likhom vragen of gij re «dis een
beskuit Itebt genomen ten opz.ioh.te van
iBogdtun Wyrimba?
Zijt gij daar zoo nieuwsgierig
naar?
Misschien, en miissöliaon ook niet
•Luister, schout, naar wart, ik u zeg-
jgen wal. Zij noemen mij eon heks, nu,
gij lacht daarom, oven goe'd als ik.
Ik ben goed katholiek en bid mijn ro
zenkrans zoo goed als de beste.
Sinds die verdronkene mijn hond
gedood heeft, ben ik geheel alleen. Ik
Iheib niets meer, om voor te zorgen.
En dat 'geeft iemand verkeerde ge
dachten. Daarom dacht ik maj mij
zelf: Ga naar den scshout, en vraag
of hij je Bogdan Wyrimba Wil 'geven,
om hem te verzorgen.
Zoo iets had' de schout nooit kun
nen denken.
Wat vertelt-gij mij nu voor on-
Eln, Bassin Dvoralk? Heeft het kind
niiet uw hond mat steenen gegooid?
Dat heeft hij. Ik wil hern loeren,
dat hij dit niet doen moert.
Gij zijt een nietswo ardig© vrouw.
Wel mogelijk, schout. Spreek
met de rechters in de stad, of wie
daar de baas is, dlaiar weet ik niets
■wan. Bogdan zal het goad bij mij heb
ben, en hij behoudt zijn erfdeel. Ik
wü er geen penning voor ontvangen.
Ik wil iemand om. uniji_ heen heb
ben. Anders is binnen tien jaar alles
wat hij mi bezit, aan kostgeld uitbe
taald. Ais gij hem. mij geeft, heeft hij
een aardig beetje gelid' als hij groot
is. En meent gij, dat ik niet goed
voor hem zorg, dan kunt gij bom im
mers eiken dag weder terughalen?
Er werden lange beraadslagingen
gehouden, en als er een andere kans
had bestaan, had Bassin Dvorak
foiaar zin niet gekregen. Ma-ar de boe
nen wtiklien geen vreemde in huii-s
hebbenof er ruim voor betaald (wor
den. En zoo gebeurde het, dart Bog
dan Wyrimba bij de heks kwam. W
ken en ma-andlen duurde het., eer
Bassin het hart van het kind had
veroverd'. Er was altijd weer nieuw
geduld en: nieuwe liefde moodiig, om
de koippighiedd en de vrees van dien
knaap te verdrijven'. Maar sindis het
(verschrikkelijke voorval op die War
like was de heks eene andere vrouw
geworden. En eindelijk, kwam er een
'dJag, dat Bogdan zijn armen ombaar
hoils sloeg, en zich aa-n haar vast
klemde.
De jaren gingen voorbij, het kind
groeide op. Flauwer en fl-auwer werd
de herinnering aan zijne ouders.
sia Dvorak vervulde ham plaats zoo
goed', dat hij hun gemis niet voelde.
En toen de dorpelingen sagen, met
hoeveel liefde Bogdan Wyriimtoa aan
zijne pleegmoeder gehecht w,as, wer
den zij ook vriendelijker.
Bogdan hiad reeds lang do school
verlaten. Hij hielp Bassia Dvorak bij
haar werk. Als eenige steun der oude
TftTvmiw bii vrij van den miiMtai-
moest in de stad voor heFkantonige-
trecht verschijnen. Daar moest hij de
rekening en verantwoording, nazien,
die men hean voorlegde. Hij vond al
les goed, zette zijne handteekeniing,
en kreeg de vrije beschikking over
esen niet onbeduidende ®om geld!.
•Rieedis wilde hij terugkeeren, toen
hem een schrijven overhandigd werd,
dat zeventien j:aar geleden bij de
rechtbank gedeponeerd was. Hij ont
stelde, toen hij las:
„Mijn gediefde Bogdan!
„Ik schrijf dit voor u op. Ik zal
misschien sterven, en alls iik dood
ben,, zal niemand u zeggen, wat gij
doen moert. Dan zult gij opgroeien
onder vreemden. Uw vader was een
goed' mensch. Hij zou nog lang ge
leefd' hebben, en gij zouidt geen wees
zijh, als er geen slechte beidlemsche
ttnensdhen wiaren. Dezen brilef zult gij
eerst ontvangen als gij volwassen
zijt. Ga dan iin het dorp of over de
Warühe naar den Rooversberj
zoek Bosnia Dvorak, de heks op. Als
zij nog Heeft, ga dan naar haar toe
en .zeg; Mij zenden Lucek Wyrimiba
en Mnryla Wyrimba. Zij kunnen aiich
miert meer op u wreken, want beiden
zijn dood-. Maar ik ben hun zoon!"
En neem dan den riem- uit haar boot
je en zeg: „Met dezen riem hebt gij
mijn vader geslagen, zoodat hij' ver
dronken is. Zijn ziel is in den hemel.
Met dezen riem sla ik u, opdat gij
tor helle irnoogt varen! Vaarwel, B'og-
Ülan, mijn geliefde zoon. En ais gij
Bassia Dvorak, de heks, gedood hebt,
kom dian aan mijn graf en vertel het
mij. Moge de Heilige Maagd u altijd
zegenen! Dat wensohlt uwe moeder
Miaryla Wyrimba."
Bogdan beefde over zijn, geheeLe
lichaam. Hij wildle den met zooweel
moeite geschreven brief nogmaals le
izen. Doch alles schemerde hem voor
d'e oogen. Bassia Dvorak, zijn pleeg
moeder, die hij boven alles liefhad,
had zijn vader vermoord! Bassia Dvo
rak,-. zijn pleegmioed-er, die hij bo
ven alles liefhad, moest hij met den
riem uit de boot doodslaan!
.Duizenden gedachten en gewaar
wordingen ontwaakten in hem. Zijn
geheel© ziel was in opstand. Eindelijk
besloot hij', za'dh. tcvt den schout te
wenden. Deze wias eeh grijsaard ge
worden. Bogdan zedde niets van den
brief. Hij bedankte hem- voor; zijn
(toezicht als voogd, ofschoon hij wei
nig daarvan bemerkt bad, en zaide:
Gij zijt oud; en hebt veel- onder
vonden. Herinnert gij u nog den dag,
toen mijn vader stierf?
De grijsaard bewoog de lippen,
De Warthe verbergt er velen,
mijn zoon. Uw vader had haar lief,
en -toch heeft zij hem, den dood ge
bracht. Wat zal men er van zeggen?
En hoe is hij verdronken. Men
zegt, dat Bassia Dvorak er bij was
en geholpen heeft.
Er wordt zooveel gepraat. Drie
waren er bij. Uw vader, die kan niet
meer spreken. Uw moeder nu ja,
d-iie lieeft het dioor het geheet© dorp
rond'gesckreeuiwd, Laat die oude ge
schiedenissen rusten. Uw ouders zijn
dood, en Bassia Dvorak heeft u wel
gedlaan.
Bogdan Wyrimiba ging naar huis.
De sbho-ut wist het dus, zijn moeder
had gelijk. Voor haar hut bij den
Roorversberg za,t Bassia, De geit at
uit haar hand.
Wiart scheelt er a,an, lieveling?
vroeg zij,, hem aankijkend-. Zijt gij
niet tevreden? Er is toch geld vooru.
Het is niet om het geld', sprak
Bogdan. En toen kwam hij dicht naar
haar toe. Bassia Dvorak, ik danilc u
voor al het goede, dat gij mij zoovele
jaren hebt bewezen. Gij waart mij
tot vader en moeder. Hebt gij mijn
vader en moeder gekend?
De oude vroaiw was" opgestaan en
.zag hem aan met strakke blikken.
Verward stak zij' de bevende hand
1 uit.
Lieveling, zeade zij met klank-
looize stem, wiat vraagt gij mij daar?
Tot dusverre heli ik u' mo-eder ge
noemd
Tot dusverre.
Langzaam tastend zochten haar vin
gers de bank.
Bassia Dvorak, ging hij voort,
lees dezen brief.
Van- wiënr?
Vaar de rechtbank. Mijn moeder
heeft hem geschreven. Mijn echte moe
der Waarschijnlijk kort voor baar
dood.
De' oude vrouw liet heit hoofd op de
borst zinken.
Uw echte moederIk kan
niet meer lezen lees gij h'em
Luister
Woord voor woord, heel lanig-zaam,
las hij het geschrift voor. E-en lange
stilte volgde. De Warthe bruischte.
Bassia Dvorak, wat wilt gij hier
op antwoorden?
Veel zou ik kunnen zeggen, fluis
terde de Oude wouw, als tot zichzelf
sprekend. Het hel-pt toch nietls. Ma-
ryla Wyrimba, 'gij zijt sterker dan ik.
En plotseling scheen haar-kracht te
rug te keerein.
Bogdan Wyrimba, sprak zij,
kom mede.
Zij ging vooruit, naar d'e rivier. Hij
olgdie haar. Bij hert schuitje richtte
Bassin Dvorak zich hoog op. Haar
haren waren wit.
Bogdan, Wyrimba, hier is de
riem. God zij u qu mij genadig
En zij boog het witte hoofd,
wachtte met gekruiste armen.
De zoon van den veerman bleef on
beweeglijk staan, geleund op den
riem, waarmede zijn vader was gesla
gen. Toen wierp hij hem op den
groncl, en liep weg, langs de Warthe.
Toen Bassi-a het hoofd ophief, zag
zij hem steeds v'e-rder gaan, den loop
der Warthe volgend. Zij riep hem. Als
versteend bleef zij staan. Haar oogen
waren -zwak geworden, maar zagen
hem toch nog. Hij keek niet om. Alles
verliet haar. De Warthe ontnam haar
alles. Zij bleef staren naar het voet
pad, ook toen ei' geen spoor maer te
De menseden in liet doip schudden
het hoofd. Den geheel en zomer lang
zat Bassia dag aan dag op de bank'en
staarde zich hiailf blind. In dien winter
keek zij uit het raam.
Hé, moeder, hoe gaaf hlet? riep
soms een boerenvrouw, die van de
markt. kwam.
Ik diank u voor uw belangstel
ling. Ik wacht op Bogdan. Mijn lie-
veiling, blijft lang wieg.
Zij wachtte nog vele jaren. Toen
hij ook in de vierde lente nog niet
terugkeerde, kwam zij op het denk
beeld', dat zij hem moest gaan opzoe
ken,. Iliji zou wel ergens aan de War
the zijn. De Warthe liét nooit iemand
weer los.
Zij verkocht dus haar vee, en wat
er verder te verkoopen Adel. Toen
maakte zij'een pak van de kleederen
en- enkele gedachtenissen, stak het
geld in den zak en liep voor het laatst
die oude, wrakke hut door.
U wil ook niemand hebben,
sprak zij, zelfs bet water niet, dat
toch alles neeant wat het krijgen,kan.
Gij staart te -h-oog. Laat ons eenjs zien
of het vu-ur u hebben wil.
Het vuur wilde de hut wel hebben.
De vlammen grepen liaar aan, en ter
wijl zij knetterend opstegen en hiaar
zegeli-ed zongen, terwijl de sparren
kraakten, en de blauwe rook daarbo-
i zweefde, stapte Bassia Dvorak in
de oudie boot en voer de Warthe af
naar het Oosten. In het dorp heeft nie
mand haar ooit wedergezien. Ook Bog
dan Wyrimba is nooit teruggekomen.
(„Hbld.")
Met de grootste
Boot over.
Een oud-Amsterdammer, die thans
te New-York woont, kwam dezer da
gen daar terug. Hij had den over
tocht gemaakt met de „Lusitania",
do nieuwe boot van de Cunard-lijn.
Zaterdag 19 October uit New-Yarlt
vertrokken, was hij Donderdag 24
October aan de Iersche kust.
De reis van werelddeel tot we
relddeel, dat Avil zeggen Van Sandy
Hook (Amerika) naar Daunts Rock
Ierland) AVerd gemaakt in 4 dagen,
22 uren, dat is 23.61 knoop per uur
als gemiddelde snelheid.
Voor wie (geen technicus is, valt 't
moeilijk zich in te denken, welk een
over-winning dit' is op de materie
reuzenschip van 45.000 ton of 45
millioen K.G. met zulk een snelheid
door het water te bewegen.
Niet minder dan 25 ketels en ma
chines, die 68000 PK., kunnen ont
wikkelen, zijn daartoe noodig.
Wij vroegen, onzen landgenoot naar
zijn indruk van de reis.
I-lij Was er niet enthousiast over.
„I-Iet mooie van de zeereis gaat er
af", zeide hij. „Men voelt zich niet
meer aan boord van een schip, maar
in een groot hotel. Men wandelt door
corridors, hals en zalen, grooter dan
in de meeste hotels, men stij,gt en
daalt per eleotrische lift, vijf verdie
pingen, zit voor open haarden, waan:
in houtblokken knetteren, telepho
ne ert uit zijn hut met de heele we
reld precies als in een groot ho
tel van den eersten rang.
„Op dagen met slecht weer, zooals
Wij ze troffen, merkt men van de zee
niets. AJl-een wat schommeling en
S'Cheepsgeiu Ldien .herinneren er aan,
(bit men drijft op dien grooten oceaan
tusschen twee werelddeelen.
„En aan den andleren kant merkt
men van die twtee werelddeelen te
veel. Het zo-rgelooze "rust-gevende ge
voel, dat men vroeger op de zeereizen
huid, doordien geen bericht van land
ons kon bereiken, is nu ook weg door
de Mar c oni-telegramm-en
„Ziehier, hoe het slechte nieuws
van Walilstreet op de boot als extra
tijding werd meegedeeld'.
Two special messages.
First.
Knickerbocker Trust has suspended
payment.
Second'.
Trust Company conditions are
rious, but strongest interests
a villi stand together.
Closing Prices,
enz.
„De stemming leed er onder. Wie
niet zeeziek was do,or -die zee, kreeg
.een gelijksoortig gevoel door die Mar
coni-1 elegr ammern
„Was die boot vol?"
,,lk hoorde, zoo goed als geheel op
een 40 plaatsen na er kunnen 500 le
klasse, 500 2e klasse, 1400 3e klasöe
meegenomen wordien. Voeg daarbij
800 kop bemanning, -dan hebt g
zielental van 3200 een kleine
maente op zichzelf.
„Ge kunt begrijpen wat- ©en veront-
lAvoiardedijke. positie de kapitein van
zoo'n schip heeft en "Wat de hofmees
ter heeft te do.en, die voor al die pa
pieren m-oet zorg dragen, en dit nu
binnen de vijf dagen moiet klaarspe
len. In de bureelen van het schip
■wondt dikwijls 's nachts overgewerkt
evengoed als op het land".
„Wat betaalde u voor den over-
tocht?"
„Enkele reis le hl. 181. Die prijs
varieert echter met het seizoen en d!e
hut. Trouwens op die boot gaat hef
als in den schouwburgelke plaats
beeft zajn eigen prijs; in de adver
tenties wordt ©chten alleen van de
laagste prijzen g©sproken en van de
ze zijn er gewoonlijk slechts in zeer
beperkt getal.
„Het is dan ook niet aan te nemen
dat zulk een boot rendeert. Denk
eens de ketels alleen verslinden 1000
Eng. ton (die ton is 540 K.G.) kolen per
diag.
„Zulk ©en siehip is alleen mogelijk
als de stoombootmaat'sch. dioor den
staat geholpen wordt m'et goedkoop
gelift (21/2%) en een jaarlijksche sub
sidie.
„De maatschappij zal dit ontvanL
gan, zoodra zij er in slaagt ©en heen-
en terugreis te maken met een ge
middelde snelheid van 25 knoopen
Daar het op 'zijn, proeftocht, over 1200
mijlen 251/2 knoopen maakte, ver
wacht men, dat als de bemanning
geheel gewend en de machinerieën
ingeloopen zijn, aan den bovenge-
ri,.-7fl)...wAirclp.r
voldaan.Dè réis ""1'itöü
naar New-York zal dan 41/2 d'ag
duren.
„De Zaterdagsche Engelsche maal
zo.u don op Donderdagavond te New.-
York kunnen binnen zijn en één d!ag
vroeger dian thans het geval is, wor
den uitgedeeld. Dit is zeker, wel een
offer uit de schatkist waarddoch
d'e beweegreden van het kolossale
subsidie moet toch' meer .daarin wor
den gezocht, dat de Engelsche regee
ring in tijd van nood dit snelvarenL
de schip bij hare marine zal kunnen
voegen. Bij den bouw is daarop gerer
kend."
Hat is reeds in herinnering ge
bracht, dat het dezer dagen 100 jaar
geleden is. d'at het eerste stoomschip
de wereld verba'asdie. Niet onaardig
het, nog ©en© na te gaan hoe de
snelheid in de jongste 50 jaren, ge
leidelijk vermeerderde
„In 1856 maakte d'e ..Persia" een
record door den oa'ertocht van Enge
land naar de Ver. Staten- te doen in
9 dagen, 1 uur en 45 minuten.
In 1866 bracht de S-co'tltia het record
op 8 dalgen, 2 uur en 48 minuten.
In *1869 maakte de „City of Brus
sel®" de reis in 7 dagen, 22 uur en 3
minuten.
Het duurde 11 jaren voor het re
cord onder de 7 dagen werd gebracht.
Dit deed de „Alaska" in 1882, toen zij
in 6 dagen, 18 uur en 37 minuten over
ging.
Zeven jaren later, in 1889, bracht
die „City of Paris" het record op 5
diagen, 19 uiur en 18 minuten.
Achttien jaren zijn noodig geweest
om van het 5-dagen-record op het 4-
dhgen-record te komen.
Men ziet (daaruit reeds, welke tech
nische moeilijkheden bij het vergroe
ien der snelheid1 te overwinnen zijn.
Waarschijnlijk is deze jongst© over-
winnSaig daaraan te danken,, dat de
,Ln rifainia" met stoomturbines
werkt, een wijze van worth©wegen
welke bovendien het voordeel heeft,
van het schip minder te doién trillen.
Engeland is nu weer in het, bezit
van het ..blauwe lint", (hiert denkbeel
dige zéigtefeeken van de stoomboot
maatschappijen, die het transatlnnt
tisrh record heeft gemaakt.
„Wedt- u, wat wel een heel grootsdh
gezicht is", zeide onze zegsman, bij
het afscheid nemetn ,,de blik in (Ie
haven van Liverpool, toen daar d.
drie grootst© schepen der wereld, de
.Lusitania", de „Mauretania" en de
„Lucania" hij elkaar logen. Dat zijn
toch van die overtuigende en tastba-
h e wij ss't nlclcen vain, nationale
kracht, waarvoor men zijn hoe.d af
neemt,
„Maar.... a;ls u dat in het Hsbl.
gaat plaatsen, moet u toch t/evens on
zen lardgenooten ook ©en veer op de
muts steken, door er eens bij tie ver
tellen, dat de „New Rotterdam", die
de Holland-Am erikalijn op stapel
heeft gezét om in het voorjaar van
in de vaart te komen, slechts
7000 ton kleiner wordt dan de „Lu
sitania" en dat dit schip niet Wordt
gebouwd met regeeringssubsidie,
maar uit de winst der onderneming.
„Dat vind ik nog veel kraniger dan
de praestatïe der Engelsc'lifen. En
hiermede basta
(Hbld.)
Celstraf.
Een derde artikel van „Kijker" in
de „Telegraaf" behandelt den gods
dienst achter de tralies. De officieel©
voorschriften daaromtrent izijn de
volgende
„Zooveel mogelijk worden op alle
Zon- en erkende godsdienst'ge feest
dagen in de gestichten of daartoebe-
Woerende kerkgebouwen, godsdienst
oefeningen gehouden. De bedienaren
van den godsdienst zijn ook belast
met het geven van godsdienstonder
wijs, voor zoover dit mogelijk blijkt.
Ilun kan intusschen te dien eindle ©em
godsdienatcxn deijwi j zei- wonden toe-
Bij gevangenen, fti'e belmoren tot
©en godsdienstige gezindte, waarvan
geen leeraar aan 'het gesticht Vierbon
den is, wordt de%verlangd en zoo mo
gelijk, een leeraar van hun kerkge-
1 nootschap toegelaten.
De hoofden dier gestichten zijn be
voegd gevangenen eenmaal, op hun
verzoek, van het bijwonen der gods
dienstoefening vrij te stellen, wan
neer bij 'hen met het oog op deh
dienst in het gesticht, hiertegen geeu
.bezAvaar bestaat. Meer vrijstellingen
achter elkander, aan denzelfden per-
'soon, worden met door hen verleend;
alsdan wordt' de beslissing; van het
©olillege Alan regenten veiieiaoht.
Wordt een verzoek tot vrijstelling
door hét hoofd afgewezen, don kan
de gevangene bij hot college van re
genten in hooger beroep komen.
In die strafgevangenissen zijn- de
veroordeeldleu beneden den leeftijd
van 40 jaar, indien zij ©en straf van
drie maanden ol langer moeten on
dergaan, en indien na onderzoek be
vonden is, dat zij onderwijs behoe
ven, tot 'het ontvangen daarvan' ver
plicht."
In verband, met de wijze, WaSapm
dit gedwongen stelsel, dart „Kijker"
niet afkeurt, wérkt, releveert hij ©en
rede van don heer Buts, godsdienst
leer a.ar in de Arnli. gevangenis, ge
houden op de vergadering Arin net
..Genootschap tot zedelijke verbete
ring van gevangenen". Deze spreker
zei het volgende
„Mberten wij bet celstelsel beschou
wen als een middel om te bestraffen'
of als een middel om te verbeteren?
Als men het moet beschouwen ails
straf, don is ér' geen fijner straf
denkbaar. Moet hot dienen om dié
Maatschappij te Avreken, dan is er
e:en bitterder wraak.
Wart is ten slotte het ©enige, dat den
mensch doodt? Dat is de gedachte
aan een A',er dor-ven verleden.
Wat is hert eenige, dat den mensch
Levend kan maken De gedachte aan
een hoopvolle toekomst.
Nu is de celstraf een zoo ontzettend
fijne straf, omdat men er door ge
doemd wordt altijd te denken aan het
schrikkeli jk verleden, niet met berouw
roMönref'rf'"wceroïil SfeeÊSSBÏf®;
Wilt gij de celstraf als verbetering,
wilt gij- van de vrijheid bcrooven ais
middel tot verbetering
Het Evangélii© leert spreker, dat de
Weg, waarlangs de mensch beter 'kan
Avorclen, de weg der vrijheid is. De
geest kan men ten slotte niet binden.
Slechts is mogelijk, de gedachten te
leiden, er een zekere richting aan te
geven dooi' zedelijke, godsdienstige
vierb'eterinig. Ware die er in de cel
Titelt, dan zou 't er nog veel slechte;
uitzien.
Spreker heeft wel eenis gezegd tot
een gevangen,©wees maar blij, dart
j© niet door de muren heen kunt kij
ken. Als bet pijn doet aan. den
■mensc-h een vogel te booren fluiten,
dan is daarmee de celstraf veroor
deeld.
In Arnhem hangen verschillend©
spreuken, bijbelteksten, aan den wand,
die de menschen onmogelijk 'kunnen
verstaan. „Laart den dag niet Voorbij
gaan vóór dat gij overdacht hebt wart
gij dien dag hebt gedaan", is ontzet
tend pijnlijk A"oor een man, die den
heel mi' dag niets anders doet don kou
sen breien. Zoo'n spreuk is prachtig
voor een man in vrijheid.
Spreker vindt het ©en groote pij-na-
jing voor de menschen, dart ze op
Zondag niet mogen arbeiden, wan
neer zij hert zelf AviUen. Laat men uit
overdreven eerbied voor somm'iger
overtuiging de menschen niet pijni
gen. Als predikant zou spreker vol
strekt niet tegen arbeid op Zondag in
de cel zijn.
Van bekeering en berouw kan in de
gevangenis nooit sprake zijn. Voor
bekeering moert men do vrijheid' g'e-
nieten. Bekeering is geen woord., maar
©en daad en daden kunnen dn de g©-
vanigenis niet bedreven worden. Be-
rouAv wat daarvoor in de gevange
nis doorgaat is meestal spijt kan
ook slechts in d'e vrijheid waarde
hebben.
Om, deze reden gelooft spreker, dat
de cel is te verwerpen. Er i®, maar
zijn vaste overtuiging, slechtjs één
ding, dat tot verbetering kan ledden.
de ervaring v,a.n de liefde van d'en
mensch en van God. Als gij in staat
zult zijn de cel te maken tot een
riaats, wiaar de misdadiger ervaart de
liefde van den menhch en. van God.
dan. mag de c-elstraf blijven,"
In Leeuwarden was- men juist bezig
een© gevangeniskerk te bouwen, toen
de schrijver diaar was.
Tot dusA'.er had d'e prediker immer
aid den op de gang op 'n verheven-
leid gestaan, en de celbewoners, glu
rend door 'n reet van de even-aan
staande deur, ontvingen aldus hun
portie van de spijze des eeuwigen Le
vens. Maar dat was nu uit voor goed;
nu kwam ©r 'n kerk
We gingen een trap op, w'aar je'in
d-e verte reeds hameren, zagen, AVer-
ken 'hoorde, en stonden in „de kerlt".
liet was.... neen, het was de meest
verfijnde ironie, die ooit hedacht is.
Het was d'e ergelijkste heiligschennis
die ooit aan godsdienst bedreven
werd. En dait was niet 'n roste uit de
duistere middeleeuwen maar 'n ge
bouw, dart opgericht werd in den aam-,
vang der tAvintigste eeuw, en dat
kerk" genoemd werd. Een podium,
met 'n spreekgestoelte in '1 midden.
Beneden, ampbüiheatter-géb'ouAVd,
©enige rijen aanéénigezette schild
wachthuisjes, met deurtjes van ijzer
gaas. Boven een balkon, over dlegan-
sc'lie breedte der kerk otok weer' over
de geheele voorzijde bespannen met
ijzergaas.
Anders niets... dat was „de kerk'
Hier moet de leer dier Protestanten
gepredikt worden 'n leer naa,r pro
test tegen „onvrijheid" genoemd.
llier moet voor Katholieken gepre
dikt ivvordeai, wier groote wijsgeer
d'e HThomas van Aquinas gezegd
lieeft: „De straffen van dit afandsch©
l'ev.en zijn veeleer bestemd om te
nezen, dan om te vergelden'.
Had ik ongelijk te spreken van
ironie
De prediker, die op z'n spreekge
stoelte staat, .schouwt aldlus naar de
menschen in de kleine hokken bene
den, ©n in t groote liok boven, alle
maal achter 'het gaas'. En aldlus moet
hij zeggen tot deze zondaren „Be
vrijdt uwe ziel van schuld" Kan men
dan bevrijden zijn© ziel, wanneer het
lichaiaim is ingeperst in 'n rechtop
staand© doodkist met gaas voor de
Oogen Eén prediker, die hier boudy-
Aveg spreken durft vah liefde,, op-
standing, genade, moet éérst lin zich
gedood hébben alles...wat voor pre
diking noodig is."
„Wilt u me eens in zoo'n hokje
sluiten vroeg ik den directeur.
„Zeker welzei d'eze. En bereid-
Vaardig werd ik er in gesloten.
Hert paste precies. Aain m'n zijdien
klemdien de wanden. Voor me was
liet gaas, wiaardOor je schemering
zien kon, onzeker, 'n OogentoJiik bleef
ik zoo zitten. En toen kwiami het als
'n obsessie over me: „Stel je voor, diat
je hier zat, na 'n zwaar misdrijf. Dart
dé prediker sprak van. bero-uw en
boete. Dat het -je aangreep; dart je 't
benauwd kreeg; dart 't noodzWeeit je
uitbrak. In diilt hok, Avjaar j© geen be
weging in maken kunt... vv.eJik 'n fol
tering... Wat mioet er geileden wor
den- in deze bokken...'
„Laat m© d'r uit!" zed ik schor. De
d3irecrt©ur sloot de deur weer open.
Toen keken we samen.of ik ook
varf aan m/n jias had. Want die boel
wias nog'nat....
Vandaar gingen we naar boven, en
stonden samien even, achter het gaas,
naar beneden te staren.
„Wat doet dart pijn aan jé oogen!"
zei de directeur, wrijlvend l'angs de-
zijne.
En ook ik wreef langs m'n oogen..'
Een conclusie? De schrijver geejf-t
dde met de ivoorden van een hoofd
onderwijzer eenier strafgevangenis.
Verreweg de meeste gevangenen Wor
den in. dé ceil godsdienstig. Veilien
doordat zij herinneringen uit hun
jeugd ophalen, anderen tengevolge
A'ian het berouw over de daad, die hum
in de gevangenis bracht en ook zajh
er, dd-e godsdienstig doen zonder liet
te meenen, maar alleen om daar
door bij d© ambtenaren der gevange
nis in ee.n goed] blaadje te komen. De
ken het dubbel noodig om. diepe ka
rakterstudie te. maken van de onge
lukkiger, die hun srtmf in die. cel
moeien ondergaan
Be bron van Sam.
Mister ISrtaiïhortitl© stond voor zijin.
diour, spuwde ©en of tiweeanaul nog
kmaichtiiger dian gewoonlijk op dien
ground en maakt© mot zijn vuist een
dreigende beweging tegen een. wolk.
die in het aftrekken van den ïio^
riizonrt verduisterde.
Hert Avas een. walk van sprinkhanieai
©n. nog ikrabbeldien duizenden van
die afschuwelijke insecten om hem
heien en knopen tegen de houten pa
len van die omheining. ien bij, zijn bee-
nen oimllnoog. Starborttl© bewoog zich
nauwelijks; biji keek naar de neger
jongens, diie ondier luid gezang die
(sprinkhanen roosterden en. opaten en
hij 'koek niét naar zijn veilden en
ooftiboiomein,, want hij wist; wed pre
cies, hoe ze eer uitzagenZe waren
totaal kaal gevreten. De farmer was
er niet do man naar om zich ©elven
wart wjj(s te maken; hij1 was geruï
neerd .en zoo ongeveer de geheel©
■streek met hean. Hij- draaide zich
kooit op de hiieüen om, wierp noig
gauiw met ©en steen naar een' vreem
den 'hondi, diiie de jonge kalkoenen uit
joeg, en ging daarna in dient
Avinkei, dien. zijn buurman Habakuik
J enikilns hield'. De éigen aar van dezen
winkel, waar 'ongeveeff, van alles ver
krijgbaar was, za.t alleen, tioen Srtar-
hotitile binnentrad; hij maakte niet
veel praatje®, imiaiar goot ©en -tinnen
beker vol whiisiky en zette diien voor
zijn klant op de tafel. De farmer
dronk dén beker leeg en zei rtoien
!koelbloednig:
Ik heb geen cent meer, man.
Jenkins nam die mededeefling heel
kalani op,
Dlait dioet er niet toe; wil je nog
een tweeden beker? Ik ga, toch bank
roet en 'it is beter, dlart jij er wat van
krijgt dan mijtn schiuldeischers'.
iStarboiti]© liet zich niet noodiigien.
Hij dronk ook den tweeden/ beker uirt,
veegde zich den khavel af en zei tot
zijn buurman;
Ik zal nu mijn. paard uirt den
sfftal halen' en naar 't Westen gaan.
/'Me dlunkt, diat er spoiedig fhieel wart
meer goedkoop land en heel wat
meer landfoopers zullen zijn.
Jenkins lachte.
Vertrouwen en vertrouwen. Ik
©al meenemen, wat niet spijker- en
nagel,vast ,iis, en ook op reis gaan. Ik
moet trouwens ook voor mijn jongen
zorgen.., Samuel. Sarn, waar ben je?
•Een fijne, hoog© Stem antwoordde.
Ze kwiaan urt een, leeg meelvat, waar
uit thans ©en dwergachtige', ver
groeide gestalte opdook.
Daar ben ik en. ik hei) uw mooie
ipdiaaunien mee laangehoo-ïd.
'/t Is geen- geheim, bromde Jen-
Ikiins.
Niectu, miaiar een domheid', gaf de
jongen ten antwoord'. Kijk ©en®, va
der, gij hebt geld noodig. Starhoiile
wil driaiken, gij' wilt rustig leven en
ik wil in boeken leenen en wart fat
soenlijks worden.
Jij? vroeg Sltiarbottle lariiiend.
Ja, ik, ofschoon ik een liehaam-
'heb alls ©en banjo'. Heit geld avM iik u
verschaffen, want ik heb dien v©r-
Stanldigsten kop in h.ert gelieeLe land
■Luistert!
iMJert een handiigen, sprong ©art hij
boiAien op de tafel voor de tapkast,
vvenlk'f/e de mannien:, dlait ,ze' dicht bij
hem moesten Itomien, en begon te vier-
itelCLen'.
Veertien dagen later stond de far
mer op het binnenplein reisvaardig
naast zijn paard, dart even verdrietig
scheen als zijn meester. Bet snuffelde
tenminste ontevreden boven de kuip
met water, Avaarin het gedrenkt zou
wordien, en verried dien grootst mo-
'geillijllvcn afkeer om den inhoud der
kuip tot zich te nemlen, want een in
alle kleuren a'.an den regenboog schit
terende, olieachtig© laag, lag op het
water en er steeg een dloordningende
reuk uit op.
Hoofdschuddend bekeek Srtarbottle
h,et gavall, hliield de kuip nu eems. in
de zon, rook ©r dan weer een® aan,
tolt Bidj! eindelijk dioor zlj'n edgenaar-
dige hiandeliinigen de opmeikizaam-
'heidi van ©eniige in, de zo-n. liggende
burgers trok.
/Men ging naar hem te© ©n stelde
hean de vraag, of hem de afscheid/s-
smart kranlczinnig had gemaakt. In
plaaitis van eemfig antwoord te geven
hiefd hij hun hert corpus deliiotli on
der den neus. Groote. verbazing aan
d© andeaie izijdle.
Hij: wees op d'e pomp. Dadelijk
vlogen. ©emiJgen er heen en brachten
den zwengel in bewogaing. Wat om
hoog kwam, zag er precies ©oo uit
als de vfloeiistof in de kuip. De she-
aliff, die ziich onder de onderzoeker®
beiviondi, wenidldie zich tot die omstan
ders.
Vrienden, me diunikt,, diat onze
anledeburger Stalrbotrtle, izo-oeven op 't
ïwunt stond van de grootste domheid
van aijm leivieni te toegaian, toen hij
dirt gezegend oord' wilde verlaten.
Want zoo Avaar als ik meea* dan twee
voert groot bien, dirt hiie-r is petroleum.
Inldieirdaiaidi, dart was het. Als een
loopend vuurtje -verspreidde zich die
tijding door de pflaarts en in den om-
treflc. De Wékellijksche Aardbeving,
gaf een extra nummer en profeteerde,
dlart de niieuwe 'bron binnenkort 50.000
vaten, per dag zou leveren.
Tegelijk verhoogde het blad miert
hét oog op dien toekomistigen blloei
der stad dien abonnementsprijs en
verklaarde niet mieer, zooaüs tot nog
moe, net anun/niemieajjlisig^ld' in boter,
eieren, enz. te. willen ontvangen.
•Hert diuurdle nlert lang, of er kwa
men speculanten. De put gaf nog al
tijd petroleum. In de nabijheid moest
©en- resérvodr vion belangrijken oan-
vlang zijn.
iMen steldie .Shnrfoortti),© ©n Jenkins
voor om boringen op hun terreinen
te l aten doen., maar z© weigerden idat.
Jenkins verklaard©, dart hij' van den
heelen oliiezwendel niéts wilde weten,
en> ShaalbottHe zei, diait hij zou (laten
boren, als die put hem petroleum, ge
noeg had opgeleverd,. En de puit gaf
nog afl'tajid; reeds stonden ©en aantal-
vaten gevuld op het binnenplein
en Jenkins, die een groote hoeveel
heid petroleum; in dien kelder had,
kon. die zijne niet verkoopen, omdat
Stalrboltrtle goedklooper was. Nabuur-'
lijk gaf dat aanleiding tot twist en ma
een heftige publieke scène wonen de
buren geslagen vijanden.
Dart kwam de speculanten zeer ge
legen.
Niu bewerkten ze' ieder afzonderlijk
en maakten heim duidelijk, dart wan
neer hij op zijn grond' en> bodem lileit
boren, hij misschien de bron vian zijn
buurman leeg zou halen. En zij be
reikten hum doel. Jenkins beloofde
zijn klein terrein er voor te leenen
en w,as met drieduizend dollars tevre
den. Sltiarbottle echter stelde heel' an
dere eiischem, maar eindelijk kwam
men ook hilar tot een accioord en voor,
dlerrtilendudizend dollars ging, de fairim,
die ntet het twintigste deel van. dl©
som waard was, in 'handen der spe
culanten over.
Me dunkt, dat jullie een mooi
zaakje hebt gemaakt, toen. je Star-
bottle dat cling afkocht, zei' 'dé sheriff
en de omstanders, 'die op rekening
van den koop er het ©ene glas na het
andere dlronik.en, gaven d'en spreker
gelijk. Die koopers zelf ook, want
juist op 'dezen dag vloeide de bron
bijzonder rijkelijk en gaf evenveel pe
troleum als water.
In dien nacht, welke op den geluk-
waardSgen dag volgde, ©liep men in
'die plaats bijzonder vastwant hert
gébruik van alcoholisch© dranken,
waartoe ook Jenkins en Starbottl©
vrijwillig hun deel hadden bijgedra
gen, was buitengewoon groot
weest.
Toen tegen den middag van den
volgenden dag het gezelschap weer
bijeenkwam, werd het gewone, on
derwerp van gesprek, de tegenwoor
dige1 en d$ toekomstige olieproduc/-
bie afgewisseld door een ander. De
twee huren waren er niet meer,
waren in den nacht zonder verdere
plichtplegingen vertrokken. Het eeni
ge, wat zij hadden achtergelaten, was
een wit bord bij de pomp, waarop-met
een ongeoefende hand de woorden
„De bron van Sam" waren gekrab
beld. Terwijl het in de benevelde her
sens langzamerhand wat licht be
gon te worden en de „Wekelijkscfhe
