NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD:
>;8öè Jaargang,, 'Nó. 7781
Verschijnt dsgalijk», bchflv op Zw en Feestdagen.
MAANDAG 7 8EPTJ5MBEB 1908 A
HAARLEM S DAGBLAD
t\i
4B0HKEI8BNTEH
fc PBR DR!B BAANDEKl
Voof riaanem j j" r i i
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der
gemeente)J.30
Franco per post door Nederland 1.6S
Afzonderlijke nummers0.02 H
Cöllustreerd Zondagsblad, voor Hsarlem i 0.37 H
de omstreken en banco per post 0.45
SJStgave der Vennootschap tmnrens Coster. Dhecteof 3. 0. PEEREBO0H.
ADVERTENTJêtiii
Van 1—5 regels 5G Cis.; Iedere regel meer 10 Cts. Bulten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels i.~~, elke regel mesr/O.Stl Reclames 30 Cent per regeï
Abonnement aanzienlijk rabat
Advertentie van Vraag en Aanbod, hoogstens zes tegels, 2* Cf«. oer plaatsing!
50 Cts» voor 3 plaatsingen contant
Redactie §b Administraties Groot© Houtstraat 55,
Istmmmunm Telefoonsumme! der Redactie 800 ce der Administratie 724
Drukkerij! Zuiden Bultenspaarce 0» Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten bet Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen" Binnen- en~BuitenlandsctTto^entle-Bureiu D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
EES BLADZIJDEN,
EERSTE BLAD.
AGENDA
DINSDAG 8 SEPTEMBER.
Groote Kerk: Orgelbespeling, 1—2
Uur.
Brongebouw: Opera-concert, 8 uur.
Vereeniging: Onder wij zersvergaxle-
irlng, 8 uur.
Gebouw „De Nijverheid": Vergade
ring Huiseigenaren, 7 uur.
Heemstede: Circus Robert! und
Althoff, 8 uur.
tluiieiiiandsch Overzicht
EEN OORLOG OP PAPIER.
Nóg is de Marokkaausche zaak
het onderwerpI
Er wordt in de ontelbare Fransche
en Engelsche bladen ontzettend
zwaar geboomd over de handelingen
wan Duitschland I Als je dien stort
vloed van artikelen die even zoo
veel beschuldigingen zijn leest,
denk je onwillekeurig „wat zijn die
Duitschers toch een echte schurken".
Maar tochbij eexi nuchtere be
schouwing kom je tot eenigszins be
tere gedachten I
Heeft Duitschland .nu wel zoo ver
schrikkelijk veel verschrikkelijks ge
daan
Doet de geheele Fransche en En
gelsche beweging niet denken aan....
't bekende fabeltje van een hond en
,eexx stok
Is het niet de Duitschland-haat, die
een gewoon incidentje opblaast tot
een buitengewoon belangrijke zaak
f Wie de zaken goed overziet, moet
wel haast tot deze conclusie komen I
De „Star" had 't bij het rechte eind,
toen deze schreef (zie een vorig over
zicht) de houding van Duitschland
is nu wel niet heel mooi, maar.... 't is
gewone „politiek" als Engeland of
Frankrijk 't zelfde hadden kunnen
doen, danhadden ze het zeker
ook gedaan 1 't Behoeft immers geen
nader betoog de geschiedenis is
anders daar om het te bewijzen
dat „eerlijke politiek" met een lan
taarntje gezocht moet worden I....
De Fransche en Engelsche bladen
gaan nog maar voort, als twee nijdi
ge en kwaadaardige honden te blaf
fen. De eene redacteur weet nog meer
't hart te luchten, dan de andere,
maarkwaad zijn ze allemaal.
Een der belangrijkste argumenten
voor deze kwaadheid is, dat Duitsch
land een voorstel gedaan heeft, om
Moelay Hafid te erkennen, vóór dat
deze er om gevraagd heeft.
Aldus de beschuldiging in de anti-
Duitsche pers.
Is deze echter wel steekhoudend
Reeds den 16den Juni heeft Moelay
'Hafid zich in verbinding gesteld met
de vertegenwoordigers der mogend
heden t.e Tanger, door dezen in een
brief kennis te geven van zijn intocht
te Fez. Hierop volgde den 24sten Juli
(dus voor ongeveer anderhalve
maand een schrijven van den mi
nister van buiten]andsche zaken van
Moelay Hafid (Omar- ben Haissa),
waarin deze uit naam van zijn heer
de mogendheden mededeelt, dat
Moelay Hafid zich bereid verklaart,
ir.dien de mogendheden hem erken
nen willen, zich volkomen £e zullen
onderwerpen aan de Acte van Alge-
ciras en alle bepalingen hiervan te
zullen nakomen.
Uit deze herinnering blijkt duide
lijk, dat de beschuldiging dat
Duitschland gehandeld heeft, vóór
Moelay Hafid om erkenning vroeg
ongegrond is.
Een tweede beschuldiging gold het
vertrek van den Duitschen consul (dr.
Vassel) naar Fez. Natuurlijk zal
deze zaakgelastigde wel met de amb
tenaren van Hafid onderhandelen,
maardit is geen nieuws. Reeds
maanden te voren heeft Duitschland
aan zijn consuls gelast, om daar
waar slechts ambtenaren van Moe
lay Hafid's partij waren, zich met
dezen in contact te stellen, Indien het
belang van Duitschland en zijn on
derdanen dit eischt.
Wat blijft er nu eigenlijk van de
beschuldigingen over Niet heel
veel I
De Duitsche bladen verwerpen dan
ook fier en kalm alle lasterlijke aan
tijgingen.
De „Frankfurter Zeitung" had lie
ver gezien, dat men zich eerst eens
er van vergewist had, of de mogend
heden de Fransch-Spaansche actie,
met het oog op den nieuwen stand
van zaken, goedkeurden. Tot nu toe
toch hadden deze beide landen in op
dracht de Algeclras-acte uit te voe
den de erkenning van Moelay Hafid
echter valt gebe-il buiten dit ter
rein en het is volstrekt niet van zelf
sprekend, dat ook yoor dit geval een
Fransch-Spaansch mandaat verlangd
wordt, vooral niet met hst oog op
Frankrijk'8 eigen moeilijkheden in
Marokko, waardoordit land nu
juist niet de meest geschikte
bemiddelaar is tusschen Europa en
Moelay Hafid i
Van belang ie de mededeeling van
de „Temp3". dat Frankrijk geen re
kening zal Louden met het Duitschu
voorstel, strekkende om Moelay Hafid
spoedig dat wil zeggen zonder
voorwaarden te stellen te erken
nen. Ook bericht het blad, dat Frank
rijk verzekerd is van den steun van
alle andere mogendheden, zoodat...
Duitschland „heelemaal alleen"
staat 't Blad vervolgt„Europa
zal dus tusschen de voorstellen van
Duitschland en Frankrijk moeten
kiezen." Bèteekent dit, dat we weel
een conferentie krijgen Als het
er maar niet een wordt als in 1805
O, onzalige gedachtenis
Frankrijk wil voor de erkenning
van Moelay Hafid verschillende voor
waarden stellen. Welke die precies
zijn, weten we nog niet wel is a]
iets uitgelekt Frankrijk eischt van
t nieuwen Sultan onder meer de
kosten van de espeditie naar Casa
blanca. Waar moet de Sultan die
millioentjes vandaan halen de
schatkist, hem door zijn broeder Abd-
ol-Azis nagelaten, isleeg!
Een tweede eigenaardige eisch van
Frankrijk is, dat aan Abd-ol-Azis een
behoorlijk lot moet gewaarborgd wor
den. Deze eisch is in overeenstem
ming met de belofte, die de Fransche
diplomatie te Rabat aan Abd-el-Azis
heeft gegeven, toen zij hem verzeker
de, hem niet in den steek te zullen
laten. De mogendheden zullen wel
geen bezwftar maken tegen deze voor
waarde. Als afstammeling van den
profeet, kan Abd-el-Azis toch altijd,
zelfs na zijne onttroning, nog van een
zekere achting onder zijn landgenoo-
ten zeker zijn.
Als Frankrijk maar niet met al te
eigenaardige eischen komt, want
dan zal 't nog lang duren eer men tot
o\ereenstemming gekomen Is 1
We schreven reeds voor eenige da
gen „we geiooven niet, dat dit ge
schil aanleiding zal zijn tot krijgs
verrichtingen tot den vaak ge-
vreesden Europeeschen oorlog
Maar toch is hotgeen nu voorvalt,
een bewijs, dat de verhouding tus
schen de landen niet heel vriend
schappelijk is 1 Üe oorlog, die ver
wacht wordt, zal er een zijn, om eco
nomische redenen, en *t geschil van
heden is een uitvloeisel van dezen
strijd. De Duitsche kezier zeide on
langs „wij willen ook ons plaatsje
ia de zon". Nu neemt Duitschland
dit in Marokko, en ziet.... de dreige
menten laten zich al hooren
RUSLAND'S ONTWIKKELING.
Voor de zooveelste maal is een con
flict uitgebroken tusschen de regee
ring en de universiteiten, waaraan
professoren verbonden zijn, die tot de
kadettenpartij behooren. De regee
ring stelt den eisch, dat deze hoog
leeraren óf het lidmaatschap der
kadettenpartij moeten neerleggen, óf
hun ambt als hoogleer aar. Dit beveJ
heeft natuurlijk aanleiding gegeven
tot groote ontstemming onder pro
fessoren en studenten. De manier,
om politieke tegenstanders te „rnass-
regeln", blijkt behalve bij de regeer
ders zelf, weinig instemming te vin
den 1
De regeering wil blijkbaar alles
doen wat in haar macht is om de ver
breiding van liberale denkbeolden
onder de leerlingen der hoogesMuüon
te verhinderen.
UIT HET TURKENLAND.
Men weet, dat de arbeiders van ver
schillende spoorlijnen staakten, voor
al loonsverhooging elschend. De sta
king op de Levantijnsche spoorwegen
is gedaan, dank zij de tegemoetko
mingen van het bestuur. Alleen op
de lijn tusschtYx SalonikiDedeagatsj
is het verkeer nog ontredderd.
Uit Constantinopel wordt ook ge
meld, dat alle vroegere ministers en
waardigheidsbekleeders, die
gen zaten, vrij zijn gelaten.
Zonder eenige aanvulling is de
strekking van deze mededeeling niet
erg begrijpelijk. Bedoeld zij, dat de
oud- en jong-Turken vrede eesloton
hebben
DE RUST IN MACEDONIë.
Deze wordt weer ernstig bedreigd 1
We hebben Indertijd bij eene be
spreking van de toestanden in Mace
donië opgemerkt, dat het revolution-
naire comité niet van plan was af te
treden, nu de grondwet hersteld is,
en dat het in functie bleef naast het
gevan-
Jong-Turksche comité. Ook maakten
wq melding van oneenlgheld tusschen
beide comité's. Die oneenigheld vindt
vooral hierin haar realen, dat het
volutionnaire comité (de zoogenaam
de binnenlandsche organisatie) veel
verder gaat in zijn eischen dan het
Jong-Turksche comité. Een nieuw be
wijs daarvoor levert een memorie,
die het revolutionnaii'e Macedonische
comité pas aan het Jong-Turksche
comité heeft doen toekomen en waar
in o.a. niets meer of minder ver
langd wordt dande afzetting van
den Sultan. Daar de revolutionnairen
in Macedonië altijd veel verder gaan
dan de Jong-Turken en blijkbaar op
hun stuk blijven staan, is er weinig
hoop, dat de aanvankelijke verbete
ring in de Macedonische toestanden
van blijvenden aard zal zijn. Het
Jong-Turksche comité kan don eisch
der revolutlonxiairen natuurlijk niet
inwilligen en een breuk tusschen bei
de comité's is dus onvermijdelijk.
't Hervormingsplan der mogendhe
den ligt echter nog iE portefeuille....
Dit zal ongetwijfeld wel als een
„boeman" dienst doen, en de Turken
en Macedoniërs wat Inschikkelijker
maken J
PERZIë.
De revolutioïHialre toestand blijft
nog maar onveranderd.
MAROKKO.
Al is men er in Engeland en Frank
rijk ook kwaad over, in Marokko
zelf is hst bericht van het vertrek van
Duitschland's consul naar Fez met
uitbundige vreugde begroet.
Wij vinden in een der bladen het
volgende bericht
Een sterke Fransche afdeellng met
geschut waakt over Abd-el-Azis. Hij j
toert eiken dag in een Fransche
pantserauto
Is dit ernst of grappenmakerij
Stadsnieuws
Leger des Hells.
Naar wij vernemen, zijn de ma
joors Feenstra aangesteld over de
centraal-divisie en zullen hier woon-
achti gzijn. De installatie zal plaats
hebben op Woensdag 9 September, in
het lokaal in de Sc-hagchelstraat, en
geleid worden door den kolonel Go-
vaars.
Deze plechtigheid schijnt voor de
afdeeling alhier van groot belang te
zijn.
Ongeluk.
Zaterdagmorgen is door de politie
per brancard naar het St. Elisabeths
Gatsthuis overgebracht de 18-jax-ige
slagersknecht C. Teunissen, in dienst
bij den slager A. Houtman in de
Kruisstraat, die zich bii het uitbee-
nen van vleesch belangrijk en zeer
gevaarlijk heeft verwond in de rech
terzijde met een mes, dat hij bij die
bezigheden gebruikte en was uitge
gleden. I-Ieden (Maaixdag)morgen was
zi.m toestand Iets beter.
SCHIETWEDSTRIJD.
De uitslag van den gisteren gehou
den ouderlingen wedstrijd door de
Schietvereenlging Generaal Van Mer-
lem, is als volgt
Eere-prijs goudenremontoir hor
loge, aangeboden door mevrouw Vis
ser van Hazerswoude, geb. Van Mer
lon, B. J. Bots.
Ie. klasse schutters
le. prijs A. v. <L Burg, 2e. R. W.
Jaiusma 3e. H. Th. Eerstel, 4e. J. C.
Lucas, 5e. A. J. v. d. Burg.
2e. klasse schutters
le. prijs J. C. W. Blom, 2e. L. A
Boors, 3e. H. J. P. Sluijp, 4e. F. Hek-
ker, 5e. A. A. Wildschut, 6e. J. C. v. d.
Valk, 7e. J. P. Wiëmetr.
Wedstrijd van schutters, die meer
dan 36 punten hebben geschoten
le. prijs, verguld zilveren medaille,
T. Th. Kerstel, 2e. zilverexx medaille,
R. W. Jaxxsxna.
Wisselprij s, verguld zilveren me
daille, 2 maal achtereen te winnen of
drie maal in het geheel, om eigenaar
te worden, gewonnen door A. v. d.
Burg, die deze ook vorig Jaar verwierf
en dus nu eigenaar is.
Een horlogeketting, aangeboden
door de Vereeniging, werd niet ge
wonnen.
Vechtpartij.
Zondagavond te 11 uur heeft in de
Barteljorisstraat bij de Kruisstraat
een hevige vechtpartij plaats gehad
tusschen eenige Ixalf beschonken en
opgewonden personen. De politie was
spoedig ter plaatse, eenige agenten
en de adjunct-inspecteur Koker hebj
ban met de sabel de vechtenden moe
ten schelden en de belhamels mede
genomen naar het politiebureau. Na
opgemaakt proces-verbaal zijn zij
echter weder losgelaten.
De ofitviachuxig van
Frans Rosier.
We hadden verwacht, dat Rosier
Zondag wel gepakt zcu sjn. Zondag,
zoo meenden we, brengen in £e streek
waar do man zich blijkbaar schuil
houdt, de menschen elkaar bezoe
ken, ieder kijkt eens wat scherper uit
zijn oogen en zoo zal hij wel ontdekt
worden, Helaas het heeft niet zoo
mogen zijn. Rosier loopt nog altijd
op Vrijs voeten., an wanneer waai- is,
wat v/ij gisterenavond vernamen, dat
hij zich de eerste dagen in het huis
van Dr. Frylinck, den directeur van
't gesticht, heeft schuil gehouden,
dan Is" 't ook geen wonder, dat bij
weggekomen is. Gr- Frylinck was
namelijk met Varlof en Rosier moest
dat weten.
Ziehier het omstandig verhaal, dat
wij over deze tragi-komische gebeur
tenis in Courant" aantreffen.
„Op de geruchtmakende tijding,
dat Frans Rosier naar alle waar
schijnlijkheid zich... in de directeurs
woning heeft schuil gehouden, zijn
wij weer eens naar het stille stedeke
aan de Zuiderzee getrokken.
Het was- er nu allesbehalve stil; in
groepjes stonden de burgers op straat
dit belangwekkende geval te'bespre-
ken. Men verdiepte zich kt gissingen,
terwijl brigadier en veldwachters
buitengewoon in actie kwamen.
Het sensatie-nieuws had zich zelfs
v'ar buiten de Medenxbliksche grens
palen vex-breld. Te Hoorn, waar wij
ongeveer twee uur op da aansluiting
moesten wachten, bleek men reeds
goed ingelicht. We mochten uit onze
informaties daar ervaren, dat bui
tengewone politie-maatregelen waren
genomen en een. extra-aantal recher
cheurs als spoedbestelling uit Am
sterdam is ontboden, om het nic-uwe
spoor te volgen en ook tot de omlig
gende plaatsen haar goede zorgen
uit te strekken.
Doch in Medemblik zelf was het al
buitengewoon woelig. Vooral bij het
huis van den directeur-geneesheer
van het rijkskrankzinnigengesticht
was het een war» volksoploop.
In den vroegen morgen, 't was even
over vieren en het eerste ochtendglo
ren zou zich niet 'long meer laten
wachten, ontdekte een voorbijgaande
boer, dat uit het kapraam van de vil
la van den directeur-geneesheer van
het rijkskrankziixnigengesiloht, dr.
Frylinck, een touw hing, waaraan
oen ladder was bevestigd. Onmiddel
lijk bracht hij dit voorval in verband
mei de ontsnapping van Frans Ro
sier. Hij klopte de bejaarde huis
houdster van dr. Frylinck op, die den
directeur waarschuwde. Zooals mer.
zich zal herinneren, was tijdens dc
ontsnapping van Frans Rosier de di
recteur met verlof. Hij arriveerde
eerst Vrijdagmorgen weer in zijne
woning. Deze directeurswoning is ge
heel afgescheiden vom het gesticht,
gelegen op het zoogenaamde eiland,
en hoeft alleen laags den openbare:,
weg communicatie met het gesticht-
Het is een vrijstaande villa, vlak bij
de haven, die gemakkelijk te berei
den is.
Er werd terstond een nauwkexxrig
onderzoek ingesteld; met de revolver
.n de hond ging men net huis
onder tot boven door, terwijl ook
voor den omtrek een bijzondere drijf
jacht weid georganiseerd. Ten slotte
ontdekte men, dat de meidenkamer,
die niet gebruikt werd, wijl dr. Fry
linck alleen met zijne huishoudster
woont, tot verblijf had gediend aan
dengene, die op de genoemde eigen
aardige wijze het huis heeft verlaten.
De tijdelijke bewoner had daar ook
op een vreemde manier aan zijne na
tuurlijke behoeften voldaan, hetgeen
op eene storing in de verstandelijke
vermogens wijst.
Op het oogenblik wordt er irn huis
nog niets vermist. Dr. Frylinck heeft
echter eene uitgebreide garderobe,
zoodat het best mogelijk ia, dat Frans
zich daaruit eexi stel kleereai heeft
uitgezocht.
Dat de in den afgeloopen nacht
ontsnapte logé niemand anders is
dan Frons Rosier, ligt vrijwel voor
ie hand. Men vermoedt, dat hij on
middellijk na zijne ontsnapping zich
naar de gastvrije woning van den di
recteur heeft begeven, wel wetend,
•Lit dezo met verlof was en hij zijn
Viuis onbewoond had achiexgelaten.
Toen echter de directeur Vrijdagmor
gen thuis kwam, achtte Frans het
geraden, zich niet aan zijn gastheer
te vertoonen, waarom hij de wijk
nam naar de onbewoonde meidenka
mer,
Ook is bet niet onmogelijk, dat hij
van de toiletkamer van dr. Frylinck
gebruik heeft gemaakt, om zhx uiter
lijk te veranderen. Een en ander
maakt de taak der recherche niet ge
makkelijker.
Aanstonds na de ontdekking van 't
touw en de ladder, klom men in den
nabijgelegen toren en werd de om
trek met verrekijkers verkend, ech
ter tevergeefs.
Hot is wel een ironie van het nood
lot, dat juist dit huis hem zuik een
veilige schuilplaats heeft geboden!
Op den avond Yan de ontsnapping
heeft men wel alle greppels en schu
ren onderzocht, doch niet het onbe
woonde huis van den 'directeur.
Zou zoo vraagt men zich té
Medemblik af na dit nieuwe bewijs
van schranderheid en helder door
zicht, Frans aanstonds weer ontoexvx-
kenliaar verklaard en kunstmatig ge
voed wórden?
Exx thans is dan weer heel Medem
blik in last. De vrijende paartjes wa
gen zich niet- buiten den dijk en huis
vaders en huismoeders goven hunnen
getrouwen extra sekure wenken om
trent het sluiten der huisdeuren.
Frans Rosier is de held van den
dagl
Tcd zoover het vex'haal van do Cou
rant, das ona bij telephonische na
vraag in Medemblik bevestigd is.
Nu er dan op dit oogenblik
over Rosier zelf weinig meer mede te
deelen is, hebben wij alle gelegenheid
om eens eenige bijzonderheden te ge
ven over de regeling, getroffen ten
opzichte van misdadige krankzinni
gen in verband met het gesticht te
Medemblik.
De conclusie waartoe deze bijzon-
derheden ons moeten brengen is twee
ledig:
lu. DE RIJKSREGELING IS GE
HEEL ONVOLDOENDE.
2o. HET GEBOUW TE MEDEM
BLIK IS GEHEEL ONGESCHHtT.
Het gesticht te Medemblik is ge
bouwd door Napoleon, die do haven
van Medemblik noodlg had voor zijn
strijd tegen de Engelsclxen. Later
werd het een instituut vóór de adel
borsten, toen deze naar den Helder
gingen stond het gebouw een tijdlang
leeg en werd in 1884 bestemd voor
Rijks-krankzinnigengesticht, onder
het motief, dat het een koopje was.
Dat zou het ook blijken te zijn, maar
in anders beteekenis, dan men meen
de. Hoewel er een kostbare verbou
wing aan geschied is, bleef het ge
bouw voor zijn nieuwe doel onge
schikt. Aanvankelijk deed zich dat
zoo niet gevoelen, het aantal misda
dige krankzinnigen en ontoexeken-
bw».* verklaarden was in den begin
ne r.iec, groot en men hod er voorna
melijk gewone krankzinnigen. Er
werd toen ook met de krankzinnige
misdadigers minder omslag gemaakt,
er werden meer disciplinaire maatre
gelen genomen, zooals dat in een ge-
vangesla pleegt te geschieden.
Gsvhuéewag is evenwei de ver hou
hug YGranderd. Door do nieuwe op
/art! li gen van de medici, waaraan
de rechtbanken haar vonnissen toet
sten, werden Veel meer misdadigers
ontoerekenbaar verklaard, zoodat het
gesticht te Meeveoborg telkens meer
misdadige krankzinnigen herbergd®.
Weldra was de mannenafdeeling vol
justitie-patienten, zelfs moest een dee!
van de vrouwenafdeeling voor hen
ingeruimd worden. De „rustige"
vrouwen werden overgebracht naar
Grave ea het gesticht hield de lastige
vrouwen over plus de mannelijke ju-
stlttepatienten, die de vrouwenafdee
ling gedeeltelijk reeds hadden over
stroomd. Er kwamen gevaarlijke ke
rels, die er bleven, maar het aantal
harmlose (onschadelijke) patiën
ten werd steeds minder. Deze laatsten
nu werken dubbel nuttig in een ge
sticht, vooreerst omdat zij de plaat
sen bezetten, die anders door lastige
patiënten zouden worden ingenomen
an vooral, omdat hun tegenwoordig
heid het smeden van complotten door
do anderen tegenhoudt en moeilijk
maakt. Zij werken zooals de deskun-
I ilgen dat noemen v e r d u n nend.
Elk krankzinnigengesticht heeft een
maximum, waar het niet boven mag
gaan. Voor Medemblik heeft deze re
gel langen tijd niet gegolden, som3
had men er 20 procent boven het
maximum, wat cr gezonden werd.
Eerst verleden jaar is een deel der
bevolking naar elders gezonden en
men zoo onder het maximum geko
men.
En terwijl dus in weinig jaren de in
richting geheel van bewoners veran
derd was, bleef de van don beginne
af aan onvoldoende inrichting maai?'
steeds even gebrekkig. Het gebouw
3 organisatorisch onvoldoende door
fouten in den eersten aanleg en hot
gevolg er van was, dat de deskundi-
;en allen gevoelden, dat het nooit
ets goeds zou kunnen worden. De
staf werd ex over gebroken en om
dat dit eenmaal geschied was, achtte
men zich moxeel verplicht hoofdver
beteringen tegen te houden, omdat
die toch niet konden baten.
Er zijn nog andere redenen, waar
om het Medembliksche gesticht voor
zijn doel ongeschikt is: de ligging
daarvan in een zoo afgelegen plaats
je, de afwezigheid van drinkwater in
voldoende hoeveelheid en de moeilijk
heid om verplegers te krijgen. Het
water nit den omtrek is er brak, het
regenwater moet dus in bakken wor
den opgevangen, maar dit is dikwijls
ontoereikend, daar een dergelijk ge
sticht natuurlijk eiken dag enorme
rnassaa8 water noodig lxeeft. Men
kan zich dus een denkbeeld vormen
van de moeilijkheden, waarmee de
directeur van dit gesticht te kaïnpen
:oeft, die niet alleen een groot aan
tal patiënten in een ongeschikt ge
bouw verplegen, maar ook in tijd van
droogte zich het hoofd met de watei*-
voorziening breken moet.
Bovendien heerscht er in Medem
blik veel malaria.
Ik sprak daar van verplegen.
Hieraan knoopt zich een andere, mis
schien wel de grootste moeilijkheid
vast. Men krijgt de menschen in het
Medembliksche gesticht niet als mis
dadigers, maar als patiënten. Nu be
staat algemeen onder de directeuren
van krankzinnigengestichten het
streven naar anti-detentionaire be-
indeling, dat wil zeggen: men wil
aan de patiënten zooveel mogelijk
vrijheid laten, omdat vrijheid op hun
ioestand een gunstigon invloed heeft.
Vrijheid, dat is vx*eugde brengen is
den ondergrond der tegenwoordige be
handeling. Maar het publiek ver
langt, dat gevaarlijke boeven zullen
worden vastgehouden in 't belang
Ier maatschappelijke veiligheid. Der-
halve moet voor dezen de gevangen
houding worden toegepast. Voor wie
er nu even over nadenken is het dui
delijk, dat op deze manier noch de
behandeling van iemand als Rosier
als gevangene, noch als patient goed
kan zijn. Terecht zegt dan ook onze
bijzondere vex-slaggever, die ter plaat
se is geweest: „men hinkt op twee
gedachten." Maar wij voegen daarbij:
man kan niet anders, omdat de toe
stand principieel niet goed geregeld
is.
Het is een merkwaardige bijzonder
heid, dat Rosier den directeur van
het gesticht, Dr. Frylinck, heeft ver
zocht hem meer vrijheid te geven,
onder de verzekering, dat'Hij dan
niet wegloopen zou. Dit heeft de di
recteur wegens zijn verantwoordelijk
heid als „gevangenbewaarder" niet
aangedurfd. Waarschijnlijk zou hij
het als medicus met den patient vvcl_
hebben willen beproeven.
Dit teekent het conflict.
Er wordt nu allerwege aanmerking
gemaakt op het feit, dat er feesten in
"t gesticht plaats hebben en dat Ro
sier en zijn gevaarlijke kornuiten
daarbij worden toegelaten. Maar
juist Jie feesten werken goed op de
algemesixe stemming zooals bijvoor
beeld ook op Meerenberg zeer goed
kan worden waargenomen en het is
dus logisch, dat Dr. Frylinck daar
aan ook zijn gevaarlijke patiënten
laat deelnemen, afgescheiden nog
van den wensch, om hun een genoe
gen te doen.
Mechanische dwang, bijvoorbeeld
door een patient In een dwangbuis te
sluiten, is in een krankzinnigenge
sticht daarom niet mogelijk, omdat
die maatregel zoo bijzonder slecht
werkt op de omgeving. In een gevan
genis zou dat voor een enkel geval
