SCOti S Enralsion
Engelsche
Zieïite
Stadsnieuws
Uit de Omstreken
bij had afgelegd, toen hij «erste mi
nister was. De sluimerende bevoegd
heden van de Lords behoorden slechte
toegepast te worden in zxceptioneele
omstandigheden en met directe mach
tiging van hot volk. Ofschoon erken
nende welke levensbelangen met de
begrooting gemoeid waren, verklaar
de hij, dat de kracht, de werkzaam
heid en de zekerheid, die van het
Hoogerhuis uitgingen, voor het land
van nog hoogor belang waren.
De oppositie togen de begroeting
behoorde niet ie worden vastgeknoopt
aan de geldelijke belangen van de er
felijke leden van het Heerenhuis. Da
Lords zouden door hun optreden zelfs
T BESTAAN VAN HET HOOGFR-
HUIS IN GEVAAR
brengen en bovendien in de kaart der
«egeering spelen.
Ten slotte ver kir rde hij. dat de op
positie, wanneer Zij de begrooting zou
aannemen en aan het iand de beoor
deeling over hare werking zou over
laten, waarschijnlijk een overwinning
sou hebben behaald, over welke zij
zelf verbaaj>d zouden staan.
Wanneer er veel Lords zijn, die er
too over denken, dan kon de stemming
Wel eens een verrassing zijn 1
In het
OOSTENRIJKSCHE HUIS VAN
AFGEVAARDIGDEN
fteerscht evenveel verschil van mee
ning, maardaar is men wat
kWormbloediger en toont dit duidelijk.
De Kamer heeft gisteren haar ar
beid hervat. De ministers werden bij
hun binnentreden door de radicale
Tsjechen met gejoel ontvangen, zoo
dat men een haif uurtje geduld moest
hebben, om de heeren uit te laten
senreeuwen. Nadat de rust een beet
je teruggekeerd was, werd de begroo-
iing voor 1910 aan de orde gesteld.
Ook in de
BELGISCHE KAMER
heeft 't eenigen tijd gestormd, maar
nu is 't daar wat rustiger geworden.
Gisteren is de behandeling der ieger-
wet voortgezet, en werd 't gemiddel
de Jaarljjksche contingent op 42.800
man bepaald.
In de Russische Doem a is een storm
aan 't opsteken. Deze volksvertegen
woordiging keurde een voorstel goed,
om den minister van binnenlandsche
zaken te interpelleeren over de kerk
te Opolje, In het gouvernement Sjed-
lelz, die eerst aan do katholieke gees
telijkheid en later aan de orthodoxe
was afgestaan.
De Interpellanten beweren, dat de
kerk, toen de quaestie over de terug
gave pas was opgeworpen,
DOOR DE POLITIE MET GEWELD
GEOPEND,
en aan de Russische geestelijkheid
was overgegaan. Bij die gelegenheid
was het katholieke altaar verwoest en
waren de graven der stichters uit de
kerk verwijderd.
Dat ook de Russische regeering
meermalen eigenaardig (om geen
krachtiger woord te gebruiken I) op
treedt, bewijzen de besluiten, die ge
nomen worden, om
FINLAND TE KNECHTEN.
De Keizer heeft het besluit van den
Russischen ministerraad goedge
keurd, waarbij voor den vervolge ver
boden wordt, dat op buitenlandsche
congressen, conferenties, tentoonstel
lingen en internationale feesten, zoo
dra zij een politiek karakter dragen,
de vertegenwoordigers der Finsche
departementen zelfstandig optreden.
Indien dergelijke congressen enz. niet
van poiitieken aard zijn mogen de
Finnen daaraan deelnemen als parti
culiere personen of vertegenwoordi
gers van particuliere vereenigingen.
Wanneer het noodig schijnt, officiee-
lo vertegenwoordigers van Finland
naar eenige internationale bijeen
komst af te vaardigen, kunnen zij
optreden als leden van Russische de-
pulaties doch zoo geen Russische de
putatie wordt afgevaardigd, mogen
Finsche vertegenwoordigers aan de
beraadslagingen niet deelnemen.
Dit is schijnbaar een onbelangrijk
besluit. Toch wordt er niets minder
in vastgelegd, dan de meeningFin
land is geen zelfstandig land, maar
een gewone provincie van Rusland.
Eu in de Oekase van den Tsaar, ge-
teekend 4 November 1905, werd de
zelfstandigheid van Finland hersteld.
Is men dit te Petersburg vergeten
Maar er Is meer I
De Russische leden der Russisch-
Finsche commissie hebben een ont
werp opgesteld voor de regeling der
toekomstige staatsrechterlijke positie
van Finland. Dit ontwerp bepaalt, dat
de volgende punten aan de competen
tie van den Finsehen Landdag zul-
en worden onttrokken, en aan de
Rijkswetgeving zullen worden onder
worpen de deelneming van Finland
aan de staatsuitgaven en belastingen,
aan de weerpiicht en de oorlogs-uit-
gaven, de rechten der Russische on
derdanen in Finland, de voltrekking
van Russische rechterlijke vonnissen,
de grondbeginselen van het bestuur,
de bescherming der openbare orde, do
crimineele wetgeving, de beginselen
der rechts- en strafvordering, het
schoolwezen, het recht van vereeni-
ging en vergadering, de perswetten,
de douanerechten, geld en geldver
keer, post, telegraaf en telefoon,
luchtverkeer en spoorwegen, voor
zoover daarbij de landsverdediging
eu het verkeer met het buitenland sa
menhangen, scheepvaartverkeer, en
de regeling der rechten van buiten
landers in Finland.
Dat is.... zoowat alles l We begrij
pen niet, waarvoor Finland dan nog
een volksvertegenwoordiging moet
hebben.
Zullen de Finnen zich dit alles-laten
aanleunen Een oud spreekwoord
zegt„de kruik gaat zoolang te water
lot ze berst."
't Geschil tusschen
DE VEREENIGDB STATEN EN
NICARAGUA
Is nog niet uit do wereld geruimd.
Uit Panama wordt gemeld, dat de
troepon der Vereenlgde Staten op de
landengte last hebben gekregen, om
*Ich te Panama te verzamelen, en
daar te wachten tot transportschepen 1
gereed zullen zijn om hen naar Nica
ragua over te brengen. Of er al een ul
timatum van de Amerikaansche ra-
geering is afgekomen, schijnt nog
niet bekend; ook niet, of door de
Vereenigdo Staten is aangedrongen op
een schadeloosstelling voor het ter-
dood brengen van twee Amerikanen
op last van president Zelaya.
In Engeland gaat men krachtdadi
ger tegen
DE SUFFRAGETTES
optreden. Twee dames, die op 28 Octo
ber hebben getracht de stembus te
Bormondsey te vernielen, werden
respectievelijk tot vier en drie maan
den gevangenisstraf veroordeeld.
Het BsddlDgswezen aan Holland'a
kutten
In dit onguurste aller seizoenen
met z'n stonnbaiderlngen over land
en zee; met z'n gevreesde noordwes
ters vooral, die als vliegende stor
men, daar van over de Shetlands en
do Far-oer komen aanhuilen en pal
op Holland's kusten slaan, fn t voor
den zeeman bange getij, leest men
berichten uit de kustplaatsen van 1
nazien van het reddingsmateriaal,
het beproeven van vuurpijltoestel
len en 'reddingbooten.
Want, wanneer straks do onstui
mige windrazmg do onder do
kust varende schepen op het strand
smakt, of gevaarlijker nog ze halver
wege op een zandbank tilt, moet al
les gereed zijn, om den in nood ver
keerenden te hulp te komen.
Het geldt menschenlevens wellicht
en daarom mogen er geen kosten
en moeite gespaard worden om alles
in de beste orde te hebben.
En in de laatste dagen hebben ee
nigen strandingen 't alweer bewezen,
dat zelfs de techniek en meerdere
kennis van onzen tijd 't niet verhoe
den kunnen, dat er scheepsongeiuk-
ken plaats hebben. Onze kusten heb
ben in dit opzicht een treurige ver
maardheid, al bewijzen de namen
yernkisten (ijzeren kust) en Jammer
bocht in de Deensche wateren, dat 't
nog wel erger kan.
Niet alleen door den tijd van het
jaar is het onderwerp „reddingwe
zen" actueel geworden.
In „Haarlems Dagblad" is
langs critiek geleverd op de werking
van de reddingsmiddelen, te Z&nd-
voort aanwezig. Men was niet zeer
voldaan, aldus berichtte men ons,
over de resultaten, die bij de gehou
den oefeningen waren bereikt.
'k Ben e<r daarom op uitgegaan,
om eens na te gaan, boe bet Red
dingwezen aan Holland's kusten ei
genlijk geregeld is.
Want oen eigenaardig feit is 't, dat
wij landrotten onze kranige zeelieden
die in tijd van nood op redding uit
gaan, wel hoogelijk waardeeren, maar
toch zoo weinig weten van organisatie
en materiaal van het reddingswezen.
Do Staat heeft ook in dit opzicht
het particulier initiatief laten zorgen.
En het kan gezegd worden, dat ©r op
geheel belanglooze wijze goede orga
nisaties zijn tot stand" gekomen.
Telt men de Harlmger Redding
maatschappij, wier werkzaamheden
moer van plaatselijken aard zijn, niet
mee, dan. blijft het reddingwezen op
gedragen aan twee groote maat
schappijen, nl. de Noord- en Zuld-
Hollandsche Redding-maatschappij en
do Zuid-Hollandsche Redding-maat
schappij. De eorste, die haar arbeids
veld heeft van Moddergat, aan de
Friesche kust tot Loosduinen aan de
Zuidhollandsche en te Amsterdam
zetelt, is wel de belangrijkste.
Van haar oprichting in 1824 af heb
ben haar reddingsploegen ongeveer
410G menschen het leven gered.
De Zuid-Hollandsche Redding
maatschappij heeft haar gebied
van Loosduinen tot Cadzand In
Zeeuwsch-Vlaanderen. Zij deed in de
8U jaren van haar bestaan een 500
menschenlevens redden.
Overal langs do kust hebben deze
maatschappijen reddingsstalions. De
Noord- en Zuid-Hullandscne Redding-
maatschappij heeft er 29, o. a te
Wijk-aan-Zeé, IJ muiden, noordzijde,
haven en zuidzijde, Zandvoort en
Noordwijk-aan-Zee. Doze stations
worden beheerd door commissiën. Het
personeel verricht het reddingswerk
geheel vrijwillig. Bovendien zijn er
langs de geheele kust z.g. kustwach
ten, die onmiddellijk de waarneming
van eon dreigend ongeval op zee rap
porteer en. Als kustwacht dienen de
lichttorens, de reddingstations en de
kustseinposteu, de z.g. semaphoren.
De reddingsmiddelen zijn te verdee-
len in twee groej>en. De eene omvat
dan 't materiaal om ver-van-de-kust-
verongeiukte schepen te hulp te ko
men en de andere groep de reddings
middelen, om de op strand geloopen
vaartuigen te naderen.
Er zijn natuurlijk een aantal fac
toren, die samen bepalen waar een
scheepsongeluk plaats heeft: op hotj
strand of verder in zee. De gesteld
heid van de kust en haar voortzetting
onder water dus de zeebodem is
vooral van invloed daarop. Bij Zand-
voort b.v. heeft men de gevreesd©
zandbanken. Daar zijn tal van sche-1
•pen gestrand, in IJrauiden zijn het
meestal de pieren, die uit den koers
geraakte booten doen verongeluk
ken. Het gevolg daarvan is, dat men
te IJmuiden veelal gebruik zal moe
ten maken van de reddingsmiddelen
voor den korten afstand en te Zand-
voort van die voor meer verwijderde
schepen. Natuurlijk gebruikt men de
laatste hulpmiddelen te IJmuiden
ook, maaT dan voor vaartuigen, die
op de kusten ten noorden of ten zui
den der plaats geloopen zijn.
Van de middelen der eerst bedoel
de groep is de reddingsboot een der
voornaamste. Uit den aard der zaak
kunnen hier de scheepsreddingsboo-
ten bulten beschouwing blijven. De
kustreddingbooten zijn Ingericht
volgens drie typen: de strandboot,
de zelfrichtende boot en de stoom-
reddta gboot De etrandbooten koenen
het meest voor; bijna aan elk station
der Reddingmaatschappijen zijn
beschikbaar. Zoo zijn er te Zand-
voort één en te IJmuiden twee. Zelf
richtende booten vindt men to IJmui
den aan de haven, te Nieuwedlep en
aan den Hoek van Holland op het
Holl&ndsche vasteland en op de Zuid
hollandsche en Zeeuwsche eilanden.
Ban stoomreddingboot is nog zeldza
mer: alleen aan den Boek is er
gestationneerd.
Zoo'n strandboot ia H gewone v
tuig, dat we in bet dagelljksch leven
met den naam van „reddingboot"
aanduiden. Dergelijke booten zijn ta
melijk vlok gebouwd. Kn wel hierom,
dat zij dienst moeten doen op het on
diepe water langs de kusten.
Die booten staan altijd gereed op
een bijzonder daarvoor ingerichte wa
gen. Het bovenvlak is nL hellend ge
maakt, om de reddingboot, die op
rollen van den wagen afglijden kan,
onmiddellijk eenige vaart te geven.
Wordt bet vaartuig naar bet strend
gereden, dan zit de bemanning er al
in met de riemen gereed, om dodelijz
weg te kunnen roeien, wanneer de
boot in *t water glijdt. Gaf men de
boot die aanvangssnelheid ntet, dan
zou men gevaar loepen, dat de bran
ding haar weer terug zou slaan. De
zelfrichtende boot of Havenboot Is
zoo Ingericht, dat ztj, wanneer zij
mocht omslaan, weey ombuitelt en
dus hi den goeden stand terugkomt.
Deze booten worden met sleepbooten
naar buiten gebracht, of zeilen met
eigen tuigage uit.
De stoomreddingboot eindelijk is
een vaartuig, dat door een watertur
bine, in gang gebracht door een
stoommachine, wordt voortbewogen-
Deze beweegkracht ontstaat door in
zuiging en uitpersing von water in
een buizenstelsel.
Daardoor worden schroeven of
schepraderen overbodig. Een voor
deel voor onze vlakke stranden en
ondiepe wateren.
De reddingbooten hebben t bij
stranding op de kust gevaarlijker dan
in open zee. Op de kust staat altijd
de gevaarlijke branding, die niet al
leen vele 'reddingspogingen doet mis
lukken, maar soms ook de redders
doet omkomen, 'k Zal 't hier niet heb
ben over allerlei gevaren die de be
manning eener reddingboot in de
branding bedreigt, noch, hoe zij de
zeeën moeten ontwijken. Genoeg zij
't op te merken, dat in deze bijna al
les aankomt op het beleid van den
stuurman.
Bij 't schip gekomen, moet de red
dingboot evenwijdig aan 't schip aan
de lijzijde gaan liggen. Van boord af,
wordt dan oen lijn geworpen, waar
mee de boot aan 't schip wordt vastge
legd, opdat een deel der bemanning
a?t n boord van het ln nood verkeeirend
schip kan komen, om de opvarenden
In de reddingboot te brengen.
Aan boord van het verongelukte
schip moeten de bevelen van den
bootsman van de reddingsboot on
voorwaardelijk worden gehoorzaamd:
De gezagvoerder van het schip blijft
*1 laatst aan boord om de orde te
bewaren. Eerst worden vrouwen, kin
deren en hulpbehoevenden passagiers
gered, dan de mannelijke passagiers,
daarna de bemanning. Ook de onder-
deelen van de bemanning gaan in be
paalde volgorde van boord: eerst het
hofmeesterspersoneel, dan de machi-
nedienst en eindelijk dekpersoneel.
Goederen mogen niet in de redding
booten worden gebracht. Wordt dit
wel gedaan, dan kan de bootsman de
ze goederen over boord laten werpen.
Alleen scheepspapieren en gelds
waarde mogen meegenomen worden.
De reddingbooten komen 't eerst ln
aanmerking om gebezigd te worden,
ten einde den schepelingen op een
verongelukt vaartuig hulp te bieden.
En eerst wanneer men met de booten
geen redding kan verschaffen, komen
de andere hulpmiddelen aan de beurt
In de eorste plaats het „Wippertoe-
stel". Met een vuurpijltoestel of een
lijnkanon wordt Yan het strand af een
lijn geschoten over het schip, om al
dus de verbinding tot stand te bren
gen. Een vuurpijltoestel bestaat uit
een langwerpige ijzeren bak op een
driepoot, waarin een Ijzeren huls van
80 c.M. lengte en 7 c.M. middellijn,
gevuld met een kruitmengsel, ligt. Bij
het ontbranden van t kruit wordt de
vuurpijl weggeslingerd en neemt met
zich mee een schietlijn van 500 M.
lengte en 21/2 c.M. dikte, die over het
schip heengeschoten wordt. Lijnka-
nonnen zijn kleine stukjes geschut,
waarbij aan den kogel een 300 M.
schietlijn vastgemaakt is. Een dezer
kanonnen is van Nederlandsche con
structie, n.L het z.g. kanon-Jacobe,
dut te Scheveningen wordt gebruikt.
Heeft men op een dezer manieren de
schietlijn aan boord gekregen, dan
haalt de bemanning van het schip de
lijn in. Aan het emd van d»t touw is
een katrol vastgemaakt, waarover een
lijn zonder eind loopt. Dia lijn heet
de „wipper". De katrol wordt nu on
geveer 5 M. boven het dek aan een
der masten vastgemaakt. Door den
wipper, die van 't strand afkomt en
door het katrol weer naar land toege
trokken kan worden, kan men nu
voorwerpen van de kust naar het
schip zenden. Dit wordt het eerst ge
daan met een zwaren tros. Deze wordt
een 70 c.M. boven het katrol aan den
mast vastgemaakt. Daarna wordt van
den wal af langs den wipper een red
dingboei naar 't schip gezonden. Aan
de reddingboel is een z.g. redding
broek bevestigd, ln die broek steekt
nu de eerste, die gered zal worden, de
beenen en wordt dan op de volgende
manier van het schip naar de kust ge
trokken De reddingboei is bevestigd
aan een katrol, die over den straks
genoemden zwaren tros loopt. Aan dat
touw hangt dus de man in de red
dingbroek. Het touw zonder-eind, de
wipper, is mee vastgemaakt aan den
reddingbroek. De redders aan het
strand trekken dan de wiDDerlUn naar
ï'ch toe en brengen zoo den man
naar land toe.
Een deskundige, die Tc over de oefe
ningen te Zandvoovt sprak, was van
meening, dal te Zandvoort dit wipper-
toeetel weinig diensten zou kunnen
verleenen maar wel weer te Dmui-
den met vrucht kan gehruikt worden.
De reden daarvan is, dat het touw
van het wippertoestel moeilijk strak
gespannen kan worden. Dit hangt dus
met een bocht Wanneer nu 't schip
op een paar honderd meter afstand
zit, en de lijn dus even lang is, hangt
deze in het water. Een schipbreuke
ling, aan deze Hjn in de redding
broek hangend, komt dus ook ln zee
terecht en loopt groote kans in het
water te stikken, terwijl men hem
van het strand af door 't water naar
land trekt.
Hel eenige middel, om in een der
gelijk geval ongelukken te voorko
men, is het eind van het touw, dat op
het strand 1$, neel hoog vast te ma
ken. Maar hoe moet men dat doen op
een vlak strand, als te Zandvoort
Men zou b.v. een mast moeten hebben
op de duinen. Maar dat zou weinig
helpen. Immers het punt van waar
men de lijn over het schip schiet is af
hankelijk van de ligging van het schip
en van de windrichting. Zoo vertelde
men, toen 'k deze kwestie aanroerde.
Maar zou 't niet mogelijk zijn, om een
cf meer masten op de duinen te
plaatsen Heeft men dan de lijn ge
schoten en den tros aan boord ?rekre
gen, dan zou men m. L toch wel dien
tros, desnoods met een verlengstuk,
aan een der dulnmasten kunnen be
vestigen. Immers te IJmuiden ge
bruikt men voor T vastmaken van do
lijn var. 't wippertoestel de ijzeren
opstanden op de pieren men heeft
daar dus ook vaste punten.
lntusschen verzekerde men mij
dat het publiek niet ongerust behoeft
te zijn over het niet in orde zijn der
reddingsmiddelen te Zandvoort, daar
de Noord- en Zuidhollandsche Red
dingmaatschappij geen kosten ont
ziet om het maieraaal in goede orde
te houden.
JAC C. M. Jr.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 80 Cts. per regel.
ban de gezondheid Uwer kindereo voor goed
verwoesten, iudien ge er niet spoedig by zyt.
Scott's Emulsion stuit de Eogelsche ziekte
onmiddellyk door bet beendergestel te verster
ken en om de vroeger zoo magere beenderen
zal zich weder stevig vleesch vormen.
is de Standaard-Emnlsie zoowel in
zuiverheid, liebtverteerbaarheid
als voedeado kracht De echte
Scott's Emulsion wordt uitsluitend
bereid door Scott Bowne Ltd.,
Londen, Engeland, wier naam en
fabrieksmerk (de Visscher met de
Visch) op elke verpakking voor
komt
By alle Apothekers en Drogisten.
TEYLER-LEZING.
Als naar gewoonte opende Prof. Dr.
Eug. Dubois, hoogleeraar te Amster
dam, gisteren de reeks van winter-
lezingen ln de gehoorzaal van Tey-
ler's Stichting. Een talrijk publiek
hoorde do voordracht aan, die han
delde over de kleurwarking der licht
stralen. Achtereenvolgens behandel
de Pi-of. Dubois de kleur van de mine
ralen, de planten, de lucht en het
water.
Bij de mineralen besprak sprekeT,
hoe de verschillende kleuren ontstaan
door teruggekaatst licht na obsorbtle
van een deel der stralen, door stof
fen eigen aan de mineralen, en door
afzonderlijke kleurstoffen. Daarna
ging hij na, hoe diamanten enz. fos-
foresceeren, d. w. z. nalichten, wan
neer ze vooraf bestraald, verwarmd of
een mechanische drukking ondergaan
hebben, en hoe fluoriet en dergelijke
fluoresceerende lichamen soms ander-
kleurig licht uitstralen na een stérke
verlichting. Zoo geeft groen fluoriet
in dat geval blauwe stralen.
De zee is in de groote bekkens don
ker blauw, in de randzeeën, als de
Noordzee, en bij iand groenachtig.
Deze eigen kleuren dienen onderschei
den te worden van de gereflecteerde
kleuren, die wisselen met de tint van
de lucht.
Dat 't water blauw is in zijn aard
bewijst de proef met een lichtstraal in
een bak met water. Daarin worden,
door kleine deeltjes, enz., alle licht
stralen geabsorbeerd, behalve de blau
we stralen, vandaar dat men een
blauwe kleur waarneemt. De bijkleu
ren, zooals die in de Gele Zee en de
Roode Zee ontstaan door inbrenging
van vreemde stoffen, ln de eerstge
noemde zee brengt dë Hoangho b.v.
geel leem uit China en in de laatste
zijn hei bruine en roode algen, <ü.e 't
water unuui. L)e Rio Colorado in Ca
lifornia 13 rood door ijzersteen en de
Rio Negro, een zijstroom der Amazo
ne, is zwart door humusstoffen.
Op een dergelijke wijze ais by de
ze© verklaarde Prof. Dubois de wit
blauwe kleur van de lucht. Blauwe en
witte stralen worden onderscheiden
lijk teruggekaatst door de luchtdeel
tjes en waterblaasjes. Het avondrood
en morgenrood is te verklaren uit 't
feit, dat de zonnestralen op die tijd
stippen een langeren weg hebben af
te leggen door hel luchtruim en daar
door een grooter verlies van blauwe
en violette stralen ondergaan.
Ten slotte bleef spreker stilstaan bij
de groene kleur der planten, veroor
zaakt door 't chlorophyl, dat door 't
bevattende xantophyl blauw-gToene
stralen en het cyanophyl gele stralen
doet terugkaatsen, die dan samen
de groene kleur veroorzaken.
Waarom de blaren niet alle licht
absorbeeren, als dat toch gebruikt
wordt bij do ontleding van het voed
sel Prof. Dubois meende, dat dan de
warmte in het plantenllchaam te hoog
zou stijgen.
De voordracht werd. met yeel belang
stelling gevolgd.
TBYLERS GODGELEERD GE
NOOTSCHAP.
Directeuren van Teyler*s Stichting
en de leden van Teyler's godgeleerd
genootschap hebben uitspraak
daan over de prijsvraag:
„Het genootschap vraagt eene stel
selmatige uiteenzetting van de zede
lijke denkbeelden, te vinden in Boen-
dale's „Lekespieghel" en de gelijktij
dige literatuur in ons vaderland."
Ingekomen was een antwoord on
der het motto „Inaugurair". Dit
werd evenwel niet bekroond, èn om
den inhoud èn om de taal niet
Uitgeschreven werden de volgende
prijsvragen:
Om beantwooord te wonden vóór 1
Januari 1910:
1. „Het genootschap verlangt een
antwoord op de vraag: welke plaats
heeft het Lutheranisme ingenomen
in het Nederlandsche Protestantisme
van vóór 1618; welke Invloed is door
Luther en door de Duitsche reforma
tie op Nederland en op Nederlanders
geoefend; en hoe is het te verklaren,
dat deze richting ln dien tijd tegen
over andere op den achtergrond is
getreden?"
2. „In welke betrekking staan de
denkbeelden van het hedendaagsche
kal vinisme tot die van het 16de-eeuw-
scho?"
Om beantwoord te worden vóór 1
Januari 1911:
3. „Het genootschap vraagt een
studi9 over de godsdienstigheid der
hedendaagsche plattelandsbevolking
van Friesland."
Om beantwoord te worden vóór 1
Jan. 1912:
4. „Het genootschap vraagt eene
geschiedenis van het socinianisme in
Nederland."
De prijs voor elke vraag bestaat uit
een gouden eerepenning of vierhon
derd gulden. De verhandelingen moe
ten geschreven zijn in 't Nederiandsch
Latijn, Fransch, Enge Is ch of Hoog-
duitsch.
Militaire zaken.
Naar aanleiding van het feit, dat
door Z. E. den Luitenant-Generaal,
commandant van het veldleger, tot de
commandanten van korpsen een aan
schrijving is gericht, inhoudende
misbruiken en daardoor vernielen
van rijwielpaden door bereden offi
cieren en minderen en door militaire
voertuigen tegen te gaan, is door
den Alg. NederL Wielrijdersbond
aan voornoemde autoriteit hun voor
nemen kenbaar gemaakt, dat door
hen krachtig zal worden medege
werkt tot het ln goede orde houden
der bestaande en het aanleggen van
nieuwe ruiterpaden.
Reservekader.
Door den Min. van Oorlog is be
paald dat jongelieden, die zich bij
het reservekader vóór 1 Januari 1910
verbinden en die den werkelijken
dienst van 8 maanden onafgebroken
wenschen te vervullen, alsnog vol
gens de oude bepalingen hun op
komst voor eerste oefeningen kunnen
stellen ln het tijdvak van Februari
tot Mei.
De militieplichtige, cLie zich na 1
Januari 1910 verbindt en die desver-
langd zijn verplichten werkelijken
dienst van 8 maanden onafgebroken
wenscht te vervullen, zal gehouden
zijn onder de wapenen te komen bij
de schoolcompagnie te Amersfoort
op 1 October van het jaar van op
komst tot eerste oefening.
Vorenbedoeld© militieplichtige aan
vaardt ln zoodanig geval bovendien
de verplichting, om ln aansluiting
aan de hier bedoelde 8 maanden
werkelijken dienst, nog 4 maanden
hoort.
Hinderwet.
B. en W. doen weten, 'dat op alle
werkdagen van 9 tot 2 uur, tot 7 De
cember e.k., 's namiddags ten 1 1/4
ure, ter gemeente-secretarie (7de af-
deeling) ter inzage is nedergelegd een
verzoekschrift met bijlagen van W.
F. Blom, om vergunning tot uitbrei
ding van de smederij door vergroo
ting en het plaatsen van eenen zuig
gasmotor van 12 1/2 P.K. ter vervan
ging van den bestaanden gasmotor,
in het perceel aan den Jansweg no.
13 en dat op 7 December e.k., ten 1 1/4
ure op het Raadhuis de gelegenheid
zal worden gegeven, om bezwaren te
gen het uitbreiden der inrichting in
te brengen.
B. en W. doen weten, dat aan J. J.
Sickmann vergunning is verleend tot
oprichting van eene koek- en banket
bakkerij in het perceel aan de Osta-
destraatNo. 14.
Rubriek voor Vragen
Qaabonuserdeo babbgu hal voorreek
vragen op rercohtllend gebied, mits voor
beantwoording vatbaar, in te eenden bQ de
Redactie van Haarlem'* Dagblad, Groote
Houtstraat 68
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven en, voor aooveel mogelijk is, den
d&£ na de Inzending
Aanvragen, die niet volledig naam en
woonplaat* van den inzender rermelden,
wordt geen aandachigesehonken.
VRAAG. Op mijn beide armen zijn
reeds sinds een paar jaar met blau
wen inkt letters getatouëerd. Hoe zou
men die zonder snijden verwijderen
kunnen
ANTWOORD, Wend u tot ©en ge
neesheer.
VRAAG. Bestaat er te Haarlem een
Bond van barbiers- en kappersbedien
den. Zoo ja, hoe zijn naam en adres
van den secretaris
ANTWOORD. Hier ter stede is een
afdeeling van den Ned. Kappers- en
Barbiersbedienden-bond gevestigd. Se
cretaris daarvan is de heer C. P. W.
van Ooloo. Kleine Houtstraat 81 rood.
VRAAG. Tot wien moet men zich
wenden om op de sollicitantenlijst ge.
plaatst te worden van de nieuwe
spoorweg-maatschappij, die lijnea
door de Haarlemmermeer zal explol-
teeren
ANTWOORD. Wend u tot de direo-
tie der Hollandsche Electrische Spooiv
weg-maatechappij, Heerengracht, Ara,
sterdam.
VRAAG. Hoe verkrijgt men het ge
middelde der ranglljstjes van de cora«
peu tie wedstrijden
ANTWOORD. Dit gemiddelde ver-
krijgi men door liet aantal gespeelde
wedstrijden op het aantal behaalde
punten te deelen.
HEEMSTEDE.
De Zondagsrust.
Woensdagavond kwamen de Heem-
steedsche ingezetenen Ln de groote
zaal van den R.-K. Volksbond bijeen
ter aanhooring van de toespraken
van Mgr. G. W. Konings en Mr. H.
Verkouteran, beiden uit Amsterdam,
over de bevordering van de Zondags
rust in de gemeente Heemstede.
De heer K. Klijn, voorzitter van het
plaatselijk comité, sprak eeu kort
woord van welkom tot de aanwezi
gen, die, naar spreker met vreugde!
opmerkte, de groote zaal geheel vul-"
den.
Mgr. G. W. Konings begon met on
te merken, dat één dag in de wee0
noodzakelijk is, om de verloren ar
beidskracht te herwinnen. En even
noodzakelijk is het. dat allen die rust
op denzelfden dag genieten, want al
leen dan kunnen familie- en maat
schappelijke banden sterker en ster
ker worden. De huiselijkheid in het
bijzonder wordt door een wekelijk-
schea rustdag in de hand gewerkt
En, waar de maatschappij slechte
een verzameling van huisgezinnen is,
zoo zal de Zondagsrust juist de bron
zijn, waaruit het zaad van de maat
schappelijke orde zal opkiemen.
Vooropgezet is te dezer plaatse de
winkelsluiting op den Zondag. Wan
neer men nu vraagt, is d j winkel
sluiting mogelijk dan zegt de win
kelier Daar kan het publiek alles
aan toe doen. Maar wanneer het pu
bliek den winkel open vindt, koopt
het, wat ook niet meer dan natuurlijk
is. Beide partijen moeien samenwer
ken van één zijde kan het niet ko
men. Wanneer het publiek er voor
zorgt de inkoopen op den Zaterdag
avond te doen, kan de Zondagsrust
binnen enkele weken tot stand ko
men. Doet het publiek dat niet, gaai
dit b.v. in de stad koopen, waar de
winkels wel geopend zijn, dan zullen
de winkeliers, wier financieele scha
de hierdoor te groot worden zou, op
den rustdag nooit werkelijk rust ge.
nieten.
Maar ook de winkeliers moeten een.
drachtig samenwerken. Zijn er maai
enkelen, die niert aan de algemeen©
beweging deelnemen, dan kan er
evenmin iets tot stnnd gebracht wor
den. Eerlijkheid en samenwerking
zijn hier in de allereerste plaats noo
dig. Hét zou spreker verheugen, wan
neer er nu alleen door helder inzien
en zonder eenigen drang van buiten,
een ongeschreven practisehe Zondags
wet tot stand kwam.
De financieele schade zal zich ook
slechts tijdelijk doen gevoelen deze
zijde van de zaak biedt we] de minste
bezwarei^. Werken allen samen, dan
geniet ieder Heemstedenaar binnen
eenige dagen van den rustdag, be
sloot Mgr. Konings.
Hierna sprak Mr. H. Verkouteren,
die enkel© opmerkingen omtrent de
Zondagsrust ven aanzien van verschil
lende beroayen gaf. De Zondagswetten
zijn betrekkelijk oud. In den tijd vau
Co oston Lijn den Groote reeds waren
er de eerste beginselen vuu te bespeu
ren. Onze eigen Zondagswet verbiedt
den winkeliers niet hun winkels op
den rustdag gesloten te houden de
wetgever zou aau zulk een gebod toch
de hand niet kunnen houden. Een
mooie zijde van deze zaak is juist, dat
hier alle partijen kunnen samen
gaan de een kan het doen uit een
godsdienstig, een tweede uit eeu hy
giënisch, een derde uit een maat
schappelijk oogpunt, maar allen zijn
het hierover eens, dat Zondagsrust
een zegen is.
Wel is het niet mogelijk, dat allen
van den rustdag genieten predikan
ten, de politie, doktoren en andere
dienaren der gemeenschap, zijn soma
genoodzaakt dien dag door te wer
ken, maar dan kan toch wel een
werkdag vrij gegeven worden. Ook
voor de militairen is het, vooral in
oorlogstijd, niet altijd mogelijk den
Zondag te rusten. Wanneer het even
wel niet noodzakelijk is, dan moet op
dien dag niet gewerkt worden is liet
dat wei, dan is er ook niets tegen, den
rustdag door te werken.
Wat het verkeer betreft, is men
hier nog niet zoover als in Engeland,
waar op den Zondag vrij geregeld
geen brieven bezorgd worden, en van
de steden uit slechts twee treinen pei
dag loopen.
Ook in ons land kan het verkeer op
den rustdag veel beperkt worden.
Hoe staat bet nu met de vermaken
Die moeten op den Zondag in huis
gezocht worden, tenminste wat het
meerendeel btlreft. Toch is er niets
tegen, ook een gepast vermaak bui
tenshuis te zoeken.
Amerika geeft on3 in deze zaak het
schoonste voorbeeld. Daar wordt op
den Zondag niet meer dan het hoogst
noodzakelijke werk verricht. Zoover
is het hier nog lang niet, maar spre
ker gelooft, dat die toestand eens ze
ker kornen zal.
Ten slotte sprak de heer Verkoute
ren den wensch uit, dat Heemstede
ter zake van Zondagssluiting der win
kels aan andere gemeenten een goed
voorbeeld mocht geven.
Hierna beklom Heemstede's burge«
meester, de heer mr. D. E. van Len-
nep, het podium, en bracht een woord
van dank aan de sprekers, en aan 't
comité, dat de zaken zoo goed aan
gevat bad. Ook de heer Van Lennep
wekte publiek en winkeliers nog eens
op, de handen ineen te slaan en een
drachtiglijk samen te werken, want
hier kan werkelijk iets goeds tot
stand gebracht worden.
De heer Klijn zegde den sprekera
met korte woorden dank en stelde
h'erna voor, de volgende motie aan
te nemen
Heem steed's burgerij, in verschil
lende lagen en standen vergaderd in
de groote zaal van den R.-K. Volks
bond, op den avond van 24 November
1909;
