NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. OVER ANTIQUITEITEN Buitenlandsch Overzicht Stadsnieuws 24e Jaargang. No. 7199 Verschijnt dagelijks, behalve ©p Zon* en Feestdagen. DONDERDAG 13 DECEMBER 1906 HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN ADVERTENTIE N: per drie maanden: |w||h JjÊm Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Voor HaarlemL20 Haarlem van 1—5 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel. Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bii Abonnement aanzienlijk rabat. gemeente)1.30 J/Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing; Franco per post door Nederland1.65 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant. GeïHustTeercf Zondagsblad, 'voor Haarlem" "0.37H Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55. de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. w-<2> Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Eirangère G. L. DA UBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre. EERSTE BLAD. AGENDA DONDERDAG 13 DECEMBER. Schoolgebouw Nassaulaan en -Frie- sdhe Varkenmarkt: Stemming voor den Gemeenteraad, 85 uur. Soc. Vereeniging: Liedertafel „Haar lemi's Zanggenot", Concert 8 uur: Groote Kerk: Orgelbespeling, 23 uur. 'Schouwburg '(Jansweg): Ivon. Ned. 'Vereen. „Het N-ederl. Tooneel": Hof gunst, 8 uur. De Kroon '(Cafézaal): -Darnen Kapelle Ferdinand: Iser. Teyler's Museum: Tentoonstelling van Fhotogravuren, enz. HAAR VERZAMELAARS, KOOPLIE DEN EN VERVAARDIGERS. (Ingezonden). 'II. Van 'Bretagne naar de Pyreneeën is niet zoover. Daar zou .bet nog een do rado voor verzamelaars zijn. Zoo ver telde ©ene 'H-ollan-dsche dame, die niet onverdienstelijk bet penseel voert en zelfs over kunstgeschiedenis schrijft. Op een barer reizen bad ze het ont dekt. Aan ieder, die maar booren wil de, vertelde ze va.n baar aankoopen. Niet alleen antiquiteiten, i maar ook moderne schilderijen,. Corots, Dau- bigny's, enz. uit "de Fransche school. Talrijk waren de uitnoodigingendie ze deed, om haar kabinet te komen be wonderen. Men moest slechts een beetje geduldHhebben. De kunstschat ten waren baar nagezonden, dan moest ze ze nog opstellen, arrangee- ren enz., maar over een tijdje .zou ieder welkom zijn. Museumdirecteuren en kunstcritici moesten komen kijken. Een directeur van een onzer musea voldeed aan de invitatie. Hij kwam, hij zag en oom stateerde,. dat alles geïmiteerd was. De echter Corots, Daubigny's enz. in cluis. -U zult kunnen begrijpen, dat onze artiste heel wat daarover beeft moeten booren van vrienden en ken nissen. Maar laat ze getroost zijn. Grooter beroemdheden dan zij, zijn er inge vlogen. Ik herinner me, dat wijlen on ze stadgenoot de Bock er ook ingëloo- 5pen is met een paar vaasjes; hij had ze, zegt men, met 'een paar duizend gulden betaald; op de veiling van zijn atelier brachten ze evenveel honder den guldens op. In Frankrijk staan ze voor niets. Alles wordt daar nagemaakt. In Pa rijs heb je een fabriek van mummies, die geëxporteerd worden niet alleen naar Egypte, maar naar alle wereld- deelen. Ze worden op bestelling zelfs geleverd. Je kunt dus b.v. bestellen de vrouw van Ramses II) den een of anderen koning uit de zooveelste dynastie enz. al naar je behoefte of smaak. En de kinderen van John Bull of Uncle Sam hebben soms een zonderlinge smaak. Ja, die stopverf-mummies zijn wel 't summum van alles. Het porcelein en aardewerk, daar over nu een en ander. 'Zeer, zeer vele liefhebbers kennen slechts oud-blauw". Soms kunnen zij zelfs geen onderscheid maken tus- schen aardewerk en porcelein. Als 't maar blauw is, dan zal 't ook wel an tiek zijn. Er ,zijn ook verscheidenen die dit onderscheid wel weten, maar wier kennis dan ook niet verder gaat. Want hoeveel soorten van porcelein zijn er wel niet. Het allermoeilijkste ook voor de beste kenners is het on derscheiden van Japanseb en Chi- oeesch porcelein. Voor,al als dit ge kleurd ds. Een van onze beste kenners op dit gebied was de vorige eigenaar der firma Frederik Muller, wijlen de beer Adama van iSchel-tema. En in het blauw Japanseb zelf is ook nog groot onderscheid. Het Japansch por- celein van een 75 jaar geleden b.v. is j riet bepaald leelijk, maar vergelijkt men het Met de producten der 17de en 18de eeuw, dan valt 't bepaald af. Het i is dan ook een gewone truc van koop lieden: om niet-kenners dit minder mooie goed voor het oude. echte in j handen .te spelen.. Bleef het hierbij maar. Doch bet vrerdt tegenwoordig zoo wonder mooi nagemaakt, dat heel wat menschen te pakken worden genomen-. Niet alleen ■Chineesch of Japansch porcelein, -maar ook Ibet 'Saksische,. Ge kent wel die fruitdragertjes, die kleine naakte beeldjes, met groene kransen in het haar en een mand met fruit of bloe men in de handen -of op bet (hoofd? ■Lief, zijn ze, vindt ge niet? Wat hebt ge er voor -betaald? f 8, zegt ge? Dat •is 3 minstens te veel, want voor f 5 hadt ge ze ook wel gekregen; de ver- kooper verdient er dan nog genoeg aan, want -de meesten zijn toch maar namaak. Ge hebt wel eens die prachtige groe ne Japansche theebusjes gezien? f 2000 brengen de echten soms op en gij hebt f 80 voor 'liet. paar gegeven. Ge dacht echten te hebben, maar nu zult ge toch wel begrijpen, dat 't moderne namaak, is, nietwaar? Ge zijt nog niet over tuigd; immers werpt ge tegen, het-eene dekseltje is stuk en de geur van de thee .komt. u bij het openen der potjes tegen. 'Zeker, antwoord ik u, maar dat -dekseltje is met opzet eerst gebro ken en de antiquaar heeft een paar dagen in uw pullen wat vanille ge legd. 't 'Spijt me wel, u vondt uw pas verworven schatten zoo mooi, uw ken nissen en vrienden roe-mdeu ze ten zeerste, die oude mevrouw ook, die zelf eene verzameling heeft, maar toch, geloof me, u hebt. nieuwerwet se]! e namaak. 'Saksisch porcelein wordt ook mag nifiek nagemaakt. Onlangs is nog-een rijk man ergens in ons lan-d er ge ducht in-geloopen. Dagelijks komt een jong Israëliet met zij-n kar met fijne fruit aan zijn vi'lla. Door de open vensters ziet hij hier en daar prachtig porcel-e-in. Op 'n goeien dag komt mijn heer -door -den tuin. U hebt daar zeker mooi goed, mijnheer? Ja, Nou, .ik heb juist een klant, waar ik ook dagelijks kom, die een en ander wil opruimen. Het is een jonkvrouw, -die het nog uit jaren her in haarfamilie heeft. Zij heeft echter geld verloren door de laatste bankschandalen. Onze liefheb ber denkt: misschien kan ik wel goed koop iets moois v-erwerven en hij vraagt dus: -Zou ik het kunnen zien? 'Nou, -mijnheer, dat weet ik niet, ik zal 't eens vragen. Een paar dagen la ter krijgt mijnheer bericht, dat hij -kan komen kijken. J-ongens, jongens, wat is dat mooi. 'Een heele 'Saksische groep; jammer, -dat 'die hand er dan gelij.md is en van -dien voet een stukje af is. En dan die wapenborden! Ein delijk wordt men het -eens over den prijs. Voor een kleine duizend gulden w-ordt onze Maecenas eigenaar der kunstschatten. Wat is Ih-ij' in zijn nop- ijes. Want echt zijn ze, mijnheertje. Hij heeft wel een oogenblik getwijfeld, maar thuis heeft hij er nog eens een handhoek -op nageslagen en het merk vergeleken. Het kwam precies over een, -all-een stond er nog een S. bij. .Dat kwam wel meer voor. Jongens wat had hij' een koopje. Op eene veiling zou hij zeker f 5000 8000 hebben moeten betalen. Die jonkvrouw-aan- 1 ager-wal met haar fruitkoopman wist ook niet wat ze wegdeed. Kort heeft zijn vreugde geduurd'. Op een goeien -dag komt een antiquaar bij hem, waarvan hij geregeld koopt. „Niets meer noodig, man; ik heb nu zoo prachtig gekocht.' „Mag dik eens zien?" „Jawel, k-om maar mee." De anti quaar, woedend, dat hij niet meer le veren kan, verraadt het heele zqakje: „Mijnheer, dat is allemaal nieuw goed en komt uit de fabriek van Sam son uit Parijs." W-oedend -is de koöper. Hij zint op wraak. Wanneer de fruitkoopman weer komt, vraagt hij hem of hij' nog meer te koop weet, !hij noodigt. hem binnen om te laten kijken, hoe hij zijn j-ongste schatten heeft geplaatst, hij laat hem neerzitten in het lekker ver warmde vertrek, hij palmt hem in één woord in, en vraagt hem eindelijk een papiertje te teekenen, waarop de koop man zoo terloops verklaart oud-por- celein verkocht te (hebben." Zoo. glad is hij niet, óf hij. teekent. Van een schaap verandert de villabewoner plotseling in een wolf. De woordjes eerst zoet als honing, zijn nu scherp als azijn. Hij beduidt den jeugdigen handelaar, -dat hier bedrog gepl-eegd is en sommeert hem binnen 24 uur het geheele bedrag terug te brengen of anders wordt het zaakje bij den offi cier van justitie aangebracht. Vol angst en beven spoedt de koop man zich naar huis en pleegt overleg met zijn kornuiten. Deskundig advies wordt ingewonnen. „Betalen of de kast in," luidt het „.anders zit er niet op en niet alleen jij, maar allemaal." De jongen is den volgenden dag met zijn moeder na-ar mijnheer gegaan, tranen met tuiim hebben beiden gestort. Mijnheer liet zich vermurwen. Niet al het geld moest hij terug hebben, alleen de winst. Hoeveel die was? 'Zooveel, den volgen den dag vóór 12 uur was dat bedrag aanwezig. Maar lezers en-lezeressen, zou dat bedrag uu gelijk zijn geweest aan de bruto of aan de zuivere winst? Ik weet 't niet, maar gedachten zijn tolvrij. De netten waren anders wel aardi-g gespannen! Om het porcelein oud te doen schijnen was geen m-oeite ge spaard. Die hand was er eerst met op zet afgebroken en toen -aangelijmd. Over het geheel was stof geblazen en daarop dit alles onder water gedom peld; daarna had de antiquaar het langzaam laten opdrogen, zoodat de stof goed in alle hoekjes, plooitjes enz. vast kwam te zitten, 't Is dan ook niet te verwonderen, dat de goeie man er in li-ep. Maar waarom wou hij dan ook zoo'n koopje hebben? Hij had er dan toch ook verstand van en zijn boeken zeiden hem im mers, dat 't merk klopte? Nu ja, die S. Maar dat was 't juist: -S(amson). JAN ANTIEK. WITTE'S AUDIëNTIE. Ambtelijk 'is thans te Petersburg verzekerd, dat Witte's audiëntie bij den Tsaar.'niets dan een beleefdheid van laatstgenoemde is geweest en niet de minste politieke beteekenis had. Stolypin's stelling daar is het om te doen met dit bericht wordt voor ongeschokt verklaard. DE ELLENDE IN RUSLAND. De Times verneemt uit Petersburg, dat prins Lwof, voorzitter van het centrale comité van zemstwo's, zijne ervaringen heeft medegedeeld, opge daan bij een reis doo-r Samara en Kazan. Hij heeft 1280 KM .afgelegd zonder een enkel dorp te vinden, waar de bewoners behoorlijk te eten hadden. In elf dorpen was no-g een voorraad oud koren, in andere aten de dorpelingen schors of stroo, waar mee hun huizen gedekt zijn. Et waren nog maar weinig runde ren. De boe-ren verknopen ze voorde waarde van de huid. Het Roode Kruis beeft naar verschillende streken geld gezonden-, ma-ar men kon er geen -bro-od voor ko-open. De boeren ster ven van gebrek en ziekte. Prins Lwof wijt den toestand 'aan de1 Regeering, die de hulpverschaf- fmg te Petersburg centraliseert, ten gevolge waarvan het onmogelijk is 40 radllio-en hongerlijders, over een uitgestrekt gebied verdeeld, te spij zigen. Stolypin heeft -de hulpverschaffing te Petersburg gecentraliseerd, om be driegerijen té voorkomen. De zaak van Lidwall heeft getoond, dait dit niet veel heeft gebaat en daarbij komit nu nog, dat d:e plattelandsbevol king er veel erger aan doe is. Uit andere Handen. DE SCHEID ING SWET IN FRANKRIJK. -Gisteren, Dinsdag 11 December 1906., was de dag w-aarop het Concor daat buiten werking trad en de Scheidingswet een jaar na bare afkondiging van toepassing werd. Alle bladen ver-klaren dezen dag voor gedenkwaardig in die geschiedenis, en vele betoenen zich hoogst bezorgd over de toekomst. Vooral door de 'l-aatste beslissing van den Paris, vol gens welke aan de geestelijkheid ver boden wordt, op grond van de veree- nigin-gswet van 1881 de aangifte voor h:et houden van god sdSenstoefenin gen te doen. Het doel van dit verbod is, „de waardigheid der Kerk hoog te hóuden tegenover de laatste circulai re van minister Briand". In deze aan schrijving wordt o. a. gezegd, dat de katholieke eeredienst lang genoeg dn Frankrijk bekend is. dan dart het noodig zou zijn, aangifte hii de over heid te doen. De geestelijken moeten den eeredienst uitoefenen gelijk tot dusver en geduldig de maatregelen afwachten welke de regeering tegen de katholieken) zal nemen. De Paus wil vootrkomen, -dat door het ingrij pen v-an het burgerlijke gezag in den godsdienst een dubbelzinnige toe stand geschapen wordt.." Aan een particulier telegram uit Parijs aan 't Hbld., ontleenen we nog •het volgende „De Matin heeft aan al-Ie bisschop pelijke paleizen in Fr,ankrijk inlich tingen gevraagd over de houding die zal worden aangenomen. Het unanie me antwoord is: „wij volgen de pau selijke bevelen en blijven in de -kerk, zonder eenige -aangifte te doen" een paar -bisschoppen zeiden, dat nog aanvullende instructies uit Rom.e te venvachten waren. In -politieke kring-en is men vrij opgewondendat -een voorstel in de Kamer -gedaan zal wórden tot intrek king van alle uitkeeringen aan de geestelijken en terugneming van alle bisschoppelijke paleizen en -pastorie- en schijnt zeker". Briand en Glemenceau hebben eeni- ge koeren vergaderd. Hu-n uitlatingen aan correspondenten van enkele bla den voorspellen weinig goeds. Zoo Verklaarde de minister-president o. m. a'an d-en Matin-redacteur„De Kerk wi-1 den strijd zij zal di<en heb ben", en Briand zei de o. m. „Onder, de tegenwoordige omstandigheden staat de regeering niet meer tegen over het geweten dier katholieken, maar tegenover een politieke bereke ning, die zij met de daartoe geschik te middelen zal weten te bestrijden." Het eerste besluit van den mi nisterraad is geweest, de lastge ving aan de ambtenaren van het O. M„ elke overtreding van de bepalin gen der wet van 1881 onmiddellijk te vervolgen. Ingevolge het voorstel van Meunier zouden heden de 'bisschoppelijke pa leazen en de pastorieën dóór den Staat worden ih beslag genomen, en daarmede het eerste sein tot den strijd zijn gegev-en. D-e Libre Parole meldt, dat. de aartsbisschop van Parijs Maandag avond reeds een schrijven ontvangen heeft van den prefect der Seine en een van den mai-re van het Vlle' ar rondissement, -hem verzoekende zij-n maatregelen te nemen -om het aarts bisdom te verlaten. Uit de inlichtingen van den Echo de Paris blijkt, dat al de bisschoppen de inrichting van den particulieren e-er.edi-enst voorbereiden. „Alle gebruiken en overleveringen des lands", zoo schrijft bijv. de Echo de Paris, „worden bedreigd door een omwenteling welker gevo-lgen niet te overzien zijn." UIT DE FRANSCHE KAMER. De Kamer behandel-de Dinsdag de begrooting van buiteulandsohe za ken. In antwoord o-p een rede van den heer Desch-aneï, zegt minister Pichón, dat de huidige discussie hem gelegenheid had -gegeven om de bui tenlandsch e politiek te doen kennen en dat hij zich moest aansluiten bij de woorden van Deschanel, waarin bevestigd wordt de continuïteit der Fransche politiek, die berust op al lianties en vriendschapsbanden. De minister voegt daaraan toe, dat er geen sprake is van een Russische leaning. De heer Pichon verklaarde-verder, dat de regeering stappen zou doen bij Bulgarije en Griekenland om een be tere verstandhouding te bevorderen. In antwoord- op een interpellatie van den heer Groussau over de huis zoeking in de nu-nc-iatuur (zie tele grammen) verklaarde minister-presi dent Clemenceau, dat deze geschied de op bevel der justitie nu het con cordaat is verbroken, -is de nuncia- tuur een huis, dat onderworpen is aan de Fr-ansche wet. De minister verklaart niet te weten, welke papie ren -gehouden en .w.elke teruggeven zullen wordener had- reeds veel vroeger een einde gem-aakt moeten worden aan de briefwisseling tus- schen den heer Mon-tapnini en de geestelijkheid. „Wij hebben eerbied voor den godsdienst", zeide de mi nister, maar wij bestrijden onbarm hartig alles wat Romeinsche politie ke actie is. De heeir Montagnini. die aan de bisschoppen beval die Fransche wet te schenden, is aangeklaagd als medeplichtige ivan drie pastoors te Parijs, die, om een voorbeeld testel len, vervolgd Worden wegens schen ding van de wei, van 1905". UIT HET ENGELSCHE LAGERHUIS. Sir Edward 'Grev, minister van 'bu-itemlandsche zaken, deelde mede, dat de regeer-lng nog niet had verno men, dat de datum voor de Haa-gsche conferentie was vastgesteld. Minister Bannerman, een motie voorstellende om -het Huis te machti gen de amendementen op de onder wijswet „en bloc" te behandelen, rechtvaardigde de handelwijze der regeerincr en wierp het denkbeeld van gebrek aan achting voor het Hooger huis verre van zich. Hij verklaarde te gelo-oiven, dat juist thans de raad matiging te betrachten en den vrede niet te verstoren, indruk zou maken. De motie werd aangenomen met 317 stemmen tegen 89. De regeering stelde daarop een motie voor, waarbij de amendementen „en bloc" werden verworpen; voorstel werd- in behandeling geno men en de besprekingen zullen, naar verwacht wordt, uiterlijk Donderdag eindigen. RAISOELI TREEDT OP. Naar de Times uit Tandzjer ver neemt, heeft Raisoeli aan Marok- kaansche ambtenaren laten weten, dat -hij met de bergstammen gespro ken heeft en nu gereed is om aan bet hoofd van 15,000 gewapende mannen, naar Tandzjer te trekken en er alle Christenen o-ver de Ming te jagen. Met een beroep o-p den Koran zeide hij, dat, ook al zou daarna een inval van Europeanen trio-mfeeren, hij aan Gods bevelen -gehoorzaamd zou heb ben. De Standard verneemt uit Tandzjer dat de bergstammen, over het lange verblijf van vreemde oorlogsschepen in de h-aven verstoord, Raisoeli hun -hulp hebben aangeboden om de ont scheping van F.ranschen en Spanjaar den te beletten. De Fransche oorlogsschepen Jeanne d'Are en Galilée, die reeds geruimen tijd te Tandzjer zijai geweest, zijn Dinsdag naar Marseille teruggekeerd1. UIT DEN DUITSCHEN RIJKSDAG. Ter beantwoording van de inter pellaties over dien vleescbnood, ver klaart minister Po-sado-wsky uit naam van den Rijkskanselier, dat de ver schillende landsreg-eelringen plichtma tig de verschillende -voorstellen ter tegemoetkoming in den nood hebben' onderzocht en -dat -wat betreft de toe lating van Ie-vend vee en vleesch uit landen-, uit welke d-e invoer thans ge heel of gedeeltelijk is verboden, ge bleken is. dat de invoer van levend vee uit de meeste landen, wegens het. gevaar voor besmettelijke ziekten, niet kan worden toegestaan. Wat den invoer van vleesch uit Ne derland betreft, verklaarde de heer Posadowsky, dat de invoer ven alle soorten vleesch -geoorloofd is. De ver gemakkelijking van den -invoer v-an levend vee beeft een onderwerp van grondig onderzoek uitgemaakt, maar tegen de toelating -van levend rund- vee uit Nederland bestaan érnstige bezwaren wegen-s bet heerschen; van het mond- en -klauwzeer in Luxem burg en België, dat reeds overge bracht is naar de provincie Limburg, dicht bij de Pruisische -grenzen en waarvan uitbreiding over Nederland te vreezen is. HET CENTRUM CONTRA DERNBURG. De begrootings-commissie uit den Rijksdag verwierp met groo-te meer derheid de aanvullingsbegroot'ing voor koloniën, waarin 29,220,000 M-ark werden gevraagd voor Zuid- West-Afrikade commissie var,wierp eveneens alle daarbij gevoegde voor stellen en resoluties. DE GEMEENTERAADS VERKIEZING. Morgen, Donderdag, beeft de Ge meenteraadsverkiezing plaats in- bet tweede kiesdistrict, ter vervulling der vacature, ontstaan door het o-verlijidien van den beer G. L. van- Lenmiep. Als camdid-aten zijn gesteld Mr. A. S. Mi-edema, door de Libera le Unie en Vrijz.-Dem. De heieir A. F. J. Nieberg door de R.-K. Kiésvereenoiging, Protestant- sche Ki-esvereenigimg en „Nederland en Oranje". De -afdeéliing „Haarlem" van het Algemeen Nederlandsch Werklieden verbond besloot met algemeen stem men tot strikte onthouding. De sociaal-democraten' hebben eveneens besloten zich te onthouden-. De stembureaux bonden zitting v-an 85 uur in de scholen aan' de Nas saulaan en Friesc-he Varkenmarkt. Wanneer niet beide candidaten evenveel stómmen behalen, wordt de verkiezing morgen beslist. De nieuw-gekozene zal zitting heli- ben tot 1907. Vermist. Wie eenige inlichtingen kan geven omtrent de- verblijfplaats van den 17- jarigen Hendrik Toebes, die sinds 2 October j.l. wordt vermist, gelieve dit te doen aan zijne bedroefde ouders, De Witstraat 27. Andere bladen worden beleefd ver zocht dit bericht in het belang der ouders en van den vermiste over te nemen. Actie Smidsgezellen. Dinsdagavond is een sarrïenspre- kimig gehouden tusschen een comité uit de smidsgezellen- en een aantal burgersmedenpatroons, over eenige grieven idler eersten. De gezellen wenscheh een mini mum: loon van 25 cts. per uur voor een volslagen -knecht, bij een maxi mum arbeidsduur van 10 uur "per dag. Mede ve-rd ter sprake gebracht, een grief tegen zoogenaamde jongens-ex ploitatie. TWEEDE BACH-CONCERT. Dat w-as wèl -een- avond van novi teiten Behalve het 4© Piano-concert van Sain/t-Saëns dat vóór zes -of zeven jaren door Harold Bauer was gespeeld -geloof ik niet, dat een der cp het programma van Dinsdag 1.1. voorkomende werken al vroeger in onze Concertzaal w-as uitgevoerd. Webegocnnien met „Symphonic Fan- tastique", „Episode de la vie d' un artiste", van Hector Berlioz. De uit voering, door het Amsterdamsche or kest onder Mengelberg, had niet vol maakter kunnen zijn. Heel die reeks van mooie, ongewone, fijnbenekemd-e ea karakteristieke klankcombinaties trok in ongerepte schoonheid aan ons voorbij. Daar was in -het orkest een absolute reinheid van stemming, die zelfs voor een orkest als diit, waar het in een vreemd lokaal optreedt, zeld zaam is, en die wij ook in geen enkel dier volgende nummers van dezen avond terughoorden. Maar niet enkel als uiterlijke klank- werking stond de-ze prestatie zoo enorm hoogook als uitdrukking van de gewoëflsstemmiingen, 'die de compo nist in zijn werk trachtte te leggen, Iaat zich de uitvoering niet gelukki ger denken. Zelfs zij, die niet veel vcelen voor deze soort programma muziek, moeten getroffen zijn- gewor den door Berlioz' ontzaglijke kunst van orcli-estreeren. Overigens z-ou men al zeer bevoor oordeeld moeten zijn om -in deze muziek niet anders te zien dani e-en voortbrengsel van vernuft en zin voor klankwerk'ing. Om dingen te schrij ven-, zooals b.v. het tweede en derde gedeelte: van dete© Symphonic „Un Bal" en „Scènie aux Champs" moet men toch- ook met nog -andere gaven bedeeld zij-n. In het tweede deel van detn avond' deed h-et orkest ons kennis maken met een „Poènxe Symphomqué' van. Henri- Raboud, getiteld „La Procds- silon nocturne" en met een werk van een landgenoot, Rhapsodic Javanai- se", van Dirk Schafer. Eerstgenoemde jonge toondichter- heeft zich door een gedicht van Niko- laa-s Lenau laten inspireeren tot een toonschilderln-g, even- nobel van tee- keaiing als van coloriet. Niettegen staande de voor den- belangrijken om vang misschien wat gelijkmatige stemming, maakte hét werk toch veel indruk. Fri-sch en ged-urfd, maar zonder de ruwe brutaliteit van sommige ultra modernen, is de compositie van onzen als pianist en componist hoog aan geschreven- Dirk Schaf er. Hij heeft zij-n werk gebouwd op een Gamelang- medodiemaar overigens .lag het niet in z'u bedoeling h-ij zegt h-et in het concertboekje zelf, dus we moeten bet wiel gel-oov'enj exotische -muziek te sc-hrijven. Nu, bepaa-ld veel lijken op een Hollandsch volksliedje doet zijn Rhapsodic nietmaar geestig en on- d'e-rhoudend en vol aardige 'klank effecten is ze en dat is niet w-eiriig- Het werk m-aaikte een krachtig ©n opgewekt slot aan den avond. Solist, was dezen keer de heer Raoul Pugn-o, pianist nat Parij-s. Hij speelde twee groote werken met orkestbegelei ding. Vóór de pauze 't bovengenoemd Concert van Sain.t-Saëns, in liet twee de deel dei „Variations Symph-oni- ques" van Caesar Franck. De door hem bespeelde piano was een prach tige PLeyel-vleugel uit het magazijn van dien heer P. van Ooy alhier, dié de piano dan altijd het, jammer genoeg, wat met de temperatuur té kwaad scheen te hebben. De stemming der piano zelf en ten opzichte van-het orkest was niet- zoo vlekkeloos als bij h-et uiterst beschaafde en hoogst mu zikale spel van- dén Parijschen kun stenaar zoo gewensoht ware geweest. Maar wie zich- ovea* deze kleine on volmaaktheid waarvoor trouwens niemand kan worden aansprakelijk gesteld heeft kunnen h-eénzetten die moet met volle teugen genoten hebben van -het artistiek oprechte en bet gedistingeerde in Pugno's voor dracht. En wat een zinrijk en kleurrijk en in zijn vorm w-öl-geëvenredigd werk is toch ook dat vier die Concert v-an Saint-Saëns.- Mij dunkt, ik heb nog nooit iets van dezen componist ge hoord. dat zoo in elk opzicht bevre digt. En voor -dégehen ddie Caesar Franck rog maar alleen' uit zijn „Béatitu- des" kenden, zullen zijn „Variations Symphoniques" -een ware verrassing •zijn geweest. Dat is muziek van ui terlijke schittering maar een schit tering, die aan de boog-e voornaam heid van karakter geen afbreuk doet virfuo&emmuziek in- -dien edeflsten zin van liet woord. Met bijna dezelfde woorden zou het spel van Raoul Pugno- kunnen wor den omschreven. Het- is schitterend,- zond-ea' pralerij, ldaar -en beslist in ph;raseering -zonder schijn van pedan terie, en altijd als omtogen met een waas van poëzie. Is het té verwonde ren, dat zoo'n pianist zich tot zulke muziek voelt aangetrokken? We hebben Dinsdagavond weêr veel genoten PHILIP LOOT3.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1906 | | pagina 1