren geweest, had
