Verschijn» dtgsüjka. behalve op Zoo* an Feestdagen.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
Stadsnieuws
Uit tie Omstreken
38a Jaargtaf. No. 797-4
VRIJDAG 26 JUNI 190»
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNBMENTBH
PER DRIB BAANDBNi
Vow Haarlem I I I I
Voor de dorpen ia den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)
Franco per post door Nederland
Araonderttjke nummers
GöBustreerd Zondagsblad, voor Haarlem
de omstreken en franco per poet
I-2*
130
1.®
ao2x
03TM
0®
ADVERTESf lêNi
Van 1—5 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondisssaart
Haarlem van 1—6 regels t—elke regel meer ƒ0. BB Reclames 30 Cent per regel
B| Abonnement aamdenl^k rabat
Advertentibi van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing)
50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant
Redactie ea Administraties Groote Bootstraat 55.
btteroemmonaal Telefoonoommer der Redactie 600 ea der Administratie 734.
Drukkerij i Zolder Boitenspaarae 6. TeietoGnnommer 12Z.
Uitgave der Venoootsellap lonrens Cester. Direciea? J. C. PEEREB00E
Tot de plaatsing van advertentiïn en reclames van btüteil het .Arrondissement Haarlem In dit blad ts nitsluitend gemachtigd bet Algemeen Binnen- en Bultenlandseh Advertentie-Bureau D Y. ALTA.
Warmoesstraat 75— 78, Amsterdam. Telephoon Interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.,
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 26 JUNI.
Brongebouw: Reclame-Tentoonstel
ling: Biljart-Séance en Zangwedstirijd
8 uur.
De 1 vroon: Bioscoopvoorstelling.
GROOTE HOUTSTRAAT-
VEREEN IGING.
Op initiatief van het afgetreden
Versierings-Comité van de Groote
Houtstraat, worden pogingen in het
werk gesteld om te komen tot oprich
ting van een vereeniging, die zich zal
ten doel stellen
a. Bestrijding van al datgene, wat
liet aangename verkeer in die straat
benadeelt, o. a. de kwestie der
atraatbesproeiing, liet ledigen van
beerputten, enz., in de middaguren
aan een luidruchtig, ongewenscht
publiek in de avonduren e. d.
b. Het bezoek aan de straat bij het
goede, koopkrachtige publiek aam
trek kei ijk to maken, bijv. door ge
schikte reclame, fraaie uitstallingen,
aephaltoering, enz.
Hedenavond is ter bespreking dezer
punten eon vergadering belegd in
café Neuf. In beginsel is reeds beslo
ten tot oprichting dezer vereeniging.
Bijna verdronken.
Gisteravond 7 uur waren op den
Heerensingol twee kinderen aan het
spelen. Daarbij kwamen zij te dicht
aan den waterkant en viel een hun
ner te waiter, den ander meesileepend.
Een voorbijganger begaf zich gekleed
te water en wist beiden op een schuit
van een houtzagerij op hei droge te
brijgen, zoodat zij met den schrik en
een nat pak vrij kwamen.
Militaire zaken.
Van het 10e regiment infanterie
worden op 1 Juli e.k. 24 miliciens
overgeplaatst bij de 4e compagnie
hospitaal soldaten te 's-Gravenhage,
ten einde tot zie leendrager te worden
gesteld.
Zij blijven echter voor hun verdere
(opleiding werkzaam bij de militaire
ziekeninrichting alhier.
J. Klein.
Onze stadgenoot, de heer J. Klein,
ouu-ltd van den Haarlemschan Raad,
hcopt Maandag 28 Juni zijn 80sten
verjaardag te vieren.
Hoewel zijn gezondheidstoestand
niet toelaat dozen dag feestelijk te
herdenken, aldus schrijft men ons,
zullen zijn \ele vrienden zich harte
lijk met hem en de zijnen verblijden,
dat het hem gegeven is dit zeldzame
voorrecht te genieten.
Moge de levensavond van den jubi
laris in alle opzichten een recht ge
lukkige zijn.
Cent ra le Loterijbond.
Dinsdag vergadert de op 28 Novem
ber 1908 opgerichte Eerste Nationale
- Nederlandsclie Staatsloterijspelers-
bond te Haarlem, die zich ten doel
stelt de rechten voor te staan der spe
lers in de Nederl. Staatsloterij, voor
al door de wijze van verkoop der lo
ten door de debitanten. Dien avond
worden o-.ra. aangeboden de concept-
statuten. en reglement. Voorgesteld
wordt dezen bond gemakshalve voor
taan te noemen „Centrale Loterij-
bond." In verband met deze bijeen
komst vergaderen dezer dagen ver
schillende loterijclubs in deze stad ter
voorloopige besprekingen van de aan
geboden statuten enz.
Aangereden.
Gisterenmiddag omstreeks half
twee werd een jongen van ongeveer
tien jaar door een fietsende dame bij
de Zijl brug omver gereden.
De jongen kwam in de modder te
recht en zag er zoo uit, dat men hem
ia het café hoek Zijlstraat moest in
brengen om zich van den schrik te
herstellen, liet bleek, dat hij een
kwetsuur aan het hoofd bekomen
bad.
Gistermiddag ongeveer 12 uur werd
«en jongentje op den Schoterweg door
een wielrijder omver gereden.
D<j knaap kreeg een bloedende
wor.d aan het hooiu. Ds Tfjsirïj*»??
reed door. Door eenige kameraadjes
werd de jongen naair zijn woning ge
bracht.
Prof. Bosscha1.
Prof. dr. Bosscha, de onlangs afge
treden secretaris van de Holl. Mij
van Wetenschappen, die voor de ont
hulling van het Huygensmonument
reeds geruimen tijd ongesteld wa9, is
thans wederom ernstig ziek.
Nadat de professor gisteren een
operatie had ondergaan, waarbij lietm
twee li tea' water uit de borstholte
werd afgetapt, is de toestand wat gun
stiger. Direct levensgevaar bestaat er
niet. De bejaarde patient-professoa-
is reeds 77 jaar oud.
Dronken.
Eergistarmiddag omstreeks half 3
vond een plantsoen wachter in den
Hout een ouden man in beschonken
toestand liggen. Hij bracht hom op
een handwagen naar de Smedestraat.
De man merkte daarvan niets.
(Zie vervolg stadsnieuws onder de
laatste berichten).
Rubriek voor Vragen
Qeabounaerdeu hal»ben liet roorreoht
vragen op vereoblllend gebied, rnltn voor
beantwoording vatbaar, in te Benden bij de
Redactie van Haarlem's Dagblad, Oroote
Houtstraat 08
Alle antwoorden worden geheel koiUloos
gegeren en, voor zooveel mogelijk la, don
dag na de Inzending.
Aan vragen, dlo niet volledig naam on
woonplaats van den inzender vermelden,
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG: Kunt u mij ook een adres
opgeven waar Grahambrood ver
kocht wordt?
ANTWOORD: Broodbakkerij „de
Hoop", Oude Gracht alhier.
VRAAG: Wat moet ik doen om mijn
hond van kale plekken te bevrijden?
ANTWOORD: Wend u tot een vee
arts.
VRAAG: Waar moet ik mij vervoe
gen om mijn fox-terrier een eindje
van den staart te laten afnemen?
ANTWOORD; We kunnen u hier
voor geen adressen opgeven.
VRAAG: Wat is bet adres van den
Nederlandschen consul in Noord-Ca-
•rolina (U.S.A.)?
ANTWOORD: W. de Rruyn Kops,
Savannah, Y'ereenigd© Staten. Hem
kan in 't Nederlandsch geschreven
worden.
VRAAG: Waar kan ik mij abon-
nceren op de Betrekkinggids?
ANTWOORD: Uitgever is de heer
D. Brouwer, Opport 5, Rotterdam.
BLOEMEND A AL.
D. Schut, werkzaam bij den heer
Beekman, had het ongeluk in een
spijker te trappen, aanvankelijk werd
hierop niet gelet, maar later begon
de voet dik te warden en bleek het
een geval van bloedvergiftiging te
zijn. Door spoedige geneeskundige
hulp werd erger voorkomen.
Tot agent van politie alhier is bo
noemd L. van der Wal, thans agent
van politie te Amsterdam.
SCHOTEN.
Gisterenavond is hier opgericht de
vereeniging „tot bevordering van
verma kei ijk lieden", in het Schoter
kwartier. Het bestuur beslaat uit de
heeren Van Ginkel, J. Veth, Th. Stó-
petie, A. Visser, R. Hoogland, P.
Vink en W. Midded.
Geschenk.
De heer De Gier, wiens echtgemoole
op 30 April beviel, heeft vau „De
Courant" een zilveren rammelaar
ontvangen voor de jonggeborene. In
een begeleidend schrijven werd op
gemerkt, dat dit geschenk bet eenige
was in de omstreken van Haarlem.
In de gisterenavond gehouden le
denvergadering van de Liberale Kics-
voreeniging werden definitief caiwii-
daat gesteld voor den gemeenteraad
de heeren P. Box en G. Berghuis.
BENNEBROEK.
Door do feestcommissie voor de vie
ring van Prinses Juliana's geboorte
is een afrekeningsvergadering gehou
den. Door den heer C. R. van der
Vossen werd de inteekenlijst voorge
legd, die een bedrag van 198.75 aan
gaf en toonde de quitanties van ver
schillende uitgaven tot een bedrag
van i 135.73, Scöu&S SU2L batig saldo
overbleef van 13.02, welke geldeü tot
eene latere feestelijkheid zullen wor
den bewaard.
De heeren Mr. B. J. D. Zubli en P.
Bakker waren afwezig. De subsidie
van de gemeente behoefde niet te wor
den gebruikt.
De heer Janus, kapelaan te
heim, zal 6 Juli een lezing houden :n
het Vereenigingsgelxmw voor de af-
deeling Bennebroek en Omstreken
van den R.-K. Volksbond.
HAARLEMMERMEER.
Vergadering van den Gemeente
raad op Donderdag 24 Juni, des voor
middags 11 uur.
Alle leden zijn tegenwoordig.
De burgemeester, de heer Mr. A.
Slob, opent de vergadering met ge
bed.
Vervolgens wordt een verslag aan
geboden betreffende den toestand der
gemeente in 1908.
Daarna wordt meegedeeld den in
houd van een verslag, handelende
over art. 52 der woningwet.
Dan worden behandeld concept-be
sluiten tot het doen van af- en over
schrijvingen, de begrooting 1908 be
treffende, welke besluiten worden
goedgekeurd.
Vervolgens brengt de voorzitter ter
tafel het verzoek der commissie, be
last met het organiseetren van een al
gemeen schoolfeest, die aandringt op
een geldelijke bijdrage.
Na eenige discussie wordt besloten
van gemeentewege een som van ƒ500
beschikbaar te stellen, naast de ge
collecteerde gelden door bet dames
comité.
Dan wordt behandeld een adres van
do Commissie tot wering van school
verzuim, die verzoekt, de finaneieele
'regeling dier commissie zoodanig te
wijzigen, dat die commissie de vrije
beschikking krijgt over een som van
300, bij de begrooting vootr haar uit
getrokken.
Besloten wordt voor dit jaar de
vrije beschikking te geven over dat
bed/rag.
Daarna wordt overgegaan tot een
vergadering met gesloten deuren, ter
behandeling van het kohier van den
hoofdei ijken omslag voor 1909.
Door de antiirev. kiesvereeniging in
district III is voorloopig slechts één
candidaat gesteld voor de a.s. ge
meenteraadsverkiezing en wel het af
tredende lid W. Pruissen. Voor de
andere plaats werd de beslissing nog
aangehouden.
Bij den kastelein, v. E. aan den
Ringdijk bij Aalsmeer, zijn door een
onbekende, bij diens bezoek in de ge
lagkamer, van het biljart de drie bal
len ontvreemd. Alle aanwijzingen
omtrent de persoonlijkheid van den
dader ontbreken.
In den afgeloopen nacht zijn bij B.
Datema aan den Vennepexweg door
een hond in de schuur 16 kippen dood
gebeten en verscheurd. De eigenaar
van den hond is bekend.
Bij den landbouwer P. aan den ÏJ-
weg is des nachts een partijtje
bloembollen ontvreemd. Hierbij wa
ren er die nog al eenige waarde ver
tegenwoordigden, zoodat het voor P.
een groote schadepost is.
Op de jaarlijksche wolmarkt te
Hoofddorp, Donderdag j.l., was niets
aangevoerd. Oorzaak hiervan is, dat
vele opkoopevs de vachten aan huis
bij de eigenaars gekocht hebben. Prij
zen ƒ0.75-/ 0.80.
Pensioen.
Do Staatscourant bevat de mededee.
ling, dat aan mevr. J. P. Wijnmalen,
weduwe van den heer W. H. Miran-
dolle, directeur van het post- en tele
graafkantoor te Velsen een pensioen
is verleend van 662.
IJMUIDEN.
Met 1 Juli a. s. is tot machinist bij
do viissehor shaven te IJ muiden be
noemd de heer J. P. Groenewegen, al
daar.
ZAND VOORT*
Aangekomen badgasten:
J. J. C. Voss, Amsterdam, Pensdon
Bückmann, 6 pers.
Du Marchie v. Voorthuijzen, Am
sterdam, Pension Vallo.
Mr. C. D. Asser, Amsterdam, Hotel
Beau Site.
Mej. J. J. van Oosterzeer, 's-Gra
venhage, idem.
Mevr. de Vries Robbé, Gorihchem,
Pension Beau Sejour.
S. ten Bakkol Huinönk, Ubbergen,
Hotel Groot Badhuis.
E. Sassen Pouel, Breda. idem. 4 p.
P. May, Dusseldorp, Hotel Zee rast.
Dr. E. J. Denekamp, Delft, idem.
A. von Axnauld, Berlijn, idem.
M. Reinsberg, Londen, idem, 2 p.
Wee torman, Amsterdam, Bakker
straat, 5pers.
P. Baron Fürstenberg, Munster in
Westphalen, Hotel d'Grange.
M. Wienor, Venlo, idem, 2 pers.
BInnaifenfl
EERSTE KAMER.
De bijeenkomst der Eerste Kamer,
Maandagmiddag te 2 uur, is op dat
uur belegd, met het oog op het ver
trek nog in deal avond van 28 dezer
van de Ministers van Buiten- en Bin-
nenlandsche Zaken naar Groningen,
ter bijwoning don volgenden dag van
de inwijding van hot nieuwe univer
siteitsgebouw.
Ook zijn bij de Kamer nog ter af
doening aanhangig de wetsontwerpen
betreffende do weduwenpensioenen
der militairen benedein den officiers
rang bij de zeemacht en de wijziging
van de Ongevallenwet, welke melt 1
Juli a.s. in werking moeten treden.
DE VOORZITTER VAN DE TWEE
DE KAMER.
Als voorzitter van de nieuwe Ka
mer werd (volgens het Hbld.) reeds
eenigen tijd geleden, en wordt na
den uitslag der herstemmingen te
meer, de beer De Visser genoemd.
ONDERSCHEIDING.
Sir George William Buchanan, ge
zant van Groot-Bri ttamiien Ierland
bij het Nederlandsehe Hof, Is ter ge
legenheid van de officieele viering
van den geboortedag van koning Ed
ward, benoemd tot Knight comman
der" van de orde van St. Michael en
St. George.
DE S. D. A. P.
Blijkens een mededeeling In „Het
Volk" kreeg bij de verkiezing van een
lid van het partijbestuur der S. D.
A. P. in de plaats van den heer Hels-
dingen geen candidaat de volstrekte
meerderheid. Er moet herstemming
zijn tusschen de heeren Van der Goes,
die 1588 stemmen, en Besuijen, die
641 stemmen verkreeg.
STAATSCOMMISSIE VOOR EEN
HEID IN DE SPELLING.
De Staatscourant bevat een Konink
lijk besluit van 22 Juni, waarbij wordt
ingesteld eene Staatscommissie, aan
welke wordt opgedragen te onder
zoeken, welke de gedragslijn der Re
geering behoort te zijn ten opzichte
van de schrijfwijze der Nederland
sehe taal, wanneer inzichten omtrent
die schrijfwijze met elkander in
strijd geraken, met bepaling, dat het
door haar uit te brengen rapport een
beredeneerd voorstel zal inhouden,
bevattende de uitwerking van hare
denkbeelden.
Tot voorzitter dezer commissie is
benoemd dr. A. Kuyper.
Tot leiden Mr. W. H. de Beaufort,
dr. D. Bos, mr. J. A. Loeff, prof. dr.
J te Winkel, prof. dr. W L. van
Heiten, dr. II. J. Kiewiet de Jonge,
dr. A. Kluyver, jhr. mr. L. F. H. Mi-
cftiels van Kessenich, mr. J. H. Abem-
danotn, mr. C. Bake, tevens secre
taris.
De commissie zal hare vergaderin
gen houden te 's-Gravenhage.
HULDE.
Na het bekend worden van den uit
slag der Kamerverkiezing is te
Utrecht onmiddellijk het plan geop
perd aan den niet herkozen afgevaar
digde van Utrecht II, Jhr. Mr. J.
Roëll, een adres van hulde, dank en
waardeering te richten. Dit voorne
men wordt uitgevoerd.
DE GEHUWDE ONDERWIJZERES.
Een voorstel van B. en W. tot ver
leening van eervol ontslag aan oone
gehuwde onderwijzeres, heeft den
Rotterdamschen raad lang bezig ge
houden.
Het geval van de gehuwde onder
wijzeres had dit bijzondere, waardoor
het zich van cLe vorige onderscheidde,
dat deze onderwijzeres, die niet gaar
ne ambtshalve ontslagen wilde wor
den, haar eervol ontslag had ge
vraagd. Maar zij had 't gevraagd
eerst tegen April 1910.
De hoeren Spiekman en Van Aalten
meenden, dat Ln dit verzoek kon wor
den getreden. Daartegenover betoog
de do wethouder Rombach echter
terecht, dat, eenmaal dien weg inge
slagen, de Raad de geheele aangele
genheid uit de hand zou verliezen.
Een tweede onderwijzeres kan dan
haar ontslag vragen tegen over twee
jaar, en een derde» tegen over drie.
Waar was dan de grens
De Rand ging hierop met het voor
stel van B. en W. mee. Slechts enkele
leden stemden tegern.
Maatschappij van NUverhelti.
Donderdagavond werd de 132ste
jaarlijksche algemeen e vergadering
dear maatschappij van Nijverheid in
gezet met een samenkomst van be
stuur en leden op „den Burcht", te
Leiden, waar het departement reci
pieerde. Tegen acht uur sprak de heer
J. Harteveld Az., voorzitter vau het
departement Leiden, een kort wel
komstwoord uit, waarin hij kortelings
de geschiedenis van Leiden op indus
trieel gebied naging en aldus eindig
de:
„Leeirt uit de geschiedenis, hoe tot
verdere ontwikkeling te komen, maar
bovenal, hoe u voor ondergang te be
hoeden.
Mogen die ruischende, fluisterende
stemmen bij u allen weerklank vin
den, opdat ook door uwe beraadsla
gingen steeds duidelijker de vaste
wil blijke, om door do bevordering
der Nijverheid het Nederlandsehe
volk tot meer welvaart te brengen."
Deze rede werd beantwoord door
den voorzitter van het hoofdbestuur,
mr. Joh. Enschedé, die ln korte trek
ken de historie van '1 Leidsche de
partement naging.
Van „den Burcht" begaf zich het
gezelschap naar het stadhuis, waar 't
Leidsche gemeentebestuur, vertegen
woordigd door het voltallig college
van B. en W. met den secretaris en
eeenige raadsleden, het hoofdbestuur
en de leden der maatschappij in de
deftige raadszaal ontving.
De burgemeester, mr. N. de Ridder,
achtte bet zich een voorrecht direc
teuren en leden der maatschappij in
Leiden te mogen begroeten, een ge
meente die vele nijver he idsonderne-
mingen telt. Ook de burgerij ziet met
genoegen de maatschappij in do oude
sleutelstad, omdat de nijverheid zulk
een belangrijke factor voor haar wel
vaart is. Deze rede werd zeer toege
juicht.
De voorzitter, mr. Joh. Enschedé
dankte voor de woorden van welkom.
We weten dat we hier zijn niet alleen
in een stad van wetenschap, maar
ook van nijverheid. Spreker consta
teerde met blijdschap dat de sombere
voorspellingen in 't jaarverslag van
1907, in 1908 gelukkig niet verwezen
lijkt waren. Met hot uitspreken van
het vertrouwen dat allen in Leiden
leerzame dagen zullen doorbrengen
en er zich recht thuis zullen gevoelen
besloot de heer Enschedé zijn ant-
wotord.
Een feestavond op 't Posthof be
sloot dezen ontvangdag.
Hedenmorgen werd in de Stadsge
hoorzaal door mr. Joh. Enschedé, van
hier, als voorzitter der Maatschappij
van Nijverheid, de 132ste jaarl. ver
gadering geopend.
Zich stellende op het standpunt
van art. 1 van de wet dier Maat
schappij, luidende, dat de nijverheid
bevorderd moet met de bedoeling
daardoor de welvaart te verhoogen,
ving spreker zijn economisch betoog
aan.
Hij wilde alleen algemeeno, ab
stracte beschouwingen geven. Gede
tailleerde concrete beschouwingen
kunnen niet voeren tot het opstellen
van maatschappelijke grondbegrip
pen en noodigdo daarom zijn hoor
ders uit, zich met hem in gedachten
hoog boven het oppervlak der omge
ving te verheffen, ten einde het ge
heele organieke verbond der econo
mie te kunnen beschouwen.
Spreker stelde de vraag of de nij
verheid voor onbepaalde uitzetting
vatbaar is, of dat zij aan bepaalde
grenzen is gebonden.
Hij kwam daarbij tot de conclusie
dat de grens bereikt is, wanneer er
evenwicht is tusschen voortbrenging
en verbruik. Deze stelling als een te
vage aanduiding quoLificoerendo,
ging spreker over tot nadere begren
zing van het begrip voortbrenging en
verbruik, door op te merken,
dat de bevolking wel is waar
door overmaat van geboorte bo
ven sterfte neiging heeft om zich
voortdurend te vermeerderen, doch
dat uitzetting paal en perk gesteld
wordt door de bestaande hoeveelheid
levensmiddelen.
In verband met de verschillende
graden van vruchtbaarheid des bo
dems en de»n arbeidsduur, noodig om
een zelfde hoeveelheid levensmidde
len van deze bodemsoorten te halen,
kwam spreker tot deze evenwichls-
voorwanrde: de bevolking zet zich
zoover uit totdat al de grond in ge
bruik genomen is voor zoover deze
tot het opbrengen der levensmiddelen
minder dan den beschikbaren arbeid
of juist dezen arbeid vordert. Deze ge
dachte brengt spreker in graphische
voorstelling, welke voorstelling hem
•aanleiding geeft den tijd te verdeelen
in 2 deelen: die van den arbeid voor 't
noodzakelijke levensonderhoud en de
overige tijd, welke spreker kortheids
halve als vrije tijd aanduidt Van de
zen vrijen tijd kan men weer zeggen,
dat hij in twee deelen uiteen valt, een
deel tot bevrediging der verlangens
en begeerten, een -ander deel benoo-
digd tot het verrichten van den daar
voor benoodigden arbeid.
Gebruik en voortbrenging dekken
elkander in den evenwichtstoestand,
en thans, zegt spreker, is de maat ge
vonden waardoor beider omvang ver
geleken worden kan; die maat is do
tijd welke door de bevolking aan bei
de besteed wordt.
Spreker verdeelt, voortgaande den
ganschen tijd in 3 deelen: het eerste
gewijd aan den landbouw, het tweede
aan de nijverheid, het derde aan het
genot, daarin den landbouw als nood
zakelijke arbeid aanduidende, de nij
verheid als vrije arbeid in den vrijen
tijd ter bevrediging der begeerten,
het genot als de bevrediging der be
geerten. Onder genot der bevolking
verstaat spreker ln materialistische!»
zin dat deel van den vrijen tijd, het
welk de bevrediging der verlangens
omvat; terwijl dat genot ..per hoofd"
ons de mate van welvaart aangeeft,-
Thans komt de vraag aan de orde
of de samenleving wijziging kan
brengen ln de economische omstan
digheden, welke bovenbedoelde 3 ele
menten behocrschen. Het antwoord
op deze vraag wordt als het ware ge
geven door de gedachte uitgedrukt iri
het bedoelde Art. 1 der wet.
Ten slotte toont spreker aan de
hand van zijn graphische figuur aan,
dat uitzetting van de bevolking mo
gelijk is zoowol met als zonder toene
ming van de welvaart. Hij wijst
daartoe aan hoe de toepassing der
verbeterde techniek op de productie
de opbrengst zeer verhoogt en alduA
de welvaart evenzeer toeneemt, maair
hoe bij toeneming der bevolking zon
der intensaeveren bouw, de welvaart
snel afneemt, doordat het tekort voor
het meerendee! der bevolking nood
zakelijk moet worden gevonden in in
krimping van den vrijen tijd en dus
ook van het genot, derhalve van de
welvaart.
Sprekers slotsom is derhalve, dat
wanneer de toeneming der bevolking
een gevolg is van een vermindering
van den menschel ij keil arbeid, benoo-
digd tot verkrijging deir. middelen van
levensonderhoud, zij gepaard gaat
met toeneming dor welvaart.
Het goede middel!
En thans het verkeerde middel. Dit
scheen ons wel volkomen rationeel
toe: immers wie meer dan een dag
noodig zou hebben om zich voor een
dag levensonderhoud te verschaffen,
kan er eenvoudig niet zijn. Tenzij...
Indien do bevolking nu eens niot,
zooais wij aannemen, haar vrijen tijd
gebruikt om aan bare niet noodzake
lijke behoeften te voldoen, of, zooalt
spreker het uitdrukte, om hare ver
langens te bevredigen, maar zij in
stede daarvan zich beschikbaar stolde
om in liaar vrijen tijd den noodzake
lijken arbeid te gaan verrichten dit
te kort komt om zich de bevolking
aan gene zijde der loodlijn te laten
uitzetten? Ja, aLs dat geschiedde, zou
blijkbaar aan de uitzetting der be
volking nog lang geen einde zijn ge
komen.
Maar sneller dan de bevolking zie#
uitzette, zou de welvaart afnemen, dt;
welvaart, die wij ons dachten als het
genot der bevolking omgeslagen over
die bevolking zelve. Immers, wanneer
de vrije tijd, en daarmee van zelf het
genot afneemt, en tegelijkertijd de
bevolking toeneemt: waaneer dus het
deeltal kleiner, en de deelor grooter
wordt, dan zal wel het quotient, dat
de welvaart is, in een versneld tempo
afnemen.
Hier zouden wij dus eeu middel ge
vonden hebben, waardoor de bevol
king het ln hare macht zou hebben*
zich verre buiten de natuurlijke gren
zen uit te zetten, zonder dat nieuw#
