DB TWEEDE KAMER
zette gisteren het onder wijs-de
bat des middags en des avonds voort.1
De heer Ketelaar drong er op aan, dat
de verbetering der onderwijzerssala-
'rissea werkelijk dezen ten goede zou
den komen, wat In vele gemeenten
niet geschiedde; verzette zicli tegen
het ontslag der gehuwde onderwijze
res in. het algemeen; ontraadde het on
derwijs in openluchtspel door militai
ren in plaats van gymnastiekonder-
wijzers.
Naast deze wenken van practischen
aard, waarbij later nog een bespre
king kwam over de wenschelijkheid
van vereenvoudiging en verscherping
van de toepassing der Leerplichtwet
eu over de verbetering der normaal
lessen, droeg het debat een principi
eel karakter. Zoo toonde de heer Yer-
hey zich niet afkeerig van bijbel-ver-
halen op de openbare school, terwijl
de heer Schokking betoogde dat die
school niet gequalificeerd onchriste
lijk behoefde te zijn. Zoo vond de heer
Van Vijnbergen alle reden voor de
Reg, ov. op dit oogenblik van plannen
vJ :e zien en bestreed hij, dat de rech
terzijde heropening van den school
strijd wenschte. Veeleer was dit ter
linkerzijde waar te nemen, blijkens
verschillend standpunt. De vraag of
de openbare school regel dan uitzon
dering "zou zijn, zou door de keuze
der ouders worden beslist, meende hij.
Ook de heer Schokking wilde de prac-
tijk richtsnoer late». Erkennende, dat
de schoolstrijd uit was, betreurde hij
evenwel, dat de Min. niet» wilde doen
lil de richting van helen» opleiding
der onderwijzers, verlenging van den
leerplichtigen leeftijd, verplicht her-
haiingsonderwijs, enz. Ook de heer
Tyderuan betwistte, dat de linkerzij
de heropening van den schoolstrijd be
geerde, maar hij kwam op tegen on-
oerlijke concurrentie der bijzondere
school en gaf ook zijnerzijds eenige
wenken. De heer De Waal Malefijt
eindelijk verdedigde het verhuren van
leegstaande openbare aan bijzondere
scholen en ontraadde den Min., die
zich aan de wet te houden had, eenige
explicatie van het begrip „neutrali
teit".
De Minister van Binnenlandsche
Zaken kwam op tegen het verwijt, dat
hij ontwijkende antwoorden had ge
geven.
Op verschillende vragen van den
heer Ketelaar heeft de Minister reeds
vroeger 'geantwoord op een vragen-
dag. Zoo kwam o.a. de vraag van den
heer Ketelaar jl. Vrijdag 13 jaar na
de vaststelling van het bedoelde arti
kel uit de onderwijswet (daverend ge
lach). Of de schoolstrijd zal heropend
worden hangt slechts- voor een klein
deel van den Minister af, want men
heeft gezien, dat na afloop van den
strijd om de wet-Kuyper .toch in 1905
de schoolstrijd een gxoolen rol heeft
gespeeld. UI de schoolstrijd heropend
zal worden hangt af van de heeren
die den strijd zullen voeren. De toe
komst zal moeten bewijzen of de Mi
nister ind.ien eventueel en strijd, als ar
biter zal optreden (gelach). Omtrent
de neutraliteit is de Minister het eens
met de heeren De Waal Malefijt en
Tydcman (daverend gelach). De Mi
nister wil zich aan de wet houden en
zich onthouden van het plaatsen van
een étiquet van christelijkheid op de
openbare school. In verhand hiermede
behandelt de Minister liet voorgeval
lene te Groot-Apimers en betwist dat
daar h ts onwettigs is gebeurd. Ais 't
noodig is zal de Minister eene aan
schrijving richten tot het Schooltoe
zicht om het onderwijs meer aan te
sturen op de ontwikkeling der chris
telijke en maatschappelijke deugden.
Dc Minister zal onderzoeken, in
hoeverre hel Unie-rapport zal kunnen
worden verwezenlijkt en gaat thans
op deze quaestie niet verder in. Zijn
zienswijze aangaande het bijzonder
onderwijs is voldoende bekend. De
vraag, of liet Unie-rapport in de wet
geving moet worden, opgenomen, zal
voorshands en voorloopig niet beves
tigend kunnen beantwoord worden.
Dat de wet-Kuyper een wraakneming
zonde zijn geweest tegenover de lin
kerzijde is niet. waar. Nooit is aan
wraak gedacht, ook niet door spre
ker. (Geroep links ho ho Het ge
zegde van den heer Roodhuyzen, dat
de subsidies geen blijvertjes zuilen
ziin, begrijpt de Minister niet. (Ge
lach). Hij ontkent, dat er inzake de
toelating op de school deloyale con
currentie zou zijn tussclien bijzonder
en openbaar onderwijs. Bij eene her
ziening der Leerplichtwet zal men
aan deze zaak aandacht schenken.
Wat het voorbereidend onderwijs
aangaat, zegt de Minister niet afkee
rig te zijn van een principieele rege
ling, maar hier dreigt weer het ge
vaar, dat men te veed van boven af
zal regelen. In ieder geval zal deze
zaak in onderzoek worden genomen.
Indien het kan zal de Minister gaarne
medewerken inzake de vermeerdering
van leerkrachten op de kleine scho
len. Voor verplicht herhaiingsonder-
ivrs gevoelt de Minister niet veel. De
mogelijkheid van aansluiting van
het horhalingsonderwijs bij het vak
onderwijs zal worden nagegaan. Het
Is niet verboden aan de gemeentebe
sturen om schoollokalen aan de bij
zondere scholen te verhuren, mits
zulk verhuren niet. neerkomt op ver
kapte subsidie. Het vroeger uitbeta
len» vati de subsidóes aan de bijzon
dere scholen is een moeilijke zaak,
die noch door de wet-Kuyper, noch
door de webMaekay is opgelost.
De versch'llende criüeke punten,
thans door den Minister besproken,
Zullen bij de herziening der onder
wijswet ter sprake komen. De Minis
ter hoopt thans niet te veel te hebben
beloofd. (Gelach).
(Stemmen Neen. daar behoeft u
liiet bevreesd voor te 2ijn).
Het rapport der ineenschakelings-
eommlssie wordt voor het einde van
1909 tegemoet gezien. Dit rapport
Jhoet worden afgewacht vóór belang
rijk o maatregelen tot stand te bren
gen.
De Minister voelt niet veel voor
verlenging van den leerplicht tot het
14de jaar. Aan de verbetering der
normaallessen wil de Minister zijn
kracht wijden. Voor steun aan gecon
centreerde bijzondere normaallessen
voelt de Minister natuurlijk veel,
maar ook dit is een zeer moeilijke
zaak. Hij zal onderzoeken of er wat
aan is te doen. De uitvoering vnn de
wet-Rink gaat buiten den Minister
om. De klachten over de Rotterdam-
sche motie (ontslag gehuwde onder
wijzeres) behoort hier niet thuis. Deze
maierie zal moeten leiden tot wette
lijke regeling. Oppositie tegen het ge
ven van onderwijs in openluchtspelen
gelijk dat in Drente is geregeld, komt
den Minister vreemd voor; het was
een poging om dat onderwijs beter
tot zijn recht te doen komen, hetgeen
moest worden toegejuicht door hen,
die eetn volksleger wenschen.
Nog eenige sprekers voerden bij
repliek het woord, waarna te 12 3/4
uur het Onderwijsdebat, in het alge
meen, gesloten werd.
Er waren toen nog 5 leden aanwe
zig.
Heden 12 uur voortzetting.
HET NEDERLANDSCH PAARDEN
STAMBOEK.
Te Rotterdam is de jaorlijksche al-
gemeene vergadering gehouden van
de Vereeniging het N'ederlandsch
Paardenstamboek, onder voorzitter
schap van den heer J. Breebaart K.zn.
De vergadering werd o.a. bijgewoond
door den heer F. B. Löhnis, inspecteur
van den landbouw.
Het verslag van dén toestand der
vereeniging in. het afgeloopen veree-
nigingsjaar, in deze vergadering uit
gebracht secretaresse mej. J. Laur-
man brengt allereerst een woord
van Weemoedige hulde aan de nage
dachtenis van den overleden secreta
ris, den heer Herman F. Bultman, een
der oprichters der vereeniging,. die
steeds op zoo'n voorbeeldige wijze ge
ijverd heeft om haar bloei te bevor
deren.
Het Ledental der vereeniging ging
iets vooruit en bedraagt thans 1160.
In de daarvoor bestemde boeken
werden ingeschreven 34 hengsten, 147
merries en 153 veulens, makende een
totaal met vroeger inschrijvingen van
898 hengsten, 3892 merries en 3165 veu
lens.
Uit de rekening en verantwoording
over 1907 blijkt, dat de totale ont
vangsten, met inbegrip van een vorig
saldo van 1905, bedroegen 1348.38,
waaronder aan contributie van de
af deelingen voor 1160 Leden 580. De
uitgaven beliepen f 1252.96; aan bevor
dering en bekendmaking van het
stamboek, zijn inrichting, enz. werd
150 uitgegeven. Er is een voordeelig
saldo van 95.42.
Verslag en rekening en verant
woording wer den goed gekeur d.
Hierna kwamen in behandeling ee
nige voorstellen van het hoofdbe
stuur.
In de eerste plaats een voorstel tot
machtiging aan het hoofdbestuur, om
toe te treden tot de Koninklijke Ne-
dexlandsche Landbouwvereeniging, 't
welk bij acclamatie werd goedgekeurd.
De begrooting voor 1909, bedragen
de in ontvangst en uitgaaf 1095.42,
wordt goedgekeurd.
Ten slotte kwarn.nog in behandeling
het voorstel van Noord-Holland, om te
verkrijgen een speciale rijkscommissie
voor de keuring van koudbloed-heng-
sten, welke commissie eveneens voor
het gebeele land zal werken.
Besloten werd, dit voorstel tot de
volgende algerneene vergadering aan
te houden, ten einde de afdeelingen
eerst daarover te kunnen hooren.
Aan het einde der vergadering deel
de de voorzitter mede, dat hij tegen 1
Juli van Het volgende jaar het voor
zitterschap der vereeniging zal neer
leggen.
ARMENZORG IN DE PRACTIJK.
In het blaadje „Ziekenzorg", maan-
delijksche uitgave van de „Algem.
Amsterd. Ver. voor Genees-, Heel- en
Verloskundige Hulp", leest men de
volgende bijdrage.
Uitdepraktijfc.
Juffrouw Marie was een jonge on
derwijzeres jong in alle opzichten,
in leeftijd en in ondervinding. Jong
ook in haar beoordeeling van men-
schen en feiten. Daarbij had ze een
goed hart. zoodat 't haar niet ont
ging, dat. Sientje 'smorgens in deklas
erg verdrietig scheen van zooiets
nam ons onderwijzeresje altijd heel
veel notitie.
Trouwens, waarom ook niet? Ze
begon haar loopbaan op een le kias
school, maar ze had veel ijver en lust
in haar vak, waartoe ook bijdroeg, dat
ze niet geheel onbemiddeld was, en
juist die omgeving haar dikwijls in
de gelegenheid bracht, zich op de
hoogte te stellen van veel smart en el
lende, die ze dikwijls kon lenigen,
door bij de ouders van sommigen ba
rer leerlingen thuis te komen, en daar
met raad. ook heel dikwijls met daad
te helpen.
De juffrouw werd dan ook in ver
schillende gezinnen hoogelijk ge res.
pecteerdvooral natuurlijk als ze toe
gaf aan haar neiging tot weldoen,
liefti begrijpelijk was 't dan ook, dat
zoo iets in de betreffende buurt, al
beel gauw bekend was.
Qe juffrouw kreeg nu, van Sientje
het verhaal te hooren, dat haar va
der „soa siek" was, en van „moeder
die sou an 't rimmetiek lee". Ze had
's morgens zonder eten naar school
„toe gemotte", omdat er niets In huis
was, en broekje kon heelemaal niet
naar school omdat hij geen schoenen
had. „Maar kind, is je vader* al
lang zoo ziek, en wat zegt de dok
ter
„De dokter wil nie komone, juf-
frauw, die eedt, dat ie se tijd beter
kan gebruke, dan om na dronke mtn-
so te komme kijke, en, me fader Is el
ke dag Bièk, en ma moeder seit, dat
'fc wel gauw zal afloope 1"
Het gevoelige onderwijzeres je kreeg
't benauwd bij het hooren van zooveel
ellende, en ze beloofde 's middags even
bij moeder te zullen aankomen.
Ze kwam in het nauwe steegje, waar
het ongelukkige gezin woonde, en
vond na veel zoeken en vragen, ein
delijk de „trap", waar ze zijn moest.
Hoe hooger ze kwam. hoe benauw-
diei* 't werd, in een beaoawen atmos
feer van uien, zeepsop, luiers, gebak
ken vet en menschen.
Na schuiven en stommelen. In het
donkere portaal, waar ze nóg even ge
voelig baar been stootte tegen een em
mer met afval, vond ze de kruk van
de deur, en stond tegenover de moe
der van Sientje, een vuil, brutaal uit
ziend mensch dat, juist nog kijvende
tegen een op den grond kruipend
kind, onmiddellijk, met een talent, dat
haar bij Stoel en Spree benijd zou
worden, begon te jammeren en te hui.
Ion, bij welke bezigheid de schuine
tip van een bijzonder smoezelig boeze
laar, een buitengewoon groot aandeel
kreeg.
„Och juffrouw", kijf-jammert 't
mensch, „me men is gesturreve, zoo
juist een keiier geleeje. Daar leit ie,
m die hoek 1"
Het arme meisje, toch al onder den
indruk van dat geval, kijkt angstig
naar de aangeduide plek, waar ze in
half-duister, op een paar stoelen, een
paar dobbels onder een vuil laken ziet
liggen.
„Ja, en behandeld is ie nie geworre,
sou 'n vuillik van een dokterniet
eens weese, kijke, en wat nou geen
cint in huis, en hij mot'r toch onder
gestopt wordenoch. och, voor een
arrem mins, word ook nooit niks ge
daan, die ken krepeeren, en niemand
kijkt er na om."
Zenuwachtig peutert 't meisje in
haar zak. en haalt haar beursje te
voorschijn, dat ze geheel leeg stort op
tafel.
Bijna 3 guiden ziet de treurende
weduwe liggen, zoo schuin achter
haar schort wegloerende.
„En niks in huis", blèrt ze weer",
m'n stumpers van kinder©, geen ete
en geen kleejing
De steunpilaar van het onderwijs
neemt met een vol gemoed afscheid
en belooft later nog eens terug te ko
men.
Naar huis gaande, komt het heele
beeld van ellende haar weer voorden
geest; die kale kamer, dat lijk, waar
ze slechts griezelend even van uit de
verte naar gekeken hadhaar heelo
gevoelige hart kon huilen over zoo
veel ellende, maar ook om zooveel
hardheid. Daar had je nu zoo'n dok
ter, wat een hardvochtigheid om, niet
te willen helpen dat was toch zijn
ambt, dat was toch zijn plicht 1 Ze
kwam zoo langzamerhand terecht in
een zee van weemoed, waarin ze toen
het besluit nam, om nog meer te hel
pen. Wat gaven die paar armzalige
gulden 1 Thuis komende, pakte ze al
haar geld bij elkaar, dat ze kon mis
sen, en was een paar uur later weer
op weg naar de nu bekende steeg.
Ze stommelde weer naar boven, ge
heel vervuld van het genot te kun
nen weldoen, ze kwam aan de deur,
opende die.... en daar zat de „wedu
we", daar waren de bewoonsters van
1 en 2 boog,, daar zat ook ,,'t lijk" hee,l
gezellig aan tafel.
„En lang sel die leefe in de glau-
ria 1" Alles met groote glazen jenever
terwijl nog eenige flesschen op tafel
stonden. De wensch voor het „lange
leven"'was natuurlijk voor den her
leefden overledene, die zich de jene
ver uitstekend liet smaken, en met
zijn weduwe ,,'n fijne lol had, dat ie
die meid soo op de hak had genoo-
me 1"
Half bewusteloos kwam het meisje
naar beneden hoe ze thuis is geko
men, weet zé zelf niet, maar dat er
weken noodig waren, om haar dien
slag te boven te doen komen, daarvan
heb ik de zekerheid verkregen.
't Hbld. voegt hieraan toe:
Een onderschrift hierbij.
Wij zouden voor niet zóóveel wil
len, dat men eenige tendenz achter
dit verhaal zocht,. Als geval, kis bru
taal geval, trof het ons zóó, dat wij
liet in wijder kring beleend wilden
maken.
Bn dan ook om er dit aan toe te
voegen laat men toch voorzichtig
zijn met elke dilettantische arraen-
zui'g; phïianthropie is een vakj. dat
geleerd moet worden als een ander,
zelfs een moeilijk, waarvoor veel prac-
tische kennis noodig is, al was het
alleen slechts, om heen te kijkendoor
gevallen als het hierboven geschetste.
VAN GELDLEEN EN.
De Algerneene Hypotheek- en Cre-
dietinsteiiing Diergaardelaan Rotter
dam, die druk adverteert, dat zij gel
den ter leen verstrekt, heeft daarvoor
nogal eens liefhebbers, die meenen,
dat ze bij die instelling geld ter leen
kunnon krijgen zonder borgstelling.
Wanneer ze nu sclirijven op de ad
vertentie, krijgen zij een formulier,
waarop de leeningsvoorwaarden zijn
afgedrukt, een formulier waaronder
geen persoonsnaam of htuulteekening
staat, doch alleen gedrukt de naam
van genoemde instelling.
Heeft men nu dit formulier ontvai>
gen, en voor infonnatiekosten van 3
tot soms ƒ40 gestort, dan ontvangt
men een brief van den volgenden in
houd (Wij geven dien letterlijk
weer).
Hiermede hebben wij de eer U
te berichten voor U gewenschte
geldleeiïing, groot alsvorens
een definitieven beslissing kan
genomen worden- Het noodig
wordt geacht, een persoonlijke
borg op te willen geven, tot een
spoedige afhandeling der zaak
geldleening.
Wij zien daarom per omgaande
tegemoet, wie u daarvoor wenscht
op le geven. In afwachting,
Hoogachtend,
'Algerneene Hypotheek- en
CredieHnstelling, Rotter
dam, Diergaard ©laan 80.
Die onderteekening 'ie een stempel
afdruk van deze firma.
Boezemt taal en stijl vah 't epistel
al heel weinig vertrouwen in, dat
men hier met een Instelling van eeni
ge beteekenis heeft te doen, het mag
toch zeker wel een vreemde handel
wijze heeten, dat waar eerst do men
schen juist gelokt worden, door het
denkbeeld zonder borgstelling eene
som gelds te kunnen leenen, ze ha in-
format-iekosten te hebben betaald,
plotseling wel een borg moeten heb
ben. Een borg, die natuurlijk bijoxa
nooit te vinden is voor hen. Ze zijn
dan tatusschen hun geld voor die „4n-
formatiekosten" kwijt I
(„Tel.")
ONGELUKKEN.
In het ziekenhuis te Rotterdam is
Zondagmiddag overleden de gemeen
te-werkman H. Londen, die Zaterdag
middag bij de In aanbouw zijnde
beurs van een hoogte van 16 meter
viel en ee nschedelbreuk bekwam.
Te Enschedé ireraakte een meisje
uit Glonerbrug bekneld tussclien een
in beweging zijnden tramwagen en
een paal der electrische geleiding,
met het treurig gevolg, dat zes harer
ribben werden gebroken en de linker
schouder werd ontwricht. Zij werd tn
zorgwekkenden toestand naar het
ziekenhuis overgebracht.
Een lampenist geraakte op het stati-
onsemplacement te Amsterdam tus-
schen den trein en de spoorbrug aan
het Wester-Viaduct bekneld. Zwaar
inwendig gekneusd werd hij in allerijl
het politiebureau binnengedragen en
daarna per rijwielbrancard naar het
Binnengasthuis vervoerd»
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
30 Cts. per- regel.
ZAM-BUK geneest springende
banden en winterhanden en -voeten.
Elk jaar als de winter op til is, lij
den duizenden zoowel jong als oud
Vreeselijk aan springende handen
en winterhanden en -voeten. Behalve
dat zooiets uiterst pijnlijk is, kan het
veel gevaar veroorzaken, want ziekte
kiemen kunnen het lichaam binnen
dringen door de barsten In de huid en
de pijnigende rauwe plekken.
Ontsteking kan al heel licht ont
staan, en de reeds knagende pijn. zóó
erg maken, dat zij bepaald een marte
ling wordt. Het ernstigste gevaar be
staat echter daarin, dat éttering op
treedt, en bloedvergiftiging, dragende
open plekken en „vochtig" of loopend
eczeem veroorzaakt. De beste, veilig
ste en natuurlijkste manier om de
pijn van springende handen en win
terhanden en -voeten te verzachten,
en ze te genezen, en alle gevaar voor
huidziekte te verbannen, is: Zam-Buk
te gebruiken.
Het geregeld gebruik van Zam-Buk
zal de huid in staat van tegenweer
stellen tegen springende handen en
„winter", en het barre winterweer kan
geen enkele schadelijke uitwerking
hebben. Om springende handen en
winterhanden en -voeten te genezen,
meet men er twee of driemaal pea-
dag zorgvuldig Zam-Buk op doen, na
dat de huid Lel warm water gebaad en
goed, afgedroogd ls. Men warm© han
den of voeten vooral niet bij, de kachel.
Zam-Buk ls eveneens een zeker ge
neesmiddel tegen aambeien, blinde
zoowel als bloedende eczeem, loo-
pende open plekken, etterende won
den, sneden, brandwonden, kneuzin
gen, schrammen, zeere beenen, won
de enkels, dauwworm, vergiftigde
wonden, en alle huidziekten.
Verkrijgbaar bij alle apothekers en
drogisten 0.90 per doos en 1.90 per
groote doos.
Sport en Wedstrijden
DE ADELBORSTEN IN GENUA.
De adelborsten aan boord van Hr.
Ms. pantserdekschip „Utrecht'" heb
ben op hun reis een tweetal voetbal
wedstrijden gespeeld te Genua. Beide
wedstrijden waren tegen de Genuee-
sche voetbal- en cricketclub, die ver
leden jaar het Italiaansche voetbal
kampioenschap wonnen.
De eerste wedstrijd werd door de
Hollanders die begrijpelijkerwijs
slechts over beperkte krachten be
schikten met 3—0 verloren.
In den returnwedstrijd ging het be
ter en thans wisten de adelborsten
met 21 te winnen.
HOCKEY.
Tweede kl. afd. A.: Amsterd. H. O.
II—de Musschen 1—7. De vlugge en
goed samenspelende Musschen von
den in het tweede elftal van Amster
dam een niet te zwaren tegenstan
der. Voor de rust doelpunten de Mus
schen tweemaal en zijn overigens de
partijen gelijk. Na de rust zijn de vo
gels veel sterker en maken nog vijf
punten, waartegen Amsterdam II
slechts een. De Musschen winnen dus
met 7L
\\OESTE AUTOMOBILISTEN.
Naar „De Auto" meldt, heeft de En-
gelsche Automobile Association den
strijd tegen roekeloos rijdende auto
mobilisten aangebonden en eenige ha.
rer leden, die zich hieraan schuldig
maakten, geroyeerd.
Deze krasse maatregel baarde veel
opzien, doch over het algemeen juicht
men het ingrijpen der Association
zeer toe en het ledental stijgt belang
rijk. Dezer dagen werd het 8006e lid
aangenomen..
AFSTANDSRITTEN.
„Het Paard" schrijft:
Mr. Weatherly reed. een paar jaar
geleden van Queensland naar Mel
bourne, 1020 Eng. mijl, in 17 dagen,
60 mijl per dag. Een geestelijke deed
met zijn paard verschillende ritten
van 100 en 115 Eng. mijl op één dag
en. 800 Eng. mijl, aangespannen, in 8
dagen.
Het merkwaardigste Van deze ritten
ls, dat deae paarden, door omstandig
heden onderweg karig gevoed wer
den ,het eerste grooténdeels alleen
met gras, liet tweede op den drie-
daagschen tocht gedurende de sterke
droogte zonder gras, en slechts met
twee brooden per dag.
Een wilde hengst, die verscheidene
jaren in de Honey Comb streek van
Wyoming zijn verblijf had, ls gevan
gen met het doel hem In de stoeterij
te bezigen. Zes ruiters op volbloeds
en In relais (met aflossing) rijdende
waren hiervoor noodigde hengst
legde 80 Eng. mijl af voor hij uitge
put was en kon gevangen worden.
Koloniën
ATJEH.
De legercommandant deelde het vol
gendie mede: Blijkens telegram van
den gouverneur van Atjeh van 28 Oc
tober jl. zijn gewond: zwaar, de in
landsche fuselier Setrodongso, en licht
de inlandsche marechaussee Warso,
en de Amboineesche fuselier Lapy.
De adsistent-resident seinde bij af
wezen van den gouverneur van At
jeh:
„Bij overvalling van een bende In
Keureutoe werden gewond licht 2, on
beduidend 2 inlandsche minderen. Te
Bireuen werd een inlandsch schild
wacht bij nacht door een Atjelier aan
gevallen en zwaar verwond, hij is se
dert overleden. In Pldië neergelegd 2,
gevangen genomen 1 kwaadwillige;
in Keumala Nitjah werd gewond licht
1 inlandsche mindere.
Letteren en Kunst
WAGNER-FESTSPIELE.
Ons wordt het volgende ter plaat
sing aangeboden
Het zal vele lezers verheugen te ver.
nemen, dat het Concert- en Theater
bureau M. J. de Haan ook dit seizoen
Wagner-Festspiele zal organiseeren.
Het geheel complete opera-gezelschap
van het Stadttheater Barmen, Dixek-
tor Otto Ockert, zal opvoeren, te Am
sterdam 20, 22 en 23 April „Die Wal
kure", „Tristan" und Isolde" en „Der
Fliegende Hollander"; te Den Haag
26. 27, 29 cn 30 April „Das Rhein-
gold", ..Walküre". „Tristan" en „Der
Fliegende Hollander". Nagenoeg de
zelfde solisten van da vorige maal zul
len medewerken, o. m. Margaretha
Kahler als Brunhilde en Isolde Jacq
CJrlus als Tristande Bayreulher
zanger Soomer als Wotan, Kumewal
enz. Latterman van Hamburg, als
Fasokl, Hunding, Künlg Marke
Löltgen, de voor 1909 verplichte hel
dentenor voor het Stadttheater Dres
den, als Siegmund, Etrik, Froh. enz.
Hocliheim. de voor 1909 verplichte te
nor voor Hamburg als Loge, Steuer-
mann enz. Elsa Marenyi als Sieglin-
de, Senta; Mary Melan als Fricka,
Brangane, verder Marg Sommerfeld,
en andere eerste-rangs artiesten. Dit
maal komt het geheele complete ope
ra-gezelschap, ook het koor, en zullen
worden meegebracht de speciaal voor
dezen cyelus te vervaardigen' nieuwe
decors, costumes, zoomede de tooneel-
beno od igd heden, verlichtingsappara
ten, stoomleidingen en verdere benoo-
digde machinerieën.
Verder schrijft ons de heer De
Haan
Met een orkest wordt nog onderhan
deld. Evenals den vorigen keer heb ik
ook nu het residentie-orkest tot mede
werking aangezocht, welke medewer
king evenals toen door het bestuur
geweigerd is. ik kan niet nalaten mij
ne verwondering over deze weigea-ing
te kennen te geVen, daar toch, nog
niet zeer lang geleden, in de dagbla
den openlijk een oproep werd gedaan,
om financieelen steun, ten einde het
voortbestaan van het residentie-or
kest te verzekeren.
'A'-CAPPELLA-KOOR.
Het 'Amsterdamsch A-cappella-Koor
zal op zijn kunstreis naar België en te
Parijs o.m. ten uitvoer brengen het
motet Lob und Elire van Joh. Seb, en
het motet Ich lasse dich nicht van
Joh. Chr. Bach, benevens Mozart's
Ave Verum, twee koren van Brahms'
en één van Bruckner.
Onder de soli van mevrouw Noor
dewier zijn aria's en liederen van J.
S. Bach.
BEETHOVEN-HUIS.
Waarom niet ©en Beethoven-Huis?
mérkt de heer A. D. Loman jr, op
in een uitvoerig artikel, opgenomen in
het Weekblad voor Muziek. Het boek
van den heer Willem Hutschenruyter
heeft vele groote verdiensten, naar
zijn meening het is helder en logisch
ineengezet. De samenstelling ls zeer
kunstig bedacht en geeft-blijk van
veel vernuft. Toch heeft de lieer Lo
man bedenkingen. Hij is 't niet met
den schrijver eens dat 't wenschelijk
is om orkest en dirigent aan het oog
van den hoorder te onttrekken; de
heer Loman persoonlijk verlangt diri
gent en orkestmusici te zien. Het be
toog van den heer Hutschenruyter be
treffende de „omgeving" waarin hij
Van Beethoven's symphonieën wil
hooren, acht de heer Loman zeer
zwak, en hij denkt daarbij onwille
keurig aan „mode", aan speculeeren
op de modezucht van liet publiek. Dan
vraagt de lieer Loman: waarom Bloe-
mendaal? „Voor mijn gevoel is mu
ziek bij het aanschouwen van schilde
rijen (bijvorbeeld( even absurd als
het eeuwige duinlandschap bij Van
Beethoven's symphonieën: dergelijke
denkbeelden passen alleen in dezen
eenigszins ziekelijken tijd." Met het
oog op de eischen der akoestiek in een
bouw als de heer Berlage heeft ont
worpen (plaats van het orkest in de
diepte en boogvormige zoldering), ls
de onderneming „een zeer risquant©"
te noemen. -Maar zal het zeer groot ka
pitaal ooit gevonden worden? „Wat
zou men niet enorm veel met de ren
ten van zulk een kapitaal kunnen
doen op muzikaal gebied in Neder-1
f land met de zekerheid Iets "nuttigs te
bereiken 1" Do heer Loman vreest dat
door het bezoek van Amsterdammers
aaii liet Huis te Bloomendaal „geld
aan de Amsterdamsche muzikale
markt" zal worden onttrokken. „Hot
resultaat zou kunnen zijn altijd als
de plannen zouden slagen dat een.
onderneming als het Concertgebouw,
die voldoet aan een normale en ge
zonde muzikale behoefte, met den
dood zal worden bedreigd."
Wij hebben de bedenkingen in het
kort weergegeven, en voegen hier nog
aan toe dat de heer Loman „een be-
leediging voelt voor Beethoven's ge
nie reeds bij de gedachte dat deze
groote componist een bepaalde plaats,
een duinlandschap en een buitenissige
concertzaal voor de uitvoering zijner
werken zou van noode hebben," een
gevoelen dat door anderen min of
meer gedeeld zal worden. Maar aan'
overdrijving, dunkt mij, maakt hij
zich schuldig door in het plan een
aanval te zien op het leven van het
Concertgebouw. Naar hij weet, is in
het boek duidelijk do bedoeling uit
een gezet om het orkest saam te stel
len uit. de beste elementen van ver
schillende andere orkesten, en aan de
geheel© inrichting te geven een breed,
waarschijnlijk internationaal karak
ter. Er is slechts sprake van eenige
concerten in den zomertijd, die geza
menlijk een muziekfeest zouden vor
men van zeer bijzonderen aard, een
gebeurtenis op symphonlsch gebied
die met de Bayreuth-opvoeringen, een
op muzikaal-drnmatisch gebied, zou
te vergelijken zijn. Ook te Bayreuth)
wordt, een groot orkest saam gestelde
uit voortreffelijke musici van Dultsch-
land, Oostenrijk, Nederland, enz. Ook.
Bayreuth wordt bezocht door een pu
bliek uit alle oorden. De voorbeeldige-
Wagner-opvoeringen van Bayreuth
hebben echter die der groote theater»:
niet gedood, eer tot een vernieuwd eu'
hooger leven opgewekt.
(Hbld.)
PISSUISSE EN BLOKZIJL.
Met genoegen vernemen wij uit de
Indische bladen, dat Pissuisse's ziek
te gelukkig niet van ernstigen aard
bleek te zijn. De koortsen namen af
en eene spoedige genezing was te ver
wachten. Echter vreesde men, dat het
nog eenigen tijd zou duren, eer de
zieke weer volkomen op krachten zou
komen. Van optreden kon eerst in de
ze maand sprake zijn.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Groningen, 7 Dec. Bevorderd tot
doctor in de geneeskunde op proef
schrift: „De ziekte van Stokes Adam»
en een geval van aangeboren hart-
blok", de heer G. C. J. van den Heuvel,,
officier van gezondheid 2e klasse IL
M., geboren te Udenhout; tot doctor in
de geneeskunde op proefschrift „Pro-
phylaktische keering bij Bekkenver
nauwing", de heer L. A. Veeger, arts,
geboren te Groningen.
Utrecht. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap op Stellingen, de
heer A. J. Koldewijn, geboren te
Utrecht.
Utrecht. Bevorderd tot semi-arts
A. H. F. Craaneni L. Loeb en J. L.
Siemens.
Bevorderd tot artsH. R. G. de la
Parra.
Bevorderd tot tandarts L. Bosch.
Leiden: Bevorderd tot doctor in de
geneeskunde aan de universiteit te
Leiden op proefschrift: „Over de urine
van lijders aan Dermatosen", de heer
M. E. Polano, geboren te Amsterdam»
VRIJE UNIVERSITEIT.
Geslaagd voor het candidaatsexa-
men in de theologie de heer W. L.
Korfer.
Stoomvaartberichten
TRANSATLANTISCHE LIJNEN.
Het stoomschip Ophir, van Rotter
dam naar Java, passeerde 6 Dec.em-
ber Point de Galle.
Het stoomschip Kedïri vertrok 5 De
cember van Batavia naar Rotterdam.
Het st. Ixion vertrok 3 Dec. van Ba
tavia naar Amsterdam.
Het stoomschip Djocja, van Rotter
dam naar Java, vertrok 5 Dec. van
Suez.
Het stoomschip Sindoro, van Rot
terdam naai* Java, arriveerde 6 Dec.
te Southampton.
Het stoomschip Tabanan, van Java
naar Rotterdam, verrok 6 Dec. van
Tanger.
Het stoomschip Ternate, van Java
naar Rotterdam, verrok 6 Dec. van
Port Said.-
Het stoomscliip Celebes, van Bata
via naar Amsterdam, arriveerde 6
Dec. te Marseille.
Het stoomschip Java, van 'Amster
dam naar Batavia, vertrok 6 Dec. van
Suez.
Het stoomschip Koning Willem I ar
riveerde 6 Dec. van Batavia te Ara
sterdam.
Het stoomschip Vondel, van Batavia
naar Amsterdam, arriveerde 6 Dec. té
Suez.
Het stoomschip Prins der Nederlan
den, van Paramaribo naar Amster
dam, arriveerde 6 Dec. des v.m. 8 u.
te Havre.
Het stoomschip Reyniersz arriveer»
de 7 Dec. van Amsterdam te Batavia.
Het stoomschip Soestdijk, van Rot?
terdam naar New-York, passeerde Q
Dec., nam 10 uur 10 min., Lizard.
Het stoomschip Callisto, gecharterd,
door de N.. A. 8. M., vertrok 5 Deó*
nam. van Philadelphia naar RotteïV
daim
