NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
28e Jaargang. No. 8366
Verschoot ffogalljka, behalve op Zoo- en Feestdagen.
ZATERDAG X OCTOBER 1910 C
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVF.RTENTIËN:
per drie alaanden: 15 regels 50 Cts.; Iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem1-20 Haarlem van 15 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)„1.30 Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Ct8. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 (gy^r* *|®lw [g«f{ 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant
üaHustreerd Zondagsblad, 'voor Haarlem' \oXM «edMtto eD Mrai«lstratie; GrOOte Houtstraat 53.
„de omstreken en franco per post 0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. J Drukkerij: Zulder Buitenspaarne 6. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buiteniandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DERDE BLAD.
Buitenlandse!] Overzicht
DE RUST TE BERLIJN WEER
GEKEERD
en hebben de straatgevechten in de
sinkings wijk MoabiL voorioopig blijk
baar een einde genomen, 't Is ook nu
meer dan welletjes geweest
Den geheelen avond tot midder
nacht toe is het gisteren rustig geble
ven er. er zijn tot heden geen berich
ten van rustverstoringen ingekomen.
De straten zijn niet meer door po
litie afgezet.
Geruststellende tijding dus
Maar... één zwaluw maakt nog!
geen lente 't Kan heel goed zijn,
dat de ongeregeldheden zich weer.
zullen herhalen, b.v. op den drukken j
Zaterdag- of Zondagavond. Zeker is,
dat de politie nog op cventueele ver
rassingen voorbereid is.
Nu er niet meer te schrijven is over
de onlusten, gebruiken de couranten
de gelegenheid om te twisten over
de nog altijd niet beantwoorde vraag:
W'IE DRAAGT DE SCHULD VOOR
DE OPROEREN
We laten hier eenige persstemmen
volgen
De „Kruez Zeitung" ziet in allee
hel bewijs, dat de gchce.le zaak een
stelselmatig voorbereide socialistische
demonstratie is geweest.
Dit nu acht de „Fra'nkf. Zlg." niet
juist. Zulk een bewering, zegt het
blad, kon alleen gegrond zijn, wan
neer de gebeurtenissen stonden in
verhand met een concrete politieke
quaestie, en dan zouden zij zich niet.
tot Moabit hebben henerkt, maar zich
ook wel elders heblic i voorgedaan.
Dat evenwel de sociaal-democratische
partij als zoodanig de staking van
een h.mdvol kolen voerlui zou te baat
nemen, om een stelselmatige demon
stratie *e organiseeren, is niet aan ie
nemen. In de bestuurskringen weet
men 'mei goed, dat zulke demonstra
ties in Pruisen niet zoo eenvoudig
zijn en als zij daartoe ooit zal over
gaan, zal zij het anders doen dan in
Moabit, niet- bij nacht en niet bier
pullen en revolvers. Want het is haar
bekend, dat de andere narlij steeds
hel grootste aantal kogels ter beschik
king heeft.
Die gebeurtenissen worden ook in
de socialistische pers veroordeeld. Dc
„Dresdener Volksztg." schrijfL
,,1-loe zeer ook de nolitie in haar
overdréven ijver mag hebben gezon
digd, daardoor kan de onzinnige
vechtpartij niet worden gerechtvaar
digd of gebWfjkt.
Zoo spieken ook andere bladen;
maar de „Voiw.ut-". liet hoofdorgaan
der sociaal-democraten, werpt de
schuld geheel op de politie.
Veel aandacht wordt gew ijd aan
DE MISHANDELING DER ENGEL-
SCHE EN AMKRIKAANSCUB
JOURNALISTEN.
De collega's kiezen bijna allen de
partij der mishandelden en rrilisee-
ren in scherpe bewoordingen het on
gemotiveerd optreden der politie.
In een vergadering hebben de Ber-
lijnsche journalisten besloten, dat ze
alle pogingen in liet werk zullen stel
len, om een genoegdoening le verkrij
gen.
De politie begrijpt al. dat ze i.i dit
geval dis paaltjes to builen gegaan is.
De politie-president heeft al een amb
tenaar naar de mishandelde journa
listen gezonden, om leedwezen met't
gebeurde te betuigen. Of de heeren
daarmee al tevreden zullen zijD, be
twijfelen we.
De mishandeling is nogal vrij ern
stig aangekomen. Een der journalis
ten zul o. a. genoodzaakt zijn, een
maand werkloos le blijven. En dat
in een tijd. dat er juist, voor een
journalist te werken is
Is nu werkelijk een verbond geslo
ten
We weten nog niets met. zekerheid,
maar het lijkt ons steeds meer waar
schijnlijk. Nu wordt, b.v. weer uit
Konstantinopel bericht, dat de Turk-
sche grootvizK-r Donderdagmiddag 't
verdrag geteekend heeft.
De berichten over het, sluiten 'van
het verbond zijn in Bulgarije met
verontwaardiging ontvangen. De bla
den richtten felle aanvallen op den
Oostenrijksehcn minis'er van bui.le.u-
landsche zaken, aan wien zij dien
aanslag op Bulgarije in do eerste
plaats wijten.
Ook maken zij er hun koning een
verwijt van, dat hij in Hongarije
jachtpartijen gaat bijwonen op een
tijd, dat tie-politieks l-ir-und zijne
aanwezigheid te Sofia dringend nood
zakelijk maaki.
Enkele binden spreken bovendien
nog het vermoeden mt, dat de koning
aanstuurt op een overeenkomst nie t
beter zou doen een verbond te sluiten
met men-weet-niet-wie, dan met Oos-
tenrijkschc ministers.
De Oostenrijkers in Bulgarije heb
ben het thans hard le verantwoorden,
zij kunnen zich haast niet op straat
vertoonen, zonder dat zij lastig wor
den gevallen en de Ooslenrijksche
legatie moet door de Dolitie bewaakt
worden.
DE TOESTAND IN FINLAND
is ook gespannen.
De „Nowoja Wremja" publiceert
•een interview met den Finschen pa
triot Leo Mecheiin, die jaren lang als
onder-voorzitter van den Senaat de
leider van de Finsche regcering is
geweest. Volgens Mecheiin is de toe
stand in zijn vaderland, geschapen
door do verwerping der Russificee-
ringswetten, hopeloos 'verward. Nie
mand kan voorspellen, zegt hij, wat
er vorder gebeuren zal. Indien Rus
land eenvoudig de wetien bij ons in
voerde, zonder dat deze den Landdag
waren voorgelegd, dan zouden ze
geen bindende kracht hebben. Onze
grondwv'. bevat zeer duidelijke bepa-
amgen daaromtrent. De Rijksdoema.
dc Rijksraad en het kabinet te St.
Petersburg schijnen te hebben ver
geten, dut ons I.anddag-rcglemenl
door den tsaar in Juni 1906 bekrach
tigd is geworden, dat wil zeggen na
afkondiging der thans voor Rusland
geldende grondwet. Als de keizer een
wet bekrachtigt, is dat voor ons een
waarborg voor de onschendbaarheid
daarvan. En nu komt Rusland, en
tracht die wet te schenden.
Al is <le politieke, strijd in Enge
land op dit moment een beetje op hel.
doodo punt gekomen (men wacht af,
wat de conferenties, over een moge-
lijken wapenstilstand iu dc politiek, j
bereikenl, toch blijft bij de tegen
woordige samenstelling van t Lager
huis van veel gewicht, welke positie
DE ENGÉLSCIIE ARBEIDERS
PARTIJ
inneem t.
Er is besloten wijziging te brengen
in de statuten van deze partij, en we!
in dien zin, dat de belofte, die al de
leden der partij tot dusverre moesten
afleggen, afgeschaft zal worden.
Candidaten en leden, zoo luidt de
tot dusverre geldende bepaling, moe
ten <ie statuten van de partij aan
vaarden, iu de kiesdistricten uitslui
tend optreden als candidaten van de
arbeiderspartij, zich ten strengste
onthouden van vereenzelviging met
of bevordering van de belangen van
een partij, niet met de hare verbon
den of van de candidaten dier partij.
Evenmin mogen zij optreden tegen
candidaten, door liet nationaal uit
voerend comité van de arbeiders
partij gestéld.
Deze bepaling was het voornaamste
argument van de rechtbank lui haar
beslissing in de bekende Osborne-
zaak, daar zij haar strijdig achtte
met de wet. Volgens de opintling der
rechters moei een Kamerlid de ver
tegenwoordiger van al de kiezers zijn
en is het onbehoorlijk hem op grond,
dat hij door een partij betaald werd,
in zijn vrijheid van beweging te be
lemmeren.
Osborne's bezwaar tegen betaling
der contributie was ook geweest, dat
de opbrengst word gebruikt tot be
zoldiging van leden van een bepaalde
partij, dc socialistische, terwijl voor
1909 dc. parlementsleden, die door de
tiade-uiuons bezoldigd wérden,
leen te wallen hadden voor de belan
gen der leden van hun bond, en ove
rigens vrij waren te handelen naar
eigen opvatting.
De voorgestelde verandering
hoogstwaarschijnlijk liet eerste gevolg
van de onderhandelingen, die op het
oogenblik tusschen regeering en
bciderspartij worden gevoerd, overdo
casseer in g van het in de Osboröé-zaak
gevelde vonnis. Naar het heet, heeft
de minister-president intrekking
de genoemde bepaling als eerste voor
waarde voor een wettelijke her
roeping van het vonnis gesteld.
liet voorstel tot intrekking van dc
bepaling, zal in de partij-conferentie,
die in Februari 1911 te Leicester
wordt gehouden, worden ingediend,
en bij aanneming onmiddellijk ii
w rking treden.
ARBEIDSCONFLICTEN
zijn weer aan de orde van den dag.
Heilen begint de groole algemtene
uitsluiting in de Engelscho katoen
nijverheid. Gisteren hebben de strij
dende partijen op verzoek van den
minister van koophandel nog eene
s.unenspreking gehouden, maar het
is niet gelukt tot een overeenstem
ming ie komen.
Er zullen minstens 159.000 werklie
den door deze uitsluiting getroffen
worden.
In alle metaal fabrieken van Frank
fort, die aangesloten zijn bii den
Rond v;m Duitsche meiaal-industriee-
!e;i is de uitsluiting afgekondigd.
sinds zes maanden in staking, daar
de patroons weigeren, een ontslagen
arbeider weder in dienst te nemen.
Bij wijze van tegen-maatregel heeft
thans de Bond van fabrikanten inde
textiel-nijverheid besloten, tot uitslui
ting over te gaan, in geval de stakers
bij liun houdiug blijven volharden.
rijk
dat
Brusselsche Kout.
CCCXLVII.
Er is in Brussel nu eenmaal altijd
wat te doen, waarin Belgies hoofd
stad dus een schrille tegenstelling
vormt met 'n andere groote stad. Zoo
is nu de gemeenteraad van Parijs
weer de gast geweest van de stad. Er
is natuurlijk op liet stadhuis lekker
gegeten en mooi gesproken en men
heeft en club eene voorstelling in de
Monnaie bijgewoond, waai- Zaterdag
jl. de bekende zanger Caruso optrad.
Of 'i vol was? Er is zelfs 500 fr. voor
een plaats betaald. Daar kunnen wij
Hollanders niet bij. Dc heer De Haan
uit Den Ilaag, de bekende impressa-
rio was. er dien avond ook, hij wilde
Caruso ook graag naar Holland bren
gen en heeft het zoov er gekregen, dat
zoodra Caruso komen kan hij onder
zijn auspiciën zal optreden. Maar dat
wordt eerst het volgend seizoen. Doch
om op de Parijsche gemeenteraads
leden terug te komen, de WaaJsche
vereenigingen clio zich zoo broeder
lijk voelen tegen de Fransche als de
Vlamingen jegens ons en mét even
veel recht Li Walloney ase Wal
I-ons eischen als de auderen het in
Vlaanderen VJaamsch hielden een
'optocht door de straten en hebben
aan de afgevaardigden der „Ville
lumière" hun officieclan groet ge
bracht. Daar is absoluut niets tegen
te zeggen, maar 't is toch te beken
nen, dat van Noord-N'ederlandsche
zijde zoo niets gedaan is om op po
pulaire wijze de vriendschapsbanden
met het andere deel van hei Belgi
sche volk nauwer aan te halen. Een
der bladen Le Raillement gaf
in overweging op feestelijke wijze
Prins Hendrik te groeten, maar La
Chronique merkte zeer terecht op, dal
het de vraag zou zijn of Z. K. H. dit
wel legeerde, waar hij hier als par
ticulier persoon twee dagen kwam
om de tentoonsteling te bekijken.
De schitterende illuminatie der
Boulevards duurt nog maar steeds
door. 't Was eerst vastgesteld dat ze
15 September op zou houden, want
kos* een schep geld, maar daar
•niets van gekomen.
Een groot succes is hier nog sieeds
de Dame van Maxim, zooais dat iu
het theater des Variétés wordt ge
speeld.
Maar het is dan ook eene bijzondere
opvoering. Men mag nu al heel wat
mèinc Crevette's ('t Garnaaltje) heb
ben bewonderd een als Mile Casoive;
treft men zelden. Voeg daarbij een
Petitponl en een „Mad. Petit Pont'
uitmuntend gespeeld door den heer
Marcel Simnn en mad. Jeanne Le-
riclie, dan is het te begrijpen dat ik
IIoMandsche artisten che deze v<
stelling bijwoonden, hoorde zeggen:
ja het is toch nog heel wat anders
dan zooals wij het doen. Het weelde
rige theatertje is dan ook lederen
avond stampvol en ook de foyer van
den Boulevard, waar tijdens do en-
tre-nctes en voor en na de voorstel
lingen de muziek zich doet hooren,
geeft aan deze inrichting iels buiten
gewoon grootsleeösch, dat ook in
booge maie de vreemdelingen trekt.
Ik wil hieraan nog toevoegen, dat de
consumpties niet duurder zijn dan
in een gewoon café en van uitmun
tende kwaliteit, hetwelk ik daarom
als een bijzonderheid aanstip, wijl wc
dit in Holland nu eenmaal niet ge
woon zijn
Ik wil nu nog eens 'n serieust
deling maken op de tentoonstelling
ga nnn de zijde in liet paviljoen Groot
Nederland dc Nedcrlandsche afdee
ling binnen en bestijg de trappen
naar do bovenste kamertjes, waar
zooals ik u vroeger al in 't kort ver
telde, de ondcrwijsiiizendingen zijn
geëxposeerd. Speciaal over die van
het vakonderwijs wil ik iets naders
vertellen, want deze is zeer belang-
rijk.
En al heeft men zich, vooreerst
ten gevolee van gebrek aan plaats,
daarna wegens de onthouding van
sommige scholen, moeten beperken,
toch is" de inzending, waaraan trou
wens een „Grand Prix" te beurt viel
van dien aard, dat zij de bewondering
van hei buitenland opzoekt, niet
alleen van fle Franschen en Belgen,
welke wat vakonderwijs betreft niet
zeer hoog staan, maar zelfs van de
Duitschers, en dat wil meer zeggen,
want de eigenlijke ambachtsscholen
zoonis die in Nederland bestaan, kent
nen in Duitschland niet, terwijl de nij
rerheidsscholen, zooals men ze in
België kent, wel arbeiders voor de
nijverheid vormen, maar geen nu-
bachtslieden. Nu, over het gehalte
'an dezen weten al degenen, die ooit
met werklieden hier tc doen gehad
hebben, mee le spreken.
groot deel van dit succes komt
toe aan, de ambachtsschool te 's Gra-
renliage, die uitgénoodigd werd door
de commissie om do inrichting van
die inzending op zich te willen ne
men en die met de grootste welwil
lendheid daaraan gehoor gegeven
heeft. Men heeft aan deze school de
jorkeur boven anderen geschonken,
niet omdat het onderricht op die an
dere scholen sléchter is, maar omdat
de Haagsche school een vollediger
beeld vertoont, aangezien daar meer
vakken worden onderwezen dan in
menig© andere instelling van dien
aard.
heeft er dan ook het meeste
toe bijgedragen om dit onderdeel van
de tentoonstelling aantrekkelijk te
maken. Door haar werden de friezou
gemaakt, waarop ook de statistische
gegevens te lezen zijn. die ons leeren
dat dc 58 in Nederland bestaande
ambachtsscholen door 6500 leerlingen
bezocht.worden, dat de 2A vakscholen
oor meisjes, 7320 leerlingen tellen,
dat. er op de huishoudscholen onge
veer 5300 leerlingen zijn.
Met eerbied beschouwt men troll
ens het ingezonden werk op die
school voortgebracht en dat vervaar
digd is door jongens van 13 tot 15
jaar. ingedeeld in drie leerjaren. De
ontwikkeling isn het onderricht in
de verschillende daar gedoceerde vak
ken is voor alle dezelfde zoowel voor
:irnmeren," als voor het meubel
maken. Men gaat uit van het eenvou
dige werkstuk, dat den leerling moet
staat stellen om het gereedschap
te banteeren, om over te gaan tot het
vervaardigen van gewone huishoude
lijke artikelen en te komen tot het ma
ken van elk voorwerp dat het vak
kan meebrengen.
Zoo wordt vóór het timmeren in het
eerste leerjaar met drie huishoude
lijke artikelen begonnen. In het twee
de jaar worden dan eerst de onder
deden van deuren, ramen, kozijnen
gemaakt, voor men er toe overgaat
deze. stukken in hun geheel voort te
brengen. Met dat vakonderricht gaat
gepand teeltenen, rekenen en do
studie van de Nederlandsche taal.
Het spreekt van zelf dat eerst onder
leiding word gewerkt, maar dat die
leiding vermindert hoe verder de
leerling komt.
Ook bii het koper en blikslagen,
gaan theorie en praktijk steeds hand
aan hand. En wanneer de scholieren
ver genoe- zijn, dan wordt niet meer
alleen op den arbeid, maar ook op
den vorm gelet. Ook daar gaat het
tcckononderwijs, zooals trouwens bij
alle andere vakken, steeds met het
practisch onderwijs gepaard.
In de afdeeling voor het smeden,
dat onderverdeeld kan worden in het
gewone huissmeden, in plaatwerk en
in majchine-bankwerk, wordt den leer
lingen zooveel mogelijk het geheet©
ambacht onderwezen. En er moeten
onder die jongens hantjjg© knapen
zitten, want er wordt hier werkelijk
mooi werk getoond. Ook op het ge
bied van de fabricatie van elektro
technische voorwerpen, waarvoor al
leen de meest verstandigen kunnen
opgeleid worden.
Bij de meubelmakers vinden wij
hier, na de ajiereerste bewerkingen,
n.l. gemakkelijke verbindingen in
without, het politoerwerk, daarna de
volslagen meubels. Hier, zoowel als
in de andere vakken, heeft het gege
ven teekenonderwijs ten doel het wat
men noemt, leeren lezen van teeke-
ningen, de leerlingen in staat te stel
len een teekening in haar geometri
sche figuren te leeren ontleden. Overi
gens wordt dit nog tastbaarder voor
gesteld door voorwerpen welk© men
op deze wijze ontleed heeft.
Ouder het timmerwerk gaat alles
wat wit werk is naar de schilder
plaats. In de afdeeling voor het schil
deren wordt niet slechts het gewone
vak geleerd, maar ook de houten
marmerschildering en het letterschrij-
ven
Ten einde de leerlingen nog beter
te doen begrijpen dat zij voor de
practijk werken heeft men aan die
uit het derd© studiejaar het onder
houd vau het gebouw opgelegd.
Die ambachtsschool verstrekt dag
onderwijs en, zooals hoogor reeds ge-
zee i werd zijn er 58 umbachisscholen
in Nederland, waarvan de foto's ge
vel en interieur voorstellende, voor
belangstellenden hier te bezichtigen
zijn.
Naast die ambachtsscholen wordt
echter niets getoond van do bij
staande burgeravondscholen en tee-
kenscholen, mot uilzondering van het
weinige dat ingezonden werd op het
gebied van het voortgezet teekenon-
derwijs door dc „Academie van beel
dende Kunsten" te 's Gravenhage en
door de industrieschool van de maat
schappij van den Werkenden Stand
te Amsterdam, liet zou anders wel
van belang geweest zijn indien men
wat meer hnd kunnen zien van dit
voortgezet avondonderwijs dat een
onderdeel uitmaakt van 't technisch
vakonderwijs en het midden houdt
tusschen het onderricht verstrekt aan
den vakarbeider en de kennis die van
een ingenieur of architect vereischt
wordt wat het teekenen aangaat. In
ieder geval laat het weinige dat hier
aanwezig is toe om over het degelijke
ervan te oordeelen.
Enkele speciale vakscholen, op
verre na niet alle, zijn hier ook uit
gekomen, zoo o.a. de vakschool voor
schoenmakers te Amsterdam; de vak
school voor de typografih te Utrecht,
wie weel wordt dat niet eens de
„Ecole Etienne" van Nederland, de
vakschool Voor de typographic, de
Ulrechfsche behangers en stoffeerders
te Amsterdam enz.; waar naast dan
ook nog op t© merken vallen de kunst
nijverheidscholen, zooals die van
Haarlem, welk mooi teeken- en drijf
werk vertoont, doch die slechts met
een gedeelte van hetgeen zij presteert
is opgetreden, dc nij verhei dschool te
Schoonhoven die in haar goud en zil
verwerk nog wel niet heelemaal be
reikt wat gewenscht kan worden,
maar die tocli voor do toekomst veel
belooft; de Koninklijke Nederlaudscho
Kantwerkschool to 's-Gravenhag©; de
dag-, teeken- en kunstambachtsschool
voor ïneis'es te Amsterdam, die zien
onledig houdt met boekbinden, hout
snijden, batikken, gaineeren van da-
m es japonnen en daarbij ook een af
deeling heeft voor het japonmaken.
In het bijzonder moet de aandacht
gevestigd worden op de Rijksriet-
vlechtschool te Noordwolde. De be
woners van deze piaais zijn grooten-
deels nazaten van de kolonisten te
Frederiksoord. Zij hielden zich onle
dig met rietvlechtcn en vervaardig
den stoelen en tafels, welk© zij zelf
tot in Frankrijk toe gingen uitventen.
Er kwam echter een o ogenblik waar
op zij met hun minderwaardige ar
tikelen do concurrentie niet konden
volhouden met Duitsche en Oostcn-
rijksch-Iiongaarsche voortbrengse
len. Er bestond gevaar dat de stoolen-
industrie daardoor te niet zou gaan
en 400 k 500 gezinnen broodeloos zou
den worden. Daar het dorp te arm
was om een vakschool in te richten,
welke di© nijverheid had kunnen
doen herleven, besloot het Rijk daar
toe over te gaan met behulp van een
Duitsche kracht. Het gevolg was dat
na jaren die industrie zoo
zeer opbloeide, dat zij nu coucurenz-
faliig geworden is. liet is een drie
jarige dagschool en de jongens zijn
al iu staat om tot 5, 6 gïd. per week
te verdienen. Do volwassenen heb
ben de gelegenheid om er zich 's
avonds in hun vak te bekwamen En
het werk dat hier getoond wordt is
werkelijk zeer mooi. Op de vakschool
voor kleermakers te Utrecht even
eens hier aanwezig, beginnen d© jon
gens in het eerste jaar al reeds te
verdienen. Dit geschiedt, opdat do
leerlingen eon prikkel zouden heb
ben om do school tot het einde toe al
te loopen. Men heeft opgemerkt dat
over het algemeen schilders, schoen
makers en kleermakers uit den laag-
slen stand van liet volk komen, waar
het voor de uit den aard der zaak
minder verstandige ouders veelal op
aankomt dat hun kinderen spoedig
geld verdienen; en ten einde den weer
stand dor ouders te breken heeft men
hoogergenoemd hulpmiddel zijn
toevlucht genomen. Na nog even do
collective inzending te hebben ver
meld van de verschillend© industrie
scholen, moei dan nog een oogenblik
de aandacht worden gevestigd op de
inzending van den „Bond van ler
aressen bii het Huishoudonderwijs in
Nederland", verschillende huishoud
scholen hebben daaraan meegedaan,
zooals die te Leeuwarden, Zwolle, De
venter, Dordrecht, Alkmaar, Haar
lem, enz. Men ziet wat daar verricht
wordt op het gebied van naaien, vor
stellen, handwerk; door voorbeelden
wordt aangetoond hoe het goed dient
behandeld te worden, op welk© wijze
een voorwerp slecht of goed gepootst
wordt.
Ik las dezer dagen in een corres
pondentie in ecu der bladen, dat
iemand een lot in de tentoonstelling-
tombola gekocht had (deux cent uillie
francs pour un fracs) en niet goed wist
hoe zij er mee aan moest, wanneer do
trekking was en hoe zij te weten
moest komen of zij de „ton" of des-
noods een klein tonnetje getrokken
had of niet. De redactie raadde
te schrijven, ik weet niet meer naar
welk© autoriteit te Brussel. Daar er
echter millioencn loten zijn uiige,--'
ven en dat nakijken voor een autori
teit wel wat omslachtig zou kunnen
worden deel ik mee dat de trekking
van de thans uitgegeven serie plaats
heeft op 15 October a.s. en dat elke
lezer van dit blad die een of meer lo
ten heeft mij por briefkaart serie- en
gewoon nummer op kan geven. Ik
zal dan 15 October a.s. onmiddellijk
nadat de uitslag bekend is, publice©-
ren wat op de mij ter onderzoek ge
geven nummers gevallen is, prijzen
of nieten.
H. HENNING Jr.
De luchtvaart en bet Esperanto
Reeds gedurende vele maanden heb
ben d© luchtvaardere de wereld iö
verwondering gebracht door hunne|
vliegtochten in het luchtruim. DtJ
eerste voorzichtig© vluchten boveri
een enkel veld hebben plaats gemaakt!
voor langere en moeielijker tochten
van stad tot stad. Do vliegtochten der
laatste dagen hebben bewezen, dafi
de luchtvaarders reeds nu bekwaam
zijn om te vliegen op een gegeven
moment van dc eene plaats naar d©
andere volgens een van te voren ge
maakt plan, met andere woorden
dus: ook het luchtruim zal thans
door den mensch verwerd worden.
Maar, nu zal een vraagstuk ge
steld worden, droevig en tegelijk go-
wichtig. Zal het luchtschip wordien
een werktuig des oarlogs, van verdel
ging, gelijk verschillende bladen be
weren, of zal het zijn vóór alles
een middel tot verkrijging van we
reldvrede, volksverbinding, volksbe
schaving?
Zullen zooveel weienschap, zoovéél
moed. zooveel offers, alleen dienen
om dc-r wereld een nieuw oorlogs
werktuig te schenken? Of zal het
luchtschip dienstbaar worden ge
maakt aan het heil der menschen,
zal het medehclpen om d© menschen
meer tot elkander te brengen om het
solidariteitsgevoel tusschen de volke
ren te verhooeen.
Evenals het Esperanto is ook het
luchtschip een werktuig. Van de
menschen zaj het afhangen of zij niet
alleen invloed zullen uitoefenen op
den materieelen band maar ook en
vooral op den moreelen band.
In elk geval, der U .E. A., wier
hoofddoel is hot onderling verkeer tus
schen de volkeren te vergemakkelij
ken, kan de oplossing van dit vraag
stuk niet onverschillig zijn; inte
gendeel, haar plicht is het te helpen,
dat het luchtschip, dat grootsche
voortbrengsel van menschel ijk genie,
worde een werktuig des vredes. En
zie, terwijl wij daarover nadachten,
verschijnt een bericht, uitstekend ge-
schikt om onzen wensch tot werke
lijkheid te brengen. De Fransche
courant ,,le Journal", bezield met
denzelfden vredesgeest zaj organise©-
in den zomer van 1911 een inter-
natöonale luchlrondireis. De lucht-,
vaarders zullen vliegen achtereenvol
gens van Parijs naar Berlijn, van
Berlijn naar Brussel, van Brussel
naar Londen en van Londen naar
Parijs. Voor dezen wedstrijd lieten
zich reeds bekende luchtvaarders uit
verschillende landen inschrijven.
Nu is het onze plicht onze sympa
thie aan dit vredesmamfest te toonen
en me© te werken tot een verbond
van luchtvaart met Esperanto.
Wij meenen dit het best te kunnen
doen door aan dien deelnemer, di©
Esperanto spreekt, of indien er on
der de deelnemers geen Esperantisten
zijn aan den overwinnaar een gou
den medaille te schenken of een
kuust-heker met inschrift in Esperan
to, als herinnering aan deze interna
tional© gebeurtenis.
Op deze wijze zal onze vereeniging
niet slechts een blijk van sympathie
en aan een lofwaardig© zaak,
maar zal zij ook een voortdurende en
onmiddellijke propaganda voor het
Esperanto maken, voor onze wereld
hulptaal, dLe noodzakelijk moet wor
den de taal voor de luchtvaarders
Om dit plan te kunnen uitvoeren ko
men w ijaan alle Esperantianoj en
Esperantisten een bijdrage vragen;
Zelfs de kleinste gift zal dankbaar
worden aanvaard, liet is noodig, dat
zeer velen aan dit manifest deelne
men wij aan alle Esperantianoj en
dragen, zal zijn het groot aantal
deelnemers van dc meest verschillen
de nationaliteiten; opdat het bewije
worde gegeven, dut alle Esperantis
ten, van welke nationaliteit ook wen
