dend voedsel is veel minder gevaar
lijk, omdat in die gevallen de hoe-
beelheid bacillen, bënoodigd om in
fectie te verkrijgen langs keel
darm, niet licht wordt bereikt. De
practisclie beteekenis van deze resul
taten ligt volgers spr. voor de hand.
WIJ moeten in de eerste plaats daar
aanvangen met den strijd tegen de
tuberculose waar Wet grootste
vaar aanwezig is, en het is wel ge
lukkig dat de beide voornaamste wij
zen vian infectie (inademing vaïï drop.
ipeltjes en aanraking met sputa) door
opvoeding van den teringlijder en
dcor Wet oefenen van invloed op zijn
gewoonten, sterk kunnen worden be
perkt.
Spr. acht Het overigens gewenscht,
'dat dr. Calmetta zijn proeven neemt,
ten einde uit te maken wie van beide
het dichtst hij de waarheid is. (Bra-
vo's).
Aan de verdere discussie werd deel
genomen door prof. Frankel. die in
de nomenclatuur der tuberculose een
iandere onderscheiding wilde invoe
ren en wilde spréken van „degluta-
tionstuber cu lope'in alle gevallen,
waarin de tuberculose niet ontstaat
door het voedsel alleen, doch door
aanraking, inslikken van stof spu
tum etc.
Met het oog op den omvang der
'discussiën over dit gewichtig onder
werp werd besloten hiermede Zater
dagochtend te negen uur voort tiö
gaan.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden
bood des avonds in Het paleis in Het
Noordeinde een diner aan aan dé
leden van het Internationale Tuber-
culose-congrea.
De Prins verliet te 8.15 weder de
residentie.
OM DE KINDEREN.
Woensdagavond om tien uur kre
gen de schoenmaker K. M. de G. en
zijn vrouw, wonende in dé Adelaar
straat te Rotterdam, twist met iiuu
buren M. M. en diens vrouw. Het
kwam aan over de kinderen. Men
werd handgemeen, de vrouw van M.
M. trok een mes dn gaf daarmede den
schoenmaker een steek in zijn hand,
ei. diens vrouw een snede over den
arm en d!e linkerhand. De verwondin
gen der vrouw waren van dien aard,
dat zij in het Ziekenhuis moest wor
den verbonden.
ONGELUKKEN.
Woensdagavond is door de. stoom
tram te Loosduinen een klein kind
gegrepen dn tegen een boom gewor
pen. Donderdagochtend was de kleine
nog steeds bewusteloos.
ONGELUK IN EEN CIRCUS.
Terwijl Woensdagavond in het cir
cus Schumann te Schefveningen de di
recteur zijn steeds aantrekkelijk dres-
suur-nummer te aanschouwen gaf,
viel 'n prachtige goudvos, welk dier
algemeene bewondering wékte, na het
springen over andere paarden tus-
schesn den rand dei- manege en de eer
ste rijen van de stalles.
Het paard kvram daarbij op den
Hals terecht en bleef roerloos liggen.
Men probeerde het nog te doen op
staan. maar ten slotte moest het uit
de manege worden weggesleept. De
rijksveeairts, dé heer Van Aken, deed
alle moeite om het schoone kostbare
dier te behouden, maar in den afge-
loopen nacht is het gestorven. Hot
bah bij den val de halswervels ge
kneusd.
Onze Vloot", geven als doel
aan, onafhankelijk van staatkundige
partijen, naast de vereend ging „Het
Nöderlanidsch Zeewezen", de kennis
van en dé belangstelling in de Nédex-
landsche zeemacht aan te kweeken
te versterken bij alle Néderlandsché
onderdanen in hét moederland, in dé
koloniën en :in het bulitenlanid.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 30 Cent per Regel.
Ouders! voor alle aandoeningen
waarvoor gij vroeger levertraan
gebruikt hebt zult gij SCOTT'S
EMULSION van levertraan en kalk
en soda-hypophosphiten, driemaal zoo
krachtdadig, snel en zeker van uit
werking vinden en daar
om wezenlijk zuiniger
in gebruik, waarbij nog
komt dat de oude wal
gelijke smaak en reuk
afwezig zijn en opris
pingen zich niet voor-
doen. Het is tegelijker
Eisch aitijdX Etooi. tijd een voortreöelijke
•"ic met dit handêis- remedie voor alle leef-
mcrk: „De Visscher
het merk ran bt* tijden, in aandoenm-
Scott proces. ggn yau jongen)
huid, bloed en beenderen.
Bij Apothekers en Drogisten ver
krijgbaar.
PERS-OVERZICHT
BRANDENDE
VRAAGSTUKKEN.
ONGEWENSCHT BEZOEK.
Een slagen; uit Loosdluinen kwam
Woensdag met een paar koeien uit
Den Haag. Ter hoogte van Valken
bosch rukte zich een der dieren los
en rende de gang eaner woning bin
nen, -liep dé trap op en kwam op de
tweede verdieping terecht, waar na
tuurlijk heel wat ontsteltenis heersch-
te. Eerst na een paar uur werken
slaagde men er in het dier langs ste-
vige planken naar beneden te laten
glijden.
INBRAAK IN EENE PASTORIE.
Te Hei-ten bij Roermond werd Dins
dag ten huize van den kapelaan der
parochie, die met de parochianen
processie op bezoek was aan de kapel
in 'tZand te Roermond, ingebroken.
De dieven hebben waarschijnlijk van
deze afwezigheid kennis gedragen.
Kasten en kisten werden doorsnuf
feld en een bedrag van 200 Mark werd
ontvreemd, alsmede de portemoimate
der dienstbode, inhoudende een gul
den. Bij zijne thuiskomst vond de ka
pelaan de woningdeur stevig met
een ketting afgesloten, .zoodat hij zich
genoodzaakt zag, door een der ven
sters zijne woning binnen te komen.
Van de dieven tot nog toe geen
spoor.
DE LICHT-QUAESTIE TE
's-GRAVENZANDE.
Namens het comité voor behoud
van het électrLsch licht was aange
kondigd, dat Woensdagavond weder
stroom zou worden geleverd. De
vreugde over dit bericht was al_
meen en de begroeting van het licht
vond dan ook op eenigszins feestelij
ke wijze plaats.
Het fanfarekorps „Kunstmin" had
zich in de muziektent opgesteld
nauwelijks had de electrische stroom
de gloeilampen der tent bereikt, of
het volkslied weerklonk.
Buitengewoon veel menschen bewo
gen zich rond dé tent.
LAAG WATER.
De lage waterstand in do Waal be
gint hinderlijk te worden voor de
scheepvaart. Even beneden Ochten va
ren telkens schepen aan den grond:
Woensdag zaten er 3 tegelijk vast.
Leger en Vloot
TORPEDOBOOTEN.
Men meldt uit Vlissingen:
De proeftochten met de torpedoboo-
ten Draak en Krokodil zijn geëindigd.
Beide booten hébben geheel voldaan
aan de eischen van snelheid, in het
contract voorgeschreven. Zij keeren
weer naar de Maatschappij De Schal
de terug, om er vóór dé aflevering
verder gereed gemaakt te werdén.
„ONZE VLOOT."
De statuten der 26 Mei te 's-Graven-
rage opgerichte „Nederlamdsdhe Ver-
De Groningsche Universiteitsbrand
heeft, zegt ^Het Vaderland", twee
ernstige vraagstukken tot ontvlam
ming gebracht.
„Br zijn twee feiten vast te stellen.
Zondér aanspraak op ook maar de
geringste vergoeding heeft het Rijk
de brandschade van ongeveer een
millioen te dragen, de som n.l..
waarop het verlies van Universiteits
gebouw en de kostelijke verzameling
natuurlijke historie door deskundi
gen wordt geschat. En dan dit an
dere feit: naar schier aller getuige
nis had de felle brand tot een brand
je beperkt, zoo niet bijna geheel
voorkomen kunnen worden, indien
de gemeente Groningen niet éen vol
strekt onvoldoende brandweer aan
Het werk had moeten zelfeh.
„Deze beide bedenkelijke feiten
plaatsen rechtstreeks voor deze twee
vragenlo. Moet het mogelijk blij
ven, dat het Rijk gewéldige kapita
len in vuur ziet vernietigen 2o.
mag het voortduren, dat gemeenten
eer en welvaart met de vestiging van
kostbaTe Rijksinstellingen genieten
zonder beschreven verantwoordelijk
heid voor een veilige bewaring?
„Eerst het verzekerlngsvraagstuk.
Zéker is, dat verzekering van alle
Rijksgebouwen en Rijksverzamelin
gen een premie zou eischén, oneven
redig hoog aan de betrekkelijk ge
ringe kansen van een vernietigenden
brand. Maar niet mag deze waar
schijnlijkheid leiden tot een volko
men zorgeloosheid. Het Rijk heeft
aan universitaire leermiddelen (waar
onder kostbare verzamelingen) en
museum-bezit de verantwoordelijk
heid! voor schatten te jdragen en deze
eisclit zonder twijfel brandverzeke
ring van enkele kostelijke bezittingen
die aan brandgevaar hét onderhe-
vigst' zijn. Zal niet steeds 't vernie
tigde herkregen kunnen worden, wèl
de geldswaarde die het vertegen
woordigt. die het geëischt heeft.
„Sommige gemeenten hébben dat
beter begrepen dan, tot nu, heft Rijk-
„Het lcosten-bezwaar' "is aan te
voeren, maar nimmer zal dit bij
oordeelkundige verzekering kun
nen verdringen -dat. gröotere be
zwaar volstrekte zorgeloosheid ten
opzichte van een niet te onderschat
ten brandgevaar. Maar de financieel e
bedenking, die zeer zeker in acht te
nemen is, zou toch goeddeels te on
dervangen zijn. Een Rijksinstelling
bezorgt der gemeente, waar zij ge
vestigd is, bijna zonder uitzondering
groot voordeel. Immers, >is er sprake
van verplaatsing, dan gaan er dade
lijk weeklachten uit de nefrokken ge
meente op. Is dus vast te stellen, dat
de gemeente baat heeft bij de vesti
ging van Rijksgebouwen, dan belet
niets, haar naar evenredigheid in de
noodzakelijk te maken verzekerings
kosten te doen deelen.
„Zoo komen wij vanzelf tot die an
dere vraagin hoever behoort de ge
meente verantwoordelijk te zijn voor
het veilig behoud van aan haar toe
vertrouwde, bate brengende Rijles-
instellingen
„Ons dunkt, hier is geen plaats
voor meeningsverschil. Het feit reeds
dat Het welvaren der gemeente bij de
vestiging betrokken is, moet het be
sef geven van mede-aansprakelijk
heid: maar deze wordt niet minder
gevoeld bij het overdenken van de
natuurlijke plichten, die de gemeen
te als Rijksorgaan te betrachten
heeft; verzaking van deze plichten
kan alleen verontschuldiging vinden
in de omstandigheid, dat zij nog niet
duidelijk zijn beschreven. Het geval-
Groningen heeft op treurige wijze de
overtuiging gesterkt, dat uitdrukke
lijke oplegging van deze mede-ver
antwoordelijkheid der gemeente een
ernstig gemis van wetgeving is. Wat
natuurlijker toch, dan diat een ge
meente, die in de vestiging een er
Rijksinstelling een mooi deel van
haar bloei, vindt, ook de zorgen
draagt voor een dergelijke uitrusting
tegen toch- steeds aanwezig brandge
vaar. In deze eerste, natuurlijke zorg
schoot Groningen ernstig tekort, ter
wijl uitdrukkelijke opdracht van die
zorg dit falen zeker had voorkomen.
„Beide onderwerpenbrandverze
kering van sommige Rijksgebouwen
en gemeentelijke verantwoordelijk
heid voor hun veilig behoud, zij zijn
moeilijk te regelen, maar moeilijk
heid zal niet mogen terughouden van
een noodzakelijke en urgente vast
stelling van de verhouding tusschen
Rijk en gemeente verzekering in
begrepen betrekkelijk de zoTgvoor,
liet behoud van kostbaar' en brand
baar Rijkseigendom".
Kerk en School
EEN MOOIE GIFT.
De kerkeraad der Nederl. Herv. Ge
meente te Bennekom, heeft van een
onbekende geefster de som van ƒ1000
ontvangen, als tegemoetkoming in d9
kosten voor restauratie van het inwen
dige der kerk.
Sport en We&irijdeti
W OUDE STEIJN.
De Kruger-prijs, maarmede het pro-
gralmima Woensdag opende, braakt
acht paarden in de baan. Rita was
favoriet, dccfa steldé haar
duchtig te leur; de merrie liep teer
onrustig, een fout, waaraan zich ook
de Majoor schuldig maakte. Rita en
de Majoor werden beide gedisqualifi-
ceerd.
De Krylabina-prijs was voor Jim
Wilkes Jr., die eerst op het laatste ge-
d'etelte van het parcours naar voren
kwam, met Varro. Glen Abdullah was
na 2200 M. -afgelegd te hebben schoon
op en moest zich mét dien derden prijs
tevtedlen sMlen.
Voor den Komngin-prijs kwamen
vier paardén in die baan. Carmaleta
kon, diaar hét niet te gnal behoefdé
woiidloénldé aufiver draven olm niet ge-
dlsquJaificeerd fee wooidiein. De merrie
kwam als eerste Wer de eindstreep.
T© koop gesteld voor 700 vond zij
géén1 liefhebber.
De Kundry-prijs bracht de kleuren
van den heer Geersen zegevierend
door dén winpost. David kon gemak
kelijk winnen.
Dops won in mooien vorm deh Kess
ler-prijs, zonder dat de hengst zijn
recordhehoefde te verbeteren.
De gedetailleerde uitslag is als volgt:
De Kruger-prijs, draverij mét voor-
gr'ift voor Nedériiandsche paarden, was
voor Tello, 2220 M„ eig. P. van Dijk
(eigenaar) in 4.52/5, gévolgd'door Wil
hehnijntje, 22-10 M„ eig. stal Haren-
'dermolen (Wiftteiveen) in 4.6 en door
BlOmdae, 2300 M., eig. stal Holland
(Snoeck) in 4,143/5.
'Niiiet geplaatst: David, Gzarina en
Firmant. Gedisqu ailhji'eeerd Rita eh de
Majoor..
Paris: 1^/1 Rita!, 2/1 Tello,, 5
de
eindstrijd voorbijging. Weinig scheel
de Het, of da merrie moest nog haar
plaats afstaan aan Julia Bel, doch
een krachtige aansporing van haar
berijder ma'aJkte, diat zij als tweede
Voorbij den rechterstoel ging.
Rechtszaken
KEESJE VOOR DE VIERSCHAAR,
'n Ieder, die Keesje gekend hoeft,
toen-ie nog héél jong was, heeft zijn
hoofd geschud en gezegd
„WelwelWie had dat van
je gedacht I Wie had dat van Keesje
gedacht
En de heele familie praat van het
geval-Keesje. Keesje, die den slechten
weg is opgegaan, en die toch bést op
n eerlijke manier z'n brood had kun
nen verdiénen, als-ie maar gewild
had.
Want Keesje is 'n flinke man, die
maar wat goed z'n woorden weet te
kiezen, en die 't ver zou hebben ge
bracht, als-ie niet liever lui dan moe
was geweest.
Toen Keesje wegens „valschheidin
geschrifte" veroordeeld werd, en er 'n
smet was geworpen op z'n naam,
werden ér vele hoof dén geschud, en
werd er véél en wijs over de kwestie
gesprokenze hadden 't e i g e nl 1 ij k
alt ij'-d wel van Keésje gedacht. Hij
was zoo'n stiekemerd, zie je I
Doch toen hij. vrij-kwam en té 'sGra-
venlhage een fatsoenlijke zaak begon,
'n affaire, waarop niets viel te zeggen,
toen werden wederom de hoofden bij
elkander gestoken't lijkt, of Keesje
z'n leven gebeterd heeft. Nou, het
wordt tijd, hoorMaar Keesje is
iemand, in wiens Levensboek het
woord „geduld" verre te zoeken is.
En hij kreeg ruzie met z'n lcostjuf-
frouw, 'n hóóg-gaande ruzie.
Op 'n goeden dag kocht Keesje 'n
enkele reis derde klasse naar Amster
dam en verliet 's-Gravenhage. z'n af
faire en z'n kostjuffrouw, om in Am
sterdam 'n andere affaire en 'n andere
kostjuffrouw op te sporen. De affaire
werd gevonden; de kostjuffrouw werd
gevonden.
Keesje vestigde zich als colporteur.
Maar Keesje, die liever moe dan lui
was, kwam bij nadere overpeinzing
tot de ontdekking, dat 'r op oneerlijke
wijze gemakkelijk geld was te verdie
nen. Dat 't gevaarlijk werk was, en
dat-ie 't niet doen mocht, bedacht ons
Keesje niet.
Dus trok hij er o>p uit, en ging naar
velschillende juffrouwen.
„Zal ik u 'ns 'n mooi portret bezor
gen?" vroeg hij dan, „Zie! ik maak;
vergrootingen, die eigenlijk 4.50 moe
ten' kosten. Maar als u me nu ƒ2.25
vooruit betaalt, dian lever ik 't u voor
dien prijs, als reclame, ziet u!"
De eerzame huismoedertjes lieten
dan de photografieën van hun kinder
tjes vergrooten en gaven den colpor
teur de gevraagde ƒ2.25 als reclame
prijs.
Nooit echter werd Keesje terugge
zien, de portretten werden niet gele
verd, en zóó werd hij wegens „oplich
ting" aangeklaagd.
En zoo zat hij wederom in Het zon
daarsbankje, en nu is hij voor z'n fa
milie en kennissen rèd'deloos verloren.
Misschien ook wel voor zich zèlven...
De officier van justitie, bij de Am-
sterdamsch© Rechtbank, mr. Bol,
vroeg zes maanden gevangenisstraf.
Mr. Vaillant, de verdediger, ging
den ^levensloop van Keesje, die welge-
na, en merkte op, dat beklaagde
jaar lang zonder aanmerkingen vn
militairen dienst heeft doorgebracht.
Spreker vroeg ontslag van rechtsver
volging, subsidiair vrijspraak of een
clemente straf.
(„Tel.")
MISHANDELING MET
DOODELIJKEN AFLOOP.
Het gerechtshof te Arnhem veroor
deelde Donderdag den opperman G.
G„ uit Enschedé die, wegens mis
handeling met dood el ijken afloop,
dbor de rechtbank te Almelo was ver
oordeeld tot 3 jaren, met bevesti
ging van dat Vonnis, tot 2 jaren, met-
aftrek dér preventieve hechtenis.
n 6/1
Tello was spoedig na het sein tot
vertrek uit den dTaf, waardoor Ma
joor de leiictiug ném. Aan de overzijde
wees Majoor nog het veld den weg
met Wilholmijutje op de twééde
plaats, terwijl David' geheel achter
was geraakt. In de laatste ronde was
Wiihelmïjntje langen tijd aan het
hoofd1, doch zij kreeg op 't laatst gezel
schap van Tello, die haar in den eind
strijd Voorbijging.
De Krylatina-prijs, draverij met
voorgift ,was voor Jim Wilkes Jr.,
2700 M., eig. Zuidlmeer (Alkemade) in
4.182/5, gevolgd door Varro, 2650 M.,
eig. Stal Holland (Snoeck) in 4.19 en
door Güen Abdullah, 2440 M„ eig. gtal
Avanïi {«te Boot) in 4.20. u„ „„g„.
Niét geplaatst: Anselor, Anisette, stelde ouders gehad hééft, uitvoerig
D'oïidé King on Vim. merkte op, dat beklaagde. 12
Paris 2/1 Jim Wilkes Jr. e>n Glen
Abdullah', 3/1 Vim 'en Dollie King, 4
en 5/1 ide io<vérilge.
Glen Abdullah wees 'eerst mét Hin
ken voorsprong den weg, gevolgd
do'or Viirn, Dollie King, Anisette, Var-
ro, Jim Wilkes Jr. Ansel or. Aan dé
overzijde van de tweede ronlde was
Vim' reeds aardig ingeloopen op den
leider. Lu dé laatste ronde was de vos
nog aan het hoofd doch hij moest op
hét laatste oogenblik buigen voor den
aanval .van Jim Wilkes Jr. en Varro.
De KonSngin-prijS, verkoopsdraverij
voor paarden, te koop gesteld voor
1500, was voor Carmaleta, 2580 M„
eig. Zuidmeer (Alkémade) in 4.26, ge
volgd' door Garnby, 2560 M., eig. v. d.
Wal (Söhönrock) in 4.272/5 en door
•Abdul Ameer, 2670 M., eag. Stal Apol
lo (Schippers Jr.) in 4.30.3/5.
Niet geplaatst: Come.
Paris: 11/4/1 Abdul Améér en Gar-
maieta, 4/1 Garnby, 6/1 Corrie.
Garnby liep al spoedig op Corrie .in.
In de rechterb'ocht brak Corrie uit,
•waardoor Gamby de leading kreeg. In
dé laatste rond'e werd Carmaleta door
Alkemade naar voren gebracht, ze
was vóór de laatste bocht ingegaan
werd aan hét hoofd. Bamby kon zijn
plaais gemakkelijk behouden.
De Kundry-prijs, recorddraverij
voor Nëdërlandsehe paarden, onder
den man gereden, was voor David,
2120 M.. eig. Geersen (Generis), lo
3.42 3/5, gevolgd door Princes Wande,
2075 M., eig. Goemiime 'eigenaar) in
3.44.
Niet geplaatst. Cveloné en Electrici
ty II.
Paris: 2/5 Electricity II, 3/1 David,
4/1 Princes Wanda, 6/1 Cyclone.
Het gezelschap vertrok goed. Ba/vid
had spoedig de tweede pinas voor
Electricity II en trok aan do overzijde
dapper op Princes Wanid'a af. De tri
bune iten t/wéédte miallé voorbijkomende
was David aan het iïoofd gekomen en
kon zonder ateilk geredén te worden
zijn plaats behoiulden. Princes Wanda
behield de twee'de plaats. De mérrié
werd geen enkel oogenbldk door de
favoriete, Electricity II, bedreigd.
De Kesslër-prijs, draverij met voor
gift, was voor Dops, 3410 M., eig. stal
Avanti (De Boer) in 5.352/5, gevolgd
door Fawnfoot, 3200 M„ eig. Geersen
(Schönrock) in 5.36 en door Julia Bel,
3380 M.. eig. de Mol (Wlttoveen) in
5.362/5.
Niet geplaatst: Harrv P., Dollie
King en Uncle Sam's Pride.
Paris: 2/1 Fawnfoot, 3/1 Dops, Julia
Bel en-Harry P., 4 en 5/1 de overige.
Fawnfoot heeft tot in de laatste
bocht haar hoeven latén zien aan alle
deelnemers. Toen kreeg de -merrie ge-
•zetechap van Dops, dié haar in den
toen begonnen haar triomftochten
door Europa en Amerika.
In 1887 is Christine Nilsson gehuwd
met den Spaanschén graaf Casa Mi
randa, en sedert is zij niet meer op-
getreden.
Onder de reprises komen voor Tril
by, Hofgunst en Cyrano de Bergerac.
HET NEDERL. TOONEEL.
Bij de aanbieding van de' abonne
ment, s-voorwaarden voor het speel-
jsar 19061907, déeü-t dé Raad Van Be--
heer dér Koninklijke Veireeniging Het
Nederiand'sch Tooneel' mede, da-t voor
het aanstaande seizoen twee niéuwe
oorspronkelijke stukken gereed lig
gen! en waarschijnlijk zullen nog twee
andere worden opgevoerd.
Voorts zullen, behalve reprises van
bekende stukken, gespeeld worden:
De Graaf van Charolais, van Beer-
Hoffmann, De Pauw, van Francis de
CroissetZeventien jaar, van Max
Dreyer; Dé Tweelingzuster, van Ful-
da; Ik laat je niet los, van Hei-nr.
TcvoteNora, van IbsenSamson,
van VondelTwee gelukkige dagen,
van Von Schöntan en Kadelburgdo
„dievenkomedie" De Beverpeüs, van
G. Hauptmann Te Vroeg, van Anders
de WahlDe Vreemdeling, van Lien-
hardt; De beéld'snijdérs, van Schön-
herr.
Koloniën
TOEREKENBAAR?
Voor de Haagsche rechtbank wer
den als deskundigen beëédigd, om de
rechtbank voor te lichten omtrent de
toérekenbaaiheliid Van H. J. S., be
klaagd: van poging tot -doodslag op
zijn vroégeren compagnon v. W-, de
toren drs. Schermers en Plet.
Detee deskundigen zullen in de zit
ting van 18 October rapport uitbren
gen.
Uit de Arbeiderswereld
DE STAKING TE TER APEL
GEëINDIGD.
W oensdag hielden de landbouwers
en de aardappelenrooiers te N. Weer-
dJinge opnieuw vergadering. De eisch
der stakers was 1 cent per rïi (16 roe)
meer.
Op voorstel van eenige landbouwers
werd hun een hal ven cent méér gebo
den. Dit voorstel werd door de sta
kers in stemming gebracht en met
bijna algemeene stemmen aange
men, zoo-dat de staking hiermede
geëindigd.
Letteren en Kunst
UIT HET LEVEN EENER
ZANGERES.
Ghristine Nilsson, die
reeds is medegedeeld' haar kasteel
Vexjoe ingericht heeft als een tehuis
voor oude, behoeftige Zweedsche kun
stenaars, ueeft dat gedaan op den
j, waarop zij voor vijftig jaar ont
dekt is géwordén. Dat gebeurde ineen
herberg in het stadje LjungHy.
Daar kwam tijdens de jaarmarkt
een kléin meisje, barrevoets, binnen
ei vroeg verlof een liedje te mogen
zingen. Een der aanwezigen, de rech
ter Tornerhjelm, was zoo verrukt van
de stem van dit kind, dat hij onmid
dellijk besloot voor haar te zorgen.
Hij liet het meisje zangles geven,
eerst door Adelaide Lévhusen, later
door den componist Franz Berwald,
en eindelijk ging Christine op kosten
van koning Karei XV te Parijs verder
studeeren. Hier debuteerde zij (1869)
met een „suceès fou" als Violetta, en
DE TOESTAND I>N DE GEVANGENIS
TE SOERABAJA.
Het „Soeraba-j'asCh HandelsbHa'cL'
schrijft:
Het schijnt dat de géivangeulis té-
geniwoordd'g gebeizigd' woi/dt als een
algemeen reservoir voor de onwillige
elementen onder dé gestraften, waar
mee mem -elders geen raad weet. De
roep van goéde discipline, die van dé
strafinrichting alhier uitgaat, schijnt
dé regeering, of den directeur van
justitie, te bewegen het elders Onbe
dwingbare uitschot herwaarts te stu
ren. Gisteravond werdén van Sema-
rang 101 dwangarbeiders aangebracht
waaronder 75 Atjefoers, van deze
laatsten hebben 25 straffen te onder-
van 15 en meer jaren. Een
achttiental politieoppassers van' Se-
marang, onder commando van een
even martiaal als onpraktisch ui'tge-
dos'ten agent of1opziener, hadlden voor
dé -o-rde -té zoggen.- Doch slechts een
gedeelte van dén troep was in boéién
gesloten.
Wondér boven wónder gelukte het,
dé bemfdé in de gevangenis te krijgen,
zondér daJt onderweg gestraften zich
uit de voeten maakten of aanrandin-
>n plaats hadden.
De Atjehers koesterden de grootste
minachting voor hét personeel in de
gevangenis; alleen voor de repeteerge
weren der militairen die de wacht
h'ouden, schijnén zij nog eenij
peet te hebben.-
Deze minachting kwam gisteravond
o. a. uit, toen van dé nieuwe gasten
de rol werd gelezen. Een naam werd
génoémd. \De aangesprokene stond op,
met een spottend: Saja toewan
of: S'aja radijah. Dan volgden eenige
Abjehsdhe woorden:, die een zoo lach
wekkend effect haidden, dat al zijn ka.
meralden hét uitschaterden.-
En vain zulke gevaarlijke kérels,
spoitteuld1 mét ordé en tucht, wegens
gelbiék -aan ruilmt'e ni-ét aan 't wetrk
te zetten, zoo,dat zij den dag in vad
sige iedi'ghéid moéten doorbrengen,
bevat de gevangenis te Soérabaja er
396, zegge drie hon'dérd1 zes en negen
tig. En wie weet, of niét spoedig diit
getal n'og vergroot wordt, waar het
blijkt, dat de directeur van justitie
de Soerabajasche gevangenis caout
chouc- eigenschappen toekent. De lui
zullen waarschijnlijk koéliedtensten
verrichten bij de Bali-expeditie, maar
•deze zal eerst over eenige weken ver
trekken.
Zoolang zit men hier mét hét bru
tale volk opgescheept.
Hedenmorgen hebben wij een bezoek
gebracht aan 'dé gevangenis. De di
recteur wilde ons wed inlichtingen ge
ven, maar ons verzoék om' dé Atjehers
in 'hun Compailtiimenlteni op te zoeken,
werd niet ingewilligd.-
"Vian hooren zeggen hebben wij, dat
hét in de lokalen een beestenboel moot
zijn.-
Toen wij hédeWm'oJrgen dé gevange
nis binnengingen, kwam de kolonell-
af-dëelangs-comimandlant Ten Bosch er
juist uit; toen wij eenige minuten in
heft bureau van dén directeur verteerd
hadlden,verscheen de luitenant-kolonel
plaatselijk emmandant Van Kappen,
en toon wij opstapten, ontmoetten wij
dés 'aatsten adjudant, den Isten lui
tenant Prey.
Een en ander wijst er op, dat het
civiele gezag het militaire in den arm
heeft genomen om e&n soort van At-
jeihsche furie te beletten, of anders in
den kiem te smoren. De wachten, dié
anders over dag zes man tellen, zijn
-gebracht op twaalf; gedhreride den:
nacht wordt dit getal op veertien ge
bracht; in hef. aan dé gevangenis be-
Jenldlend gebouw, waar vroeger heS
staid sverband] was gevestigd!, zijn drié
nachtwachten geplaatst oan pogingen
tot ontVlucMihg over 'dé muren te be-
fléitten het personeel is van revolvers
voorzien; militairen worden in de ka
zerne gereed gehoudén.-
De ddreoteur van dé gevangenis kén
schetst dén toestand als een hoop bus
kruit. waarin slechts ©en vonk be
hoeft te springen om een uitbarsting
teweeg te brengen. De bijna 400 At
jehers. waaronder kerels, die in hun
eigen land door d© vreedzame bevol
king gevreesd, werden, kunnen als zij
eensgezind zijn, heel wat menschen
onder den voet loopen-, en zoo beteé-
kent en wacht van twaalf soldaten,-
ook al zijn deze met repeteergeweren
béwapenld. -niet veéL
Naar Batavia is héden door het be
stuur alhier geseind dot dé teestanld1
onhoudbaar is.
De directeur van jus'tiiltie schijnt niet
te hebben beseft, wat hij deed, toen
Hij' ons hier een: Atjéh'sclhé boieVeriko-
Jonliieop hét 'd)ak stuurde, die eén ibe-
piaald! gevaar is niét alleen voor dé
rust in de gevangenis, maar ook
of liever v-ooral voor dé rust van
-Soérabaja. Men behloéft dié forseïï
gebouwde Atjehers miaar aan te zaén',
oim tet dé erkentenis te komen, dat,
als zoo'n bende losbreekt, het leed
niet. te overzién is.
Te Batavia verbeél'dt men zich mis
schien nog, dat het gevangeniswezen
hier té lande op voorbeélddge wijze is
Ingericht, én dat wij te Soérabaja m<3
d© boeven zóó in onze nopjes zijn, dat
wij ze mét muziek inhalen.
DE KOORTS OP MADOERA.
De resident van Madoera seinde
den 6en Aug. aan de regéeriing
Van 21 tot 31 Juli bedroeg het aan
tal sterfgevallen in de districten Aros-
baja-, Sepoeloe, Kétapang en Bangka-
lam respectievelijk 4, 8, 1 en 4.
Het aantal zieken beliep op 31 Julf
respectiévelijk 190, 2639, 519 en 2235.
(„Loc.")
Gemengd Nieuws
MUITERIJ AAN BOORD,
ss-en-dértig matrozen en stekers
van het Engelsché schip „Kenley",
dat van New-Port naar Buenos-Ayres
vertrok, hebben op volle zee gemuit.
Zij weigerden te werken en dreigden
zelfs den kapitein dood te slaan. De
kapitein wapende zich met zijn revol
ver, gaf den metrisch en ni et te eten
en wist met moeite, doordat officieren
de 3 trouw gebleven stokers hielpen,
de Theems te hereiken. De muiters,
die volhielden-, dat ze steeds gewei
gerd hadden naar Amerika te gaan-,
kregen elk21 dagen gevangenis
straf.
Een seinengever van den Engelschen
kruiser „Vindictive" kreeg twee jaar,
omdat hij uit kwaadwUMghéid een
seinboek over boord had geworpen.
itoomvaartberichten
Het stoomschip Solo, van Rotter
dam naar Java, arriveerde 5 Septem
ber te Padang.
Hét stoomschip Malang vertrok 6
September van Rotterdam naar Java.
Het stoomschip Timor, van Batavia
naar Amsterdam', passeerde 4 Sept.
Sagres.
Het stoomschip Prins dér Neder
landen vertrok 31 Augustus van New-
York naar West-Indië.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken:
Arnhem. P. de Vos, bakker en
winkelier te 'Arnhem. Rappardétraaf
no. 106. iRechter-commissaris jhr.- mrv
W. E. Th. M. van der Does de Wille
boiis; curator: imr. J. R. H. van Schalk'
te Arnhem.-
Arnhem. G. J. te Winkel, koop
man in tuinzaden te Arnhem!, Van'
Hassehsitraat no .9. Rechlter-commis
saris jhr. W. E.- Ih M. Van der Does
de Wiilébois; curator mr. J. R. H.- v.-,
Schaik.,
Zutphén. C .-Knook, koopman,
laatst géwoondl hebbendé te Apefl-
dOorn, thans vertrokken naar Canada
RécMer-commiissaris mr. F. L'. J,- G»
Dük-ema; Curator: m'r. W. WierSma.
Geëindigd:
E. S. Contant te 's-Hëerenberg.
Arie Hoogeland, zetwirikekier, wo
nende te Tied.
Arnhem. H. W. Beekman, bi-er-
huishoudér té Arnhem. Walstraat nö.
curator: uir. J. R. H. van Schaik,
te Arnhem.
(Stot.)"
Agentschappen van Qaarletu's Dagblad.
HAARLEMs DAGBLAD, dat arjne abonnés in Haarlem en omlig
gende Gemeenten telt bij dtdsenden en geregeld bet aantal der geabon-
neerden stijgen ziet, heeft Agenten in de navolgende dorpen rondom Haarlem
Beverwijk J, HOORNS
Bennebroek A. KLOMP
HaliwfigJ. G, BERTENS.
Hoofddorp H, LIEUWES
HeemstedeJ, LEUVEN
HiLtegomA. VAN DER LANS
Spaarndam O. HARTENDORP
SantpoortP. VAN MÏÏURS.
Velsen W. J. DE RUÏJTER
Vijfhuizen (Zuid-Schalkwijk) .J. C. VAN DER VIS.
Vogelenzang P. PEPPING
Wijk aan Zee H. S. FIEGE
UmuidenJAÜ. 83NJEWSL
Zand voort J. TERMETS
M deze Agenten ssmen Abonnementen e& Advertentiën aan.
De Couranten voor de Geahoxmeerden ie O verveen, Bloemendaals Jan
Ggsenvaart, Schoten, Aerdenhont, Bentveld en de Bloercerdmüsohs'Par
ken worden van het kastoor te Haarlem uit, rond bezorgd.
Abonnementen en Advertentiën in deze Gemeenten kunnen worden
opgegeven aan de Roudbrengers der Courant, P. VAN DE RAADT en
B. W. PRIESMAN.
DE ADMINISTRATIE.
