Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. 'tenti* 27e Jaargang. No. 807T ZATERDAG 28 OCTOBER 1909 HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN pan »«flB MAANDBNl Voot Haaftea 1.29 Vo dj dc dorpen fa den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der gemeente),1.30 Franco per post door Nederland 1-65 Afzonderlijke nummers0.02 H Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37H „3e omstreken en franco per post 0.45 Uitgave der Vennootschap Eonrens Coster. Dlrectear J. PEEREBÖOS. ADVERTENTIE Ni Van 1—5 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Ct& Buiten het Arronch*$2*Jttent Haarlem van 1—5 regel3 /Ir", elke regel meer /0. 8££ Reclames 30 Cent per regel Bij Abonnement aanzienlijk rabat Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing j 50 Cts. voor 3 plaatsingen k contant Redactie en Administraties Groot© Houtstraat MercommunaaS Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratis 72 Drukkerij t Zolder Bnitenspaarne 6. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentiön en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem In dit blad is uit6iultend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenland6ch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. Meermalen komt het voor, dat ons een voor 3 maal (tweemaal betalen) wordt opgegeven en dat men enkele uren na de eerste plaatsing komt vragen, om de advertentie niet meer te plaatsen, OMDAT HET DOEL DAARVAN REEDS BEREIKT IS. Dat is een gevolg van onze zeer groote en nog altijd stijgende oplage. 1)1 i x'i; bESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. AGENDA ZONDAG 24 OCTOBER. De Kroon: Bioscoopvoorstellingen, 2 en 8 uur. Brongeboüw: Theos. Vereen. Open bare Voordracht door Mevr. Annie Besant, 8 uur. KI. Vereeniging: Specialiteitenvoor- «telling, 7 1/2 uur. MAANDAG 25 OCTOBER. De Kroon: Bioscoopvoorstelling, 8 u. Drappetiierstr. 11: Openb. Verg. Spreker de heer Van Leeuwen, 8 uur. OM ONS HEEN No. 1019. WethoudersvaGature. In ons vorig nummer is meege deeld, dat Mr. Thiel als wethouder aftreedt. De daaraan toegevoegde be schouwing over het vele goeds, dat hij heeft verricht en het verlies, dat de ge meente door zijn heengaan uit het Col lege lijdt, heeft ongetwijfeld in de gemeente algemeen weerklank gevon den. Persoonlijk heb ik, voordat de courant ve.henen was, aan verschil lende ingezetenen, die ik toevallig ont moette, het nieuwtje verteld en hun antwoord was steeds hetzelfde „Gaat Thiel weg Dat is jammer voor de ge meente 1" Daarop behoef ik dan ook op dit oogenblik niet verder in te gaan, maar wel is er aanleiding tot een al- gemeene beschouwing over wethou- dersbenoemuigen in het algemeen. Uit het schrijven van Mr. Thiel is gebleken, dat hij .niet heengaat om eenig diepgaand meeningverschil, een principieelen strijd tusschen hem en de overige leden van t College. Het is natuurlijk niet aannemelijk, dat hij altijd in alles zijn zin zal hebben ge kregen, maar uit de geschiedenis van de laatste jaren mag toch veilig wor den afgeleid, dat de voortvarende wet houder van onderwijs steun en loyale medewerking heeft ondervonden van de overige leden van het College, mis schien zeLfs wel op punten, waarom trent zij of enkelen hunner een afwij kende meening hadden. Mr. Thiel gaat dus in vrede en Vriendschap van zijn collega's in het dagelij kscli bestuur scheiden. De eeni- ge reden van zijn heengaan is hierin gelegen, dat hij „bezwaarlijk kan voortgaan met „aan de gemeentezaken een zoo „groot deel van zijn tijd en be langstelling te wijden, als een „behoorlijke behartiging van de „gemeentelijke onder wij sbelan- „gen ook in de toekomst zal ver- >»geu". De explicatie is klaar en duidelijk. Mr. Thiel heeft naast de onderwijsbe- largen van de gemeente ook nog wat anders te doen: te zorgen namelijk voor den bloei van zijn kantoor van advocaat en procureur. Hij is daar toe tegenover zichzelf en zijn familie verplicht en niemand voorwaar zal zich er ook maar over verwonderen, dat hij om die reden den wethouders- zetel verlaat. Maar daarmee wordt dan toch tege lijkertijd gewezen op eeu bezwaar, dat aan de functie verbonden is, namelijk dit, dat het aan arbeid bijna den vol- ledigen measch vergende, aan bezol diging nog altijd veronderstelt, dat het een eerepost zou zijn, zooiets <Ls het secretariaat van een groote ver eeniging, waarvoor zekere vergoe ding wegens tijdverlies verbonden is. Een honorarium van ƒ2000 'sjaars is In de verste verte niet overeenkomstig aan de inspanning en de tijdsopoffe- ring, die voor het ambt worden ge- ëischt. Dat er op dit oogenblik een zeer geschikt opvolger voor Mr. Thiel in onzen Raad is te vinden, doet aan de juistheid van deze stelling niet af. We hebben wel andere tijden gekend, waarin letterlijk niemand, die ge schikt werd gevonden, lust had zich een benoeming te laten wel gevallen. Namen behoef ik niet te noemen van personen, die gekozen zijn eenig en alleen omdat men geen geschikte candidaten had. Wie de kaart van het land kennen, zullen mij dat niet tegenspreken. Bij verkiezingen van den Gemeente raad wordt terecht de opmerking ge maakt, dat een „zittend" lid veel voor heeft. Niet al te gemakkelijk kegelt een nieuwe candidaat een aftredende van zijn zetel. Dat is een gevolg van de gemakzucht van de kiezers, van het zcoals de Franschen zeggen hun j e m'en fich..isme. In 't Neder- landsch heet dat:het kan den kiezer niet veel bommen! Boven de geestdriftige aanbevelingen van zijn kiesvereeniging uit heeft hij toch de vermaarde meening, dat de belasting er wel niet minder om zal worden of A. er inzit, dan wel B. Zoo redeneerende wil hij liefst het eenmaal zittend lid het displezier niet doen, om hem niet te herkiezen. Nog sterker is uit den aard van de zaak de kans van herkiezing als Raadslid van een aftredend wethou der. En is deze eenmaal als Raadslid herbenoemd, dan volgt de herkiezing als wethouder door den gemeenteraad veelal vanzelf. De oppositie moet wel zeer sterk zijn, wanneer zij dan een wethouder nog kan laten vallen. Tot zekere hoogte is dus de positie van een wethouder tamelijk veilig. Maar ook niet verder. Dat op een be paald oogenblik, onder minder gun stige omstandigheden, een wethouder als Raadslid niet herkozen wordt, is volstrekt niet ondenkbaar. Daarvoor behoeft, met al het aan de kiezers ver schuldigde respect zij het gezegd, vol strekt geen geldige reden te bestaan. Bij de wisseling in onze belasting, eenige jaren geleden, heeft men wel verschillende geschikte Raadsleden laten vallen op een volkomen valsche leuze. Zooiets kan zich weer voordoen. Neen waarlijk, de wethouder eener gemeente leidt een onzeker bestaan. Vroeger kwam dat er minder op aan. De bemoeiingen van 't gemeente bestuur waren toen minder uitgebreid en de toestand in verschillende ge meenten, ook te Haarlem, was deze, dat de burgemeester het meeste werk deed en de wethouders een onderge schikte rol speelden. Ik heb burge meester Iordens nog goed gekend, die nagenoeg op alle bezwaren in den ge meenteraad zelf antwoordde en die, alleen met den secretaris, op een verhoogd gedeelte zat, terwijl de wet houders onder de Raadsleden ver spreid zaten. Dit kenschetst al vol doende den toestand. De positie van de wethouders in en buiten den Raad was een geheel andere dan nu, vergde zeer zeker vrij wat werk, maar niet die inspanning, welke thans gevor derd wordt Want het is niet enkel de verhouding tot den burgemeester, die Jhr. Boreel zee- terecht eewii- zigd heeft, maar ook de uitbreiding van de taak, die de positie van een wethouder veranderde. Meer en meer droeg het Rijk aan de gemeente de uit voering van allerlei wetten op, boven dien breidde de stad zich uit en haalde het gemeentebestuur door lichtfabrie ken, duinwaterleiding en slachthuis zichzelf allerlei nieuwe besognes op den hals. De uitbreiding van bezigheden zal mettertijd, wanneer het geoorloofd zal wezen, meer dan vier wethouders te hebben, het grootste bezwaar niet zijn, maar daarmee wordt natuurlijk de principieele moeilijkheid niet opge lost, veeleer vergroot. In 't buiten land, kiest men soms wethouders bul ten den Raad, maar het wil mij zoo toeschijnen, dat dit in Nederland niet zoo heel vlot inburgeren zou, ook niet wanneer de gemeentewet het zou toe staan. De wethouder buiten den Raad kan haast niet anders, dan een gewo ne hoofdambtenaar worden. Het is volkomen in den Nederlandschen geest, dat wie de wethouderlijke functies vervult, ook tot het gemeente bestuur behoort krachtens een benoeming door de kiezers. Maar wanneer dat juist gezien is, zal mettertijd de positie van wethou der ook belangrijk moeten worden verbeterd. Tegenover het feit, dat de geheele mensch wordt gevraagd, dient ook een volledige bezoldiging te staan, zoodat geschikte personen be reid zijn, een benoeming aan te ne men en de Raad niet langer afhangt van de vraag, of er toevallig een ge schikte titularis aanwezig is. Wanneer hij door gezetten arbeid de waardeering van Raad en kiezers weet te verkrijgen, zal hij de gevaren van niet herbenoeming moeten aan durven. Men kan zich in het leven nu eenmaal niet voor alle gebeurlijkhe den wachten. Maar wel billijk is het dat er tevens een wethouderspensioen worde ingevoerd, dat verband houdt met het aantal dienstjaren, zoodat de wethouder, mocht hem het ambt door onberekenbare (bijvoorbeeld politieke) invloeden ontgaan, of wegens leeftijd moeten aftreden, er geen berouw van behoeft te hebben, dat hij een maat schappelijke positie verwaarloosd of wellicht opgeofferd heeft. Voor een en ander behoeft onze ge meenteraad op wetswijziging niet te wachten. Hij kan daartoe zelf beslui ten en zal, ook al vergt dit van de kas verhoogde uitgaven, in de grootere kous van geschikte candidaten ruim schoots vergoeding vinden. J. C. P. Stadsnieuws Weten en Werken. Met het oog op de opheffing van het gebouw „Weten en Werken" aan de Ged. Oude Gracht alhier, zullen de Donderdagavond-cursussen, welke jaarlijks in het gebouw des winters gehouden werden, niet meer plaats vinden. Aanbesteding. Door den architect W. Doeglas is de bouw van 2 heerenhuizen aan den Heer en weg te Heemstede opgedragen aan den aannemer Van Dun ren al hier, voor de som van 15.240. Koloniaal Museum. Verschenen is een bulletin van het Koloniaal Museum alhier, eeu over zicht bevattende van de Bamboe in Nederlandsch-Indië als plant, het ge bruik dat er van gemaakt wordt als huisraad, kleeding en sieraad, de wij ze van bewerking, enz. Het werk gaat vergezeld van een 100-tal afbeeldingen. DE STUIVERS-SPAARBANK. Maandag bestaat de Stuivers-spaar bank, de zoo nuttige stichting van de afd. Haarlem van den Volksbond te gen drankmisbruik, 30 jaar. Ten minste volgens de notulen van 17 Januari 1880 is op 25 October de spaarbank opgericht, al werd ook eerst op 3 Februari de gelegenheid tot inbreng van gelden geopend. Aan het verslag, uitgebracht bij het 25-jarig bestaan der spaarbank is het volgende ontleend: In 1879 bracht de heer A. C. de Koek het denkbeeld tot oprichting ter sprake in een vergadering van den toenmaligen Multapatior's bond, afd. Haarlem. Op 25 October bracht de commissie, bestaande uit de heeren W. C. de Graaff, H. Huykman, A. C. de Koek, J. Swens en A. van der Voort Azn., de ontwerp-statuten ter tafel, die 6 November d. a. v. werden goedgekeurd. De eerste Commissarissen waren toen de heeren G. van den Berg, Dr. C. N. do Graaff, H. Huykman, A. C. de Koek, J. JL. Nierstratsze D. Storm, Dr. B. Tideman Jz., A. van der Voort Azn. en Dr. H. D. Tjeenk Willink. Aanvankelijk werd zitting gehou den in een Gemeentelokaal in het Pand, daarna in den Doelen, in het kantoor van de bierbrouwerij van de firma De Haan en Raven in de Ach terstraat en ten slotte in het Visch- huisje op de Groote Markt, waar thans reeds de vlag uitwappert we gens de vanavond te houden zitting. Een poging om op 14 plaatsen in de stad spaarbons verkrijgbaar te stel len, mislukte, doordat men op den duur geen medewerking vond bij de uitgevers der bons. De te Velsen, Spaarndam en Hout rijk en Polanen opgerichte filialen gingen te niet doordat men slechts op een bepaalden dag daar zitting kon houden. De gelden werden eerst beheerd door de Amsterdamsche Spaarbank, later door de Nutsspaarbank alhier en eindelijk door Haarlemsche kas siers. De eerste voorzitter was de heer A. van der Voort Azn. (18791904); de eerste vice-voorzitter, Dr. C. N. de Graaff (1879—1884); de eerste secreta ris de heer A. C. de Koek (18791902); en de eerste penningmeester de heer J. L. Nierstrasz (18791881). Op de eerste zitting werden 108 spaarboekjes uitgegeven. Thans bestaat het bestuur uit de heeren A. van der Voort, eere-voorzit- ter, J. Drost, voorzitter, C. de Beer, ondervoorzitter, J. J. Vroom, secreta- ris, H. M. E. van Dobben, penning meester, W. Stolp Jr., F. Sipkes, A. Meyer, J. C. Geyl, A. M. J. Sarlet, P. J. Vermeulen, J. E. A. R. van Helden, H. C. E. Kerklioff, J. Leyer, C. J. Lust, P. A. van der Most van Spijk, J. J. Göppinger, J. W. van Santé, J. P. Hagen, J. Mooy Jr., P. van Cittert Jr., H. A. Waller, H. M. A. W. Aber- son, E. Nicola, L. C. Mooij, C. L. F. Sarlet, J. W. Jenny Weyerman, S. J. Frank, H. Savrij en J. Wentholt. Museum van Kunstnij ver heid. In de rotonde van het Museum van Kunstnijverheid zijn thans ten toon gesteld do platen van den Wereldbij bel, terwijl de oorspronkelijke teeke- ningen, vervaardigd door Walter Crane ten behoeve der boekillustratie van hetzelfde werk in het trapportaal ter bezichtiging zijn gesteld. Het is zeer eigenaardig, in een ook- opslag deze illustraties van 26 ver schillende artisten, die daaraan heb ben medegewerkt, waaronder bijna alle landen van Europa vertegen woordigd zijn, te kunnen waarnemen. De groote verscheidenheid van opvat ting valt al dadelijk in het oog en het is merkwaardig om na te gaan, hoe de talrijke tafereelen uit de beide boe ken de.r Schrift werden vertolkt. Zondag is de toegang kosteloos. Baden In liet douchebadhuis aan het Leid- scheplein zijn in de afgeloopen week genomen 950 baden, in dat aan den Koudenhorn 704. Raadsverkiezing. De R. K. kiesvereeniging besloot In haar gisteravond gehouden vergade ring in de vacature-Gravesteln te steu nen Mr. J. H. Monnik, ook gesteld door de anti-rev. kiesvereeniging Ne derland en Oranje. M i 1 i t a ir e zaken. Naar aanleiding van de veelvuldig ingekomen klachten van berijden door ruiters van rijwielpaden, is door den luitenant-generaal, Commandant van het veldleger bepaald, dat alle maatregelen zullen worden genomen, die e*r toe kunnen leiden, dat militai ren en troepen van het veldleger zich niet schuldig maken aan het vernie len, door het te paard berijden daar van, van de officieel als zoodanig aan geduide rijwielpaden en tevens dat zij, te paard zijnde, de paden vermij den, welke blijkbaar als rijwielpad dienst doen. Bij Koninklijk besluit van 20 Octo ber 1909 is aan den le-luitenant W. L. van Weideren baron Rengers, van het 1ste depot huzaren alhier, eervol ontslag verleend uit den militairen dienst en is genoemde officier tot 22 Juli 1913 benoemd tot reserve le-luite nant bij het 1ste regiment huzaren. Willem Andriessen. Men schrijft ons: Dinsdag a.s. geeft Willem Andries sen een klavier-avond in de Kroon. Is het, na al wat den laatstcn tijd over onzen stadgenoot geschreven is, nog noodig dit concert met den mees ten aandrang aan onze Haarlemsche kunstliefhebbers aan te bevelen? Wij citeeren slechts wat reeds het vorige jaar (21 October 1908) de Frank forter Zeitung over Andriessen schreef: „In den grooten chaos van de vaak zoo nuttelooze solisten-con certen heeft men ons een verheugen de verrassing bereid: een jong, bege nadigd, fijn en poëtisch klaviertalent is gevonden: Willem Andriessen is zijn naam. Zijn kunst: de onmiddel lijke uiting van een intensief muzi kaal gevoel, een poëtische opvatting en klankvolle fijnheid, zoodat de cri- tiek den aangenamen plicht heeft,» haar „auf den habt Acht" uit te roe pen. Ook de Haarlemsche critici zijn im mer vol lof over den jongen kunste naar. NED. ZENDINGSVEREENIGING. Begin November zal de Provinciale Bond der Ned. Zendingsvereeniging hare najaarsvergadering houden. De agenda bevat o.m. Jaarversla gen van secretaris en penningmees ter; Bestuursverkiezing wegens de pe riodieke aftreding van de heeren Ds. F. Kampstra, J. L. Zcgors en J. Hoe kendijk. 's Middags zal de heer H. C. G. Rut- tink, zendeling der Ned. Zendingsver eeniging, een -referaat houden, geti teld: „Do inlandschc helper in den zendingsarbeid." Des avonds openba re samenkomst in de Janskerk, waar de heer C. Ch. J. Schroder, zendings- director, het woord zal voeren. (Zie verder Stadsnieuws onder laat ste berichten. Uit de Omstreken BLOEMENDAAL-COMMANDO. In de buitengewone algemeene ver gadering in Hotel Hartelust gehou den, werd met algemeene stemmen aangenomen con voorstel van het be stuur, om zich in principe bereid te verklaren, om in tijd van oorlog of oorlogsgevaar beschikbaar te stellen ten dienste van het Ministerie van Oorlog. Dit besluit werd genomen naar aanleiding van een aan de ver eeniging gericht schrijven door den bevelhebber in de 1ste militaixe afdee- ling. Voorts werd besloten, om weder de jaarlijksche excercitie >n begin Novem ter te doen aanvangen, om schietoefe ningen met buks of margageweer te doen plaats hebben in het nieuwe ge bouw te Haarlem om een onderlingen wedstrijd tot sluiting van het seizoen te houden op Zondag 31 Octoberom bij gunstig weer op 7 Nov. a. s. een militaire wandeling te houden in de richting Noord wij ker hout De schietwedstrijd zal bestaan in een personeele wedstrijd op 200 meter 10 schoten en een eveneens op 200 me ter snelvuur op kopschijven. SCHOTEN. Amerika. Alhier vertrekken binnenkort twee hulsgezinnen, waarvan de mannen vooruit gaan, naar Amerika, en wel naar de kolonie, welke Dr. F. van Eeden aldaar denkt te vestigen. Als dezen met de eerste werkzaam heden klaar zijn, zouden meer gezin nen od reis gaan. Verlichting. Gisteravond brandden voor 't eers| de veelbesproken lantaarns op he* Pretoriaplein. Of zij zich nu goed zul len houden, zal moeten blij keu. Naar we vernemen Is de werkman De W., die vermist werd, denzelfdeqf dag weer in zijn woning terugge keerd. SANTPOORT. Door de architecten Mulder en Van Asdonk, van Bloemendaal, werd Vrij dag alhier aanbesteed Het bouwen van een kleine villa» aan den Rijksstraatweg to Santpoort^ Het laagst werd ingeschreven door den heer J. J. van Wort, te Santpoort, voor 5194. HEEMSTEDE. Sportteut. Ten dienste van de cricket-speler' aan de Spanjaardslaan laat de bewo ner van het buiten „Krayenhorst" Jhr. H. W. M. van Coehoorn van Snol' nia, een sporttent achter den vijvei zijner villa oprichten, 't Gebouwtje dat eenige meters in 't vierkant greof is en bestemd voor kleed- eu recreatie-' kamer voor de spelers, zal binnen vier weken gereed zijn. Architect i? de heer Jac. Etmans, alhier. AERDENHOUT. Een geval van diphtheritls heeft zich alhier voorgedaan bij een fami lie aan den Bentveldweg. HAARLEMMERLIEDE c.a. Vergadering van den Gemeenteraad op Dinsdag 26 October 1909, des vo<A>- middags te 11 uur. Punten ter behandeling: 1. Ingekomen stukken en mededce» lingen. 2. Vaststelling gemeente-begrootin/*. dienst 1910. 3. Adires Wed. W. Slootweg en N. Slootweg in zake huur perceel land te Haarlemmermeer (aangehouden in dn vorige vergadering). 4. Adres A. de Vries en H. Over weg, om eene gemeentelijke bijd-rag® in het schoolgeld der Burgeravond school te Haarlem, (aangehouden in de vorige vergadering). 5. Aanvrage gasconcessie J. C. va» Leeuwen. HAARLEMMERMEER. Overreden. Een 70-jarige vrouw werd aan den Venneperweg nabij Hillegommerdijk aangereden door een hondenkar, be spannen met twee honden. De vrouw viel, met het gevolg, dat er één wiel over haar been ging, welk lichaams deel daardoor ernstig gekneusd werd, terwijl de vrouw nog eenige kleine verwondingen opliep. Geneeskundige hulp moest worden ingeroepen. De bestuurder van de hondenkar is in dezen niet van schuld vrij te plei ten. Naar wij uit jfoede bron verne men, zal de onderwijzerswoning van school 9 (bij Halfweg) nu toch vervan gen worden door een nieuwe. Doo* den Raad was indertijd besloten, daarmede nog eenigen tijd te wachten, doch omstandigheden zijn zeker de oorzaak, dat thans daarop wordt te ruggekomen en alsnog in deze beboet te wordt voorzien. Bij den arbeider L., aan den Ring dijk bij Bennebroek zijn in een der laatste nachten, uit goed gesloten hok ken, staande op het erf, een drietal volwassen konijnen ontvreemd. Eenigen tijd is het in die omgeving stil geweest, maar thans begint de rooitijd weer. Veel kleine diefstallen van een paai- konijnen, kippen of een den, doch nimmer zooveel, of éen man kan het wel vervoeren. Het is te ho pen, dat de bedrijver van ul die dief stallen spoedig moge worden gepokt. VELSEN. RAADSSTUKKEN. B. en W. achten het geweuscht, dat voor 't personeel van de gemeente secretarie dezelfde regelen bij ziekt» zullen gelden, als onlangs voor het onderwijzend personeel is vastge steld. Daarvoor hebben B. en W. een ver ordening ontworpen. W. K Nieborg en K. Boon te IJmuiden vragen om een trottoir aan te leggen voor de door hen pas ge bouwde huizen aan den Kanaalweg. Het bestuur der Visscherijschool to IJmuiden bericht, dat het Rijk ge negen is de subsidie van 3000 op ƒ5100 te brengen, wanneer de gemeen te haar subsidie ven 1500 op 2000 brengt Daarom vraagt het bestuur

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1909 | | pagina 1