Binnenland
Weerbericht.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT
(Opgemaakt voonm. 10.50 uur.)
De Bildt, 2 Oot.
Hoogste baaiometea-stoind 766.9 m.M.
te Münchéu (midden DuitscMaud)
•laagste 748.0 m.M. te Valentia (West
kust Ierland).
Verwachting tot den avond van
8 October
Wind toenemende_ tot krachtigen.
"daarna afnemende Z. tot Z. W. wind.
Gesteldheid van de luchtmeest be
trokken, regen.
Temperatuur weinig verandering.
BAROMETERSTAND TE HAARLEM.
766 m.M. Neiging tot achteruitgang.
Vorige stand te 2 uur 766 m.M.
Barometers en Thermometers
SRuime keuze. Prima afwerking.
JOH. -M. SCHMIDT, Zijlstraat 65.
Thermometerstand
te Haarlem.
Dinsdag 2 October
Hoogste gisteren .F. 61c
Laagste heden nacht F. 510
Hoogste heden tot 2 uur F. 60"
mig in rollen van beteekems zien,
heeft het stuk mooi gedragen. En ze
had technisch vele moeilijkheden te
overwinnen de vele droevige scènes,
'i herhaaldelijk huilen, 't zich geheel
overgeven .aan haar gevoelens van
treurigheid, dreigen een groot gewaar
voor e.en stuk te (worden, wanneer
niet een zeer knappe aotrice dit alles
naar boven haalt ze er 't leven van
een werkelijk mensch aan geeft.
En dat heeft Mevr. v. Kerckhoven ge
daan dat kon ze. En toen ze op 't
einde, na acht jaar zwijgen, bij 't
terugzien, haar gewezen man haar
beschuldigingen en verachting voor
de voeten gooide, toen was ze zelfs
'heel mooi van gepassioneerde kracht.
Mevr. TartaudKlein speelde de
rol van de dochter ook heel goed.
maar een tikje te oud, terwijl de heer
Tartaud als de man deze rol voor 't
overdreven-valsche of melodrama-
tisch-marqueachtige wist te behoe
den.
Het stuk gal veel stilte in de zaal
ten maakte diepen indruk, wat vooral
na het laatste bedrijf uitkwam.
Als nastukje, 'ging „Dat drukke
Leven", een grap van J. Pabst, die
een 1 BU1< ito-o
ren op de drukdoenerij van het groote
stadsleven van menschen, die veel
uitgaan, aan allerlei moderns mee
doen, en in wier midden een goedé,
ouderwetsch© tante zich heelemaa!
niet op haar plaats voelt.
Mevr. v. EijsdenVink, mevr.
Coeiingh Vorderman, mevr. de
'JongWertwijn, G. Vrolik, kortom
alle uiedespelenden hebben smakelijk
om de grollen en grappen, die Pabst
verzonnen heeft, doen lachen.
FRANS NETSCHER.
Brandje.
Maandagavond omstreeks half 12
Ontstond er in het perceel Raam
gracht 60 een begin van brand.
De vrouw dies huizes wilde een
'staand© lamp uitblazen, maar had'
daarbij! Jhéti ongeluk deze om te
gooien.
Het tafelkleed en de gordijnen vat.
ten vlam, miaiar het vuur werd1 met
de hulp van ©enige omwonenden,
Spoedig geblusehi.
Verkiezing Kamer van Koop
handel en Fabrieken.
Op Maandag den 5en November zal
eene verkiezing (periodieke) plaats
hebben van 5 leden van dé Kamer
van Koophandel en Fabrieken in de
ze gemeente, waartoe door kiesge
rechtigden voor die Kamer stembrief
jes kunnen worden ingeleverd ten
Ra.acth.uize. van des Ivoormiddags 9
'tot des namiddags 1 uur.
De M e ih in g eis.
De Medningers komen nog eens in
Haarlem terug, Donderdagavond met
„Minna von Bairühelm". Dat is deug
delijker stuk, dan '4 prul waarmee ze
ons den eersten keer geluikkig wilde-n
maken.
Aanvaring Hembrug.
Voor de civiele kamér onzer recht
bank heeft gelijk rwij voor een?'ge
dagen reeds mededeelden de Staat
der Nederlanden een proces aanhan
gig gemaakt tegen 'zekeren Blok, die
als kapitein der trawler „Begonia",
de Hembrug door eigen schuld heeft
aangevaren en beschadigd.
Daar Blok geen procureur gesteld
heeft, is in deze zaak verstek ver
leend. De Staat zal nu waarschijnlijk
de reederij der „Begonia" aanspre
ken voor schadevergoeding.
De nienwgekozen bestuursleden
<van de afd. Haarlem van de Ned.
Ver. tot Afschaffing van Alcoholhou
dende Dranken hebben de functies als
volgt verdeeld: L. v. >d- Have, le voor
zitter; mevr. M. Hamer Soellaart, le
secretaresse;: A. Smit, le penning
meester; P. Cramer, 2e voorzitter; H.
Tweéhnizen, 2e secretaris; M. C. J.
Schouten, 2e penningm.; Mevr. J. C.
Sevenhuysen Steenhoek, Gommissa..
resse.
STUKKEN VAN DEN RAAD.
Ingevolge een wensch in den Raad
geuit, geven B. en W. .thans een her
druk van de begrooting deer Gemeen
telijke duin water leiding .voor 1907,
uitgebreid met de cijfers over 1905.
We ontleenen alleen, dat ide in
komsten in 1905 bedroegen ƒ196,416,07;
en de uitgaven 171.183,031/2. Het ba
tig saldo was' dus 25.233,031/2. Voor
1907 zijn deze cijfers geraamd; op res
pectievelijk ƒ189,432,61; 186,417,90 en
ƒ3014,71.
In een noot wordt opgemerkt, dat
van het batig saldo over 1905
18,653,131/2 gestort, is in de Gemeen
tekas en verantwoord op de rekening
over 1905. ƒ6,579,90 was de waarde
van 'het exploitatiemateriaal op 31
Dec. 1905.
Kasopneming.
B. en W. deel en mede, dat zij op 24
Sept. 11. de boeken en kas van den
Gemeente-ontvanger hebben onder
zocht en in orde bevonden. In kas
was 109,931,341/2.
Jaarlijksche subsidie-aanvragen.
De Commissie van beheer van het
Koloniaal Museum der Maatschappij
van Nijverheid verzocht den Raad
de subsidie van ƒ1000 ook voor 1907
uit te trekken; het Bestuur van de
afd. Haarlem en Omst/reken van de
Nederl. Mijl voor Tuinbouw en Plant
kunde vraagt bestendiging voor 1907
van de subsidie van 100 voor den
Tuinbouw- en Wintercursushet Be-
stuur der afd. Haarlem ivian den Ned.
R. K. Volksbond adresseert om voor
1907 wederom een subsidie van 200
te mogen ontvangen voor de teeken-
school „St. Jozef'de afd. Haarlem
der Noord-Hollandsche Vereniging
„Het Witte Kruis" vraagt om een sub
sidie -maximum (ƒ1000) ter bestrij
ding van de uitgaven voor het Twee
de Volksdouche-badhuis aan het Leid-
sche Plein, alhier.
De Raadsverkiezing en de
Israëlieten.
Wij namen onlangs een bericht op
uit de „Nieuwe Courant", waarin ge
wezen werd op de omstandigheid, dat
■de Joodscli© kiezers a.s. Donderdag
niet aan de Raadsverkiezing zullen
kunnen dleelnemen, daar het Loofhut
tenfeest op dien dag valt, waarop zij
geen arbeid verrichten en dus ook
niet schrijven mogen.
Bij een Israëli etisc'h en kiezer daar
over nader informeerende, bleek ons,
dat naar zijn meetninig zijn streng
Godsdienstige geloofsgenooten zich
zeker van stemming zullen onthouden,
daar toch het zwart maken van een
stip geacht kan worden schrijven te
zijn. Anderen, van meer liberale op
vattingen, zullen naar het oordeel van
onzen zegsman wel ter stembus gaan.
Overigens is ons gebleken, dat met
de wet in de hand tegen dezen dag
geen bezwaar kaai worden gemaakt.
Van uitstellen der herstemming is dan
ook geen sprake. Art. 159 van de Kies
wet namelijk spreekt alleen van Zon
dagen en algemeen erkende Christe
lijke feestdagen, houdt dus geen reke
ning rnet de R.-K. bijzondere feestda
gen, noch met de feestdagen der Is
raëlieten.
„Wanneer", zoo zegt art. 159, „dein
deze wet bepaalde verrichting en op
eeoien ZoincTag of algemeen erkenden
Christelijken feestdag mochten vallen,
oi -dtc UcucwSn ig-ooteSLUc: li jiicr. -op
©enen Zondag of algemeen erkenden
Ohrist&l ij ken feestdag mochten afloo-
pen, treedt de eerstvolgend© dag, geen
Zondag of algemeen erkende Christe
lijke feestdag zijnde, daarvoor in de
plaats.
Voor zoover de bepaling van den
tijd voor die verrichtingen aan het
openbaar gezag is opgedragen, wor
den daarvoor geen Zondagen of al
gemeen erkende Christelijke feestda
gen aangewezen."
Dit is duidelijk. Wettelijk kan dus
tegen den dag van Donderdag 4 Octo
ber geen bezwaar worden gemaakt en
alle protesten, die men daartegen
mocht willen inbrengen (wij hoorden
daarvan spreken) zullen door Gede
puteerde Staten met een beroep op
art. 159 zeker worden afgewezen. Die
moeite kan men zich dus besparen.
Eigenaardig is liet, dat ook te Zaan
dam juist op dénzeüfden dag een ver
kiezing uitgeschreven is.
Er is evenwel naast liet wettelijk
standpunt nog Oen ander, dat van die
billijkheid. Daarvan af hekeken is het
zeker niet goed, dat een ged'eelite van
onze medeburgers, zij het dan ook
een zeer klein gedeelte, geen. gelegen
heid zal hebben aan deze stemming
mee te doen. Men had met het Loof
huttenfeest rekenins- kunnen houden.
En in 't algemeen hebben de Haar-
lemsche Israëlieten op dit stuk ook
niet te Magen. Nimmer wordt eene
verkiez;ng gehouden op Zaterdag en
voor zoover wij weten, is 't voor den
eersten keer, dat de verkiezingsdag
samenvalt met een van hun ïiooge
kerkelijke feestdagen.
Hier is dus een onwillekeurige ver
gissing begaan, die, naar wij vertrou
wen, in de historie der Haarlemsehe
verkiezingen wél eenig blijven zal.
FAILLISSEMENTEN.
Bij vonnissen van de Rechtbank al
hier, d.d. 2 Ostober 1906, zijn in staat
van faillissement verklaard:
le. J. W. "Vermeulen, tiimlmerman,
metselaar en aannemer, iwonende te
Bloemend'aal.
2e. S. J. A. Reekers, kruidenier, wo
nend© te Velsen.-
RecQiiter-commissaris in beide fail,
ildssementen, mr. C. G. von Reeken.
Ju bi lé.
Op 15 October a.s. zal een kwart
eeuw zijn voorbij gegaan, waarop de
heer C. D. Antonisse, administratief
ambtenaar aan het bureel van ge
meentewerken, zijne betrekking aan
vaardde. Ongetwijfeld zal het dien
ijverigen ambtenaar op dien dag niet
ontbreken aan blijken van belangstel
ling in zijn feest.
VERGADERINGEN DER
AFDEELÏNGEN.
Woensdag vergaderen de af deelin
gen van den Raad ter behandeling
van de Gemeentebegrooting.
MR. F. A. BIJVOET.
De toestand van Mr. Bijvoet was
heddn iets gunstiger dan de vorige
dagen.
J a c h t o n g e 1 u k.
Op jacht heeft iemand, die met een
vriend uitgegaan was, van dezen per
ongeluk een schot hagel in het gezicht
gekregen, zoodat een van de oogen
nogal ernstig is getroffen.
Nader verntem.e;n wij
De getroffen© is de heer Bangert
van Amsterdam.
Het schot hagel, .afkomstig uit het
j achtgeweer van een vriend, trof hem
per ongeluk aan handen; borst en ge
zicht. Een stuk glas van één zijner
brillenglazen kwam in het oog terecht.
Daar de heer Bangert, die ten hui
ze van den heer Van Lennep aan het
Manpad wordt verpleegd, hedenmor
gen uit dat oog weder ©enigszins kon
zien, heeft men alle hoop, dat het oog
behouden blijft.
R ij w i el d i e f s t a 11 dn.
Gisterennamiddag is een heerenrij
wiel, staande vóór een perceel aan
het Kleverpark, ontvreemd.
Idem een damesrijwiel uit de gang
van het Diaconessenhuis.
Idem een heerenrijwiel, staande
vóór een perceel aan dé Ged. Oude
Gracht.
Ge v. Vote r w.
Een das, een medaillon, eebige klee-
dingsbukken, eeln sportwagen, een
halsketting, een Mndersokje, een pa
piertje met geld, een horloge.
Uit de Omstreken
BLOEMEND AAL.
Tweede Mephoonkahel.
Met ihet leggen van een tweede te-
lephoonkaibel naar Aerdenhout is
mien thans druk bezig; daarmede zal
zeer zeker in een lang gevoelde be
hoefte worden voorzien, wijl de eer
ste kabel wegens de enorme uitbrei
ding van Aerdenhout en Bentveld
niet toereikend was.
Arbeidsongeval.
De monteur Hogeland van. de elec-
trische centrale alhier, had gisteren bij
het aansluiten van een eSectrisch©
verbinding het ongel.uk zijn hand' aan
de benzine-blaaslamp zoodanig te
branden, dat hij zijn werkzaamheden
niet kon blijven voortzetten en zijn
hand1 moest worden verbonden.
HEEMSTEDE.
Aan het postkantoor Heemstede en
de, daaronder ressorteerende, hulp
kantoren werd gedurende de maand
September 1906 ingelegd 5200.271/2,
terugbetaald 6437.36.
Het laatste, door dat kantoor uitge
geven, boekje draagt het nummer
3041.
Goed afgeloopen.
Maandagmiddag (half drie kwam
een zwaar beladen wagen met stee-
nen te kantelen. De voerman, ge
naamd Castten; geraakte daarbij on
der den wagen beMemd, zoodat
twintig personen noodig waren om
hem .uit zijn benarden toestand te
verlossen. De mian werd binnen ge
dragen 'bij den. heer^Tholen, bloemist.
Hoewel hij' veel ipijn had; kon hij
na een paar uur rustens zijn weg
weer vervolgen.
IJMUIDEN.
In de Staatscourant van heden zijn
o.yg'eiiuimiüu 'Bü'ulgie WiJwlgliLLgou in da
statuten van de naamttooze vennoot
schap maatschappij „Hera" ter fabri
catie en' exploitatie van acetyleentoe-
steRen, werktuigen en verlichtings-
middelen te Umuiden.
ZANDVOORT.
Vermoedelijk door zorgeloosheid
brak Maandagavond tusschen 8 en 9
uur brand uit in het Olympia Palace
alhier, in een der bergplaatsen on
der de zitplaatsen. Met eigen brand-
blusleiding was men het vuur spoe
dig meester.
Den 5en October a. s. zullen alhier
op het strand benoorden het Grand
Hotel schietoefeningen gehouden wor
den door het garnizoen infanterie te
Haarlem, zoodat alsdan het strand
aldaar onveilig zal zijn.
TWEEDE KAMER.
In strijd met de gewoonte ,van vroe
ger jaren zijn ditmaal alle rappor
teurs voor de verschillende hoofd
stukken der Staatsbegrootmg door
de afdeelingen der Tweede Kamer op
één dag aangewezen. Naar men me
de deelt, stond het eigenlijk reeds
vast, wie tot rapporteurs zouden
worden gekozen, vóórdat de afdeelin-
gen daarvan bijeenkwamen. Bij on
derling overleg werd overeengeko
men, dat de verschillende fracties in
verhouding tot haar getalsterkte zou
den vertegenwoordigd zijn in de rap
porteurs-commissies in dien zte, dat
terwijl er in het geheel voor de hoofd
stukken tien rapporteuTscommiissies
dus vijftig rapporteurs moesten wor
den benoemd; die vijftig rapporteur-
schappen over die fracties naar haav
ledental zouden worden veadeald. Bij
loting werd nu uitgemaakt, voor
welk hoofdstuk elke fractie één of
m'eer rapporteurs zou krijgen, terwijl
daarna in de fracties zelve werd be
slist, wie- barer leden 'voor een be
paald hoofdstuk in de vooraf aange
wezen afdeeling als rapporteur zou
optreden. Deze regeling had1 vermoe
delijk de heer Tydeman op het oog
toen hij in openbare zitting mededeel
de, dat de leden der Kamer, die rap
porteurs zouden worden, dat reeds
zouden weten voordat 'het afdeelings-
onderzoek was begonnen.
(Hbld.)
MR. A. M. VAN STIPRIAAN
LUïCIUS.
In den ouderdom van 7S jaar is te
's-Graveuhage overleden mr. A. M.
van Stipriaan Luïscius, raadsheer'n
den Hoogen Raad.
DE KAMERVERKIEZING TE
LEIDEN.
„Het Volk" schrijft
De a.fdeeling Leiden onzer partij
hield Zaterdag een huishoudelijke ver
gadering ter bespreking van de a.s.
tusscbeutijdsohG verkiezing (vacature-
Van der Viugt). Daar de oandiidaat
van .d© vorige verkiezing, F. van der
Goes, geweigerd had een candidatuur
te aanvaarden, (waarschijnlijk naar
aanleiding van de uitspraak van het
laatste congres) werd besloten de can
didatuur aan den heer Mondeis aan
te bieden.
Besloten werd, idén heer Troedsbra
uit te noo'dli'gen om de candildatuur-
Menidels aan te bevelen in een verga
dering, acht dae-en vóór 'de> stemming-
te 'houden en den heer Mietndels te la
ten optreden, zoo mogelijk den avond
vóór de stemming. Voor ©ventueele
debaters worden uitgenoodigd de boe
ren Loopuit en Vliegen.
Mocht op een verzoek om steun bij
de partijgenooten voldoende geld in
komen, dan zal nog een verkiezings
orgaan worden uitgegeven.
Besloten werd vooiïs, met het oog
op de het volgende jaar komende pe
riodieke verkiezingen voor den raad,
ook in aanmerking nemende den
slechten toestand der kas, aan de ge
meenteraadsverkiezing geen deel te ne
men.
RAADSELACHTIG.
Een vermogend inwoner van Noor.
deletes ontving dezer dagen een aan-
géteekenden brief, met een Inhoud
van f 500. Daar noch afzender noch
beistemming bekend iziju, 'en de ge.
adresseerde geen vrienden of betrek
kingen heeft te Breda, vanwaar de
brief afkomstig is, weet men nog niet,
welke bestemming aan djati bedrag
moet gegeven worden.
(Br. Ct.)
PETERSBURG OF AMSTERDAM?
Wij meldden onlangs, dat ter te
rechtzitting van de Amsberdamsche
rechtbank was gebléken, dat in het
politiebureau in de Ferdinand Bol
straat een geasresteerde en een getui
ge zonder eenkre aanleiding ergerlijk
waren mishandeld.
Thans .meldt men ons een dergelijk
geval
Op een avond van de' vorige week
liep een straatventer met zijn hand
kar op den Haarlemmerdijk, trachten
de zijn waar aan den man te brengen.
Een politieagent hield hem aar», om
dat de) lantaarn, die volgens verorde
ning voor aan de handkarren moot
bevestigd zijn, was nitgegaan. Hij.
werd bekeurd en ter controleering van
zijn naam en adres meegenomen
rïaar het politiebureau Sin de Haar
lemmerpoort.
Daar werd' (hij, fotSfct zijn opgaven
zouden zijn nagegaan, dn het arrestan
tenhok 'gestopt, wat ons op zichzelf al
eene 'hoogst onbehoorlijke behandeling
lijkt. Maar dat ging bovendien zoo
hardhandig, dat de bekeurde aanlei
ding vond' tot den agent te zeggen
„Nou, duw maai' niet zoo
Daarop sloeg de aeent zijn num
mer is 1038 den man zóó fel om liet
hoofd., dat het rechteroor sinds dien
doof is en geneeskundige hulp moest
worden ingeroepen.
Het is, met de feiten van den laat-
sten tijd voor oogen, zeker niet teveel
gevergd, als wij van de betrokken au
toriteiten een streng onderzoek eischen
opdat aan dleze Russische manieren
dadelijk een einde komt.
(„Het Volk").
PRESIDENT STEYN.
Hedien 2 October viert de
vroegere president van Oranje Vrij
staat zijn" 49en verjaardag.
R. X. SANATORIUM.
In de 'Zondag 'te Utrecht gehouden
vergadering der R. K. Wetenschappe
lijke Vereeniging werd op voorstel
.van .den heer dr. N. van .Spanje, ge
neesheer-directeur van hét O. L. Vr.
Gasthuis te Amsterdam, de wen9ohe-
lijkheid uitgesproken om spoedig een
R. K. Sanatorium voor longlijders
•op te richten.
De vergadering werd voor een ge
deelte bijgewoond door Mgr. den bis
schop en diens vicaris-generaal.
(Centrum.)
'GESLOTEN.
In deni (boek -van t raam van het
speelhuis iHofwijok, Hofwijdkstraat
in Den Haag, staat thans een bordje
„wegens sterfgeval gesloten."
(VaJdl)
VERKEER GESTREMD.
Hedenmorgen ongeveer half zes te
hét stoomschip „Beta", komende
van Riga en geladen mét hout, be
stemd voor de firma Van Nievelt
Co., te Dordceoht, in 'de opening van
de spoorbrug over de oude Maas aan
den grond geraakt. De treinenloop
ondervindt groot© vertraging, daar
d'e reizigers met stoomhooten over de
triVier moeten worden gezet, waar
een aan de andere zijd© gereed staan
de trein hen voor verder vervoer
moet opnemen. Het internationaal
verkeer is geheel gestremd. Burge
meester en havenmeester zijn op het
terrein, waar men bezig is de lading
in lichters over te brengen. Vermoe
delijk zal de boot pas met hoog wa
ter omstreeks 5 uur vloikomen.
Een ander telegram uit Dordrecht
luidt
Het vastraken der „Beta" schijnt
geen gevolg te zijn van te weinig
diepte in het vaarwater, daar het
hoog water was toen het schip in de
brugopening bleef zitten en het reeds
meermalen met goed gevolg de brug
doorgevaren is._De stuurboordskiem-
kil zit als een kurkentrekker gebo
gen in het remmingsweak. der brug
men veronderstelt, diat de. kiemkiel
los heeft gezeten en achter de stee-
nen van het balud der brug vastge
raakt is. De lossing wordt voortgezet.
(Hbld.)
BRANDEN.
Maandagmiddag brak te Moerka-
pelle een zeer felle brand uit. In kor.
ten tijd werden Idrie groote hooi- en
korenbergen, waarin een groote voor.
raad geborgen was, in de asch gelegd
alsmede drie schuren, alles in eigen
dom toebehoorende aan den landbou
wer J. v. d. Spek, Veel landbouwge
reedschap en een petroleummotor
met 'dorschm'achine verbrandden.
Vier varkens kwamen in de vlammen j
om.
Het woonhuis bleef alleen gespaand1.
'Assurantie dekt 'de schade.
Bilderdijk Herdenking,
Zooals wij reeds in ons vorig num
mer kort méldden zijn Maandagoch
tend de Bolderdijkfeesteni te Amster
dam aangevangen mot de onthulling
van 'het borstbedld in het Rijks
museum.
Bij; deze plechtigheid die door
vele dames ©n hoeren; waaronder ook
raadsleden en hoogleeraren, werd bij
gewoond hield Prof. Dr. Te Winkel
de feestrede en zong Goer's liedereu-
koor eenige 'liederen, o.a. ,,0, Neder
land! let op U Saeck" en „Den strik
ontsprongen".
Nadat Prof. Te Winkel de feestrede
had uitgesproken, trad de voorzitter
der Bilderdijk-commissie, jhr. A. W.
G van Riemsdijk, naar voren en nam
het doek, dat tot dusverre de fraaie
bronzen bnste aan aller oog onttrok
ken had, weg. Hierna werd dit beeld
door den directeur van het Rijksmu
seum, jhr. B. W. F. van Riemsdijk na
mens detn Minister van Binnenland-
sche Zaken voor het Museum aan
vaard. Hij de'ed dit met een woord
van dank aan den beeldhouwer voor
zijin fraaien arbeid en aan die com
missie, diiie het plan tot huldiging van
den.' diichtier geopperd' had, tevens1 be-
lcvenidle hét een waardige plaats in de
Musieum-hal te zullen geven.
Toen werd' nog liet woord gevoerd
door mr. M. W. L. S. Bilderdijk, ad
vocaat te Utrecht, den jongsten klein-
zcon van clen dichter, afstammeling
uit het eerste huwelijk zijns groot
vaders.
De heer Bilderdijk zeiidfe behoefte te
gevóélen in dieze dagen, nu de verdien
sten van mr. Willem Bilderdijk alge
meen worden erkend; nu men hem
huldigt als den man van groote ken
nis en wetenschap, vaststaand in zijn
beginselen, een enkel woord te spre
ken. En hij meende dat het bovenal
noodig was heden ook te herdenken,
dat mr. Bilderdijk's tweede echtge-
noote, de rijk-begaafde Katharïna.
Wilhelmina Schweickhardt, di© gedu
rende 30 jaren met dén veel omvatten
der! geest van haar echtgenoot één
was. Zij was hem een steun, is steeds
een trouwe hulp voor den veel-beproef-
den dichter geweest en was degene,
die hem steeds wist op te beuren en
te schragen. Er zijn er geweest, z'eide
spreker, die haar ten koste van haar
echtgenoot hebben willen verheffen,
maar dit i:s onjuist gfeweest, want
steeds bleef zij hem. de trouwe gaidie,
daarmede verwierf .zij zich een on-
verwelkbare kroon.. Door haar heeft
nn. Bilderdijk kunnen werken, zooals
hij deed, daar was eenheid van geest
in hun huwelijk ten daarom, meende
spreker, was het plicht ook haar nage
dachtenis hier heden te huldigen.
Daarna wees spreker er op, dat men
Bilderdijk wel eens heeft genoemd een
wig in de eenheid des vaderlands,
doch dit meende hij, was onjuist,
steeds bleef Bilderdijk zich gelijk en
voor hem gold altijd: God; Oranje en
Vaderland.
Spreker noemde het verder een. ge
lukkig verschijnsel, dat mannen van
alle beginsel en Meur heden den zoo
vaak verkeerd begrepen grootdn va
derlander huldigden en bracht war
men dank aan de commissie voor het
geen zij deed, met name aan haren
voorzitter, jhr. A. W. G. van Riems
dijk, 'die daarvan 'de ziel was.
Hij dankte prof. Te Winkel voor zijn
sierlijke .relderoemde het uitgegeven
gedenkboek ©n wees er op, dat de Bii-
clerdijk-tentoonstelliing, die Dinsdag
zal geopend worden; een 'der waardig
st© aal zijn, d''e ooit op letterkundig
gebied werd gehóuden.
Met in-ame bracht hij dank aan den
heer J. F. M. Sterck, die zich voorde-
ze tentoonstelling zooveel moeite gaf,
terwijl hij bovendien herdacht de
groote verdiensten van dr. H. C. Mul
ler in verband met deze huldiging,
ook al was deze, om redenen, die spre
ker niet zou beoordeelen, uit de com
missie getreden.
Na deze rede zong het koor nog
„GelucMg is het Land" wederom uit
Valrius' Gedenck-clank en daarmee
was het eerste gedteélte van de huldi
ging d:es dichters mr. Willem Bilder
dijk geëindigd.
In de feestelijk Versierd© groote
zaal van het Concertgebouw te Am
sterdam werd Maandagavond het
herdenkingsfeest van mr. Willem
Bilklerd'ijk's 150sten geboortedag ge
opend.
De zaal, 'de gaanderijen ©n het or
kest waren geheel bezet met een pu
bliek, waaronder tal 'van mannen uit
regjeeringskringeu, uit het weten
schappelijk en kunstleven. Natuur
lijk ontbraken dé dames niet.
Met Bach's Preludia in Es gr. t.,
voorgedragen door den organist, den
heer Anton H. Tierie, werd de avond
geopend, waarna Goer's Liederkoor,
onder aanvoering van den heer C.
A. Galesloot, eenige liederen ten ge-
hoore bracht, o. m. Bilderdijk's ge
dichten ..Oranje" en „Krijgslied",
door Jul. Röiit.gen gecomponeerd.
Hierna beMom
DE FEESTREDENAAR, DR. A.
KUYPER,
oud-minister van BinnJenlandsch© Za
ken, het spreekgestoelte.
Toen het geestdriftig gejuich, waar
mede de spreker ontvangen ,werd,
was bedaard, ving hij aan met de be-
fceekenis wan mr. Willem--Bilderdijk
uiteen te zetten.
Dr. Kuyper begon met de Verkla
ring, dat hij <in deze gemengde ver
gadering, saam'geroepen door een
comité waarin mannén van allerlei
richting plaats namen, wel zijn over
tuiging niet verloochenen kon, maar
toch alleen datgene in 't licht zou
t relde en, wat op dllér instemming re
kenen kan, en daarom uitsluitend
zou spreken over Bilderdijk in zijn
nationale beteekenis.
Die nationale beteekenis zocht hij
allereerst daarin, dat Bilderdijk door
de verschijning van zijn machtige
persoonlijkheid in een tijd van alge
meen© inzinking, ons 't geloof her-
schonken had aan onze nationale
geestelijke wdrtualiteit. Dit punt zette
hij voorop, omdat bij het gevaar dat
almeer de kleinere staten voor hun
onafhankelijkheid bedreigt, niets
sterker wa arborg voor 't behoud van
die onafhankelijkheid biedt, dan dat
een volk beteekenis voor de mensch-
heid behoudt.
De tweede nationale beteekenis lag
daarin, dat we metjiem een onzer
groote mannen meer rijk ziin.
genie te meer voor ons nationaal
Pantheon bezitten. De vreemdeling,
die met hem in aanraking kwam, liad
dit overweldigende van zijn machti
ge persoonlijkheid steeds erkend.
Robert Southey, Engelands beroem
de dichter uit die dagen, bezong Bil
derdijk zelfs in je|en lied. En wel had
men 'hier te lande hém scherp onder
critiek genomen, maar zelfs die
scherpe critiek moest toch eindigen
met hét uitnemiende van zijn ver
schijning 1© e©ren. Zijn geheel éénige
grootheid liet hun geen rust. En wat
ook meetelt, onder zijn tijdgenooten
waren het niet alleen geestverwan
ten, maar ook politieke en kerkelijke
tegenstanders, die aan de uitnemend-
r head van Bilderdijks genie hulde liad-
den gebracht.
Ook in verschillende andere opzich
ten wees spreker Bilderdijks natio
nale beteekenis uitvoerig aan en zijn
rede resumeerende, legde spreker er
nadruk op, hoe Bilderdijk in elk op-
richt gebleken was man niét alleen
van 't verleden, maalr ook man der
toekomst te zijn geweest. Immers op
elk dier punten was na 1850 wat 'hij'
bedoelde in vervulling gegaan. Het
geloof aan die geestelijke vnrtualiteit
van ons vo'lk was herleefdde reeks
onzer groote mammen was verrijkt;
het atomisme was op elk gebied losge
laten en had voor iviasthéid van le
vensbesef plaats - gemaaktmoed van
overtuiging om pal te staan voor 't
heilige van ons hart, was im alle krin
gen gevarenons artistiek vermogen
was ivooral op 't gebied van de schil
derkunst 'heerlijk opgeglansdonz6
taal was uit d© Siegenbeeksche-glad-
making uitgetrokken, en vooral im
onze proza stijl wonderbaar ontwik
keld onze geschiedenis was onder
zocht. en vrij onderzocht, zooals vroe
ger nooitde vaderlandsliefde bond
ons saam, hoezeer de meeningen ons
ook uiteen deden gaan Oranje was
aller glorie en jolijt geworden en was
geen partijleus meer, maar 't sym
bool van heel" de natie en het aloude
Calvinisme had zijn dorheid afgelegd
en leefde weer met nieuwe bezieling
mee in de nationale worsteling. Van
zelf dacht spreker er niet aan, dit
•alles als koren van Bilderdijks molen
te ©eren. Ontelbare factoren hadden
tot dit heerlijk resultaat geleid. Al
leen dit rneende spreker als uitkomst
van onpartijdige 'heoordeeling te mo
gen vaststellen, dat werd ooit onze
nationalejmafliankeiiiMiei'd bedreigd
en was het d'an de veerkracht van
het nationaal karakter, die den aan
valler dwong van zijm prooi af te
zien, of, 'had hij die reeds gegrepen,,
ze weer los te laten, een rechtvaardr-
ger nageslacht erkennen zou, dat on
der de grooten in ons Israël, die dit
•gewrocht hadden, óók "Willem Bul
derdijk zou béhooren, en Bilderdijk
naar alle schatting, niét de laatste
zou blijken te zijn.
De aanwezigen, die de met veel
gloed en talent uitgesproken redei
reeds dikwijls door luide bijvalsbe
tuigingen hadden onderbroken, barst-1
ten na liet beëindigen der redevoering
in schier eindelooze toejuichingen
los.
Ten slotte werd doorJhet Liederkoor
het Wilhelmus aangehetvéa, waarvan
het eerste vers door die geheel© zaal j
onder orgelbegeleiding werd her- i
haald.
Hiermede Was de eerste avond van i
de pleehtigiëiljteid'enking van mr. Wil-,
lerri Bilderdijk ten einde.
HUWELIJKSPLANNEN.
De Amsterdamse h!e briefschrijver
van de „Prov. Grom. Crt." deelt méde,
dat d'e oudste moderne predikant té
Amstérdarrt, dr. H. P. Beo-lage, zijn
emeritaat heeft aangevraagd en nu op
83-jarigen leeftijd nog in het huwe
lijk treedt met een dame, die reeds
ver de 70 jaren gepasseerd is.
Deze ecMverrbintenïs zal binnen en
kele dagen in de gemeente Oos beswijk
worden voltrokken.
UIT HET LAND GEZET.
Op bevél der Pruisische regeeriug
hebben de drie Hollandsche sigaren
makers Van Kolk, Deubel en Sanders,
te Emmerik, aanzegging gekregen, op
staanden voet het Pruisische grondge
bied te verlaten; wegens d'e wijze,
waarop zij de arbeidersbeweging dér
sigarenmakers bij de daar voiorkoimem-
de staking hebben' geleid'.
BALDADIGHEDEN.
Waarschijnlijk naar aanleiding van
ide aanneming van het beroep door
da*. F. J. 'Los naar Koudekerk zijn té
Vriézenveen ruiten ingeworpen bij'
eenige ingezetenen, die op de hand
■zijn van den godsdienstonderwijzer
aldaar. 'Deze verschilt n.l. met dén
predikant in sommige geloofspunten
en daardoor bestaat er tusschen bei.
den een eenigszïns gespannen verhou
ding, waaraan door sommigen de
aanneming van het beroep wordt toe.
geschreven.
ONGELUKKEN.
Maandagmiddag haJd mevr. de wed.
S., wonend© te Naardien, het onge
luk anet haar fiets te vallen' juist toen
e©n rijtuig op d'en Huizerweg te Bus-
suim passeerde. De .dame kwam met
Ihaar fiets onder 't rijtuig te recht eö
bekwam, een zóó ernstige hoofdwonde,
dlat op advies van dr. Le Coultre on-
mi'ddélllijkie overbrenging naar het
ziekenhuis te Hilversum noodzake
lijk was.
WOESTELINGEN.
•Omstreeks half vier Zondagnamid
dag is op den Lagen Oostzeedijk te
Rotterdam nabij de gasfabriek door
een rijtuig, waarin .een drietal perso
nen zaten, overreden de 75-jarige C.
K. K., wonende aan den Goudschen-J
rijweg ten huize -van zijn zoon. Ditj
overrijden werd opgemerkt door een'
drietal stokers wan' d/e gasfabriek.- j
Een hunner greep het paard, dat voor
het rijtuig gespannen was, waarop
C. H. Z., wonende op het Touwsla
gerspad, uit het rijtuig sprong, dezen
stoker te lijf ging en hem zoo mis
handelde dat (hij los moest laten. De"
twee 'andere stokers hadden do cxver.
re d'en man inmiddels op het terrein!
van <de gasfabriek gedragen om héml
hulp te weri'eenen, Ten tweeden malé
