Kerk en Schooi
Sport en Wedstrijden
Leger en Vloot
Letteren en Kunst
Gemengd Nieuws
Stoomvaartberichten
Advertentiën
der Mij. te zijn gegrepen immers
het werd bij acclamatie aangenomen.
Aan de aanvankelijke uitvoering
van dit voor de toekomst van ons
volk en ook voor de Mij. gewichtige
besluit, waren de volgende maanden
van dit dienstjaar meerendeels
wijd.
Wat betreft het „Nieuwenhuijzen-
fonds", het tot 14 Juii toegezegde be
drag is f 37,953,70 ineens en f 1016.10
aan jaariijksche bijdragen, waarbij
niet gerekend de 10.000 uit de kas
der Maatschappij. Hierbij dient op
gemerkt. dat van het bedrag ineens
20.000 reeds in Januari bijeenge
bracht was door het hoofdbestuur,
waarvan f 5000 is toegezegd, onder de
voorwaarde, dat het fonds aan het
einde van 1906 ten minste f 100,000 zal
bedragen.
Het hoofdbestuur ontveinst zich
niet, dat de tot heden verkregen uit
komst het te leur stelt,
ker door liet angstip hulpgeroep van
ONGELUKKEN.
Woensdagmorgen te 9 uur heeft op
het Janskerkliof te Utrecht, tegen
over het ..Hotel des Pays Bas", een
ernstig ongeluk plaats gehad.
Het droeg zich als volgt toe.
Behalve den koetsier, zekeren A. K.
uit dd Sumatrastraat, zat op den bok
van een zware, door twee paarden
getrokken tapissière, de 51-jarige J. E.
S.. wonende in de Kuipstraat.'
Deze laatste wilde de kussens van
de zitbank t erecht leggen en daar de
wagen slechts stapvoets vooruit ging
gebeurde dit onder het rijden, waar
toe hij naast den wagen voortliep.
Tot zoover ging alles goed. Bij het
weder opstappen echter stapte hij
mis. Hij gleed van den wagen af en
hoewel de koetsier dadelijk de paai
den inhield, was een ongeluk met
meer te voorkomen. De man kwam
vlak voor den w agen te liggen en een
■der voorwielen ging over zijn borst
been.
Hij was binnen eeltige minuten een
lijk. Door het gewicht van het zware
voertuig waren eenige ribben gebro
ken- terwijl de borstkas geheel was
ingedrukt.
De koetsier van den wagen geraak
te zoozeer onder den 'ndiruk van het
gebeurde, dat hij zijn bewustzijn ver
loor en in dien toestand langer dan
een uur in den tuin van liet Chris
telijk Gymnasium heeft gelegen. Ge
neeskundige hulp was zelfs noodig.
Per rijtuig is hij naar zijne woning
overgebracht
De heer C., Oost-Indisch ambtenaar
met verlof, is te Lith bij 'het baden in
do Maas verdronken.
een familielid bezocbt, o. a. ook nog
deu 22eu J ujlii. Toen den 3Öen Juli we
der iemand in het perceel kwam,
werd bemerkt diait een brutale in
braak was gepleegd. Zoo was op de
eerste étage oen linnenkast met ge
weid geforceerd, vermoedelijk met
een beitel, terwijl nog andere voor
werpen met ruwe hand waaien ge
opend eat onderzocht.
Al aanstonds werd tafelzilver ver
mist, ter waarde van ongeveer hon
derd gulden, doch een juiste opgaaf
van het géstolene kon thans nog niet
worden gedaan. Onmiddellijk werd
de familie GrOeneveld van de inbraak
verwittigd, terwijl de politie tracht
eenig spoor van de daders te ontdek
ken. Daar hoegenaamd niets werd
•achtergelaten dat tot eenige aanwij
zing zou kunnen strekken, is dit on
derzoek lang niet gemakkelijk. Woens
dagmiddag werden op het politiebu
reau Reijer Anslostraat eed- aantal
personen géhoord, doch verklaringen
'drie zouden kunnen leiden tot- ontdek
king der daders, werden niet. afge
legd. De buien meenen wel iets in de
woning te hebben géhoord, dooh wan
neer 'en hoe laat, wist men zich niet
•meer pneöies te herinneren. De heer
Groeneveld was tegen inbraak verze-
ked bij de „Mercurius".
(Hbld.)
BRANDEN.
Inzake den brand der boerenstel-
ling van den polder Kijfhoek (toebe-
ho oren-de aan de Vereen, tot landver-
be te ring) kan nog nader worden ge
meld." dat deze is ontstaan op <f
zolder van een keet, vlak naast de
schuur, terwijl een der knechts wa
ter kookte.
De inderdaad groote brand heeft
toog al schade veroorzaakt, want wel
waren huis, schuur en inboedel ver
zekerd, maar Wet verbranden van on-
geveer 60 mud pas geoogst goed kool
zaad en ongeveer 150.000 kilo nieuw
hooi levert eên aanzienlijken schade
post.
INBRAAK.
Een dli'efsltal anleit bmalk, zoo als wij
dien laafettén tijd te Amsterdam niet
BWeer 'te vermiefliden balcMieu, is thians
iw.etetr 'éehs gepleegd In die Roelof Haitt-
Straalt no. iwefllk (perceel e'enigen tijd
ütobewoond stond. De bewoners', 'die
'Ween J. Groeiïav'eld en familie, hadden
Wet huis lontétneeks den 20en Juli ver
iaten en waren1 sed'ebt dien uiitótediig;
de woning, 'een benedenhuis met eer-
site étage wierid edhiter iïu 'en dan door
GEMEENTETRAM TE AMSTERDAM.
Het aantal vervoerde pasagiei'a be
droeg van 1 Januari tot en met 31
Juli 1906 23.14S.363 passagiers, onder
wie 1.972.600 pasaigiiers met vroegrit-
eni vroegritretourkiaarteai.
Over 'hetzelfde tijdvak in 1905 wer
den vervoerd 20.368.734 passagiiers,
onder wie 854.625 passagiers met
vroegrit- '.en vr oegritrélo n rkaart en.
GEVAARLIJK GOEDJE.
Aan W. F. d'Harvabt., expediteur te
Lobit, is vergunning verleend tot het
op 3 Auigmisuts >a.s. vervoeren van
Herwen en Aerdlt langs Rijn, Waal
enz. naar hét eiland Rodenburg met
het zeilsdMp ,,Kehr.wied<er" twee .par
tijen dynamüert., wegende bruto 35.030
en 620 KG., netto 25.425 en 500 KG.,
verpakt, rasp. dn 1130 en 20 kisten.
De grootste partij wobdt te Rozen
burg oivexlgeilad'en iiui het, zeeschip
„Rebecca.", niet bestemming' naar En
geland; de .andere partij wordt gelost
te Ehariois-, als bestemd voor de hee-
ren Van Riiiötscihloltien en Bouwens te
Rotterdam.
d. genie hier te lande: J. Terkuihle,
A. Eckhoff;
e. infanterie in Nederlandsch-Indië:
A. van Pelt, G. A. Ugen, F. A. Vree-
ling, K. de Jongili, J. L. Gude, A. E. E.
van A a-rem, G. Tape, J. A. van Stave
ren; Iv. W. F. van Langen, J. J. Ak-
kei-sclijk, G. J. Tijmstra, D. K. Sdhrek,
R. Posthumus, K. J. Evenwel, F.
Brevet. H. K. Franken, P. H. Wijs-
•hijer, S. Ketting Ol/i-vier, jhr. O. van
der Wijek, J. P. H. van Aalst;
f. cavalerie in Nederlandsoh-Indië:
G. P. Qherieux, M. H. du Croo;
g. artillerie in Nederlandsch-Indaë:
B. I. Wolff, P. H. E. M. Schuhmacher
E. A. Steinmetz, L. J. C. Bakker, W.
L A. du Gedliée Muller,, H. J. W. Ver
niers van der Loeff;
•h. genie in Néderlandsdh-Indië: H.
van Galen Last, C. W. Geerings.
(Stct.)
KAMPEEREN.
Dinsdag zijn in de legerplaats bij
Laren aangekomen de adspiranten
voor liet reservekader en jongelieden
van inrichtingen van onderwijs, die
aldaar tot 25 Augustus a.s. zullen
kampeeren en onder leiding van den
le-luitenant J. C. Regenhardt van het
7e regiment infanterie zullen worden
geoefend.
OVERSTE J. B. H. VAN ROYEN.
Te Nijmegen is overleden de ge
pensioneerd luitenant-kolonel J. B.
H. van Royen.
DE ONDERZEESCHE BOOT.
De onderzeesche torpe-doboot ,,Luc-
tor et Emergo" heeft Dinsdag te Den-
Helder de "volle krachtspro ef met
gunstig gevolg afgelegd en daarmee
aan alle gestelde eischen voldaan.
om de bloem van Holland's cricket
te beoordeelen, wat deze combinatie
van de beste Nederlandsche cricket-
ters presteerde en of zij in staat zou
zijn om in Engeland, het land waar
cricket zich boven alle sporten trots
verheft, en waarheen de Hollanders
zich binnenkort begeven, onze kleu
ren met succes te verdedigen.
De verwachtingen werden Zondag
1.1. echter teleurgesteld, daar be
kende bats allen faalden. Toch moe
ten wij dit niet als maatstaf aanne
men, want slechts enkele weken ge
leden schitterden M. S. Schroder, W.
v. Waveren, Feith Sr., v. d. Pol tegen
o. i. soms sterker bowlen dan dat der
Belgen en behoeven deze spelers in
Engeland slechts in denzelfden vorm
zijn, om Holland's roem hoog te
houden.
den, naar men mei grond mag hopen,
tot volledige opgraving van den ge-
wichtigsten burcht in Thessalië tij
dens de Myceensche periode.
DE FRIESLAND
Blijkens bij het departement van
Marine ontvangen bericht is Hr. Ms.
pantserdeksdhip Friesland, onder be
vel van den kapitein ter zee J. B.
Sn-ethlage, 31 Juli jl. te Troms aange
komen.
(Stct.)
KON 1NKL1JKE MILITAIRE
ACADEMIE.
Ten gevolge van dien mtsüiag v,an het
onlangs Idlo'or oaidieitten dier CadJetten-
sdhool 'afgelegd vlebigettijtoeuid! examen
voor toieiartdng als cadet bij d;e KontMc-
lijkle Mfi-Iiltaline Aoaldletmle, komen voor
eene plaatsing bij dlie inrichting op 2
October -a.s. in aanmerking bij
a. infanterie hier te lande: M. R. A.
Bisdboff van Heen-Mcerck, J. Mal-
liiiicikradit, P. A. 'D. A. van Rees, E.
C. M. C. Smith, J. P. van Pelt:
b. cavalerie hier te lande: W. 'A. M.
Westerouen van Mleteteiieai, H. G. van
BverdKingën, R. J. HiPHopen;
artillerie Mei' te lanidle: J. van
Rooy, F. II. Wanninkhiof, W. F. II.
legers. A. C- Brosrius. W. J- van
d'er Staay, C. van Resteren, jhir.
D. W. Sickinghe, K. A. li. van Haef-
ten, P. M. R. Versteeglh, A. A. van
Oorschot, A. I. de Stoppela-ar Blijdle-
steyn;
CRICKET-OVERZICHT.
Zondag konden wij te Heemstede
eens nagaan, dat de belangstelling
voor het cricketspel steeds grond be
gint te winnen, er waren ten minste
uit Verschillende plaatsen des lands
liefhebbers komen opdagen, schrijft
't Hbld.
Het zoogenaamde kantpubliek be
gint zich eveneens meer voor cricket
te interesseeren en waren de in Haar
lem bekende voetbal-enthousiasten
der aii'beidende klasse van het begin
tot het einde aanwezig. Kon men bij
voetbalwedstrijden zich soms over de
typische opmerkingen dezer voor
standers amuseeren, de orltiek, die
wij Zondag 11. te hooren krijgen, deed
hiervoor zeker niet onder en bezorg
den d'engenen, die den wedstrijd vaD
uit het verlre veld bijwoonden, enke
le kostelijke oogehblikken. Toch is
het enthousiasme van deze zijde een
bewijs, dat de vooroordeelen van
sommige sportmenschen, die beweren
dat cricket niet in den schaduw van
voetbal kan staan, zeer onjuist zijn.
Wanneer de arbeidende klasse zich'
voor een tak v'an sport interesseert,
dan kan men gerust aannemen, dat
deze veel bezienswaardigs biecit, an
ders zouden deze menschen, die
slechts belang stellen in iets wat aan
trekkelijks is. niet den geheel en dag
opofferen voor een cricketwedstrijd.
Om op de ontmoeting tusschen Bel
gië en Holland zelf terug te komen,
vele bekende oricketters hadden hun
ne schreden naar Heemstede gericht
KEGELEN.
Uit Nijmegen meldt men:
Dinsdagmiddag om vijf uur is de
wedtelrijd op de vrije banen geëindigd
en daaimede het elfdaagsóh concours
dat wed geslaagd is. De uitslag is al
dus:
Vrije baan: Seniores: 1. .T. Fischer,
Enschedé, 45 p.; 2. J. Beckering, Rot
terdam', 45 p. Verder behaalden negen
personen élk 44 punten.
Juniores: 1. Van der Zwaag. Nijme
gen. 45 p.; 2. J. Taps, Eindhoven, 45
p 3. J. Heijnen, Nijmegen, 45 p.
er»z.
TENTOON STELLING
In begin Augustus zal door den
heer Biesing te Den Haag geopend
worden een tentoonstelling van de
laatste nieuwe werken (schilderijen,
pastels en aquarellen) van Isaac
Israels.
OPGRAVINGEN TE ARGOS.
Omtrent de Nederlandsche opgra
vingen te Argos wordt het. volgende
medegedeeld
Gedurende de twee laatste weken
is er hoofdzakelijk gegraven in het
binnenhof van het VenetiaanscJie kas
teel op den Larissa. Dit kasteel, ten
deel© gebouwd op antieke grondsla
gen omstreeks den aanvang der 15de
eeuw, is in de plaats gekomen van
een Frankisch slot uit den 13den
eeuw, waarvan nog lieden ten da;ge
muren en torens ten deele bestaan.
Gelijk te verwachten was, behoor en
de eerste vondsten voornamelijk tot
het midldteHeeuwsche tijdperk.
Een merkwaardig stuk is een groo
te looden vaas, waarop aan beide
zijden St. Joris met den draak in re-
lief is afgebeeld.
Voorts zijn er vele marnieren archi
tectonische fragmenten van een By-
zantijnsohe kerk uit den löen of llen
eeuw gevonden, ook de inscriptie, dia
boven de deur der kerk geplaatst, was.
Veel ouder, wellicht uit de 5de eeuw,
is een in relief gehouwen marmeren
kruis met het monogram van Chris
tus.
Van den archaïschen tempel, waar
van de ligging reeds in 1903 bepaald
wa,s, Ls een zuil gevondenverder
nog een inscriptme uit de 3de eeuw
voor onze jaartelling.
Bij de werkzaamheden op de Aspis
zijn nog voor den dag gekomen een
belangrijk opschrift uit de twééd,o
eeuw voor Christus, een Mok vaneen
triglypbehfries en een stuk van rle
architraaf va.n een tempel van tuf
steen.
ALGEMEENE' SYNODE.
Zitting van 30 Juli.
Door den heer Picard wordt
port uitgebi'acht over de verslagen
der Provinciale Kerkbesturen betref
fende de examinae.
Van Sept. 1905 tot Mei 1906 zijn ge-
examineefrd 72 candidaten in de theo
logie, waarvan 62 zijn toegelaten als
candidaten tot den Heiligen Dienst.
Dit rapport wordt voor kennisge
ving aangenomen.
Door denzelfde wordt gerappor
teerd over het verslag van den staat
van het hulppredikerschap. Daaruit
blijkt dat in de Ned. Herv. Kerk drie
hulppredikers werkzaam zijn, nl. de
heeren Smits te Hekendorp, Helders
te Gla.nerbrug en Niemeijer te Over-
Dinkel (gem. Losser).
Ook dit rapport wordt voor kennis-
gering aangenomen.
Door prof. dr. M. A. Gooszen wordt
verslag uitgebracht over het rapport
der commissie tot onderzoek va.n het
vraagstuk der reorganisatie. Derap-
porteerende commissie stelt voor om
de conclusies van de commissie ad
hoc tot grondslag der discussie te
nemen.
Door dr. G. A. Hulsebos wordt
gerapporteerd over een missive van
den Minister van Oorlog over den
eeredienstin de garnizoensplaatsen,
waaruit "blijkt, dat, zoo mogelijk, een
wijziging in de vergoeding voor be
wezen diensten zal worden gebracht.
Door denzelfde wordt gerappor
teerd over een missieve van den Mi
nister van Marine over de aanra
king van godsdienstleeraars en gees
telijken met. het personeel der vloot.
De commissie stelt voor bericht te
geven aan de kerkenraden door middel
van de Kerkelijke Courant.
Door den heer C. G. Chavannes
wordt gerapporteerd over een ver
zoek van de classicale vergadering
van Amsterdam tot het instellen van
een nieuw kerkelijk onderzoek naar
liet vraagstuk der theologische facul
teit aan de Nederlandsche Hooge-
scliolen.
Dit rapport wordt ter visie gelegd.
Door denzelfde wordt gerappor
teerd over een verzoek van dezelfde
classicale vergadering om de kerke
lijke besturen aan te schrijven dat zij
het christelijk en nationaal karakter
der leerk handhaven.
Daarna vergadert een synodus con-
tracta.
DE OPGRAVINGEN TE ARGOS.
De heer Topalis, eigenaar van het
prachtig Thessalisoh landgoed, waar
op de ruïnes van het aloude Tbehe bij
het tegenwoordige Aketsi liggen, heeft
thans welwillend toegestaan, dat op
zijn terrein voorloopiige onderzoekin
gen gedaan worden. Deze zullen lei-
EXAMEN APOTHEKERS
BEDIENDE.
Amsterdam, 30 en 31 Juli. Geëxa
mineerd 4 candidaiten. Geslaagd de
damesG. Woudistra, geboren te
Doklcum R. Voortlhuyzen, geboren te
Bandoeng
OFFICIEREN VAN GEZONDHEID.
De Minister van Marine brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat dit
jaar vijf studenten in de geneeskun
de aan eene der Nederlandsche uni
versiteiten kunnen worden aangeno
men om voor rekening van het de
partement van marine te worden op
geleid tot officier van gezondheid der
2de klasse bij de zeemacht, onder ge
not van een subsidie van achtduizend
gulden (f8000), overeenkomstig de be
palingen van het reglement vastge
steld. hij Kon. besluit van 10 Mei 1905
no. 45 en gewijzigd bij Kon. besluit
van 9 Juli 1906 no. 88.
Belanghebbenden kunnen zich, on-
deïr overlegging der stukken, in be
doeld reglement aangegeven, vóór 1
September, bij gezegeld request, wen
den tot den Minister voornoemd.
Het reglement voor de opleiding is
kosteloos verkrijgbaar bij het depar
tement van marine.
(St.-Ct.)
EEN GRAP UIT EEN BUITEN-
LANDSCH BLAD.
Twee geleerden, een Egyptoloog en
een Assyriolcog, twisten met elkaar.
De Egyptoloog. In Egypte heeft men
de overblijfselen van telegraafdraden
gevonden. Daaruit blijkt, dat de oude
Egyptenaren electriciteit kenden.
De Assyrioioog. O, de Aesyriërs
stonden veel hooger. Bij hen heeft
men geen telegraafdraden gevonden,
en daaruit kan men met zekerheid
besluiten, dat zij de draadilooze tele
grafie kenden.
EEN DU1TSCH
PANAMA-SCHANDAAL.-
Dezer dagen werd in hechtenis ge
nomen majoor Fischer, hoofd der at-
deeling voor d'e uitrusting der kolo
niale Duitsche troepen. Hij wordt be
schuldigd. geknoeid te 'hebben in de
leverantiëninderdaad stond hij in
uiterst vriendschappelijke betrekking
met Tippelskirch, hoofd van de groo
te firma voor militaire leverantiën
van wien hij geld leende.
Majoor Fischer wordt beschuldigd
van valschheid in geschrifte en ver
duistering gepaard met geldafper
sing. Hij zat tot over de ooren in
schulden.
Men herinnert zich, dat de Rijks
dagafgevaardigde Drzberger. den
minister van Landbouw Podbielskt
velrweten heeft betrokken te zijn bij
de zaken der firaia Tippelskirch die
zoo voordeelige contracten sloot....
voor zichzelf en zoo nadeelige voor
den Staat. Intusschen is alleen me
vrouw Pod. deelgenoote in die firma.
Volgens de Duitsche bladen heeft
genoemde firma millioenen verdiend
door majoor Fischers vriendschap.
Herhaaldelijk is dit «door kleine amb
tenaren aangebracht, zonder dat
werd' acht geslagen op hun rneded.ee-
lingen. Nu schijnt mevr. v. Tippels
kirch zelf, die van haar man gaat
scheiden, de aanbrengster te zijn en
tot de vervolging aanleiding te heb
ben gegeven.
Kan bewezen worden, dat de firma
Tippelskirch den majoor h'eeft omge
kocht dan zullen de loopende leve
ringscontracten wel ongeldig worden
verklaard.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken
Amsterdam, 25 Juli. De naanilooze
vennootschap Manufacturenmagazijm
voorheen Eduard Schade, aldaar.
Mr. L. J. A. van Lidth de Jeuderech-
ter-commissariscurator mr. C. Gil-
tay Veth.
's-Bertogenbosch,, 28 .Tuli. V. M. J.
Hitbrant, schoenfabrikant aldaar.
Mr. A. van Baar rechter-commissa-
iacurator rnr. M. v, d, Heyden.
II. Hartman-van Oorschot, koop
man in kaas, aldaar. Mr, A. van
Baar rechter-commissariscurator
ut. E. van Lanscbot.
Opgeheven
P. van der Kooy, huisschilder te
's-Gravenha.ge.
(St.-Ct.)
I-Iet st: Lawoe, van Java naar Rot
terdam, vertrok 1 Aug. van Suez.
Het st. Ardjoeno, van Rotterdam n.
Java, passeerde 1 Aug. Ouessant.
Het st. Madura vertrok 1 Aug. van
Amsterdam naar Hamburg.
Het st. Potsdam vertrok 1 Aug. v.
New-York naar Rotterdam.
Het st. Prins Willem III, van Para
maribo naar Amsterdam, passeerde
30 Juli Ponta Ferraria.
„Uw Kleeding en
Uw eigen oordeel"
Cftoserieën Tan
A. KREYMBOKG Co."
STOFFÜRKENNIS EN HARE
WAARDE.
Algemeen overzicht.
De geschiedenis van liet weven
strekt zich uit tot in de verste oudheid
en is in hoofdzaak bij alle volkeren
dezelfde, 't Werd gerekend tot dien
arbeid der vrouwenvan het geringst e
mdisje tot de aanzienlijkste vrouw
Mélden zich daannede bezig. Karei de
Groote ging zelfs gekleed in stof door
zijne gemalin en dochter gesponnen.
Ook in de kloosters werd aan de we
verij een groote uitbreiding gegeven.
In het klooster Raitenbach werden
zulke sclroone linnen kleederen ver
vaardigd, dat zij volgens een oorkon-
dé van het jaar 1070 jaarlijks eenige
naar Rome moesten zenden. Van de
Kloosters Maulbron en Senkend'orf
wordt ons verhaald, dat zij in de
twaalfde eeuw groote kudden schapen
bezaten.
Onder het bestuur van Karei den
Groote verkreeg deze tak van nijver
heid hare eerste aanzienlijke ont
wikkeling.
Groot was dan ook de bloei der la
kenfabrieken in Friesland onder zijne
regeering. Het verdient opmerking,
dat de weverij, welke van ouds vooral
te Utrecht zeer bloeide, daar de
Utrechtsche lakens omstreeks 1150
volgens aloude hei-komst op de Elbe
tolvrijheid genoten, allengs van
Utrecht naar Leiden, en vandaar naar
Verri ers is veriegd.
De algemeen e vermaai'dheid der
Friesche lakens was zoo groot, dat zij
veelal ook in Engeland werden gedra
gen. niettegenstaande de wol als
grondstof daar te lande veel menig-
vuldiger voorkwam dan in Nederland.
De wol- en lakenweverijen verspreid
den zich van Utrecht uit door ons ge-
heéle vaderland en namen gedurig
meer in bloei en uitgebreidheid toe.
Tn liet jaar 1350 werd te Middelburg
eene bijzondere stapelplaats aangelegd
voor de menigte lakenweverijen op
liet platteland van liet eiland Walche
ren, nadat reöds in 1331 door hertog
Jan van Brabant eene ordonnantie
was uitgevaardigd, waarbij aan aflle
wol wevers werd gelast, zich binnen, de
steden te vestigen. Ook Amsterdam
was i-eeds vroegtijdig in het bezit van
wolfabrieken, die er lang stand hiel
den floor de zorg, welke men droeg
om die door wel overlegde verordenin
gen aan te moedigen en uit te brei
den. Doch voorat de zware belastin
gen, waardoor de arbeidsloonen daar
veel hooger dan elders stegen, déden
de meeste fabrieken in den loop der
achttiende eeuw zich naar elders ver
plaatsen.
Te Antwerpen, Brugge, Dordrecht
en Meóhelen ontstonden aanzienlijke
wolmarkten. Te Brugge vonden ten
tijde van den hoogsten bloei 50.000
menschen hun onderhoud alleen door
•hét. lakenwéven.
HET SPINNEN.
De grondstoffen, die rneer of min
der tot het spinnen en weven geschikt
zijn, woi"den slechts in het dieren- en
plantenrijk gevonden. Wel vervaar
digt men uit metalen draden weefsels
tot zeer groote fijnheid, doch het me-
taail is hier geen groote concurrent.
Het gewicht blijft altijd een bezwaar.
Hét glas laat zich tot- uiterst fijne en
buigzame draden uitspinnen, waar
van ook weefsels kunnen worden ver
vaardigd, maar tot een ander gebruik
■dan tot voorwei-pen van smaak laten
die glasdraden zich. bezwaarlijk be
zigen, want er zijn wel zeer schoon©
uit glas vervaardigde dameshoeden
gezien, dóch niemand zou ze kunnen
dragen .In het plantenrijk staan bo
venaan het katoen, het vlas em de
hennepbovendien heeft men nog een
reeks van minder belangrijke tot het
spinnen geschikte stoffetn uit. planten
stengels, boomschors, twijgen en tak
ken, bladeren, vruchten en bloe
sems, waarvan enkelen eerst, onlangs
bekend geworden, wellicht voor de
toekomst nog waarde zullen hebben.
Het dierenrijk, dat de beste grond
stof levert, zullen wij hef eerst be
handelen en dus beginnen met.
WOL.
Goede zuivere wol leveren ons de
schapen. Er zijn nog wel andere soor
ten wol-gevende dieren als de Laana,
de Cashmire en de Angora geiten, de
alpaca, de rieunia en de kameelge
woonlijk spreekt- men van deze dieren
echter niet van wol, doch van haar,
b.v. kemelshaar; de vezel lijkt ech
ter méér op dien van wol dan van
haar.
Het is lang niet onverschillig van
welke soort schapen de wol afkom
stig is, evenzoo werken klimaat, land
streek. voeding, verzorging, enz., op
de kwaliteit en gehalte van de wol.
Het schaap, dat op de bergen leeft,
is van gansch anderen aard dan dat
zich in de lage lande ophoudt.
Tegenwoordig wordt vooral veel wol
van de beste- kwaliteit ingevoerd van
Australië en Silezië, dat door klimaat
en weersgesteldheid uitermate ge
schikt is voor de schapenteelt.
De waarde en bruikbaarheid der
wol hangt vooral af van de volgende
eigenschappenfijnheid, zachtheid,
rekbaarheid, gelijkheid. Meur, glans,
lengte, enz. Men heeft wol van niet
meer dan een paar centimeters en
wol van 15 a 20 centimeter lengte en
meer.
De wollen vezel is rond en gekruld
of gegolfd en zijn oppervlakte bestaat
uit schubben, waarvan de randen
naar buiten en van den wortel afnaai*
boven loopen. De beste wol zit langs
de schouders en de zij'dén.
De overige wol is korter of grover
sommige gedéielten zijn afgesleten
door liet wrijven en liggen, terwijl
weer andere gedeelten vol klitten en
vuil zittende wol op de poolen is
recht en stijf.
Verschillende wcflsoorten worden in
de fabricatie gebruikt, dlie wij
derscheid'en in geplukte wol en in
vliezen.
Geplukte wol is wol, die van het
doodle schaap is verkregen, wol in
vliezen is van het levende schaap af
geschoven.
Voor een goede gedachtenvorming
van de bewerkingen die wól achter
eenvolgens ondergaat, verzoeken wij
U ons te vergezellen op eene korte
wandeling door de weide en daarna
door de fabriek.
Daar ligt liet. schaap Ziet hoe vuil
en onoogelijk, aan elkaar gekleefd,
die wol er uitziet. En toch zal deze
zelfde wol wellicht over eenigen tijd
in den vorm van een prachtig cos-
tuuni het. Veege lijf eens koniugs sie
ren. Talloos zijn dan ook de chemi
sche en technische wonderen, die de
grondstof d'oorloopen moet om tot
haar hoogsten graad van bruikbaar
heid gebracht te worden.
Alvorens het schaap geschoren
wordt, wascht. men hetdeze was-
scliihg is echter niet voldoende. De
wol van het beest is bezwaard niet
alleen met aardetof, gruis, mest enz.,
maar ook mot een vettige zelfstandig
heid, wol zweet" genaamd.
Een gewone merinovlok bevat 40
pCt. wolzweet, 27 pCt. vuil en slechts
33 pCt. zuivere wol. Elke vlok zit in
elkaar als een klit. Bij het sortee-
ren woi'den de verschillende soorten
wol (gewoonlijk 7 soorten) in ver
schillende bakken geworpen. Van het
goedé sorteeren hangt grootendeels af
of het fabrikaat al of niet goed uit
vallen zal.
Dat zuiveren der wol geschiedt
in een groote vernuftig uitgedachte
machine, welke wij zouden kunnen
noemen een hydraulische opzuigings-
kuip.
Nadat de wol gezuiverd is, wordt
ze gedroogd op een breed ijzeren
rooster, waardoor een sterke volume
warme lucht stroomt.
Het bleeken der wol geschiedt
gewoonlijk op de volgende wijze
Men brandt zwavel in een klein
fornuis en de rook stijgt op door een
reeks kruiselings over elkander lig
gende planken en bezwangert een
afloopenden -stroom wat ei*, die in een
vat zich ontlast.
De wol is nu ontdaan van haar
natuurlijk vet, doch moet. om glad te
worden, van een niéuwe vetsoort wor-
den voorzien. Dit noemt men vet-
t e n.
Gemeenlijk wordt de wol v e r-
ni engd met katoen. Eerst hééft men
e-en laag wol, da.n een laag katoen,
hierop komt een tweede laag wol,
wéér vet, dan weer katoen en zoo
veiwo'lgens. De wolhoop wordt nu ge
slagen met een stok en ten slotte in
den vermenger gebracht, die de ve
zels zorgvuldig dooreenmengi tot een
massa.
Hei ka ar dien dient om het nog
geheel onregelmatige materiaal over
té brengen in een vorm, gelijkende op
garen.
Bij het spinnen wordt het ge
kaarde materiaal getwijnd en tevens
uitgerekt. Na het spinnen wordt het
garen op spoelen gewonden en is dan
gereed voor het breien.
Hef breien of weven geschiedt met
verschillende draden of garens, waar
van een groot aantal „schering" ge-
heeten, naast elkander gelegd worden
en met een of meer garens of draden
„inslag" of ..dwarsdraden" genaamd,
dié in rechte rijen op en neer tus
schen de d roden der schering worden
gebracht en bevestigd worden door
afwisselend de scheringdraden op en
néér te laten verspringen.
Het bovenstaande e.eeft in beknop-
ten vorm zoo ongeveer de bewerkingen
die dé ruwe grondstof ondergaat, al
vorens zijn kan aanspraak maken op
den naam „stof". In de soorten van
stoffen voor heerenMeeding alleen
bestaat reeds eene groote verschei
denheid.
Zoo heeft men b.v. om rnaar iets t-e
noemenlaken, kamganen, drapé,
granit, cheviot, ratiné, duffel, eskimo,
diagonaal, covercoat. bukskin, enz.,
enz. Deze soorten zijn alle zonder veel
kennis van elkaar te onderschead'en
aan het weefsel.
Echter meerdere kennis wordt voor
deb. fabrikant van de kleedingetuk-
ken vereischt voor het kiezen il er stof
fen voor de verschillende kieeding-
stuikken. Daarbij moet rekening wor
den gehouden niet belgeen het kiee-
dingsfuk zal moeten presteeren. Zoo
zal men b.v. voor goédkoope kwalitei
ten beter doen geen zuivere dunne of
tweede soort wollen stoffen te kiezen,
dbóh Meiver half wol en half katoen,
daar dit veel sterker in het dragen- is.
Wannéér men onze goedkoop
ste genres confectie-goederen koopt,
ontvangt men geen zuiver wollen
goederen, doch half wol en half ka
toenen weefsels. Déze worden gekozen
uit de sterkste stoffen. In hoogere
prijzen wordt zuivere Australië
wol geleverd, die dan echter ook ge
garandeerd solide en sterk in het dra
gen kan zijn.
Vraagt, onze costumes van
van 8.50 tot f 14.half wol en
114.tot 150.zuiver wollen
stof.
Winterjassen en demi-saison9
van f 5.tot f 10.half wol,
en 12.tot f 45.zuiver gega
randeerde wollen stoffen.
Een erkend feit ïs liet, dat wij ons
succes hoofdzakelijk te danken heb
ben aan de groote zorg, waarmede al
tijd de stoffen worden onderzocht, ge
keurd en voor hunne bestemming
aangewezen.
Daarvoor is echter noodiig een
grondige routine en veel wa-renikfen-
•nis, gepaard gaande met l>ekwaam-
heid in het kleeimaltersbedvijf. Elke
confectioneur of stoffenhan
delaar moest- eigenlijk een voorbe
reidenden cursus doormaken op d'e
fabriek, ivaar het product, diat liij
verwerkt of verkoopt, gemaakt wordt.
.Amsterdam. 13 Februari 1906.
A. KREYMBRG Co.,
Hofl everanciers, Leiidschestroat.
