Uit de Omstreken
Binnenland
zuinigheid aanmaande, kon de minis
ter wijzen op de zeer groot© stijging
van den uitvoer van onze producten
naar het buitenland, waaruit dus
ble8k, dat het uitgegeven geld voor
de vermeerdering van de vakkennis
voldoende rente heeft afgeworpen.
Wat nu met den Landbouw is ge
beurd, moet óók geschieden met onze
nijverheid en ook met den handel.
Van de verbetering van de vakken
nis van onz ekooplieden kan ook onze
handel in 't algemeen veel profijten
trekken. Alles wat gedaan wordt, om
de opleiding van de kooplieden te ver
beteren, moet toegejuicht worden en
daarom hebben ook de Haarlemsche
Voorstellen sprekers sympathie. Het
doel van spreker zal zijn, het belang
pan het handelsonderwijs te bespre
ken en daarbij enkele opmerkingen
van opbouwende critiek te maken
bver de Haarlemsche voorstellen.
Voor deze beschouwing herinnert
spreker aan de totstandkoming van
Öe wet op het middelbaar onderwijs,
Waarbij de ontwerper de bekende
staatsman Thorbecke reeds oog gehad
neeft voor de belangen van den mid
denstand. Hij toch heeft de burgerdag-
jchoLen ingevoerd, die zeker veel nut
gesticht hebben. Bij de Haarlemsche
Voorstellen heeft spreker een leemte
aangetroffen. In "een groote stad, zoo-
als Haarlem, zijn honderden, mis-
Èchien wel duizenden jongelingen van
12 jaar, zonen van kleine neringdoen
den, die bestemd zijn om over eenige
jaren ln de zaken te worden opgeno-
fnen. De ouders kunnen geen kostba
re opleiding bekostigen, maar willen
hun kinderen wel 1, 2, 8 of 4 jaar on
derwijs laten geven, opdat ze voor de
practijk voldoende kennis opdoen. In
derdaad het is niet zonder beteekenls,
om met de belangen van dezen klei-
feen handeldrijvenden middenstand
rekening te houden. Thorbecke deed
het al met de oprichting van zijn bur
gerdagscholen.
In de plaats van sprekers Inwoning
is, naast de H. B. S., een lagere han
delsschool opgericht, waar de jonge
lui op 12-jarigen leeftijd komen, om
deze met 15 of 16 jaar te verlaten, toe
gerust met een goede dosis practische
kennis.
Zoo "worden nuttige krachten voor
de kleine bedrijven gekweekte
Spr. juicht het Haarlemsche plan,
.wat betreft de vijf-jarige handels
avondschool toe.
Het programma voor het onderwijs
is goed, vooral waar gewaakt is voor
de overlading van het onderwijs.
Spreker vindt het goed, dat tegelijk
slechts onderwijs in een vreemde taal
zal worden gegeven. Hij acht het ech
ter aan te bevelen, dat er wat meer
ruimte wordt gelaten voor facultatie
ve vakken. De ervaring heeft geleerd,
dat bij jongelui van 18, 19 of 20 jaar
yaak de lust komt om zich op een
speciaal vak toe te leggen.
Nu is bijvoorbeeld wel het Franech,
Duitsch en Engelsch opgenomen,
maar men moet de waarde van het
Spaansch niet over 't hoofd zien, aan
gezien onze handelsbetrekkingen met
Zuid-Amerika waar het Spaansch
de hoofdtaal is een grooten omvang
hebben genomen. Het Spaansch zou
wellicht ais facultatief vak op te ne
men zijn.,
Spreker zegt in 't algemeen voor
toepassing van het particulier initia
tief te zijn, wat zulke handelscursus
sen betreft. De gemeentelijke Inrich
tingen zijn gebracht onder toezicht
yan de commissie op het middelbaar,
wat niet gewenscht is, omdat deze
personen geen practische kennis op 't
gebied van den handel hebben. Wan
neer particulieren een cursus oprich
ten kan men met dezen eisch rekening
houden. Oo kkunnen particuliere in
richtingen meer rekening houden met
de steeds veranderde behoeften van
'de practijk. De vereenigingen van be
dienden die zulk onderwijs geven,
kennen de telkens wisselende behoef
ten door de practijk.
Spreker vindt het echter laak
baar, dat ook bij de oprichting
van zulke cursussen door particulie
ren gelet wordt op geloofszaken. Kan
het onderwijs in 't boekhouden ook al
niet of wel christelijk zijn? Daar waar
het particiïlier initfiatief zoo vaak
faalt, is de tusschenkomst der ge
meente niet te versmaden. Spreker
zal dan ook de Haarlemsche voorstel
len, betreffende de oprichting van een
avondhandelsschool van gemeentewe
ge zeker niet ontraden, maar daaren
tegen warm aanbevelen.
Ook de voorstellen tot oprichting
Van een handelsschool heeft spreker
met veel sympathie gelezen. Hier toch
wordt iets uitnemends voorgesteld. De
handel heeft ook behoefte aan goed
onderlegde beoefenaars, toegerust met
veel practische en economische ken
nis. De groote vlucht der bedrijven,
het bank- en verkeerswezen, heeft ge
maakt, dat men aan de opleiding van
de handelsmannen steeds grootere ei
schen gaat stellen.
Zoo'n special© opleiding is fiiet te
verkrijgen op een gewone H. B. S.
met 5-jarigen cursus. Deze scholen,
toch zijn in den laatsten tijd meer en
meer geworden een voorbereiding
voor de Polytechnische school te Delft.
De natuur-wetenschappelijke oplei
ding die in de vierde en vijfde klasse
gegeven wordt, is voor den toekomsti-
gen handelsman van geen belang, ja
schaadt nog eerder zijn koopmans-
aanleg.
Na drie jaren algemeene opleiding
'op de H. B. S. moet de handelsman 2
jaar op de handelsschool onderwezen
worden in zaken speciaal den handel
betreffende.
Zoo zullen goede handelsmannen
gevormd worden en daarvan zal Ohfl
vaderland zeker voordeel trekken..
Wel zal ook deze opleiding niet vol
maakt zijn, zooals bv. een school als
te Keulen die kan geven, waar de
leerlingen opgeleid worden in de hoo-
ge wetenschappelijke handelsbelan
gen, zooals bv. exploitatie van spoor
wegen, groot bankwezen enz. Ver
schillende van deze bijzondere studiën
kunnen echter ook buiten de school
om ln ons land gemaakt worden. Spr.
zou 't bv. een goede gedachte vinden
als een groepje weetgierigen zich wil
de bezig houden om in cursussen zul
ke speciale onderwerpen te bestudee-
ren. Een mensch is nooit uitgestu
deerd, en ook de handelsman moet
steeds trachten zijn kennis te ver-
grooten. (Applaus).
Van de gelegenheid tot het
STELLEN VAN VRAGEN
wondt door eenige personen gebruik
gemaakt.
De beer G. SMITS zou gaarne gebruik
men, welke leeraren de spreker aan
do handelsschool wil aanstellen. Er is
gebrek aan leeraren-, doe ln staat zijn
dit onderwijs te geven, waarom 't ook
aan te bevelen is, de opleiding van
zulke leeraren te bevorderen. De in
leider heeft gewezen, op de waarde
van het Spaansch voor onze handels
lui, maar spreker hecht nog meer be
teekenls aan het Meleisch en zou dit
onderwijs in de hoogste klasse van de
handelsschool verplichtend willen
stellen, 't Is immers een feit, dat onze
handel voor een belangrijk deel van
onze koloniën afhangt, terwijl vele
jongelui in Indië een toekomst kun
nen vinden.
De heer Bos heeft het aanbevolen
dat op de avondhandelsschool slechts
één vreemde taal zal worden onder
wezen. Spreker kan dit echter niet.
aanprijzen. Voor den handel heeft En
gelsch en Duitsch de meeste beteeke-
nig en daarom is het beter het onder
wij s in deze beide talen verplicht
tend te stellen. De jongeling kan voor
uit niet -zeggen, welke taal hij Later
't meest noodig heeft, maar een dezer
twee zeker. Tegenover deze uitbrei
ding van het programma kan een in
krimping verkregen worden b,.v. door
de weglating van het onderwijs inde
handelsgeschiedenis. De beteekenis
van het onderwijs in de handelscor
respondentie moet niet uit het oog
verloren worden .Wil dit onderwijs
echter goed zijn, dan moeten de leera
ren ook bevoegd zijn, om er in te do-
ceeren.
Zou 't niet gewenscht zijn, om de
leeraren aan een examen te onderwer_
pen?
De heer KLEYNENBERG heeft zes
jaar zitting ln de commissie van toe
zicht op het middelbaar onderwijs, 't
Is hem daarbij opgevallen, dat er zoo
veel jongelui, die de H. B. S. verlaten
om in den handel een positie te zoe
ken, geen plaats op de groote han
delskantoren kunnen bekomen1, die
hun toekomt 't. Zou misschien ge
wenscht zijn als een begaafde spre
ker als Dr. Bos eens als een Peter van
Ammiëns door het Land ging, overal
een pleidooi houdende, om zulke jon
gelui wel een goede plaats af testaam
(gelach).
Hoe staat 't nu met de handelscor
respondentie De een prijst ze hemel
hoog en de ander noemt t „lak".
De opmerking van den heer Bos
over de ontbreking van de schakel
tusschen lager, en middelbaar onder
wijs gaat niet op. Wanneer hij gewe
ten had, dat we hier nu een school
voor m. u. 1. o. hebben., zou zijn oor
deel zeker anders geweest zijn.
De heer Bos heeft echter weinig
aandacht geschonken aan een op1 ei-
ding van drie jaar op de H. B. S. Mis
schien weet hij 't niet, maar door bij
zondere omstandigheden is er op hei.
den in onze stad geen H. B. S. met
3-jarigen cursus. Wat is de meen ng
van den heer Bos over de 3-jarige op
leiding op die II. B. S.„ die nu in de
nieuwe Haarlemsche regeling wordt
voorgesteld
Terecht is door den inleider ge
klaagd over het toezicht over deze
handelsscholen, dat zal vallen onder
de commissie voor het middelbaar on-
dewijs. Een speciale commissie zou
gewenscht zijn. r
De lieer VAN DE KAMP protesteert
tegen de u'tdrukking van Dr. Bos, dat
het een heilloos streven is, om het
handelsonderwijs ook al te brengen
op godsdienstig terrein. De afdeelmg
Haarlem van de „Hanze" heeft hier
ter stede het handelsonderwijs aange
vangen, maar bij kennisneming van
het programma dezer school, zal elk
blijken, dat hier geen speciaal ka
tholiek onderwijs bedoeld is.
De heer TEN BROEKE (hoofd van
de 1ste Burgerschool) heeft ook
met belangstelling kennis genomen
van de voorstellen van B. en W. Toch
meent spreker, dat ook na de verwe-1
zenlij king van deze nieuwe denkbeel
den, een schakel tusschen het geheel
zal ontbreken, rd. wat de heer Bos
wil voortgezet lager onderwijs voor
den gewonen burgerman. Het school
geld nu op de school voor m. u. 1. o.
is te hoog, terwijl de eischen voor toe
lating eveneens te hoog zijn. Er moet
een school komen, waar de Leerlin
gen, die de gewone lagere scholen
doorloopen hebben, nog eenige jaren
voortgezet onderwijs ontvangen, en
op welke school ze toegelaten worden,
zonder zelfs de beginselen van een
vreemde taal to kennen. Deze school
dan zal de schakel vormen tusschen
de gewone lagere scholen en de
Ambachtsschool, Huishoudschool.
School voor Kunstnijverheid en ande:
re vakscholen. Onder de toekomstige
leerlingen van de avondhandelsschool
zullen er ook velen zijn, die overdag
nog in geen betrekking zijn. Ook voor
hen zou het onderwijs aan zoo'n
school gewenscht en nuttig zijn.
De heer BOS tot
BEANTWOORDING DER VRAGEN
overgaande wijst allereerst op de be-
teek enig van het onderwijs in han
delscorrespondentie. Vroeger werd dit
enderwijs zeer slecht gegeven, want
alleen het laten overschrijven van
brieven heeft geen doel. Neen, bet
streven moet zijn, dat de leerling der
handelsschool zich in het Neder-
landsch. het Duitsch. het Fransch en
het Engeisch, fcort en diufdellJK weet1
uit te drukken over handelsaangele
genheden.
Elk beseft bet groote belang hier
van. De leeraren moeten niet alleen
do talen kennen, maar ook de prac
tijk van den handel, waarvoor een
speciale studie noodig is. Het afleggen
van examens voor de Leeraren is niet
noodig, ook al is het misschien ge
wenscht een gelegenheid open te stel
len om een diploma te behalen. Ook
spreker zal een goede opleiding van
de leeraren voor het handelsonder
wijs zeer toejuichen ©n ziet er de
noodzakelijkheid van in.
Da heer Smits heeft afgekeurd, dat
er op de handelsavondschool slechts
één taal tegelijk 'geleerd zal worden.
Waarom Spreker vindt het veel be
ter, dat de jongens één taal goed
loeren', dan twee half. Wanneer- de
eene taal goed geleerd is, kan aan de
tweede begonnen worden, waarvoor
ook de facultatieve cursussen zijn.
Het onderwijs in «de handelsgeschie
denis acht spreker van meer gewicht,
dan een tweede taal.
Onderwijs in het MaLeasch verplich
tend te stellen, wordt ook door hem
afgeraden. Wat heeft een koopman,
die in Drente gaat handelen aan de
kennis van M&leisch Wel zou dit on
derwijs onder de facultatieve vakken
opgenomen kunnen worden.
Spreker heeft het belang van een
deskundige commissie van toezicht op
de handelsscholen reeds bepleit. Een
speciale commissie is bij deze wet op
het m. o. niet mogelijk j misschien al
leen bijzondere commissies bij het af
nemen van examens.
Aan den heer Kleynenberg antr
woordt de spreker, dat de jongelui
niet kunnen volstaan met het volgen
van drie klassen van de H. B. S. zoo
als deze nu in de Haarlemsche rege
ling ig voorgesteld. Die eerste drie
jaar wordt aan algemeen onderwijs
besteed. Met het vierde jaar moet de
leerling kiezen, óf een opleiding in de
4de en 5de klasse om later naar Delft
te gaan, óf twee jaar het onderwijs
aan de Handelsschool volgen. De eer
ste drie jaar van meer algemeen© op
leiding, geven echter geen eindonder
wijs, zoodat de leerling daarmee niet
de kroon op zijn studie heeft gezet.
Er is een leemte in d© Haarlemsche
regeling. Er meet een school
zijn, waarin de leerlingen na afloop
der lagere school in drie jaar een
compleet voortgezet onderwijs ontvan
gen. Of dit hier ter stede mogelijk is
aan de school voor m. u. 1. o. weet
spreker niet, omdat hem de Haarlem
sche toestanden niet voldoende -be
kend zijn.
Da heer Kleynenberg heeft ook ge
klaagd over de moeilijkheid van
plaatsing van jongelui, die de H. B.
S. verlaten. Spreker wil niet als een
Peter van Ammiëns rondgaan, want
na hem kwamen de kindertochten, die
allies weer in de war stuurden (ge
lach). 't Is echter aan te bevelen, dat
deze jongelui, evenals in Amsterdam,
een vereeniging wan oud-leerlingen
stichten, opdat ze dan door interna
tionale betrekkingen gemakkelijker
een plaats kunnen bekomen.
Dr. Bos verzekert den heer Van de
Kamp, dat hij bij de bespreking van
handjelscursussen op religieuzen
gron^cloo'. r,W hol oos h-oeft geho-j
op Haarlem. Spreker doelde op Vlaar-
dóngen, waar onder de partijen een
streven was. om elk afzonderlijk een
cursus op te richten in handelsonder
wijs. Zoo werd het vakonderwijs on
mogelijk gemaakt, wat te betreuren
was, omdat het vakonderwijs zeker
niets met den godsdienst of de poli
tiek te maken heeft. De uitlating van
spreker was echter geenszins bedoeld,
om de Hanze in Haarlem onaange
naam te zijn.
De Voorzitter bracht dank en hulde
aan Dr. Bos voor zijn rede. Daarbij
sprak hij den wensch uit, dat de aan
wezige raadsleden zooveel geleerd mo
gen hebben, dat ze overtuigd zijn van
de noodzakelijkheid van het handels
onderwijs, opdat onze stad zich spoe
dig in het bezit van deze onderwijs
inrichtingen zal kunnen verheugen.
(Applaus),
Vrij zinnl g-Herv o rmden.
Het bestuur der Vereeniging van
Vrijzinnig Hervormden deelde aan
leden en begunstigers mede, dat in 't
gebouw. Weten en Werken in 1909 we
derom de godsdienstoefeningen van
wege de Vereeniging zullen gehouden
worden. All© spreekbeurten voor 19Ü9
behalve die voor Oudejaarsavond zijn
reeds medegedeeld. Op len Kerstdag
treedt op Dr. J. D. G. Koeh alhier. Op
Oudejaarsavond Ds. A. S. Carpentier
Altingj van den Haag, en 3 Januari
a. s. Ds. W. H. Roobal van Veendam.
Voor zoover noodig wordt in herin
nering gebracht, dat gezongen wordt
uit de Psalmen- en Gezangenbundels,
daaronder begrepen de nieuwe Gezan
gen, dat de plaatsen voor zoover niet
verhuurd, vrij zijn, dat een vaste
plaats 3 per jaar kost, en bij het uit
gaan gecollecteerd wordt, eerst ten
behoeve der Vereeniging, daarna ten
bate der Commissie voor steun aan
hulpbehoevende geestverwanten.
UIT VELSEN's RAAD.
Vergadering van Dinsdag.
Afwezig zonder kennisgeving de
heer F. P. Vermeulen.
De notulen worden onveranderd
goedgekeurd.
Bij de ingekomen stukken o.m. een
dankbetuiging van het hoofd der
seheeï te Santpoort, de-a heer C. G-
Dekker voor de verleende subsidie
voor onderwijs in paardenkennis. De
heer Netscher deelde nog mede, dat
de cursus zal worden gehouden op
Woensdag en het aantal leerlingen is
gestegen tot 25,
Nog is ingekomen een bezwaar
schrift tegen de vastgestelde kiezers
lijst van kiezers voor de Kamer van
Koophandel en fabrieken, door den
heer F. P. Vermeulen,-
Deze had zich niet op de lijst ge
plaatst gezien, ofschoon zijne echtge
noot©, die hij daarvoor eene machti
ging had gegeven, zijn behoorlijk In
gevulde biljet had ingeleverd.
De Voorzitter zegt, dat B. en W.'
adviseerm tot niet plaatsing op de
lijst, op grond dat een dergelijke
machtiging alleen geldt voor burger
lijk©, doch niet voor staatsrechterlij
ke zaken. Van den wethouder Net
scher vernemen we, dat zonder onder
scheids des persoons, juist strikt was
vastgehouden aan de bepalingen van
het Kon. Besluit te dier zake, waarop
de heer Vermeulen niet op de lijst ge-
plaatstwordende in hooger beroep kan
gaan en een rechtsuitspraak zal wor
den verkregen, die een leiddraad in
volgende gevallen kan zijn. In dit
speciale geval a£h het verzoek vol
doende, zou voortaan een vrouw met
machtiging ook bij verkiezingen haar
stem voor den man kunnen uitbren
gen.
Het voorstel van B. en W. tot niet-
plaatsing op de lijst wordt aangehou
den, wegens staking van stemmen, 7
voor 7 tegen, links tegen rechts.
Een adres om verlichting van den
Duinweg, af deeling Jan Gij zenvaart
werd voor kennisgeving aangenomen,
omdat daarin reeds voorzien wordt.
Mej. D. de Boer kreeg zonder ©eni
ge oppositie weder haar toelage van
50 voor 1908.
Het verzoek van de geheel-onthou-
dersvereeniging „Velsen en Omstre
ken" om gebruik van schoollokalen
voor vergaderingen, werd geweigerd,
ondanks een pleidooi van den heer
Van Rhijn.
Een voorloopig crediet ad f 1000, ge
vraagd door het R. K. armbestuur,
werd toegestaan.
Benoemd werden:
a. tot armmeester van het schaal-
armbestuur de heer J. van Donseiaar;
b. tot idem van het R. K. Armbe
stuur de heer Joh. Gerrits;
c. herbenoemd werden tot leden der
commissie voor de gecontracteerde
wegen te IJmuiden, de heeren v. d.
Does en Brok.
d. idem voor de Commissie van bij
stand in het beheer der openbare
werken de heeren Boekei, Zegel en
Schuitenmaker.
De voordracht van B.. en W. voor
voorzitters, leden enz. der stembu-
reaux werd zonder bemerking goed
gekeurd en de voorgestelden dus be
noemd geacht.
Tot vaccinateuren werden op voor
dracht van B. en W. benoemd: te Vel
sen Dr. P. E. Rot, te Santpoort Dr.
A. de Groot en te IJmuiden Dr. F. H.
Veldman.
Bij de rondvraag zeide de heer
Brok, dat, waar een poging tot ver-
.krijging van een eigen Hoogere Bur
gerschool mislukt is, het misschien
overweging verdient, door de omlig
gende gemeenten van Haarlem geza
menlijk aan de regeering een hooge
re subsidie voor de school van Haar
lem te vragen, omdat anders die
school 31 Aug. 1909 voor die buiten
leerlingen zal gesloten zijn, die niet
de volle f 300 (dit is een vergissing,
moet zijn f 250. Redactie), schoolgeld
kunnen betalen.
De heer Netscher lichtte toe, dat de
minister wel geen gelden op de be
grooting voor 1909 kon brengen, doch
dat dit een volgend jaar wel zou kun
nen gebeuren. Voor de^e gemeente is
een verhoogd subsidie voor Haarlem,
dat behoefte heeft aan een tweede H.
B. school niet voldoende. Komt daar
nl. een tweed© school, dan krijgen
wij de onze zeer zeker niet.
De heer Netscher vroeg en bekwam
verlof voor d© navolgend© mededee-
ling:
Binnenkort wordt de Waterstaats-
begrooting behandeld ©n zal natuur
lijk, de Velserpont ter sprake komen.
Om te voorkomen, dat weder verkeer
de voorstellingen in de Kamer worden
gedaan, omtrent het verkeer met de
pont, wensch ik uitdrukkelijk te con-
stateeren, dat gisteren )dus Maandag
middag 14 Dec.) de stoomtram van
half vijf niet op de pont kon komen,
waardoor nietalleen het tramver
keer, maar alle rijtuigver voer een uur
vertraging ondervond.
D© openbare vergadering werd
daarop gesloten..
TWEEDE KAMER.
De reeds minimale belangstelling in
de begrooting van Oorlog daalde tot
nabij het vriespunt, toen de behande
ling der artikelen begonnen was.
Lotsverbetering voor de rijkskleer-
makers zonder vaste aanstelling,
door den heer Helsdingen bepleit,
werd door den Minister afgewezen.
De heeren Mees en Blooker vestigden
de aandacht op den onvoldoenden
toestand van de meeste hospitalen,
die niet beantwoorden aan de mo
derne eischen der wetenschap, nóch
wat de gelegenheid tot opereeren,
nóch wat de verpleging betrof. En
eerstgenoemde was voor verzorging
in de burger ziekenhuizen.
De Minister, dankbaar voor de be
langrijke wenken, achtte de hospita
len noodig vooral voor oorlogstijd en
ovenzoo militaire artsen, diie veelal
verpleging door mannen prefereerem.
De minister zou overigens gaarne
aandacht geven .aan de belangrijke
opmerkingen.
De minister beloofd© vervolgens
den heer Helsdingen te zullen na
gaan het geven van toelagen aan de
sergeanten-vuurwerkmakers.
De heer Paasioors hield een lang
durige beschouwing over het wapen
der maréchaussée. De manschappen
moesten beter bewapend, beter be
zoldigd en sneller bevorderd worden.
De heer Thomson keurde het goed,
dat de Minister het corps een afzon
derlijken commandant wilde geven,
als dit een eerste stap was om het
corps geheel los te maken van Oorlog
en te brengen bij Justitie. De maré
chaussée moest ook minder „voor
schriften" hebbende veiligheid in
d© suMelijke provinciën sou er bij
wirmeh, aïs de marëcbaussêes meer
aan hun eigenlijken dienst konden
doen. Het huwen der manschappen
moest worden bevorderd, teneinde
hen ook moreel stevig t© doen staan.
De manschappen hadden ook meer
behoeft© aan rusttijd en ontspanning;
in die kazernes moest voldoende ruim
te zijn voor gezinnen, met apai'ten
toegang.
De heer Van Idslnga bepleitte vol
komen losmaking der maréchaussée
van het leger. De Minister ging tegen
deze richting inhij rekende in oor
logstijd op de diensten van het corps.
De heer Smeenge oordeelde, dat
men beter kon debatteeren, indien
een uitgebreid rapport over de maré
chaussée ware overgelegd. Hoewel
ook zijnerzijds het gehoorde onder
steunend, merkte hij op, dat sedert
1875 do positie der manschappen was
verbeterd, o.a. in 1899. Z. i. behoorde
de justitieele en poliitioneele taak der
maréchaussée door Justitie te worden
geregeld en "dan konden ook de offi
cieren worden gemist.
De heer Van Sassen van IJsselt wil
de de maréchaussée bij het leger la
ten, doch als een corps politïe-ambte-
naren, staande onder den invloed van
Justitie. Z. i. wae door samen werking
der beide departementen een goeden
toestand te scheppen. De bezoldiging
behoorde evenwel te worden verbe
terd.
Nadat een amendement-Ter Laan
c s. (dat aangehouden was) om de
derde herhalingsoefening niet te hou
den, was verworpen, met 58 tegen 23
stemmen en de lieer De Stüers het
behoud dor maréchaussée als militair
corps had bepleit kwam de minis
ter aan het woord, die mededeelde,
dat Justitie een deel der kosten van
hot corps op zich had genomen voor
de diensten daarvan in tijd van vre
de, namelijk voor de politie. Uitslui
tend een politiekorps er van te ma
ken, de Minister was er tegen, want
het wapen moest blijven onder mili
taire tucht. De minister bleek overi
gens bereid om aan billijke en recht
matige wensehen te voldoende
dienstvoorschriften moesten niet over
dreven wezen, de woningtoestanden
zoo goed mogelijk. De diensten van
het wapén waren bij mobilisatie on
misbaar, of men zou er andere man
schappen voor moeten hebben en dat
kostte weer meer geld. Officieren af
schaffen, gLqg niet. Wel, als het noo
dig was, betere soldij te geven.
Bij de verdere artikelen kwamen
nog twee belangrijke amendementen
op de proppen. Het een, om geen geld
toe te staan voor een nieuwe eava-
lerie-kazerne in Noord-Brabant, werd
verworpen niet 67 tegen 8 stemmen
het ander, om geen geld te geven
voor de vestingen Edam en Pürmer-
end, in de stelling Amsterdam, door
den heer Van Kol verdedigd, door
den minister bestreden, werd verwor
pen met 44 tegen 21 stemmen. De ge-
heele begrooting werd goedgekeurd
met 48 tegen 17 stemmen (van links).
In de avondvergadering werden
een aantal kleine ontwerpen, meest
ua kort of zonder debat, goedge
keurd.
Daarna kwam men aan de Water-
staatsbegrooting ©n hoorde onder het
noodige gelach de mededeeling van
den Voorzitter, dat 59 sprekers wa
ren ingeschreven met 70 redevoerin
gen l
Als naar gewoonte kreeg men bij
dit hoofdstuk naast de algemeene" de
provinciale, districts- en gemeente
lijke belangen op de proppen.
De heer Van Foreest bepleitte af
damming van de Zuiderzee, omdat
dan een zoetwatermeer zou worden
verkregen tot waterverschaffing in
den zomer en tot waterlooziug in den
winter. Voorts klaagde hij opnieuw
over 't bouwen van te dure woningen"
en over de traagheid bij de uitvoe
ring van werken, waarover de op
zichter Maas het een en ander bekend
heeft gemaakt.
De heer Smeenge bepleitte aanleg
van een Kanaal door de Geldersche
vallei de heer Zijlma de indijking
van de Lauwerzee, naar het plan
van de provincie Groningen de heer
Jannink het rnaken van een zijtak
naar Enschedé in het Kanaal van
Almelo naar Noordhorn de heer
Van Kol kanalenaanleg in het alge
meen en van een kanaal Enschedé—
HengeloOldenzaal in het bijzonder
en verbetering van een brug bij Prin
ce nhage de heer Van den Berch van
Heemstede verbetering van polder
dijken nabij Oosterhoutde heer Hu-
gen holtz verbetering van het boven-
pad van het riviertje de Linde in de
gemeente Ooststellingwerf, en steun
voor de bevloeiing van het water
schap Havelte, terwijl de heer Hels
dingen ingrijpen van den Staat vroeg
tegen oever-verzakkingen, met name
bij het Damsterdiep en andere wate
ren in het noorden des lands.
De heer Pollema ondersteunde dit
betoog; drong ook zijnerzijds aan op
het maken van een afsluitdijk in de
Zuiderzee en in afwachting daarvan
op de voor Friesland zoo hoog noo
dige indijking der Lauwerzee.
De heer De YVaal Malefijt meende,
dat een onderzoek naar de mogelijk
heid van drooglegging van de plas
sen beoosten de Vecht tot de taak van
het Rijk behoort.
De Minister van Waterstaat beant
woordde de sprekers.
Het Zuiderzee-ontwerp had hij
gaarne gehandhaafd, omdat hij van
oordeel was dat met een deel van het
groote werk moet worden begonnen.
De beambtenwonlngen zijn niet te
duur.
De heele Staatsmachine loopt lang
zaam, niet speciaal bij Waterstaat.
Het Rijk kan in de kosten van de
indijking der Lauwerzee niet 3/4 der
kosten dragen. Het blijft tot steun aan
dejxroyiacics bereid,
Het onderzoek in zake het kanaal
door d© Geldersche vallei en dat bij
Noordhorn wordt voortgezet.
De brug bij Princenhnge behoort
door de gemeente Breda te worden on
derhouden en verbreed.
Van de beschuldigingen van den
opzichter Maas is niets waar geble
ken.
De oeverafschuivingen moeten de ei
genaren zelf tegengaan. Naar de pol
ders bij Oosterbout ls onderzocht.
De zorg voor de Linde behoort bij
d© betrokken waterschappen.
Bevloeiingswerken ln hel water
schap Havelte behooren tot de zorgen
van het Departement van Landbouw.
De provincies hebben den onder
houdsplicht van rivieroevers.
Naar de wenschelijkheid van droog
legging van de plassen beoosten de
Vecht zal een onderzoek worden inge
steld.
Na replieken werd de vergadering
verdaagd tot hedenochtend 10 1/4 uur..
ONGELUKKEN.
Voor een paar dagen had op de
Bolderhaar, onder Ambt Hardenberg,
oven over de Pruisische grenzen, een
droevig ongeluk plaats. De landbou
wer Ten Kate was bezig met de
dorschmachin© en wilde de paarden
tot wat meer spoed aanzetten. Door
den forschen ruk der paarden brak
oen der boomen en kwam een der
stukken met zulk een geweld tegen
zijn lichaam, dat hij binnen weinig©
oogenblikken stierf.
DE DIAMANTVERDUISTERING TE
AMSTERDAM.
Gelijk we gister reeds meedeelden
is de oneerlijke commissionnair Stok
vis te Amsterdam gearriveerd en
naar liet Huis van Bewaring overge
bracht.
Het Hbll. schrijft hierover nog:
Men kan van geluk spreken, dat dit
zoo vlot is verloopen, waardoor vele
moeilijkheden zijn voorkomen. De uit
levering toch van Stokvis was van
Nederlandsche zijde niet aan te vra
gen geweest. Artikel 1 van het uitle-
véringstractaat, tusschen ons land en
Engeland gesloten, spreekt van uit
levering ter zake van misdrijven op
het territoir van een dér landen ge
pleegd.
Stokvis heeft echter zijn verduiste
ringen te Antwerpen, dus op Belgisch
grondgebied gepleegd, zoodat de uit-
leveringsaanvrage van Belgischen
kant had moeten geschieden. Bij. mo
gelijke tegenstrijdigheid van belangen
zou dit, en daarna weer de uitlevering
door België aan Nederland, veel voe
ten in de aarde hebhen gehad.
Ten einde nu alle moeite en verwik
kelingen te coupeeren, werd door mr.
L. W. van Gigch en de benadeelden
besloten, langs particulieren weg te
bewerken, dat Stokvis zich hierheen
zou „begeven". Dank zij de bewaking
van de woning van Stokvis door de
tectives, wist men van den inhoud
van een aan zijn vrouw gerichten
brief kennis te nemen en aldus kwam
men zijn adres te Londen op liet
spoor. Gelijk- gemeld is, werd Stokvis
spoedig daarop door detectives ln ge
zelschap van enkele benadeelden in
Londen gegrepen. Men liet niets van.
een optreden der justitie tegen hem
bemerken, integendeel gaf men voor,
dat alles nog wel goed. zou afloopen,
indien bij vrijwillig medeging naar
Amsterdam, om de zaken zooveel mo
gelijk te regelen. Stokvis beloofde
zulks te zullen doen.
De reis naar Amsterdam werd via
RotterdamDen Haag gemaakt. Te
9.32 uur Woensdagmorgen kwam het
gezelschap, Stokvis en de inspecteur
Quanjer, benevens de medereizende
benadeelde juweliers, aan het Cen-
traal-Station aan. Eerst onder Am
sterdam werd Stokvis medegedeeld,
dat een bevél tot inhechtenisneming
tegen hem was uitgevaardigd.
Van het Centraal Station te Am
sterdam begaf men zich naar den sta-
tionspolitiepost en vandaar werdr
Stokvis per rijtuig naar het Huis van
Bewaring aan de Weteringschans
overgebracht.
Het in beslag genomen geld, dat op
Stokvis werd bevonden, beloopt
slechts ongeveer 1000 francs. En
voorts zijn nog eenige sieraden, als
ringen en armbanden op hem bevon
den en met beslag belegd, waarin dia
manten gezet waren. De waarde is
niet groot.
Of het door hem voor eenige dagen
uit Engeland naar hier gezonden pak
ket met een aangegeven waarde van
f 30.000, werkelijk die som bevat, is
nog niet vastgesteld.
Van belang is de mededeeling, dat
op Stokvis slechts een klein bedrag
aan geld en in het geheel geen dia
manten zijn bevonden. Dit maakt
voor de benadeelden de zaak natuur
lijk bedenkelijker. Onze oorspronke
lijke informaties van bevoegd© zijde,
dat er voor ben niet veel zou terecht
komen,- blijken maar al te zeer te
worden bewaarheid. Maar dat zóó
weinig te redden viel bij zulk een
spoedige arrestatie valt tegen.
Stokvis toch heeft in elk geval vlak
vóór zijn vlucht 120.000 francs dia
mant te Antwerpen contant ver
kocht. Waar is dit geld gebleven en
dat, wat hij gemaakt moet hebben
voor een partij diamant van ongeveer
50.000 francs waarde, die een beken
de Amsterdamsche juwelier, noodlot-j
tigerwijze j.l. Woensdag te Antwer
pen vertoevende, hem vlak voor zijn
vlucht nog heeft toevertrouwd? Van
de tonnen gouds, die de andere groo
te partijen aan waarde vertegen woon-
digden spreken wij dan nog niet en:
hiermede zullen nok deels gaten van
vroegeren zwendel zijn gestopt,
MILITAIREN EN GYMNASTIEK
ONDERWIJS.
Zondag is te Assen een zeer druk be-,
zochte vergadering gehouden van om[
derwij zend personeel in d© noordelij-,
ke provinciën, uitgeschreven door het
hoofdbestuur van den Bond van Ne-j
derlandsche Onderwijzers naar aan»
leiding ven het afreizen der scholen
in Drente door eenige officieren ea,
onderofficieren, ten einde op laat van
het Ministerie van Oorlog en met toe
stemming van den Minister van bin-J
nenlandflch© Zaken verandering tw
