Van de Leestafel
Uit de Arbeiderswereld
Letteren en Knust
Land en Tuinbouw
iWeltüu, waar d'i/t zoo is-, waar wij
bnis op ©en recht hunnen eai anogen
beroepen, daar is heit tijdstip aange
broken, (dlaft de Volksveitegenwoordi-
ging riek 'killaar ear duidelijk uitspreke
in desn geest, als door de iheeren Druo,
(ber en Tneub aangegeven. j
lAJlles, wiat ikan leiiden maar dien iw,eg
tot bespoediging van helt "tloit stand ko
men onzer pensionneer!mg, behoort
Idioor ions tie worden aangewend; lui
der zullen wij. steeds hebben te ver
kondigen, Idat duizenden ambtenaren
in den lande veiiamgeard uitzien maar
©en regeling gelijk die sinds jaren"
ivoor hunne lamibitgeniooten im 's Rijks
dienst en sedert korlt voor de openbare
jia zelfs de bijizoaxder© onderwijzers
Sis tot island gekomeneene regeidmg,
beoogemde de zorg van het eigen be
staan der ambtenaren na het ophou
den (hunner werkkracht (tie verlichten;
beo ogende, zooveel mogelijk tegemoet
te komen 'in de zorg voor het lot hun
ner na (te lalt en wiediuiwen en weezen.
BEN TELEURSTELLING.
Waar mem in Hoorn zoo gehoopt
had, diait (de 'algemeene vergadering
van de. Htoliliandsche Maatschappij van
Landbouw het volgend jiaar. daar ter.
plaatse zou iworden gehouden; waar
men met zoo'n .schittereend' result/aat
l(denk aaai het Sterke waarborgfonds
en den .k-rachitigen Steun van bet ge
meentebestuur) was bezig geweest
laan het 'treffen, nu reeds, van (de voor- i
bereidend'e oniaaitregelen1, was hét voor
de gefneeie stad een diepe rtcdeurslt el-
ding, het bericht 'te ontvangen, diat de
lailgemieené vergadering anelt de Iten-
rtloomstedling het volgend Jaar op Texel
aal wordien gebonden.
We weten, dat heel wat vlaggen
zouden zijn uitgestoken geworden,
wanneer een gunstig bericht van; uit
iden lïa.ag ware gekomen. Jammer, erg
Jammer indien we het voor de ge
meente, diat datgene waarnaar zoo
sterk werd verlangd, zoo verkeerd is
rufirtgelootpen, schrijft de Tel.
EIEREN-STELENDE HONDEN.
li. te B. doet in „Avioulturla" die
Volgende Iruismiddlel'tjes aan d'ehard:
om losloopende honlden af te leteren,
de eieren van dito kippen te stelen
en op te eten
1. Een uitgeblazen eischaal wordt
met zand gevuld en de openingen met
papier dichtgeplakt. Heeft den kip den!
ei gelegd, dan wordt dat dadelijk'
weggenomen en het, zaridtei' er voorin
de plaats gelegd. Als de hond een
paar malen in een zand ei heeft ge
beten, heeft hij ze tegen gegeten.
2. Een mijnter kennissen had' een'
bond, die er op uitgeslapen wias. Zoo-
dra een kip door luid gelkakel een
versch eitje annonceerde, staakt© de
hond zijn bezigheid, onverschillig, ot
hij, lag te slapen of stond te eten en
hij ging regelrecht naar de schuur enl
maakte zich van het ei moester.
Kwam mie(n dan 'later om het ei te
halen, dan was het weg.
Het duurde geruimen tijd. eer mien
er achter kwam, wie die. dief wlas,
maar de regelimatigheidwiaarmie©
hij te werk ging, verraadde hem.
Na eeniig overieg paste men het
volgende middel toe. Zoodina een kip
op het nest zat, liet men eon ander
ei hard koken, en sloot men deri
hond op, Toen liet ei gelegd w'a's,
werd het dadelijk weggenomen, het
hoe te hard gekookte ei er voor hn de'
plaats gelegd en de hond losgelaten,
die zi ch reigelreöh't naar liet niest be
gaf. Hij beet gretig in het vermeende!
versclie eitje, doch -brandde zich
daarbij zoo gevoelig, dat hij onmM-
diellijk rechtsomkeert maakte, en mi-et'
meer terug kwam.
Waarschijnlijk zou men met de be
kende porcelainon neslbeiéren, als
men er een goed boet .maakt, hetzelf
de doel bereiken.
3. Een dame ipaste het volgende
middel toe. Zij vulde een eischaal met
beste scherpe mosterd en legde het
zoo geprepareerde eitje in een nest.
En volgens haar mededeeliinig moet't
allervermakelii-kst geweest zijn, dien-
„Ik biecht", naar het Duitsch
van Clara Müller Jahnke.
Uitg. G. Schreudens, Amster
dam 1907.
„Geef acht", u. h. Rialiaanscli,
vaai Matüde Serao. Uitg. G.
Schreinders, Amsterdam 1907
„Tot in den Dood", door Jo
hanna Steketee. Uitg. W.
Versluys-, Amsterdam 1907.
Drie boeken van vrouwen, -een Duit-
sche, een Italiaansche en een Neder
land sche, en 't spijt me, dat ik het
zeggen m.oethet Nederlandlsche is
verreweg het slechtste, kan eigenlijk
niet eens in gezelschap van «mdere
hoeken worden bdsprokein zonder deze
te compromitteeren.
Lieven help, ik heb in tijden niet
zulken nonsens gelezen als in dit
quasi-gevoelvol boekje „Tot. in den
Dood". Het is er nu letterlijk. een en
al onnatuur, aanstellerij en modérn-
dcen, zonder eenigen grond van reali
teit. 't Gevoel in dit op-en-top-moderne
romannetje is zoo schril-valsch, dat
d»-- herinnering je bijblijft van een ake-
lig-wee, naar boekske, benevens een
niet te beschrijven orbazing overliet
feit, dat dergelijke lectuur in ons land
ir. den jare 1907 oen uitgever, en dus
vermoedelijk ook lezers vindt. Wie
weet, zijn er nog geen jonge dames,
-die bet, erg, erg mooi, en erg, erg aan
doenlijk vinden
Waarom ik 't dan tegelijk aankondig
met twee boeken van vrouwen, wier
werk ik dan toch beter acht? Voorna
melijk om bet gr no te verschil te doen
uitkomen, dat er is bij deze groote
overeenstemming, dat bier drie vrou
wen aan 't woord zijn, die alle drie
dingen van sentiment hebben geschre
ven. Ik zei al bij Johanna Steketee s
het .een en al vaïsch sentiment, in
,.ïk biecht" loopt er ook nog wel eens
wat doorbeen, dart daarop lijkt, maar
In Matüde Serao's vertellingen vindt
blond in het lekkere hapje teizien bij
ten. De boosdoener was er in eens
door genezen.
4. Een boer .paste nog weetr een
under middel toe (diat wel, niet bui
tengewoon fijn, bedacht was, doch
waarmede hij ook het dioel bereikte.
Hij stelde zich in de schuur dicht bij
het nest verdekt op, gewapend met!
een arm Vol turven. Toen die boos
wicht kwam en zijn kop in het nest
stak, werd bij gevoelig met dé turven, -
gebombardeerd". Het succes was, dat!
hij bij dat gevaarlijke nest niet meer,
terugkwam, maar wel bij een ander,
dioeh toen hij ook daar op dezelfde),
wijze Werd ontvangen, liet hij de'
süroiojperjj varan en keerde tot een'
meer 'ordelijk© levenswijze teruig- i
Zo oals men ziet, zijn al die middelen
Vrij onschuldig en dJe honden zuüien
er geen ernstige gevolgen van onder
vinden.
IS DANiSËN GEZOND?
Deze ivirtaag (kan izelfs door ,,De
Dan-sd-eeraiar", -o.rga.an van de Nedier-
lomjdsclxe Dansonderwij-zersrereeni-
gdnsg, mi-et, mét -een (absoluut on voor
iedereen geldend „Ja?" worden beant
woord.
IMle-t 'een tenplartij|di'gih©id, idae die
ruimiere inzichten van diet bl'ad eer
aandoet, wordt op de vraag het vol
gende Iberedeneerde lanltwiooiid1 Igege-,
vien.
"Voorop wordt gesteld, dat de dams
In het algemeen gunstig werkt op die
harnnoaxisic-he 'ontwikkeldng der ver
schillende spiergroepen en ons- 'een
zekeren en oen eleg,anten gang ver
schaft
Maar izwiakike personen, vooröl zij
Üiie hartgebreken hebben, of wier
ademhalingsorganen nd'et in orde. zijn,
zoo ook Jonge nneasjieis, da© aan bleeik-
zuchlt lijden, moeten dn 't geheel niet
of weinig diansen.
Of men 'gezond of niet gezond i-s,
steedis moet men niet dansen ophau-
den, als- anen hartkloppingen voelt of
djudzelig wordt. Vóór alles miag de
eierslt© wiaJs mdet te lang duren; nxeai
mioet zich eenst een weinig gewennen
aian die veranderde li-cih/a-aansbeweging
lEien bijizonder geiwichtig puirit uit
bal-(hygiënisch oogpunt is de M'eoding.
minder misschien bij- de heeren Idian
bij he,t schoo-ne geslacht, dat, helaas
maar 'al te vaiaik, de mode ter wille,
die eeinivonldigslte (hygiënische voor-'
fedhrift-en verwaarloost. De klleiedimg
moet licht zijn en izoo, diat de bewe
ging Wan het lichaam en bovenal de.
laidélmlhiaMng, op .geen wijze iwolrden,
veihinderd. Daarom, voor alles niet
ftie mauw rijgen. i
Ook de laarzeai, die bij het dansen
wiorden gedragen, laten veel, zoo niet
alles te wemschcn over. In plaats van
lage gemakkelijke dansschoenen, zoo-
(ails vroeger Wierfdon .gedragen,, heeft
men mu mauw:© laarsjes, waarin de
voet geknepen wiordt, met spitse te©
nen en hoog© hakken. zoo wal het
ami eenimiaial jdie lieve ijdie-lihedd, al
(branden Idlan ook de voeten als vuur,
en al 'veroocnziaaM 'ten islotte elke
schrede pijn.
Wat op deze wijze wordt gezondigd',
wlil men op ieen andere Weer igoed ma
ken.
Wanneer men zeer verhit i-s, heeft
een koude Jdinonk Vaak ernstige ge
volgen, dat weet men en daarom, ont
zegt tmen zich eiken Verkoelenden
drlonk. E'en teug bier Of limonade kan
geen kwaad, ten minste lals men daar-
nla ivoo-rtdamst.
Meerdere &pierbev/iegi/ng bij het dan
sen in ver eend,ging met de hooge tem
peratuur van de to'alzal leidt tot een
boiogere wiarmteudtsltraldng, in het bij
zonder do-or waterwerdamping aan de
oppervlakte van het lichaam. Oinder
normale omstandigheden verliest de
mensdh per dag 900 gram water bij
meer liohaamsimSpannding tot 2500
gram, en dat heeft natuurlijk uitdro-
ginig vam ons brganisich weefsel ten
gevolge, die in een meer tof minder
ji: in al den eenvoïud vam beschrijving
het ecbte-miensobelijfc©, dat in 't werk
van onze Nederlahdsche schrijfster
zoo geheel gemast wordt.
Ik dien dit niet enkel te zeggen,
maar ook te bewijzen. Hier en daar
pluk ik duls een bloempje uit den hof
van Johanna Steketee, dan kan de
h zcr tegelijkertijd zien, hoeveel stijl
distels daar groenen. Laat ik vooraf
vertellem, dat blijkens T slot van dlit
romion-u.chtige hoekje dit verhaal de
geschiedenis eener liefde I's, geschre
ven op verzoek van 'een- doodle. Dit is
natuurlijk ook al niet echt, wamt Jo
hanna Steketee is, als 'k me niet zeer
vergi|S, gelukkig getrouwd, en volgens
het boekje rust haar aangebeden min
naar in 't graf. Laat ik duidelijk zijn.
rust z'n lichaam im 't graf, dat door
ZeVen heuvelen (bij Nijmegen ergens)
wordt bewaakt. Zijn geest is o.a. aan
d h schrijfster komen vertellen, dat ze
dit boek moest schrijven, wat ik een
ncgal gewaagde opdracht vind van
dezen geest. Maar die geest doet meer
zonderlinge d'ilhgien, hij wandelt rond
met een anderen geest, van een jong
mei/sje nog wel, en komit zicli nu en
dan verte onem en lawaai maken, tot
fcehrik der dienstboden. Die opdracht
kwam aan de sclxrijfsiter ook al „won
derlijk" voor, wamt ze had, blijkens
bladzijde 129, nog nooit iets geschre
ven, en nu moest ze een boek schrij
ven (Dit slaat natuurlijk niet. op
Johanna Steketee, die al heel wiat,
maar nog heel weinig goeds, geschre
ven, heeft). „Maar vreemd was dit; ik
bad geen oogemblik het gevoel, dati'k
't. niet zou kunnen" (zoo lees ik ver.'
der op pag. 130).
Dit vind ik nu heelemaal niet vreemd,
het is een bekend verschijnsel, dat
menscheix, die meenen dat ze iets wèl
kunnen, met zulke stumperige dfingen
voor den dag lcomen als -dit boek ifs.
Alleen maar, zoo'n verstandige geest
had beter moeten weten Enfin, vóór,
we aan die geestenbistorie zijn, _heb-1
ben we al ©en heele lijdensgeschiede
nis doorgemaakt. Al dadelijk ini het
begin „voelde ik (die schrijfster van
deze liefdeshistorie), dat onze zielen
sterk gevoel van diorst openbaart. Het
is dus eem natuurlijk© -aandrift, het
gevolg geven aam eem natuurwet, die
ons beveelt te drimlkem.
Alles met imate, maituurlijk.iMiem
inoet /steeds een enk-el© teug diri'nken,
en er op letten, dat wat men gebruikt,
niiët ko.ud i-s als ijis. Verder moet hxen,
zooals reeds gezegd, ma ixet drinken
(hiet dansen ivoontzettieai, en het in- elk
geval vernxijideai om. zich dadelijk
naar een miiixder wanne plaats te. be-
geven. De (afkoeling van bi-nmen. door
koud drinken ©n Idle imteaxsiev© warm-
te-iomttrökking van de huid uit door
de plotselinge, inwerking der koudere
buitenlucht werken (te aamen, en een
verkoudheid is het gevolg der omvoor-
Bichfdgheid.
'Hief is beter, dat nxem de halzaal
niet eer verl'aat, (dia-n wanneer men
voldkionde is- afgekoeld; nog beter is
bet, dat imien in 't geheel niet danst
korlt voor bet verlaten van. het bal,
terwijl meestal juiist tegen hot einde
de paartjes ei-dh het hartstoehtetijikst
(bewegen. Dat ils ©en verkeerd© ge
woonte, die uit hygiënisch oogpunt die
scherpste veroiordeeiling verdij enlt.
STAKING IN AiPULIë.
lAlpulië, waar geheel© scharen 1-and-
arbeidiePs in sitiaking zijn, is op bet.
oogemblik hief. toomeel vian groolte on
geregeldheden, Eergisteren hebben de
stakers te Ruvo een formeelen slag
geleverd dan de arbeidiswilligen, gis
teren trokken zij. bij h-ett. aanbreken
van den dag maar d'e stad, w-a-ar zij
zich lojxsteMen aan de po-orten en aan
de arbeiders, die zich naar hunnen
arbeid op helt veld wilden begeven,
beletten de stad (te verlaten. De bur
gemeester,, die tuissich.enbeide wilde
treden, zag zich door de dreigende
houding tder stakers genoodza-aklt. zich
zoo snel mogelijk te verwijderen.
lEien andere troep had intussclxem
een aanval gedaan op hiet raadhuis-,
maar werd door soldaten uiteengedre
ven. Lat.er werden de ongeregeldhe
den nog ©ipger. Een steedis aamgroeï-
enldle -troep beiloogcrs trok door de
'stad en wierp daar in alle particulie
re huizen de ruiten in.
De militaire maakt iax bet sltad'j© i.s
te zwak om tegem deze groote massa
opistamdeldnigen op te treden, zo-odat
de plaats gdhee-l aam de willekeur van
deze is overgeleverd. Te Ciaixosa m.oe,s-
ten de soldaten, die met steenworpen
werden ontvangen, tot hun verdedl-
g'iing gebruik maken vam ixunne ba
jonetten, waarbij een der stakers le
vensgevaarlijk werd gewond.
DE ELEVATORKWESTIE.
Men meldt uit Rotterdam
De toestand in het havenbedrijf te
nagenoeg onveranderd
Het aantal te lossen graan--
booten is stijgende en bedraagt nu
al 35. Op 5 wordt d'oor Calandstra-1
fers gewerkt. Door de Stuwadoors-,
vereeni.ging wordt naar werkkraclx-
ten gezocht. Donderdag meldden zich
20 liefhebbers, wnapv'an 14 werden
aangenomen.
Het plan bestaat ook in de provim-
icia arbeidsiustigen te wierven. Datd;e
pogingen niet vergeefs sullen zijn1,
flieadt man af uit het aangeboden
weekloon van 18 gulden.
In de Callandstra-at wordt doiormi-
1-itairen sterk gepatrouilleerd.
ALBERT VOGEL.
Uit een brief van Albert Vogel, d.d.
12 Augustus van Ma.kas;sar
i Ik 'heb hier .succes De klassieken,
Coriolanus, Salome, Manfred, z© heb
ben steed's ©en onverflauwd, een zeer
gr oot en dankbaar publiek. Wat heb
ben we in Holl and toch een omnoozel
idéé van Indië. De belangstelling in de
letterkunde ibhïer over het geheel véél
(df hare en die van Siegfried Nort.i
verbonden waren door 'n reeks van
onzichtbare, onoverzienba
re schakels, die zich hadden in-
éémgeweven door de eeuwen heen van
voorafgaande levens"Oef Stel
)-■. VoorSchakels, die onzichtbaar
zijn, maar toch wèl weer zichtbaar,
want ze zijn zoo groot, dat ze on
overzienbaar zijnDie niet
zichtbare en wèl zichtbare schakels
de juffrouw bedoelt Vermoedelijk .een
kelten, die heel lang, en daardoor on-
over- (lee» onA.Fzienbaar) is, hébben
intusseben nog de buitengewone
eigenlscbap, dat ze zich, dus zichzelf,
ir.éénw evenW e v e n), dat doe j©
toch niet met schakels, wiel En dlan
nog wol, „door de eeuwen heen van.
voorafgaand© levens"! -'t Is een caco-
grafie om naar van te wordien. En
fin, de juffrouw is heelemaal- een
beetje vreemd. Op pag. 12 is ze zóó
verkikkerd, dat ze praat van „een
minzaam lachje om z'n lieven, baiaride-
loo-zen mond", en op pag. 13 vindt ze,
dat „hij" heel vroom moet zijn, om-
dat-ie zoo mooi piano speelt. Of moe
ten we 't met die. zonderlingheden zoo
nauw niet nenxeix, wijl een Verliefd
hart nu eenmaal alles anders ziet?
Op pag. 23 lees ik van „verre val
leien" en „onmetelijke bergwouden",
die de juffrouw ziet in de kleine ka
merbij Berg en DalNijmegen!
Haar minnaar heeft er ook al zoo
bijzonder slag van de dingen andieirs
le Zien dan ©en ander. Hij praat zóó
tegem z'n nxeitej©„Het is bier mooi.
Welkeen heilige vroomheid ligt
over dit etherise h-on o o. i e land-
fechap uitgespreid. De hoornen
schijnen hier veel fijner dan elders en
allels heeft hier een eigenaardigen
glans-. -De vogels zingen b.ezielder. Het
leven is heerlijk-mooi im dien zachten
zonneglans."
Stil dankte ik hem voor die goede
voorden zeglt de schrijfster van het
beek dian. Maar wij vragen of ze zich
zelf, of onls, of allebei voor den gek
tracht te houden. Of ze mieent, dat die
ormatu/ur en geliktheid mooi is, dat
wij 't mooi vinden zullen En we vra-
grooter duox men bij ons vermoedt. De
leestrommels, zelfs in de kleinste bin
nenplaats jies, zijn zeer uitgebreid en
bevatten de nieuwste werken in alle
talen.
De opgegaarde som van verhalen,
dat hier zoo gesjouwd, en gedronken,
cn geluierd wordt, is een totaal, ver
kregen in vroegere tijden. Thans is. er
geen sprake van zulk een levenswij
ze. Integendeel, men leeft bier uiterst
-geregeld en wenkt hard. Het is hier
geen land1 voor leegloope-rs en fatten,
geparfumeerde blague haat nxen. Van
het autoriteitje spelen door hooggv-
plautisten heb ik persoonlijk o-ok ai
z( er weinig gemerktmijn vrouw en
ik hebben het voorrecht, bijna overal
ie logeeren bij residenten of hoofd
officieren, en bet blijken .eenvoudige,
zeer gastvrije en ontwikkeld© rnen-
sclien.
Nu vertoeven we ten paleize van
den gouverneur van Celebes en on-
derhooriglxeden, waar we evenals op
zoo heel veel andere plaatsen bij het
bestuurshoofd geheel als huisgenoot en
zijn ontvangen. Je weet, dat wij bij
7, E. den gouverneur zijn geweest.
'Ook hebben mijn vrouiw en ik een
zeer lumg'diurig bezoek gebracht aa.n
den keizer van Solo. Z. M. liét onshet
igehieele paleis zien en gaf ons zijn
portret. Ook hebben wij daar een
hoogst interessant feest bijgewoond.
Dit reisje door idé Mol ukken its
prachtig; Monad o b.v. (waar ik, tus-
scben twee haakjes, f 1400 in, twee
avonden verdiende) ie magnifiek. Nu
gaan we naar Ambon en Banda, dan
naar Ba.njermasin, vervolgens Suma
tra, Medan, Atjeh, Singapore, Penaug
en dan weer van voren af aan. Nu
komen vooral aan de beurt, dat wil
zeggen na mijn .reis, over Sumatra,
dus dait is zoowat einde December:
Mamfred, het muzikaal program Lc-
nore, Hexenlied, enz., Cyramo de Ber-
gerec en Svend.
I'k denk hier te blijven tot ednldleMei
als We gezond blijven zooals tot nu
toe. Wij hebben veel nxet een Amleri-
kiaan gereisd, waardoor ik mijn En-
gels-ch heb kunnen verbet,ex-en.
EEN SCHILDERIJ BESCHADIGD.
Na de „apachen" uit de menschen-
maatschappij, die uit de dierenwereld-
de ratten Nadat misdadigers kunst
werken te Parijs hebben beschadigd,
li,ebben ratten bet een schilderfj van
Jean Paul Laurens te Toulouse ge
daan.
GRIEG.
Aanx een particulier schrijven uit
Christ,iania is bet volgende ontleend'
„De doktoren zijn ten hoogste Ver
baasd-, dat Grieg nog zoo oud gewor
den is, nu' de lijkschouwing aan het
licht gebracht heeft, dat de toondich
ter aan tuberculose leed. Hot is be
kend, dat hij op één long leefde, exx nu
is het gebleken, dat ook de toppen van
die eene lang hevig door tuberculose
aangetast waren. De borstkas was zóó
ingezonken, dat .de ribben haast over
elkaar lagen. Niog andere abnormali
teiten zijn geconstateerd, en dus is de
verbazing der doktoren alleszins ver
klaarbaar.
Reed/s op zijn 64sten geboortedag
15 Juni j.l. was het ons duidelijk,
dat het kunstenaar bet niet lang meer
maken zou; hij was voortdurend moe,
en zijixe levendige vroolïjtkheid had
plaats geanaakt voor eene diepe neer
slachtigheid.
MONUMENT-MAUVE.
De „Hbld. "-berichtgever meldt uit
Laren
Op 'ix dag vol lichte wolken, drij
vende boven het blondie ruajaarsland,
een da.g waarop nxen den. mieester
zich denkt, uitgaande met sohetsbo-ek
ex- krijt, om op stille hei de schaaps
kudde te gaan zoeken met dexx bla-uw-
gekielden herder, heden, zoo'xx diag,1
werd te Laren het eenvoudig monu
ment onthuld, door vrienden voor
Mauve's nagedachtenis opgericht.
Het staat onder de zwierig rijzende
olmen van deoi Brink. Alls 't Zondag
is, zal men juist achter Mauve's bron
tusschen de stammen schimmeren
zien het wit en het blauw van de
boertjes en boerixixxetjes, die ter kex-ke
gaan:, en ixx dc harmonie van Idlien
vredigen optocht ondier bet .zoxxvevexxd
bcomenloof, met de grauwe oudie hxxis-
jes er tegen, als een vertrouwelijke
achtergrond, en de lucht vol van bet
kleppen der 'torenklok, zal de grijze
kteenen poaxxp niet storen. De ldndeverx
zullen, moe exx warm vian dexx verrexx
gien Johanna Steketee, of ze meent,
dat de lezer haar „heldixx" of haar
heerlijken, fijnen, nobel-gevormden
jongen" ook xxxiaar één oogenblikvoor
mensichen zal aanzien., in plaats van
voor boiekenpopjes van seiitiimeriteeil-
koekedeeg
En dan voelen we ons kregel Woi--
den, omdat onls lezend publiek met
boeken als deze: modern-lij kende, en
moderne airtjie's aannemende prul
laria voor goede leesstof ontoeganke
lijk wordt gemaakt.
Mijn exemplaar staat vol streepjes
cn ixitroepteékcns bij a! den onzin, die
ik in. dit boekje vaix 132 -bladzijden
heb geslikt. Het lust me niet, daft al-
los n'og ©ens te he-rhalexi. Wie me niet
gtioövexi wil, koop© -dezen roman
en beklage daxx z'n daaraan uitgege
ven geld.
- „Ik bi-echt" van Q-ara Müller
Jahnke heeft zijn fouten vooral in. de
vaak opzettolijfc-opgezweepte lyriek.
Maar deze schrijfster beeft tenminste
wat te zeggen. Zij heeft de wereld en
de menschen gezien, hun niooden aan
schouwd, hun zonden en hun deugden
gevonden, zij is eene persoonlijkheid,
e.i du is lokt ze vaak tegenspraak
uit, voelt men zich oixder het lezen
telkens geprikkeld, als haar lcracbltage
geest u suggerieeren Wil te gelooven
zcoafe zij: gelooft, te zien zooals zij
zietIetwat verwarrend werkt de
vorm- van haar „biecht", die voor ons
gevoel het hoogtepunt mist, waarop
;zij steeds aanstuurt. Daarom stelt het
boek te leur. Men gevoeltdeze zoe
kende vrouwenziel heeflt een geluk
gevonden, waarover zij nu, xxa al bet
lijden van haar ziel in een wereld van
ongeluk en onrecht, jubelt. Maar boe,
waarin? Die vragen beantwoordt de
schrijfster niet. Ook daardoor is er
iets, dat onwaarachtig lijkt in deze
biecht, meix krijgt de gedachte aan
miaak-weric. En toch zijn daarvoor
sommige -deelen van dit boek met te
iVeel gloed en kleur geschreven. Er
'zijn inderdaad prachtige bladzijden,
in en ©en leveixswij/sheid, die alleen
het deel is vam wie geleden hebben.
kerkgang, wen er aanloopen, omziich
tc verflrissclxen, dan zich haasten ach
ter moeder aan naar den dienst.
Het monument bestaat uit ©exx pomp,
ruim 21/2 meter hoog, van hardsteen.
Ter liixker- en ter rechterzijde zijn
als reliefs aangebracht motieven van
Mauve's kunsteen herder met hond
cn, eeix vrouw, een lammetje dragend,
met het moederschaap er bij.
Aan de voox-zijde van de pomp be
vindt zich een koperen .kraan, waarin51
het water door een drulcbewegliing
onisprixxgt, benevens een bekken, om
lxet water op te vangen. Hierboven is
in re-lief gebeiteld het opschrift: „Aan
Anton Mauve".
Ook aan de achterzijde vixxdt men
een kraan nxet bekken', waarboven
„Opgericht 18 .September 1907".
De pomp is omgeven door een
straaltje van zwarte keitjes, waarom
heen eem rand witte ked'tj'es loopt. Het
geheel Wordt door een ge melts el den
ranJd ingesloten.
De Laiiensc-he beeldhouwer Ed. Ja
cobs o-ntwieip bet nuttig gedenktee-
ken en voerde hiet uit, daarbij samen
werkend met den Hilversum/schen ar
chitect J. W. Hanra/th.
Voor de wijding zijxx overgekomen
de heer An-ton en mejuffrouw Sophie
Mauve, zoon en dochter van den Ver
eerden meester, zijn zuster, mevxvouiw
De Vos—«Mauve, exx L. Mauve en zijn
schoonzuster mevrouw MauveHen-
ny.
De Minister van Binnexü-andsche
Zaken laat. zich vexitegenwoerdilgen
doorxnr. Van Beeck Calkolen, aidj-unct-
eommiés aan d'e afdeeling Kunsten en
VetenschappenPulcbri Studlio is
verteg-enwioordigd door Willem Maris,
ti-veoxs lid van het eere-comdité, Sint-
Luoals door de begtuurslcden C. M.
Garms en G. van de Wall Penxé.
Aaxx Mauve's kunlst,broeder Tony Of-
fermans, president vaix het comiite
voor liet gedenkteeken, was het. uit
spreken van de feestrede toever
trouwd.
TENTOONSTELLING VAN ETHNO-
GRAPHISCHE VOORWERPEN 1
VAN BALI EN CELEBES.
Men meldt uit Leiden
De derde en laatslte der bijzondere
tentoonstellingen van 's Rijks 'Ethxxo-
gTaphisch Musexxm. in dezen zomer,
die vaix eithlmographische voorwerpen
van B-ali en Cediebies, welke Wolensdag
weder in de Collegezaal vian het Mu-
seumgelïbuw aaxx de Hoogewoerd wcr.d
geopend, spant voorzeker de kroon
over hare voorgangsters.
Niet alleen om de kostbaarheid vaix
vele der voorwerpen hier zijn aau
edel metaal schatten bijeen maar
vooral oak, omdat het uit volkenkun
dig oogpunt merkwaardig eilaind Bali,
dat tot nu toe in alle ethnogiraphische
Musea in Exxropa, ook in het Leid-
sohe, zeer slecht was vertegenwoor
digd, voor deze tentoonstelling een in-'
teres&ante verzameling leverde. i
Do twlee.de reis van den schilden- O.
W, Nieuwemkainp, m,et. steun van de
Regeering en van enkele particulieren
i x 1906 naar Bali ondernomen, is niet
zonder vrucht geweest. Bilt blijkt Vooi'-
al op deze tentoonstelling, waiar 158
v ooi-werpen, door 'lic-m. medegebracht,
geplaatst zijn. Zij ge,Ven o.a. een dui
delijk beeld van het ikatten op Bali en
van de wijze, waarop die figuren in
pxnangschiaren ingelegd! warden. i
Vooral ooik zijn van belang de vele
voorwerpen, die op lijkverbranding
betrekking hebben. Opvallend groot
is bet aantal voorstellingen, die aan!
het oud-Javaanhche epos Ramdyana'
ontleend zijn, o.a. op een lijkverbran-
.dingstoestel, op de fraai uitgesneden
deuren van de poeri van Den Passar,
op een waaier en op de schatten van
Slaapsteden,. Te verwanderen is dit
niet, waar de Balineezen aan liet Ci-1
v aï-sme, dait vroeger naast het Boed-
IdM'Sme ook op Jaiva de heerschende'
godsdienst was, gletrouw zijm gebltv,
ven. Deze schotten geven tevens merk-'
waardige proeven van Balineesehe
teekenkunst. Ter aanvuUing volgen
op de collectae Nieuwenkamp nog
,cenige stukkien udt de oude verzame
ling.
Verder bevat deze tento on stelling
de tijdens de laatste krijgsvemchtm-
gen op Bali buitgemaakte voorwer
pen met uitzondering van een aantal
stukken, die voor het Museum van
Land- en Volkenkunde te Rotterdam
exx voor het 'Koloniaal Museum exx bet
Muiseum van Kunstnijverheid te Haar
lem werden bestemd.
Hiertoe behooren enkele kostbaar-
Dat Clara Müller—Jalnke ook met
d:it zielelijidon niet nu en dan te veel
tc pronk loopt, zouden wc xxi'eit willeu
tegensprekexx. Maar ondanks dit be
zwaar ils „Ik biecht" toch een boek,
dat. boeit ixi-et alleen., miaiar ons ook te
denken geeft. i
De Ltaliaan'-sche schrijfster, Wier
naam voor een paar jaar in een proces
veel genoemd is, Matilde Seran, geeft
vertellingen. Eenvoudige en heel alle-
claagschie Verhalen, maar die ons le
vendig en levenswaar den Italiaan
teekienxein in zijn te ex woud, zijn naïve-;
telt, z'n ondeugden. Die daarenboven,
zonder IscihrilTè contrasten of scherpe
kleuren, spreken tol het beste wiat in
on? is, dde oxxs het ccht-mensohelijke
schetsen in vreugd en leed, de waar
heid niet mooier of leelijker makiend
dan ze is, maar daardoor juist een
beek biedend, diat, zonder een mees
terwerk te zijn, toch door zijn innig
glevoel daepen indruk maakt. Vooral
e rn o, de laatste schets uit den bun
del, dié den titel draagt van de eer
ste, is fijn gevoeld.
Een aanbevelenswaardig boek
„Peter Moor", door GustaV'
Frensisen. Uitg. van Holke-:
ma en "Warexxdoirf, Aanstei-'
dam.
Do in korten tijd, door zijn „Jörn
U-hl" en later door „Hilligenlei" be-'
Ticemd geworden Duitsche schrijver,
geeft dn „Peter Moor" de geschiedenis
van een, Duitlsch koloniaal 'soldaat,
die een der expedities in Afrika mee
maakt. Een levendig geschreven ver
haal, diat in sommige gedeelten her-:
inneit aan een stuk uit „Jöm UIil"
de beschrijving van den veldslag
en dat héél' gewoon,, zonder eenigen
ophef, 'de ellénde van den strijd zóó
scherp teekent, dat het wel een aan
klacht lijkt tegen a«l wat dien oorlog
nog in stand zou willen houden. In
Duitschland, méér dan hier in verta
ling, een tendenz-boek, zal het toch.
juist om Frenssen's kostelijke vertel-'
manier, ook hier wel de belangstellen
de lezers vinden, die het Verdient.
helden, o.a. lansen met goudbeslag
andere praclitwapens, gouden taba
en gambir-doosjes en een pinai
schaar met gouden handvatten,
stelijke zitku&sens, zonnescherm
ienz.
Etodelijk bevat deze teaitoonsteili
tal van kostbaarheden udt Zuicl-Ce
bes, tijdens de jongste krijgpverri
tingen buitgemaakthetzij gevond
ir- de woningen van de voartvluchit
vorsten van Gowia en Boni, hetzij a
getroffen bij gesneuvelde Boniers.
De voorwerpen zijn, evlenals bij
vorige tentoonstellingen, in versel
lénde groepen gerangschikt.
De eerste groep heeft betrekking
spijzen en dranken lepelb, spijsdi
seis, bekers, pinangschiaren, sirihbi
ken, mandiën en stampers, daai
volgieax Idetederem, sieraden e-lx tail
L-enoocligdheden, waaronder mooie
den wieefsels rood meest met géïfcai
gele, oranje, witte en zwarte fi-gaxr
een gordelkleed vaix fraai gek lei
garen, doorwerkt nxet veelkleuri
ruitvormiige banden, afgewisseld di
banden goud- eax zilverdraad, o
kxxoppexx van go-uid' fili gr aanwerk
om nog een merkwaardig- voor/wei^
noemien, een waaier van bami
vleclxtwexk, ovexitrokken nxet kati
met aan, den eeoxen kamt een voorsi
ling uit het Indische epos Ranxaya
en aan den anderten kant uit het en
Mahabharata,.
Van de afdeeling bouwikunde
huisraad noemden we reeds betel
derdo beschotten vaix slaapplaats
verder potten, waterkruiken, versii
of rniet rieten vlecMweik omgev
Eigenaardig ils hier nog een uurwe
bestaande uit een man en een vrm
dir een stleekspel houden, gescheik
dooi- een naga. Als een koperen ba
nxet water gevuld, dri-e maal is le
geloopen, wordt een der acht ijz
draadjes verschoven.
De afdeeling jacht en visseherij
vat o.a. pailingfudken en modellen
netten en steekkoi-ven, om kleine i
schen te vangen,
Eeix vo-lgeixde groep geeft grondfst
fen, gereedschappen en geheel of
deel tel ijk afgewerkte voortbrengsel
Pebalv© d!e reeds genoemde pinai
scharen is hierin vooral miorlvwaar
een compleet weeftoeistel eix een t
stel om draad te tweernen.
Wapens en lcrijgstuig is verleg
woordagd door krissen, lansen, sta
siezwaarden, die, zooals reeds ee,ri
werd opgemerkt, mieesitail rijk i
goud versierd zijn.
In de groep kunst en nijveih
treffen vooral een poly-chroorixhou
Blrinxabeeld, een steexxen beeld, vo
stelling van Dui-ga, de gemalin
Ciwa, en nog een zelfde beeld, eeni
ziixs afwijkende van dé vorige, we
beelden bij het binnenkomen van
zaal onmiddellijk de aandacht tr
ken.
De afdeeling godsdienst, gene
kunde, opvoeding en onderwijl? isi
de zeer belangrij k. Wi j stippen slee
aanOffers, onx op te hangen i
lontarblad, het midden uitgeknipt
den vorm vaax een nxensoh, veix
cffernissen, tempeldeuren, versii
met blad en ramkvo-rrnig snijwerk
relief, welk snijwerk op Hindoese!
invloed wijst en eindelijk tempelb
gers en godenbeelden, poppen vc
lijkverbranding, wijwaterkwast eni
Uit de verzameling, afkomstig i
Celebes, in een lange vitrine ten tq
gesteld, noemien wij een Ixals-kotta
Van gouden dukaten, waaromhs
stervormig uitgeidagen bloem-orj
ment als rand, aJs middenstuk een fj
bewerkte bloem, alles opgehangen a
een eenvoudigen kettiixg van m
sing.
Verder .kostbare f rmbanden, een
van koper, meloenvormiig, aan
buitenzijde bedekt met paarlemo
schelp, daartu(s.?chen en om den li
reepen goudblad met filigraan w
en eindelijk staaitsaékus-sen, zwa;
met gedamasceexde-n ketting enz.
De gids- voor deze tentoonstelt
wordt samieoxgesteld door dr. H.
Juynboll en voor zoo vier het de vo
werpen uit Zuid-Celebes betreft, d
majoor II. W. Fisc-her.
NEDERLAND SCBE
HEIDEMAATSCHAPF
In een der zalen van heit Kon. Zc
Rot. Genootschap te Amsterdam, vi
'de 19e algemeene vergadering
„Wraak", naar lxet Zweed
van Gulstaf af Geyensti
U'itg. II. J. W. Becbt, A
sterdam.
Het sobere wenk van Geyerstam
veelt zich zelf aan. „Wraak" is i
vaoiidie eigenaardige, we zouden ha
zeggen „dreigende" verhalen, zoo
bijna alleen de Noorscke literatuur
kent. Er is atmosfeer in van het la
het stille, slechlt-havoikt© Noorsi
land. Er zijn wieinig menschen, v
•zes boekfiguren, lxet schijnt als is d
geen andere strijd daxx die in
menbehen gestreden wordt. Die is
belangrijkste. De mensch wordt
dreven door zijn innierlijken mens
Zóó ziien we hem vooral ixx de N(
sche literatuur, waarbij we bijvi
beeld mieer dian eenb kunnen vragi
Waar leefden die m&nsohen vaix, i
was hun beroep Zoo ook hier,
„Wraak". 'Maar die bedenking k<
slechts evexx opbet zielsproces i
Andreas Vilt is belangrijk genoeg
die andere belangstelling, die vam
lager plan, te doov.en. En zoo le
we oen novelle als „WTaak" ln eci
uit, en zeggen Zoo iets kent o
literatuur niet.. Dit ils schoonheid i
den hoagsten eexxvo-ud.
ONTVANGEN BROCHURES, EN!
„Het teekemonderwijb op de Lag
School, door II. van Brfeemen (u
W. L. en J. Brusse, Rotterdam).
„Teekeaxen exx Handenarbeid", d
M J. Langeveld, (uitg. dezelfde).
„Oom Anton", door G. W Frist
201 der Warendorffe Nov. Bibilothc
uitg. Vaax Holkema en Warend*
Amsterdam.
„Vorsteuleed" ,,'n Kant Wi
no. 21 der Oranje-Serie. Uitg. II.
van der Munnik, Haarlem.
