Verschat dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
AGENDA
OM ONS HEEN
Buitenlandsch Overzicht
Stadsnieuws
26e Jaargang. No. 7697
WOENSDAG 1 APRIL 1808
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIB MAANDEN!
Wonr Haarlem 1.2e
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der
gemeente)130
Franco per post door Nederland1.65
Afzonderlijke nummers0.02 H
GSMustreerd Zondagsblad, voor Haarlem037H
„de omstreken en franco per post 0.45
Ol&ave der Vennootschap Loorens Coster. Directeur i!. PEEREBOOM,
ADVERTENTIÊNi
Van 1—5 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Bulten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ft—, elke regel meer ƒ0.80 Reclames 30 Cent per regel
BIJ Abonnement aanzienlijk rabat
Advertentiën van Vraag cn Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing j
50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant
Redactie en Administraties Groote Houtstraat 55.
Intercommunaal Teletoonnnmmer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zolder Bnltenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES
BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
WOENSDAG 1 APRIL.
Schouwburg: Haarlerasch Toon eet:
„Narciss", 8 uur.
No. 714.
De Armoede vroeger en am
Thans nu het weer voorjaar is en
de hoop komt op werk, zoodat in elk
geval door het zachtere seizoen de
bittere armoede achter den rug is,
komt allicht wel eens de vraag op, of
in het algemeen, afgescheiden van
tijdelijke werkloosheid, de armoede in
vroeger eeuwen grooter of geringer is
geweest, dan die van onzen tijd.
Naar deze vraag is ongeveer een hal
ve eeuw goleden een vrij uitvoerig
onderzoek ingesteld. Ee Hollandsche
Maatschappij der Wetenschappen
heeft in 1851 een geschrift, geschreven
door J. de Bosch Kemper, bekroond,
„geschiedkundig onderzoek naar de
armoede in ons vaderland". Aan dit
lijvige werk wensch ik hier een en
ander te ontleenen.
Het overzicht begint bij de Bata
vieren. Over t algemeen was de hee-
le bevolking arm en wanneer een on
gunstig jaar den oogst deed misluk
ken en veeziekte gebrek aan voedsel
veroorzaakte, was er algemeene el
lende. Erger nog de kinderen wer
den niet zelden verdronken, of om
dat zij niet flink schenen te
zijn, of omdat het den ouders te
zwaar viel, hen op te voeden. Toen
de invoering van het Christendom
aanleiding gaf tot het vrijlaten van
lijfeigenen, werd daarmee ook vanzelf
bet. aantal behoeftigen, dat leven
moest van wat het dagelijks verdien
de, grooter. Wel deed de kerk in die
dagen reeds veel voor de armen,
maar men krijgt den indruk, dat zij
soms den nood niet lenigen kon en
somtijds, door te groote mildheid, het
gevolg van armenzorg, luiheid en zor
geloosheid, in het leven riep.
Karei de Groote stelde eenige zeer
verstandige bepalingen vast. Zoo
schreef hij voor, dat elk van zijn va
zallen zijn eigen armen zou onder
houden, dat de armen niet mochten
bedelen buiten de plaats waar zij
wconden en dat haver, gerst en rogge
niet meer dan een bepaalden prijs
mochten gelden. Maar na den dood
van dezen vorst vervielen de meeste
van zijn bepalingen weer.
De strooptochten van de Noorman
nen deden natuurlijk ook geen goed
aan de algemeene welvaart. En ten
tijde van de Graven van het Holland
sche Huis was, zoo zegt De Bosch
Kemper, die welvaart nog zeer luttel.
Ueen tak van handel kon onder de
gedurige oorlogen bloeien. Het groot
ste deel van het land lag onbeschut
tegen het zeewater, de opbrengst
van de granen was zeer wisselvallig
en daardoor stond bijna de geheele
bevolking van tijd tot tijd bloot aan
de ellende, door hongersnood en wa
tervloed veroorzaakt. Buiten deze
rampen was er toen reeds een klasse
van personen, die geheel van liefde
gaven leefden.
Sedert het midden van de 13de
•eeuw nam de welvaart verbazend toe,
een gevolg van de opwekking der al
gemeene veerkracht door de kruis
tochten. Toch kon deze de armoede
niet wegnemen. Het grootste gedeelte
van de bevolking bestond uit gewe
ien lijfeigenen, aan wie bij hunne
vrijmaking schatting of cijns in
vruchten of vee was opgelegd. Dit
droeg den naam van keurmede, en
de lieden, die ze moesten opbrengen,
werden keurmedigen genoemd.
Duurte van levensmiddelen was
do ar het gevolg van en soms hon
gersnood. Wanneer de landbouw min
der voordeelig uitviel, nijverheid en
handel door de vele oorlogen werden
belemmerd, begonnen de lagere stan
den te morren en oproerig te worden.
Zoo ging het regelmatig eenige jaren
van welvaart deed de bevolking in
kracht toenemen, stilstand bracht op
roer te weeg. Zoo was het jaar 1315
er een van buitengewone ellende. Er
is van aangeteekend, dat niet alleen
ue armen bij menigte op de straat
versmachtten, maar dat ook ouders
en kinderen, ja, echtgenooten, elkaar
schuwden en den noodigen onder
stand weigerden. De armen aten het
vleesch van rauwe krengen.
Daarbij heerschte ongehinderd de
woeker. De lommerds hieven de meest
willekeurige intresten en toen Karei
V de rente bepaalde, die geheven
mocht worden, bedroeg die nog meer
dan 40 procent. Dat was nota bene om
erger te voorkomen
Natuurlijk waren er in dien tijd
cok weinig of geen goede gasthuizen,
zoodat op duurte van levensmiddelen
of hongersnood altijd een groote
sterfte volgde.
De burgertwisten in het midden
van de veertiende eeuw hebben even
eens heel wat rampen uitgestort over
ons land. 't Waren, meent De Bosch
Kemper, minder persoonlijke veeten,
dan een botsing van belangen in han
del en nijverheid. En nog in de vijf
tiende komt, namelijk in de jaren
1437 en 1438, een heftige hongers
nood voor, gevolgd (zooals dat ge
woonlijk het geval was) door de pest.
Gelukkig, dat de kloosters zeer veel
deden tot leniging van den nood. In
het laatst van deze eeuw, toen er
allerwege burgertwisten hèerschten,
in Holland en Zeeland de gevechten
der Hoeksclien en Kabeljauwschen,
elders de strijd tusschen Gelderschen;
en Utrechtenaren en in Westergoo de
oneenigheid tusschen Schieringers en.
Vetkoopers, schreef de kronijkschrij-
ver over al deze ellende
„De schamele ingesetenen van den
stede worden jarnmerlijc geschat, de
arme luyden moestent geven ende
leden daar toe grooten honger de
Dorpen gaven oock soo groote schat
tinghen, dattet niet om seggen en
was, sy moestent geven, hadden syt
of niet, sy verkochten bedden ende
huysraet voor de helft min - dant
weerdigh was en 't werde al arm en
byster dat in den Stede ende Dorpen
gh'eseten was maer het alderquaet-
st,3 was dattet een grooten, dieren
t;ji van was van Koorn, datter vele
van honger stomen met hare kinders,
orr. der groote schattinge wille en nie-
mant en liadcle medelyden mette scha
mele, arme menschen."
Te Amsterdam moesten er om
streeks dien tijd keuren gemaakt wor
den tegen ouders, die hunne kinderen
te vondeling legden. Tot omstreeks
1530 hield de Geldersche oorlog het
land in ellende en armoede, daarna
deed de verdreven koning Christiaan
van Denemarken een inval in Hol
land. De handel in de Oostzee werd
gestremd, waaruit natuurlijk groot
gebrek aan granen voortvloeide. Het
is merkwaardig uit de jaartallen te
zien, wat zoo ongeveer terzelfder tijd
het land teisterde 1542 nieuwe druk
door den Franschen oorlog, 1543 her
leving van den Gelderschen, 1546
groote duurte van levensmiddelen en
daarmee verbonden sterfte onder de
armen. En gelijk van zelf spreekt
bracht de 80-jarige oorlog in 1568 een
reeks van rampen over het land.
Veiligheid van bezitting en bedrijf,
zegt De Bosch Kempor terecht, is de
eerste voorwaarde van volkswelvaart.
Beiden ontbraken in onzen strijd te
gen Spanje geheel en al. De handel
werd verjaagd, het platte land ge
plunderd en platgebrand door vriend
en vijand. Plundering en belegering
van steden bracht jammer over de
bevolking. De druk der belastingen
was zwaar, de prijs van de levens
middelen hoog. Soms woedde de pest
met zulk een kracht, dat alleen in
Oudewater in 1574 3000 menschen
stierven. Omstreeks het laatst van de
zestiende eeuw werd er door de koop
lieden veel geld verdiend met het
verhandelen van graan naar Italië,
maar dat leidde weer tot ellende
voor den arme, omdat men al het
graan, dat men vangen en grijpen
kon, daarheen ging uitvoeren, zoodat
in het land zelf de graanprijzen zeer
hoog werden.
De groote sterfte van de jaren 1601
en 1602 schijnt dan ook zeer nauw in
verband gestaan te hebben met de
armoede en de weinige verzorging
van de arme lieden. Zoo stierven er
bijvoorbeeld te Leiden 900 personen
in één week. Het aantal armen, dat
daar door het z.g. Huiszittenhuis
werd onderhouden, bedroeg ongeveer
15.000 en de som aan armen uitge
reikt f 36.000.
Zelfs de groote winsten, die door
de O.-I. Compagnie behaald werden,
kwamen den arme niet ten goede. Die
verdiende alleen het dagelijksch loon,
dat bovendien door de wisselvallig
heid van de tijden nog zeer onzeker
was. De Engelsche zeeoorlog in 1652
bijvoorbeeld deed opeens elk middel
van bestaan voor de arbeidende klas
se ophouden. De bouw van het stad
huis te Amsterdam moest bij gebrek
aan middelen worden gestaakt, te
Amsterdam stonden 3000 huizen leeg,
op sommige plaatsen groeide het gras
op de straten. En daarop volgde weer
een geweldige sterfte te Leiden in
1655 meer dan 13000 personen, te De
venter 70 k 90 daags, enz.
De eerste helft der 18de eeuw is
naar 't scheen niet ongunstig ge
weest, wel de tweede helft, wegens
idure prijzen, sterfte onder het rund
vee en overstroomingen. In de Bos
sche Meierij was de overlast van be
delaars zóó groot, dat er jacht op
hén gehouden werd. En de omwente
ling van 1795 had waarlijk niet, zoo
als men voorspelde, aan de armoede
een einde gemaakt. Te Amsterdam
bedroeg het aantal bedeelden een
vierde van de bevolkingsommige
familiën werden reeds bedeeld in het
vierde en vijfde geslacht. Tijdens de
Fransche overheersching eindelijk
was de armoede grooter in de steden
dan op het platteland.
Al zijn dan ook de toestanden van
heden verre van ideaal, ze zijn toch
zeker veel beter, dan die van vroeger.
Dat komt door de grootere rust in de
maatschappij, het ontbreken van
groote natuurrampen als overstroo
mingen, betere armverzorging en
grootere zekerheid omtrent aanvoer
van levensmiddelen in voldoende hoe
veelheid, betere zorg voor de openba
re gezondheid en gelegenheid tot zie
kenverpleging.
Zwartgallige menschen, die mee-
nen, dat de samenleving maar weinig
vooruitgaat, mogen hierin dan toch
een kolossale verbetering zien.
J. C. P.
DE BOM ONTPLOFFING
TE NEW-YORK.
In aansluiting op de mededeelingen
in ons vorig nummer betreffende de
bom-ontploffing gedurende een werk-
loozenbetooging te New-York valt nog
niet veel nieuws te melden. Het feit
viel voor op Zaterdagmiddag. Socia
listen hadden dien middag een groo
te werkloozenbetooging voorbereid,
welke in Union Square zou worden
gehouden. Dit is een groot openbaar
park in het hartje van New-York. De
autoriteiten hadden de vergunning tot
het houden der betooging geweigerd,
hetgeen niet belette dat een twintig
duizend betoogers poogden het park
binnen te komen. Aan de ingangen
werd de menigte door honderdtachtig
man bereden politie verspreid. Op
eenigen afstand hield de commissa
ris van politie een macht van 1500 po-
litie-agenten gereed. De commissaris
dacht reeds, dat de betooging ver
ijdeld was, en dat de geschiedenis
zonder verdere moeilijkheden zou af-
loopen, toen plotseling de een-en-
twintigjarige Selig Silverstein een
bom wilde werpen naar een groep, ge
vormd door twintig politie-agenten. De
lont was echter te kort genomen, en
nog vóór het moordtuig de hand van
den werper had verlaten kwam reeds
dei ontploffing. Silversteins rechter
arm werd hem van 't lijf geslagen,
terwijl hij ook aan de oogen zware
verwondingen kreeg. Iemand in de
onmiddellijke nabijheid, zekere Beek
man, bleef op de plek dood, terwijl
twee politie-agenten en tal van om
standers lichte verwondingen bekwa
men.
De dienders, die toch al niet zacht
zinnig waren te werk gegaan bij het
verstrooien der menigte, begonnen nu
nog hardhandiger op te treden. En
hoewel plotseling de Marseillaise
door de menigte werd aangeheven,
hetgeen geestdrift verwekte, waren in
korten tijd het plein en de aangren
zende straten schoongeveegd.
Hoewel zeer zwaar gewond, was Sil
verstein toch in staat eenige vragen
te beantwoorden. De man zeide, dat
hij geen medeplichtigen had gehad,
dat niemand van zijn plan iets had
afgeweten en dat hij zijn bom had ge
maakt volgens aanwijzingen die hij
in een encyclopeadie had aangetrof
fen.
Hij had de bom gegooid uit plotse
linge boosheid, omdat een politie
agent hem een slag had gegeven.
Bij een onderzoek ten huize van
Silverstein zijn brieven in beslag ge
nomen van den 'beruchten Alexander
Berkmann die jaren geleden een aan
slag pleegde op den staalmagnaat
Frick. De New-Yorksche politie geeft
te verstaan, dat die brieven bijzon
derheden bevatten over complotten te
gen „kapitalisten".
UIT MAROKKO.
Generaal Lyautey seint, dat de
Mdakra's de Ouled-Zian en Ouled-
Barriz bedreigen, die zich onderwor
pen hebben aan de Franschen.
Generaal d'Amade heeft zich nu
aan het hoofd van 3000 man gesteld,
en is opgerukt naar hun gebied, om
dezen stam geheel ten onder te bren
gen door het vestigen in hun land
van tijdelijke concentratie-forten.
Op deze wijze houdt men zich over
tuigd eindelijk de rust en orde in het
gebied der Chaujas te zullen herstel
len.
EEN NIEUWE COUP D'éTAT
VAN RAISOULI.
Uit Tanger komen berichten van
een nieuw optreden van den vorstelij-
ken rooverhoofdman Raisoeli, die Per-
dicaris en Varley, den kaïd Mac Lean
en anderen ontvoerde en na een los
geld weer vrijliethij werpt zich
thans op als redder van Abd-el-Azis
tegen Moulay Hafid onder voor
hem schitterende voorwaarden
Raisoeli is Zaterdag aan het hoofd
van 30 ruiters en 150 man infanterie
te Tanger aangekomen. Hij heeft zich
op 1000 M. van de stad gelegerd en
begaf zich terstond naar El Guebbas,
den minister van oorlog.
Geen enkele beslissing zal genomen
worden tusschen den Makhzen en
Raisoeli vóórdat de Engelsche gezant,
de heer Lowther, zal zijn aangekomen
die Woensdag verwacht wordt.
De Mauhzen heeft Raisoeli het voor
stel gedaan, aan het hoofd van de
mehalla van den Sultan naar Fez op
te rukken. Na de inneming der hoofd
stad zal Raisoeli tot gouverneur be
noemd worden.
Aldus de „Petit Bleu".
DE TOESTAND VAN PORTUGAL'S
KONING.
De „Fiearo" verklaart gemachtigd
te zijn op de meest besliste wijze de
ongunstige berichten tegen te spre
ken, die over den gezondheidstoestand
van koning Manuel van Portugal in
omloop zijn.
De wond is sinds lang gesloten en
volkomen genezen. De jonge Koning-
lijdt volstrekt niet en is volkomen ge
zond.
UIT RUSLAND.
We hebben reeds gemeld, dat Marie
Spiridonof (het meisje, dat den gou
verneur van Tambof doodde en naar
Siberië verbannen werd) ontsnapt is.
Die ontvluchting moet, volgens de be
richten, welke bij het departement
van politie zijn ingekomen, al een
week of twee geleden hebben plaats
gehad. Er heerscht groote opschud
ding onder de politie over het geval.
Er is allerwege in koortsachtige haast
gezocht, naar alle kanten getelegra
feerd, maar zonder resultaat. Marie
Spiridonof is en blijft zoek. Men denkt
dat ze in manskieeren gevlucht is.
EENE SAMENSPANNING
VERIJDELD.
Het Berliner Tageblatt heeft een
bericht uit Petersburg, volgens het
welk daar ambtelijke tijding uit Se-
wastopol is ontvangen over een nieu
we samenspanning op de Zwarte-Zee-
vloot. Het plan was, om in volle zee
den commandant en de officieren van
een pantserschip over boord te wer
pen, dan terug te varen en de stad te
beschieten. De helpers aan den wal
moesten dan een muiterij onder de
verdere matrozen en soldaten bewer
ken. Er zou brand gesticht worden en
in de^algemeene verwarring zou men
alle hooge ambtenaren en officieren
vermoorden of gevangen zetten. De
raddraaiers onder de samenzweerders
zijn in hechtenis.
In Wladiwostok moet ook iets
broeien.
UIT FINLAND.
Na een debat van zestien uren
heeft de Finsche Landdag met 71 te
gen 47 stemmen een door de sociaal
democraten ingediend voorstel no
pens het waarborgen van Finland's
staatsrechtelijke stelling aangenomen.
Dat voorstel bevatte tevens een mo
tie van wantrouwen tegen den Se
naat. De oud-Finnen onthielden zich
van stemming.
UIT DE FRANSCHE KAMER.
De Kamer heeft art. 1 van het wets
ontwerp op de amnestie aangenomen.
Bij de behandeling van art. 2 ver
klaarde minister-president Clemen-
ceau te blijven volharden bij zijn be
sluit om de weerspannige ambtenaren
en de anti-militairisten van de am
nestie uit te sluiten.
De propaganda der vakvereenigin-
gen bedoelt verzet tegen het parle
ment, de regeering en het algemeen
kiesrecht
De heer Devèze stelde voor van de
amnestie uit te sluiten veroordeelden
wegens lasterlijke aantijgingen.
Dit amendement werd van verschil
lende zijden gesteund, daar juist aan
lasteraars dikwijls de amnestie ten
goede is gekomen en het werd aange
nomen met 843 stemmen tegen 275.
Heden vervolg.
-i
AFD. HAARLEM NED. R.-KATII.
VOLKSBOND.
Maandagavond vergaderde de afd.
Haarlem in haar gebouw St. Bavo.
De voorzitter, tie heer Guskens, heet
te de talrijke aanwezigen van harte
welkom en installeerde hierna een 12-
tal nieuwe leden, waarna hij de man
nen van het Bloemist- en Tuindersgil-
de feliciteerde met hun groot succes
op hunne tentoonstelling.
Nadat hierna eenige woorden tot
aanbeveling om toe te treden tot de
Liefdebeurs waren gesproken, werden
de volgende mededeelingen gedaan:
le. Dat de heer Aalbers door ziekte
verhinderd was als spreker te komen
optreden, maar dat op 27 April a.s.
een groote propaganda-vergadering
zal gehouden worden, waartoe alle ka
tholieke mannen en jongelingen van
Haarlem worden uitgenoodigd, en
waar dan als spreker zal optreden de
heer Engels van Leiden en waar dan
ook de Centraal-President, de heer
Passtoors zal tegenwoordig zijn;
2e. dat op 18 Mei in de afd. Haar
lem het Encycliekfeest zal gevierd
worden, waartoe ook de vrouwen der
leden worden uitgenoodigd;
3e. dat op 20 Mei hier in Haar
lem de Katholieke dag zal gehouden
worden;
4e. Dat op 30 en 31 Mei de Centrale
Raadsvergadering weder in ons ge
bouw zal gehouden worden, welke ver
gadering met een bezoek van Zijne
Doorl. Hoogw. Mgr. A. .T. Gallier, Bis
schop van Haarlem, zal worden ver
eerd.
5e. Dat a.s. Zaterdag de bibliotheek
wordt gesloten.
6. Dat de heer J. Muller gekozen is
tot lid voor den Centralen Raad, va
cature Kuiper.
Verder werd eene aanbeveling ge
daan tot toetreding tot de Coöp. brood
bakkerij, waaraan verbonden is een
verzekering tegen onvrijwillige Werk
loosheid.
Nadat de Eerw. Heer L. v. d. Berg
nog een hartig en opgewekt woord
tot aanbeveling voor de groote pro-
pagandavergadering had gesproken,
sloot de voorzitter de vergadering.
NAAML. VENNOOTSCHAP.
In dè Staatscourant van heden zijn
opgenomen de statuten van de naam-
looze vennootschap Nederlandsche si
garenfabriek voorheen W. II. Voet en
Zonen te 'Haarlem.
Het doel der vennootschap is de
voortzetting'en uitbreiding der zaak,
thans gedreven onder de firma W. H.
Voet en Zonen, zijnde tie fabricage
van sigaren en de handel zoo in het
groot als in het klein in tabak, siga
ren, sigaretten en aanverwante arti
kelen in den ruimsten zin genomen.
Het kapitaal der vennootschap be
draagt 200.000, gesplitst in 2 serieën,
elk van 100 aandeelen.
Voorloopig zal slechts de 1ste serie
worden uitgegeven.
Voor de eerste maal zijn tot direc
teuren benoemd de heeren W. F. H.
Voet en E. Voorthuis, en tot commis
sarissen de heeren Jhr. P. O. van Nis
pen, C. Fr. Utermohlen, J. Sipltes en
J. Voet.
Restauratie van
Costers Standbeeld.
Men heeft sinds enkele dagen eeni
ge beambten der Gemeentelijke Com
missie voor de Monumenten bezig
kunnen zien, onder leiding van een
opzichter en een architect, opmetin
gen te doen op het middenterrein vari:
de Groote Markt, en voornamelijk in
de omgeving van het standbeeld van
Lourens Janszoon Coster.
Men is al gewoon, dat ambté
naren van de gemeente geen of ont
wijkende antwoorden geven, wanneer
men hun een inlichting vraagt, doch
de buitengewone stilzwijgendheid, dia
we bij de leden van bovengenoemde
Commissie aantroffen, deed ons be
sluiten naar de redenen van die op
metingen een ernstig onderzoek in to
stellen. Ziehier 't resultaat van het
geen onze verslaggever vernam, da
bijzonderheden natuurlijk latend voor
rekening van zijn zegsman, die, blijkt
het noodig, zich op eventueele tegen
spraak met de stukken wel verweren!
zal.
In de onlangs gehouden bijeenkomst
der Besturen van Haarlem's Vreem
delingenverkeer en Bloei, werd door
een der leden de aandacht gevestigd)
op den toestand waarin het stand
beeld van Coster op de Groote Markti
verkeert, en werd door hem een Inge
nieus middel aan de hand gedaan om
in het uiterlijk van den reus eene af
doende verbetering aan te brengen.
Algemeen was men van oordeel, dat
inderdaad de groene aanslag op hefc
karakteristieke beeld de schoonheid er
van weinig verfraait, zoodat dan ook
het plan van den heer A. P. Rielen,
2e voorzitter van de Vereeniging.
„Bloei en Handel" algemeen Instem-
>ming vond Hij wees er namelijk op,
dat in Achlum, een plaatsje in het Z.
VV. van Schotland, het standbeeld
van den Engelschen dichter Padde-
burn, dat aan dezelfde kwaal leed,
door middel van de Crookesche Elec
trode een instrument waarover la
ter geheel opnieuw overbronsd is,
zonder van zijn plaats te zijn geweest,
en meende dat dit middel ook hier
zou toe te passen zijn, vooral waar
de Crookesche electrode zich in Tey-
ler's wetenschappelijke verzameling
bevindt. Het denkbeeld werd dan ook
door don tweeden Bibliothecaris van
Teyler, den heer Mr. Van Straaten,
warm gesteund. Besloten werd aller
eerst een schrijven te richten tot Di
recteuren van Teyler, ten einde da
beschikking te erlangen over het vri|
kostbare instrument.
Dato 16 Januari 11. berichtte de
Directeur van Teylers Museum, dat
hij geen bezwaar had tegen 't af
staan van de Electrode voor het be
oogde doel. doch dat de proefneming
zelve niet zonder gevaar wasalleen
indien het Gemeentebestuur toestem
ming gaf en bereid was de mogelijks
maatregelen van veiligheid en orde ta
nemen, benevens in te staan voor de
eventueele schade aan de Crookesche
electrode, zou de Directeur eene gun
stige beslissing kunnen overwegen.
De zaak heeft daarop in enkele ver
gaderingen van B. en W. een punt!
van overweging uitgemaakt, en is,
naar wij met zekerheid vernemen
in de langdurige geheime zitting van
den Gemeenteraad van Woensdag 1L
tot eene beslissing gebracht. In'
die zitting werd overgelegd een rap
port van do Gemeentelijke Commissie
voor de Monumenten en een van den!
Directeur dier afdeeling. Uit dit laat
ste bleek, dat niet alleen het stand
beeld van Coster verweerde, maar
ook merkelijk aan verzakking on
derhevig was. Die verzakking, be
dragende 3.35 m.M. per eenheids-
seconde was geconstateerd door de
zelfregistreerende snelheidsmeter van
Mauromichalis, opgesteld in het ver
trek van den heer Gemeente-Secreta
ris. De schaduw van de letter A
die zooals men weet, door Coster ia
de hand wordt gehouden valt op
een wit-metalen schijf verbonden aan
twee magnetische poleneen purwerk
füga d® werking dier polen. Naarma
te de schaduw zakte, kon men de ver
zakking van het beeld contróleeren.
hnTff 0I}d.eFzpek van gemeentewege
heeft geleid tot het vermoeden, dat
de werking van de Beek, die nog al
tijd onder de Groote Markt stroomt
1 Spaarne bij de Damstraat uit-
v 6,4ZWaar beIast grondvlak
van de Markt, voortdurend doet zak-
noodiE°°rZieninS 13 dan °°k drinSend
Besloten is nu de werkzaamheden
ten spoedigste te doen aanvangen.
Woensdag a. s. begint men de proef
nemingen met de Crookesche electro
de. Het eigenaardig kenmerk van de
ze machine is, dat zij alleen werkt bij
zonneschijn, die haar eenige be
weegkracht is. Vandaar dan ook,
dat men niet vóór twaalf uur denkt te
beginnen. De machine wordt opge
steld op het middenterrein van de
Markt, twee enorm-sterke electrlsch»
