Weefteicfet
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NEIj, MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur).
De Bildt, 15 September 1908.
Hoogste barometerstand 770.9 ra.M.
te Horta (Azoren)laagste 749.9 m.M.
{e Seydlefjord (Noorwegen).
Verwachting tot den avond von
JO September t
Wind Zwakke tot matigs winden
bit Zuidelijke richtingen.
Gesteldheid van de lucht i verander
de bewolking, mogelijk onweer.
Temperatuur t dezelfde.
t*
JAROMETERSTAND TB HAARLEM.
uur 766 m.M.
Neiging tot achteruitgang.
Vorige stand te 2 uur 769 m.M>
Thermometerstand
ta Haarlem.
Dinsdag 15 September
hoogste gisteren 9 uur P. 58
Laagste hedennacht F. 48
hedenmiddag te 12 uur P. S3
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
ék 80 Cts. par regel.
F. P. REICHEBT,
17 Anegang 17.
PRACHTIGE! aORTEKRING
Dassen, Praats, Baarden cn
Manchetten,
Stadsnieuws
r-
Federatie van Hanidels-
«a Karttoorbedienden-Vereemlgdngjen.
Aan het examen ter verkrijging van
het „Mercurius-dlploma" voor 1 eer
sponden tieislsoorra arlmdeade n
aar in de Handelscorrespondentie is
deelgenomen door 3 candidaten.
Geslaagd zijn: voor Hoogduilsche
handelscorrespondentie d< heer Is.
Stoel, te Dordrecht, voor Engelsche
handelscorrespondentie de heer H. G.
de Maar, te Groningen.
Eén candidaat voor Eng. handels
correspondentie moest worden afge
wezen.
Postduiven.-
Zondag jl. hield de vereeniging van
Postduivenliefhebbers „de Vrijheid"
haar laatste onderlinge wedvlucht,
met oude en jonge duiven uit Olden-
xaal.
Door de goede zorg van den stati
onschef werden da duiven om 8 uur
met sterken tegenwind in vrijheid
gesteld. Zij bereikten hunne hokken
hls volgt:
Klasse 1. Ie prijs: Jac. y. d. Linden,
2e prijs: dezelfde.
Klasse 2. Ie prijs: Jac. v. d. Linden,
2e prijs: dezelfde.
3e pr.: Broekhulzen. Tevena waren
or 4 eereprijzem beschikbaar gesteld,
doch door het slechte weer werden
er maar twee gewonnen, namelijk
door Jac. v. d. Linden en Broekhui
ten,
Eerste en eere-prljs.
BIJ den Zondag gehouden nationa-
Jen voordrachtenwedstrijd, uitge
schreven door de Dordxechtsche Rede
rijkerskamer „Proza en Poëzie", be
haalde onze stadgenoot, den heer G
ÏS. Voget, den eersten en eereprijs, be-
{tevens den publieksprijs. Aan dezen
Wedstrijd werd door 12 bekroonde de
clamatoren deelgenomen.
ORGELBESPELING
OP Donderdag 17 Sept.. des nam. van
2—3 uur, in de Groote of SintrBavo-
kerk alhier, door den heer W. Ezer-
man.
Programmat
o. 1. Preludium en: Fuga, J. S. Bach
o. 2. Andante uit de 7e Symphonie,
Beethoven.
No. 3. Sonate No. 3. A. Guilmant.
a. Allegro maestoso,
b. Pastorale.
e. Allegro con brio.
No. 4. Choral (Meistersimger), R.
Wagner.
No. 5. Tenoraria uit Lobgesang, Men
delssohn.
J. J. Cremeï.
Maandagavond hield die Kon', let
terlievende vereeniging „J. J. Gne-
mor" een algemeene vergadering.
Uit de jaarverslagen van den seore-
taris en den penningmeester bleek,
dat de vereeniging in gunstigen toe
stand verkeert. De rekening sloot
met een batig saldo.
Als bestuursleden werden gekozen
tot 2den voorzitter de heer P. v. Ooy
(afir.), tot secretaris de heer A. Ha-
monn J.r, tot penningmeester de heer
K. v. Deukeren, tot bibliothecaris de
heer L. J. Goseson, tot commissaris
sen de heetren S. de Bruyn (aftr.), C.
M Nobels (aitr.) en W. F. Heyllgars
en tot leden van de commissie van
aanneming van nieuwe leden de hee-
ren A. L. v. d. Berg (aftr.) en W. F.
Heyllgers.
E sper anio,
In ons vorig nummer heeft men
gelezen, dat in het Nederl. Ond, Ge
nootschap, na een rede van den heer
J. H. W. Habermehl, besloten is tot
de oprichting van een, cursus voor de
wereldtaal Esperanto.
Aan do heldere uiteenzetting, die
de heer Habermehl van zijn onder
werp gaf, ontleenen wij een en an
der. De spreker begon met er op te
wijzen, dat de voorstanders van een
wereldtaal de levende talen volstrekt
niet te kort willen doen, maar de
kennis van het Latijn, die ruim
schoots voldoende was toen het we
reldverkeer nog niet die groote uit
gebreidheid bezat, schiet thans te
kort. In allerlei richting wordt dan
ook tegenwoordig geëischt, dat mien
vertrouwd zij met een of meer vreem
de talen, zoowel op wetenschappelijk,
als op handelsgebied. Bovendien heb
ban toeristen die noodlg. Vandaar het
onderwijs In vreemde talen op de
scholen, dat gewoonlijk onvoldoende
Is om zich ln zoo'n taal gemakkelijk
uit ta drukken.
Voor volken, wier taai moeilijk
door anderen Is te Ieeren, zooals de
Nederlandsche, zou het bezit van een
wereldhulptaal van groot nut zijn.
Met zijn eigen taal kan een Neder
lander in het buitenland zelden te
recht en zijn mooie letter kundige pro
ducten blijven voor 't meerenderi over
de grenzen onbekend. Van groote
beteekeuis zou zoo'n wereldhulptaal
tevens zijn voor congressen en Inter
nationale tractaten.
Schaden zou die studie de levende
talen geenszins en dat een gemaakte
taal onmogelijk zou zijn, zooals som
migen beweren, is spreker volstrekt
niet eens. Maar logisch moet ze zijn
en eenvoudig. En mogen taalgeleer
den ook beweren, dat een taal niet
gemaakt kan worden, ook het noten
schrift is een wereldtaal, evenals de
telegraphische spraak, cijfers, alge
braïsche en scheikundige formules,
het metriek stelsel en de vl-aggesei-
nen. Dr. Cuxeau vond ln Midden-
Afi'ika verschillende hulptalen, die
toch nergens de oorspronkelijke talen
hebben verminkt of bedreigd.
Al langer dan twee eeuwen Is naar
een hulp wereld taal gezocht en tal van
systemen zijn gemaakt en bezweken.
Ook het V o 1 a p u k, de vinding van
pastor Schlager in Constant, heeft
dat lot gedeeld, omdat de uitspraak
minder welluidend was, de vaak
willekeurig gevormde stamwoorden
moeilijk te onthouden waren en het
spreken vooral in den beginne zeer
moeilijk was omdat de woorden zoo
weinig verschilden. Ten slotte, om
dat weinige jaren na de verschijning
van het Volapuk de arts Dr. Zamen-
hof het Esperanto samenstelde, dat
door personen van middelmatige
ontwikkeling ln korten tijd ls aan te
leeren.
Het heeft namelijk een ongekend
'aantal kleine regels, die nog zeer
eenvoudig zijn, 2000 stamwoorden,
waarvan er eigenlijk maar 900 ge
leerd behoeven te worden, omdat al
de andere woorden worden verkre
gen met behulp van een 27 tal voor-
en achtervoegsels, die steeds een
standvastige beteekenls hebben door
afleiding van de stammen. De geheele
spraakkunst bestaat slechts uit 16
regels, zonder uitzonderingen. Alle
zelfstandige naamwoorden eindigen
op o, bijvoegelijke naamwoorden op
a, bijwoorden op e, werkwoorden op
1, het eeniige hulpwerkwoord Is e s 11
(zijn). Van onregelmatige werkwoor
den, woorden met lange of korte
klinkers, van mannelijk of vrouwe
lijk bij het lidwoord of bijvoegelijk
naamwoord is geen sprake.
Uitvoerig ging spr. na, hoe ln vele
landen Esperanto reeds beoefend
wordt, hetzij uit eigen liefhebberij of
wel op officieel voorschrift. Ook in
Nederland bleef men niet achter, spr.
noemde elf gemeenten lm ons land,
waar af deelingen en olubs bestaan.
„Esperanto", zoo zeide hij, „vormt
een broederband tusschen alle natiën.
De groene vijfpuntlgs ster, het insig
ne dat door alle Esperantisten gedra
gen wordt, ls voor menigeen die in
hei buitenland vertoeft, een ware
leidster. Overal waar hij komt, waar
borgt die ster hulp en vriendschap
pelijke behandeling bij zijne mede
esperantisten... La estonto es-
tas n 1 a", zoo eindigde hij, „de
toekomst Is ons".
Tot zoover de rede van den heer
Habermehl. Niet om critlek te oefe
nen, maar uit belangstelling zouden
wij een paar vragen willen doen, die
onder de lezing bij ons opkwamen.
Wellicht zouden ook anderen gaarne
een antwoord daarop lezen.
De eerste vraag is deze:
Vreest de heer Habermehl niet, dat
bij het spreken verwarring ontstaan
zal door de uitspraak? De Fransch-
man is gewoon een anderen klem
toon te leggen dan de Nederlander,
da Duitscher articuleert scherp, de
Engelschman slikt veel ln. Zat dit
geen beletsel zijn voor mondeling
verkeer?
En vervolgens:
Meent de heer Habermehl niet, dal
de groote volkeren, Franschen, Duit
scher®, Engelschen (deze laatsten
vooral) zich onthouden zullen van de
Esperanto-studie omdat Engelsch en
Duitsch toch al wereldtalen zijn?
Bij voorbaat betuigen wij voor een
antwoord op deze vragen onzen
vriendelijken dank.
LOTERIJWET.
Tegen den heer C. B., winkelier in
sigaren ln de Anegang (s Maandag
aoor een mspecteur van' politie pro
ces-verbaal opgemaakt, wegens het
voor de winkelruit hebben hangen
van een biljet, waarop te lezen staat
ongeveer het volgende
Groote Oudewatersehe Verloting.
Trekking Dinsdag
15 September a, A
De winkelier kon zich niet voorstel
len tegen de loterijwet te hebben ge
zondigd, doch had dit inderdaad toch
onwetend gedaan. Wat toch Ia het
geval
De loterijwet verbiedt het reclame
maken voor of verkoopen van loten
van niet Koninklijk goedgekeurde lo
terijen en nu staat op deze strook niet,
dat deza loterij Koninklijk goedge
keurd is, hoewel dat wel het geval is.
Op hetf' eerste biljet staat dit duide
lijk vermeld, maar daar do voorradi
ge loten waren uitverkocht, had de
heer B., om geen aanvragen meer te
krijgen, dit biljet afgenomen en alleen
het strookje, waarop vermeld werd de
datum van trekking opgehangen.
I-Iet feit is luttel, maar op de punt
van de naald zal het wed een overtre-
dlnkie zijn. Anderen, die ook zulke
biljetten gewoon zijn op te hangen,
kunnen in 't geval een waarschuwing
vinden.
OEFENINGEN VAN HET 10a REGI
MENT INFANTERIE IN DE
LEGERPLAATS BIJ LAREN.
Nadat de bataljons van het korps
Maandag te Amsterdam (station RIetP
laindien) uit den trein waren gestapt,
werd door hen over Diemerbrug, Mui
den en Naarden gemarcheerd naar de
legerplaats.
Het weer liet zich bij den aanvang
van den marsch minder gunstig aan
zien, doch heit bleef bij dreigende
wolken. Na een marsch van ongeveer
6 uur werd de legerplaats bereikt.
Spoedig werden de manschappen ln
de gelegenheid gesteld uit te rusten
van de vermoeienissen. Na eenigen
tijd zag men hen echter alweer ijve
rig bezig, om hunne tijdelijke ver
blijfplaats zoo gemaikkelijk mogelijk
ln te richten, ook werden hier en
daar reeds enkele versieringen voor
de tenten aangebracht. Het verdere
gedeelte vam- den dag werd doorge
bracht met het ln orde brengen van
kleeding en uitrusting en het opzoe
ken en verwelkomen van oude vrien
den of kennissen
Er heerschte in de verschillende
cantines een recht gezellige drukte.
Om 10 uur werden deze lokaden of
tenten gesloten en ieder verplicht zich
naar zijn tent te begeven om krach
ten te verzamelen voor de oefening
van den volgenden dag.
Hierna waren allen spoed'lg in rust,
alleen de schildwachten waakten.
Dinsdag wordt door de bataljons
uitgerukt tot het houden van batal
jons oefeningen onder leiding van hun.
ne commandanten.
EEN TREURIGE ZAAK
heeft zich in het Schoterkwartier
voorgedaan.
In de Colensostraat woont het echt
paar Van Kuyk een gezin met vijf
kinderen, waaronder twee jongens,
Gijsbertu3 Johannes, oud 8 jaar, en
Gijsbertus Coraelis, oud 13 jaar. Don
derdag is het knaapje van 8 jaar
plotseling ziek geworden. Hij was
met zijn broortje en eenige andere
jongens uit school gekomen en heeft
toen bessen gegeten, die aan den
Doodweg groeiden. De - knaap werd
zóó ernstig ziek, dat hij niet verder
kon loopen en slechts met veel moei
te door de kameraadjes naar huis
werd gebracht.
Van het bessen-eten werd eerst
niet gesproken, maar toch werd een
goneesheer gehaald. Dr. Wolterson
behandelde den knaap, maar niette
genstaande de medische hulp is het
ventje Zaterdag overleden.
Bet broertje van 13 jaar is Vrijdags
ongesteld geworden en werd hierop
naar het gasthuis gebracht, waar het
nu nog verpleegd wordt. Hoewel het
ventje ernstig ongesteld is, hoopt
men hem in *t leven te houden.
Het gebeurde is niet erg duidelijk,
en 't moet -ook niet bepaald zeker zijn
dat de dood van den een en de ziekte
van den ander het gevolg is van het
eten van vergiftigde bessen. Eigen
aardig is, dat de jongens reeds eeni-
gen tijd te voren niet geheel in orde
waren. Da jongste (die nu overleden
ls) moest reeds de vorige week Don
derdag de school verlaten, omdat hij
onwe! was. 't Is echter niet onmoge
lijk, dat de knaap ook toen reeds
bessen gegeten had.
De politie heeft in de zaak een on
derzoek ingesteld, terwijl ook de offi
cier van justitie zich met de zaak be
moeid heeft. Er is evenwel heden een
vergunning tot het begraven van hel
overleden kind gegeven.
Natuurlijk verwekt het gebeurde in
het Schoterkwartier veel ontsteltenis,
't Is dan ook ©en zware slag voor de
ouders. En teveïis een les voor de
kinderen, om geetn onbekende vruch
ten te eten.
Faillissementen.
Bij vonnissen der Rechtbank alhier
d.d. 15 September 1908 zijn in staat
van faillissement verklaard
J. P. Pollé, koopman in meubelen,
wonende te IJmuiden.
Mej. M. C. Leder, pensionhoudster,
wonende te Haarlem, Zijlweg.
In beide faillissementen rechter
commissaris mr. E. J. Dorhout Mees
en curator mr. Joost de Graaff.
CIRCUS CORTY-ALTHOFF.
Men schrijft ons:
Het groote bezoek aan het Circus
Corty-Alfchoff houdt aan en Is een
uitverkocht huis aan de orde van den
dag. Bij het indrukwekkende reuzen-
programma is dat dan ook geen won
der, kunstenaars en kunstenaressen
van' den eersten rang in leder genre,
rijders en rijderessen, die een menig
te geheel nieuwe paardendressuren in
de rijkste verscheidenheid vertoonen.
Morgen, Woensdag, 's namiddags
2 uur heeft er eene groote extra voor
stelling plaats voor kinderen en fa-
miliën, waarbij kinderen beneden de
10 jaar op alle rangen halven prijs
betalen.
Niettegenstaande dat wordt toch 't
gemeeie reuzenprogramma tender ee
nige weglating uitgevoerd even schit
terend als 's avonds.
's Avonds 8 uur heeft eert© groote
monster-voorstelling plaats; door bij
voeging van nieuwe nummers telt 't
programma dezer voorstelling 18
stukken.
Tot zoover het ons toegezonden be
richt. WIJ kunnen daaraan nog toe
voegen, dat Maandagavond de heer
Althoff tengevolge van zijn val niet
\ls opgetreden, maar dat zijn dres-
suurnummers op uitstekende wijze
werden uitgevoerd door zijne echtge-
noote, mevrouw Althoff—Rossi. Te
recht werd zij bijzonder warm toege
juicht.
(Zie vervolg Stadsnieuws onder de
laatste berichten).
Uit de Omstreken
AERDENHOUT.
Was het gedurende den laatsten
tijd zeer stil in de bouwvakken, thans
komt hier eenige verandering, daar
door den aannemer Jurriens uit Bus-
sum een aanvang ls" gemaakt met
den bouw van een jachtopzienerswo
ning aan den Doodweg alhier ln het
Naaldemvrid-, en door den aannemer
Smit van Heemstede met den bouw
van een burgerwoning aan den Oos-
terduinscheweg hoek Munterslaan.
Een flinke vei-betering la thans het
beharden van de zijkanten van den
Zandvoor-terweg, gelegen tusschen de
Sparrenlaan en Aerdanhoutsweg, wat
voor het verkeer per as een groote
verbetering is te noemen.
SCHOTEN.
Zondagavond brak een begin van
brand uit ben huize van G. alhier,
terwijl de bewoners afwezig waren.
De buren, die het bemerkten, konden
de brand met eenige emmers water
blusschen,
HAARLEMMERMEER.
Bij den landbouwer K. de Vlieger
heeft een zware brand gewoed. Een
schuur met graan gin gin de vlam
men op,
Onder begunstiging van goed we
der, viert Abenes, het afgelegen
plekje in Haarlemmermeer met veel.
opgewektheid heden het WiLhelmlnia-
feest.
HEEMSTEDE,
R ij w I e 1 o n g v a 1.
De werkman Schnledewind, die
Maandag den Heerenweg passeerde,
had het ongeluk met zijn fiets te ge
raken onder een waterleidingbuis,
die verrold werd. Zijn rijwiel werd
totaal vernield; hij zelf kreeg een
kwetsuur aan de voeten.
IJMUIDEN.
Onze stadgenoot A. Bergenia ver
wierf bij het examen te Arnhem het
poli tie-diploma.
SLOTdN.
Onze corr. schrijft
Op den Sloter3iraatweg ia Maan
dagavond de omnibus van Ede en Co.
door een auto aangereden, waardoor
de bus zwaar werd beschadigd. De in
zittenden kwamen gelukkig mét den
schrik vrijde auit o geraakte defect
en werd door de woedende aanwezi
gen erg beschadigdde banden wer
den doorgesneden, ruiten en panee-
leni stukgeslagen, enz.
De chef-veldwachter heeft van een
en ander proces-verbaal opgemaakt.
Gebleken is, dat de chauffeur J. M.
Lefèver de schuld draagt van bet on
geval. De auto behoort aan den heer
M. van Gendering te Amsterdam.
Binnenland
Opening der
Staten-Generaal.
Heden ls de zitting der Staten-Ge-
neraal geopend door den Minister
Mr. Theod. Heemskerk met d8 navol
gende rede
Mijne Heeren 1
H. M. de Koningin, tot Haar leed
wezen verhinderd in Uw midden te
verschijnen, heeft ons opgedragen,
deze zitting der Staten-Generaal te
openen.
In do vriendschappelijke verhou
ding tot de Regeering der Republiek
Venezuela is eene storing gekomen,
naar welker vreedzame opheffing
door Harer Majestelts Regeering
wordt gestreefd.
Onze betrekking met da overige
buitenlandsche mogendheden zijn bij
voortduring van den meeat vriend-
schappelijken aard.
Veel is er in Moederland en Kolo
niën, dat tot erkentelijkheid stemt.
Nochtans zijn er ook eenige minder
gunstige verschijnselen waar te ne
men.
Met dankbaarheid mag worden
vermeld, dat de toestand van land
bouw, tuinbouw en veeteelt over het
algemeen bevredigend is. Het gevaar
dat door het optreden van het mond
en klauwzeer den veestapel bedreig
de, is thans geweken.
Minder voldoening geeft, mede ten
gevolge van de moeilijkheden op de
geldmarkt, de toestand van handel en
Dijverheld. Het scheepvaartverkeer
over enkele Nederlandsche havens is
in dit Jaar geringer dan in 1907.
Dientengevolge geeft het scheepvaart
bedrijf, in het bijzonder de algemee
ne vrachtvaart, onbevredigende uit
komsten.
In meer dan eene gemeente trof
door deze oorzaken werkloosheid
een deel der arbeidende bevolking.
De belasting-invoering in het gou
vernement Sumatra's Westkust heeft
ln dat gewest ongeregeldheden doen
ontstaan, die de Regeering diep be
treurt, ook met het oog op de geval
len slachtoffers.
De kolonie Curagao ondervindt
schade door de verstoring van het
verkeer met Venezuela.
Lof verdient de wijze, waarop zoo
hier te lando als in de Koloniën bur
gerlijke en militaire landsdienaren
zioh van hun plioht kwijten.
De toestand van 's lands financiën
eischte zooveel mogelijk beperking bij
do voorstellen tot uitgaven en vor-
deid, afgezien nog van hetgeen later
zal noodig zijn voor de uitvoering
van sociale hervormingen, duurzam°
versterking der middelen, tot behoud
van het financieel evenwicht. Daar
toe zullen U wetsontwerpen worden
aangeboden lot herziening en verhoo
ging van het recht van successie en
tot invoering van eene algemeens in
komstenbelasting met een kapitaal
belasting als aanvulling ter vervan
ging der vermogens- en bedrijfsbe
lasting. Ten einde te voorzien in het
tolcort voor het volgend dienstjaar
zullen U voorstellen bereiken tot
heffing van een matig aantal opeen
ten op de vermogens- en bedrijfsbe
lasting en tot verhooging van den
accijns op het gedistilleerd, waarvan
de opbrengst in de toekomst zal Kuu-
nen strekken fot aequlvaleut van
eene verlaging van den accijns op de
suiker.
Verschillende wetsontwerpen, be
halve de reeds te voren toegezegde
zullen U eerlang bereiken, waoron
der tot herziening van de wetgeving-
betreffende de naamiooze vennoot
schappen tot wijziging van bet zee
recht tot herziening van de bepalin
gen van het Burgerlijk Wetboek ten
oanzien van do verplichting tot ver
goeding van schade door onrechtma
tige daad ontstaan lot regeling van
de aansprakelijkheid voor schade,
door automobielen veroorzaakt toe
gedeeltelijke herziening van het Eer
ste Boek van het Wetboek van Straf
recht tot regeling van de Banken
van Leeningtot het vaststellen van
bepalingen omtrent de toekenning
van pensioen aan de weduwen en
weezen van militairen beneden den
rang van officier, behoorende tot de
zee- en landmachttot wijziging van
de wet op het militair onderwijs tot
herziening der wet tot regeling van
het veeartsenij kundig staatstoezicht
en de veeartsenij kundige politie tot
beperking van den Zondags- en den
nachtarbeid in het broodbakkersbe
drijf, alsmede eenige voorstellen van
bijzonder dringenden aard ter her
ziening der Ongevallenwet.
Plannen tot verbetering van de
Maas tusschen St. Andries en Hedik-
hulzen, zoomede va* den Gelderschen
IJsel, zijn in overweging.
Voortgegaan wordt met het bevor
deren van de totstandkoming van
spoorweglijnen, welke aan de locale
verkeersbehoeften voldoen.
Van de bestuursbemoelïngen met
het financieel beheer in de zelfbestu-
rende landschappen van den Oost-
Indischen Archipel mogen voor de
welvaart dier landschappen goedi
vruchten worden verwacht.
Het bezoek van den Gouverneur-
Goneraal van Nederlandsch-Indlë aan
Atjeh heeft tot een helder inzicht in
den gang van zaken aldaar geleed en
duidelijk den weg tot bevrediging van
dat gewest aangewezen.
Gewichtige aangelegenheden zullen
ook dit jaar Uwe aandacht en toe
wijding vragen.
Moge God Zijn zegen op Uwen ar
beid doen rusten.
In naam dor Koningin verklaren
wij de zitting der Staten-Generaal te
zijn geopend.
AMENDEMENT DER EERSTE
KAMER.
Wij vernemen, dat de minister vam
Justitie zich zal gedragen naar het
afspraakje met de Eerste Kamer, ge
maakt, en een zoogenaamde novelle
zal Indienen bij de Tweede Kamer op
de bij de Eerste Kamer aanhangige
achterstandsontwerpen, waarbij de
leeftijd voor tractementspensioen van
65 op 70 jaar wordt gebracht.
(L. en V.)
AZIATISCHE CHOLERA.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken heeft St. Petersburg besmet
verklaard wegens Aziatische cholera.
ARRESTATIES.
Verdacht van de hand te hebben ln
de inbraakjes van den laatsten tijd
zijn door de Amsterdamsche politie
in arrest g03teld de gebroeders Heit-
mann en enkele handlangers. De
vrouwen Heitmann werden ook ge
arresteerd.
De Duitsche familie bewoonde een
huis ln de St. Nlcolaasstraat aldaar,
die bij geboefte erg in trek schijnt te
zijn. De beruchte „Ko de kippenboer"
hield er zich ook destijds op. Bij de
vermeide arrestatie zijn verschillen
de voorwerpen in beslag genomen,
vermoedelijk van diefstal afkomstig.
De gebroeders Heitmann waren
schoenmakers van beroep.
(„Hbld.")
VERBETERING VAN VROUWEN-
KLEEDING.
Te Utrecht vergaderde Dinsdag de
V.V.V.V.
Het Hoofdbestuur stelde voor, de
verceniiging te reorganise eren en om
te zetten in een Vereeniging Vak
school voor dameskleermaaksters.
Door de afd. Haarlem werd de vol
gende motie voorgesteld: De vergade
ring, overwegende dat onder de te
genwoordige omstandigheden ter be
reiking van haar doel art.5 ter 4e het
bevorderen enz. toegepast moet wor
den; is van oordeel dat een vakschool
moet worden opgericht en dat de In
komsten der vereeniging, behoudens
eenige noodzakelijke uitgaven, ter
beschikking tot oprichting en exploi
tatie dier school gesteld moeten wor
den, en gaat over tot de orde van den
dag."
Deze motie werd ndet ln stemming
gebracht, daar het bestuursvoorstel,
hetwelk een wijdere strekking had,
aangenomen werd.
Met 49 tegen 10 stemmen werd be
sloten de vereeniging te doen heeten:
Vereeniging Vakschool voor Veorbete-»
ring van Vrouwen- en Kinderklee-
ding. Bepaald werd tevens, dat de
vereeniging dit doel zal trachten te
bereiken door het stichten en instond*
houden van een vakschool ter oplei
ding van kleermaaksters.
De verdere voorstellen tot statuten
wijziging werden In hoofdzaak onge
wijzigd aangenomen.
Bij de eindstemming stemde alleen
de afdeelimg Haarlem tegen.
Besloten werd dat het bestuur tot
na de definitieve reorganisatie zal
aanblijven.
HET GESTICHT TE MEDEMBLIR,
Een onzer correspondenten in
Friesland schrijft:
Een verpleger uit het krankzinni
gengesticht te Medemblik, dezen zo
mer met vacantia ergens in de pro
vincie vertoevende, antwoordde op de
belangstellende vraag van een zijne»"
vrienden, hoe het met Rosier ging:
„goed, maar hij zal wel spoedig weel
ontsnappen, want hij krijgt weer te
veel vrij." Ook verzekerde deze ver
pleger, dat in den loop van den zo
mer, lang voordat Rosier voor de
tweede maal ontsnapte, minister
Heemskerk het gesticht heeft bezich
tigd on dat Z.Exc. toen herhaaldelijk
onbewimpeld te kennen had gegevei*
dat de Inrichting, bezien uit- het oog
punt van veiligheid, hem lang niet
voldoende scheen en dat afdoende
verbeteringen in dezen hem een drin
gende eisoh scheen te zijn. Jammer
maar, dat er zooveel tijd moet ver-
loopem voor en aleer het vaak tot
uitvoering komt, wat zelfs een minis
ter van binnenlandsche zaken drin
gend noodzakelijk acht. Rosier vond
door dit talmen gelegenheid te ont
snappen.
(N. Ct.)
DE RESIDENTIE VAN
FRANS ROSIER.
In de pers wij schreven er ook"
reeds over gaan stemmen op, die
wijzen op het geheel onvoldoende van
hot gesticht te Medemblik.
Zoo zegt de Nieuwe Arnh. Crt.
Belachelijk en gevaarlijk tevens is
't, dat men dergelijke ontoerekenbaar
geachte misdadigers plaatste in een
gesticht als te Medemblik, dat, zooals
we uit eigen aanschouwing weten, en
door do ervaring afdoend© is bewe
zen, daartoe geheel ongeschikt is.
Wil men, op grond der theorie dat
dergelijke lieden niet gestraft maar
genezen moeten worden, hen niet in
een gevangenis plaatsen, als eischder
openbare veiligheid mag dan toch gel
den, dat zij althans onschadelijk wor
den gemaakt. En daartoe, Frans Ro
sier heeft het ook ditmaal weder vol
dingend bewezen, biedt het gesticht
te Medemblik niet de gelegenheid.
Indien Rosier tijdens zijn ontvluch
ting oen misdaad had begaan, om
zich van voedsel ,kleer©n of geld te
voorzien, wie droeg dan de aanspra
kelijkheid? Toch niot Rosier, die im
mers door den rechter voor niet-toe-
rekenbaar en dus voor niet aanspra
kelijk voor zijn daden was verklaard.
Het gesticht te Medemblik, hoe lan
ger zoo meer een verzamelplaats van
gedegenereerde, ontoerekenbare mis
dadigers, levert een ernstig gevaar op.
Meent men dergelijke personen als
krenken te moeten beschouwen en
te behandelen, en acht men op dien
grond de gevangenis voor hen niet
geschikt, men zoelte dan een andere
oplossing,, maar drijve niet langer
een gevaarlijk spel met het leven en
de veiligheid der bevolking.
Nog beslister laat het Kamerlid
Schaper, die het gesticht met het oog
op het met Rosier voorgevallene be
zocht, zich uit.
Hij schrijft in Het Volk o. a.
Het gesticht is, wat ook voor een
leek duidelijk is, volstrekt niet ge
schikt tot verblijfplaats van gevaar
lijke individuen. Wel was het voor
Rosier een toer, te ontvluchten op de
wijze ais hij deedmaar beziet men
het raam, waar hij doorkroop, na
eerst een sponning te hebben stukge
trapt, dan begint men liet toch te be
grijpen en moet men wel een zeer on
gunstig oordeel krijgen over den
staat de<r Medeimbliksche instelling,
met het oog op het doel, waarvoor ze
dienen moet.
Die sponningen zijn in de lasschia*
gen week van ouderdom en moesten
wel een verleiding vormen voor een
kerel als Haarlemsche Frans. Dit ge
sticht is niet ingericht voor gevange
nis of bewaarplaats van crimineels
krankzinnigen.
Het gesticht te Medemblik is op vele
plaatsen oud ein verouderd. De bewa
king kan niet zijn zooals die wezein
moet ,zij werkt te storend op de za
len. Do verplegers slapen veelal op de-
zalfde zaal als de verpleegden, zonder
de noodige afscheiding. Sommige za
len zijn te groot. Voor de veiligheid
in verband met brandgevaar is veel
te weinig gedaan. Mannen en vrou
wen zijn niet genoeg afgescheiden.
Het personeel is voor een deel ellendig
gehuisvest. Ook do conversatiezalen
der verplegers en verpleegsters zijn. ta
bekrompen32 verpleegsters en ander
vrouwelijk personeel mreten in één
klein zaaltje bij rik ander hokken, om
zich te „amuseerén", rjj aan rij, stoel
aan stoel zitten ze bij elkaar. De ven
tilatie is hier en daar allerslecMstv
de werkplaatsen (soms op zolders)
zijn onvoldoende.
Of de van regeeringswege voorge
stelde plannen goed zijn, valt bier
niet te beslissen, maar dat er verbete
ring kamen moet .staat vast, en het is
ook noodig er wat voortgang mee te
maken. Alvast mocht echter de Minis
ter yan Justitie wed spoedig een nieu-
we schifting houden tusschen pa
tiënten" en „misdadigers". Menneeffc
ze, die nu ad plannen vam inbraak
-maken voor den tijd, dat ze mochten
loskomen. Ben zuivering ls noodig !n
het belang van alle bij het gesticht
betrokkenen.
Het Vaderland schrijft
Indien de overtuiging der psychia
ter», op wier advies Frans Rosier in-
