NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
Stadsnieuws
24e Jaargang.
No. 7219
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
WOENSDAG 9 JANUARI 1907
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN AD VERTEN TI ËN:
per drie maanden: Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem1.20 Haarlem van 15 regels ƒ0.75, elke regel meer ƒ0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 /r Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1.65 (^/^T \y%J 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Cmïlustreercf Zondagsblad, 'voor Haarlem* I 1 I 037H XffKSwEMcVC Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 55.
de omstreken en franco per post „0.45 (&cg=lï.rIntercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alie Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrarigère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bls Faubourg Montmartre.
EERSTE BLAD.
A<8ENDA
V\ OENSDAG 9 JANUARI.
Groote*Houtstraat 99 A: N. V. L'Uni-
'{ob Alg. Verg. van Aandeelhouders,
uur
Concertzaal De Kroon: Ilde Séance
ivoor Kamer-muziek-Jolh. Steenman,
cfi10 uur.
1 "Soc. Vereend ging (Bovenzaal): Ha-ar-
'lemsche Toynbee-Vereen. Muziek- en
8| uur.
Sint Bavo-. Bond. v. Staatspensio-
fmeering. afd. Haarlem: Lezing-D. de
8 uur.
m ONS HEEN
No. 456.
Riemsdijk p.n de Critiek
i Jhr. A. W. G. van Riemsdijk heeft
''bu in den tijd van drie jaar drie
stukken geschreven. Het eerste was
jMea Culpa, de eenvoudige ge
sdhiedenis van 'een rijken jonker, die
!i een eenvoudig meisje tot ongeluk
i brengt, (het tweede Se non vero,
waarin de gevolgen worden beschre-
ven van een verhouding, die een
schilder in zijn jeugd heeft gehad en
i nu het laatste Hoog Spel, waarin
geschetst wordt de ellende, die kan
J voortvloeien uit een jeugd-misstap
en tevens, waartoe men komen kan
uit gelddorst. Tn al de drie stukken
.dus ongeveer hetzelfde .gegeven, een
1 waarschuwing van den schrijver te-
gen onregelmatige verhoudingen, die
naar (hij ons laat zien onafwijsbaar
i hun straf met zich meebrengen. Men
i kan dus zeggen, dat Van Riemsdijk
i stukken schrijft met een strekking.
Op zijn jonge schouders staat het
hoofd van een bezadigd moralist. Tot
in zijn ziel is hij er van overtuigd:
1 'Eén uur van onbedachtzaamheid kan
i .maken dat men jai-en schreit. Hij
kan het ons niet genoeg zeggen, ons
er niet genoeg voor waarschuwen,
j Telkens komt (hij er op terug. En wel
j verre van zooals de Franschen doen,
lichtvaardigheid en loszinnigheid met
rozen te bestrooien, izoodat ze zich
i 'aangenaam, voordoen aan ons 'oog,
toont hij ons het kwaad in zijn ware
-gedaante, tot driemaal toe. Deze vol-
i harding zou, dn de meening van ieder
die in 't tooneel nog wat anders zien
wil dan vermaak alleen, de waardee-
ring verdienen van hen, die geroe
pen zijn om met hun oordeel 'het pu-
i bliek voor te lichten over de betee-
kenis en de waarde van zijn tooneel-
s werken.
-Het tegendeel is waar. Van Riems-
1 dijk (heeft zich tot dusver niet in de
sympathie der beoordeelaars mogen
verheugen. Van zijn eerste stuk af
zijn ze niet moede geworden om te
(herhalen, dat het géén ware kunst
l was, maar verouderd tooneelwerk,
niet meer van dezen tijd. Kluchtig
was het, dat het publiek zich -aan hun
anathema niet stoorde. Het heeft zoo
wel Me a Culpa als Se non vero meer
dan een halfhonderd opvoeringen be
zorgd en wanneer Van Riemsdijk bij
de vergelijking van de critiek der cri
tici en die van 't publiek stilletjes
voor zich. heen geglimlacht .heeft, zal
mij dat niet verwonderen. Het moet
"voor een schrijver -toch altijd aan
genamer Wezen, wanneer zij'n (stuk
aan 't publiek, dan wanneer 'het al
leen aan de critiek behaagt.
In 't laatste geval verdwijnt het na
een paa.r voorstellingen van 't reper
toire, om de honderden voorgangers
in den nacht der vergetelheid gezel
schap te gaan houden. DèArvoor
schTijft een acteur zijn stuk niet. Zijn
doel is dat (het zal worden opgevoerd
en zoodoende zijn denkbeelden zullen
worden versjpre.id. In (zooverre kan
dus de heer Van Riemsdijk zeggen,
dat zijn twee eerste stukken zijn ge
slaagd. Van het derde valt natuurlijk
op dit oogenblik nog niets te zeggen.
Het kan wel zijn, dat velen dit een
al te nuchter standpunt vinden. Ik
weet wel, da,t er zijn, die in een too-
neelstuk allereerst den modernen
kunstvorm verlangen en het, wanneer
het daaraan niet voldoet, onverbid
delijk veroordeelen tot het auto da
fé, dat zij aanrichten van in hun oog
mislukte producten. Onder hen vin
den we natuurlijk op de eerste rij de
critici zelf. Zij moeten, als de eerste
klasse kleermaker die de nieuwste
ruiten -en de pas uitgevonden lapellen
het eerst zelf gaat dragen om te la
ten zien, dat '.hij met zijn tijd mee
gaat zij moeten, zeg ik, alles wat
er achter 't voetlicht komt, toetsen,
aan den kunstvorm, die -door de laat
ste mode wordt voorgeschreven en
wat daaraan -niet voldoet, onverbid
delijk afwijzen. Misschien zullen zij
deze vergelijking met oen kleerma
ker onvriendelijk vinden, maar wie
in het vak wat ervaring heeft opge
daan weet, dat in de opvattingen om
trent kunst evengoed mode heerscht,
als in de stof en in de snit van de klee-
ren, die we dragen. Het moet, in on
zen van jubilea overvloeiend en tijd,
mijn lezers toch wel getroffen heb
ben, dat een criticus nimmer derge
lijke feesten viert. Waarschijnlijk om
dat (h-ij niet gaarne zijn wisselende
denkbeelden over een tijidperk van 25
jaar door een feestredenaar opgera
keld zou willen zien.
Dit staat vast, dat de aanvallen op
Van Riemsdijks laatste tooneelwerk,
evenals de critiek op de twee eersten,
den vorm geldt en niet den inhoud.
Geen van onze'beoordeelaars heeft
den staf gebroken over zijn onder
werpen, wel over de manier waarop
hij -die behandeld heeft. En nu wil
dk wel dadelijk erkennen, dat dit hun
goed recht is, mits men dan maar
wil toegeven, dat Van Riemsdijk zij
nerzijds den vorm mag kiezen, die
hem behaagt. Te meer omdat hij in
dat opzicht niemand een rad voor de
oogen draaien wil. Hij poseert niet
voor modern dramaturg, hij' komt er
rond voor uit, dat de romantiek hem
aanlokt. „Let op,", kan (hij in oogen-
blikk-en van geestdrift zeggen, „daar
heen gaan we terug". En hoewel ik
wil daarlaten of dat juist is (geen en
kele kunstvorm herhaalt zicih, meen
ik, ooit ongewijzigd) wanneer hij
daarvan overtuigd is en die vorm de
beste vindt, om er zijn denkbeelden
in te kleeden, dan kan ieder die dat
wil het met hem oneens zijn, maar
dan dient toch de critiek, acte ne
mende van zijn ruiterlijke verkla
ring, idie te 'eerbiedigen en niet te
keer te gaan, alsof hij met zijn nieuw
ste stuk te schrijven, -aan DE KUNST
een moord Co ad bedreven. Vooreerst
niet, omdat DE KUNST iets geheel
abstracts is, een vaag begrip zonder
lidhaam, dat, düs niet vermoord kan
worden en bovendien niet, omdat DE
KUNiST, zooals ik 'hiervoor al deed
opmerken, voortdurend van vorm
verwisselt en het in onzen voortsnel
lenden tijd best mogelijk is, dat de
maatstaf die op dit oogenblik wordt
aangelegd, over veertien dagen door
een geheel anderen zal zijn vervan
gen.
Wie in dezen tijd tooneelcritiek
leest, krijgt onwillekeurig den in
druk, alsof de critici vóór het voetlicht
gezamenlijk aanvallen op den auteur
achter het voetlicht, als ware de man
(hun persoonlijke vijand. De anders
zoo bezadigde redacteur van de Nieu
we Roti. Courant een van de beste
journalisten die we 'hebben, kan niet
laten hem zijn titel onder den neus
te wrijven. „Hoe is 't mogelijk, aldus
betoogt (hij ongeveer, dat een jonk
heer in een mooie villa, met kostbare
dingen om zich heen, :aan een mooie
schrijftafel gezeten, zoo'n stuk schrij
ven kan!" Zoon manier van critisee-
ren lijkt mij toch smakeloos. Er be
staat immers geenerlei verband tus-
schen Van Riemsdijks titel, zijn huis
en de eigenschappen van zijn stuk.
(Maar deze vergissing van Bereken-
hoff wordt toch nog door zekeren Dr.
Feenstra in de Telegraaf voortgezet,
en uitgebreid. Om een staaltje te ge
ven van deze soort van schrijverij
volgen 'hier de eerste volzinnen van
het Telegrafisch referaat, „Men kan
jonkheer zijn en van binnen er grauw
en onfrisch uitzien den Ikunsthon-
ger in de maag voelen jeuken van
een detective-aflevering-verslinder
uit het plebs. Ook onder mooie wijn-
roode vestjes kloppen banale harten.
Steen, dood, donder, gift, moord, ver
kalking van dezen magnifieken
mensch beeft (het Nederlandsdhe volk
en de Nederlandsdhe kunst nog veel
te verwachten."
Kan het platter, kan het smakeloo-
zer?
(Men zou denken van niet, maar 't is
toch zoo. Naderhand komen nog gro
ver phrases. De lezer zal blij zijn, dat
ik hem die schenk. Maar curieus blijft
toch de woede, waarmee deze Dr.
Feenstra zich opwindt tot een kook
hitte van verontwaardiging, die uit
spat in den verwonderlijken strijd
kreet: Terlaloe. Wat d;e beduidt, zal
de lezer niet beseffen. Ik kan tot mijn
spijt niet van voorlichting dienen.
Als nu maar niet, o goden der too-
neelspeelkunst, de heeren die Van
Riemsdijk naar zijn letterkundig le
ven staan, zich gaan verbeelden, dat
ik op zijn verzoek of met zijn meewe-
ten een en ander schreef. Bij den al-
lernieuwsten vorm waarin DE KUNST
zich hult of op "t punt is zich te gaan
hullen, verzeker ik plechtig, dat hij
er niemendal van af weet en genoege-
lijk voor een paar weken naar 't zui
den van Frankrijk is gegaan, een om
standigheid, tussdhen twee haakjes,
die voor een mogelijk volgende critiek
dienst zal kunnen doen.
'In elk geval is hij niet naar de Ri
viera. gevlucht uit angst voor de kri
tiek. T.e bescheiden om niet te malen
om wat zij zegt, heeft hij toch ook te
veel gezond verstand, om zich door
haar uit zijn evenwicht te laten bren
gen. Hij schrijft zooals (hem dat be
haagt. Dat is zijn recht. En ieder
dien zijn manier niet bevalt, kijike er
van af. Dat is 'h u n recht.
J. C. P.
Buitenlandsch Overzicht
DE TOESTAND IN RUSLAND.
De toestand in Locfz wordt met den
dag ernstiger. De ellende neemt er
een gruwelijk aanzien en dagelijks
worden er misdaden gepleegd. Her
haaldelijk hebben straatgevechten
plaats en liet personeel der ziekenhui
zen weigert de gewonden te helpen,
omclat zij bij hun barmhiaidi'gih&ids-
weoic voortdurend door het gepeupel,
da.t woedend is over de uitsluiting,
•worden bedreigd, of door de gendar
merie, die het onnoodig vindt dat toulp
wordt geboden aan de gewonde op
roermakers, worden bemoeilijkt.
Zeer slechte berichten komen ook
uit de provincie Gourie, in Transkau-
kas'ë, waar, tengevolge van den
slechten mails-oogst van dit jaar, de
middelen van bestaan steeds gerin
ger worden.
De ellende is er vreeselijikde kin
deren loopen uitgeliongerd en half
naakt langs den weg en met hangen
angst ziet men de komende koude,
hevige regens en wind tegemoet.
De ziektegevallen breiden zich
schrikbarend uit onder vrouwen en
kinderen en medicijnen kunnen ze
zich niet verschaffen.
Te Samara wordt het aantal werlc-
loo-zen steeds grooter, epidemics heer-
schien onder de bevolking. Een uitge
hongerde menigte Tartaren heeft zich
daar voor het huis van dien gouver
neur opgesteld, onder den lfreet'
„Brood en weak
DE MOORD OP HERZENSTEIN.
Thans is, volgens de „Correspon-
dance Russe", het voor-onderzoek in
zake den moord op liet gewezen Doe-
ma-lid Herzenstein begonnen. De drie
le-dlen van den „Bond van echt Russi
sche lieden", die door het hoofd van
den bond, Juskiewitsj Krakowski, tot
dien moord waren aangezocht, maar
weigerden, hebben een zeer bezwa
rend getuigenis tegen genoemden; Kra-
kowski afgelegd. De man, die ten
slotte het complot leidde, een zekere
Polownief, ook Sosjka genoemd, moet
tot de voorname leden van dén bond
gerekend wonden, daar hij met .Doe-
browin en Paris jkewitsj was aange
wezen om de deputatie uit. te maken
die aan minister-president Stolypin
het verzoek zou overbrengen om re-
geeringssteun voor den bond.
DE GEVOLGEN VAN NIEUWS
GIERIGHEID.
In een ledig staande woning te
Amoer, een voorstad van Jekaterinos-
laf, wanen door de politie drie bom
men gevonden. Ze werden voorzichtig
overgebracht naar een plaats, waar
men ze zou doen ontploffen. Drie ko
zakken-officieren waren nieuwsgierig
naar het uiterlijk der bommen. Een
va.n hen kon niet gelooven, dat zulke
blikken bussen zoo hoogst gevaarlijk
konden zijn hij nam er een op, waar
op deze ontplofte. De officieren en
een politieagent werden op de plaats
gedood, een inspecteur van politie
werd zwaar gewond.
KOEROPATKIN'S ONTVANGST
door den Tsaar op Tsarskojc Selo
vdrwekt groot opzien in Petersburg
de generaal schijnt weer geheel in c'e
gunst gekomen. De Tsaar zou hem
aangeboden hebben opnieuw in den
actteven dienst te treden en Koeropat-
kin zou dan stadhouder van den Kau-
kasus worden.
NEGEN WAGGONS
DOCUMENTEN.
In .met minder dan negen goederen
wagens worden deze week uit Chabo-
rofsk in Oost-Azië te Petersburg ver
wacht de documenten betreffende de
rekenplïchlighiei'd uit den tijd van den
ooiUog.
KOSTEN DER RUSSISCHE
POLITIE.
De geweldige stijging der kosten
van de Russische politie geeft de Cor-
respondance Russe in onderstaand
staatje
In 1902 93,187,205 roebels.
In 1903 99,762,633 roebels.
In 1904 114,727,078 roebels.
In 1905 106,602,697 roebels.
In 1906 131,228,849 Toebels.
Onder deze sommen zijn1 niet begre
pen de kostön der gendarmerie
De begTootimg van onderwijs stelt
zich tevreden met 52 millioen roe
bels.
Uiit andiere Landen.
COMBES WEDER OPGETREDEN.
Een particulier telegram uit Parijs
dato 7 Januari aan het „Handels
blad" meldt
..Een artikel vain Combes in de
„Neue Frede Prelsse" wekt veel beroe
ring in de politieke kringen. Op dit
oogenblik, nu het ministerie-Clemen-
ceau op het punt staat van' vele zij
den ie worcldn aangevallen, ziet men
In het art,heel van Combes de voor
bode van het wederoptreden van „pe
tit père" i de Temps" toont zich on
rustig', de „Débats" is geheel in de
war; dit laatste blad meent zelfs, dat
de mogelijkheid niet uitgesloten is,
dat Combes zal zeggen, dat onder
handeld moet worden met den Paus
C.ombes immers is ongeveer de eenige
die zulk een voorstel zon kunnen
doen, zonder voor pausgezind te wor
den gescholden hoe het zij, men is
in spanning over alle intrigues tegen
het ministerie en over het wederop
treden vain Combes.
den aanval van Zaterdag waren iO
dooden en 30 gewonden, eeoiige van
de laatsten zijn iin dén loop van den
dag bezweken. De verliezen van Rai-
soeli zijn niet bekend. Een neef van
hem moet gesneuveld zijn. Enkele
van de aanzienlijkste onder de door
Raisoeli gevangen gehouden men-
schon waren niet onder de invrijkeid-
gestelden, o.a. Arrar, een bescherme
ling van Portugal, en drie van zijne
blo e dveiwv anten
Men verwacht, dat de vermeeste
ring van Sinat in het geheeüe land in
druk zal maken. Hot zal nu misschien
mogelijk woorden, belastingen te hef
fen, zonder welke op den duur alle
regeer en onmogelijk is.
DE GEVONDEN SOM IN HET
SEMINARIE TE VERSAILLES.
Dé „Gaulois" deelt medé, dat de
250.000 francs, die in het groote
minarie te Versailles gevonden zijn,
afkomstig van giften en bestemd va
ren voor do opleiding van arme se
minaristen.
Deze som bestemd uit effecten, met
goedvinden van dek staat aangekocht
Zii was, op bevél van den Paus, in
het seminarie gelaten. Maar de re-
'gcering die er van afwist, zou het
geld opgeëdscht hebben.
Volgens dé socialistische „Petite
République", zou men niet 250.000
francs gevonden hebben, maar rente
titels van die waardie, dus een for
tuin van 6 millioen.; de som zal voor
om liefdadig doel bestemd worden.
RAISOELI VERSLAGEN.
De correspondent van de „Köln.
Ztg." seint over de gevechten met.
Raisoeli d.d. gisteren uit Tamdzjer
Van hedenochtend tot den avond'
ben ik in het kamp van de M-ehalla
geweest. Reeds in den vroegen och
tend werd de vesting Sinat met kanon
beschoten, De soldaten rukteto vervol
gens tegen Sinat op, dat door Raisoeli
zijn familie en zijn aanhang ont
ruimd bleek te zijn. Vermoedeliik
hééft Raisoeli, eené omsingeling vree-
zen.de, zijuie vesting tegen midder
nacht verlaten.
Ook het vastberaden optreden van
dé Mehalla op Zaterdag heeft onge
twijfeld niet. nagelaten, indruk op
hem te maken. Hij moet zich eerst
naar de Beni Ar,ros gewend hebben
w-aar hij eemiige goede vrienden heeft.
De Zaterdag licht gewonde aanvoer
der Boeghdadi reed het eerst Sinat
binnen én zorgde.daar bij het binnen
trekken van de troepen voor de orde.
Het huis van Raisoeli was door ge
schutvuur licht beschadigd. Dit huis
en alle andere huizen in Sinat wer
den, nadat alle bogeerenswaardige
buit weggebracht en dé door Raisoeli
gevangen gehouden menschen on
geveer 20 bevrijd waren, in brand
gestoken. De soldaten gaven zich
daarna aan plundering over. Ontzag
lijke hoeveelheden levensmiddelen,
huisraad en patronen vielen in hun
handen. Een onafgebroken stroom
van zwaar bepakte vroolijke krijgslie
den bewoog zich van Sinat naar liet
kamp.
Ook de dorpen uit den omtrek na
men aan de plundering deel. Vele
muildieren warén met den inhoud
van do onderaardsche graanschuren
van Raisoeli bepakt. De w-aarde van
den buit beloopt wie duizenden du-
ros.
Tegen 4 uur 's middags verzamelde
Boeghdadi dé aanvoerders en de
sjeiks te Sinat om zich heen. Onder
de thee werd raad gehouden. De Me
halla zal té Sinat in garnizoen ko
men. In den eersten tijd zullen
krijgstochten tegen de omliggende
dorpen en tégen Raisoeli zelf onder
nomen worden.
Het bleek, dat Raisoeli Zaterdag de
verdediging had geleid van een boven
zijn huis op dén berg kunstig «re-
maakte stelling af.
De verliezen van de Mehalla bij
WETEN EN WERKEN.
Maandagavond trad de lieer E.
Heimans uit Amsterdam als spreker
op. Deze natuurkenner gunde den
talrijken aanwezigen een kijkje inde
vogelwereld. Zijn taak werd veel
vergemakkelijkt door de vertooning
van een uitgebreide verzameling
zeer du-'delijke lantaarnplaatjes.
De heer Heiimans wees er op, dat
de fotografie een belangrijke rol is
gaan spelen in de bestudeering van
het dierenleven. Vroeger kreeg men
niets dan gefantaseerde schilderijen
en teckeningen, maar nu is er een
streven, om de dieren in hun natuur
te fotografeeren, waardoor men een
echt stukje levendige natuur krijgt.
Dit gaat echter met. veel moeilijk
heden gepaard, en eischit, behalve
een uitgebreide kennis van het die
renleven. ook veel geduld en volhar
ding. In Engeland drijft men het
zoover, dat er zélfs 'levensgevaar aan
te pas komt. Dit doet onze Hollaiid^
sche fotograaf Zwaairdhuizen (werk
zaam fvoolr Artis) wel niet, maar toch
kost ook hem het maken van zulke
foto's veel opoffering.
Spreker mocht zich in een aandach
tig luisterend en kijkend auditorium
verheugen. Aan het einde van zijn
voordracht werd hij met een krach
tig applaus gehuldigd.
R.-K a t h. Volksbond.
Maandagavond hield de Afd. Haar
lem van bovengènoemden Bond een
al gem e ene vergadering in haar ge
bouw St.-Bavo".
De voorzitter, de héér Guskens,
heette de talrijke aanwezigen van
harte welkom en wenschte hun met
eenige goedgekozen woorden een aan
genaam jaar.
Nadait de notulen waren gelezenen
goedgekeurd, deed de voorzitter nog
de volgende mededeélingen
le. Dat op 24 Januari a. s. een al-
gemeene vergadering der R.-Kath,
Iviesvereeniging zal plaats hebben,
waar dan als spreker zal optreden do
heer Mr. Dr. Kooien, lid der Tweede
Kamer, en waartoe introductie is toe
gestaan.
2e. Dat er een collecte zal gehou
den worden voor de stakende draad
trekkers te Helmond, welke spreker
aanbeveelt.
Hierna werd het woord gegeven
aan den spreker Yan dien avond,
Jhr. Mr. Frank K. van Lennep, dr
op een heldere en duidelijke wijze uit
eenzette hét nut eener verzekering
tegen de geldeOijke gevolgen van on
vrijwillige werkloosheid.
Spreker spoorde daairom met klem
van woorden aan dat vooral de vak-
vereenigingen deze zaak zouden ter
hand nemen.
Een luid en krachtig applaus be
loonden den spreker voor zijn
redevoering, en nadat Mr. Van
Lennep nog een tweetal vragen had
beantwoord, bedankte de voorzitter
den spreker namens de vergadering
met eenige hartelijke woorden.
Thans ging men over in een huis
houdelijke vergadering.
De collecte voor de stakers te Hel
mond had 'opgebracht f 14.65.
Sluiting van Tapper ij en.
Naar aanleiding van een opmer
king van Fidelio in zijn laatste Za-
terdagalvondpraatje, wordt onzeaan-
dach. er op gevestigd, dat op Nieuw
jaarsdag verschillende tapperijen
niet op last van den burgemeester,
maar door de eigenaars zelf waren
gesloten.
Daairvan male en wij gaarne mel-
d:ng.
Militaire Zaken.
Het aandeel der gemeente Haar
lem in de lichting 1907 te leveren, be
draagt voor volledige oefening 160
man en voor korte oefening 68 man.
De nazitting van den Militieraad
in het 2e district van Noord-Holland
zal gehouden worden op 29 Januari
e k. in „den Doelen" te Haarlem.
HET TOONEEL.
HET HOOGSTE RECHT" DOOR DE
„NED. TOONEELVEREEN IGIXG
Het (hoogste redht!
Welk is dat recht?
Volgens Ina Boudier— Bakker iu dit
stuk is dat het redht der kinderen op
de liefde en de zorg hunner ouders;
aan dat recht moeten zij alle andere
rechten opofferen; daarvoor moeten
zij hun eigen recht op liefde en geluk
achter stellen; de kinderen gaan vóór
alles en allen, want, zooals de vrouw
zelf in 't laatste 'bedrijf zegt, ze heb
ben „de hoogste redht en."
En die overtuiging heeft Ina Bou
dier—Bakker aanschouwelijk in (haar
stuk belichaamd.
Een vrouw, een kinderjuffrouw, is
op haar 17e jaar met een ouderen man
van hoogeren stand getrouwd, die
voor dit huwelijk, tegen den zin zijner
familie gesloten, zijn vooruitzichten
op een loopbaan in de diplomatie heeft
moeten opgeven en burgemeester op
een dorp is geworden. Zij hebben
twee kinderen, maar de vrouw voelt
zidh niet -gelukkig, want hij is een
hard en heerscfnzuchtig wezen, dat
altijd zijn wil doordrijft, zonder zijn
vrouw zelfs te raadplegen: hij gebiedt
en beveelt. Zoo heeft 'hij ook de kin
deren buitenshuis gedaan en van de
moeder gescheiden, om ze bij zijn
moeder te doen opvoeden,
Voor haar is t huwelijk een desillu
sie geworden; geluk en liefde vindt ze
niet. Totdat... ze eindelijk den man
ontmoet, dien ze werkelijk lief heeft
en die haar ook bemint. Eu nu zal ze
haar recht op liefde en geluk eindelijk
doen gelden; en zc besluit met hem
heen te gaan.
Maar daar bemerkt ze, dat haar
dochtertje, dat ze eigenlijk niet kent,
maar nu met dé vacantie. thuis komt,
verkeerdo neigingen heeft, op een ge
vaarlijk oogenblik in haar leven is,
en behoefte heeft aan leiding. En dan
offert zij iiaar liefde voor dien man
op, besluit zij te blijven on zidh geheel
aan de opvoeding van haar kind te
wijden.
Want dót heeft het hoogste recht.
Is die oplossing juist? Wuren er
geen kinderen geweest, die de moe
der thuis hielden, had de echtgenoot®
dan haar man mogen verlaten, om
een ander te volgen, dien zij later heeft
lief gekregen?
We zullen ons in die ne-venvraag-
stukken niet verdiepen, want we heb
ben de oplossing te accepteeren, die
de schrijfster ons aan de hand heeft
gedaan.
Ina BoudierBakker is nog niet
lang gehuwd, misschien is zij wel
moeder, en nu heeft zij in het huwe
lijksleven het recht der kinderen als
het hoogste re dit begrepen, waar
voor de moeder alle andere stommen
in haar (hart 't zwijgen moet opleg
gen. En wo (hebben dus maar te vra
gen wat zij hiervan in haar stuk heeft
teredht gebracht.
Welnu, 't is een eenvoudig stuk van
mooie emotie geworden; groote en hef
tige scènes, dan alleen in 't laatste
bedrijf, komen er niet in voor; sterke
dramatische effecten zal men er ook
niet in vinden, en toch loopt 't met
een spannenden climax naar het slot
op; hier en daar sleept 't wel eens wat
in den dialoog, vooral in 't tweede be
drijf, maar over 't algemeen is deze
todh -boeiend. Het is een knap, gevoe
lig stuk, doordacht tot in alle détails
en zonder tooneeltrucsj" en al krijgt
men den géheelen avond geen gewel
dige scènes, men blijft geboeid door
de eenvoudige, ware kunst, en het
gevoelige talent van den schrijfster.-
„Het (Hoogste Redht" is een tooneel
werk, dat veel in ons eigen gevoels
leven kan wakker roepen en een ge
voel van droeve schoonheid achter
laat
En mooi, zeer mooT was ook het
spel van de „Nederlandsche Tooneel-
vereeniging".
(Mevrouw Van der Horst speelde de
rol van de ongelukkig in het huwelijk
getroffen vrouw en gaf ons gelegen
heid om, na haar groote rol in Van
Riemsdijk's „Hoog Spel", er ons met
blijdschap oveT te verwonderen, dat
haar talent nu zij uit de Ileijer-
mansperiode los komt zich naar
den kant der veelzijdigheid gaat ont
wikkelen, wat in de vertolking der
'veelzijdige emoties en gevoelsslinge-
