HAARLEM'S DAGBLAD. ™S2»!£^
FEUILLETON
Glariliers Huwelijk.
DINGEN. DIE DIET IEDEREEN
WEET.
XX- OVER VLIEGMACHINES.
Sedert het oogenblik, dat de mensch
tot het besef ksvam, diat een vogel in
liet luchtruim dit op hem voor had.
dat hij niet aan de oppervlakte der
aarde gebonden was, maar er zich
vrij boven verheffen kon, heeft hij ge
tracht om middelen op te sporen, ten
einde zich ook in de lucht te kunnen
bewegen de mcnsch wilde vliegen
Wauneer men over vliegen spreekt,
kan men de bestuurbare en onbe
stuurbare luchtballons buiten be
schouwing laten, daar deze voorwer
pen alle lichter dan de lucht
geen eigenlijke vliegmachines waren,
liet aantrekkelijkst systeem van zich
In de luchj bewegen was dat, 't welk
de vogels in toepassing brengen. Men
trachtte dus een paar vleugels te
maken, zoo gevormd, dat men er mee
van den grond kon komen. Deze po
gingen gaven het aanzijn aan de
vliegmachines, het z.g. zwaarder-dau-
de-lucht-systeem, in tegenstelling met
de met gas gevulde ballons, die lich
ter dan de lucht zijn.
Men probeerde dus, om den vleugel
slag van den vogel na te bootsenen
mem probeert dit nog, want de z.g.
vleugelslag-machine of ornithopères,
zooals deze groep van vliegtoestellen
genoemd worden, is misschien wel
de meest ideale voor den vliegenier.
Aanvankelijk heeft men wel de illusie
gekoesterd, dat men zou kunnen gaan
v liegen, door een paar vleugels aan
dc armen te binden. Maar dit moet
wel heel in de kindsheid van de lucht-
vaartkunde gebeurd zijn, want een
voudige berekeningen toonen aan,
dot. een mensch nooit met eigen
kracht de lucht, kan doorklieven, liet
gewicht van het menschelijk lichaam
is namelijk te groot en zijn spier
kracht te klein daartoe. Een vogel is
naar verhouding veel lichter dan de
mensch, door zijn Tiolle beenderen,
en zijn bijzonder sterke spieren, die
aan het buitengewoon krachtig ont
wikkelde borstbeen zijn ingeplant,
ontwikkelen een naar verhouding
veel grooter kracht, dan do armspie
ren bij den mensch ooit kunnen uit
oefenen. Alleen met behulp van
kunstmatige kracht kan de mensch
zich in de lucht verheffen. Die kunst
matige kracht werd eerst geleverd
door kleine stoommachinetjes, maar
deze hadden veel nadoelen voor do
vliegmachine. Daarom ook is vlieg
sport eerst werkelijk begonnen, toen
de motor in gebruik kwam en deze
kon toegepast, worden in de vlieg
toestellen. Dit lichte machinetje met
ziin ontzaglijk grooto krachtsontwik
keling nu maakt het mogelijk, dat do
vliegmachines de hoogte in kunnen
komen.
Bij de vliegmachines onderscheidt
men drie hoofdsoorten, de ornithop-
tères, héllcoptères en aeroplane. Wil
men Hollandsche namen die even
wel weinig duidelijker zijn dan
kan men spreken van vleugel,slag-
topetellen, draagschroef-toestelien en
7, we ef d ek-toe stel 1 en.
Van de Vieugeislag-toestellen (orni-
thoptères) vertelden we al, dat dit
nabootsingen zijn van de vliegbewe
ging der vogels.
Met deze machines heeft men nog
niet veel succès behaald, voorname
lijk hierdoor, dat de vleugelslag van
den vogel een zeer samengestelde be
weging vormt, die nog niet voldoende
door een werktuig kan uitgevoerd
worden. Dnarbij mist de mensch het
Instinct der vogels.
Zijn instinct zegt den gevederden
vlieger, of hij in de lucht moet wiek
slagen, zweven of zeilen. Vooral bij
deze laatste beweging spreidt de vo
gel 'n bijzondere vliegkunst ten toon,
waardoor hij partij weet te trekken
van elke verandering van den lucht
stroom, het aanwakkeren of afnemen
der windsterkte, enz.
Ook de drangschroef-toestcllon (hé-
licoptères) hebben nog niet veel ver
richt Een hélicoptère is een vliegtoe
stel, dat voornamelijk bestaat utt
twee luchtschroeven, die in horizon
talen stand draaien, de een naar
links, de ander naar rechts. De as
Btaat dus loodrecht op den grond.
Zoo'n luchtschroef is een soortge
lijk voorwerp als do schroef, die een
boot in het water voortbeweegt, due
een spil met twee bladen or aan, die
schoepen worden genoemd.
Die schroefbladen staan eenigszins
schuin aan de as. Draait die as rond,
d;>n gebeurt er in het water hetzelfde,
als wanneer men een schroef in het
hout draait. Al draaiend boort zich
de houtschroef dieper in het hout, al
draaiend boort zich de boot-schroef
verder -in het water. De luchtschroef
nu, doet niets anders. Ook zij boort
zich door de lucht en geeft aan de
vliegmachine de beweging.
We spraken over de hélicoptères.
Daar draait de schroef niet verticaal
als bij een schip, maar horizontaal-
De hélicoptère boort zich dus van
beneden naar boven de lucht in. Om
een meer vaster gang te verkrijgen,
draait de tweede schroef juist in
tegenovergestelde richting als de eer
ste, die boven haar geplaatst is.
Het is duidelijk, dat wanneer de as
van de hélicoptère rechtstandig is ge
plaatst, het toestel alleen maar de
hoogte in kan gaan, daar de schroef
zich alleen naar omhoog boort Om
nu te maken, dat het toestel niet
alleen naar do hoogte gaat, maar
zich ook voortbewegen kan, wordt de
os schuin gezet, met het gevolg, dat
de schroef ook schuin de lucht in
draait en hot toestel dus in schuin-
bovenwaartsche richting vliegt
De Hollandsche naamdraag-
schroef-vlieger is aan de hélicoptère
gegeven, omdat de schroef het werk
tuig is, dat het toestel in de lucht
draagt. Bij een aeroplaan (zweefdek-
toestel) doet dit het zweefdek of de
zweefdekken.
De aeroplaan is het vliegtoestel,
waarmede men in de laatste jaren
zulke mooie resultaten heeft bereikt
Aan een aeroplaan heeft men, be
halve het zweefdek, ook een lucht
schroef. Die draait niet als bij een
hélicoptère in horizontale richting,
maar in verticalen stand.
De as loopt dus evenwijdig met den
grond. Een aeroplaan rust op een
onderstel met wielen. Wordt nu de
luchtschroef in werking gezet, dan
boort zij zich in voorwaartsche rich
ting door de lucht en het toestel rijdt
voort Doch er komt een oogenblik,
dat bet toestel niet meer over den
grond rijdt, doch zich van den grond
verheft en op zijn zweefvlak(ken) van
doek voortgestuurd wordt.
Waarom gaat de vliegmachine de
hoogte in
Om dit te begrijpen moeten we gaan
zien, hoe de allereenvoudigste vlieg
machine een gewone vlieger ook
pijl genoemd de hoogte in gaat.
Als een jongen een pijl oplaat, laat
hij hem door een kameraad in de
hoogte houden en loopt dan met het
andere eind van het touw in de hand
hard weg, dnarbij den vlieger door
do ^lucbt trekkend. Wat gebeurt er
Zoodra de pijl losgelaten is, zijn er
twee oorzaken, die hem willen doen
vallen. Die zijn het gewicht van den
vlieger en liet trekken van den jon
gen aan het touw. Maar er is een
dorde kracht in het spel, die aanvan
kelijk gelijk is aan de twee andere
krachten somen, namelijk do druk
van de lucht tegen het vloei van den
vlieger. Op dat oogenblik is dus de
vlieger in evenwicht. Maar zoodra
de luchtdruk grooter wordt en dat
gebeurt, doordat de jongen aan het
touw aan het loopen is is zij ster
ker dan eerstgenoemde krachten, en
de vlieger wordt naar boven ge
drukt.
Hetzelfde, als bij den vlieger, ge
schiedt bij het vliegtoestel. Daar
heeft men inplaats van den loopen
den jongen, een motor, die de vlieg
machine in beweging brengt.
En ook hier blijft de aeroplaan zoo
lang op den grond rijden, als de
weerstand van de lucht tegen het
zweefvlak even groot is, als het ge
wicht van het toestel en de voortstu
wende kracht van de motor. Neemt
de rijsnelheid van het toestel toe, dan
wordt de opwaartsche druk tegen het
zweefvlak grooter en de machine ver
heft zich van den grond.
Dit zweefvlak is eenigszins schuin
geplaatst, evenals de pijl, die in schui
nen stand de lucht in gaat.
Ts het toestel eenmaal de lucht in,
don kan het door een stuur, dat pre
cies werkt als een roeT van een
schip, naar links of naar rechts gaan.
Behalve dit zij-stuur is er nog een
hoogte-stuur aan het toestel. Dit is
een schuin staand vlak, voor aan de
vliegmachine. Het stuur, dat meer of
minder schuin kan gesteld worden,
maakt, dat het toestel de hoogte in
gestuurd kan worden. De werking
van dit stuur is van gelijken aard als
het hellend zweefvlak.
Wanneer het toestel in de lucht is,
drijft het op het zweefvlak voort.
Wanneer het toestel maar één zweef
vlak heeft, noemt men het een mono-
pi aan of ééndekker. Sommige toestel
len hebben boven hot zweefvlak nog
een tweede. Zulk een toestel heet een
biplaan of tweedekker.
Naar te begrijpen is, heeft een
aeroplaan kans in de lucht om te
slaan. Hoeft men nu ccn tweede
zweefvlak'* aangebracht, dan wordt
dit gevaar verminderd. Want, wan
neer dan het toestel neiging zou krij
gen om om te slaan, houdt niet alleen
de lucht tegen het onderste, maar
ook de luchtdruk tegen het boven-
zweefvlak het toestel in evenwicht,
waardoor het omslaan natuurlijk
minder spoedig gebeuren kan.
Duitenlandsch Overzicht
Db revolntie in Portugal.
Bijzonder veel nieuws is er niet
't Sensatie-bericht, dat koning Ma
nuel, door tusschenkomst van Duitsch-
land, Engeland en Amerika, weer
Daar Portugal teruggekeerd zou zijn,
wordt zooals we trouwens dadelijk
aannamen door niets bevestigd,
zoodat dit bericht naar 't rijk der fa
belen verwezen moet worden.
DE KONINKLIJKE FAMILIE
is nog te Gibraltar. De Spaanscbc be
volking heeft de onttroonde vorstelij
ke personen met eerbied en hartelijk
heid ontvangen. Deze deelneming zal
hen zeker goed gedaan hebben. Ko
ning Manuel en de koninginnen zijn
dadelijk na aankomst te Gibraltar
naar de kerk gegaan, om daar een
Mis bij te wonen. Vooral toen de be
zoekers uit dc kerk terugkeerden,
werden zo hartelijk begroet.
De koning heeft zijn land verlaten
in ongunstiger geldelijke omstandig
heden dan ooit een onttroonde vorst
vóór hem. Hij heeft zoo goed als geen
vermogen zijn moeder, een prinses
van Orleans, is evenwel gefortuneerd.
De hertog van Oporto, do broeder
van wijlen koning Carlos, is eveneens
zonder middelen. Toen hij het schuit
je betrad, dat hem naar het jacht zou
brengen, waarmede hij ging vluchten,
moet hij den schippers twee biljetten
van 100 francs hebben getoond met de
woorden „Dat is alles wat ik uit
Portugal medeneem en tevens al wat
ik bézit."
Dat Maria Pia, de grootmoeder van
den onttroonden koning, zich in treu
rige financieele omstandigheden be
vindt, is van algemcenc bekendheid.
Eenige bankinstellingen hebben den
koning voorloopig aan geld geholpen.
Toch is de vlucht uit Lissabon niet
overhaast gegaan. Vóór zijn vertrek
beeft
aan den eersten minister, waarin Z.
M. verzekerde, dat hij, nu de om
standigheden hem hebben gedwongen
zich in te schepen, tegenover zijn volk
de verklaring wenscht af te leggen,
dat hij zich niets te verwijten had en
dat hij altijd heeft gehandeld als een
goed Portugees en steeds zijn plicht
heeft gedaan. Hij verklaarde verder,
dat hij steeds met gehoel zijn hart
Portugees zou blijven en dat hij Hoop
te, dat het land hem recht zou laten
wedervaren en zijn gevoelens zou be
grijpen.
Door zijn vertrek, voegde hij daar
aan toe, heeft hij geenszins te konnon
willen geven, dat hij afstand doet van
de regeering.
Nu wordt ook iets bekend! omtrent
De Italiaanscho kruiser „Regina
Elena" is te Gibraltar aangekomen om
de koningin-grootmoeder. Maria Pia,
en den hertog van Oporto naar Italië
te brengen.
Koning Manuel en de koningin
moeder Améiie besloten naar Enge
land te gaan.
Om naar Portugal terug te keeren,
daar is voorloopig geen kans op.
Zondag wa3 de gelieele bevolking
van Lissabon op de been. Overal zag
men do republikeinsche kleuren op
de japonnen der vrouwen, de jassen
der mannen, de hoeden der kinderen,
op alle rijtuigen. En overal heerschte
opgewektheid op de openbare plei
nen speelden muziekkorpsen het nieu
we volkslied, dat voortdurend dave-
reud werd toegejuicht. En wanneer de
mannen van de revolutie zich vertoon
den, dan vormde zich onmiddellijk
een geestdriftige stoet, die hen toe
juichte en in triomf ronddroeg.
Eerst geschiedde dit met den adel
borst Mechado do Santos, dio de revo-
lutionnaire troepen had aangeveerd,
daarop met een jong meisje met ecu
sabel om, dat zoolang bet gevecht
duurde, niet van de barrikade was ge
weken. daarop weder met verschil
lende leiders der revolutionnairen.
BIJZONDERHEDEN OVER DE
REVOLUTIE-DAGEN,
worden thans bekend uit verschillen
de correspondenties uit Lissabon.
Toch is er onder "t meegedeelde wei
nig nieuws. Daarom slechts eenige
aanvullingen.
Een briefschrijver is getuige ge
weest van de overgave van een afdee-
ling den koning trouw gebleven troe
pen. Reels ge ruimen tijd. had hij
stand gehouden en aan de voortdu
rende aanvallen der revolutionnairen
het hoofd geboden. Vooral één kapi
tein was onafgebroken in de weer zijn
mannen aun te vuren reeds aan het
hoofd gewond, met verscheurde uni
form en zonder kepi. dwong hij zijn
soldaten steeds weder in de vuurlinie
terug te keoieu, totdat zij op een ge
geven oogenblik zijn bevel niet meer
opvolgden en de witte zakdoeken aan
de geweren werden gebonden ten tee-
ken van overgave. Buiten zichzclven
van woede over deze houding van zijn
troep, brak de kapitein zijn sabel op
de knie stuk en wierp de stukken don
overwinnaars toe.
Een ander correspondent schrijft uit
Lissabon
„De laffe vlucht van den koning
heeft hem van alle sympathie beroofd,
en de afkondiging van de republiek is
bij alle logen der bevolking inet geju
bel begroet. Op het oogenblik is het
in Lissabon betrekkelijk kalm. Alle
troepen zijn nuar do nieuwe macht
hebbers overgegaan. Dank zij de voor
beeldige tucht onder het leger is alle
oproer van gepeupel onderdrukt. Tij
dens het bombardement kwamen de
kranten nog uit. Nu zijn alle kanto
ren open en hot gewone loven gaat
zijn gaug. Op straat hoort uien sniuad-
zangen over de vlucht van den ko
ning."
DE ERKENNING DER REPUBLIEK.
Volgens verschillende bladen heeft
do Brazilioansche regeering laten we
ten, dat zij de Republiek Portugal
erkent. Te Lissabon wordt bewoond,
dat Engeland en de andere mogend
heden dit voorbeeld spoedig zullen
volgen.
't Blijkt, dat de nieuwe regeering in
Portugal zal
OPTREDEN TEGEN DE GEES
TELIJKE ORDEN.
Er is een besluit tot verbanning der
Jezuiten en verbeurdverklaring hun
ner goederen cu tot verbanning der
buitenlandscho monniken afgekon
digd.
Zooals men gisteren onder de tele
grammen heeft kunnen lezen hebben
zich bij eenige kloosters ongeregeld
heden voorgedaan, omdat de bewo
ners zich tegen verjagers en plunde
raars wilden verdedigen. Benige mon
niken zijn gevangen genomen.
Minister Costa een der meest op
den voorgrond-tredende leiders der
republikeinsche partij heeft in een
interview verklaard ,,'t Overheor-
schende vraagstuk is voor het oogen
blik dat der geestelijke vereenigingon,
waarvan de oplossing evenwel geen
enkele moeilijkheid oplevert, want
wettelijk is er sedert de 18de eeuw
niet één bevoegd om in Portugal te
blijven. Pombal beeft in 1834 de Je
zuiten verjaagd. Alle andere congre
gaties van mannen ondergingen het
zelfde lot en 30 jaar later waren de
geestelijke vereenigingen van vrou
wen aan de beurt. In 1901 hooft een
dictatoriaal ministerie een besluit uit
gevaardigd, waarbij sommige geeste
lijke vereenigingen voor onderwijs of
liefdadigheid vergunning kregen zich
te vestigen ;maar nooit heeft men
dat besluit in de Cortes gebracht; zoo
dat thans de rol der republikeinen er
zich toe bepalen kan, aan liet verder
voortduren van een onwettigen toe
stand een einde te maken. En dat is
m, i. dringend noodzakelijk, want het
aantal congregaties heeft zich sedert
negen jaar aanhoudend uitgebreid.
Op bet oogenblik zijn deze de eenige
elementen, die de republikeinsche re
geering weerstaan. Van de beide voor
naamste Jczuïten-kloosters in Portu
gal ligt het eene in de omstreken van
Lissabon, het is reeds in onze handen;
het andere ligt bij San-Fiel, dicht bii
de Spaansche grens en het weigert
zich over toegeven. De regeering is"be
sloten. geen enkel menschenleven aan
gevaar bloot te stellen het zal het
klooster op grooten afstand doen om
singelen en het innemen door het uit
te hongeren.
De opheffing der geestelijke veree
nigingen kan geen moeilijkheden mee
brengen. Hei zal rustig gebeuren,
i evenals do confiscatie der goederen.
S DE SCHEIDING VAN KERK EN
STAAT
j behoort eveneens tot de plannen der
I regeering, die van het door Frankrijk
gegeven voorbeeld voordeel zal vve-
teu te trekken, om de moeilijkheden
bij de uitvoering der scheidingswet te
vermijden. Tijdelijk zal de adminis
tratie van den burgerlijken stand aan
de onderwijzers toevertrouwd worden,
totdat de gemeente-inrichting afdoen
de georganiseerd zal zijn, omdat de
beschrijving door de kerk komt te ver
vallen.**
DE NIEUWE REGEERING
is reeds in volle actie.
Zaterdagavond is een ministerraad
gehouden, waar zeer belangrijke be
sluiten werden genomen. In de eer
ste plaats werd besloten amnestie te
verkenen aan veroordeelden wegens
politieke misdrijven en aan degenen,
die in hechtenis waren genomen als
leden van geheime genootschappen.
Ook zal de wet op de anarchisten
worden ingetrokken en dan zal de
eed worden vervangen door een be
lofte.
f)e gezanten in de voornaamste
hoofdsteden van Europa zullen terug
geroepen worden, daar men vreest,
dat velen hunner misschien zouden
samenspannen met de monarchisten.
DE TOESTAND IN SPANJE
trekt ook weer de aandacht. Men ver
zekert, dat de Spaansche minister-
ruad nu een langdurige beraadsla
ging besloten zou hebben een oude
lichting ouder de wapenen te roepen,
niet hel oog op de opwinding onder
de republikeinen, die overigens
streng door de politie bewaakt wor
den.
Van verschillende zijden wordt ver
zekerd, dat de Spaansche republikei
nen ook plannen smeden.
Hoe 't Spaansche leger zich even
tueel zou houden?
Algemeen is men overtuigd van den
trouw van het leger en koning Alfon
so zou, zoo er onverhoopt in zijn land
ook een opstand mocht uitbreken, op
vrij wat meer verdedigers kunnen
rekenen dan koning Manuel.
Ouder de officieren is men vast
overtuigd, dat de koning bij een op
roerige beweging zich onmiddellijk
ii het hoofd zijner troepen zou
plaatsen en zelf zijn kroon zou ver
dedigen tegen zijn belagers.
ONLUSTEN IN BRAZILIé.
Uit Rio Janeiro wordt geseind: Het
gerucht loopt, dat onlusten uitgebro
ken zijn in den staat Amazonas; die
oppositie zou er de regeering hebben
omvergeworpen.
RUSLAND EN FINLAND.
Gelijk gister gemeld werd, ia de
Finsche Landdag ontbonden en zijn
de nieuwe verkiezingen op 2 Januari
vastgesteld; de nieuwe Landdag zal
op 1 Februoiri bijeen komeij.
De Russische pers ziet iu het ont-
bindmgsbesluit met de uitschrijving
van nieuwe verkiezingen een laatste
poging om de Finnen tot inkeer te
brengen. Lukt het niet, dan ia de
breuk onvermijdelijk.
De nationalistische bladen zijn ar
over verontwaardigd dat de Land
dag zittend de voorlezing van het
Keizerlijk ontbindingsbesluit heeft
aangehoord.
Eigenaardige redeneeringl Beter
zou 't zijn, zoo do Russen zelf tot in
keer kwamen. Geneesmeester, genees
u zelf!
Tentoonstelling Etsen, Tejjler.
Gedurende de maand October expo
nent Teyler, in rijn rijke bovenzaal,
een niet groote, maar hoogst aantrek
kelijke verzameling werken.
Ditmaal is niet van kunstenaars uit
vroegere tijden de rede, doch betreft
het de kunst van de vier bekende Hol
landsche etsers Marius Bauer, Wil
lem Witsen, Carel Dake en J. Graadt
van Roggen.
Ontegenzeggelijk zijn de beide eersv
genoemden het ruimst en ook het
best vertegenwoordigd.
Bauer treedt met zijn acht kapitale
scheppingen, meerendeels tafereelen
uit het verre Oosten, wel het aller
meest naar voren.
Met Rembrandtieke en meeslepen
de techniek suggereert hij den be
schouwer sterk, het geheimzinnig be
korende van het Oosiersche leven en
doe* hem den mdruk gevoelen van
liet massale, rijk gesilhouetteerde en
gestapelde der voor-Indische archi-
Onze Lachhoek
KERNACHTIG UITGEDRUKT.
Jongmensch. Mijnheer ai wat ik
geleerd heb, kost mij jaren werken
en mijn ouders banden met gefcL
Dan is de mest meer waard dan
de geheele oogst.
ENFANT TERRIBLE.
Den heer Poms, die dikwijls zich
als gasi ten huize van zijn collega
Meier bevindt, valt daarbi. telkens
de onhebbelijkheid van Meiers kin
deren op. Reeds op de trap hoort hij
doordringend, meerstemmig huilen,
schreien en blèrren, dat gedurende
heel zijn bezoek voortduurt en tot
zijn groote verbazing van vaders- en
van moederszijde wordt geduld.
- Ik zou mijn kinderen toch op
een andere manier opvoeden, denkt
Jansen dikwijls bij zichzelf, tot op
een goeden dag, toen hij zijn bezoek
ongewoon lang rekt, de kleine Jantje
jammerend er uitflapt
Papa, gaat Poms nog niet gauw
weg? Langer ban ik niet meer hui
len.
tec tuur. Een en ander dacht ons op
het fraaist uitgesproken in de wer
ken Benares, Hayderabad en Baden
in de Ganges.
Van totaal anderen aard is de
kunst van Witsen, zóówel in etstrant
als in onderwerp en afmeting.
Bij het tiental kleinere werken dat
hem representeert, zijn de voorstel
lingen voornamelijk aan stad en
dorp, in sneeuw en wïnterstemining,
ontleend.
3 bijzondere voorliefde van dei
kunstenaar voor toon en stemming
en niet minder het groote meesten
schap dat hij over plaat en druk lxv
zit, doen wonderfraaie resultaten
ontstaan, die ons al het koudnatte,
d-roefgeestig-verlatene maar ook
grootsehe van den Holiandschen win
ter doen gevoelen. Witsen's dichter
lijke etskunst is om mee te dwepen.
Van Professor Dake is een enkel
werk, naar „Schapen", door Mauve,
aanwezig, terwijl Graadt van Roggeu
door drie forsche etsen, naar schilde
rijen van Maris en Mesdag, is verte
genwoordigd.
EEN DRIETAL KUNSTUITGAVEN»
Reeds verscheidene jaren achtereen
zag de bekende Hoytema-knlender het
licht. Opnieuw is hij verschenen, en
evenals het jaar te voren heeft de
firma Ferwerda en Tieinan de lei
ding der uitgaaf op zich genomen en
het kunstwerk o. a. tot premie voor
maar clientèle bestemd.
De verdeeling der verschillende
maandbladen is ongeveer gelijk aan
die van vorige jaren, de voorstellin
gen echter zijn geheel nieuw, en meer
dan voorheen speelt het planten-mo-
tief een rol.
Te verklaren ,dat de nieuwe kalen
der fraaier is dan vroegere, durven
we niet aan, waar wij zulke echt-
mooie herinneringen hebben doch
wel zij gezegd, dat de geestige dier-
teekenaar wederom een keurige (en
ook duidelijke) wandversiering heeft
geschapen, naar welke het voor ieder
een lust moet wezen te kijken.
In 't bijzonder wijzen wij op de
cartons der maanden Januari, Mei,
Juni, September en October, in welke
artistieke bladen zoo geheel blijkt,
wat effecten Hoytema wel uit den
litografischen steen weet te halen.
Naast dezen kalender is door de
zelfde firma en met een zelfde bedoe
ling nog een andere, ook in 12 bla
den, uitgegeven, een Wilhelmus-ka-
lender, waarbij de verschillende
voorstellingen in nauw verband
staan met den inhoud der coupletten
van het Wilhelmus-lied.
De illustraties zijn in drie-kleuren
druk gereproduceerd naar 12 kleur
rijke en talentvolle composities van
den schilder G. Westerman.
De forsche schildertoets doorstaat
doorgaans zeer goed de doodenüe wer
king der reproductierasters. De voor
stellingen, met tintdruk omrand en
voorzien van couplet onderschrift en
calendarium, in passend oude letter
aangebracht, komen op het room
kleurige geschept papier beschaafd cu
voordeeIiz_uit, waardoor menig blad
tot een waar schilderij wordt.
Voor den historischeu kant der ka
lender verwijzen wij naar de toelich-
Kaar bet Engelse h.
van
II. T. JOIINSON.
3)
Goedenavond, mijnheer Bram-
ify. En rij zou hem voorbijgesneld
tijn, wanneer hij haar niet met ccn
gebaar had weerhouden.
Claribel] do lijden zijn wel
veranderd en de monschen eveneens.
Wat is er dan gebeurd
Ik weet het niet, maar er was
fens een tijd, toen ik .,Dick" word ge
noemd. Niemand noemde mij ooit
mijnheer Bramley, totdat gij verleden
'jaar in Augustus van do kostschool
tcrugkeerdet, en toen onlvingt gij mij
met een buiging en ecu „mijnheer".
Jk herinner het mij nog, toon gij voor
de eerste maal het huis verliet toen
luidt gij uw armen om mijn hals ge
slagen «n schrcidet. omdat gij mij
«noest verlaten.
O 1 maar Dick, toen was ik nog
gen klchi meisje en gij waart een jon
ge». Wanneer men wat oudor wordt,
fan toch niol op dezelfde wiizo
mot elkaar omgaan.
Dick meende voor zich persoonlijk,
dat hij daur niets op tegen zcu heb
ben.
Ja, gij gingt naar school om uw
opvoeding, te voltooien, cu uw opvoe
ding werd dan ook voltooid. Mijn op
voeding is nooit voltooid, ja, ik be
twijfel het zeer of er wel ooit een be
gin aan is gemaakt. Mijn onwetend
heid is er wellicht de oorzaak van,
maar het schijnt mij toe, dat men
door veel te leeren het verstand ver
betert ten koste van tiet hart.
O, Dickwees, als 't u blieft, niet
boos op mij. Ik.... ik heb al verdriet
genoeg.
Inderdaad lag de gedachte aan de
voorgenomen vlucht met Dudley Car-
slairs, haar loodzwaar op het hart.
Reeds van haar eerste jeugd af had
zij de moederzorg moeten ontberen.
Er was niemand tot wien zij zich kon
wenden om haar in deze zaak te ra
den. Op dat oogenblik kwam een on
weerstaanbaar verlangen bij haar op
om alles aan haar vroegeren speel
makker toe te vertrouwen aan hem
die voor haar steeds een broeder was
ge woest.
Verdriet, mijn kind Wat scheelt
er dan aan Kan ik het ook voor u
uitvechten
Noen, Dick, het i9 gecu zaak, die
kan worden uitgevochten, zooals gij
dut noemt. De menschen hier meenem
dat alles door vechten weer in orde
kan worden gebracht.
Ja, mijn kind, het is ook de ge
makkelijkste en vreedzaamste ma
nier.
Nu, vaarwel. Dick.
Ga, nog niet heen, Claribel. Ik
heb iets op mijn hart, en dat moet er
uit. Claribel, mijn beminde, van mijn
jeugd zeg mij, wilt gij nu nog
mijn beminde zijn
Zij deed een stap achteruit, en
haar schuldbesef pijnigde haar hart.
Zij was zich reeds langen tijd van
zijn liefde voor haar bewust, en nu
moest zij hem zeggen, dat hij tever
geefs zijn eerlijk, mannelijk hart aan
haar voeten neerlegde.
Dick, zeide zij, en gebruikte
een van die leugens, welke vrouwen
steeds zichzelf trachten te doen ge-
looven, daaraan heb ik nooit dur
ven denken, en toch is liet mijn eigen
schuld. Ik had het moeten weten.
Hij liet zijn hoofd zakken, betgeen
een man als hij, niet zou gedaan heb
ben, al bad men hem een slag in het
gezicht gegeventoen antwoordde
hij
Ik begrijp hel, Claribel. Ik ben
een ruwe jongen, uit eenvoudige, on
beschaafde menschen geboren, met
een tong even ruw als mijne handen.
Ik heb echter een rein hart, Claribel,
en het klopt van trouwe liefde voor
u, ofschoon ik het u niet in mooie
woorden kan zeggen. Ga uw eigen
weg, mijn kind, en God neme u on
der Zijn hoede. Wij leven echter in
een zonderlinge wereld waarin wij
allen ons leed zullen moeten drogen.
En vergeet niet, dat, wanneer gij
ooit smart of gevaar op uw weg ont
moet, gij hier een arm zult vinden om
u te beschermen, een trouw hart,
dat u zal liefhebben, zoo lang het
klopt. Vaarwel, mijn kind, maar nog
één kus de laatste opdat die
mijn geheele leven lang een herinne
ring voor mij moge zijn.
Tranen stonden haar in de oogen,
toen zij haar gelaat ophief en zijn
kus op haar brandende lippen voelde.
En aldus scheidden zij.
HOOFDSTUK IL
Een dubbele diefstal.
Het dagwerk was volbracht «i de
veerman zat in do gloeiende asch te
staren. De flikkerende vlammen lu
den haard dansten op den achter
grond van het vertrek, en werden
weerkaatst in de leuningen van de
ouderwetsche mahoniehouten stoelen
en in de versierselen, welke Claribel
hier en daar had neergezet, om de
kamer een gezellig aanzien te geven.
Het was de woning yan een eenvou
dig man, maar alles getuigde van de
aanwezigheid van een vrouw, die
smaak bezat en gevoel had voor het
schoons de bekoring, die ons over
al en onder alle omstandigheden du;-
delijk in het oog moet vallen.
Een helder opflikkerende vlam
wierp haar schijnsel op den wond
boven den schoorsteenmantel en ver
lichtte een portret, waarop Bob Mus-
grave geruimen tijd een droeven blik
wierp. Het was bet portret van zijn
overleden vrouw.
De oude man stond uit zijn leu
ningstoel en begaf zich naar het an
dere einde van de kamer, waar in
een hoek bij het venster een eiken
houten kist stond. Hij haalde uU zijn
zak eonige geldstukken te voorschijn,
tilde het deksel van de kist op, en bet
geluid, dat de geldstukken maakten,
toen hij ze in de kist liet neervallen,
bewees, dat zich daarin reeds meer
geld bevond.
Het zijn slgchts een paar shillin-
gen, maar evenals het neerdruppe-
leiid water eeu beekje vormt, wordt
het jnetiertijd een aardig sommetje.
Dit zijn de.vruchten van al mijn
zwoegen en werken, en er is meer
geld in dit kistje, dan iemand
het dorp bezit Zij mogen mooi praten
van bankinstellingen bankiers gaan
somtijds failliet, maar de bank van
den ouden Bob kan niet failliet gaan
en dat alles is voor mijn Claribel,
mijn kleine lieveling
Toen hij zich omkeerde, zag hij zijn
dochter, die hem aanstaarde met een
blik, waaruit liefde zoowel als droef-
beid sprak.
Zijt gij daar, miju kind, z.eide
hij op op ge we kt en toon, ik heb u
reeds gemist "rïaarom ziet gij zoo
leek Kwelt u iets 1
Neen, niets, vader.
Ik zelf ben eenigszins somber ge
stemd. Kom, zet u voor de piano
neer en zing nog eens dat kleine lied
van uw moeder.
Tranen welden op in Claribel's
oogen.
O, vader, vanavow niet; ik ka»
niet zingen.
Een wolk trok over het gelaat van
den ouden man.
Het zij zoo, mijn kind, zeide
hij, ik vraag het zoo zelden aan u,
maar het doe» er niets toe 1
Claribel trad op hem toe en sloeg
haar blanken, zachten arm om zijn
hals, en riep uit
O, vader, gij zijt zoo goed voor
mij, au ik ben zoo ondankbaar zoo
slecht
TutTutaldus viel de veer
man haar in de rede, niemand an
ders dan gij znoogt dat zeggen. Is
mtjn kleine lieveling vanavond zoo
treurig gestemd Neen, het is mijn
bedoeling niet, om u met iets lastig te
vallen, maar ik houd zooveel van daf
lied uw moeder zong het in haar
jeugd wanneer echter mijn 1 leveling
niet in een stemming is om te zingen,
dan behoeft zij het _nlet te doen.
I Wordt vervolgd).
