NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
24e Jaargang.
No. 7169
Verschijn! dagelijks, behalive ©p 2en- ers Feestdagen.
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1906
HAARLEMS DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN;
Voor Haarlem 1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)130
Franco per post door Nederland1.65
Afzonderlijke nummers 0.02 H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels 0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regeL
Bij Abonnement aanzienlijk rabat
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing
50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Pubücité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31b{s Faubourg Montmartre.
EERSTE BLAD.
OM ONS HEEN
CCCCXXII.
SOCIALISTEN IN DEN
GEMEENTERAAD
In een van onze vorige nummers
hébben wij meegedeeld, dat bet
Raadslid de (heer L. Moidoo, zich heeft
aangesloten bij ide vrijzinnig-demo
cratische ki-esvereeni-g-ing, of juister
gezegd: bij de iafd. Haarlem van den
Vrijzinnig-De-mio cratischen Bond.
Dit is in zooverre een merkwaar
digheid, dat toen enkele jaren gele
den de heer Modoo, o-m zich zijn vrij
heid van handelen te verzekeren, als
lid van de iSoc. Dem. Arbeiderspartij
bedankte, hij ons daarbij tevens ver
klaarde, sociaal-democraat te willen
Wijven. "Vandaar, dat ik hem nu op
zocht omi te vernemen, of hij sedert
dien tijd van gedachten was veran
derd.
„Och", zei de heer Modoo, „er
komt in de statuten van de vrijzin
nig-democraten een bepaling voor,
waarbij de handhaving van het pri
vaat bezit wenschelijk wordt ver
klaard. Ik voor mij ben voor de af
schaffing van dat privaat bezit nu
zoo huiverig niet, dat zal vanzelf wel
komen, maar het zal nog heel lang
duren en wij zullen het zeker niet
meer beleven. Ik denk, dat ik zoowat
tusschen een vrijzinnig-democraat en
een feilen sociaal-democraat insta..
De D. A. P. werkt veel met pro
gramma's en nu zou'je denken, dat
je eenmaal lid van de ipart-ij, niets
anders hebt te doen, dan maar langs
het lijntje te loopen. Zoo gaat- het
intusschen niet. De praktijk is altijd
anders, dan de theorie. (Meer en meer
heb ik loeren inzien, dat het goe'd. is,
de verbeteringen te nemen, idie men
krijgen kan.
Waarom ik mij dan bij de vrijzin
nig-democraten heb aangesloten?
Och, omdat het vereenigd zijn toch
zijn voordeelen heeft. 'Als een verkie
zing naderde, begon het toch zoo'n
beetje in ine te gisten en al sloot ik
me dan ook aan bij een verkiezings
comité, toch hing ik er ten slotte al
tijd maar zoo'n beetje bij. Als lid van
een vereenigang'kan je meer invloed
uitoefenen. 'Bovendien vond ik de ma
nier van strijdvoeren van dei vrijzin
nig-democraten veel mooier, dan die
van de sociaal-democraten. Ik heb
onlangs professor Drucker hooren
spreken," dat was sober, daar nam.' je
iets van mee en wie het er niet mee
eens was, moest er maar tegen op
komen. Maar bij- de sociaal-demo-
craten! Zelfs wanneer, iemand het
mooiste ding van de wereld deed,
werd er door dei soc.-democraten al
tijd iets achter gezocht, wanneer hij
geen sociaal-democraat was.
Ik ben ook daarom lid van den
Vrijz.-Dem. iBond geworden, omdat
ik de samenwerking met de Liberale
Unie voor onze gemeente zoo geluk
king vind, vooral met het oog op den
gemeenteraad. Toen ik nog lid van de
S. D. A. 'P. was, heb ik zoo dikwijls
gezegd, dat het verkeerd was om te
zeggen: „een sociaal-democraat of
niemand anders."
Maar daarvan wilden ze niet we
ten. Toen Domela Nieuwenhuis pas
optrad, weet ik nog wel, dat we meen
den, dat een sociaal-democraat een
buitengewoon mensch wezen moest.
Toen de partij' grooiter werd, is ze
meteen slechter geworden. Zoolang
we voor onze overtuiging alleen maar
een pak ransel konden krijgen, ble
ven de zoogenaamde lintellectueelen
op een afstand, maar naderhand, toen
er in de pabtij: goed betaalde betrek
kingen vrij kwamen, werd daar van
alle kanten op losgestormd. Zelfs in
de vergaderingen was er duidelijk af
scheiding te zien tusschen de hoeden
en de petten. Een heer kon veel meer
doen voor hij tot de orde geroepen
werd, dan een arbeider. Als die maar
't minste misdeed in hun oogen, dan
gingen zijn kameraden op hem het
gauwst en 't meest aan 't hakken. Ja,
't klinkt vreemd, maar zoo is het.
En wat'de verbeteringen betreft zijn
er 'altijd twee stroomingen. Volgens
de leene moet je de maatschappij be
ter maken, dan worden ook de men-
schen beter. Zoo zeggen de sociaal
democraten. (Maar volgens de andere
strooming moet jé de menschen ver
beteren, dan wordt de maatschappij
vanzelf beter. Ik geloof, dat het alle
bei waar is. Tracht de menschen te
verbeteren en verbeter meteen ide om
standigheden, waaronder zij leven.
Het is een heerlijk ding, een verbe
tering totstand te kunnen helpen bren
gen, al is die ook nog zoo gering!"
•Ziedaar wat de heer Modoo mij me
dedeelde en wat zeker wel den indruk
geeft, dat hij thans de sociaal-demo
cratie voor goed den rug heeft toege
keerd. Er moet wel een groote ver
andering zijn gekomen in zijn denk
beelden, sedert bij zijn ouders in de
Schoolsteeg de ruiten werden ingesla
gen, omdat hun zoon ,,bij! de socialis
ten was gegaan!"
Was het wonder, dat dit interview
mij in gedachten terug voerde naar
de dagen van 1899, toen bij de perio
dieke verkiezing voor den gemeente
raad niet (minder dan vier volksman
nen tegelijk door de kiezers daarheen
werden afgevaardigd? 't Is zeven jaar
geleden, maar toch kan ieder, die deze
d,agen meemaakte, zich' nog wel her
inneren, hoe der burgerij, de schrik om
'tihart sloeg bij de gedachte, dat Haar.
lem plots omgedraaid en zóó rood was
geworden, dat voortaan geen enkele
•zetel meer veilig wezen zou.
Als. dn triomf, kwamen toc-n de hee-
ren Modoo, Groot, Hofland en Schram
gezamenlijk de Raadszaal binnen.
Weliswaar niet allen sociaal-demo
craten, alleen de heeren Modoo en
Hofland behoorden tot de S. 'D. A. P.,
de heer Groot noemde zich vrij-socia-
list en de heer iSchram meer in 't al
gemeen democraat. En ook buiten de
•Raadszaal scheen het, of de invloed
van de uiterste linkerzijde zich zeer
uitbreiden ging. De leider van de S.
D. A. P. zelf, Mr. P. J. Troelstra.
kwam hier wonen. Met- hem vestigde
zich een andere spreker van talent in
onize stad en het scheen een kortepoos,
of Haarlem om zou gaan in dien zin,
dat andersdenkende Raadsleden hun
zetel alleen bij de gratie van de S. D.
A. P. zouden kunnen behouden. Het
was 'dan ook volkomen in die lijn, dat
in 1901 de beer Hugenboltiz eveneens
in den Raad gekozen werd.
We mogen niet anders zeggen, dan
dat er in den eersten tijd onder de le
den van de nieuwe groep «een koorts
achtige werkzaamheid heersoht-e. Tot
dusver steeds buiten den Raad gehou
den, hadden zij om zoo te zeggen al
les te vragen en over alles te spreken.
De Raadszaal heeft in die dagen bij
elke gelegenheid van hunne redevoe
ringen weerklonken. Het waren da
ge njva.n wrijving, dikwijls van bittere
woorden, men had zich nog niet aan
gepast-, de "meerderheid aan de (min
derheid, noch omgekeerd. Van liever
lede begon /evenwel die verhouding te
veranderen, de grenzen doezelden wat
uit, verschillende leden der meerder
heid begonnen te gevoelen voor de
nieuwe denkbeelden, die in den Raad
werden gébracht-, al bleven zij afkee-
rig om de consequentie zoover door te
trekken, als de nieuwe oppositie dat
wenschte. Dikwijls lieten zij haar zelfs
alleen staan, om de eenvoudige réden,
dat het niet altijd mogelijk was mee
te gaan. Dë voorstellen namelijk die
gedaan werden, waren soms niet,
soms uiterst oppervlakkig toegelicht,
de gevolgen er van niet altijd behoor
lijk overwogen, soms zelfs anti-demo
cratisch, zooals het voorstel tot ver
mindering van het subsidie aan he<t
muziekkorps. En in de laatste jaren
is het scherpe, het agressieve van de
vroeger gevoerde oippositie geheel en
al verdwenen.
Eerst was het de heer Modoo, die
practische politiek verkoos 'boven een
stelsel van onvruchtbare en onvervul
bare eischen; vervolgens de heer Hof
land, tdie, na een periode van zicht
bare verslapping, zijn mandaat neer
legde om zich aan zijn zaken te kun
nen wijden; daarna 'de heer Schram,
die zijn invloed verdwijnen zag.
De heer Hugeniholtz (had van het
schitterend spreektalent dat hem
is toebedeeld, ge-en nuttig gebruik'
weten te maken. Hij had: al
spoedig het oor van dén Raad niet
meer èn er gaan thans tal van verga
ringen voorbij, dat hij niet aanwezig
is. Alleen ide heer Groot bleef zichzelf
gelijk, tma-ar hij vindt in een zwakke
gezondheid een ernstig beletsel tegen
het vervullen van zijn lidmaatschap.
Er'is dus in die zeven (jaren wel
veel veranderd. -Of de daad van dé
kiezers van 1899 geen invloed heeft ge
had op de geschiedenis der gemeente,
is een vraag, die ik later misschien
wel eens de gelegenheid zal hebben
om te beantwoorden.
J. C. P.
- -'■ ■ywi
KENNEMERPLEIN.
Ingang
Vestibule.
Contróle.
CD
Bestel- en
JJlgoederen-
Loods.
(BaljuwBlaan)
Doorgaande treinen van Amsterdam naar Rotterdam en den Helder.
LOCAALTREINEN NAAK- ZANDVOORT EN UITGEEST.
Telegraaf.
n
2
2
lokalen enz.
Garderobe.
D.
o;
Wachtkamer
Buf
Restau
Wachtk.
Dames
Wachtk.
lilde klasse.
fet.
ratie.
Ileklasse.
salon.
Ie klasse.
i
Dienst-
lokalen.
Spoorbaan RotterdamAmsterdam.
Treinen naar Amsterdam.
W
p
PLAATS VAN HET OUDE STATION.
3
=3
05
Nu die dag, waarop biet eerste ge
deelte van, ons nieuw hoog-statiom iu
gebruik genomen zal worden, met
rassche schreden- nadert, meenen we
onzen lezers geen oindienst te -doen
eene beschrijving te geven, van het
eiland-perron, bet gedeelte, dat Maan
dag a.s. voor -dien dienst zal worden
opengesteld.
Ter verduidelijking geven we hier
bij een schetsteekoning, waarbij men
in het oog gelieve te houdieu-, dat de
onderlinge verhouding der afmetin
gen niet in allen deete aanspraak ma
ken wil op nauwkeurigheid. Dit is
ook niet beslist noodzakelijk, daar we
bier alleen be-doëleai een overzicht van
bet -geheel te geven.
NAAR DE TREINEN
"Wie van Maandag af per trelib onze
stad wil verlaten, zal -natuurlijk het
Stationsgebouw op het Stationsplein
gesloten vinden.
Om op het perron te komen, moet
-bij zich eene wandeling getroosten
door een der tunnels aan den Kruis-
of Jansweg naar het Kennemerplein,
waar het hulpgebouw geplaatst is.
Het hulpstation, -dat uiterlijk een
niet onaaugenamen indruk maakt,
ondanks zijn soberen «n eenvoudi
ge® bouw, is, wat de in-deeling be
treft, in hoofdzaken gelijk aan het
nieuwe stationsgebouw, dat aan het
Stationsplein zal verrijzen-. Door de
ingangsdeuren de met -gewone klin-
'kerbestrating bevloerde vestibule in-
koimendé, ziet nuen rechts de loketten
voor de plaatskaartjes, en links een
bag-agelokaal.
Doorloopende komt men-aan dedfub-
beüe controle, welke men pa-sseeren
moet om in de personentunnei te ko
men. Aan den ingang van deze tunnel
krijigt men reeds een voorproefje van
eene moderne stationsinrichting door
de beleende bordjes „Naar de Trei
nen
Aan het einde dézer tunnel, welker
wanden uit verglaasde witte; steen
zijn opgetrokken, h-etgeeu- zeker ook
tot de uitstekende verlichting dezer
ondergrondsobe gangen bijdraagt, be
vinden zich vier breede trappen, wel
ke toegang geven tot het eiland-per
ron. Deze toegangen zijn op -de teeke-
ning met -een- 2 aangeduid).
OP HET EILAND-PERRON,
Om eene regelmatige beschrijving te
geven van hetgeen hlier boven te zien
is, begeven we ons eerst naar het
meest Oostelijk gedeelte. Mén heeft,
hier omhoog een eigenaardige kijk
op het omliggende terrein. Naar de
zijde van- Amsterdam ziet men de
spoorbaan zich over een zeer groote
lengte uitstrekken. In -de verte steken
de gashouders der lichtfabrieken hun
cylinders hoog boven de omringende
gebouwen uit. Dichtbij bemerkt men
de loods voor bestel- en ijlgoederen.
Nu eens gekeken naar de vier ge
bouwen op het perron.
Deze zijn alle opgebouwd uit ver
glaasde witte steen, welke- kleur aan
genaam afgewisseld wordt door blau
we banden.
Da voetingen der gebouwen zijn-
van hardsteen, terwijl een ruim ge
bruik gemaakt is van geolied houtwerk
voor vensters en deuren, dffie voorzien
zijn van h-ardglas en gewoon glas.
Het eerste gebouw (A) bevat eene
werkkamer voor den onder-stations
chef, een magazijn voor de af deeling
vervoer en eeniige dienstlokalen. Een-
vertrek wordt ingericht tot wachtka
mer voor krankzinnigen, die vervoerd
worden. Door dezen maatregel -zal den
anderen reizigers menig onaange
naam tooneel bespaard worden.
In den muur aan dë Westzijde van
dit gebouw is een tegeiplaat aange
bracht, idffie in frissche kleunen een
tweéta.l oude vervoermiddelen te zien
geeft, nannelijk -een schuit en een di
ligence, voorzeker -eien scherpe tegen
stelling met onze huidige vea*keers-;
middelen.
Het tweede gebouw (B) in oppervlakte
het grootste der vier, wordt inge
richt tot wachtkamers enz. De tëéke-
-ning geeft aan hoe de indeeling is.
De meubileering is nog niet op orde,
daarover hopen we later nog het een
en ander mede te deelen. Alle wacht
kamers en de restauratiezaal worden
verlicht door electrische gloeilam
pen, die in hangers van modern ko
perwerk zijn bevestigd. Alleen de
derde klas wachtkamer woTdt door
drie groote electrische booglampen
verlicht. Dit vertrek is flink ruim en
ziet er met zijn verglaasde tegels van
groen en paars marmer prettig uit.
Boven den ingang van deze wacht
kamer is weer een tegel-tableau aan
gebracht. waarop behalve de aandui
ding van de wachtkamer een vliegend
wiel prijkt, de tegenstelling dus van
de zooeven genoemde tegelplaat. Sier
lijke ui-tsteekborden geven bovendien
door blauwe letters op gelen achter
grond de bestemming der verschillen
de deelen aan.
Het volgende gebouw (C) is hét
hoogste. .Het bestaat uit drie verdie
pingen. Beueden zijn de localiteiten
voor de telefoon, -de telegraaf, de gar
derobe en het kantoor voor de „door
gaande" plaatskaarten. De eerste ver
dieping is voor den chef ingericht.
"Van hier uit bestuurt hij het geheele
station, gelijk de kapitein van een
schip dit op zijn brug doet.
Boven is een groote seininrichting
aangebracht. Zeker met bet oog op
de telegraaf en telefoon toont een te
gelversiering in den gevel van dit ge
bouw een vlucht zwaluwen.
Het vierde gebouw (D) eindelijk be
vat verschillende dienstlokalen, o. a.
voor de posterijen en voor tijdelijke
berging van bagage.
De twee vierkantjes op de teeke-
ning gemerkt met een 1 zijn de trap
pen, die de reizigers van het station
naar beneden in een tweede tunnel
brengen. Dit zijn dus de uitgangen.
Tusschen deze beide uitgangen zijn,
evenals tusschen de ingangen, elec
trische liften aangebracht. Deze lif
ten, geleverd do-or de Haarlemsoh-e
Machinefabriek, zijn dubbel. Elk kan
850 K.G. te gelijk naar ben-eden of
naar boven brengen.
DE STATIONSKAPPEN.
Ten Westen der stationsgebouwen
splitst het perron zich in twee dee
len, welke gescheiden zijn door het
z.g. zakspoor. Een groote kapr ge
schraagd door twintig bogen, over
welft dit gedeelte. Alleen de opstaan
de zijden zijn voorzien van glas. Het
bo-ogstuk is aan de onderzijde met ge
olied h-out afgedekt.. De horizontale
zijstukken beschermen de reizigers
tegen den regen. Des avonds wordt
dit gedeelte verlicht door 15 boog
lampen. Van hier vertrekken en ko
men aan de lokaaltreinen n-aar Uit
geest en Zandvoort. Iu tegenstelling
met de kap over het Westelijk deel
van het perron is die, welke de
Noordelijke spoorbaan en het daar
bij behoorend perrongedeelte over
dekt nog niet gereed. Evenwel, er
wordt met alle kracht aan gewerkt,
zoodat men hopen mag, dat ook deze
overkapping spoedig klaar zal zijn.
Op de teekening zijn de pilaren der
beide kappen door stippellijnen aan
gegeven.
De Zuidelijke spoorbaan en de
daaraan liggende perrons (midden-
perron en eerste p-earon) worden
eveneens door een kap overdekt. Dlfi
zal echter nog wel een poosje dureö
daar eerst het gedeelte, waar nu dei
treinen rijden, opgehoogd moet wor
den en de oude kap, die thans uog
haar zwartgerookt halfcylind-ervor-
mig dak in al zijn 1-eelijkheid voor
de bezoekers voor -het eiland-perrotf
ten toon spreidt, moet worden ge
sloopt.
Maandag zal dus dit gedeelte in
gebruik worden genomen.
Maar eer het zoover is moet er nog
heel wat gedaan worden. Het zijn
dan ook drukke dagen, druk voor de
ingenieurs en de aannemers en hun
personeel, druk ook voor den sta
tionschef en zijn ambtenaren en be
ambten-
Het stationspersoneel zal dankbaar)
zijn als de laatste tirein -het oude sta
tion verlaten zal hebben en de eer
sten, die met de uitvoering van hefi
nieuwe bouwwerk belast zijn, zullen
niet minder blijde zijn als na een
nacht van ingespannen arbeid de eer-'
ste trein Maandagmorgen van het
nieuw Hoogstatiou vertrekt.
Ten slotte meenen we, dat ook wij,
Haarlemmers, die reeds zoolang ge
hunkerd hebben naar een nieuw sta
tion, Maandag in alle opzichten te
vreden mogen zijn, dat dan voor
een groot deel een einde is gemaakt
aan onze stationsmisères..
