ASTHMA Uil GENEZEN WORDEN.
ristische stuk van Heijermans: „Het
Pantser" op. Het was voor Antwer
pen een première, 't Stuk viel als een
baksteen tout 00 mme chez nous
wat wel een bewijs is, dat gegeven
de politieke kleur der toehoorders
Antwerpen op tooneeigebied nog niet
xoo onmondig is, als men wel eens
wü doen voorkomen.
Nu ik aan het slot van deaan brie!
in de diamantwereld ben verzeild
geraakt, wil ik eindigen met een
nieuwtje voor Holland, naar ik meen.
De Antwerpse he diamantnijverheid
noemt natuurlijk deel aan de tentoon
stelling te Brussel, doch zal niet op
de wijze uitkomen zooals rij dat laatst
in Luik deed.
Men is bezig een consortium te vor
men dat. een paviljoen zal bouwen,
waarin het publiek al dtó bewerkin
gen, die de diamant heeft te onder
gaan kan volgen, van het oogenblik
af dat zij in de mijn wordt ontdekt,
totdat zij de slijperij verlaat. Daarin
zai een Zuld-Afrikaansch panorama
gebouwd worden en in miniatuur een
diamantmijn in volle werking te zien
zijn. Verder natuurlijk werkplaatsen
voor kloven, snijden, slijpen, enz.
Die „clou" ral echter heel wat dui
ten kosten en daarom Is men In be
langhebbende kringen, nu druk aan
rfHENNI.NG Jr.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
30 Cts. per regel.
Een beroemd geneesheer wil dit
aan alle asthmalUders bewijzen.
De treffende verklaring dat Asthma
genezen kan worden, afgelegd door
een zoo wiel bekende autoriteit als Dr.
Rudolph Schiffmann, zal alle asthma-
lijders belang inboezemen. De onder-
Vinding van de meeste asthmalijders
Is, dat rij weinig of geen verlichting
krijgen door al de tot nu toe aange
wende middelen en Inderdaad heeft
men tot nu steeds die ziekte als onge
neeslijk beschouwd. Deze beroemde
geneesheer heeft echter na zijn gehee-
le leven een studie gemaakt te heb
ben van Asthma en gelijksoortige
kwalen, een middel gevonden dat
niet alleen de zwaarste aanvallen van
Astma en Bronchitis dadelijk verlicht,
rnaar feitelijk duizenden genezen
heeft die ongeneeslijk ve-rklaard wa
ren. Het vertrouwen, dat Dr. Schiff
mann in zijn middel heeft is zoo on
beperkt, dat hij bereid ls een gratis
monster te laten geven aan ieder die
zich daartoe aanmeldt, binnen vier
dagen na heden, bij de firma J. J.
GöPPINGER, Groote Houstraat 147.
Dr. Schiffmann meent, dat een
proef de meest overtuigende en Inder
daad de eenige manier is om het ver
klaarbare vooroordeel van duizenden
a3thmalijders, die door alle andJare
middelen te vergeefs hulp zochten, te
overkomen. Ofschoon het middel van
Dr. Schiffmann tegen asthma reeds
sedert vele Jaren In Holland verkocht
is geworden, ls het niet onmogelijk
dat vele lijders er nog niet van ge
hoord hebben, en om ook die te hei
oen doet hij dit voorstel. Een gele
genheid om kosteloos een proef te
nemen met een zoo beroemd en af
doend middel, zal zeker door iedere
asthmalijder met graagte aangegre
pen worden.
Verreweg het beste
Laxeermiddel.
Heerlijk van smaak.
Verkrijgbaar In Apotheken.
Prij» 1.26 per flacon.
Stadsnieuws
ORGELBESPELING
»p Dinsdag 9 Februari 1909, des na
middags van 1—2 uur, in de Groote-
of Sint Bavoketrk alhier, door den
hoar W. Ezerman.
No. 1. Preludium en Fuga, G. F.
HSLndel.
No. 2. Choralfamtasie II, Fr. Lux.
No. 3. Sonate No. 1, J. iJammens.
a. Allegro moderato.
b. Adagio.
c. Marche pontificale.
d. Fuge,
No. 4. Choral (Meister&Lnger), R. VVag
ner.
No. 5. Aria (Ellas), Mendelssohn.
WELDADIGHEID NAAR
VERMOGEN.
Van 25 December 1908 tot 19 Januari
1909 werd aan extra giftan ontvan
gen 2637.22 1/2.
Van 19 Januari tot 4 Febr. 1909
N. N. 1250.
Mevr. Wed. A. C. J. de
F.—B. 40.—
Mr. P. TJ. W. 10.—
H. P. M. A. V. 5.—
S. R. S. 3.50
Totaal met de ontvangen
giften van 25 Dcc. tot 19
Jan. 12945.72 1/2
Van de 1500 Kerstmis-kaarten zijn
thans 218 terug ontvangen, 1282 kaar
ten ontbreken nog aan de geadres
seerden in Haarlem en omstreken
wordt beleefd verzocht ze s. v. p. als
nog aan den penningmeester, den
hoer S. Crommelin, Staten Bolwerk 5,
te zenden. Twintig jaren heeft Wel
dadigheid naar Vermogen gearbeid,
om na grondig onderzoek de workelijk
hulpbehoevenden te steunen, tijdens
de koude Januari-;!agen meldden xieh
eleii aan, die verdienden geholpen te j
worden, maar.... dit is alleen door
samenwerking en algemeens mede
werking mogelijk helpt ons, steunt
ons, menschenvriendende hulpbe
hoevenden zullen er u zoo Inmig dank
baar voor rijn.
Iets nieuws ln de Licht
fabrieken.
Eike huisvrouw kan er van moe-
praten, hoe ongeriefelijk 't is, dat de
waterketel „aankookt". D. w. z. dat
er zich bij liet koken van water o.m.
calcium-carbonaat, magnesium-hy-
clroxyde en calciura-sulphaat in
de wandeling gips geheeten of te
wel ketelsteen afzet op de wanden
van den ketel.
Dat ls een heele last, want rit er
zoo'n dikke koek van dien ketelsteen
op den wond, dan duurt het veel lan
ger, eer 't water aan de kook ls.
Maar, niet alleen onze huismoeders
slaken de verzuchting, dat rij wensch-
ten van dat aankooksel verlost te
zijn, nog een erger ongerief is 't voor
degenen, die groote fabrieken behee-
ren, waarin men een stoomketel niet
ontberen kan. Want ln de groote ke
tels krijgt de ketelsteen-laag spoedig
een flinke dikte, en dat beteekent ver
spilling van warmte, dus van geld.
Daarbij komt dan nog, dat de ke
tels telkons moeten uitgebikt worden,
't geen een belangrijke bedrijfsstoor-
nis veroorzaakt. Geen wonder dus,
dat men er al sinds lang op zint om
die ketel-woe keringen te voorkomen.
Men vond er dit op, dat men bij 't
water ln den ketel eenige scheikun
dige stoffen voegde, die zich dan ver
bonden met bovengenoemde stoffen en
op den bodem bezonken. Maar, op die
wijze kreeg men weer last van dien
neerslag. Voor de hand lag dus, dat
't water moest ont-ketelsteend wor
den, vóór het ln den ketel kwam,
Daarvoor vond men toestellen uit,
die het instrooraende water met schei
kundige stoffen mengden en zoo de
zouten ln 't water vastlegden. Daar-
hij was de groote moeilijkheid ech
ter, dat de chemicaliën Ln Juiste ver
houding tot de water-hoeveelheid
moestien worden afgemeten.
Hiervoor nu zorgt de Tymoor, een
zeer vernuftig uitgedacht toestel, dat
dezer dagen ook aan de Lichtfabrie
ken is opgesteld.
Dr. S. Tymstra, die met den heer
J. J. van Oor de deze machines in ons
land levert, was wel zoo vriendelijk
ons op zijn laboratorium aan de Ba-
kenessergracht het een en ander over
de Tymoor mee te deelen en ons met
een eens te laten zien, hoe de water
zuivering geschiedt.
We moeten echter vooraf de dames,
die uit den aanhef van ons water-
praatje hebben opgemaakt, dat nu
het ketelsteen-vrije tijdperk ls aange
broken een weinig teleurstellen. Zij
zullen nl. nog wiel een poosje met het
euvel moeten blijven tobben, want
een machine als de Tymoor kost
mige duizenden. Maar, voor groote
fabrieken is 't dit bedrag wel waard
van den stoomketel-vijand verlost te
zijn.
De waterzuiverlngsmachine, die
Dr. Tymstra ons beschreef vangt het
onzuivere water op in een rg. dubbele
Wpschaol, bestaande uit twee bak
ken, naast eikaar, van een 3-zijdig-
prisraatischen vorm. Heeft nu het
water den linkerbak gevuld, dan
slaat hij naar links om, doordat hij
beweegbaar is om een as in den mid-
clenwand. De gekantelde bak stort
zijn water uit in een trechter. Tege
lijk is de tweede bak onder den wa
terstraal gekomen, en kantelt na
vulling naar rechts in denzelfden
trechter. Op deze wijze krijgt men
een voortdurende wateruitstorting
naar links en naar rechts. Dit is
noodig, omdat door de omkipping
een mechanisme in werking moet
worden gesteld, dat het chemicaiièn-
bekkem opent. Slaat de linkerbak om,
dan wordt het r.g. meetventiel van
bedoeld reservoir geopend, en
ruimte in het meetventiel met de
scheikundige stof uit het bekken
bij 't toestel in de lichtfabrieken is dit
z.g. kalkmelk, gevuld; slaat daarop de
rechterbak om, dan worden de che
micaliën uit het meetventiel geloodst
ia de hoeveelheid onzuiver water, die
door de dubbele omkipping ia den
trechber kwam.
Men begrijpt dus, dat deze verrich
tingen ten doel hebben een juiste
hoeveelheid ketelsteenbindende vloei
stof ln een bepaalde heveelheid water
te mengen.
De gTootte van 't meetventiel be
paalt de hoeveelheid der scheikundi
ge stof; de inhoud der kipschalen, die
van het water. Als we er nu bijvoe
gen, dat de kip-beweging ook nog
dienstbaar gemaakt wordt om een
toestelletje in werking te brengen, dat
na lediging van 't meetventiel dit met
water doorspuit om het schoon te
maken en aldus den inhoud er van
op den ju is ten maat te houden kun
nen we 't onzuiver water verder op
zijn reinigingstocht volgen.
Als de kalkmelk Ln 't water is ge
mengd, begint het zich te verbinden
met de ketelsteen-vormende bestond-
deelen. Een laboratorium-proef deed
ons 't verloop van 't scheikundig pro
ces zien. Eerst werd de vloeistof blau-
wig-troebel, en eenige minuten later
begon de ketelsteen neer te slaan in
groote wit-gellge vlokken. Zoo
beurt 't ook in de Tymoor. Daar komt
't water-en-kalkmelk echter in een
dubbelen cylinder; eerst in deen bo-
demloozen binnen-cylinder, waar de
ketelsteeu-bestanddeelen neerslaan
op den bodem van den buiten-cylinder
en het aldus van de grove ketelsteen-
elemefittefi ontdane water opstijgt tus-
schen de wanden van de beide cylin
ders, waarna het over den rand weg
vloeit, om later Ln een bekken met
kies - een grofkorrelige ftl treeoren de
stof ook van de fijnere ketelsteen
bestanddeelen gezuiverd te worden.
Het water, dat thans zijn zuive
ringsprocés doorloopen heeft, kan
nu ln den ketel worden geleid, zon
der gevaar voor een zware ketelsteen
aanzetting.
De straks gemelde belangwekkende
laboratorium-proef deed zien, dat
aan 't water van de Lichtfabrieken,
t welk Dr. Tymstra er bij gebruikte
13/16 van den ketelsteen had wegge
nomen. Maar, de Tymoor werkt nog
veel beter dan deze proefneming Ln
't klein, die uit den aaTd van de
zaak een snel verloop moest hebben.
Verschillende constructies aan deze
machines zijn verbeteringen, door
den heer Van Oorde aangebracht, b.v.
de inrichting, die maakt, dat de kip-
schalen eerst omslaan, als zij geheel
gevuld zijn, en de inrichting der
meet-ventiel en.
Een bijkomstig voordeel is, dat de
gassen, die zich uit 't onzuivere water
ontwikkelen, dit niet meer doen ln
den ketel. Daardoor worden de ge
hoorvliezen van de kantoor-ami) te-
naren in den Veerpolder niet langer
geplaagd door de zenuwachtig maken
de geluiden bij de ontsnapping dier
We deelen ten slotte mee, dat de
Tymoor aan de Lichtfabrieken elk
uur 12 kub. water zuiveren kan.
SPOORWEGDIENSTREGELING.
Door het Ministerie van Water
staat ls er, in een schrijven aan de
gemeentebesturen, de aandacht op
gevestigd, dat telkens na de bekend
making van de ontwerp-dienstrege-
lingen der spoorwegen in grooten ge
tale wenschen en bezwaren daartegen
aan het departement worden gezon
den, Welke niet steeds volledig kun
nen onderzocht en overwogen wor
den, omdat het tijdsverloop tusschen
de Indiening van wenschen en
zwaren en de afkondiging der dienst
regeling daarvoor te kort ls.
Bovendien blijkt herhaaldelijk, dat
inwilliging der verzoeken vaak
slechts een gering deel van het pu
bliek zou ten goede komen, en de be
langen van het publiek, dat zich niet
uitsprak, er door zouden worden ge
schaad.
Daarom ls het wenschelijk de be
zwaren ten aanzien van een b
staande dienstregeling ter ken
nis te brengen van de Commissie van
Adviea over Spoorwegdienstregelin
gen, in elke provincie, daar deze kan
oordeelen over de plaatselijke om
standigheden.
De inzending moet geschieden ui
terlijk in de maanden Mei en Novem
ber met 't oog op de vergaderingen
der Commissie in Januari en Juni.
Voor de ln Februari openbaar te
maken zomerdienstregeling en voor
de huidige winterdienstregeling moe
ten de bezwaren dus in Mei Inge
diend zijn bij de commissie, wier
samenstelling is afgekondigd in de
Staatse, van 29 April 1908, no. 100.
Uit Noord-Holland heeft daarin
zitting de heeren A. van Rossum en
als plaatsvervanger de heer J. C. van
Weasem te Zaandam. Secretaris is
de heer L. Slagter, hoofdcommies bij
het departement van Waterstaat)
De minister wijst er echter op, dat
de verkrijgbaarstelling en toezending
van de ontwar p-regelingen van
belang blijft om den betrokkenen ge
legenheid te geven tot opmerkingen
over het nieuwe gedeelte in die dienst
regelingen.
Uit de Omstreken
HAARLEMMERMEER.
Vergadering van deu Raad van
Haarlemmermeer op 4 Februari J.l.
des voormiddags ten 11 uur ten
Raadhuize.
Tegenwoordig alle leden.
Voorzitter de beer Mr. A. Slob.
De voorzitter opent de vergadering
met gebed.
Wordt beëedigd en geïnstalleerd de
heer J. Suidgeest, als lid van den
gemeenteraad.
De notulen der vorige vergadering
worden vastgesteld.
Naar aanleiding van een ingeko
men adres van den heer P. C. van
Pelt, onderwijzer aan school 1, om
eervol ontslag als zoodanig, wordt
besloten, hem dat eervol te verleenen
tegen 1 April a.s.
Na eenige besprekingen wordt be
sloten tot het aanschaffen van oen
nieuw verwarmingstoestel voor het
archiefgebouw en met buislei dingen
zoo mogelijk de raadzaal en andere
vertrekken te verwarmen.
Wordt benoemd met 8 tegen 7 stem
men en 2 stemmen in blanco tot ge
meente-werkman C. van Essen te N.
Vennep.
Blijkens rapport van B. en W.
wordt aan den Raad voorgesteld de
vergoeding von /50 aan ieder der
veldwachters toe te kennen.
Uit wordt goedgevonden.
Niets meer te behandelen zijnde,
wordt de vergadering door den voor-
zitte rgesloten.
Binnenlaat!
POLITIEKE REDE VAN DEN HEER
B. P. J. FERF.
Donderdagavond trad te Hoorn in
I de bijzonder druk bezochte vergade-
- ring van de vooruitstrevend liberale
I ktesvereeniglng op de heer B. P. J.
I Ferf. lid der Tweede Kamer.
Volgens het verslag tn ée „N. R.
CL" begon de spreker uiteen te zet
ten, hoe de strijd ln 1905 ging, meer
nog dan tegen het Kabinet, dan tegen
persoon van dr. Kuyper, als mi
nister-president, hoe alle partijen van
de linkerzijde eendrachtig hebben
samengewerkt, om de meerderheid
van rechts naar links te verplaatsen,
tengevolge waarvan het ministerie-
Kuyper aftrad en het ministerie-De
Meester optrad.
Daarna ging hij de geschiedenis na,
hoe, onder de leuze „dat de defensie-
belangen niet in goede handen wa-
den", bij overrompeling de begroeting
van den minister van Oorlog Van
Rappard ward afgestemd, ook door
toedoen van bevriende zijde, en hoe,
tengevolge van dit tweede echec de
ministers hun demissie indienden.
Vervolgens behandelde spreker hoe
het ministerie-Heemskerk optrad,
kalm en bedaard, verklarende alleen
te willen regeeren naar de beginselen
in de partijen der rechterzijde leven
de, doch dat ztch voordeed nis een
ministerie van pacificatie, wars van
den Kuyper-k-oers. Helaas greep een
frontverandering plaats blijkens de
memorie van antwoord op hoofdstuk
I onder den niet te miskennen invloed
van dr. Kuyper, blijkens zijn ant
woord aan Ommen, zoodat de antithe
se herleefd en opnieuw te verwach
ten is. indien na de verkiezingen een
rechtsche meerderheid is verkregen,
dat diens groote invloed op alle par
tijen rechts zich zal laten-gelden.
Spreker wekte dan ook alle vrijzin
nigen op tot samenwerking, om te
voorkomen, dat de meerderheid zich
verplaatst, en zoo dit moeilijk ls, al
thans te zorgen, dat de meerderheid
rechte zoo klein mogelijk is.
Dan pleit spreker voor meer een
heid bij de linksche partijen, tot het
voeren van minder partij-politiek,
dooh van die gezande politiek om zon
der opoffering van. beginselen, eigen
wenschen meer ondergeschikt te ma
ken aan de Mtelijke omstandigheden,
ten einde het bereikbare te erlangen.
De heer Ferf staat stil bij de sociale
verzekering, met name de ouderdoms-
verze kering. -
Hii verklaart, dat hij niet staat op
den voet van den Bond voor Staats-
pensionneering, doch het Engelsche
stelsel huldigt, namelijk staatspen
sioen aan allen, die het noodig heb
ben en vragen.
Ofschoon de moeilijkheden erken
nend, ziet spreker de onmogelijkheid
der invoering niet Ln, indien men zich
evenals tn Engeland wat leeftijd en
ultkeering aangaat, tot de meest be
scheiden wenschen voorloopig be
perkt, daar toch ook de pensionnee-
ring volgens het ontwerp-Veegens den
staat 6.400.000 zou kosten.
De middelen tot dekking wil de heer
Ferf vinden door het heffen eener be
lasting op de goederen in de do ode
hand en door verhooging van de suc
cessiebelasting en de invoering van
progressie daarbij. Hij wijst er op,
dat men met de verhooging der di-
reote belastingen, als meer drukkend,
altijd voorzichtig moet zijn. De invoe
ring van beschermende rechten ver
oordeelt hij.
Voorts trekt spreker te velde tegen
den ontembaren spreeklust in de
Tweede Kamer en eindigde met het
uitspreken van de hoop, dat bij den
aanstaanden verkiezingsstrijd zal
blijken, dat Nederland's bevolking de
vrijheid op geestelijk en oeconomisch
terreiiin lief heeft en dat het daardoor
toont, te willen bevorderen meerdere
gelijkheid onder alle etanden van de
maatschappij.
Zijn toespraak werd met een luid
applaus begroet.
Bij het debat dat op de rede volgde,
vroeg de heer Van den Blink (libe
raal), spreker's oordee! over het sa
mengaan van het lidmaatschap der
Tweede Kamer en dat van Gedepu
teerde Staten en omtrent vrouwen- en
algemeen kiesrecht.
Als tweede debater trad op de heet
Felkers (soc.-dem.) Deze vtel aan de
kiesrecht-paragraaf van de Liberale
Unie, waarbij te velen worden uitge
sloten en verdedigde het algemeen
kiesrecht. Verder sprak hij zijn ver
wondering uit, dat de heer Ferf in
1905 tegen staatspeusionneering was
en er nu sterk voor is, en hij vroeg,
of dit zijn oorzaak vindt in den te
stellen tegen-candidaat door de vis-
schers, hoofdbestuurslid van den
bond. Verder trok hij te velde tegen
het arbeidscontract, waardoor talloo-
zen werkloos zijn. fen slotte vroeg hij
de matf veering van des hoeren Ferf's
stem, uitgebracht voor het behoud
der wonderkuil.
De lieer Ferf zei over het samen
gaan der twee bovengenoemde amb
ten, dat men het best doet te oordee
len, hoe hij zijn l:dmaatschap der
Kamer vervult. Hij rneent steeds zijn
plicht te hebben gedaan. Bezwaren
daartegen heeft hij nooit gehoord. Uit
voerig zet hij zijn meenuig uiteen om
trent de wonderkuil, daarbij verwij
zende naar zijn rede, in de Kamer ge
houden. Met kracht verdedigt hij da
kiesrechtparagraaf 'n het programma
van de Liberale Unie.
Ernstig protesteert hij tegen het
onrechtvaardige verwijt, dat hij van
opinie zou veranderd zijn, omdaA er
mogelijk een tegen-candidaat komt.
Vroeger legde hij eerlijk en rond
reeds zijn verklaring af in de Karnei
voor het geheele Nedarlandsche volle.
De wet op het arbeidscontract wijst
zeker veel lichtpunten aan naast het
duistere beeld door don heer Felkers
opgehangen. Hoe aangenaam hij het
zou vi-nden zijn mandaat te zien ver
nieuwd, toch zou hij, wanneer hij al
leen lette op zijn persoonlijk belang,
het een grooten dienst achten, wan
neer men hem toevoegde tot liter toe
en niet verder.
KINDERMOORD.
Men meldt d.d. 4 Februari uit Rot
terdam aan de „Tel."
In een sloot aan deu Plantage weg
weixl hedenavond gevonden een kin
derlijkje van het vrouwelijk geslacht,
gewikkeld >n een krant, welk kind,
volgens medische verklaring, vermoe
delijk drie dagen geleefd heeft
HET ONTSLAG BIJ „ELECTRA" TE
AMSTERDAM.
In een advertentie 'ai verschalende
bladen waarschuwt het bestuur van
de „Soclaal-technLsche Vereeniging
van Ingenieurs" voor indiensttreding
bij de maatschappij „Electra", ln ver
band niet de omstandigheden, waar
onder de drie ingenieurs zijn ontsla
gen.
Acht menschen verdronken.
De storm heeft giste re n mi cldag te
Diernen een vreeselijk offer gevraagd.
Tusschen de oude Keulsehe- en de
Muldervaart tn, vlak aan de eerste,
Ligt de glasfabriek „Anna", eigenaar
de heer A. R. ten Cate (firma Delius
Co.) te Amsterdam, directeur de
heer A. G. Scherrer té Diernen. Daar
werken op het oogenblik ruim een 70
menschen, waarvan de meesten te
Diernen wonen.
De verbinding tusschen de fabriek
en den vasten waJ wordt, over de
Keulschevaart, onderhouden met een
kettingpont, waarvan de ketting door
het water loopt naar den trant van
de Tolhuisboot maar die. van
kleine afmeting, niet handkracht be
wogen wordt. De pont was van der
gelijke capac'toit, dat er hooiwagens
mee konden overgezet worden.
Gisterenmiddag, bij liet afloopen
der fabriek, was het tien miinuten over
ijf, juist toen de storm op zijn he-
i'sst was. Zóó, dat de mensclien spre
ken van een hoos. En liet water in cLe
vaart sloeg golven, men zegt tot van
één meter toe.
Om maar zoo gauw mogelijk naar
huis te komen, met zulk een weer,
begaven zich een groot aantal lieden
op de pont. Het juiste getal is niet
met zekerheid op te geven de schat
ting loopt tusschen de 20 en 30. Hel
waren alten blazers en helpers uit de
fabriek, en een kleine jongen van 9
jaar, een speelkameraadje van de kin
deren van den fabrieksmeesiter.
De pontwachter, J. Wichemanse Sr.,
ging niet mee over een van de werk
lieden zou de pont overvoeren, en aan
deen overkant stond een ander werk
man, die tóch naar de fabriek moest
en de pont weer terug zou brengen.
De directeur zag uit xijn kamer,
hoe het water spookte en hoevelen op
de pont stonden, hij liep naar buiten
om de menschen te waarschuwen niet
met zooveten te gelijk te gaan
maar men was al afgestoken vier,
vijf meter uit den wal. Daar sloegen
de golven over de pontonwillekeu
rig drongen de menschen zich naar
den drogen kant.... de pont ging over
hellen, de menschen aan den wal
schreeuwden niet naar één kant,
nJet naar één kant
Maar het was al te laat. Twee, drie,
trokken de jas uit en sprongen te
water, de pont kreeg daardoor nóg
schot te meer in verkeerde richting
en daar gingen allen te water, op drie
na, die zich op de sterk hellende pont
wisten te houden.
Op het vreeselijk hulpgeroep, dat
boven liet bruisen van den storm
klonk, snelden allen, die nog in de fa
briek waren, toe. Ladders on planken
werden te water geworpen en velen
moeten zich daarbij onderscheiden
hebben.
De directeur en de fabrteksmeester
J. Weyma begaven zich tot hun mid
del te water, en konden zoo ieder vier
man er uit helpen. Jan Terborg en
Kreuzelman, werklieden aan de fa
briek, weerden zich ook nis helden, en
wisten eveneens verschillende perso
nen te grijpen. De laatste, dien
heer Scherrer bereiken kon, was een
jonge man, Scholten. Die worstelde
al langen tijd met de golven hij
was heelernaa! blauw, toen hij in de
fabriek gedragen was, en de heer
Scherrer kon hem, wilde hij zelf zijn
steunpunt niet loslaten, an ook ten
offer worden, alleen helpen met den
drenkeling zijn rechter wijsvinger in
den mond te steken. De arme beet er
wanhopig in, liet niet los, en zóó kon
hij worden gered.
Een jongen van 14 jaar, Martinus
Clement, werd eerst na een kwartier
uit het water gehaald. Door de goede
zorgen van een oud-zeeman, De Vrie-
ze, die de kunstmatige ademhaling
toepaste, werden hem na geruiimen
tijd de levensgeesten weder opgewekt.
Op het gerucht van het onheil wa
ren tnitusschen aldra tal van men
schen komen opdagen. Dr. C. J. Der
kinderen, van Diernen, belastte zich
oogenblikkelijk met de zorg voor de
geredden, en onder aanvoering van
den burgemeester, jhr. E. W. E. Bic
ker en kapelaan A. P. C. Konijn, werd
met gTOoten ijver en frissche krachten
het reddingswerk voortgezet. Het
mocht helaas niet meer baten van de
drenkelingen, die na den jongen Cle
ment werden gered, er ook maar bij
één weder de levensgeesten op te wek
ken.
Aangrijpend moet het geweest zijn,
de tientallen vrouwen en kinderen te
ziein saamloopen op den dijk, in het
vreeseliike weder, vol angst en wan
hoop, of vader of man, broer of zuster
ook onder de verongelukten behoor
den. Maar niemand wist aanvanke
lijk, wie in liet water gevallen waren,
en wie gered.
Toen een onzer verslaggevers om
half acht het terrein van de ramp be
reikte, waren ex reeds vier lijken ge
borgen één was met de schroef van
een boot in aanraking geweest en
deerlijk verminkt.
In een tweetal schuitjes waren een
zestal der omwonenden onvermoeid
bezig het water af te dreggen, om de
drenkelingen weer te vinden. Tegen
tien uur eindelijk, toen het achtste
slachtoffer was opgehaald, Icon wor
den vastgesteld, dat dit de laatste
was de andere werklieden waren al
len in hun familie teruggekeerd.
Want het was aanvankelijk onmo
gelijk precies vast te stellen, hoevelen
in het water waren gevallen.
De namen der verdronkenen zijn
Jurrion Koehoorn, Gij8 van Aarden,
Jon Wlchemanse Jr. wiens vader
zijn zoon voor zijn oogen zag ver
drinken Bene Stut, Hendrik Cle
mens, Ph. van Veller en David Smit,
allen jeugdige werklieden aan de fa
briek, van 14 tot 21 jaar oud, en Jan
van Huizum, de negenjarige jongen,
die op het fabrlekserf had gespeeld.
Allen waren ongehuwd.
Hoe vreeselijk het weer was, merkte
ons nog een van de ooggetuigen op,
blijkt wel uit het feit, dat de beste
zwemmer van de fabriek. Stut, die
ook van de pont te water was geraakt
en een 14-jarigen iongen mee poogde
te redden, voor de oogen van de wan
hopige toeschouwers, met zijn jongen
kameraad in de golven verzonk.
Van de acht verdronkenen hehnmwn
vijf tot families uit Dlemen Koe
hoorn, Stut en de Knaap Van Huizum
waren eerst kort geleden uit Gronin
gen hier gekomen.
Vijf drenkelingen werden voorloo
pig Ln de fabriek on stroobedden neer
gelegd, de anderen zijn naar het dorp
.gebracht bij hunne familiën.
1 („Hbïd.")
VERGIFTIGING.
Te Winschoten werd A. J. Elzin
ga van Sappemeer gevankelijk blo
nengehracht en naar het huis van be
waring overgebracht, beschuldigd
van vergiftiging van twee kinderen
om daardoor een erfenis voor zich te
verkrijgen. Een der kinderen oven
leed. Het andere is ongesteld geweest
doch thans herstellende.
(Hbld.)
BRANDEN.
Donderdagavond is afgebrand dr
woning van den heer J. Prumper t<
Onderdijk (N.-H.) Niets is verzekerd;
Te Schellingwoude ontstond door
liet vlamvatten van het petroleumtoe-
stel een vrij hevige brand bij den
veehouder H. Kramer. Door spoedige
hulp der brandspuit kon men het
vuur tot één vertrek beperken. Alles
was verzekerd.
Door onbekende oorzaak brak te
Leersum een felle brand uit bij den
rietdekker G. van Dijk. Het woonhuis
werd gei reel in de asch gelegd en van
den inboedel kon bijna niets worden
gered. Alles was tegen brandschade
verzekerd.
Donderdagnacht is door het vallen
van een petroleumlamp brand ont
staan in de villa van dien heer B. te
Maarssen. Het perceel is voor een
groot deel uitgebrand. Verzekering
dekt de schade.
HET EERSTE ZEEHOSPITIUM IN
ZEELAND.
Vrijdagmiddag werd het eerste zee-
hospitiuin in Zeeland, gelegen in de
gemeente öostkapelle bij Domburg,
geopend. Don 15den Februari zal dit
nieuw gebouwde hospitium, genaamd
„Zonneveld", voor patiënten open
gesteld worden. In deze inrichting
cunnen ongeveer 16 kinderen worden
geplaatst.
Het gebouw, dat aan alle eischen,
welke uit oen hyg-ënisch oogpunt ge
steld kunnen worden, voldoet, wordt
beschut door den boschrand, die zich
langs de Noordwestkust van 't eiland
Walcheren uitstrekt. Het ligt op kor.
ten afstand van de duinen, ongeveer
500 meter van de zee verwijderd.
In het zeehospitium worden opgeno
men jongens en meisjes van 3 tot 12
jaar, lijdende aan rhachitis, scrophu
lose, praetuberculose en chirurgische
tuberculose. Patiëntjes met open
iongtuberculose worden niet opgeno
men.
MOORD UIT JALOEZIE.
Men meldt uit Rotterdam aan d*
Tel.''
In de Wonositraat in het café van
A. van L. heeft Donderdagavond half
elf de 31-jarige smid C. J. Z. de ver
laten vrouw van J. van Kuyene met
een aantal messteken om het leven
gebracht. Z. stond reeds een aanta/
jaren in betrekking met vrouw VaJ
Kuyene esn woonden zij beiden laat
stelijk samen.
Dezer dagen besloten zij den in boe
del te verkoopen en beiden naar hun
geboorteplaats Delft terug te keeren.
Vrouw Van Kuyene gaf aan dit be
sluit geen gevolg, waarop de smid uit
Delft overkwam om zijn vroegere be
minde te halen. Hij trof haar aan in
het café van Van L. >n de Wena
straat, waar hij na een weigerend
antwoord van hare zijde haar da
delijk een aantal messteken toebracht.
De vrouw vluchtte de straat op, ge
volgd door haar aanvaller, dio haar
toen nog meerdere steken toebracht,
waarondier een doodelijke in den:
hals.
Naar het ziekenhuis gebracht over
leed de vrouw daar 's nachts 2 uur,
zonder bij kennis le zijn gekomen.
De moordenaar had de vlucht ge
nomen, doch meldde zich daarna vrij
willig aan den politiepost Vijverhof
straat aan en legde voor den commis
saris, den heer M. B. van der Hoeven,
een volledige bekentenis af.
Het mes, waarmee de moord ge
schiedde, werd door een voorbijgan
ger in de Wenastraat teruggevonden
Rechtszaken
BEHOOVING.
Te Arnhem is door den advocaat
generaal bij het gerechtshof, tegen J
V., gewezen kwitantielooper der ga»
fabriek te Roermond, die beschuldigd
was, dat hij valschelijk had aangege
ven Ln den avond van 31 Maart 1908
te zijn aangevallen, met peper in da
oogen gegooid, bewusteloos geslagen
en van f 544 beroofd, geë'scht- een ge
vangenisstraf van 2 1/2 jaar, conform,
't vonnis der rechtbank te Roermond.'
Door den Hoogen Raad was deze
zaak naar het Arnhemsche Hof ver
wezen.
Uit de Arbeiderswereld
DE LOOPERSSTAKING.
De staking van het loopersperso-
neel van „De Courant" te Amsterdam
duurt voort Donderdagavond heb
ben zich bij de bezorging van het
blad, door eenige met stakers inci
denten voorgedaan. „De Courant'
zelf verhaalt hieromtrent het vol
gende:
„Verschillende bezorgers zijn mis
handeld geworden. O pde Bilderdijk-
kadie o.a. werden een looper al zijn
kranten ontrukt, waarna de aanran
ders het pakje bladen ln het water
wierpen en den niet-staker dreigden,
hem ook in het water te gooien.
In de Oosterparkstraat is een loo
per door een opdringende menigte in
een portaal bijna doodgedrukt. Bui
ten de Haarlemmerpoort zijn zelfs
eenige loopsters mishandeld. Vóór
eenige bijkantoren kwamen stakers
bijeen, doch toen was de politie ge
waarschuwd, die hen uit elkaar joeg
De abonnés hadden wel een mani
fest van den Amsterdamschen Be-
stuurdersbond (en de Ver. van loop-,
magazijn en pakhuispersoneel „Mer-
curius" ontvangen. In dit manifest
leest men om.'
