HAARLEM'S BaGBLAD
n
Stadsnieuws
BEURSBERICHT
VAN
MERENS TIELEMAN
Haarlem, 23 Jan. 1907.
De ceuï-s was beden over 'lust- alge
meen zeer stil. terwijl bet, weinig©
{ïn'ino, dut, viel waar te nemen, zich
ccTvce-ntreerde op enkele lokale fond
sen. Voor Staatsfondsen was bij ge
ringen omzet, de stemming- vast, in
verband met. de verruiming' der geld
markt zoowel bier als elders. Peru
vians waren v a.st met buitenlamdscbe
vraag, vooral voor de pref. Aand. die
1 Loog er golden.
Van de lokale fondsen werden ta-
baksaand. 't meest begunstigd; nage
noeg algemeen hooger geopend, lie-
.pen de koersen t en slotte door winst-
neming meestal iets terug, doch de
grondtoon blijft, gunstig. W>1 lig wa
ren beden vooral Aand. Langkat ta
bak A., welke ca. 6% hooger bleven
en nabeurl nog 3 verbeterden
eenige vraag voor dekking r an con
tramine schijnt ook wel bij te dragen
tot de snelle rijzing dezer Aandeden.
Petrol, aand. waren meerendeels
vast. op iets hoogere koersen, doch
met weinig handel. Indische Mijn-
aand, moesten een deel van het snel
le koersherstöl der laatste dagen in
boeten,, daarentegen waren Great Co-
bar en Kimberiey West hooger ge
vraagd,
Aand. Ned. Amerik. St. vt. waarop
13 V, uitgekeerd zal worden, waren
onveranderd 159 Het diridiemd be
antwoordt niet geheel aan de boor
sommigen gestelde liooge verwach
tingen doch 'het verslag zal naar wij
van bevoegde zijde i vernemen, eien
zeer goeden indrug maken ein groote
afschrijvingen aantoonen.
Ned, Handel Mij. zeer- vast of
schoon weiivg hooger.
De markt in New-York iiad giste
ren, -sen vrijwel kleurloos verloop en
slechts in enkele soorten waren de
variaties en omzetten van eenig be
lang. Het publiek, dat op de lage
prijzen eenig fonds had opgenomen,
maakte v an die verbetering, welke
gisteren bij de opening plaats vond,
gebruik om winst te nemen, waar
door de koersen over de geheel e lijst
afbrokkelden. Later op den dag was
er eenige meerdere kooplust, maar
het slot was lusteloos zonder een be
paalde stemming. Voed vertrouwen
m de markt schijnt er te New-York
vooralsnog niet te bestaan en die hoo
ger© noteeringen begin,beurs schij
nen rneeir bet gevolg te zijn van Euro-
peesche dan van Amenkaanscbe
kooplust. De onzekerheid, welke er
ten opzichte van het dividend op de
.pref. Aand. South. Ry. bestaan, de
sterke vermindering in netio's bij
verschillende spoorwegen, de talrijke
nieuwe emissies, welke plaatsing zoe
ken. zijn wel oe voornaamste redenen
van de terughoudendheid van het pu
bliek.
De ondervinding- heeft evenwel ge
leerd. dat toestanden in Amerika
spoedig kunnen veranderen en bij de
groote welvaart, welke er in die Verg.
Staten 'heerscht, bestaat er goede
kans, dat voornoemde emissies, hoe
groot deze ook schijnen mogen,
leidelijk worden geabsorbeerd. Het
zelfde deed zich in 1903 voor, toen de
algemeen© toestand een veel minder
krachtige was dan thans, terwijl het
in dat jaar voornamelijk uitgiften
van nieuwe opgerichte industrieele
ondernemingen waren, welke onder
komen zochten. In zooverre onder
scheidt de tegenwoordige sftua.tie
zich dan ook gunstig van die in '1903
daar het thans emissies geldt' van be
staande en in volle exploitatie zajndi
ondernemingen.
Wat rm eindelijk het verloop der
beurs op gisteren betreft, was zulks
zeer kalm on is er van de meeste aan
deel-soorten dan ook geen beuws te
vermelden. Het bericht, dat die New-
York Centra] aankondigde voorloo.
pig ie zullen wachten met haar voor
genomen kapita.alsu'tbreidïng maak
te een gunst'gen indruk, en verwacht
men, dat de andere groote Mi jen. dit
vobrbseld zullen volgen. Naar be
weerd wordt, voorspelt, niemand min
der dan Lawson een rijzing van 20
in Amalg. Copp., ofschoon dit strookt
met onze opinie, klinkt het advies
'zonderling van de zijde v;an iemand,
die steeds de Rockefeller groep in het
algemeen en die Amalg. Coppoir. Co.
in het bijzonder heftig heeft aange
vallen, wij meen en dan ook het be
richt als een onwaarschijnlijk t,e mo
gen beschouwen.
In onze Amerik. afd. heerscht© he
den baj zeer beperkte affaire een ta
melijk lustelooze stemming, welke
echter ten slotte iets verbeterde, toen
o. s. Steels 4711/16 gevraagd ble
ven.
Geld 4 3/4%.
HET TOONEEL.
DE „Gr.T'SBREGHT VAN AEiMSTEL"
DOOR HET „NEERLANDSCH"
Wanneer we op de aanplakborden
in de stad een opvoering van den
Gijsbrecht" aangekondigd zien, don
mioeten we onwillekeurig aan de
Oude en Nieuwjaarsavonden van vroe
ger jaren terugdenken, wanneer te
gen dien tijd dn den Haag en dn Am
sterdam trouw een voorstelling van
dit bekende stuk -van Vondel werd
aangekondigd.
En allerlei herinneringen worden
dan broksgewijze weer wakker aan dit
drama, dat met de overbekende mo
de deeling begint, dat bet „hemel
sere gerecht" zich „ten Qange leste"
erbarmt, heeft over de „benauwde
veste" en ,.armo burgerij" van de
droeve 'Amstelstad. 'We -zien dan mevr-.
Kleine Gartman weer als Badeloch,
we zien Ising nog ibet beroemde ver
haal van d'en bode doen, en later Roy-
aards zelfs, en o nog zooveel anéér.
En in 'onze verbeelding hooren en zien
we óók de „Bruiloft van Kloris en
Roosje" als nastukje, met de ©olijke
muziek. en den Nieuwj a ars wen scih
van Pieternel en Thom.asvaer, en de
„edhte" ihammen op liet tooneel, en
Krelis, en d'en, aardigen dans der
boertjes en boerinnekens, en den dron
ken boer, die elk jaar vóór .liet scherm
verdwaalde ,als dit neergelaten werd.
Nieuwjaar, feestdagen, allerlei bra
ve voornemens, 'warme punch, een
tractatie op den grijzen, decftigen
„Gijsbrecht" en den jubelenden Klo
ris, die met Roosje trouwen zal en
haar aan haar boezelaar vasthoudt
als ze hem boos wil ontvluchten.
Och, 't hoorde alles zoo bij elkaar.
Maar om nu „zoo maar" op een dag
in 't jaar, op een onverschilligen
dag, naar de komedie te gaan om
koud 'en rulweg den „Gijsbrecht" te
zien, en nog wel een Gijsbrecht" zon
der bruiloft van Kloris en Roosje, dat
doet denken aan willen feest vieren
■als er geen jarige is!
En toen gisteren avond het scherm
op ging vonden we weer aan weers
kanten van het tooneel eenige figu
ranten in blikken wapenrustingen en
met bordpapieren schilden als krijgs
lieden staan, en de groote Schoonho
ven, ook met blik en bordpapier, in
hun midden als Gijsbrecht de verzen
van Vondel opzeggen, niet goed, niet
slecht, maar bruikbaar, zooals ihij 't al
zooveel jaren gedaan heeft en wel zal
blijven doen.
Later volgden alle ander© personen
met 't declameeren want de gedra
gen deun, waarop men op 't Leidsche
Plein cle verzen van Vondel voor
draagt, heeft meer van „declameeren'
daai van „zeggen" van hun rollen
uit den „Gijsbrecht". Maar of 't was
door 'die kou, of -door de niet volle zaal,
of dat de lartisten geen goeden zin
hadden, maar 't was oen slordige,
haastige, afgeroffelde, naar-huis-ver-
langende opvoering' van Vondel. Hoor
den we Badeloch geen gekheidjes met
(haar geluid maken tegen Gijsbrecht?
En zongen de nonnetjes dn de bekende
kerkscène op een o ogenblik niet zoo
gruwbaarlijk valsch, dat de leden van
„Zang en Vriendschap" of van andere
zanggezelschappen, die in de zaal wa
ren, met pijn van schrik naar hun
ooren grepen en daarna begonnen te
lachen? En toen de non, die de rey
van KI avis sen, beginnende met liet
prachtige: ,,0, Kerstnacht, schooner
dan de dagen"... voorgedragen had en
eenig applaus kreeg... stond die non
to-en niet, te... buigen! 'Heusch, 't is
waar!
Wanneer een. vereeniging, die nog
wel het predicaat van „Koninklijk"
da',aagt, Vondel niet beter kan vertol
ken, niet meer eerbied voor diens
j kunst heeft, of te vermoeid is of zic'h
te verveeld voelt, om aan de Haarlem-
rners een aan billijke -eiscfiien voldoen
de vertolking te laten zien, dan moest
ze liever van den „Gijsbrecht" afblij
ven. Ons snapt ze er tenminste niet
meer.
Maar na de (lugubere akeligheden
van „Spoken", na de visionaire bloe
derigheden van „Macbeth" en na de
droevige klaagliederen uit een „Gijs
brecht" bij de „ondergangth. van sijn
stad en sijn ballingschap", krijgen
we du Maandag eens gelegenheid om
wat vroolijklheid te zien en te hooren.
'En de mensdhen schijnen 'daar be
hoefte iaan te hebben en naar te ver
langen, want 't loopt nu .al storm' voor
ide .Huzaranko ort s"
FRANS NETSCHER.
HINDERWET.
B. en W hebben de volgende ver
gunningen verleend:
Aan H. J. Carels, firma Paul C.
Kaiser, tot uitbreiding van de bakke
rij in de peroeelen aan de Zijlstraat
Nos. 13 en 14, door bijbouw en bet bij
plaatsen van twee dubbele heeteluaht-
ovens 'in het achtergedeelte van het
perceel Zijlstraat 10.
Aan 'H. J. Rooyers tot oprichting
van eene bakkerij in een perceel op
(het terrein aan de Oosterstraat.
Eene belang r ij k e onder-
scheiding.
Het is voor de Nederlandsen e druk
kunst, een belangrijke onderschei
ding, dat zelfs ver over de grenzen
haar werk on boagen prijs wordt ge
steld. De Braziliaansche regeering
bijv. heeft, naar thans wordt gemeld,
aan de Haarlemsche firma Joh. En
schedé en Zonen het drukken van de
obligatiën voor haar- conversie-leendng
opgedragen.
IjMaseffil»
DR ANKBESTRIJ DING.
Door d© R. K. federatie van drank-
bestrijdersbonden Sobriëtas is aan
dien Minister van Oorlog verzocht
voortaan bij feestelijke gelegenheden
behalve bier en andere alcoholhou
dende dranken ook verkrijgbaar te
stellen alcoholvrijen drank.
De Ministers beeft geantwoord, dat
hij aan dijt verzoek zal voldoen en in
dien geest een aanschrijving beeft ge
richt tot de inspecteurs der verschil
lende wapens.
(„Dgbl. v. N.-Brab.")
SPEELHOL TE VAALS.
Het Gerechtshof te 's-Bosch deed
uitspraak ra die zaak speelbank te
Vaals. Tegen de beklaagden Jacob
Kabe, Hennrich Heider, Bernard
Brockhoff en Gustav Loewen was
ieder zes maanden gevangenisstraf
geëisebt.
Het Hof veroordeeld© beklaagden'
J. Kahe, Heider en Brockhoff ieder
tot eene maand en Loewen tot veer
tien dagen gevangenisstraf.
EEN HONDERDJARIGE.
De weduwe Du MezTailleur, ge
boren Groede, thans wonende te Am
sterdam, vierde Woensdag liaan.'hon-
derdsien jaardag. Haatr 73-jarige
zoon uit Aardenburg kwam haar ge-
lukwenschen.
VERDRONKEN.
Te Gotldkoorn (gemeente Midiwoldia,
Groningen) is Dinsdagmorgen de
schilder Niaman in een Sloot verdron
ken. Zijn lijk moet uit bet ijs worden
gekapt.
EEN MIAUWENDE
BELASTINGAMBTENAAR.
Dat de hondenbelasting het vorige
jaar ƒ1800 meer heeft opgebracht don
een voorafgaand jaar, moet Amster
dam naar wij dezer dagen hoor
den te danken hebben aan een.
miauwenden belastingambtenaar.
Deze toch verstaat de kunst, bet
mi au wen van een poes bijzonder na
tuurgetrouw te kunnen nabootsen.
En da airvan heeft onze man een
zeer verdienstelijk, en voor den fiscus
voordeelig gebruik gemaakt. Hij trok
de stad door, schelde buis aan buis
aan en begon, zoodra de deur werd
opengetrokken, erbarmelijk te miau
wen.
Dat was d'en foxj.es, setters, taxen,
en boe dat bondengoed) meer moge
beetecn, te machtig, en meermalen
bracht onze belastingambtenaar een
gansche trap in opstand, door het
gekef van op „katjes' beluste huis
vrienden.
Natuurlijk waren de resp. eigena
ren of eigenaressen er ..gloeiend bij".
en wanneer er b.v. maar één hond
kefte, was juffrouw van één hoog
wilde ze zelf een aanslag voorkomen
wel genoodzaakt te zeggen, dat
foxje twee of date hoog tehuis boorde.
Zoo kwam bet accres in de honden
belasting tot stand
Hadden we maar een dergelijk pro
baat middel tegen andere ontduikin
gen en vele van zulke winstgeven
de ambtenaren
(Tel.)
IJSBERICHTEN.
Vóór Miedeanblik wordt in die Zui
derzee veel drijfijs gezien. Vier ka-
u'onneeirbooten, op weg naar Helder,
zochten hier veiüiige haven. Slechts
één kon binnenkomen. Een andere
ligt vast in den havenmond'.
Del scheepvaart in Friesland is ge
stremd.
Het postverkeer met Ameland is
dioor liet ijs en Oostenwind gestremd.
De havenlichten te Edam zijn weg
genomon. De Zuiderzee voor die haven
ligt dichtgevroren, in zee ziet men
geen wakken meer.
Uit Monnikendam
In één nacht 'is alles dichtgevroren
en 'het verkeer mot bet eiland tylar-
ken verbroken. Zoo ver het oog reikt,
zoowel van Marken als van Monni
kendam, is alles ijis. Indien de vorst
aanhoudt op deze wijze, kan de tocht
over 'het ijs naair Marken aanstaan
den Zondag volbracht worden.
De Vecht is geheel dicht gevroren.
De scheepvaart Amsterdam—Weesp
wordt nog onderhonden'.
De rivier die Bern ligt dicht. De
vrachtbooten van Baarn en Eemnes
op Amsterdam hebben idlen dienst ge
staakt.
D'e postboot „Minister Havelaar"
zit in de Urker haven aan den
grond.
VREDESCONFERENTIE.
Het Haagsche Correspondentie-
bureau meldt uit vertrouwbare bron,
dat de reis van den heer De Martens
ten doel heeft eemge voorbereidend©
vragen tot klaarheid te brengen, be
trekkelijk de organisatie van de twee
de vredesconferentie en de vaststel
ling van het voor haar bijeenkomen
meest geschikte tijdstip.
De heer De Martens wordt verge
zeld dooit' den hem -als secretaris toe-
ge voegden baron De Noldé, secreta
ris van het departement van buiten-
land'sche zaken te St. Petersburg, een
uitnemend kenner van bet interna
tionaal recht.
Na het bezoek aan Den Haag vol
gen Rome en Weenen.
E'en beslissing omtrent het tijdstip
van bijeenkomst zal eerst worden ge
nomen nadat de heer De Martens aan
zijn gouvernement verslag zal heb
ben gegeven van zijn zending. Met
bet oog op deze omstandigheid en op
do noodzakelijkheid van die vaststel
ling van de noodige kredieten door
de 'parlementen, is het te verwachten
dat -de conferentie eerst in bet mid
den van den zomer zal kunnen bij
eenkomen.
onder het voorrad van den wagen.
Eenige minuten later overleed de on
gelukkige aan de bekomen schedel
breuk.
DE INBRAAK OP DE HEEREN-
MARKT TE AMSTERDAM.
Aangezien een der twee personen,
die Dinsdagnianiiddiag als verdacht
van de inbraak op de Heerenmarkt
zijn aangehouden, vermoedelijk op
zijn vlucht een stalen ring met knop
jes-sluiting, waaraan 6 of 7 groote en
kleine sleutels, op straat heeft weg
geworpen, verzoekt de commissaris
van pohie in de 6e sectie (.bureau
Wannoesstraat), wanneer die ring
met sleutels mocht worden gevonden,
■hiervan zoo spoedig mogelijk mede-
deeiing te doen aan zijn bureau.
DOOR KOUDE BEVANGEN.
Dinsdagmiddag viel een vrouw,
door de koude verkleumd, op straat
nabij het Amstel-Hotel te Amster
dam. Zij werd daar liefderijk opgeno
men en per rijtuig naai' hare woning
in de QosterparkstraaJt gebracht.
ONGELUKKEN.
Woensdagmorgen ">s een man door
gladheid van het dek van het stoom
schip „Prins Willem I" in het ruim
gevallen en zwaar -gewond per bran
card naar het Binnengasthuis te Am
sterdam vervoerd.
Woensdagmorgen had de 66-j'arige
A. Lamers het ongeluk, toen hij aan
den voet van den Wageningschen
Berg op zijn kar wilde stappen, een
misstap te doen. Hij viel en kwam
BRANDEN.
Door te hard stoken sprong Dins
dagavond de kachel in de huiskamer
vaai dien lieer Paper, brandstoffen-
en groerntenbandeiaar te Hilversum.
Do vrouw dies huizes, die alleen.1 thuis
was met zes kinderen, die boven slie
pen, w-as juist eveoi de kamer uitge
gaan. Bij haar terugkomst stond hot
geheel© vertrek vol rook, zij ijlde naar
deni zolder om die kinderen te rebctón,
doch kou niet meer berug. Buren, d!i©
de vlammen zagen uitslaan, zétten
'een ladder tegen heit huis en redden
vrouw en kinderctn met moeite idOor
het dakraam.
De vlammen sloegen weldira het
huis uit 'ern werdien door den herigen
wind aangewakkerd.
Mietn trachtte met twee slangen op
de waterleiding liet vuur te hlus-
schian, doch tevergeefs. Het gebeele
buis, benevens ltet aangrenzende, dat
onbewoond was, brandde uit.
Verzekering dekt de schade.
Dinsdagnacht brandde de rogge- eu
pelmolen „De Roode Leeuw" van den
hoer Friso te HarMingen totahl af.
Verzekering dekt de schade.
DE LICHTKROON IN DE ST. WAL-
BURGSKERK TE ZUTPHEN.
Men meldt uit Zutphen
De prachtige lichtkroon in onze St.
Walburgske/rk, wel eiens voor het
oudste gedenkstuk van gesmeed ijzer
in ons vaderland gehouden, is, we
gens verplaatsing van het orgel thans
aan ©en ijzeren ketting in die absis
gehangen.
Bij deze gelegenheid bleek, dat
men vroeger enkele deelen der kroon,
welke weggeraakt zijn, heeft vervan
gen door andere uit. zink.
(N. R. Ct.)
per spoor naar Deldein terug; Zon
dags was hij Ln Hengelo terug, om
tot de ontdekking te komen, dat hij
met een gruppenilsaker had' te doen
gehad.
(„Tel.")
M IN DE R W A A R DIGE
VEROORDEELDEN.
Aangezien de circulaire van het
comité van oprichting eener Veree
niging voor psychiatrischen bijstand
aan strafrechtelijk vervolgden in ver
schillende bladen werd opgenomen,
had dit ten gevolge, dat de in deze
oLrculaihe vervatte uitnood'ging al
leen tot personen in bet arrondisse
ment Den Haag was gericht ook bui
ten de grenzen van dat arrondisse
ment gebracht werd, waardoor bet
comité ook adhaesiebetuigingen be
reikten uit Amsterdam, Rotterdam,
Haarlem, Arnhem, Zeist, enz.
Het comité, bestaande uit de hee>-
ren m,r. J. R. B. de Roos, mft\ J. Lim
burg, dr. P. Wellenbergh, mr. J. Wol-
terbeek Muller, verklaart op prijs te
stellen, deze bewijzen van instem
ming, di,e voor het comité zeer aan
genaam waren en dat, hoewel de uitr
noodiging tot deelneming aan een
Vereeniging welke in het Arrondisse
ment Den Haag baar werkkring zal
w nd-en, uit den aard der zaak be
houdens eene enkele uitzondering om
bepaalde redenen alleen in bet ar
rondissement wordt verspreid, er
echter na nadere overweging van de
zijde van liet comité geen bezwaar
bestaat dat ook personen buiten het
arrondissement Den Haag, dlie sym
pathie gevoelen vooir heit. streven, bij
de oprichting der vereeniging mede
werken en als lid toetreden.
Men ri-chte zich daartoe tot air. J.
R. B. de Roos, Ilelenastraat 25 te
's-Gravenhage.
KöPENICK IN HOLLAND
Zaterdagmiddag vervoegde zich bij
dein landbouwer Jacobs, te Dolden
iemand, die zich uitgaf voor briga
dier der marechaussee. Hij was in
burgerkleeding en zeide een paarden
dief to zoeken, omtrent wieei hij bij
Jacobs iirilicht/ingeii kwam vragen.
Plotseling staakte hij bet gesprek,
omdat zijn manschapp-cn buiten naar
het heette, hem floten. Hij ging heen,
cm een tijdje later weer te komen
met id© mededeeiing, dat de dief was
gevonden, maar onwillig was te loo-
pen naar Hengelo naar de kazerne.
Jacobs moest nu met zijn paard
mee, waaraan de dief zou worden
vastgebonden om hem op die manier
mee te krijgen. Een eincl op weg wa
ren evenwel dief, noch manschappen,
te bespeurendie •waren -dan zeker
al vooruit getrokken, zoodra die dief
zich gewilliger bad getoond. Op deze
wijze ging de -boei' mee naar Hengelo,
waar de pseudo-brigadier hem verlof
gaf op kosten van den wachtmeester
een en ander te gebruiken in b-et ho
tel „De Halve Maan". Het geld voer
een en ander kon hij den volgenden
morgen iom elf uur in ontvangst ko
men nemen aan de kazerne. De boer
het zijn paard in H. achter en keerde
SBION STEVJN ALS TAAL
ZUIVERAAR.
In bet programma ran de Molland-
sdha Maatschappij der Wetenschap
pen te (Haarlem, voor het jaar 1906,
wendt een en ander verteld uilt het le
ven van SimonAStevin. Er wordt me
degedeeld, dat hij o.a. een werktuig
samenstelde, dat tegelijk ifds spade
voor 'lossen grond, als BiouweeJ voor
barden grond .en als bijl voor het om
kappen of doorhakken van wortels
kon dienen. iStevin noemde het ge
reedschap een spabylhou. aldus in
toepassing brengende zijn stelling,
dat de Nederlandsche taal juist daar
om zoo voortreffelijk was, wijl zij
meer dan eenige andere woorden van
één lettergreep bevat, die naar vaste,
regelen tot samengestelde woorden te
vereenagen waren.
In .zijn vurige vaderlandsliefde was
hij niet 'alleen een bekwaam pleiter
maai' ook een standvastig bevorde
raar van de zuiverheid zijner moeder
taal. In geen zijner geschriften, hoe
vervuld look van kunsttermen, treft
men een aan vreemde talen ontleend
woord. aan. Hij schreef oen vertoog om
aan te toonen, dat bet Nederlandsch
;alle andere talen in bruikbaarheid
overtrof en (beweerde dit boven Ar
chimedes voor te hebben, dat hij zich
in (het Nederlandscih kon uitdrukken,
terwijl Archimedes zich niet heb
Grieksdh moest behelpen.
In zijn ijveren voor bet Nederlandsch
bad hij tot bondgenoot zijn vriend en
bewonderaar Hugo de Groot.
In-dien deze beide groote mannen
tot ons konden wederkeeren. boe zou
den zij te moede zijn, indien zij ver
namen dat -een paar jaar geleden
ambtenaren van Buiten 1 andsche Za
ken den Minister wisten wijs te ma
ken, dat een anet ieen vreemde mo
gendheid gesloten en naar gezanten-
gebruik -in de Fransche taal gesteld
verdrag, niet dn onze landstaal onder
de Nederlandsche 'Staatsstukken op
genomen moest worden, omdat het
Hollandsch zddli niet leende tot het
uitdrukken van collectieve begrippen.
(Nearl.)
QUéRLDO EN „CONTROLEUR".
In (bet Zaterdag verschenen num
mer van De Controleur komt 'het vol
gende voor:
„Ondergeteekende, zich noemende
„Primus inter Pares",
„betuigt bij dezen zijn spijt over de
lidhtzinnige ien ergerlijke taal door
hem gebruikt 'Omtrent den heer Qué-
rido,
„verklaart bij dezen ongegrond al
datgene in zijne artikelen, dait ook
maar ©enigszins krenkend zou kun
nen zijn voor iden beer Quérido al»
mensoh en als criticus, en
„betuigt bij dezen den beer Quéri
do zijn dank, dat bij deze excuses in
dezen vorm 'heeft willen aanvaarden.
(PRIMUS INTER (PARES."
De radactie voegt aan deze verkla
ring nog liet volgende toe:
„Met bovenstaande verklaring beeft
de heer Quérido zich voldaan ver
klaard en is daarmede dus de onaan
gename kwestie tussohen de beide
partijen van ide baan. Met een enkel
woord wensdhen wij nog hieraan toe
te voegen, dut na kennisname van ge
voerde correspondenties en na de be
sprekingen, die wij deze week met
den heer Quérido hadden om zeer par
ticuliere redenen ,ten aanzien van Pri
mus inter Pares, ons deze vreedzame
oplossing van de zaak wel de meest
wensdbelijke leek. De heer Quérido
biad inderdaad recht op deze satisfac
tie in ons blad.
„Na wat wij echter thans weten en
ons eerder geheel onbekend was, voe
len wij ons genoopt, zij 't dan ook
met leedwezen, de verdere medewer
king van Primus inteer Pares iaan. Da
Controleur beslist af te wijzen."
DE VERKIEZING TE LEEUWAR
DEN.
In de te Leeuwarden gehouden le
denvergadering d©r R.-K. Kiesjvere'5-
F e u i 1 i e t o.
DeVerdwijniog
van Gerald Rathboue
fN'aar het Engelsch van Guy Thome).
Deirnan met bet groote, onbehaarde
gelaat zag heel bleek, en zijne rin
gers beefden, terwijl bij nog bezig
was draden, vast te maken en schroe
ven stijver of 'losser te draaien. Hij
keek niet op, toen Gouldesbrough
hern die rechtmatige buide bracht, of
schoon -"eder dei' toeschouwers bij bet
noemen van zijn naam den blik op
hem richtte.
Om de waarheid getrouw te blijven
moet gezegd worden, dat Mr. Wilson
Guest voor 't eerst sedert vele jaren
sitnds deai vorigen -avond volkomen
vrij van alcohol w,as. Voor liet eerst
sinds 'hiun samenwerking had Goui-
desbrougli er bepaald op gestaan, dat
Guest mets zou gebruiken. Hij had
dat vroeger nooit gedaan, zooals bij
zijn vriend ook deed opmerken, ran ai-
op dezen dag stond., zoonis hij zed,
rijn beslui! vast en hij wen&chte ge-
hoorza/amd' te worden.
Os waanzinnige smedkingen van
rampzalig© individu, zijn onge
lukkige zelfvernedering, toen bij
builde om zijn vergift, diat alles hielp
niets. Hij was gedwongen to© te ge
ven ©n op 'dit oogenblik was hij aan
eene afschuwelijke kwelling ten prooi.
Alleen door de grootste inspanning
vain zijn zwakken wil, was hij in
staat de gevoelige werktuigen voor de
demonstratie in orde te maken.
Ik denk niet, vervolgde Sir Wil
liam, diat, er op 't oogenblik iemand
biie-r aainwez/ig is, dlie niet op cilo hoog
te is van den aar dl van mijn experi
menten en uitvindingen. Helt beeft
dien laatstem tijd i/n die Pers zoo vol
komen de ronde gedaan en Mr. Do
nald Megbde hoöft zoo'n vloeiend ver
haal geschreven over den invloed,
dien hij denkt dat de ontdekking op
ons leven hebben zal, dat dik over
tuigd. ben, dat gij allen iets weet van
datgene, wat ik u nu toonen zal. Om
bet. heel eenvoudig uit te drukken, ik
zal u laten zien, hoe gedlachten ui
den vorm van trillingen' verzameld
kunnen worden direct van de herse
nen uit, die- ze voortbrengt.
Hij zweeg even en de gasten fluis
terden samen.
Toen ging hij voort
Vóór dat ik tot het uitvoeren van
cle experimenten overga, is hiet noo-
diig. diat ik u vertel boe ik tot zulke
buitengewone resultaten gekomen
beu. Ik ben. niet van plan u dat in
technisch© tiermen te vertellen, omdat
velen van de bier aanwezigen mij
dan niet zouden begrijpen. Ik zal het
u zeggen in woorden, die voor ieder
een begrijpelijk zijn. Mijn achtens
waardige collega's zullen mij volgen
en de technische beteekenls vatten
van betgeen ik in eenvoudige taal zal
meedeelen, en tot ban speciaal richt
ik mij .als ik vraag of zij, na hetgeen
ik u nu zal laten zien, mijn apparaat
willen onderzoeken en de zaak van
een zuiver wetenschappelijk oogpunt
uit willen onderzoeken. En nu, he©
men en dames, zal ik beginnen. Dat
licht wordt overgebracht door een
golvende beweging in ether, is vol
doende bewezen, maar de aard van
de golven en van de ether was tot.nu
toe onzeker. Het is bekend, dat cle
buitenste deelen van licbaniidn altijd
in een toestand van trilling zijn, maar
men kan niet zeggen; diat dlie trilling
zuiver mechanisch is. Men beeft be
wezen, dat. er magnetische eb électri-
sche kracht in ether is, en ik lieb ge
vonden, dat electro-magnetischc
kracht zich met dezelfde snelheid
overplant als bet licht. U zal daaruit
begrijpen, dat, om het. zoo ednvoudig
mogelijk te zeggen 'het verband tus-
sehen licht en "wat het publiek ge
woonlijk stroomen of „golven" van
elect.ricitett noemt, zeer groot is. Toen
ik dit bad vastgesteld, bestudeerd© ik
langen tijd d.e physiologic van bet,
menschelijk lichaam. Ik vond, dat de
zenuwen van bet dierlijk organisme
heel dikwijls electriseh zijn en, door
proeven te nemen op het zenuwstelsel
van liet menschelijk oog, vond ik,
dat bet kon worden opgewekt door
bet ontvangen van electrisehe gol
ven. Tdlkens en al meer en meer be
gon ik mijzelf af to vragen „Hoe is
de aard van bet menschelijk denk
vermogen Gij allen weet, koe Mar-1
coni golven kan uitzenden, uiilt een
van zijn transmitters. lik za;l u nu
vertellen:, dat biet mien schielijk brein
niets meer of minder is dan een or
ganisme diat om te denken, een. groot
aantal uiterst fijne trillingen uitzendt
in die ether, waardoor het omgeven
is. Maar omdat deze trillingen in zoo
nauw verband staan tot den aard van
het licht, kwam ik op de gedachte,
dat het misschien mogelijk zou zijn
ze te veraamaliani, juist zooals zij zijn
losgelaten eai zo te leiden naar zeker
punt, waar zij dan konden wordbii
overgebracht in lichtdan kan ik dat
licht laten vallen door een. nieuwen
vorm van spectroscoop da in plaats
■dat er gekleurde stralen worden ge
projecteerd op een scherm door het
prisma van liet. instrument, komt
daarop de werkelijk levende gedachte
der "hersenen voor iedereen te zien.
Dat is in 't kort. precies wat ik ge
daan héb dn het is precies, wat ik u
straks zal laten zien. Nu ik u in gro
ve omtrekken de wet heb gegeven
die ik ontdekte, zal ik u het een en
ander verklaren van de mechanisch,e
middelen,, waardoor ik haar bewezen
heb, en waardoor ik 'baar u in wer
king kan laten Zien.
Weer zweeg hij even en veratnderdlo
een weinig van plaats.
Iedereen toonde inu de grootste be
langstelling. Er beerschte een in
drukwekkende stilte, toen de lange,
slanke gestalte naar .een kleine tafel
ging, waarop een schitterend© kope
ren helm lag.
Sir William nam het voorwerp op
en hield het in zijn rechterhand, zoo
dat iedereen hef duidelijk zien kon.
Viaai uit den top, waar bij een gewone
muts een knoop zoiu zitten, 'Jicp bier
een mei zijde omwonden koord) naar
beneddn op den grond, kwam een
eind verder weer naar boven en
raaide verloren in een zeer ingewik
keld mechanisme, dat. een eind veT-
ddi' stond.
Deze helm, zei Sir William,
wordt, geplaatst op het hoofd vaneen
menschel ij k wezen. Later zal u zie.*,
dat bij het gehcele bovenste déél van
het hoofd' toi de ongen bedekt, en tot
die ooren ook den hals liedekt. Wan-
neiea' iemand diézen helm draagt., is hij
zich niets bijzonders bewust dan hef
gewicht van dit voorwerp op zijn
hoofd. lediere gedachte geeft nu haar
trillingen niet iaf aan de ether, maar
binnen de besloten ruimte van den
helm. Deze trillingen kunnen ni'et
dringen door de zelfstandigheid, waar
meo de helm is bestreken en om een
uft,Weg te vinden, gebruiken zij den
cenigen mogelijken, dien ik heb klaar
gemaakt. Deze is geplaatst boven in
den helm en is iets dergelijks als bet
gevoelige plaatje, dat de trillingen
van de menschcllijke stem in een te
lefoon opneemt en brengt ze lang»
©en draad naar den ontvanger aan
het andere eind.
Hij zette den helm neer en keek
het. gezelschap aan. Niemand bewoog
zich ook inmr in 't. minst. Men kon
zich vooirstölten e»ein groep wassen
beelden te zien,
Sir William ging voort
Hier, zei hij, Ln deze doos Inslo
ten, zit de grootste moeilijkheid, die
i.n den loop" van twintig jaten, tij
dens welke ik hiierm.ee ben bezig ge
weest, rich heeft voorgedaan. In deze»
houten does, bij klopt© er op niet. zijn
ringers, zijn de gedlaehtentrilingen,
ails ik ze zoo noeinén mag, verza
meld ©n veranderd in dïectrische
etroomen. Iedere versebtoidenhéid :ji
kracht en kwaliteit is veranderd in
een daarmede overeenkomendon eüec-
tirischen stroom, die op zijn lieurfc
weer afwijkt van de andere ©leetri-
sch© stroomén. Zoo heb ik gevonidlen,
dat er voor de gewone gedachte van
een gewoon menschelijk wezen 3000
400Ö stroomen noodig zijn. U zai
wel van mij aannemen, wat ik straks
mijn collega's s>a.l la.ten zien, dat
deze doos godachtenitri Hingen worde»
verandeo'd in electrisehe stroomen.
Wordt, vervolgd).
