Verschijn! degelijks, behalve op Zon» en Feestdagen.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
27e Jaargang. No. 8058
VBIJDAG 1 OCTOBER I9C9
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIB HAANDBNl
Voor Haarlem l 1.29
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)-„1.30
Franco per post door Nederland1.65
Afzonderlijke nummers0.02 H
Cöllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem 037 H
„de omstreken en franco per post 045
Uitgave der Vennootschap Lonrena Custer. Directeur L G. PEEREBÖ03L
i
AD VERTEN 1 lÊNi
Van 1—5 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cis. Bulten het Arrondlscr'^nt
Haarlem van 1—5 regels L—elke regel meer ƒ0.Reclames 30 Cent per icgd.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat
Advertentiön van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing j
50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant
Redactie eo Administraties Groots Houtstraat
letereommunaal Telefooaoammer der Redactie 600 eia der Administratie 724.
Drukkerij: Zolder Bultenspaanae 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën ea reclames van buiten hei Arrondissement Haarlem to dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 2 OCTOBER.
Schouwburg: Rott Tooneelgezel.
'Arsène Lupin, 7J uur.
De Kroon: Buntes-Theater, 8 uur.
Stadsnieuws
Om Ons Heen.
In het Tweede Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
„Landvexdiuizing naar Canada", in
de rubriek Om Ons Heen.
HET WITTE KRUIS.
Donderdagavond vergaderde de af
deeling Haarlem van de Noord-Hol
lands ciio V ereeniging „Het Witte
Kruis", onder presidium van den
heer H. van den Berg, arts te Haar
lem.
Aanwezig waren 12 leden.
De voorzitter deelde mede, dat,
waar op wensch van Z. K. H. Prins
Hendrik allerwegen en ook te Haar
lem afdeelingen worden gevestigd
van het „Roode Kruis", met een cur
sus voor eerste hulp bij ongelukken,
de bestaande cursus voor eerste hulp
van het Witte Kruis te Haarlem over
bodig is geworden.
De afdeeling kan zich met de ophef
fing vereenigen.
Naar aanleiding van een ingeko
men aanvraag om steun van de af-
deeling Haarlem van den Bond voor
Lichamelijke Opvoeding merkte de
voorzitter op, dat sommige vereeni-
gingen schijnen te meenen, dat het
Witte Kruis er een goed gevulde kas
op na houdt, maar daar dit niet het
geval is, ©telde de voorzitter voor,
niet op de aanvraag in te gaan, waar
toe besloten werd.
Behandeld werd de beschrijvings
brief van de algemeen© vergadering
van het Witte Ivruis, t© houden op
Dinsdag 5 October a.s., in café Park
zicht te Amsterdam-
Op deze vergadering zal o. a. be
handeld worden een ontwerp-herzie-
niag der statuten, samengesteld door
©en verleden jaar benoemde commis
sie. Dit ontwerp bevat meest redactie
wijzigingen evenwel ook een©
wijziging van het art. betreffende
de bijdrage van de afdeelingen tot de
algemeene kas in plaats van 25 cts.
per lid zou in het vervolg elke afdee
ling 10 pCt. van de contributie-in
komsten, benevens een bijdrage van
t©n hoogste f 10 bijdragen.
Ook zal daar voorgesteld worden de
stemuitbrenging der afdeelingen ter
algemeene vergadering, te regelen
naar het inkomen der afd.
D© af deeling Haarlem kan zich hier
mee wel vereenigen.
Tegemoet kan worden gezien een
wijziging van de subsidies, die de af
deelingen uit het stamkapitaal ont-
vangen.
Voor de verkiezing van vier leden
van het hoofdbestuur, ontstaan door
de periodieke aftreding van de heeren
Barnouw, Hoeufft en Swart, allen
herkiesbaar, en de vacature, ontstaan
door het vertrek van den heer Oostra,
wordt door de afdeeling Haarlem aan
bevolen de heer H. van den Berg,
voorzitter der afdeeling.
De voorzitter meende intusschen
weinig kans te hebben, aangezien de
ze streek reeds vrij sterk in 't hoofd
bestuur vertegenwoordigd is.
Tot afgevaardigde naar de alge
meen© vergadering werd gekozen de
heer II. van den Berg, tot plaatsver
vanger de heer A. J. Winkler.
Op voorstel van het bestuur werd
de subsidie voor de onder-afdeeling
„Huisverzorging" bepaald op 100.
De voorloopige begrooting voor 1910
bedraagt in inkomsten en uitgaaf
1337.50, en werd goedgekeurd.
Een opmerking van een der aanwe
zigen, om liet bedrag, uitgetrokken
voor verpleging, t© verhoogen met
het oog op het duurder worden dér
verplegingsartikelen, zal in overwe
ging worden genomen.
Tot leden der commissie tot nazien
Van rekening en verantwoording van
den penningmeester werden op voor
stel van het bestuur benoemd de hee
ren Winkler en mr. J. N. J. E. Thijs-
sen.
Bij de rondvraag werd verzocht om
Van den winter een lezing te doen
houden, ten einde de werking van het
Witte Kruis meer bekend te maken,
pn daardoor leden te winnen.
De voorzatter achtte een lezing niet
4e beste weg, om propaganda te ma
ken, doch gedacht zal worden over
andere middelen daartoe.
Verzocht werd om badhuisboekjes
1st© klasse, 10 kaartje bevattende,
beschikbaar te stellen tegen 1.25, in-
plaats van de thans bestaande twintig
-kaartjes bevattende boekjes A f2.50.
Dit zal door het bestuur in overwe-
jBtok genomen worden.
'T LEGAAT DRUYVESTEIN.
Voor den Hoogen Raad werd giste
ren gepleit over de aanzienlijke nar
latenschap van den in 1905 i© Parijs
overleden heer Druyvestein, die zijn
geheeie vermogen, na aftrek van
eenige legaten, had vermaakt aan de
Vereeniging tot uitbreiding der ver
zameling van kunst en oudheden op
liet Stedelijk Museum te Haarlem,
tegen welke beschikking zijn zuster,
de eenige erfgename krachtens de
wet opkwam. Want wat was het ge
val De Vereeniging was indertijd
hebben we de zaak zeer uitvoerig be
schreven in 1875 opgericht voor 29
jaar, alzoo tot 31 Mei 1904 en niemand
had aan het afloopen van dien ter
mijn gedacht, zoodat, toen hii was
verstreken, de Vereeniging wel feite
lijk was blijven voortbestaan, doch
geen verlenging van haar duur aan
de Koningin had gevraagd, en dus
ook niet had verkregen.
De heer Druyvestein stierf in 1905
en nu ging wel na zijn dood de Veree
niging de Koninklijke goedkeuring
voor de verlenging van haar duur, of
liever hernieuwde Koninklijke goed
keuring aanvragen, maar de wette
lijke erfgenaam achtte de erfstelling
vervallen, omdat de Vereeniging,
toen zij erfgenaam werd, geen rechts
persoonlijkheid bevatte en dus vol
gens haar niet kon erven.
De rechtbank was van oordeel, dat
de Vereeniging ook no 31 Mei 1904 is
blijven bestaan, doch zonder rechts
persoonlijkheid, maar als niet-erken-
de Vereeniging ook na 31 Mei 1904 is
de wet van 1855 bij het openvallen der
nalatenschap niet als erfgenaam be
schouwd worden, zoodat volgens het
vonnis der rechtbank de Vereeniging
de erfenis niet kreeg. Ook volgens het
arrest van het Hof te Amsterdam niet,
Dit Hof was van ooi-deel. dat art. 12
der wet van 1855 aan de niet-erkende
vereeniging èn handelingsbevoegd
heid èn rechtsbevoegdheid ontzegt.
Van deze beslissing kwam de Veree
niging in cassatie. Voor baar werd
thans 's Hofs arrest bestreden door
Jhr. mr. W. M. de Brauw» terwijl
mr. E. C. Wiersma, uit Leiden, voor
de wettelijke erfgename het woord
voerde.
Proc.-gen. Noyon zal over 14 dagen
conclusie nemen.
Jubileum.
Heden herdenkt de heer P. de Rid
der zijn 25-jairig jubileum als bestel
ler in dienst der Pesterijen. Namens
de heeren Commiezen, adsistenten,
hoofdbestellers en bestellers overhan
digden de collega's J. v. d. Werken
en W. lü'uyer den jubilaris een
prachtige leuningstoel en wenschten
hem geluk.
Van de zijde van familie en kennis
sen ondervond de Jubilaris veel blij
ken van belangstelling; de huiskamer'
was fraai met bloemen versierd*
OUD-PRESIDENT STEIJN IN DE
STAD.
Oud President Steyn, die op het
oogenblik een reis door ons land
maakt kwam hier gistermiddag van
een auto-uitstapje naar Volendam
aan. De President en zijn echtgenoo-
te, vertoefden in gezelschap van den
heer Krölier, den bekenden firmant
van de Rotterd-arusche firma Wm,
Müllesr en Co., In hotel Fünckler. Een
eigenaardigheid is het, dat daar ee
nige weken geleden ,ook lord Roberts
gelogeerd heeft. Aan den maaltijd
werden verschillende vaoivallen uit
den Boerenoorlog nog eens opge
haald.
De lieer Steyn zag ex flink uit, al
leen was de verlamming van de ar
men duidelijk waarneembaar. De
oud-president was vanmorgen al
vroeg de veeren uit en stond reeds te
7 uren een luchtje te scheppen aan
de voordeur.
De voorbijgangers, die den heer
Steyn spoedig genoeg herkenden,
vormden een groep voor het hotel,
waaro pde president zich terugtrok.
Om een uur of tien vertrok de heer
Steyn naar Den Haag.
.VEREEN. VOOR VROUWEN-
KIESRECHT.
Het bestuur van de Vereen, voor
Vrouwenkiesrecht deelt ons het vol
gende mee over de huishoudelijke
vergadering van de afdeeling Haar
lem, gisteravond gehouden.
„Na lezing en goedkeuring der no
tulen hracht de afgevaardigde naai
de buitengewone algein. verg. in Juli
te Arnhem gehouden, verslag uit Een
der belangrijkste punten, aldaar be
handeld, was de door het Hoofdbe
stuur voorgestelde afscheiding van
hét Nat. Comité in zake wettelijke re
geling Yan Vrouwenarbeid. Ondanks
het warme pleidooi van Mevrouw
Rutgers voor aanblijven, werd het
hoofdbestuursvoorstel aangenomen,
omdat de vergadering meende dat de
neutraliteit der Vereeniging dit
eischte.
De volgende algemeene vergadering
zal in December te Zwolle gehou
den worden; punten ter behandeling
in de vergadering werden niet opge
geven..
Daarna kwam aan de orde het
plan voor de wintercampagne.
Men besloot o.a. propaganda te
maken onder vrouwen, die in haar
eigen onderhoud voorzien. Ook ligt
DE VERWONDING VAN DEN HEER
LEUPEN.
aanleiding van de mededee-
i den burgemeester in de laat-
.dsvergadering over den bur-
'„die grootendeels door eigen
schuld een verwonding opliep, daar
.ndgemeen raakte met een dron-
oteliug", deelen wij uit de beste
nog eens de feiten mee, zooals
ze zi b bij het geval van den heer
P. Leupen hebben toegedragen.
D< heer Leupen dan, van zijn kan
toor tomende, liep rustig de Groot©
Hou >traat door, toen een beschon
ken jongen opzetteh*k tegen hem
aan el half werktuigelijk, daar hij
het |ag aankomen, strekte de heer
Het komt ons nuttig voor, een en
ander mee te deelen tegenover de ver
bazingwekkende lezing van het ge
val, zooals die door onzen burge
meester werd gegeven. Overigens
kunnen wij mededee ten, dat de heer
Leupen nu opzitten mag en Donder
dag voor de eerste maal wat geloopen
heefthet been is nog wel stijf, doch
men hoopt, dat dit geheel In orde zal
komen, daar de knie nu reeds een
wednig kan worden gebogen.
Tooneelverslag*
Wegens plaatsgebrek moet het ver
slag over de Macheth-opvoering tot
morgen blijven liggen*
het In het plan een gezellige bijeen
komst te organiseeren en daarop het
Vrouwenkiesrecht te bespreken; mis
schien kunnen ook nog enkele too-
noelstukjes met propagandistische
strekking opgevoerd worden.
In het begin van het volgend jaar,
zal de afdeeling eene openbare ver
gadering houden, waar een spreker
of een spreekster de voordeelen en de
noodzakelijkheid van 't toekennen
van kiesrecht aan de vrouw uiteen
zet,' schrijft het bestuur*
Bijtijds gerei*
Donderdagmiddag zwommen eeni
ge jongens in de Leidsche vaart, na
bij de remise. Een kleine jongen aan
den kant trok zijn schoentjes uit en
ging ook te water, doch verdween
plots in de diepte, doordat hij in een
kuil stapte. Gelukkig had een der
zwemmers het gezien, die het kerel
tje uit den kuil haalde en op 't droge
bracht, waarna het door kameraad
jes naar huls werd gebracht.
VERBETERING SPOORBOEKJE.
In ons spoorboekje (gisteren aan
onze abonné's gezonden) la een fout
ingeslopen. De eerste trein naar Rot
terdam vertrekt niet 's morgens 5.51,
maar 5.21, dus een half uur vroeger.
J. J. S n e 11 j e s.
Het oudste lid van den Raad, de
heer J. J. Sneltjes, zal op 21 October
a.e. gedurende 25 jaar deze functie
onafgebroken hebben vervuld.
Leupen den arm uit tot afweer en gaf
den jongen een duw tegen den schou
der, zoodat hij een eindje aohteruit-
viel. Onmiddellijk kwam hij weer op
den heer Leupen af en trachtte hem
wat men noemt te duiken, dat ls
hem yan onder aan te grijpen en zoo
©niver te werpen. Daarop gaf de heer
Leupen, uit zeer verklaarbaren nood
weer, zijn aanvaller een slag op den
arm en toen diende de dronkeman
hem den schop toe, die de knieschijf
trof en den heer Leupen op straat
deed storten. De aanvaller sprong
daarna boven op hem en zou de
mishandeling hebben voortgezet, wan
neer niet de omstanders dat hadden
belet.
Niettemin ls er, naar wij vernemen,
ook tegen den heer Leupen proces
verbaal opgemaakt Maar noch den
heer Leupen, noch zijn familie was
daarvan vóór de Raadsv gadering
iets bekend. Uit informatie ls hun
febleken, dat de officier van justitie
it proces-verbaal onvervolgbaar
heeft verklaard.
Hoe juist de aanvaller zelf zijn
schuld inzag, blijkt wel daaruit, dat
hij bij den heer Leupen is geweest om
hem te verzoeken, het er bij te laten.
Had ook de heer Leupen schuld ge
had, dan zou de aanvaller dat zeker
niet hebben gedaan
Wel heeft de rechter-commissaris
den patiënt in het Diaconessenhuis
bezocht ©n diens omstandig verhaal
over het gebeurde aangehoord, en
door den griffier doen opteekenen,
waarna de heer Leupen het geteekend
heeft. Maar de rechter-commissaris
heeft den verwonde over zijn optre
den geen enkel verwijt gedaan.
Dr. H. BRONGERSMA.
Na een éón-en-dertigjarig directeur
schap heeft Dr. H. Brongersma, di
recteur van de Haarlemsche Hoogere
Burgerschool met 5-jarigen cursus,
zijn ontslag genomen. Woensdagmid
dag verleende de Gemeenteraad hem
op zijn verzoek eervol ontslag met In
gang van 1 Februari.
Gisterenmiddag ben ik hem voor
Haarlem's Dagblad een paar inlich
tingen gaan vragen jaartallen, cij
fers jawel, van die echte krant
bijzonderheden, die je vraagt omdat
ze er bij hooren. Maar bij een stukje
over den „baas", zooals hij op de
H. B. 9. minder eerbiedig door de
Haarlemsche jongelingschap betiteld
wordt hoort meer.
En daarom wil ik allereerst memo-
reeren, hoe Dr. Brongersma altijd bij
leerlingen en leeraren een beminden
leider geweest is. Wat de eersten be
treft heb ik 't uit eigen ondervinding,
wat de laats ten aangaat och, dat
hoor je, dat merk je. dat weet Je wel
als discipel.
Vriendelijk begroette Dr. Brongera-
ma me, toen ik zijn kamer binnen
kwam, en even 'n opwelling had om
te zeggen „directeur, ik ben er uit
gestuurd bij meneer....,." (volgt de
naam van den betrokken leer aar). En
Ik hoorde al z'n antwoord „Maar,
jongen, hoe komt dat nu 1 Wat is dat
nu jammer 1"
Maar de werkelijkheid deed
naar mha boekje grijpen, en Ik ver
telde den directeur, dat 'b nou als
verslaggever kwam.
Gezellig is het In zijn modern ge
meubileerde kamer In de mooie, nieu
we H. B. S., waar hij maar twee
Jaar van de één-en-dertig ls geweest.
Daarvóór In de goede, oude school in
de Jacob ij nestra at, die ingewikkelde
complicatie van kamers en kamertjes,
van gangen en gangetjes, van trap
pen en trapjes, van groot© en kleine
ongerieflijkheden waar nu de Han
delsschool weer in zit, hoewel het
gebouw al ettelijke jaren geleden af
gekeurd is.
„Den eersten Februari 1879 ben ik
hier directeur geworden", vertelde
Dr. Brongersma. „Ja, eerst daarvoor
twaalf Jaar te Leiden leeraar ge
weest."
„In welke vakken vroeg ik.
„Ja, eerst in plant- en dierkunde,
toen in wiskunde en werktuigkunde,
en ten slotte in natuurkunde en cos-
mographie. Maar moet je dat nu alle
maal weten zei hij gemoedelijk'
verbaasd.
Het is toch het beste bewijs van de
veelzijdigheid van zijn wetenschap 1
kan ik er hier op antwoorden.
In 1879 waren op de H. 8. S. twee
klassen, waarvan de leerlingen op
den toenmaligen vierjarigen cursus
van het gymnasium overgingen. In
1881 verdwenen deze klassen van de
H. B- S. De school bestond toen uit
96 leerlingen met tien leeraren cr
was één parallel-af deeling, zoodat er
in totaal zes afdeelingen waren.
In 1894 werd de school tot opleiding
voor Handelsonderwijs opgeheven.
Van de leerlingen, die nu meereu-
deeLs op de H. B. S. trachtten over te
gaan. slaagden er dertien (de tweede
klasse), een zeer groot aantal zakte.
Toen is de II. B. S. met 3-jarigen cur
sus gekomen, die voor vier jaar no
minaal ls opgeheven. Toch heeft in
do laatste jaren bestaan de derde
klasse, die eind-onder wijs ontvangt.
In 1908—1909 bereikte de H. B. S.,
die nu haar derde jaar in de nieuwe
school ls begonnen, haar toppunt. Lr
waren toen 435 leerlingen in 20 afdee
lingen, en 32 leeraren doceerden op
de II. B. S.
Door de oprichting der Handels
school ls dat veranderd.
„Er zouden er nu 462 geweest zijn^,
vertelt Dr. Brongersma, „in 22 afdee
lingen, maar door de Handelsschool
is het aantal uu tot pl.m. 270 ge
daald, met 22 leeraren en 13 afdee
lingen."
Tot zoover de Inlichtingen, die ik
van Dr. Brongersma kreeg. Duidelijk
wijzen de cijfers de enorme uitbrei
ding aan, die de H. B. S. ia den lan
gen tijd van zijn uitstekende leiding
heeft ondergaan. Nu gaat hij weg, eu
allen, de leeraren, de leerlingen, de
concierge zullen hun vriendelijken,
steeds zich voor hun belangen inte
resseerenden directeur missen, als hij
na zijn zwaren arbeid voor de Haar
lemsche li. B, S. 31 jaar lang
een welverdiende rust gaat nemen.
R. P.
Ver-betering.
In de Nabetrachting vau den ge
meenteraad ls een vergissing geslo
pen. Het ta-amplan werd n.l. niet met
17 tegen 15, maar met 17- tegen li
stemmen aangenomen, daar Dr. Tim
mer buiten stemming bleef. Hieruit
volgt, dat de stem van den heer
Schram niet den doorslag gaf.
JUBILEA.
Heden was het 25 jaren geleden,
dat de heer C. A, Joekes zijn vader,
den heer G. J. Joekes, als notaris op
volgde na geruimen tijd als candi-
daat-notoris te diens kantore te zijn
werkzaam geweest. De heer Joekes
werd in 1866 candidaat-nolaris. De
olggineen geachte jubilaris ontving
van collega's en vrienden zeer veel
blijken van belangstelling. Daaron
der waren tal van bloemstukken. Een
des middags gehouden receptie was
diruk bezocht.
De hoer P. Martin, die reeds 20 ja
ren lang bij den vader van den heer
Joekes werkzaam was, was heden 45
jaar in functie. Zijn 40-jarig Jubiló
werd 5 jaren geleden feestelijk her
dacht.
De looper A. Brinkmans was heden
mede 25 jaren In dienst.
De heer J. H. Vossliard, assistent
der posterijen, herdenkt heden zijn
25-jarig jubileum. Onze lezers zullen
hem wel kennen, den man, die de
postzegels aan het loket in de Zijl
straat uitreikt*
Namens de commiezen, assistenten,
hoofdbestellers en bestellers werd
den jubilaris een mooie fauteuil aan
geboden en sprak de he%r G. A. Wal
ter als oudste van het corps, den ju
bilaris toe in zijn zeer fraai versierde
huiskamer. Familie en kennissen lie
ten zich niet onbetuigd en gaven blij
ken van belangstelling door fraaie ca-
deaux.
Naar we vernemen zal den hce\
Vosshard ook een geschenk namens
Haarlem's burgerij worden aangebo
den*