Weerbericht
F. P. REICHEBT,
Thermometerstand
Haarlemsch Dagboek
Uit de Omstreken
Binnenland
Sport en Wedstrijders
Koloniën
Gemengd Nieuws
MEDEDEELINGEN VAN HET
XONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt Yoorm. 10.50 uur).
De Blldt, 14 Juli 1908.
Hoogste barometerstand 767.8 m.M.
{e Horta (Azoren); laagste 751.7 m.M.
te Skudesnaes (Zuidkust Noorwegen).
Verwachting tot den avond van
15 Juli:
Wind: ruimende, afnemende wind.
Gesteldheid Yan de lucht:
Afnemende bewolking, mogelijk nog
enkele buien.
Temperatuur: geringe verandering,
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
80 Cts. per regel.
17 Anegang 17.
PRACHTIGE SORTEERING
Dassen, Fronts, Boorden en
Manchetten.
te Haarlem.
Dinsdag 14 Juli
Hoogste gisteren 9 uur F. 70
Laagste hedennacht F. 57
Hedenmiddag te 19 uur F. 64
BAROMETERSTAND TE HAARLEM.
uur 753 m.M.
Neiging tot vooruitgang.
Vorige stand te 2 uur 753 m.M,
STUKKEN VAN DEN RAAD.
ONBEWOONBAARVERKLA
RINGEN.
B. en W. stellen voor do perceelen
Gravinnesteeg 7 A en De Witstraat 33
A, onbewoonbaar te verklaren.
(Raadsstuk 133).
B. ©n W. stellen voor het perceel
Gortesteeg 24 onbewoonbaar te ver
klaren.
(Raadsstuk 227).
B. en W. stellen voor het perceel
Patientiestraat 8 onbewoonbaar te
verklaren.
(Raadssiuk 232).
B. en W. stellen voor de perceelen
Burgwal 6 en 33 A, Hagesfcraat 20 c,
20 d, 20 e en 20 f, Kerkhofstraat 7a en
Ossenhooftsteeg 5 en 7 onbewoonbaar
te verklaren.
(Raadsstuk 129).
Ontslag gevraagd.
Door mej. M. de Vries, onderwijze
res aan school 8 wordt met ingang
Van 1 September eervol ontslag ge
vraagd.
(Raadsstuk 240).
MAATSCH. TOT EXPLOITATIE
VAN STAALWATERBRONNEN.
De heer Rinkema stelt voor le op
het bekende verzoek der Maatschappij
tot exploitatie van Staalwaterbron-
nen afwijzend te beschikken, en 2e
aan de maatschappij gedurende de ja
ren 1908, 1909 en 1910 van de door
haar aan de gemeente Haarlem over
die jaren betaalde recognitie- on
erfpachtsgelden, elk jaar f 750 terug
te geven.
(Raadsstuk 243).
VOOR HET LIGHALFONDS.
In de vorige week van 511 Juli
werd aan het Lighalfonds afgestaan
en in dankbaarheid ontvangen eene
gift van 22.57 1/2, provisie verkoop
toegangskaarten vooroefeningen der
Olympische spelen.
14 Juli.
Tweemaal schrijven over eenzelfde
zaak, 't lijkt wat vreemd.
Maar er is toch eenige aanleiding
voor.
Vorige week heb ik mij tot tolk ge
maakt der verzuchtingen van mijn
dienstbode, die zoo graag wat zien
zou van den optocht op Zaterdagmid
dag, en heden bereikt me een dergelij
ke vraag van andere gegadigden.
Naar ik hoor hebben de bakkers ai
overleg gepleegd in dien geest, maar
't leidde tot niets, althans niet tot een
algemeene sluiting op Zaterdagmid
dag aanstaande.
Het komt er maar op aan dat ie
mand het voorbeeld geeft.
En dan, dunkt me, moest de ge
meente beginnen met zooveel perso
neel als zij missen kan op Zaterdag 18
Juli vrij te geven.
Natuurlijk in den middag.
Aan de tochten, die de feestgangers
naar Lisse en andere plaatsen gaan
houden, valt voor de meeste menschen
weinig to zien, maar de optocht in
den middag zal zoo buitengewoon zijn
dat men zoo velen als mogelijk is in
ie gelegenheid moet stellen om hem
te zien.
Ik hoop, dat de gemeente en andere
groot© werkgevers daaraan zullen wil
len medewerken.
OBSERVATOR.
ONDERWIJZERS-VERGADERING.
Men deelt ons mede, dat de gebrui
kelijke vergadering van onderwijzers
in net arrondissement Haarlem dit
Jaar niet zal plaats vinden en schrijft
de oorzaak hiervan toe aan de weini
ge instemming, waarmede verleden
jaar een voorstel tot reglementeering
dezer vergadering begroet werd.
(Zie verder laatste nieuws op de
derde pagina).
SANTPOORT.
Den 15en dezer zal de heer Dekker
zijiue functie als hoofd èer O. L.
school alhier aanvaarden.
BEVERWIJK.
Met medewerking van de heeren M.
Teer en C. Gorter, voorzitter en secre
taris van de Vrijzinnige Kiesvereeni-
ging te Beverwijk, en den heer J. Hid-
dlnk, bestuurslid van de V. P. G. te
Amsterdam, is te Beverwijk een vrij
zinnige propaganda-club opgericht.
Na een rede van een der leden van de
Vrijzinnige Propagandaclub te Am
sterdam. De vereeniging is aangeslo
ten bij den Bond van Vrijz. Prop.
Vereen, in Nederland. In September
a.s. zal een groote vergadering gehou
den worden, waar de heer Vos de pro-
pagandared© zal uitspreken.
Het vocxrl. bestuur bestaat uit de hee
ren J. Flik, voorz.; J. E. Schipper, se
cretaris; D. Teer, penningmeester; J.
Davidson, J. Tol en J. Haak,
HOOIBROEI EN DE ASSURANTIE.
Men schrijft aan de L. Ct.:
De zorg en waakzaamheid tegen
een eveotueelen brand onzer boeren
woningen, zoodra die met hooi zijn
gevuld, nemen van jaar tot jaar toe.
De gemeentebesturen, met nam© de
burgemeesters, worden gewezen op de
te nemen maatregelen, welke het
groote gevaar kunnen voorkomen. En
terecht. Niemand zal het afkeuren,
dat hij herhaling gewezen wordt op
een gevaar, dat zulke ernstige gevol
gen na zich kan sleepen.
Maar er blijft altijd een scha
duwzijde aan de middelen, welke wor
den aangewend, om een uitslaanden
brand tot den meest ge ringen omvang
te bepalen, 't Is wel waar, dat brand
den algemeenen rijkdom benadeelt,
want niets wordt gespaard. En nu is
het juist dit sparen, waarop wij wil
len wijzen, dat niet beloond wordt.
Wat overblijft of gespaard wordt is in
het voordeel van de assurantie-maat
schappij en de gemeentenaren krijgen
op hun aanslagbiljetten van den hoof-
delijken omslag de kosten van brand
weer met de aankleve van die, welke
kosten werkelijk ten bate van de res
pectieve assurantie-maatschappijen
(soms buitenlandsche nog wel) worden
gedaan, want, wat gespaard wordt
behoeft de Mij. niet uit te keeren en
blijft dus in kas de gemeentenaren
betalen in dezen wat de ass.-mij.
moest doen.
Er wordt in de provincie veel over
dit onderwerp gesproken, maar tot
nog toe niet in het publiek.
VREDE-TENTOONSTELLING.
Het secretariaat der internationale
vereeniging Vrede-tentoonstelling"
heeft zich met een circulaire tot liet
publiek gewond.
Allereerst wordt medegedeeld, dat
de tentoonstelling, ter gelegenheid
van de inwijding van het Paleis voor
het Hof van Arbitrage, veel succes be
loofde in 80 plaatsen waren afdee-
lingen opgericht en de buitenlandsche
vredes-vereenigingen hadden hun
steun toegezegd.
Toen is er plotseling een kink in
den kabel gekomen, door een quaestie
met den varigen Minister van Land
bouw, Handel en Nijverheid, den heer
Veegens. Wat het geschil betreft,
wordt niet duidelijk uiteengezet, maar
de Minister wenschte eenige wijzigin
gen in de statuten en in de gedrags
lijn. Voor het onderzoek benoemde de
Minister een commissie, onder het be
ding, dat gedurende dit onderzoek de
actieve propaganda en elk persbericht
achterwege moest blijven.
Na dien tijd heeft het bestuur der
Vereeniging niets meer gehoord, waar
door het onzeker geworden is, of de
tentoonstelling nog wel zal kunnen
plaats hebben.
MANOEUVRES.
Wegens vliegend stormweer, ge
paard met hevige slagregen, is Maan
dagmiddag te vier uur de gansche flo
tilla slagschepen en torpedobooten,
voorstellende de vijandelijke partij,
binneDgeloopen en heeft in de zijka
nalen vastgemaakt. Aan de operaliën,
die worden voortgezet, werd door de
flotil'e wegens het ruwe weer in deze
nacht niet deelgenomen. De actie vam
het fort is thans gericht tegen de lan-
dlngsdevisie. Onophoudelijk donderde
het geschut en hel wierp het fort zijn
zoeklicht over den omtrek.
GEARRESTEERD.
De vermoedelijke dader van den
moord te Oudewater, gepleegd op de
vrouw van Jut (de maai met wien ze
samen woonde), is te Hoencop gear
resteerd.
OM EEN AUTO.
De gemeente Tholen nam onlangs
een auto in beslag van een ingezetene,
omdat deze zijn hoofdelijken omslag
niet had betaald.De ingezetene beweer
de, dat hem de auto niet behoorde, en
heeft zulks in proces kunnen bewij
zen. De gemeente Tholen zat dus voor
de proces-kosten, die niet minder dan
ruim 2500 gulden bedragen. Nu is
Tholen In last. De gemeente zal het
er wel niet bij laten zitten, doch op
voorstel van B. en W. Is al vast be
sloten een geldleening tot een bedrag
van 2600 aan te gaan, om de pro
ceskosten te kunnen voldoen. Heel
ernstig rekent men dus niet op een
overwinning in hooger beroep.
(Tel.)
BEDELAARS.
De Haagsche Ct. schrijft
Dat Den Haag het Dorado Is voor
beroepsbedelaars. Is bekend genoeg
maar op Wëlke manier nu tegen deze
lieden te ageeren en op welke manier
hun een menschwaardig bestaan le
verschaffen? De meeste bedelaars toch
zijn behept met ziels- of lichaamsge
breken; de een mist een arm, een
tweede, een been, een derde is blind,
enz. en bovendien zijn hun levens
wijze en hun verleden van diëii aard.
dat zij voor de maatschappij zoo
goed als onbruikbaar zijn. Niettemin
zijn het menschen, die toch leven
moeten. Wie zorgt er voor hen Hield
de publieke liefdadigheid de beurs
gesloten, het zou er voor de meesten
al heel slecht uitzien.
Wat moet b.v. iemand beginnen die
blind is en geen familie tot hulp in
staat heeft Zoo iemand naar de
Blindeninrichting in de Tollensstraat
verwijzen, gaat niet, omdat voor
ieder, die daar werken wil, elk jaar
f 200 gestort moet worden, waarvoor
dan een weekloon van f 4.25 en eenige
provisie wordt verdiend. Weinig per
sonen of weldadigheidsvereenigingen
zijn bereid, voor een blinde elk jaar
f 200 te storten.
Verwijs nu een gebrekkigen bede
laar naar „Armenzorg". Het feit, dat
de man bedelt, te al voldoende om
hem voor hulp af te wijzen en
mocht hij e >ns zoo gelukkig zijn, on
der de bedeelden te worden opgeno
men, dan is hij met den maximum
onderstand van ƒ2.10 per week toch
niet in staat, in zijn onderhoud te
voorzien
Een gebrekkige, niet in staat tot
arbeiden, is als 't ware genoodzaakt
te bedelen. En zijn ze, dikwijls na
lang aarzelen, daartoe overgegaan,
dan b 1 ij v e n ze het doen want zo
halen in Den Haag zeer veel op, en
alle aanbiedingen om hen weer van
het bedelen af te brengen zijn vruch
teloos. Wat kan nu de politie tegen
gebrekkige bedelaars doen Al heel
weinig. Op de gezonden kan zij jacht
maken en hen naar een Rijkswerkin
richting doen zendenmaar wat
moeten zij in die inrichting doen met
blinden, lammen, enz. Een Staats
inrichting, waar gebrekkigen in op
genomen konden worden, is de eenige
oplossing. Of weet een der lezers er
wat anders op
MISHANDELINGEN.
Zondagavond is te Brielle een agent
van politie door vier met messen ge
wapende personen deerlijk mishan
deld. De agent trok zijn revolver en
joeg een der daders een kogel door
de kaak. Door inmiddels aangerukte
politiehulp werden de vier daders in
gerekend en naar het huis van bewa
ring overgebracht. De toestand van
den politieagent, die een diepe snede
over den arm opliep, is vrij gunstig.
Dienzelfden avond werd een zekere
S. door een Tilburgenaar eveneens
met een mes gestoken, in de heup; de
toestand van S. is levensgevaarlijk.
De dader is in arrest.
- WETHOUDERSPENSIOEN.
D.e gemeenteraad van 's-Gravenhage
heeft Maandag de ontwerp-verorde-
ning, inzake de invoering van wethou
derspensioen, met op 2 na algemeene
stemmen, die van de heeren Ter Laan
en Boejenbos, goedgekeurd. Vooraf
waren eenige kleine wijzigingen aan
gebracht in het ontwerp.
VECHTPARTIJ.
Te Tilburg is gearresteerd zekere
Br., wonende aldaar, die Zondag bij
oen vechtparij in de Halstraat te Bre
da zekeren Sch. zoodanig met een
mes mishandeld heeft, dat hem de H.
Sacramenten moesten toegediend wor
den. Een 3 c.M. lange snede in de Lin
kerzij en een 5 c.M. lange snede in
de rechterdij veroorzaakten zooveel
bloedverlies, dat zijn toestand hoogst
ernstig is.
MONUMENT VOOR Dr. SCHAEP-
MAN.
Maandag werd het monument voor
wijlen dr. Schaepman voor het semi
narium te Rijzenburg onthuld. Nadat
de onthulling had plaats gehad sprak
prof. E. van Hinsberg de feestrede uit.
Namens de commissie werd het monu
ment daarna aan het seminarium
overgedragen. Vervolgens werd het
terrein rondom het monument even
eens aan het seminarium overgedra
gen door de verfraaiingsvereeniging.
Tot slot werd een feest-cantate gezon
gen door de theologanten van het se
minarium. De plechtigheid werd door
vele officieele personen bijgewoond.
ONGELUKKEN.
Op de ijzergieterij ln het grens-
plaatsje Isselborg kreeg de arbeider J.
B. een stuk hout, dat van het dak
viel, op het hoofd. Zijn schedel werd
gespleten; de dood volgde onmiddel
lijk.
Sinds Vrijdagavond wordt bij de ko
loniale reserve te Zutphen een sol
daat vermist. Hij heeft een briefje
achtergelaten met de mededeeling,
dat hij zich in den ïJsel zou verdrin
ken. Tot heden heeft men echter zon
der resultaat naar hem gedregd.
SCHEEPSONGELUKKEN.
Maandagmiddag stootte te Harlin-
gon het ijzeren tjalkschip Zorgmet-
vlijt, van schipper Post, geladen met
macadam van Kampen op de Noor-
derpier en zonk voor de haven. De op
varenden, 7 personen, redden zich in
hun eigen boot.
Het tjalkschip Antilope, schipper
Zuidema, werd met gebroken mast te
Harlingen binnengesleept door de
sleepboot Johannes.
NEDERLANDSCHE VOETBAL
BOND.
Zondag te de jaarlijksche algemee
ne vergadering van den Nederland-
scheh Voetbalbond te Amsterdam ge-
houden, bijgewoond door ongeveer
zestig stemgerechtigde 'Vereenigingen
en plaatselijke en gewestelijke hon
den, benevens door het geheele be
stuur.
De voorzitter, de heer J. Warner,
hield een vrij lange openingsrede,
waarin hij wederom met genoegen
kon constateeren, dat de bond in toè-
noemenden bloei verkeert.
Aan de kampioen „Quick" werden
de medailles uitgereikt.
Alvorens tot d8 bestuursverkiezing
over te gaan, gaf de voorzitter aan
dem-heer Ch. J. Engelleerts gelegen
heid, eene interpellatie te houden be
treffende de uitvoering van stelling 50
(afschaffing van promotiewedstrijden)
die ln de bij2ondere algemeene verga
dering van 21 September 1.1. met 31
tegen 21 stemmen werd aangenomen,
doch niet de vereischte meerderheid
(twee derde der stemmen) yerwierf,
die genoemd wordt in een zeker arti
kel van het huishoudelijk reglement.
Breedvoerige debatten, die geruimen
tijd in beslag namen,- werden gehou
den.
De kwestie werd ten slotte zoo in
gewikkeld, dat na enkele uren de de.
batten gesloten werden en een motie
aangenomen werd, waarbij eenvoudig
geconstateerd werd, dat vóór de be-
hande'ing der stellingen niet gerept
was over het artikel van het be
staande reglement, dat twee derde der
stemmen eischt, waardoor dus de
stelling der promotiewedstrijden-af
schaffing als niet aangenomen be
schouwd kon worden.
Een interpellatie van den heer D.
Hans daarna kostte ook al enkele
uren waarin de voor en tegenstanders
van den heer D. Hans inzake deze
interpellatie betreffende de door het
bestuur van den Nederlandschen
Voetbalbond aangenomen houding bij
het bekende geschil tusschen de F. A.
en de A. F. A., op veelal heftige wijze
hunne meeningen in deze zaak te
kennen gaven.
Een besluit werd niet genomen.
Een motie van Hercules, te Utrecht,
inzake een voorgedane kwestie bij de
vaststelling van den wedstrijd Her
cules II—Edo (Haarlem) werd ver
worpen met 22 stemmen (16 voor en
26 blanco).
De daarop volgende bestuursverkie
zing had tot resultaat, dat gekozen
werden de heeren J. Warner, Zwolle,
tot eersten voorzitter (49 stemmen) en
C. A. W. Hirschman, Amsterdam, tot
tweeden voorzitter (43 stemmen).
De verkiezing van een zevental
commissarissen had tot uitslag, dat
uitgebracht werden 54 stemmen op
den heer J. A. W. Gratama, 55 op den
heer J. W. Kips, 51 op den heer A. J.
Bronkhorst (aftredend), 48 op den
heer P, A. de Haan, 47 op den heer
mr. Th. Portheine en 47 op den heer
M. de Boer.
Voorts verkregen de heeren J. J.
van den Berg 26, mr. J. LïeftincK 21,
II. J. Oosterveen 20, en A. J. Bronk
horst, Leiden, 12 stemmen. Een nieu
we stemming voor een zevende com
missaris-plaats bracht 31 stemmen op
den heer mr. J. Lieftinck. Een her
stemming ten slotte besliste in het
voordeel van den heer J. J. van den
Berg, zoodat alle afgetreden bestuurs
leden wederom voor een jaar zitting
nemen. De kascommissie H. S. Is-
briicker en G. Kraak) en de plaats
vervangende kas-commissie (B. A.
Paardekooper Overman en D. Schut
te) werden bij acclamatie van stem
men herkozen.
De voorzitter en de plaatsvervan
gende voorzitter (A. J. Bronkhorst en
J. W. Kips, beiden aftredend) zullen
nog nader door het bestuur worden
aangewezen.
Hierna moesten volgens de agenda
nog enkele moties worden behandeld,
doch wegens het vergevorderd uur
werd de bespreking met toestemming
der algemeene vergadering aanmer
kelijk bekort.
Zij behelsden respectievelijk het we
der laten medespelen van de Weste
lijke eerste klasse aan de bekerwed
strijden, een gesloten voetbaltijdperk
van den N. V. B. gedurende den zo
mer, (serie- en internationale wed
strijden), een maximum prijs van den
laagsten rang bij bondswedstrijden
der vereenigingen van 25 cents en het
in rekening brengen van een bepaal
de som volgens een nader vast te stel
len schaal voor het afstaan van ver-
eenigingsterreinen voor internationa
le wedstrijden van den N. V. B.
In geen van alle kwesties werd
een bepaald besluit genomen, bij de
eerste en bij de derde werd alleen
van eene wenschelijkheid gesproken
zonder meer, terwijl van bestuurs
zijde inzake de vierde kwestie aange
toond werd, dat de omstandigheden
in ons land (vooreerst nog niet van
dien aard (toestand der terreinen)
zijn, .dat een wenschelijkheid zelfs niet
geuit kan en mag worden.
De behandeling van de derde kwes
tie ten slotte werd tot de volgende al
gemeene vergadering uitgesteld.
OLYMPISCHE SPELEN.
Thans zijn in liet stadion, verbon
den aan de Fransch-Engelsche ten
toonstelling te Shepherd's Bush, in
Londen, de Olympische spelen eerst
recht begonnen, met hardloop-en,
zwemmen, gymnastiek en wielrijden.
Twee weken zal 't zoo doorgaan, eiken
dag, behalve des Zondags.
D .-pelen werden Maandagmiddag
geopend door den koning, die verge
zeld was van de Koningin, den prins
en de Prinses van Wales en den her
tog en de hertogin van Colnnaught.
Er was een talrijk publiek, ondanks
het weer, dat na zwaren regen somber
was gebleven.
Een stoet van 2500 athleten, kam
pioenen van 25 landen, trokken den
koning voorbij, allen hun vlag volgen
de. Het was een kleurrijk schouwspel,
waar de schetterende fanfares van het
koper goed bij pasten.
Toen de koning de spelen geopend
had verklaard, speelde een orkest het
Engelsche volkslied. De athleten stre-
ke nde vlaggen en in het stadion weer
klonk een groot? gejuich.
HET „GELE GEVAAR"!
„De Chineezen zijn toch een onder
nemend volk", zegt de N. Soer. Ct.
„Overal, voornamelijk bij nieuwe
vestigingen of nederzettingen zijn zij
er aLs de kippetjes bij, zooals bv. op
Loewoek, een plaatsje dat sedert de
laatste Bonische expeditie meer alge
meen bekend is geworden.
In weinig tij cis waren daar verschei
dene Chineezen en. nog steeds komen
staartdragers daar hun tenten opslaan
om handel te drijven.
Verscheidene Chineezen hebben zelf
in de omstreken van Loewoek bosch
uitgekapt, althans gronden weten te
bemachtigen, zij zijn zoogenaamde
kleine landbouwers en telen groenten
en vruchten.
Andieren weer wijden zich aan de
vischvangst en vinden een goed mid
del van bestaan.
Tokotjes en winkeltjes van Chinee
zen verrijzen op Loewoek en in de om
streken van die plaats om zoo te zeg
gen als paddenstoelen uit den grond,
er zijn allerlei huiselijke benoodigd-
heden te krijgen, zeer ten gerieve van
de militairen, die op Loewoek gede
tacheerd zijn of er van andere plaat
sen op patrouille komen."
Daar schijnt men voor de gestaarte
ondernemende belastingobjecten niet
bang te zijn, want het So-araba-
jaasch blad vervolgt:
„Er is nu zelfs door Chineezen een
broodfabriek opgericht. Hun vestiging
in bedoelde streken wordt door het
bostuur aangemoedigd en het zal niet
long meer duren, zegt het blad, of de
handel op Loewoek breidt zich be
langrijk uit, want nu reeds beginnen
de Chineezen met de bevolking te on
derhandelen in hetderhandelen in hd
derhandelen in het binnenland over
boschproducten, bijv. voor den uitvoer
naar Java en elders".
't Is inderdaad een ondernemend
volk, en, die zonen uit liet Rijk van
het Midden ziet men op de Buitenbe
zittingen liever komen dan gaan. Dat
kan op Java óók zoo zijn!
NIEUWE OVERVAL IN INDIë.
Blijkens een bij de Regeering uit
Nederl.-Indië ontvangen telegram is
het bivak te Manggopoh in den avond
van den Hen dezer weder overvallen.
Onzerzijds werd één inlandsch fuse
lier zwaar gewond, terwijl de aanval
lers 6 dooden bekwamen. Bij den eer
sten overval op het genoemde bivak
werden niet 8 inlandsche, maar vier
Europeesche en 4 inlandsche fuseliers
zwaar gewond.
EEN ALGEMEENE JAVAANSCHE
VEREENIGING.
De correspondent te Batavia van de
N. Ct. meldt:
Opgericht is een algemeene Javaan-
sche vereeniging, bedoelende bevorde
ring van de ontwikkeling en verge
makkelijking van den bestaansstrijd.
Het bestuur bestaat uit ontwikkelde
Javaansche ambtenaren en particulie
ren. In September zal een groote ver
gadering te Djokja worden gehouden.
Bedoeld is een bijeenvoeging van alle
Javaansche vereenigingen, in den
geest van het Nationale Congres in
Brits ch-Indië.
DE PRESIDENTS-VERKIEZING IN
AMERIKA.
De presidents-campagne in de Ver-
eenigde Staten is thans in vollen
gang. De twee candidaten, die
elkander den presidialen zetel zullen
bcavteten, zijn ditmaal William Taft,
.le gunsteling van Roosevelt, de can-
diiaat oer Republikeinen, en William
Bryan, de candidaat der Democra
ten.
Taft, wieri3 kansen het gunstigst
schijnen, is iu de wereld der buiten
landsche politiek een meer bakende
figuur dun Bryan. Taft is do man ge
weest, die het Philippijnsche volk
heelt opgevoed en beschaafd, die zich
er bemind heeft gemasat, zoodat de
Philipinos hem inans nog den bij
naam geven var onzen Santo Taft".
Taft vinden we terug op Cuba, waar
hij door zijn bezadigd, doch krachtig
ingrijpen een burgeroorlog voorkwam
en we ziet. hem ook als bemidde
laar in den Russisch-Jupanschen
krijg, waar hij, inderdaad de „Secre
tary of War", de „Secretary of Peace"
bleek te zijn.
Roosevelt beeft zich bijzonder voor
hem geïnteresseerd en, nu hij zelf het
presidentschap moe is en er beslist
niet meer aau denkt, het voor eene
nieuwe periode te aanvaarden, heeft
hij dezen uitnemenden staatsman
naar voren geschoven en al zijne
krachten ingespannen om hem te be
zorgen „the hardest job on earth",
zooals hij het zelf noemt het moei
lijkste baantje der wereld.
Roosevelt kent zijn man en weet,
dat deze dezelfde ideeën voedt als hij
zelf, dat dus de Roosevelt-politiek zal
voortduren. Niet onaardig was dan
ook de carrlcatuur, eenige weken ge
leden in „Punch". Taft droeg juist
dezelfde kieeding als Roosevelt, en
geleek, ook wat postuur betreft,
sprekend op hem. Ter volmaking deed
Roosevelt hem een mombakkes voor,
dat zijn eigen gelaat te aanschouwen
gaf en riep zijn candidaat toe: „Daar,
beste Jongen, nou zullen te geen ver
schil tusschen ons zien 1"
Als redenaar echter vertoont Ta'
geene gelijkenis met „zijn meester
den roughrider in het woord, na:
wien een heel volk in aandacht lui
tert, wiens taal diep insnijdt of „b
mert op de hersens van het volk a'
mokerslagen", zooals nog onlangs eo
schrijver van hem zeide. Ook staat li
in dit opzicht ten achteren bij zij
tegenstander Bryan, evenalB Roosj
vélt een woordkunstenaar, een man
die met tien zinnen de publieke opl
nle kan omgooien. Taft spreekt hee
harde dingen en zonder er doekjel
om te winden.
Hij is echter wat men noemt eei
werkezel.
Zooals hovne reeds gezegd, grootcj
redenaar dan Taft is William BryaiL
die in de Democratische Conventie tf
Denver tot candidaat der Democrat!
sche partij is gesteld. Zijne kansei-
zijn niet zoo gunstig als die van dei
anderen William.
Op den dag van de opening van dc
laatste Democratische Conventie
den 6den Juli 1904 verklaarde de
New-Yorlcer Staats-Courant in een
artikel, dat tot titel voerde „Bryans
Ondergang" „Bryan is heden nog
slechts een voorwerp van de nieuws,
gierigheid der menigte, die hem aan
gaapt als een wonderdier, als het pas
opgegraven skelet van een Plesiosau-
ros uit den steentijd. Verder niets.
Hij heeft ook niet den minsten schijn
van invloed meer.
Bryan heeft in St. Louis geen groo
te rol gespeeld, doch zeer terecht
merkt Karl Schurz in zijne Levens
herinneringen op „Geen Amerikaan
die door de Presidentskoorts wordt,
aangetast, houdt eenmaal op te ho
pen."
William Jennings Bryan is in dit
opzicht de oude gebleven en dat hij
toch nog meer dan een flauwen
schijn van invloed" bezit, dat bewijst
de voorname plaats, die hij heden we
der in het politieke leven der Veree-
nigde Staten inneemt.
„Will" Bryan Wie gelegenheid ge
had heeft, zich van zijn rhetorischj
talent te overtuigen, zal hem zoo ge
makkelijk niet vergeten. Door zijne
„Cross of gold"-rede in Chicago, die
hem zijne eerste caurüdatuur öracht,
heeft Bryan zijne beroemdheid en
zijne redenaarssporen verdiend. Velen;
hebben de rede van Bryan in het „Co--
liseum" te St. Louis, waarin Cleve
land ten tweedenmale gecandidateerd
werd (1888) van meer beteekenis ge
acht doch in den toenmaligen Par-
ker-rommel ging deze rede verloren:
en werd ze ook door de geheele pers
slechts vluchtig besproken.
Bryan weet zelf, of een zijner reden
goed geweest te of niet, want zooals
John. S. Wise in zijne Recollections
of Thirteen Presidents vertelt, ver
klaarde de Nebraska-man na een di
ner in de „Union League Club" te
Chicago, „mijn rede van heden wasj
niets
Toen Bryan na zijn eerste neder-
laag gevraagd werd, of hij zijne ver-
geefsche rede-campagne niet betreur
de, antwoordde hij
„Niet ik betreur het, maar de dui
zenden, die dikwijls mijlen ver toege
sneld waren, om mij te hooren."
De boven genoemde „cross-** of
gold"-rede had de menschen meer
dan nieuwsgierig gemaakt. Toch had
zich Bryan reeds vroeger als rede
naar getoond herinnerd zij slechts
aan zijne rede in Washington tegen
eene belasting (16 Mei 1892) en tegen
de opheffing van de Shermansche Zil-
verwet (16 Augustus 1893, hij is dus
niet, zooals Professor Münsterberg in
zijn boek „De Amerikanen" beweert,
slechts een „onbeteekenende doorsnee
afgevaardigde" geweest, maar hoog
stens een „persona non grata" we
gens zijn uitgesproken biinetallisme.
Ook zijne benoeming in het zooge
naamde „Ways and Means Commit
tee" na zijne herkiezing voor 't 53ste
Congres getuigde niet van onbeteeke-
nendheid integendeel, zij was voor
een jongen afgevaardigde eene groote
onderscheiding. Zijne bimetallistische
inzichten leidden Bryan echter toen
reeds ten verderve, want zij verdre
ven hem uit het Kapitool, zoodat hij
ze slechts nog als redacteur van de
„World Herald" van Oinaha kon pro-
pageeren.
Bryan wordt thans algemeen als
zeer rijk beschouwd. Deze geruchten
kregen nieuw voedsel, toen hij 25.00C
gulden voor een bekroonden stier
betaalde. Bij de jongste belasting
heffing heeft Bryan de waarde van
zijn gezamenlijk eigendom echter op
slechts 150.000 gulden becijfert, zoo-
dat de „mtllioenengeruchten" over
dreven schijnen. In het jaar 1890
werd Bryan door het eerste Congres
district Nebraska tot vertegenwoordi
ger in het 52ste Congres gekozen. In
het volgende jaar volgde zijne herkie
zing. Daarna echter bleven hem, zoo
als reeds gezegd, wegens zijn bime-
tallisme de deuren van het Kapitool
gesloten.
Daarop volgde de groote campagne
van 1S96. Na zijne candidateering ijl
de Bryan r.aar het „Goudcentrum"
New-York in de „burgt van den
vijand", zooals hij zich uitdrukte
en hield in Madison Square Garden
eene rede. Hij doorreisde meer dan
do helft der Vereenigde Staten, en
hield meer dan zes honderd redevoe
ringen vergeefs, op den dag van
den grooten „veldslag" verkreeg hij
slechts 6.511.073 tegen Mac Kinley
7.107.822 stemmen en van de kies
stemmen slechts 176 (Mac Kinley 271).
Daar kwam de oorlog met Spanje,
waarin Bryan aan de spits van het
door hem zelf in het leven geroepen
derde Nebraska-Vrijwilligersregiment
ten velde trok en twee jaren later
werd „Kolonel Bryan" in Kansas Ci
ty ten tweeden male gecandideerd.
Wederom vergeefs, want de Novem-
ber-uitslag was 7.206.677 (Mac Kin
ley) en 6.374.397 (Bryan) 292 155
„Na de tweede nederlaag van
Bryan zijn de democratische massa's
ontwaakt, Bryan heeft uitgespeeld en
het geheele program der Democratie
zal voor do volgende presidentsver
kiezing algeheele wijziging onder
gaan", schrijft Professor Münster
berg in zijn boven geciteerd boek.
Niet alleen de democraten hebbent
thans hun program gewijzigd, maar
ook Bryan zelf te van zijn oud motto
„rule or ruin" afgestapt. Hij is thans
niet meer de ontoegankelijke deina,
goog van 1896 en 1900. Zijn krijgs-
