HAARLEM'S DAGBLAD.
FEUILLETON
SPËLËBS
DINSDAG 31 DECEMBER It.-.
Het jaar 1907
BUITENLAND.
190? is met recht een. Vredesjaar
we'est. Nd'et alleen omdat hier de Vre
desconferentie is gebonden, maar ook
omdat het een jaar is geweest- vajcu
1 toenadering tusschen de Staten, dale
korten of Langen tijd vijandig, al
thans wantrouwend tegenover elkan
der stonden. De koele houding tus-
echten Engel schen en Duitsohers' i)s
j ge Wéken. Engeland en Rusland, die
1 een haLvte eeuiw Lang in Europa. en
Azië elkaar in den weg traden, lreb-
ben het terrein nu afgebakend, zoo
dat ieder zijn eigen pad kan gaan.
Engeland en Frankrijk sloten elk.
een overeenkomst met Spanje, Frank
rijk en Rusland nte.t Japan. En hij
al dit sluiten van vriendschap, van
overeenkomsten en verdragen waren
feteeds de partijen er op uit, 't. wereld
kundig ie maken, dat het hun te doen
was om aanleiding toit geschillen te
verwijderen, den toestand te handha
ven als hij is, en dat het -samengaan
van die betrokken staten niets vijan
digs 'tegen derden had. Voeg hierbij,
dat vier groote Europeesche mogend
heden Noorwegen's onschendbaarheid
hebben gewaarborgd en d'e Mi/ddel-
Amerikaansche republieken een af
spraak hebben gemaakt, om elkander
voortaan, met rust te laten, en men
zal moeten erkennen, dat in dezen
tijd van een steedis sterken" worden
den afkeer van den oorlog tet jaar
1907 mede zal mogen tellen.
Is 1907 dus over 't geheel een. vreed
zaam jaar geweest, dan geldt dit van
de betrekkingen tusschen de Staten,
nliet bun inwendige aangelegenheden.
In dlat opricht is het .een veelbewogen
jaar geweest. In
RUSLAND
bleef het, schoon in mindere mate dlan
he' vorige jaar, voortdurend strijd,
van den staat tegen1 de revolutie voor-
locspig met geheel g-unstigen uitslag
voor den staat. Oppervlakkig lijken
het si/echts die iStuiptrekldnigen van dfe
omw en teling, die men nog bijwoont,
en liet absolutisme regeert er' bijna,
als van ouds. De tweede Doeana, werd)
naar huis gezonden en het kiesrecht
bij keizerlijk besluit beperkt, waarna
een. volgzamer Doema een schijn van
grondwettelijk stelsel ophoudt. Het
werpen met bommen, de straatgevech
ten, die terechtstellingen houden niiiet
op en de gevangenissen zitten- vol.
Door den- oorlog worden Rusland en
JAPAN
nog vaak in één adem genoemd. Maar
welk- 'n tegenstelling!.... Ruftend' in
nerlijk ziek, Japan krachtig. Sommi
gen schreven den Japanners zelfsi te
veel levenslust toe en meenden, dat
de gele eilandbewoners 't in den zin
hadden, om de Amerikanen te lijf te
gaan. Over het uitzenden' van. Uncle
Sam's vloot naar den Stillen Oceaan
is heel wa/fc politiek stof opgewaaid',
maar het is bij stof gebleven en e.r
zijn gelukkig geen kanonnen aaav te
pas giekomen
Deze geschiedenis was 'n vrucht van
de vrees voor het gele gevaar. Nu
nog ongegrond, maar wat zal de toe
komst. brengen?... Japan is geonoder-
rhsteerd. China gaat zich módleraii'se©-
ren,., wat zal het einde. zijn?....
Het Wenken dier- trust's inzonder
heid de Kni'ekerbacker-trust had
voor
AMERIKA
meer gevolgen, dan idez.e oogenschijn
lijk zoo veel bet,eekenlende vlootexpe-
'd/Mie, De HolLandiers weten daar he
laas ook van mee te spreken, Er zijn
bij de laatste financieele crisis heel
wat miliioeaitj.es uit Nederland naar
Amerika verhuisd.
Het afgeloopeu jaar zal velen dan
ook nog het bejst .heugen als het jaar
vaai een zware financieele crisis, die
vele personen zwaar heeft, getroffen.
Niet minder daai de Amerikaanisoh©
papiertjes' heeft de rooverlioofdm'an
Raisoeii van zich doen spreken door
zijn naar de middeleeuwen, riekende
ontvoering van Mac Lean, 't Is dlaa-r
MAROKKO
blijkbaar eeai haal zonderlinge toe
stand, en er schijnt wat anders nooL
dig te zijn dten een conferentie te Al-
geciras om de rust. en cle vrijheid der
vreemdelingen in dat Sultanaat te be
werkstelligen.
Ook in
PORTUGAL
is het dn den laa.tst.en tijd allesbehal
ve pais en vree. De revolutie-koortjs
uit Rusland heeft hier bacillen over
gebracht., en al is het hier nog alles
op kleine stóhajal, er zal toch wel noo-
dig zijn om de vroegere rust te hea*-
stellen. Misschien dat de nieuwe Cor
tes den gewenscihitea invloed heeft
misschien
Portugal's buur
SPANJE
komt de naweeën van den joogsten
oorlog met Amerika wat te boven.
Het gesloten verbond met Engeland
legt evenwel verplichtingen op, en de
Kamer moest 200 mil hoen peiseta's toe
staan voor den aanbouw van- eene
nieuwe Vloot. Op deze wijze herwint
Alfonso's land wellicht op den diuur
nog het vroegere aanzien onder Eu
ropa's statenrij.
Over het algemeen leven die Span
jaarden. onder hun jongen koning
rustig. Bijt de geboorte van den kroon
prins op 10 Med weid dan ook dlruk
gefeest en gefuifd
FRANKRIJK.
Ook de geschiedenis dezer republiek
ging niet, langs „lijnen, van geleide
lijkheid". Wel is de storm over de
scheiding van Kerk en Staat wat ge
luwd, maar de openbaarmaking van
de papieren van Montagndni bracht
opnieuw weer veel giepraat en ge
schrijf. Bovendien kwam de wijn-re
volutie.
'1, Is genoeg om den naam Marcelin
Albert, „die verloisser. van bet Zuiden'"
weer in 't geheugen te roepen, dlan
wiefeit elk weer van- te 9takende bur
germeesters en gtemieenferadem.
Later werd de wijn, en het water,
want. 't, ging om de wijnvervalscMhg,
door het water alleen, vervangen,
gihg Frankrijk gebukt onder ver
woestende over,stroomingen. En in. dé
laatste maanden komt daar zoo waar
nog hij. de geschiedenis van de ont-
vlaiidhtie „Patrie" en de spiionnenzaak
tie Toulon!
Over
ITALIë
is niet. veel te zeggen. Ook idit leed
onder watervloeden, maar nóg meer
ondfer de ongunstige werking van bef
proces Nasi, een geruchtmakende zaak
waarover 't laatste woord nog lang
niet gesproken is. 't Zou heusch geen
verwondering behoeven te baren, ais
dat nog eens op ernstige binnenlaten!
sche onlusten uitliep. Het begin is er
nu al
Ook onze Oostelijke buren
DUITSCHLAND
hadden hun sensatie-proces, name
lijk die MoltkeHarden-zaak. Anders,
was het leven in 't land van den Ade
laar nogal rustig. Keizer Wilhelm
maakte z'n reisjes, ontving bezoeken,
kortom, dteeld alles, om d'e vriend
schapsbetrekkingen met dte andere
landen te'bevorderen. „Men" beweert
dat zulke reia'en voor den vredte
meter resultaat, hebben, dan de Vredes
conferentie® we willen 't hopen
nieuwen Rijksraad, die het bracht,
maakte het aan den verbitterden
strijd der nationaliteiten nog geen
rinde, ischoon aanvankelijk verzach
ting, Te scherper trad die strijd in dit
jaar in Hongarije op. Misschien dJat
d'eze gelijkenis van de twee deelen der
monarchie bijgedragen heeft tot'
hernieuwing van het Vergelijk.
In
PERZIë
gaat de geboorte van den gromidWet
te Lijken staat met veel moeiLijikhedën
In
ENGELAND
had men 't druk met de rumoerige
kiesrecht dames (suffragettes), die
daar all luider haar edschen ..ronid-ba-
zuinen. In het begin van dit jaar wa
ren de Engel sche politiekers boven
dien, druk in de weer, met de Kolonia
le Conferentie. Vooral de minister
president van het Transvaalschie Par-
remlent, oud-gene raai Botha, Werd. hij
die gieJege/ntbeid druk befuifd.
Ndet alleen
TRANSVAAL
inaa.i ook die Oranje Vrijstaatnu, dte
Oranjerivier-kolondie'heeft eene
zelfregeering gekregen.
D'e, zuidelijke buren, cle bewonters
van
BELGIë,
•werden ook dit jaar nog. bemoeilijkt
door de Cango-gescliiedeniss. Daarbij
komt nog het optreden van Koning
Leopold. Zouden d;e telkens ouduiken
de berichtten over het aftreden van
•dien Koning bewaarheid worden Veiel
beroering bracht uoik de groote stu
iting van de havenarbeiders in Ant
werpen:, vooral toen de stakers het
dachten; te kunnen winnen door den
boel in brand te steken.
't, Einde van dit j aar bracht ons nog
het overlijden van clen grijzen vorst
ZWEDEN,
Koning. Oscar.
Vam de geschiedenis van
NOORWEGEN
is te vermelden, dat het Storthing 't
vrouwenkiesrecht heeft ingesteld, teen
fei't voor die vrouwenbeweging nogal
van) belang.
In
OOSTENRIJK
kWaan zondter veel slrijidhet algemeen
'stemrecht tot stand, maar in den
En .hiermede hebben we' de gebeur
tenissen in het kout weergegeven^ Al-
Leen valt nog op te meiken, dat dte)
toestand1 in Macedonië, Bulgarije,
Roemenië, ModJcliavië, en Venezuela
nogal rumoerig was, maar die bijna,
altijd durende kleine onluiaten kun
nen nauwelijks aanspraak maken op
'een plaatsje in dit wereld-overzicht
We zullen tern 'slotte nog eten' over
zicht geven van
DE GROOTSTE RAMPEN,
die atöi dit jaar te betreuren vielen.
13 Februiari Raanp in de Fintetclhe
golf; 160 visschers verongelukt.
23 Februari D.e „Imperatrix" uilt
Oostenrijk Vergaat op de Grieksche'
Ikust40 slachtoffers.
21 AprilTe St. Petersburg wordt
de „Newa" overvaren50 werklieden
kwamen om.
3 Mei;Te Canton vliegt een bus-
kruitmagazijn in de lucht; grootevter*-
woestingen in de stad; vele dood en,
verscheidene honderden gewonden.
13 Mei. In een kopermijn in, Mexico
werden 107 mijnwerkers bedolven
slechts 19 ontkwamen den dood.
5 JuniBij Zarsls laat de kapitein
van een trinet kruit geladen smiokfce>-
liaarsschip zijn vaartuig in de lucht
vlitegen 70 dooden.
24 Juni De stoomboot Santiago van
de Pacific Compagnie lijdt schip
breuk bij Pointo de Cairal. Slechts 2
personen van de 91 aan boord' rijmden
worden gered.
25 JuniGroote overstroomingen in
Griekenland, waarbij 1000 huizen ver
woest werden102 personen' kwamen
om.
10 Juli Te Samkong, Chdha, brandt
een schouwburg af; 500 doódten.
22 Juli. Aanvaring tusschen depas-
sagiieraboot Columbia, en de gotedereu-
boot San Pedro, aan dte kust van Ca
lif ornië. De Columbia zinkt; een zes
tigtal passagiers verdrinken
30 Augustus Te Quebec stort de
brugj van dte St. Lawremcerivi er in
100 menschen worden gedood.
20 September Spoorwegongeluk, bij
Encarnaclen in Mexico 63 doodten en
43 gewonden.
24 OctoberHevige aardbeving in
Calabrië. Verscheidene plaatsen wor
den voor een groot deel verwoest
honderdten dooden en gewondten.
En vóór eemige dagen nog de ont
ploffing te Palermo, waarbij 74 per
sonen oankiwamien en 84 zwaar wer
den gewond.
Oude Uithaogteekens
te Haarlem
VI.
Oveigenoamen uit de Baierl. Wo-
miinggiidis, 'Ultgavie der Nlaa/mfl,-. Venn.
Lourons Gaster.
'T GULDEN (VERGULDE) VLIES.
Dit was het uithlangteeken van een
herberg op de Groote Markt, die oen
gedeelte uitmaakte van Costerswo-
nüng. Hierover vonden we nog al aan-
teekeniingien. In de O. H. C. van 1685
no. 34 werd deze herberg te koop
aangeboden op 5 Sept. d. a. v., ter
wijl in no. 41 vam denzelfden jlaar-
gang wordt med'egedeeld, dat hierin
een nieuwe hospes its komen, wonen,
n.l. Harmen Queekelaer, laatst' gei-
woond hebbende in dte „Vergulde
Ptellicaen" de derde deur van „het
Vergulde Vlies".
3 October 1739 werd in deze hJerberg
verkocht door Jacob van Moetenen de
herberg .Kraantje-Lek" of ,,Roc-
•kaerts" genaamd naast het daarbij-
gelegen „Rockaentsduin".
Trouwens, we zouden eene geheel©
lijst kutnnen publiceeren van ih dit
logement gehouden verkoopingien.
Later was deze herberg zeer be
rucht.
In 1835 Werd het gebouw gekoteht
door den heer Cairel A. Joseph Anton
von der Möhlen, hiandelaar in manu
facturen, die het tot een Winkel deed
verbouwen,
In 't algemeen zij hier gezegd, dat
de afbeelding van *t Gulden Vlies veel
vóórkwam als uithangteeken en ge
schikt moet wonden onder
sdhe figuren en wel de afdeeling rid
derorden.
HET BOSSCHE KOFFIEHUIS.
Dit was de Oude Costerswoning, al
thans iaën gedeelte er van. In 1810
verkocht Cornells Bairthol'omeus Van
Brussel dit perceel aam den schoon
maker Hendrik de Wolf, die dte daar
in gtevesbiede boekwinkel deed plaats
maken voor eene &choenmakers»-affai-
re^ Deze nering verliep echter en (hij
Werd tapper: terwijl hij aan de tappe
rij den naam gaf van „het Bossche
Koffiehuis". Wteldra kwam deze zaak
in zoo'n slechte reuk te staan, d'at zij
in de wandeling .het booze Kloffie
huis" werd genoemd. Spoedig verliep
dan ook deze zaak weder en zag Wolf
zich verplicht zijn tapperij tie ver
laten.
De schrijver van de Costerswontog'
wijten Dr. A. de Vries, in lav.enl
Stads-RLbliothecaris alhier ver
haalt ons hierovei* verder het vol
gende
Een timmerman te Polamen, Arnol-
dus Wildienbeest» nam in 1815 een eni
ander van hem over, en bediende er
zich van, om zijne dochter, die
huwd was met een fimmermansgteztei,
Willem van Dalolm geheeten, tcgelijki
met eene woning ook öen middel vam'
bestaan te bezorgen. Het gjimg daten)
jonggehuwden dn deze huhaie nering
ziqio goed, dat eten paar jaren latter, 'f
vertrek tot ontvangst der gasten be
stemd, te bekrompen werd geacht.
Om het te verruimen, vond men gtoed,
een gedeelte van een ouden dikken
inuu/r weg te breken. Men deted liet
.maar zonder dte noodlge voorzong,,
met dat noodlottig gevolg, dat in dieni
vroe,gen morgen van Woensdag, deni
13den M'ei 1818. de geheel e zware
voorgevel met een versfehrik'kedijk ge
raas plotseling instortte en een goed'
deel van het gebouw in zijn val me-
desleepte. Op het oogenblik van het
ongeluk bevonl dte man zich in het
adhterste gedeelte van het 'huishij
ontkwam gelukkig door rich ulit teen
raam van den achtergevel op eene
adhterplaats, tot het logement „het
Gulden Vlies" behoorende, te llateni af
zakken. Doch de vrouw, die zich met!
haar kind in het voorvertrek bevond,
,sc/heen reddeloos verloren. Zij werdl
echter,, bij het voorzichtig wegruimen
der «.puin, nog behouden bevonden..
Met haar. kind op den schoot vóór
de toonbank gezeten, had zij door
eemig gekraak en het Vallen van enke
le steemiem het gevaar dat hlaar
dreigde, bemerkt, en nog gelukkig
den tijd gehad, om ijlings met. eene?
verwonderlijke tegenwoordigheid van
geest en vlugge behendigheid hfaam
kïnd in eene naast, haar staande
mand te werpenen terwijl rij die
mand onder de toonbank schoof, te-
gelij'kertjtd ook zelf daaronder te
kruipen. Op datselfde oogenblik wa
ren de zware neerstortende steen-
Idompen met een vreeselijfcen slag
naast en om de toonbank op den
grond geploft, doch schier als door
een wonderwerk hfet een enkele
had die getroffen. Slechts een stort
regen vam lichtere steenen was daar
op neergekomen, en de sterke toon
bank bad die geweldige steem'eribe-
storming en de zware wacht van het
opgehoopte gruis, en puitn kunnen we-
derstaan."
Daar lag nu 't huis ineengestort.
Waarvan de Amsterdam'sche Hoogleer-
aar, Dr. H. Bosscha, zong
„Daar 'ligt nu 't! huis ter neer, dat
eeuwen moöht verduren,
Waar binnen Costers kunst het
eerst is uitgedacht'
Die puin is 't overschot der inge
storte muren,
Met eerbied steeds begroet door 't
dankbaar nageslacht.
Mdar schoon de tijd ook dlok en
muur inéén deed vallen
Schoon Costers beeltenis daar
onder 't puin verdween
Zijn zegenrijke kunst, een bron van
licht voor allen,
Bewaart zijn achtbren naam door
alle eeuwen heen."
Reeds spoedig na het bovengenoem
de ongeval werd Costers woning wie
der herbouwd door den eigenaar,
wiens (kinderen zich, ten gevolge van
dat ongeval, tijdelijk van wonting en1
broodwinning zagen verstoken.
's Mans middelen heten echter niet toe
dat bij er veel kosten aan besteedde,
eni zoo herrees Oosters woning dus in
veel minder aanzienlijk gewaad, dan
rij oudtijds had bezeten.
Intuisscihen hadden de bewoners
niet lang genot van hunnen rich we
der vernieuwden voorspoed, daar de
mlan reeds ongeveer twee jaren later
overleed terwijl de weduwe, zichriilet!
geschikt gevoelende om zonder den
steun eens mans het bestuur over de
tapperij to voeren, dezte verliet, en
zich metterwoon weder bij haren, va
der te Halfweg vestigde. Deze ver
huurde toen het Bosscher koffiehuis,
doeh met zoo wiednig succes, diat
daarin binnen drie jaren tijds drie
verschillende personen (1) te vergeefs
beproefden ex een bestaan in te vin
den waarna de voormalige bewoon
ster, de Wed. van Dalom, in 1823 er
zich weder im vestigde. Twee jaar La>
ter hertrouwde rij met zekeren Wes-
sel Thijssen, die, alleszins geschikt
voor de tappersaffaore, er gedurende
25 jaren een vrij goed bestaan ia
vond, en na den dood van rijn
schoonvadter en van rijne vrouw eige
naar van het Bosscher koffiehuis
werd. Deze verkocht het ih 1850 aan
den heler Carel Joseph Anton von dier,
Möhlen, die het tot den grond lief
sloopen.
HE7T HOF VAN HOLLAND.
Het geven van namen van boven
en huizen was vroeger zeer algemeen.
En alhoewel het in Latere tijden geen
uitlhamgteekens waren, doch namen,
kan met vrij groote zekerheid wor
den geconstateerd, diat deze namenl
voor een groot deel vroeger de on
derschriften van afgebeelde gebou
wen zijn geweest. Geen hof komt ih
ons land zoo veelvuldig voor als „het
Hof van Holland" en ook ih Haarlem
is het ,bii velen nog bekend in de
Warmoesstraat. dat in 1886 werd ver
bouwd tot het hofje „de Groene Tuin"
ter vervanging van het gebouw m dte
Lange Veerstraat.
Door velen werd dit gebouw gehou
den voor eene woning der Graven
van Holland. D4t is echter geheel ten
onrechte.
Waarschijnlijk was het niet atoders
dan eene particuliere woning, die
wellicht door de overdracht van
Claes Gheryt Hollanders Weduwe;, het
„Hof Van Holland" is genoemd ge-
Worden, ofschoon 'het eerst in 1641
onder dien naam, in de daarbij be-
hoorende stukken, bekend staat.
Wel is bekend, dat dit gebouw
adellijke bewoners beeft gehad, al
thans het werd gedurende vele jaren
bewoond door de familie van Eg-
mond.
In 1640 droeg Jhr. Johan van Eg-
mond van der Neyehburgh dit huis
in eigendom over aaJn Mr. Frans de
Kies, in wiens familie het bleef tot
1686, toen het door Catharine. de
Kies werd opgedragen aan Nicloaas
Benedictus Engels. Na den dood van'
deizen kwam het gebouw in 1694 bijl
loting in bezit van Nicola es dte
Lannoy en van zijne huisvrouw An
na Ingels.
In het volgend nummer zullen we
de verdere geschiedenis van dat ge
bouw geven.
W. P. J. OVERMEER.
(Wondt vervolgd.)
(1) Dezie huurders waren Jan Dek
ker, in 1820Lambent dte Groot, in
1821 en Jan van Vliet in 1822.
DE CRISIS.
De -Koniinignn iig, nfaan laaniletdiimig
der ontslagaanvrage van het Minis
terie, verder nlog imi conferentie ge
weest met jhr. irar. tRoëlIL, president
van da Tweede Kamer, en jhr. mrr.
Van Swindlereni, vtiiceHpnesiid'ent van
;d)en Raack van State.
HET PALEIS 'T LOO.
Het paleis 't Loo en omgeving zal,
als de nieuwe stallen gereed zijn, een
aanmerkelijke verandering en tevens
verbetering hebben ondergaan.
De vleugel van 't paleis, die nu als
paardenstal dienst doet, zal geheel
worden afgebroken ten weder opgiet
bouwd, wat uiterlijk betreft, in den
zelfden stijl als 't overige deel van 't
gebouw en ingerichit warden voor
salon- en logeerkamers, waaüraaini
groote behoefte is, aangaziien bij een!
eventueel vorstelijk bezoek, voor een
dikwijls groot gevolg nu in 't pialeis
geen ruimte is.
Het complex steenen en houten ge
bouwtjes, waarin nu gevestigd rijn
de koetshuizen', rij stallen, mainége,
timmermanswerkplaats, magazijn,
hoefsmederij en woning van den mr.
timmerman, zullen worden geamo-
veerd em deels een ander© plaats vin
den het vrijkomende terrein wotrdf
dlan bij het park getrokken.
Het bouwland, gelegen aan weers
zijden van Paleis- en Stihuinelaan,
dat nu nog verpacht wordt aan di-
verse gehruikeers, doch welke pocim
successievelijk afloopt en niet meer
verpacht wordt, zal eveneens bij hei
park worden gevoegd en geheel wor
den beplant, zoodat 't meer in over
eenstemming komt met de bestaand®
boadhrijke omgeving van 'i Loo.
Ongetwijfeld zal de schoons ligging
van 't paleis er aanmerkelijk bij win
nen en 't Loo, hoewel veel van «dj a
landelijk aanzien verliezende, eek en-
een meer vorstelijk aanzien ikrijgan.
(Dev. Crt.)
GOUVERNBU R-GEINERiAIAIL VAN
HEfUTSZ.
De 'N. R. Ct. -correspondent te Bata
via serint verdler:
De lanidhtoogd iwordt 31 December
hfiier terugyerwajaM..
(Het blad teelkemt dlaambij' aaav:
De reds van dien! @oulviarnJeuir-(g(ff«
raai naar AJtjteh, is Idus ook weer haasf
geëvndlijgid. Z.'E wertroik, zooails toe-
kercdl is, den 21 sten November vla
Simiaaparte naar Altjeh, ern al' dlaidlelSjk
was de dfuur dier meis op ongeveer 6
•wtekeh gjestefdl Wat d)ie reis oplevv-
ren' zal moeten wij' lafwakhteor. Het
eeniigie helangrijk© üetrifcht dmarowr
sedndte de carrespondienit van het Hon
dedsbfliad, ml. dlat telegrafisch die com
pagnie wjieftrijjdietr® nfeaa- Altjjteh iwas
opgeroepen/: dluisu.. verstemkipg /wan
troepten! al ds biet op btescjlneriJdien. schaal
Tn ih/et koert rij hier de reisroute van
dien iG.^G. op Atjiehi vermeld: 29 No
vember naar Lho Nga, 30 Niovemher
na.ar ;Seultiimeuim, 1 December maar
Lamnjong, 3 Dteo. na/air Sdglli en \"©r-
de rap de oostkust tot CRangakalan
Brand'an. Daairma terug nanr Kota-
radja, den, 21®tteni Doe. naar Tapa
Toean en masschleni nog meer posten
op die Westkust, terwijl het plan was
den 28sten diezer terug te keteren om
over -Medan en iMai/nrt)c(k niaar Buiten
zorg, te gaian. HLerimi schijnt echter
wijrilgfng te rijn gébracht, want iüdj-
kens een tedlefgraon auan het HamdteiL^-
tol'ad vertrok dJe .G.-iG. reeds dien 2en.
Kerstdiag van A/fjielh) naar Median.
Men verwacht nu op oudejaarsdag
.den landvoogd op Jaivia terug.
EXE EX-SULTAN VAN ATJE1I.
I>e N. R. Cib. -oourespondent te Bh-
fca/vtiia seant:
Die. ex-siul/bami van At/jeh. ds verban -
men naar 'Aonboiiiua; de overige g/roo-
teni naar Mecuado en' Ttonior.
Het blad voegt daaraan Itloe:
Den 4/en September -werden wij op-
gésehrikit dknor een telegram van 'Reu -
ter urit Singapora, nialldlende o.in.,
diat d© ©x-suiLüan ivani tAitj/ehi (gevan
gen genomen' Was eni maar Batavia
overgebraxsht. Men aai riek herinne
ren, dat dte regeeritoig meende oa-er cSit
héLangjrijlke. feit te moeten «wijfgttn.
HteiTuiit tirotoken wij1 eau velen met ans
die oonclUiste, dat idiiit (Reuter-berichC
wel: ndet geheel wia/ar zoon rijn; ten
onireo'hte echter, zoo ais O/ater bleelc
voor wat d/le gevan/genaitearinin/g be
treft.
Men wleet wlat de reden voor deze
arrestatie was*. Den ,18em Jiaaiiuari'
1903 kw-am te gewteziem suilltan Van
Atjeh Toeaindooe Mohamad' Daoesct
ajoiii te Kota-R'adlja in onderwerping
aldaar werd! hem, onder het gje-
not vian een maandgeld van f 1000,
een woniiing.jaiLs verblijlf aangowezöu.
Langzamerhand trad elite gewezen sul
tan als hiaofd) van het verzet op, zoo-
dJaf versdhiiHendle ernstige fedten op
rij/rt rekenlimg- mioeten worden ge
schreven. Ocuk eeörilgte andere Altjeh-
sche groot en, waai-vian <ïe -voonnif 'ini-
stie rijn Toengkó, cwwni dies 'éultitus,
Tsungkoe Djohan van Lamngomg:, T.-
Tj/i PeiiTteulab zageai. zdich gearrea-
teeird.De bedoeling dter heeoeu schijnt
geweest te rijn, bet verzet gaand© te
h'ouden'., opdat, wanneer die zóocnl van
den sultan T. Ibrahim, die thiamts tn
Bandoeng zijm opvoeding krijgt,
meerderjarig zou zijn, d'eze ih htet
suQtanaiat zou' worden hersteld, ntaar
getuoopt werd' met gelijke bevoegdhe
den als dte sultans vami Deld en Sidk.
In het laaitst van' Augustus werd
d/e ex-sultan met zijn aanhang van
grooteu gevangen genomen' en in alle
stilte (xomMdellijk naar Batavia over
gevoeld. Daiar werdlen zij vaorileopig
anicllergebiradht in een door een mili
taire macht bewaiakte woning iPtri-
<foe .'Besk PaMj' liet scboutetablissc-
mecnit, en d/e resident van- Batavia
niam het ondersoek dadelijk ter üuawd.
D© asa.-resident van Atjfeh, L. F. T.
Naar het Bu«»ch vra HANS HAYN.
34)
De wissel wierd ond-erteekend; inge
ruild en de agent ging al buigende
heen.
- Trefk je uniforon uitzei Dago-
bert, toen d© broeders saimlen waren,
<ïa jas van onzen koning kun je nu
ivvet meer dragen En1 ga nu hier
aan d!ez© schrijftafel zitten en schrijf
je a anvrage om ontslagIk zelf zal
je, zoolang tot je vrij bent, rielc mel
den
De jongste maakte, gehoor gevente
aan hot broederlijk bevel, zijne uni
formjas lós, maar plotseling hield hij
er mee op en zei met trainen/ in zijn
atern
Laat mij gaan, Dagobert ik
h'éb hier niets meer te zoeken
Wel zéker, zei de oudste, maar
officier kun je niet blijven. Of wil
je alle zorgen, die je onze arme
ouders al gegeven hebt, nog vergroo-
ten door j© een kogel door het hoofd
te jagen Neen, je zult leven -
De diood is voor een soldaat te ge
makkelijk En het leven is moeilij
ker. En het moet ook moeilijk voor je
rijn, zoo moeilijk, dat je er niet meer
aart denken kunt j© geld aan de
speeltafel weg te gooien
Hij dachit na, en terwijl er tranen
in zijn oog-en kwamen, werd' de toon;
van -rijn stem steeds zadhter.
Misschien was het ©en fout van
onzen vader, je voor officier te be
stemmen. Ik heb dat al dikwijls ge
dacht. Jij hebt talenten, dfte dui-
zjend anderen moeten, missen En
misschien bereik je langs dien weg
heter j© doel om een leven van genot
te leiden, zooals je dat voor oogen
zweeft.
Hij kwam dichter naar zijn jong
ster. broeder toe.
Misschien wordt je ook een beter
mensch, Frits. Nog weet niemand
van je misgreep.
Ja, er is iemand, die 't weet
En toen vertelde die jongste hevig
ontroerd van zijn ontmoetiipg met
Mairtin Minderstedt, en hun rit naar
den agent.
Hij heeft ook de helft van het
geldzei Friedrich.
Heb je daar een bewijs van
Ja, hij heeft mij- ook een wissel
gegeven.
Daar zul je, vrees ik, niet veel
aan hebben. Maar hoe Staat het
met. het geld Alle® natuurlijk ver
speeld, niet?
Neen, neenVoior het eerst-
helderde het doodsbleek© galaat van
den jongsten broeder weer wat op.
Ik heb nog bijna vijf duizend mark.
Dagobert dacht na.
Duizend mag je daarvan 'houten,
opdat je ten- minste in 't begin geen
gebrek zult lijden de rest moet je
mij' geven, anders kan ik d-en wissel
ni'et dékken het zal mij toch al
moeite genoeg kosten. Zoo. Hij
stak het geld, dat zijn broeder heim
snel gaf, als brandde het in rijn vin
gers, in zijn portefeuille. En geef
mij nu je eerawoord, dat die haan
blijft rustten, begrepen
Frits aarzelde, maar toch sloeg hij
eindelijk toe, toen rijn broer de hand
uitstak.
En daarop drukte hij met tranen
van dankbaarheid in de oogon de
band van rijn broeder hartelijk.
HOOFDSTUK XXIII.
Arnold v. Sandrat reed eenzaam
door de van ten regen doorweekte la
nen van den dierentuin. Hij had nooit
tot dte vroolijksten behoord, maar nu,
dat voelde hij, bekroop beam een bij
zonder groote melancholie.
Het paard het was altijd! dezelfde
donkerbruine hengst, dien hij in een
ma/neg© huurde steigerde hevig.
En opkijkend zag v. Sandrat aan het
einde van dte laan ©en paardirijdster
in gestrekten draf naderbij komen.
Een (gevoel van onrust overviel hem.
Sinds dien nacht, waarin hij den
Spanjaard en de markiezin op geza
menlijk valsch spel had betaapt, was
hij niet weer in de club geweest. Nu
was de amazone zóó dichtbij geko
men, dat hij haan- trekken herken
nen kon, het was de markiezin.
In een mosgroen golvend rijcos-
tuuim, een soort van. landknechtsmuts
met gouden kwasten op het zwarte
"haar, wilde zij galoppeer end langs
hem heen gaan, zij hield echter vlak
bij hem haar prachtigen schimmel in,
hoerWel hij opzettelijk koeltjes groette,
en vroeg met den vriendelijksten blik
naar rijn ernstig, weinig tegemoet
komend gelaat*
Waarom zie ik u toch niet meer
bij ons, mijnheer v. Sandrat
Men waagt diaarmee te veel, mar
kiezin I
Ik begrijp u niet, baronzied te
met langzame, eentonige stern.
En baar .gelaat bleef koud, of
schoon er in haar donkere o ogen; ©en
storm van verlangen scheen te bran
den.
Ik vrees, dat u mij ook nooit be
grijpen zult, mevrouw 1 zed hij treu
rig, ©n ik wil het ook niet voegde
■hij er somber bij-, wij worden door
een wijden afgrond gescheiden
Nu kwam er iets liefs in haar ge-
.laalt, rij sprak met zachte stem
Ik hoopte al een vriend in u te
vindon
Maar op dit oogenblik kwam bij
hem de herinnering aan den laatsten
speelavond terug. Hij zag haar naast
den Spaanschen valschen speler rit
ten, tot wien zij blijkbaar dn 't geheim
in betrekking stond, en iets als af
schuw voegde zich bij de bekoring, die
haar schooafieid op hem uitoefende.
Woede tegen haar betooverende
schoonheid greep hem aan, en hij zei
ruw
Ik kan en wil uw vriend niet
zijn, mevrouw 1 Het is beter, als wij
elkaar nooit weer ontmoeten
Met di© woorden nam hij zijn hoed
af, deed den steigerenden htengst o>m-
keeren, en galoppeerde d'en weg,
dien hij -gekomen was, terug, tot hij
aan een zijlaan kwam, die hij in
sloeg met een haast, als moest hij
vluchten.
Wieer in zijn woning terug geko
men, vond hij daar een uiitnooddging
van die speelclub, die hij in stukken
scheurde.
Neen, neen, hij wijde nietHij wil
de daar niet meer heengaan
Daarbij was het geld, dat de beide
valsche spelers hem geleend hadden,
bijna opgebruikt. En/ wat zou er ge
beuren, als hij niets meer had? Dan
ziou hij1 toch weer naar hen toe gaan
en spelen ja, spelen, maar waar
mee Vroeger moest hij altijd weer.
igield zien te krijgenEn d© zaken,
waarmee hij zich vroeger zoo goed' en
zoo kwaad als 't ging boven water
had gehouden, haatte hij nu
Nooit had hij deze zaken gedaan
-zonder een drukkend, troosteloos ge
voel. Nu echter, nu voelde hij rich
beelemaal niet in staat, met dia
scharrelaars in de koffiehuizen te on
derhandelen.
En bovendien, liet loonde ook de
moeite nietMen verhongerd© zoo
doende niet, maar geld om te spelen
was er niét mee te verdienen. Als nu
de wissel verviel, dien de Spanjaard
van hem in handen had. waarvan
zou hij hem dan betalen Hij was
nog wel meer schuldig dan deze som,
maar di Baran-co zou het hem zeker
lastig genoeg maken, als hij den wig-
sel met protest terug zond wat h;j
zeker zou moeten doen
Telkens zag hij zichzelf weer in de
door een goudbruin licht zacht sche
merende speelzaalin plaats van t.
Wunderlich schoof hij den Spanjaard
telkens kaarten toe, terwijl rijn vrien
den en kameraden woedend hun ver
loren geld nakeken.
(Wordt vervolgd).
