NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
28e Jaargang. No. 8336
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. zaterdag 27 augustus ïaio a
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN A D VERTENTIËN:
PER drie maanden: J0k>j Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem1.20 Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reciames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen m den omtrek waar een Agent gevesügd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 J/ f J^MssriV AdvertentiGn van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1.65 'i 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
GdHusfreerd ZomdTgsblad, 'voor Haarlem* I I I I 0.37,4 Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Costèr. Directeur J. C. PEEREBOOM, Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZONDAG 28 AUGUSTUS
Brongebouw: Sporttentoonstclling
en Japan", 115 en 7—11 uur.
Zandvoort, Olympia Palace: Optre
den van het Operette- en Vaudeville-
Gezelschap, 8 1/4 uur.
MAANDAG 20 AUGUSTUS.
Brcngebou w: Sport ten toonstelling
en ..Japan'11—5 en 7—11 uur.
OM ONS HEEN
No. 1194.
Johan Winkler.
Er is een bijzondere aanleiding, om
In deze dagen een portret te geven
van den heer Johan Winkler. Op den
12öen September hoopt namelijk de
ze inwoner van Haarlem zijn zeven
tigsten verjaardag te vieren en hij zal
dat met opgewektheid kunnen doen,
omdat hij de gebreken van den onder-
dom niet kent en het hem gegeven is,
nog altijd gezond en flink zijn weg te
gaan.
Van geboorte is hij een Fries, want
hij zag het levenslicht in Leeuwarden.
In Haarlem studeerde hij aan de kli
nische school, waar hij woonde ten
huize van zijn broeder. Dr. T. C.
Winkler, vermaard om zijn geologi
sche wetenschap en zijn kennis van
vele talen. Hier verkreeg de heer Jo
han Winkler de bevoegdheid van ge
nees en heelkundige en toen er na
derhand gebrek kwam" aa» officieren
van gezondheid, maakte hij driemaal
de reis naar Nederlandsch Indië met
transporten militairen. Stoomschepen
waren er in dien tijd weinig of niet,
er werd gezeild om Kaap Hoorn, want
bet Suez-kanual was er ook nog niet
en de reis duurde vier maanden. Na
dit kijkje in de wereld studeerde hij
te Amsterdam 'verloskunde en had
daardoor de volledige bevoegdheid
verkregen, clie hem bij latere wetten
gelijk stelde met den arts.
Tien jaar lang van zijn 25ste tol zijn
35sle juar, oefende hij in Leeuwar
den de practijk uit, maar die voldeed
hem niet Als man met een zeer gevoe
lig gemoed kon hij de ellende, die in
zoo menig gezin bij ziekte en dood
werd geleden, niet verdragen en bo
vendien lag zijn neiging elders. Die
was naar taalonderzoek. In 1874 al
gaf hij een lijvig boekwerk uit bij
Mar tin us Nijhoff, getiteld Alge
meen Nederlandsch en
Fransch dialecticon, waar
in o. a. de gelijkenis van den Verloren
Zoon wordt weergegeven in 186 dia
lecten.
Se iert dien tijd heeft hij ontzaglijk
veel geschreven over taal en taal
studie. afzonderlijke werken en arti
kelen in tijdschriften als de Navor-
echer, de Tijdspiegel, het Belfort (een
hclgische Uitgave), de Frieschc Volks
almanak pn mi lore. De lijst van zijn
werken telt mot minder dan 220 num
mers. En nu nog is hij bezig met con
omvangrijke taak, namelijk het toe
zicht, met twee anderen, op het Frie-
sclie Woordenboek.
Want een belangrijk deel van zijn
studie is aan Friesche taal en Friesch
volksleven gewijd. Hij mag van 1875
af, dus nu ook al weer 35 jaar, in
Haarlem wonen, een Fries is hij ge
bleven in merg en heen. En het is dan
ook alleen de mooie natuur, die hem
tot vestiging in onze gemeente ge
noopt heeft. Hoe hij er tegen op kan
komen, dat Nederland Holland
genoemd wordt, weten allen, die met
hem in aanraking komen. „Nederlan
ders zijn wij, geen Hollanders", pleegt
hij te zeggen en wanneer hem ge
vraagd wordt, of hij een Hollander is,
geeft hij met overtuiging ten ant
woord „welnhen, ik ben een Fries",
hoewel hij gaarne ook Nederlander
heeten wil. ,.IIet is een van de rede
nen dat de Friesche beweging zoe
vooruitgaat" pleegt hij te zeggen,
„dat jelui je Hollanders noemt." En
als bewijs daarvan vertelt hij, hoe op
zekeren dag bij een nationaal feest
te Leeuwarden de Friesche vlag van
den toren woei.
Of daardoor niet ook onze neiging
wordt versterkt om ons Hollanders to
noemen, blijve hier in 't midden. In
beginsel heeft hij gelijk, dat wij allen
gezamenlijk Nederlanders zijn en wij,
bewoners van Holland, denken er dan
ook niet over, om het den in Fries
land geboren Nederlanders euvel te
duiden, dat zij in deze en undore pro
vinciën de beoefening van Friesche
taal en letterkunde bij voorkeur
voortzetten. Integendeel, er spreekt
uit die gehechtheid aan den geboorte
grond iets volhardends, iets stoers,
gekend. Voor menigen afwezigen lo-
teling trok hij een hoog nummer uit
jde kom.
Van 1895 af bekleedt hij het lidmaat
schap van den Raad, maar wanneer
[hij het volgende jaar moet aftreden,
vvonscht hij geen herbenoeming meer.
I „Laat nu", zegt hij. „een jongen uia,*
i optreden Ik denk, dat het hem op
J zijn 70aten verjaardag niet aan be
wijzen van belangstelling zal ontbre
ken, niet enkel van Haarlemsche,
maar ook van Friesche vrienden en
van de velen, met wie hij in binnen-
jen buitenland op taalgebied banden
j heeft aangeknoopt. Een groene, dat is
een jeugdige, opgewekte, belangstel-
i lende ouderdom moge zijn deel we
zen I
I J. C. P.
de werklieden hun arbeid verrichten.
Niet alleen meent de heer De Braai,
dat een dergelijke loonsbeperking
niet wenschelijk is, daar 't hier een
i tamelijk geringe loonsvermeerdering
betreft, maar bovendien is hij van
i oordeel, dal nu de Raad 't boete-
stelsel uit 't Werkliedenireglement liet
vervallen het niet aangaat het niet
toekennen van loonsverhooging als
straf in de loonregeling weer in te
voeren.
Ten slotte stele de heer De Braai
voor om aan de waterfitters, die des
Zondags verplicht zijn 12 uren thuis
tc blijven 12/60 van hun weekloon uit
te betalen en niet 4/60; bovendien
aan de gasfitters 1. "0 en niet 171
van hun weekloon uit te keeren voor
j elk uur, dat zij des Zondags thuis
moeten blijven.
eigenschappen die ons in de Friesche
Nederlanders heelwat sympathieker
zijn, dan net slappe wereldburger
schap in andere Nederlanders,^lie
dan misschien in een van de beide
Hollanden zijn geboren.
Iu verschillende verocnigingen is
de heer Johan Winkler bestuurder ge
weest. Die werkzaamheid heeft hij al
lengs laten varen en op dit oogenblik
bepaalt zich zijn werk in openbare
besturen tot het lidmaatschap van den
Raad en het College van kerkvoogden
der Ned. Herv. Gemeente. Getrouw
zijn neiging voerde hij in den
Raad meest het woord over de eenige
quaestic van taal, die er voorkomt, de
benaming van straten. Verder diende
hij de gi-méente als lid van de Com-
issie van den Hout en de Plantsoe
nen cn, sedert het overlijden yan den
heer G. L. van Lenuop, als ambtenaar
van den Burgerlijken Stand, om do
mensclien tc trouwen. Op dit oogen
blik is er namelijk geen der wethou
ders meer, die zich hiermee belast. De
ernst yan zijn persoonlijkheid en zijn
opvattingen straalt door in de wijze,
waarmee hij die taak opvat.
Den burgemeester vervangt hij bij
do loting voor de nationale militie
voor Haarlem, in welke hoedanigheid
hem een „gelukkige hand" wordt toe-
LOONREGELING GEMEENTE
WERKLIEDEN.
Naar in den Raad is meegedeeld
heeft de lieer De Braai een aantal
amendementen ingediend op de door
H, en W. ontworpen loonregeling van
de Gemeentewerklieden.
Naar we vernemen behelzen deze
amendementen de volgende wijzi
gingsvoorstellen:
De heer Do Braai wil de eerste en
tweede loonklassc doen vervallen watj
practlsch hier op neer komt, dat het
minimum-annvangsvveekloon, dat B.
en W. cp 10.80 willen gesteld zien,
verhoogd wordt tot 12.
Een deel der amendementen geeft
een andere ktassificatie der werklie
den, deels noodig geworden door de
inkrimping van 't aantal loonkiassen
van 10 tot 8, deels wegens een naar
do moeriing van den lieer De Braai
onjuiste Massificatie van sommige
werklieden.
Dan wil de voorsteller de loonsver-
hoogingen niet doen plaats hebben
om de drie, docli om de twee jaren,
dus drie tweoj.iarlijkscbe verheugin
gen van 60 cents.
B. en W. willen die verhoogingen
niet toekennen, indien zij ernstige
grieven hebben tegen de wijze waarop
KONINGINNEDAG.
Hot Kinderfeest-
Wat hebben de Iloofdbestuurdcrcn
van „Koninginnedag" een goed werk
gedaan door een kinderfeest te orga-
niseoren, dat den kleinen dezen Ko
ninginnedag tot een onvergetelijken
zal maken. Het fee-st zal plaats heb
ben op het feestterrein in den Herten
kamp, dat wij reeds beschreven heb
ben.
Ordelijk, onder geleide van onder
wijzers en onderwijzeressen, natuur
lijk uilen getooid met oranje, sjerpen
en vlaggetjes, marcheeren de kinde
ren van elke school afzonderlijk, zoo
wel van bijzondere als openbare, naar
de plaats der feestviering.
Men rekent op een totaal van 1800
kindoren.
Zoodra de kleinen arriveeren ont
vangen zij reeds een nummer voor
de verloting, dat zij goed bewaren
moeten, daar de tombola op het eindo
van het programma staat.
Dit nummer is gepakt in een ver
rassing, waarover wij natuurlijk
niets mogen verklappen. In het mid
den, op het plankier, is een getimmer
te opgeslagen en daar hengelen reeds
de fraaie prijzen »«n, voor de tombo
la bestemd niet minder dan twee
duizend in getal. En don is een en
ander zoo verdeeld, dat op een zeker
aantal nummers een prijs valt.
Het programma is rijk aan afwis
seling.
De kinderen zullen nationale feest
liederen zingen.
Ze zullen genieten van de koord-
loopers, der halsbrekende toeren van
de Gebr. Livernoor aan een stellage
op het plankier, komische fietsers zul
len optreden, figuren werkers, een
grappige pantomime zal worden af
gespeeld en dan tot slot de tombola.
Dat de kleinen naar hartelust zul
len genieten, behoeft wel niet verze
kerd.
Het volksfeest
Het is wel te begrijpen, dat, behal
ve het gratks Kinderfeest in den Her
tenkamp, de middag- en avondvoor-
stellin gdaar niet geheel gratis kun
nen bijgewoond worden. Wel zijn de
prijzen zeer laag gesteld, doch eenige
entrée moet toch geheven worden.
Waarmee zou Koninginnedag an
ders de groote kosten, aan dit feest
verbonden, kunnen bestrijden?
Dat zou mogelijk zijn. wanneer alle
ingezetenen leden werden der Veree-
niging, doch dat laat nog veel te wen-
schen over.
Toch zijn voor de middagvoorstel
ling een groot aantal gratis plaatsen
gereserveerd en hiervoor worden uit-
noodigingen verzonden aan wcezen
en ouden van dagen.
Nu zijn verder voor 't publiek, dat
zich opstelt in de Dreef de verschil
lende nummers, die boven den grond
worden uitgevoerd als: het oplaten
van den luchtballon, het koordloopen,
werken aan trapézes, enz zeer goed
te zien.
Overigens is zorg gedragen, dat
den geheelen dag tal van festivi
teiten gratis te genieten zijn.
En dan noemen wij: het bespelen
van 't carillon, de koraalmuziek van
den toren, dc muzikale wandelingen
door de stad, de concerten, die
ven zullen worden haast den gehee
len dag door op de Groote Markt, ver
der op 't Verwnlft. de Nieuwe Groen
markt, 's avonds in geïllumineerde
booten, varend in Nieuwe Gracht en
Gnsthuissingel, het gratis zoo veel be
lovende concert in de groote zaal der
Sociëteit Vereenïgïng, de gratis
Bioscopevoorstelling op de Groote
Markt, enz. enz.
Waarlijk, ook voor hen, die zelfs
niet een klein bedrag voor deze feest
viering kunnen afzonderen, is ge
zorgd. En ook zij met lnin kleinen
zullen naar hartelust den Koningin
nedag kunnen meevieren.
De Columbia.
Dat is de naam van den luchtbal
lon, waarmede de kap:tein H. Ph.
Thomik uit Munehen tijdens de mid
dagvoorstelling op het feestterrein in
den Hertenkamp zal opstijgen.
Nu de luchtscheepvaart zoo reus
achtig in deze dagen is vooruitge
gaan, is het wet aardig den luchtbal
lon ook eens In zijn primitiefsten
vorm te zien.
Dat is nu de Columbia-ballon, een
z.g. Montgolfière, een ballon, die om
hoog gaat door verwarmde lucht, zoo
als het eerste type was der luchtbal
lons, waarmee de gebroeders Mont-
golfier zich te Parijs in de luchi ver
hieven, op het laatst der lSde eeuw.
De vulling zal natuurlijk ook zcor
bezienswaardig zijn. Tusschen 15 M.
hooge palen zul een reusachtig stroo-
vuur wonden ontstoken, dat een inas-
sawarme lucht zal ontwikkelen, die
door de palen bijeengehouden wordt
en opgevangen wordt in den aan de
uiteinden bevestigden ballon.
Langzamerhand zal de ballon den
st rakken vorm gaan aannemen en
zullen een 20-tal soldaten noodig zijn
om hem met geweld tegen te houden.
Eindelijk is dan voor kapitein Tho
rn ik het oogenbtik aangekomen voor
de „abfahrt".
Zonder schuitje, alleen hangende
aan een trapees, waaraan li ij gym
nastische toeren verricht, stijgt de
Müncheiior-kapHein met zijn halion
de hoogte in om weldra hoven onze
stad te zweven.
Even vóór zijn vertrek zijn den
luchtreiziger door 't Koninginnedag-
bestuur twee kaarten ter hand ge
steld.
Wie nu den ballon per fiets of te
voet zal gevolgd hebben en wie, na de
daling van den kapitein per parachu
te, zich het eerst bij hem vervoegt,
iert een kaart,, de tweede de andere.
Dan is het zaak deze zoo spoedig rno
gelijk op het feestterrein bij het be
stuur in te leveren, want no. 1 krijgt
dan een zilveren, no. 2 een bronzen
medaille.
Zoo ziet men, het Columbia-nuinmer
zal een zeer interessant nummer zijn
der middagvoorstelling.
Muzickin den Hout
liet programma van de muziekuit
voering in den Hout op Zondag 2f
Augustus, s namiddags 21/2 uur,
luidt als volgt
1 Manon Marscb, Genée.
2. ouverture „Heimkehr aus der
Frernde", Mendelssohn.
3 Twee Noorsche Rhapsodieen,
Lal o.
4. Fantaisie de Pantomime 1'EnfanC
Prodrigue, Wormse.
5. Ouverture „Les Deux Aveugles
de Tolède", Méhul.
6. La Plus Belle, Valse, Waldleufel.
7. Caprice Militaire, llerzeelen.
IN JAPAN.
't Was gisteravond niet bijzondei
druk in Japan. Dat lag misschien vooi
een deel aan 't weer, "want hoewel 't
droog was, kon de avond nu moeilijk
met den naam van een „echten
Augustus-av ond" bestempeld worden.
Na de geweldige stortbui van half ze-v
ven, was 't al nog vochtig in den
Juin, van de hoornen dropen de drop
pels en banken en stoelen waren nat,
doornat, ofschoon ze, wat 't bovcn-
oppervlak betreft, wel waren afge
droogd. De sombere kilte hield mis
schien velen uit den tuin.
Overigens was daar, voor wie 't
zoeken wou, vermaak genoeg en "p-
wekkende muziek klonk afwisselend,
van vele zijden, zoo in de muziektent,
onder de veranda, waar de dameska
pel hare tenten had opgeslagen, en
in de beignetskraam van de wed P.
Koppen, waar 'n troepje Italiaansche
zangers en zangeressen zong, zich
zelf mot de mandoline begeleidend.
Te acht uur liet zich 't hier ter stede
zoo gunstig bekend staande mannon-
kwartet „Örpheus" hooren, dat een
drietal liedjes zong, die mooi in den
stillen avond klonken, en 'n warm ap
plaus kresen. Vooral dat lied, waar
in het afscheid van ,,niein Iroues
Lieb" bezongen wordt, klonk heel fijn
en zuiver. Het dubbel-niannen-kwartet
van verleden jaar hield er 'n ander
genre op na, dat van de oud-Hdlund-
sche lustige drink- en minneliede
kens. maar.... .Tapan is Oudt-Haerlem
niet, zal „Orpheus' terecht gedacht
hebben, el? wat in dc eene omgeving
goed doet, behoort nog niet thuis in
de andere. In „Japan" is men stil.
Dat bleek weer, toen de Japansche
prins, met zijn gevolg, den tuin kwam
binnenrijden. Geen feestelijk geroep
verwelkomde 't hooge personnage,
geen enthousiaste volksmenigte volg
de den vorst lieder-zingend en vreug
devol juichend op zijn schreden, neen,
rustig en zwijgend stonden de men
sclien aan den kant, cn keken slechts.
Was er d'eerste avonden ten minste
nog oen zekere strooming onder 't
publiek voor een „ommegang" nu
dacht niemand er zelfs aan Zijne
Hoogheid te volgen of toe te juichen.
Dit hoogtepunt van den avond was
het meest stille. Of we ook vooruit
gaan
De Japansche acrobaten brachten
voor de zooveelste maal het publiek
met hun sterke stukjes in verbazing
't is wonderlijk, zoonls de kleine le
nige geeltjes zich, bij de veriooning
hunner moeilijkste toeren zelfs, op
hun gemak voelen. Ze lachen, inder
daad ineer aan t public-k, dat somwij
len angstig den adem inhoudt.
Een aardig bal-champètre kroonde
den avond. Heel wat paartjes namen
deel aan 't „wiegend ommezwieren".
Raad van beroep.
God. Staten van Noord-Holland heb
ben bij den raad van beroep te Haar
lem benoemd de heer J. Vrisou,
werkzaam aan de Centrale Werk
plaats der H.1J.S.M., alhier, tot
plaatsvervangend lid-werkman.
HAARLEM—ZAXDVOORT-SPOOR-
WEG-MAATSCH A PPIJ
Aan het jaarverslag van den direc
teur, uitgebracht in de gisteren te
Amsterdam gehouden vergadering,
ontleenen we. dat dit jaar vooi de
maatschappij ecu buiig saldo gaf van
/23.905.48. f 7400 i.s afgetrokken voor
het vernieuwingsfonds, en f 12.000
voor dividenduiïkeering beschikbaar
gesteld, zoodat f 20 per aandeel kan
worden uitgekeerd.
Senoeu
i n g.
Onze vroegere stadgenoot de hoer
A. Scherpenhuvsen Jr., lceraar aun
de Ambachts-avondschool te Gouda,
werd heden benoemd tot leeraur in
het hand- en rechtlijnig teekenen aan
dc scholen voor M. L L. O. daar ter
stede.