KWARTJES
ADVERTENTIE N
V R A A C-E R-A A NBODS
ADV ERTE NTIEN:
1-8 REGELS 25 CENTS
3 PLAATSINCEN f 0.50
BIJ VOORUITBETALING
Stadsnieuws
PeraOverzicht
Uit de Omstrefceo
Binnenland
dame gelooven, dan werkten de „ech
te Maandagvierders" van Dinsdag tot
Zaterdag zóó hard, dat ae meer ver
dienden dan wanneer ze een normale
week aaneen behoorlijk hadden door
gewerkt. Doch boe dit rij, abnor
maal was het toch zeker, zoowel het
te harde werken als de wekelijks te
rugkeer end e dagen van uitspattingen,
want bedde waren voorname factoren
tot vroege slooping van het lichaam
en hot ondermijnen der gezondlueid.
Een ander Maandagfeest is de wel
bekende Kopper-Maandag. Over den
oorsprong van dezen dag on zijn
naam zijn ai heel wat gissingen ge
maakt. De meest aannemelijke ver
klaring is echter zeker wel de vol
gende. „Kopperen" is een oud werk
woord, dat de drievoudige beteekenis
van smullen, drinken en pretmaken
in zich voreenigt. Het z. n w. „Kop
per" beteekende een vroolijke maal
tijd en zij, die Kopperden, werden
„Kopperekens", dit is pretmakers,
noemd. Oudtijds was het dan ook
geen feestdag voor typografen alleen,
neen, het was een pret-Maandag voor
Jan en alleman, aldus Tor tkouw
wiens y er klaring van den naam wij
hier overnemen. De Kopper-Maandag
stond zeker in verband met het Ger-
ina&nsche 1 oelfeest, dat tevens
Nieuwjaarsfeest was. Het was het
feest der nieuwe zon, en duurde 13
dagen, van 25 December tot 6 Janua
ri. Zeer waarschijnlijk was het de
napret of heksluiter van genoemde
feestdagen, gelijk ook af te leiden is
uit de Zweedsche „Joel\T«de" en de
daarbij behoorenden nafeesten.
lu Vlaanderen en ook in Holland
noemde men dezen Maandag oudtijds
zeer practisch „de verloren Maan
dag", omdat volgens de volksphiloso-
phie alle arbeid op dien dag verricht,
ongelukkig en verloren was.
In weer andere plaatsen noemde
rpen hem „flora-Maandag", gelijk
uit een Haarlemsch Koppervers van
1734 blijkt Wat de bloemgodin met
dezen kouden wlnter-Maandag te
maken kon hebben, zal zeker wel
niemand begrijpen. Ook sprak men
nog van dein „Gezworen" of „Ver
zworen Maandag" en in Gelderland
noemde men hem den „razenden" of
„raas-Maandag", zeker omdat de
poeren dien dag met groote luidruch
tigheid doorbrachten en zich onledig
hielden met ganstrekken, katknuppe
len, drinkpartijen, vechtpartijen enz.
Maar niet de boeren alleen, ook de
aanzienlijkste dames der Geldersche
hoofdstad vierden den raas-Maandag
en wel op eene wijze, waarvoor men
zich thai:-? minstens zou schamen.
Vroeger deelden we een en ander
mede in dit blad over den Hartjes-en
Krukjesdag en we zagen toen reeds,
dat ook hun oorsprong iin den Hed-
denschen tijd is te zoeken. Vermoede
lijk is onze karmis-Maandag hiervan
nog eene voortzetting.
Ten slotte nog iets over eten
Paasch- en Pinkster-Maandag. Be
halve in verschillende festiviteiten
had men op Paasch-Maandag voorna
melijk liefhebberij in het ontsteken
van paasch vuren. Ook van dit zoo al
gemeen geliefde volksvermaak moet
man den oorsprong zoeken bij de
Germanen, zeker is hei. geen uit
vloeisel van het Christelijk Paasch-
feest. Dat oude Garmaansche feest
was dat van Ostra of Eostra, de go
din van licht, liefde en leven. Men
tleniko b.v. aan het Hoogduitsche
Osteni en het Engelsche Easter.
Op Ostra's feest brandden de Ger
manen overal vuren, aan wier vlam
men een levenwekkende kracht werd
loegeschre\ en.
De maand April werd oudtijds
ook nog door de Christenen naar
deze godin genoemd, namelijk Estur-
monath en Ostarmanoth. Na de in
voering van het christendom werden
de paaschvunen wel verboden als
heiligschennis, doch het heeft niet
mogen baten, want nog branden in
verschillende deelen va® ons land op
Paasch-Maandag deze vuren lustig,
als eon voortzetting van de genoemde
beddensche gewoonten.
De Pinkster-Maandag is nog
algemeene feestdag, doch van ouds
lier was hij zoowel in dorpen als in
steden een Bacchanten-optocht.
Onze Kronieken zijn ook gevuld met
Pinkster-Maandagschandalen, ru
moer cn uitspatting waren vroeger
regel op dien dag. Gaat men de volks
vermaken in de dagen vóór dezen
Maandag na, dan herinnert het ons
aan het heenstroomen onzer Ger
maan sche voorouders naar de heilige
wouden om vreugde te bedrijven, ter
gelegenheid van verschillende gods
dienstfeesten.
Toen die wouden er niet meer wa
ren en het volk het Christendom be
leed, bleven die oude gewoonten
voortduren, al kregen ze een gewij
zigd karakter.
Uit deze korte mededeelingen, die
zeker nog wel kunnen worden aange
vuld, zien we dat de Maandag geen
geringe rol speelt in de geschiedenis
van ons volksleven.
PROVINCIALE STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
Weder zijn eenige rapporten van
de commissies van onderzoek versche
nen.
I>e meeste adviseerem tot goedkeu
ring der voorstellen van Gedeputeer
de Staten.
De Commissie, aan welke werd
opgedragen liet uitbrengen van ad
vies in zake de voordracht van Gede
puteerde Staten tot verhoogiug van
het Provinciaal subsidie, toegekend
aan de Maatschappij Alkmaar Pocket
yoor Jen sto om boo td ïenst Hariingen-
Vlieland-Terschelling, deelt mee, dat
Inzage is genomen van een adres van
den Leer A. D. Zur Mühten, te Am
sterdam, waarin deze, naar aanlei
ding van dc voorgestelde veriiooging
van het subsidie, en in verband met
bet niet voldoen van dien dienst aan
de door de Regeering gestelde eeschen
verzoekt om in de gelegenheid ge-
euld te worden een betere verbinding
t stond te brengen.
In overweging nemende, dat het
contract van dein tegenwoordige®
com cessionaris nog loopt tot Juli 1912,
kwam het der Commissie voor, dat
het adree van den heer Zur Mühten
thans niet ib behandeling kan ko
men.
Met groote bevreemding hebben de
Joden oor commissie kennis genomen
terdijk. Tot bouwopzlchter ls benoemd
de heer D. v&n den Bos, te .Vlaardln-
VELSEN.
Baldadigheid.
De Hbld.-berichtgever schrijft:
De helaas spreekwoordelijk gewor
den baldadigheid en straatschenderij
onzer Hollandsche straatjeugd gaf
Zaterdagavond weer eens uiting door
van de te Veisen passeerende auto M
1039 met een steen een spiegelruit te
vernielen. Op zichzelf een schandelijk
stukje, zou het niet voor nieuwsbe
richt aangeboden worden wanneer
hieraan niet de wensch moest vastge
knoopt worden dat het Rijk toch ein
delijk eens moest beginnen de vele,
tot groot ongerief van omwonenden,
voetgangers en fietsrijders Uggende
steenhoopem te gaan verwerken, die
daar nu reeds eenige weken onbe
heerd liggen en door de jeugd her- en
derwaarts worden geworpen ja, de
ze week begon men er zelfs een
slootje mee te dempen. Het is wel
treurig dat zelfs een steenhoop voor
de jeugd niet meer veilig ia, maar
voor het Rijk zal 't voordeeliger
voor 't publiek prettiger zijn, als
nuttiger gebruikt worden. Het mag
louter toeval heeten dat 't in dit ge
val bij een ruit beperkt bleef.
ZAND VOORT.
Aangekomen vreemdelingen
Fam. Smit, Groningen, Haarlem
merstraat 31, 8 p.
W. M. H. Dicpenhrock, Haarlem,
Tramstraat 2 6 p.
A. Overweg, Haarlem, Heeren
straat 1, 4 p
C. Juckenack, Duisburg, Heeren-
etraat 1, 5 p
Levin, Hamburg, Pension Sein
post, 3 p.
W. H. vau Voorthuisen, Amster-
van 'te conclusie van Gedeputeerde
Staten om hol subsidie met 1000 te
Yerhoogen.
Door een der leden wend er nog op
gewezen, dat indertijd door het hoofd
bestuur der Posterijen en Telegra
phic uitdrukkelijk bedongen is, dat
de boot hoogstens 4 voet diepgang
zou hebben, ten einde liet aantal ma
len, dat zij niet fcn de VMesloot zou
kunnen komen tot een minimum te
beperken. Deze eiscii was voor den
vroegeren exploitant, den heer A. D.
Zur Mühten, dde do exploitatie van
een dergelijk, voor dit traject minder
zeewaardig type van schip niet op
zich wilde nemen, een reden om niet
mede te dingen. Thans blijkt echter,
dat de boot met belangrijk grootere
diepte, namelijk ongeveer 5 1/2 voet
vaart, zoodal het contract niet wordt
nagekomen Bovendien blijkt het
dool. waarmede de weinig diepgaan
de boot werd opgedrongen, niet be
reikt te zijn. Zooals door verschillen
de autoriteiten reeds dadelijk ver
wacht werd, kan de boot slechts zeer
zelden bunnen komen in de Vlie-
sloot. Het eenige argument voor het
laten varen dezer boot is derhalve
nagenoeg vervallen.
Verder is bewaarheid wat door ver
schillende deskundigen en ook
door liet Gemeentebestuur van Ter
schelling werd gevreesd Bij
eenigszins zware ijstoestanden vol
doet ie boot niet, zooals o. blijkt
uit Je brieven van hot Gemeentebe
stuur van Terschelling van 30 Maart
1908 en 5 April 1909.
Op grond van deze overwegingen
kunnen alle leden van de commissie,
met uitzondering van het lid van Ge
deputeerde Staten, zich niet vereeni-
gem .et do voordracht van Gedepu
teerde Stoten en adviseert de com
missie afwijzend te beschikken op het
verzoek v»m de Maatschappij Alk
maar Packet
De commissie, die te onderzoe
ken had de voordracht van Gedepu
teerde Staten, om voor het Provin
ciaal kiankzüinigengesticht Meereaa-
berg" de verpleegkosten voor de vier
de klasse .te brengen van 350 op
f 400, voor de vijfde klasse inclusief dam, Seinpost, 4 p.
kteedlng van 320 op 350. en voor
het Provinciaal gesticht „Duinem-
boech" de verpleegkosten te brengen
eveneens van 320 op 350 (inclusief
kleeding, er is aldaar slechts ééne
klasse) en in aansluiting daaraan te
besluiten de provinciale bijdrage op
50 te bepalen voor ieder en vanwege
een Noordhollandsch gemeente- of
armbestuur verpleegden lijder, in
wiens verpleegkosten het Rijk 40 bij
draagt, was in haar oordeel verre van
eenstemmig.
De verhoogiug der verplegingskos-
ten werd, wat die van 320 op 350
betreft, door verschillende leden voor
de gemeente- eu armbesturen te be
zwarend geacht. Deze verhooging
was naar hun oordeel niet gemoti
veerd, nu „Meerenberg" over 1908 een
batig saldo opleverde en de begroo
ting voor 1909 geen nadeelig slot aan
wijs!
Bovendien werd In het vaststellen
van een te hoog tarief een gevaar
geacht vanwege de mogelijke concur
rentie n>et andere soortgelijke inrich
tingen, die daardoor allicht meer ver
pleegde® trekken zullen.
Het lid van de Gedeputeerde Staten
verdedigde de voordracht.
De concurr en tie-vrees behoefde niet
te bostaan, waar ook de Riiksgestich-
tefli reeds 350 ver pleeg geld bedin
gen, en ooi. de tarieven der particu
liere gestichten, met welke de Pro
vincie Noord-Holland contracten loo-
pende heeft, slechts weinig afwijken
van het cijfer, dat „Meerenberg" en
„Duinenbosoh" thans wenschen vast
te stellen.
De veriiooging van 't 4de klasse ta
rief in „Meerenberg" van 350 op
400, vond bij de groote meerderheid
der Commissie geen genade.
Erkennende, dat eonig verschil tus
schen 4de en 5de klasse diende be
houden te blijven, werd besloten in
overweging té geven, dat tarief t.e
brengen van 350 op 380 per hoofd
en per jaar.
Examen hoofdacte.
Haarlem, 16 e® 17 Juli Geëxami
neerd 13 mannelijke candldaten. Ge
slaagd de heere® D. Bisschoff te
Utrecht, F. H. N. Bloem Lak en J.
Brongers te 's-Gravenhage, C. N. van
Brussel te Wormerveer, H. Burgers-
dijk te Amsterdam, W. Halbertsma te
Wormerveer en P. M. Vader te Vel-
sen.
DE RAADSVERKIEZINGEN TE
AMSTERDAM.
De uitslag van de herateuniuingen
is
District II. Uitgeio-acht 3044 geldi
ge stemmen. Mr. E. M. Meyers (vrijz.-
dam.) 1604 stemmen J. W. Sièef (S.
D. A. P.) 1391 stemmen, J. W. Smit
(R. K.) aftr., 1391 stemmen, C. H. vau
dier Velden (christ.-liisL) aftr., 1331
stemmen.
Gekozen de heereu Mr. Meyers en
Suilt. (De laatste als de oudere in ja
ren van den heer Sleef).
District VII. Uitgebracht 3091 geldi
ge stemmen. Mi-. D. P. D. Fabius (A.-
R.) aftr., 1G07 steiuman, A. F. C. D.
Kooien (R.-K.) 1385 stemmen, J. G.
van Kuijkhof, (S. D. A. P.) 683 stem
men, dr. C. de Man (lib.) aftr., 1590
stemmen.
Gekozen de heereu mr. Fabius en
District V1H. Uitgebracht 3-447 gel
dige stemmen. Gh. E. 11. Boissevain
(vrij z.-dein.) 1830 stemmen, J. ter
Haar (Christ.-Ilist.) aftr. 1539 stem
men, KI. de Vries Sz. vrij z.-dein.)
1841 stemmen, mr. S. de Vries Cz.,
(A.-R.) aftr. 1561 stemmen.
Gekozen de heereu Boissevaln en
KI. de Vries Sz.
District IX. Uitgebracht 10,988 gel
dige stemmen. J. G. van Kuijkhof (S.
D. A. P.) 6103 stemmen, C. A. L. Ra
demaker (R.-K.) 5352 stemmen, J. II.
Scheltema (Lib.) aftr., 5820 stemmen,
J. van den Tempel (S. D. A. P.) 5714
stemmen.
Gekozen de heereu Van Kuijkhof en
Scheltema
Het resultaat der stemmingen en
herstemmingen is dus, dat de libera
len 1, de chr.-hist. 2, de amti-rev. 7 ze
tels verliezen, de vrijz.-dem. en soc.-
dem. ieder 2 zetels winnen en de ka
thoiieken op dezelfde sterkte blijven.
De N. R. Grt. schrijft nog
„De heer mr. S. de Vries Czn., die
in VIII niet ie herkozen, was sind6
verleden jaar tot het aanbt van wet-
ONGELUKKEN.
Op den Oyenschen Middelwaard
heeft oen treffend ongeluk plaats ge
had. Een zoon van den landbouwer
T., te Alphen, ging Eet paard halen
uit een waard, die voor een groot
gedeelte ondergeloopen was. Toen nu
de man, op het paard zittende, den
dam over ging, waarmede deze
waard aan den dijk te Maasbommel
verbonden is, verdwenen paard
ruiter plotseling in de diepte
o ogenblik later kwamen zij nog even
boven, maar daar er geen boot in de
nabijheid was en er geen hulp gebo
den kon worden, kwamen beiden, om
het leven.
Waarschijnlijk is er door den fei
len stroom der rivier een gat in dien
dam gevallen.
Te Brouwershaven, is overboord ge
vallen en verdronken D. van der
Weele, oud zestien jaar, knecht bij
schipper J. van Beveren.
Directe belasting.
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem maken bekend, dat het pri
mitief kohier voor de plaatselijke di
recte belasting naar het inkomen de
zer gemeente, dienst 1909, ter invor
dering van de daarop voorkomende
aanslag op lieden aan den Gemeente-
Ontvanger is ter hand gesteld, en
dat ieder verplicht Is, zijnen aanslag
op de door hen volgens ar! 23 der
verorlening op de heffing van deze
belasting gestelde termijnen te vol
doen, alsmede dat afschrift van het
kohier gedurende vijf maanden, In
gaande heden, voor een ieder ter
Plaatselijke secretarie (4e afdeeling)
er lezing is nedergelegd.
Militaire zaken.
Bij beschikking van den Minister
van Oorlog is aangesteld tot tijdelijk
schrijver bij het depairtement van
Oorlog de gepensionneerde sergeant
der infanterie, A. Antonisse te Haar
lem.
SLOTEN.
In de raadsvergadering, welke weird
geleid, door den waarnemende® bur
gemeester, den heer J. J. Rijnierse,
werd modedeeling gedaan dat Gede
puteerde Staten hunne beslissing om
trent bet aan hen ingediend uitbrei
dingsplan hadden verdaagd.
Aan de Wilhedmana-Vereeniging te
Sloterdjjk werd /25, aan die te Over
toom ƒ50 toegestaan, voor het vieren
van feesten op 30 en 31 Augustus a.s.
Aam J. Hijnberg wcxrdt bij wijze van
proef een tegemoetkoming van /25
Fam. Bioekhuijzen, Amsterdam,
Pension de Roos, 3 p.
Mevr. Kulipers, Nijmegen, Pension
de Roos.
P. Gumwaid, Berlijn, Gompertz-De
Beer, 2 p.
H. Levin, Hamburg, Pension Gom
pertz-De Beer 3 p.
Lamm, Nurnberg, Pension Gom-
pertz-De Beer, 5 p.
M. N ij kerk, Amsterdam, Pensioen
Gompertz-De Beer.
Lagawir, Amsterdam, Pension
Gompertz-De Beer, 3 p.
Likwir, Amsterdam, Pension Gom
pertz-De Beer, 6 p.
Ph. Simons, Amsterdam, Piet Hedn-
straart, 53, 7 p.
Henke, Amsterdam, Haarlemmer
straat 1, 6 p.
Ni oman, Amsterdam, Zeestraat 44,
3 pers.
Mevr. H. G. Potter, Amsterdam,
Hoogeweg 2G, 4 p.
Fam. Pot Amsterdam, Penei an Zo-
merlusl, 2 p.
Fam. Otte. Amsterdam, Pension Zo-
merlust, 2 p.
I. de Leeuw, Amsterdam, Gasthuie
plein 1. 4 p.
Augurkiesma, Amsterdam, Kost-
veriorenstraatweg 8, 4 p.
Alvaris Voga, Amsterdam, Roetver-
lorenstraatweg 8, 6 p.
N. I. Verhoef f, Amsterdam, Stich
ting Beoanolteim, 3 p.
Van HoffKorff, Zaandam. Pene.
Beau Séjour, 2 p.
B. M. Smit, Amsterdam, Hotel Gr.
Badhuis, 2 p.
A. D. Meestingh, Wineclhoten, Ho
tel d'Orange, 1 p.
M. V. Ruigere van der Loef,Bloe
mend aal, Hotel d'Orange, 2 p.
HOFBERICHTEN.
Prins Hendrik zal Maandag 26
verleend, voor de bediening van een tSSZai*
standpijp der wateriedddng, eteandel bezoeken!
den SpaairRdaromerdiik" te SJfr*
HJMWMi l»inj^fl5-aBBEg3gaüHBttgg-
houder voor onderwijs geroepen
met behulp van eenige liberalen, die
bij die keuze over het bezwaar dat de
heer De Vries anti-xe-v. is, blijkbaar
waren heengestapt, omdat zij vóór al
les aan de afdeeling onderwijs een
krachtige persoonlij klieid tot hoofd
wensch ten. De heer De Vries had de
betrekking aanvaard en in verband
daarmed zich voor het Tweede Ka
merlidmaatschap niet weer beschik
baar gesteld, om zich geheel te kun
nen wijden aan zijn wethoudersambt.
Dat hij thans als raadslid gevallen
ie, beteekent echter nog niet, dat hij
niet spoedig weer in den raad zal ver
schijn en.
Tenminste het gerucht gaat, dat de
heer Ruys in V voor zijn zetel zou
willen bedanken, om zijn partijge
noot een nieuwe kans te geven.
DEPARTEMENT VAN BUITEN-
LA NDSCHE ZAKEN.
Naar gemeld wordt, zullen op de
a.a Staats begrooting gelden worden
aangevraagd voor de verbouwing van
het voormalig Rijksarchiefgebouw
aan het Plein te 's-Gravenhage en
voor ile inrichting van liet nieuwe ge
bouw tot Ministerie van Buitenland-
sche Zaken. Inmiddels worden, in
verband met het van gemeentewege
aanleggen van de nieuwe straat naar
het Buitenhof, waarvoor het gedeelte
van het Ministerie van Buitenland-
sche Zaken aan den Praotizijnshoek
moet worden afgebroken, de plannen
voorbereid voor de vergroating van
het gebouw der Tweede Kamer aan
de zijde vm bet Hofsingel.
HET SPOORWEGONGELUK TE
GOES.
Tegen S.. stationschef te Goes, en
W-, lijnwerker te Biezelinge, te, naar
de „TeJ." meldt, een flteafyiarvoJging
Ingesteld ingesteld ter zake van het
bekende spoorwegongeluk te Goee op
1 Juli
EEN NIEUWE BESCHULDIGING
TEGEN Dir. A. KUYPER.
In een „verbetering" schrijft het
A 1 g. Handelsblad.
In ons artikel van Vrijdagavond
(door ons Zaterdag gedeeltelijk over
genomen. Red. H. D.) over de ver
kiezingsgelden van dr. Kuyper, vroe
gen wij aan de leidende persoonlijk
heden der politiek-clu'istelijke partijen
tZoo gij wel iets wist van deze on
zachte pressie die de groote partijfi
nancier al of niet om financleele
redenen op den minister van de
Koningin kon oefenen, waar-om
door u dan niets gedaan om aan dien
inconstitutioneelen en in zijn aard
door en door onzedelijken voestand
een eind te maken?"
Wij moeten hier billijkheidshalve
aan toevoegen dat wij niet bedoelden
die vraag te richten tot die „leidende
persoonlijkheden" wier- gedachten in
het dagblad „De Tijd" tot uiting ko
men.
Iu dat dagblad is blijkens de aan
halingen voor wie goed las duidelijk
genoeg gezegd hoe de vork aan de
steel zat en misschien is het in de
eerste plaats aan de houding van dat
blad te danken dat de onzachte en on
redelijke dwang op minister Heems
kerk geen effect heeft gehad.
Neen, onze vraag was gericht tot
anderen, die gehoord moeten hebben
van wat maanden lang bij sommige
leidende personen der rechterzijde de
gelijkmoedigheid verstoord heeft.
De T ij d schrijft:
Op luiden toon roept het „Hbld.'
ook in deze zaak om onderzoek.
Wij wenschen ons bij dezen eisch
niet aan te sluiten. De reden, waarom
wij dit thans niet wenschen, blijkt
het duidelijkst, wanneer men dit
U val vergelijkt met het geval-Lehmann.
Bij dit laatste geldt het de daad van
den Minister Kuypar: de voordracht
aan de Kiroon tot het verleenen van
een decoratie. In dit geval mag zelfs
de verdenking niet blijven bestaan,
dat er verband heeft bestaan tusschen
die voordracht en een schenking aan
de anti-revolutionaire strijdkas.
Maar in het geval-Sweerts om de
zaak aldus aan te duiden? Dr. Kuy-
per was, toen de schenkingen van
Baron Sweerts zouden plaats gehad
hebben, geen Minister meer, maar
particulier persoon. Heeft hij later
inderdaad zijn persoonlijken invloed
op hem wèl bekende Ministers trach
ten aan te wanden, om den heer
Sweerts te doen benoemen tot Com
missaris van Gelderland, 't is alwe
der als particulier persoon, dat hij
zijn aanbeveling tot de leden van bet
tegenwoordige Kabinet heeft kunnen
richten.
Noch wegens het aannemen van
gelden voor de anti-revolutionaire
strijdkas; noch wegens het aanbeve
len het met aandrang aanbevelen des
noods, van een bevriende persoonlijk
heid voor een hoog staatsambt; noch
wegens de motieven, die hem daarbij
geleid hebben, dan de particulier Kuy-
per door wien ook, teir verantwoor
ding worden geroepen. Heeft bij het
eene en het andere gedaan geen en
kele bevoegdheid werd door hem te
buiten gegaan.
En wel allermanst kan er reden be
staan, om van het tegenwoordige Ka
binet verantwoording te vorderen.
Zelfs indien Baron Sweerts benoemd
ware, zou stellig niet zander afdoend
bewijs een verband tusache® het
schenken van bijdragen aan de anti
revolutionaire strijdkas door Baron
Sweerts, een aandrang op diens be
noeming door dr. Kuyper en een voor
dracht tot die benoeming van Minis
ter Heemskerk moge aangenomen
worden. Maar nu niet Baron Sweerts,
maar jhr. Van Citters de door het
Kabinet voorgedragen en door de
Kroon benoemde persoon is geweest,
vervalt zelfs elke schijn van vermoe
den, dat geldschenkingen, voor welk
doel ook, op deze Regeeringebenoe-
mlng van invloed zijn geweest.
Ons dunkt derhalve, dat met een
openbare bespreking dezer zaak het
algemeen belang niet kan gediend we
zen. Aan den eisch van openbaarma
king van hetgeen ons verder omtrent
deze zaak, vroeger en later, ter oore
kwam, zullen wij derhalve niet vol
doen.
Evenzeer als wij verlangen, dat de
handelingen van officieeie personen,
in officieele qualiteit optredend, aan
een nauwgezette controle onderwor
pen zullen zijn en dat beschuldigin
gen, zoodanige handelingen betref
fend, streng en nauwgezet zullen on
derzocht worden: evenzeer verlan
gen ,wlj> dat niet uit peclame-zucht.
persoonlijke vijandschap of wat ook",
het particuliere leven van ambteloo-
ze burgers bet onderwerp zal uitma
ken van inquisitoriaal onderzoek en
openlijke besprekingen in de pers.
Het Volk oordeelt:
Dr. Kuyper is „buitenaf" gegaan.
Wij vermoeden, dat dit een drukfout
van de „Standaard" was, en dat in
hot briefje stond: ik ga „achteraf".
Want de verwijdering uit de politie
ke machtssfeer van lieden als dr.,
Kuyper is een eisch, die niets socialis
tisch, zelfs niets democratisch heeft,
maar die gesteld mag worden aan elk
landbestuur. dat niet openlijk wil er
kennen, zoo diep te zijn gezonken,
dat het met de gewone wettelijke
machtsmiddelen geen kans meer ziet
om zich staande te houden.
De Residentiebode schrijft:
Het hoe deelt het Hbl. niet mede,
maai* toch laat het dit bev roeden. Im
mers, gelijk wij boven zagen, het or
gaan heeft vernomen, „wat naar de
meouing van hooggeplaatste personen
ter rechterzijde de reden was van het
feit dat de quasi liberale burgemees
ter van Den Haag „persona gxatissi-
ma" bij dr. Kuyper was."
Nog eens, hoe het Hbld. aan die
wetenschap komt deelt het niet mede
en daarvan behoeft het ook geen re
kenschap af te leggen. Edoch, hetgeen
hier zoo ongeveer als een bewijs aan
den volke vertoond wordt, berust toch
eigenlijk op de „meening van hoog
geplaatste personen ter rechterzijde.''
Het is wel curieus, dat het Hbld.
zoo'n los gerucht zoo dik durft opbla
zen. Het oorzakelijk verband in de
ridderorde-zaak tusschen verkiezings-
gclden en decoratie, ontbrak naar ve
ler meening, hoewel er brieven over
gewisseld waren. Het oorzakelijk ver
band tusschen partijkas en gouver
neursbenoeming berust hier blijk
baar' enkel en alleen op de „meening
van hooggeplaatste personen ter rech
terzijde."
Wij hadden van 't Hbld., waar 't
een beschuldiging formuleert, meer
gedegen ernst verwacht.
Het Centrum:
Dat is inderdaad van zeer zware be
schuldiging... tegen den Haagse hen
burgemeester.
Die zou dus, hoewel liberaal van
overtuiging, aan de anti-revolution-
naire partijkas bijdragen hebben ge
geven om daardoor dr. Kuypers in
vloed te winnen en Commissaris te
worden der Koningin.
Hij zou zich derhalve aan dezelfde
praktijk hebben schuldig gemaakt ais
waarvan de heer Loiunann wordt be
ticht, met wien het Hbl. hem dan ook
in een zin noem!
Wij kunnen het niet gelooven..
Ook niet van een liberaal man.
Evenmin als wij gelooven dat dr.
Kuyper iemand, dien hij minder ge
schikt acht, toch zou aanbevelen voor
een hoogan post omdat hij geld gaf
aan de kas zijner partij.
En we wachten van beide bewerin
gen het bewijs.
Of zal dat bewijs, wanneer het HbL
de consequenties van zijn „onthul
ling" inziet, maar liever niet worden
geleverd?
DE INVLOED DER KUYPER-ZAAK
OP DE VERKIEZINGEN.
In een beschouwing over de
raadsverkiezingen in Amsterdam,
schrijft 't A 1 g. Handelsblad:
Misschien is er een andere ver
klaring voor dezen ommekeer te vin-
mocht dat zoo zijn, dan zou
voor ons deze verkiezing een zeer
goeden kant hebben. Misschien spie
gelen zich in de nederlaag van den
wethouder De Vries, in het vermin
derd stemmen tal van den heer Fabius
de afkeer en weerzin af, die de rid-
derordenquaestie en de goedpraterij
daarvan door vele politiek-kerkelijke
leiders, gewekt hebben. Het zou ons
hartelijk verheugen indien dit het ge
val was; slechts indien ons volk toont
met een dergelijk gedoe niets te ma
ken te willen hebben, zal behendigen
partijleiders de lust ontgaan, zulke
risico's op zich te nemen. Wij betreu
ren het dan nog, dat juist deze gele
genheid te baat is genomen om die
afkeuring te toonen, doch het feit dat
die afkeer zoo gevoeld wordt, doet
ons bijzonder genoegen.
Wèl mag de rechterzijde juichen,
dat de heer Tidemam zijn mededeelin-
gen niet een hall jaar eerder geopen
baard heeftl"
DE POLITIEKE GESTELDHEID
VAN KAMPEN,
Men schrijft aan het Alg. Handels,
blad
Wa« bij de verkiezing voor een lid
van de Tweede Kamer in de vorige
maand de uitslag, dat in alle drie de
Kamper districten de rechtsche Can
dida at. de meerderheid behaalde, ben
onrechte zou men daaruit de gevolg
trekking maken, dat Kampen beslist
„rechte" isde verkiezing voor zes
leden van den Gemeenteraad heeft
het tegendeel bewezen. Immers thans
zegevierden over alle iiniën de can-
didaten der liberale partij, en werd
alleen de heer M. Noordtzij (anti-
rev.), niet bestreden door de liberalen,
herkozen. De stemming voor de Twee
de Kamer was een zeer onzuivere*
Verschillende oorzaken hebben in Ju-
iu er toe medegewerkt, dat velen van'
wie men verwachten mocht, dat zij
hun beginsel niet zouden verlooche
nen, op den caudldaat van rechts heb»
bon gestemd.
Ten gevolge van de laatste verkie
zing is de Raad, bestaande uit 17 la
den, thans overwegend liberaalde
liberalen hebben ear minstens 10 stem.
men.
