v;.;vi -i
DERDE BLAD.
ZATERDAG 7 NOVEMBER 19C8
OM ONS HEEN
No. 830.
Boe wilde dieren gedresseerd
worden.
Heit is eteai algemeen b&kamdio zaak,
dat tail van diiaren, honden, katten,
paard-etn, tot zelfs varkens en ezels
kumtnein w-ardlem gedresseerd met
zachitiheid. Em daarmee dan ook al-
Leen. Nielts is duidelijker, dan dat d'c-
riem, d'ie eenovaal eeuwen lang ge
temd ziijn, verkor allerlei kunstjes
kunmem beteren door vriendelijke toe
spraak ein gedurige oefening. „Zon
der suiker kan ik niet- werken", ver
klaarde de heer ALLhoff. Het eenige,
wait zijn paarden wenschtén in ruil
yoor hun moeite, was een zoet hapje
en eem goed woord.
Bij de oefeningen wordt dan ook
de zweep weinig of niet gebruikt.
Een eieniigsains geregeld gebruik van
dat strafmiddel zou de dieren, zoo
natet tot verzet nopen, dan toch ze
nuwachtig maken, en bang, zoodat m
voor hun toeren volkomen ongeschikt
tonden worden, Dit geildt vöor hon
den en kattem even goed, In 't al-go
niieen kunnen we oarnnemm, dat een
sinds langen tijd getemde diersoort
alleen door zachtheid en vriendelijk
heid kan worden opgeleid tot w-
richtingen, die eigenlijk niet in dis-
lijn liggen van haar natuur.
De vraag is evenwel, hoe men te
werk moet gaan bij dieren, dEe niet
getemd zijn. Hun ontwikkeling is, al
tijd wanneer men het getemd zijn als
een ideale toestand aanneemt, bij
andere dieren, paarden, honden,
ezels, katten, een periode ten achter.
Zij hebben zich nog niet bij den
mensch aangepast, staan dus vijan
dig tegenover hem. Óf in een betrek
kelijk korten tijd aan een leeuw of
tijger de vredelievendheid en de rust
k-an worden gegeven ten opzichte v-an
don mensch, waarmee de jonge hond,
het yeulen, de kat geboren worden,
is een vraag, <i:i© we het best kun
nen bean twoorden mot er deze vraag
naast te steil en „Zouden oïize lezers,
warm oer de- directie van Artis eens
besloot, leeuwen en tijgers, die tien
jaar in den tuin verblijf hadden ge
houden, vrij te laten rondwandelen,
zich nog in den tuin duiven wagen
Ik durf wel voorspellen, dat zij daar
op neen zouden antwoorden.
Een Engelsch tijdschrift deelt een
en ander over do dressuur van wilde
dieren mee, dat niet algemeen be
kend is. Vriendelijke woorden, zoo
begint do schrijver, zijn aan leeuw,
tijger en olifant verspild. Het eenige,
waarmee deze dieren er toe gebracht
kunnen worden hun plicht te doen,
is de ijzeren staaf in de hand van
dien dresseur. Wanneer wordt aange
kondigd, dat morgenavond de be
ruchte me-nischenietiende lee-uw Nero
voor de eerste maal in het publiek
zal worden vertoond, dan zou hot
juister zijn moe te dee-len, dat Nero -
met zweep en ijzers vooraf volkomen
onschadelijk 's gemaakt. ,Kom en
zde dit ineenkrimpende samenstel
van spieren en zenuwen."
Het anderwijs van den menschelij-
ken geest gaat boven de bevatting
van een wild diiiei*. Er is vaak ge
zocht naar de manier, waarop een
dier zonder dwang tot het doen van
zijn toeren kan worden gebracht. Die
manier is tot dusver niet gevonden.
De aard van het dier brengt mee, dat
het gedwongen wordt. Vriendelijk
heid begrijpt hot niet. Alleen pijn en
leed kan het verstaan.
Wanneer een olifant op zijn kop
gaat staan, Is het publate k verrukt
over zijn verstand ein klapt ln die
handen. De dlresseur maakt zijn bui
ging en ia in zijn schik, omdat hij
den wil van het dier ondergeschikt
heeft gemaakt aan den zijne. Maar
hoe?
Eenvoudig door oveirmaobt en ge
weid!. Wanneer de olifant Ln die bos-
sclvan gevangen is, wordt een stevig
touw om zij-n nek gelegd o-m zijn be
wegingen te kunnen leiden. De eer
ste, die hij leeren moet, is te gaan
liggen op bevel. Om de poolen zijn
sterke ijzeren ringen gelegd, aan dia
ringen worden dikke touwen vastge
maakt -en deze touwen elk afzonder
lijk nan een paal bevestigd, zoodat
liet dien* zich niet noemenswaard in
do een© of andere richting kan bewe
gen. Vervolgens slaat de dresseur
een giroote haak in de huid van het
dieir, zoo hoog mogelijk i-n den rug,
vast en begint te trekken.
Weigert heit dier te gaan liggen,
wat het in dien beginne altijd doet,
dan wordlen er gewichten aan de
haalt gehangen en begint er bloed te
vlc-eien. Brullen helpt niet, zich ve/r-
zeübein kan het dier niet, het moet
loeren, dat tegen den wil van zijn
leermeester geen v'arzet baat. Eerst
waarneer die pijn ondragelijk wordt,
gaat bet dier liggen en krijgt daarop
oojmiddc-ilLijk een stuk suiker tot be
looning. Daarna wordt de proef her
haald en nog eens herhaald, tot hij
geleend heeft op een bepaald teeken
te gaan liggen.
Alleen het staan op die achterpoo-
ten kan een olifant met zochthtedd ge
leend warden. De leermeester staat,
op een hoogte en houdt een stuk sui
ker of -een andere lekkernij zóó hoog,
dat hij er met zijn snuit jui-st niet bij
kan. Om het te bereiken, gaat het
beest wet eens uit eigen beweging op
zijn achteirpoo-ten staan. Maar wil het
dat ntteit, of ziet hot e>r geen kans toe,
dain wordt weer geweid gebruikt.
Sterke touwen worden vastgemaakt
aan ijzeren kettingen, die- om de
voorpooten zijn heengelegd en zóo
wordt het dier- opgeh-eechen, totdat
het op de achteapooten staat.
Dezelfde methode wordt toegepast,
wanneer het moet leareai op zij n voor
pooten te staan. De voorpooten wor
den daarbij zoo samengebonden, -dat
hij zich niet bewegen kan en het ach
terdeel met touv/en, die over een
riemschijf loopen, opgehesclien, tot
dat het heele dier nagenoeg Ln de
lucht zweeft en vanzelf s-teunt op
slurf en voorpooten. Dit \fordit voort
gezet, totdat hij weet, dat hij op eien
gegeven teeken dit kunstje moet doen
of wanneer hij zich verzetten
mocht gevaar loopt te worden op-
gehesc'han, wat hij natuurlijk bijzon
der onaangenaam vindt.
Om den olifant te leeren, hoe hij
mot zijn staart op eon trom moet
slaan, wordt er een dun touw aan.
<kle staart gebonden en slingert die
1 eer-meester daarmee telkens cte
staart tegen de trom, totdat het diier
begrijpt, dat het met zijn staart tegen
de trom moet slingeren, zoodra die
bij hom wordt neergezet-
Zoo worden de kunsten van een
beer in alle dealen der wereld bewon
derd door menschen en kinderen, die
geen denkbeeld hebben van de pijn,
welke deze wikternisiloopars hebben te
verduren, vóórdat zij die kunstjes
goed hebben geleerd. Een beer is
minder gevoelig voor pijn, dan de
meeste andere wilde dieren, maar hij
heeft niettemin zijn kwetsbare plek
ken, vooral oogen, ooren en neus. De
leermeester, die dit wel weet, heeft
het vooral op den neus voorzien.
Zoodra Bruintje gevangen is, wordt
hij gebonden en geketend on zijn
klauwen zoover afgesneden als maar
mogelijk is. Daarna worden zijn
neusgaten doorboord en in de bloe
dende opening wordt een motalen
ring vastgemaakt, waaraan een lang
touw is bevestigd.
Het gebeurt soms, dat een verwoe
de beer zich zoo heftig verzet, dat
zijn neusgaten scheuren, in weerwil
van de folterende pijn, dde hem dat
veroorzaken moet.
In dat geval probeert de dresseer-
der, als een laatste redmiddel., het
met zijn oor. Wanneer ook dan nog
Bruin ai oh verzet en zijn oor kooit
te scheurenwo-rdt de vrije dressuur
opgegeven en liet beest ln een kooi
gezet. Van nu af aan is liij van kun
sten vrijgesteld en wordt alleen aan
't publiek vertoond. Begrijpelijk Is
het evenwel", dut do meeste bénen wei
nig lust in vorder verzet toornen., zoo
dra de ring door hun neusgaten ge
stoken ie. Hij kan daarmee zoo in be
dwang worden gehouden, dat de leer
meester heit zelfs waagt met hem te
vechten, om het publiek te vermaken.
Slaat het sterke beest te hard, dan is
een trekje aan 't nsus-gattouw ge
noeg om hem tot voorzichtigheid a-n.n
te sparen.
De eerste dressuur van een leeuw
of tijger levert voor den dirss.eerder
weinig gevaar op. Het dier krijgt
een ring om den nek, waaraan een
sterk touw wordt vastgemaakt, dat
twaalf sterke mannen buiten de kooi
vasthoud ein. Zoodra he-t beest den
leermeester in de kooi naar de keel
tracht te vliegen, trekken de manman
hat touw aan, zoodat hij niet zeidein
geheel en al over den kop buitelt
Nauwelijks ligt hij daar. of de dires-
soerder valt op hem aan met een
scherpe vork, prikt hem daarmee en
slaat hem met een zware zweep op
dien neus. Zoo wordt het dier cte vrees
voor den meester bijgebracht.
Overigens doet ook hier het ophij-
schen dienst om de dieren hun kun
sten te leeren.
Zelfs wie het verteonen van zulke
beesten in een circus niet voor die
renmishandeling aanziet, weiet dus
nu, dat zij. voor dat oogenblik Ls aan
gebroken, heel-wat mishandeling heb
ben verdragen. De dresseurs zullen
zeggen, dat het niet anders gaat.
Daar hebban zij gelijk in. Maai' is
't bepaald noodig, dat wilde- dieren
kunstjes doen Mij dunkt, da men
schen kunnen zich vermaken ook
zonder dut
J. C. P.
Arbeiderswoningen
en Tuinsteden.
Zondagmiddag ben ik een oogrn-
blik teleurgesteld ge weest, 't Was zoo
ontzaglijk leeg op de ten-toonsteiUing
van ontwerpen van airbeideirewonm-
gen in hot Museum voor Kunstinijvar
heid.
Eigenlijk dom, om teleurgesteld te
zijn daarover. Do arbeider maakt
zich geen illusies meer van goede
goedkoop© woningen, dus gaat hij
ook geen tentoonstelling bezoeken, al
is dde nog zoo de moeite waard, 't Is
bijna niet te verwachten, dat hij 10
cent zal besteden om tie z'iieh hoe hdj
zou kunnen wonen.
Toch zijn er misschien ondier hem,
drie- dagelijks voor anderen solide en
go-ed afgetimmerde huizen helpen
bouwen, naar ik hoop nog wal arbei
ders, die zich willen losmaken uit de
handen van bauwspeculanten, die
stecliit verzorgde dure huizen leveren.
Zij, die nog eenige hoop hebben op
betere arbeiderswoningen, moetan
liet vuur in zichzelf aanblazen an
langzamerhand anderen ook verwar,
men- Dit. gaat heel langzaam, maar
f gaat. Ieder denkend mensch begint
belang in bouwkunst te stellen
waarom dus n-iet iu de werkmanswo
ning, die evengoed eein kunstwerk
ka.n zijn als een museum, een stad
huis, een paleis of een villa. Juist
kan do bouw van goede arbeddcirs-
wonLngtin het verloren kunstgevoel
weer doen opbloeien. Een arbeiders
woning zal n.l, door 't gemis aan uit
wendige versieringen, alleen spreken
door de goed© verhoudingen, de zui-
vieu'-o lijnen, de goede materialen -an
kleuircomhtoatdes. Vooral het gevoel
vc-or verhoudingen is bij de menigte
verloren gegaan door de groot© ver-
schciidcinlhead en de massa grillighe
den, die ons voorgediend worden. Nu
Ls de arbeiderswoning en in het alge
meen elke eenvoudige woning, mits
goed gebouwd, het kunstwerk bij uit-
remeoTdih&id, waaraan de verdeeling
der massa's en de juiste verhoudin
gen hot beste weer te leeren zijn.
Bezien wij eens het bekroonde ont
werp in het museum.
Mooi is de geheeie silhoutte, goed
van verhouding en juist geplaatst
ziju ramen en deuren, zoowel in den
voor- als achtergevel. Het gezellige
grootje dak geeft een indruk van'be
schutting.
„Weu-kmans thuis" is de naam, die
•clio ontwerper aan zijn inzending gaf.
Ln zioo'n woning is men „thuis",
't Zijn ruiet die kilometeiriiuizen uit om-
zo arbeiderswijken, ma-ar 't is een ge
zellige groep van 4 woningen. In el-
ko wonting een tochtportaal met een
goede trap naar boven. Van dit por
taal komen we in de ral me vierkan
te woonkamer, waar het gezin zich
pneitltng kan bewegen, waar een flin
ke tafel kan staan, zonder dat men
zich benauwd op elkaar gedrongen
vo-elt. Het muffe salonnetje onzer ar
beiderswoningen is vervallen. Wel is
dit pruinkkamertje de trots van bij-
ua elke huisvrouw, maar 't is een ver
keerde trots, een naaperij van den
salon in grootere huizien. Nu men in
ruimere woningen het dwaze vaneen
salon gaat inzien en een flinke, lich
te woonkamer gaat verkiezen boven
de versnipperde kleine vertrekken,
zal de arbeider wel v-olgen en zijn
kamers „en suite", nare Lange smal
le kamertjes de lieelijkste uiting on
zer modern© huizenbouw, verwisse
len met één groot woonvertrek met
daarachter b.v. keuken en slaapka
mer, d/ie door afscheiding met gordij
nen nog als kleine tuinkamer Ls te
gebruiken.
Mei één penmestreek wordt man
niet bekeerd, maar Langzamerhand
zal de goede weg toch gevolgd wor
den. We moeten niet alleen op pa
pier, maar in werkelijkheid goed©
voorbeelden hebben. En dat kan. In
bijna ail© beschaafde landen hebben
ten! toonstellingen van arbeiderswo-
ïitimgien pLaats gehad. In ons land zijn
Haarlem en den Haag steeds alle
plaatsen vooruit geweest op tiet ge
bied. der bouwoooperatie. Haarlem
zal dus, als het zijn plaats waardig
wil blijven innemen, ook vooraan
blij vein gaan. We hebben ten noor
den van onze stad tusschen den weg
naar Schoten en het Noorder Spaar-
ne nog zulke prachtige wed landen
liggen, dde als aangewezen zijn voor
ruime arbeiderewij ken, voor ©an.
tuinstad. Maar dan inoeten alle vor-
©enigiingon en maatschappijen, di©
nu apart geld verstrekken, samen
werken.
Geen speculatie. Een terrein van
minstens 10 H.A., waarin volgens
een Vooruit in hoofdzaak vastgelegd
plan, de wegen langzamerhand aan
gelegd wonden en met boom ein be-
plaiiït. Elk huis moet een lap grond
van ministens 150 vieirk. M. hebben.
Dit allee kan.
Een blok van 4 huizen, zooals het
bekroonde ontwerp te zien geeft, in
albe woning een ruim© woonkamer,
keukentje, achterkamer met slaap
plaats, overdekt plaatsje, privaat,
kelder, ruime bergzolder en 2 slaap
kamers met ruime kasten, kan voor
f G000 gebouwd en tevens goed afge
werkt worden. Elk huis met 200 vlerk
M. grond k 12,50 pea- vierk. M. 1
kost dan 12000, hetgeen tegen 7
(4 rente, 2 aflossing, 1 onder
houd) een huurwaarde vertegen
woordigt van 140 per jaar, d. 1. pl.
min. f 2.70 per week.
Hi en-voor heeft men dan een stevig
huis mot flink lapje grand voor bloe
men en groenteteelt.
Maai* nog eenswie moeten eem
voorbeeld hébben.
4 of 6 woningen aaneemgebouwd,
de tuilnen aangelegd, met. bloemen en
groenten voorzien, de kamers geheel
gemeubileerd. Nog mooier zijn meer
dere groepen op verschilLen.de wijze
behandeld, ter vergelijking. We heb
ben don 't begin van d© tuinstad
Wanneer dit plan van de coöperatie
uitgaat, zal het zeker zóo winstge
vend zijn, wanneer d© woningen ten
toon gesteld worden tegen laag em-
trée, dat b.v. een nieuw stuk weg
aangelegd of een nieuw blok ge
bouwd kan woorden. Het buitenland:
en vooral Engeland, heeft bewezen,
dat proefnemen op dit gebied slagen
beteekent.
Voorloopig geeft do afdeeiing Haar
lem der Maatschappij tot bevorde
ring der bouwkunst door har© ten
toonstelling op het Paviljoen een
krachtig voorbeeld. Aan anderen om
het verder uit te werken.
J. B. v. LOGHEM.
1) D© grond moet dan coöperatief t©
gen 5DU0, hoogstens f 10.000 per H.A.
gelto chtw orden
Natuurhistorische
Wandelingen
Het rijlce Natuurleven.
Bij gelegenheid der jaarlijksche ten
toonstelling van Orchideeën in
de serres van Orchidophilia
op 6, 7, 8 en 9 November'.
De natuur begint allengs den lan
gen winterslaap. Een bruin kleed
van verschrompelde bladeren gaat de
aarde bedekken, de boomen sluimeren
in, de kleine gewassen sterven geheel
af of hebben Ln d© onderaardsche,
overblijvende doelen het noodige re-
servevoedsel verzameld.
Weg is nu rijke kleurenpracht en
bloemenovervloed, weg vogelgezang
en insecten-gezoem.
Buiten krijgt alles ©en somber aan
zien, de winter nadert, nog ©enigen
tijd en een schitterend sneeuwkleed
zal over de aarde worden gespreid.
Natuur begeeft zich reeds ter ruste,
zij fluistert door lispelende, suizelen
de, rustig neerdwarrelende bladeren
weemoedig een laatsten groet...
Maar ginds op Aerdenhout jubelt
alles vau jeugd en schoonheid.
Zoete geuren roepen u het welkom
toe in de rijk getooide serres van Or
chidophilia. Daar leven en bloeien
zij, de majestueuze wonderplanten
Daar schitteren zij Ln ongekende
kleurenweelde en vormenrijkdom,
daar herinneren zij U aan lentegeju
bel en zomergezang, daar pralen zij
in onvolprezen schoonheid.
Het zijn aristocratische planten;
niet alleen de mode heeft ze daartoe
verheven, maar hun wonderlijke
bouw, vol verscheidenheid en afwis
seling, hun zachte tinten in velerlei
nuances, zij allen wijzen u er op, dat
gij met bevoorrechte kinderen van
Flora te doen hebt, dat de natuur hier
wonderjuvveelen heeft gewrocht:
Al dadelijk merkt gij bij het betre
den der tentoonstellingsserre eeu met
veel smaak vervaardigd milieu.
In het midden troont een wonder
mooie Vanda Coerulea. Door de wel
willendheid van de heeren Van Vlo
ten en Jansen gelukte het mij vel©
wetenswaardige bijzonderheden te
weten te komen, die ik den lezers
gaarne meedeel.
Deze fraaie Vanda boeide gcruimen
tijd het oog. De plant lijkt wel wat op
een verlengd© Clivia, ook hier staan
de bladeren aan twee zijden van den
hoog opgaanden stengel en zijn op
dezelfde wijze gevormd. Het meest
opvallend waren echter de drie beval-
l:g gekromde bloemstengels, waaraan
niet minder dan zestig heerlijke groo-
te bloemen u tegenlachten.
D© zacht blauwe kleur en sierlijke
bouw van deze wonderbloemen waren
zoo stréelerid voor het oog, dat alleen
het bezichtigen hiervan een tocht naar
Orchidophilia reeds voldoende loont,
maar er was meer.
Onze Vanda werd geflankeerd door
bizar gevormde Oncidiums. Zij sta
ken de breed© gele onderlippen grap-
pig vooruit en vormden met hun fraai
bruin en geel een smaakvolle omlijs
ting van de hoofdplant. Het is op
vallend, hoe ieder deel dezer orchi
deeën sierlijk gevormd is. De stelen
zijn dun en buigzaam, de bloemen
wel groot, maar teer, de bladeren
fraai groen, alles frisch en geurig,
alles edel en wonderlijk van bouw.
Van dezen hoofdgroep dwaalt het
oog geleidelijk af naar de veelvuldig
bloeiende Catleya's. De hoofdtint is
licht paars. De fraaie groot© bloemen
zijn hanst onbeschrijfelijk van kleur,
maar juist daardoor trekken zij het
meest aan.
Ook hierin vinden wij op deze
prachttentoonstelling rijke verschei
denheid.
Volgens den heer Van Vloten was
het nu juist de goede tijd van Cat
leya's, maai- toch het blijven bloe
men voor de hoogere standen.
Nu in den goeden tijd kost iedere
bloem nog vijf-en-zeventig cent k een
gulden, een prijs die in den Orchl-
deecnhandel intusschen nog niet ge
teld wordt.
Als wij nagaan, hoe in Londen en
kele jaren geleden voor een Cypripe-
dium platyoerum 800 pond sterling
[f 9000) werd betaald en een nieuwo
variëteit van Odontoglossum crispum
f 10.000 opbracht, dan voelen wij ee-
nigszins hoe gering de prijs moet ge
acht worden, die voor een Catleya
wordt gegeven.
Die dure soorten zijn geen van all©
bij ons inheemsch. Wel komen hier
enkele kloinbloemige orchideeën voor,
maar de handelswaar wordt van ver
ingevoerd.
Toen de Orchis tot modeplant werd
verheven of... vernederd, trok eeu
heirleger van ondernemende mannen
uit, om de wonderplanten In natura
te gaan opsporen.
Brazilië, Japan, Madagascar, Bor
neo, zij alle werden doorvorscht. On
betreden wouden werden doorzocht,
gevaarvolle tochten georganiseerd en
een onnoemelijk aantal variëteiten
gevonden. D© kweekerijen waren er
Onze Leestafel.
J. Fabricius, Eenzaam, bij J. A.
Slees wijk, Bussum.
Pro en Contra Nos. 6 en 7. Verhoo
ging van accijns op gedistilleerd,
Schoolartsen, bij Hollandia-drukkerij
Baarn.
Warexiddrfs Familie-Kalender bij
vten Holkema Warendorf, Amst.
Prostitutie en Meisjeshandel bij
Hollandia-drakkerij, Baarn.
Cannegieter-Henkemans, Aan onze
Jonge Mannen, bij Hollandia-drukke
rij, Baarn.
Jeanne van Haansbergen, de ver
edeling van het vrouwelijk lichaam,
bij J. C. üalmeijer, Amsterdam.
Audré de Ridder, Pastoor Hugo Ver-
riest, bij L. J. Veen, Amsterdam.
W. H. Cool, Over Luchtvaart, bij
H. D. Tjeenk Willink Zn., Haar
lem.
De Won Ieren der Techniek, 4de
ieel, bij J. C. Dalmeijer, Amst.
Het tweede tooneelstuk van onzen
vroegeren stadgenoot Fabricius, het
drama Eenz'aa m, ls in druk ver
schenen bij den uitgever Sleeswijk te
Jlussum. De schrijver heeft het opge
dragen aan zijn moeder en Otto
Knaap heeft er een voorbericht bij
geschreven, waarin hij verklaart het
sterker work te vinden, dan het eerste
Met den handschoen getrouwd en dat
Fabricius cr ln geslaagd is, een brok
écht,- bestaénd leven uit Indlë uit te
beelden.
Als tooneelstuk was het boeiend,
en natuurlijk zoo zonder stem en
lach, zoo zonder gebaar verliest het
wel, maar toch een uitgaaf, die wel
inslaan zal. De uitgever heeft het een
geschikten vorm
Pro en Contra, de welbekende serie
Van d© Hollandia-drakkerij, geeft
Weer twee nieuwe brochures over de
yerliooging van den accijns op het
gedistilleerd en over schoolartsen.
Vooral de laatste mogen wo wel aan
de Haarlemmers ter lezing aanbeve
len, omdat het onderwerp binnen
kort in den Raad ter sprake komen
zal. D© heer G. Oosterbaan, arts en
inspecteur van de volksgezondheid,
pleit voor, onze voormalige stadge
noot de heer P. Goedhart,arromdis-
sements-schoolopziener in Den Haag,
pleit tegen. Na het Om Ons Heen
dat in deze courant aan do zaak ge
wijd werd, kunnen we het bij deze
bloote aankondiging laten
De verhoogdQg van den accijns op
het gedistilleerd wordt aanbevolen
door den heer H. Heetjans, oud-
rijks-ontvanger te Assen, en bestre
den door den heer J. W. van der Wil
ligen, ontvanger der directe belastin
gen te Zuidlaren. De eerste acht de
bezwaren, die er tegen kunnen wor
den ingebracht, niet van zoodanig
gewicht, dat daarom die verhooging
is af te keuren en acht haar wensche-
1 Ijk, als daardoor de suikeraccijns
kan worden verlaagd, bovendien is
de verhooging een krachtig middel
van drankbestrijding, terwijl het la
ger gehalte van dan drank minder
nadeeïig inwerkt op het organisme.
Do heer Van der Willigen, die lang
niet zoo uitvoerig is als zijn tegen
stander, is tegen de acoijnsverhoo-
glng, omdat ze ongelijk drukt op de
burgers, de fraude, dat is het smokke
len, bevordert en drankgebruik ntet
tegengaat.
Warendorfs geïllustreerde Familie-
Kalender geeft weer twee premiën,
niets meer of minder dan een han
delswoordenboek en ©en portefeuill©-
almanak. Alles samen voor veertig
centen, 't Is te geef. Als Je den tegen-
woordigen orijs van da boeken ztet,
ga je haast bang worden, dat d© uit
gevers zichzelf nog weggeven.
D© almanak zelf bevat buiten de
gewone rubrieken een schets van wij
len Justus van Maurik U i t h e t L e-
ven, die geschreven is voor het ge
denkboek van het Nieuws van den
Dag, eai schetsen van De Sinclair,
Stichter, Hageman, benevens een
griezelverhaal van den Franschman
Gastou Leroux, „De Man, die den
duivel gezien heeft", en dat voor de
liefhebbers van huiveren alleen het
geld al waard is
Maar zander gekheid die alhianali
met zijn premiën is spotgoedkoop.
Drie boekjes, die niet voor iedereen
geschikt zijn.
Prostitutie eu meisjeshandel, door
Dr. Otto Henne am Rbyn, met een
aanbevelend woord van Jhr. Mr. O.
Q. van Swinderen een boekje van
41/2 vel druks, maar dat je de vuisten
doet samenknijpen van woede over
d© listen en lagen van kerels, wien
geen daad te laag, geen bedrog te
wreed is, wanneer ze er maar geld
mee kunnen verdienen.
Het tweede Aan onze jonge
mannen, vej-slag van een tweetal
toespraken a>t de leerlingen der hoog
ste klassen van Gymnasium en H.
B. S. met 5-j. c., die gehouden zijn
door Dr. H. Cannegieter Tzn., leeraar
aan het Gymnasium in Den Haag, en
Dr. D. Snoeck Henkemans, arts in
dezelfde stad. Beide toespraken ko
men neer op de woorden „houdt uw
gedachten en uw lichaam rein 1"
Meer behoeven wij er hier niet van te
Het derde boekje: de veredeling van
het vrouwelijk lichaam, een werkje
van de vrouwelijke Duitsche arts
Mensendieck, voor Nederland be
werkt door Jeanne van Haansbergen.
Het bevat practische hygiënische en
aesthetische wenken en schijnt meer
geschikt voor geneeskundigen, dan
voor leeken, hoewel de schrijfster zelf
er het tegendeel van zegt. Het werkje
eindigt met opgaaf van een reeks
lichaams-oefeningen.
Zooals pastoor Hugo Verrlest ons
sprak over dien wondereq dichter
Gtido Gezelle, zoo heeft André de
Ridder een biographische studie ge
schreven over Verliest, met voor-in
zijn portret, van 1907. Een boek van
warme vereiring voor den man, dien
wij Noord-Nederlander 8, hei best
kennen als de man, die ons Gezelle
ontdekte. S;oor zij» biograaf ia hij
YQOral de man van de Vlaarnsche
laai, van den Vlaamschen aard, de
flamingant bij uitnemendheid.
Over Luchtvaart heeft de heer W.
H. Cool, le-Iuitenani, der genie, ge
schreven.
D© vermelding van die qualiteit is
een waarschuwing: we weten een
maal, dat een militair de zaken van
het militaire standpunt bekijkt. Zoo
als wij „civilisten" dat doen van bet
burgerstandpunt af. Hij zegt wel ln
zijn boekje, dat het hier lang niet al
leen een militaire quaestie geldt, maar
heeft het toch grootendeeis dèterover,
wat niemand hem mag kwalijk ma
ken. Toch is het wel een aardig boek
je, met allerlei plaatjes er in, die den
leek een beter denkbeeld geven van
de tegenwoordige luchtschepen, dan
ze over 't algemeen door de couran
ten zullen krijgen. Die springon trou
wens, ter wille van de gemengde
smaak en d© verschillende bekwaam
heid hunner lezers, veelal over tech
nische quaesties heen. Precies alsof
een luchtschip uit den grond is opge
schoten en nu in dein blauwen aether
zweeft
Daartusschen ls niets.
In boeken wordt tegenwoordig wel
moeite gedaan om den leek van de
techniek iets bij te brengen. Voor ons
ligt een nieuw deel vein „de Wonde
ren der Techniek", we meenen het
vlerd* Het ls eenvoudig onmogelijk,
zelfs maar een overzicht te geven van
wat in deze 300 bladzijden staat, zoo
veelsoortig is de inhoud. Wij moeten
dan ook volstaan met de bloote aanbe
ling; wie het koopt, zal er een schat
van elementaire kennis in vergaren.
De redactie en de uitgever berich
ten, dat er nog een vijfde deel op han
den is over de Chemie. Dat is een
goed denkbeeld, want wanneer er
iets is, dat zich in de laatst© halve
eeuw ontzaglijk ontwikkelde, dan is
het wel dat wondervak van de schei
kunde geweest.
Drie boeken van Willem Paap zijn
herdrukt: Jeanne Collette, Vincent
Haman en Koningsrecht. Op zichzelf
al een zeer merkwaardig feit. Neder-
landsche boeken brengen het maar
zelden tot een hei-druk en wanneer
dus drie werken van een en denzelf
den auteur dat voorrecht beleven,
(Jeann© Collette verscheen zelfs voor
den derden keer) dan ligt daarin een
bewijs, dat de schrijver boven 't ge
middelde uitsteekt niet alleen, maar
ook dat het publiek zijn boeken lezen
wil, wat niet altijd samengaat.
Geen wonder, dat laatste, want
Paaps boeken staan midden ln de
werkelijkheid, ln de dingen, die ons
belang Inboezemen. Hoe er geschar
reld en geknoeid wordt ln den geld
handel (Jeanne Collette), hoe er ge-
kwakzalverd wordt ln de schrijf- en
woordkunst (Vincent Haman) hoe er
gesold wordt met verstarde rechtsbe
grippen, die totaal buiten het recht
staan (Koningsrecht). Al wij moeten
kiezen, dan vinden we als satire Ko
ningsrecht nog het beste, want daar
zit de grootste benauwing in. Aan
den geldzwendel kun j© als voorzich
tig mensch nog ontkomen, eenvoudig
door niet mee te sneculeeren, de klei
ne wereld van de Nederlandsche let-
teren kun j© uit de veilige verte be
staren, maar de verouderde, versle
ten, vergroeide rechtsvormen ontga
je niet, wanneer maar ooit iemand
lust mocht hebben, je in een civiel
proces binnen te sleepen, zoo ale een
spin een vlieg doet ln haar net.
En Paap, die zelf jurist is, kan het
wetenl
Er is iets frisch, iets ferms in deze
drie boeken, al had vooral Vincent
Haman wel een kwart honderd blad
zijden korter kunnen zijn.
Verder ontvingen wij nog ter aan
kondiging:
Verslag der Landbouwkolonie N©
dexlandsch Mettray.
Het Nieuwe Boek der Uitvindingen
bewerkt door M. C. Grosjean (proef-
afl.), D. Bolle, Rotterdam.
Het Leven van Johannes Calvyn en
zijn tijd (afl. 1), J. M. Bredee, Rot
terdam.
Het boek voor de Geloovigen, 40 vra
gen en antwoorden over de leer van
hersteld Oostersch Israël. (W. L. ec
J. Brusse, Rott.)
Un Pays co'nquis sur la mor, cau
serie sur la Hollande par M. J. Brus
se. Edité par le chemin de fer hol-
londals chez W. L. en J. Brusse, Rott
Rapport in zake het teekeuonder
wijs op de lagere school, uitgebrachi
door de Comm. benoemd door de aJd
Amsterdam van het Nederl. Onder
wijzersgenootschap. (F. van Rossen,
Amsterdam).
Het Gevoelsleven van het achterlty
ke kind, door Prof. G. Jelgersma. (A
W. Sijlhoffs Uitg. Maats., Leiden).
